Inhoud. Signaleren van verstoord gehechtheidsgedrag. Best practice: wat is dat? Onderzoeksvraag. Definitie begrip gehechtheidsproblematiek

Inhoud Presentatie ‘Best practice’ voor het

Signaleren van verstoord gehechtheidsgedrag Studiedag hechting 1 oktober 2010 Francien Dekker

diagnosticeren van gehechtheidsproblemen bij kinderen/jongeren met een visuele en/of licht verstandelijke beperking

2 | Zet hier de titel via: Beeld - Koptekst en voettekst

Onderzoeksvraag • Wat is de ‘best practice’ met betrekking tot diagnostiek bij kinderen en jeugdigen met een visuele en/of verstandelijke beperking? Zijn er aanpassingen nodig voor de specifieke doelgroep en leeftijd?

Best practice: wat is dat? • Een goed voorbeeld van een diagnostische procedure en diagnostische onderzoeksmiddelen, want er is… - Geen helder begrippenapparaat - Geen consensus over de onderzoeksprocedure - Te weinig specifieke diagnostische

Onderzoeksgroep: zes kinderen tussen de 10 en 15 jaar met een vis. en/of licht verst. beperking


Definitie begrip gehechtheidsproblematiek • Verwijst naar de verschillende problemen die op kunnen treden als de fase van hechting tussen ouder en kind niet of niet goed genoeg verlopen is. Twee accenten:

onderzoeksmiddelen


Wat zijn signalen van (mal)adaptief hechtingsgedrag? • Is het gedrag selectief? • Is de ouder een veilige basis om te exploreren?

- 1) problematisch gehechtheidsgedrag

• Is de ouder een veilige haven om getroost te worden?

- 2) mentale processen: het intern

• Signalen zijn evidence based

werkmodel en mentaliserend

• Signalen als rode draad bij de diagnostiek

vermogen 5 | Zet hier de titel via: Beeld - Koptekst en voettekst


Lijst Signalen Verstoord Gehechtheidsgedrag

Scoring

• Affectie tonen

• 1: nagenoeg altijd normaal

• Troost zoeken

• 2: meestal normaal

• Hulp vragen

• 3: soms normaal, soms verstoord

• Samenwerken

• 4: meestal verstoord

• Exploratie

• 5: nagenoeg altijd verstoord

• Controle

Normering: 8-16: geen verstoorde gehechtheid

• Hereniging vertrouwde volwassene

16-24: mogelijk

• Reactie op vreemden

› 24: waarschijnlijk


AACAP onderzoeksprocedure en onderzoeksmiddelen bij RHS • Direct observeren van interactie hechtingsfiguur-kind: middel: Klinische Observatie van gehechtheid (COA) • Gehechtheidsgedrag als diagnostisch uitgangspunt: middel: Lijst Signalen van Verstoord Gehechtheidsgedrag • Uitbreiding van typen hechtingsstoornissen met ‘vertekening veilige basis’:middel: Disturbances of Attachment Interview (DAI) 9 | Zet hier de titel via: Beeld - Koptekst en voettekst

Stap 1 Screening


Is er ‘iets’ mis in de hechting? • Stap 1: screening • Stap 2: diagnostiek van verstoorde gehechtheid met name van gedragssignalen • Stap 3: intern werkmodel en mentaliseren


STAP 2 Verdere diagnostiek

• Intake: zijn er aanwijzingen in de voorgeschiedenis?

• Gehechtheidsanamnese

• VOG: Vragenlijst voor Ontwikkeling en Gedrag

• DAI

of CBCL om de ernst van de gedragsproblemen en psychopathologie te meten

• COA • Kinderpsychiatrisch onderzoek • Video-analyse

• Lijst Signalen van Verstoord Gehechtheidsgedrag



Reconstructie van het verloop van de hechting

Gehechtheidsanamnese Dossieranalyse en gesprek

• Info vanuit de theorie: hechting en ouderschap staan ‘onder druk’

• Beschermende factoren:

• Verwerkingsproblemen ouder

•

• Cognitieve beperking kind • Visuele beperking • Hoge eisen aan de opvoedingsvaardigheden • Uithuisplaatsing en discontinuïteit in de zorg


Risicofactoren • Kind: - ziekenhuisopnames - bepaalde syndromen met verhoogde psychische kwetsbaarheid - door visuele, verstandelijke of meervoudige beperking: moeilijk leesbare signalen van gehechtheidsgedrag

• Ouder - onvoldoende steun van sociaal netwerk - ouder is verminderd sensitief door onveilige hechting in combinatie met stagnatie van het rouwproces over de diagnose van het kind met een beperking

• Kind Kind heeft voldoende vitaliteit en ontwikkelt zich i.o.m. mogelijkheden

• Ouder - Acceptatie beperking kind na periode van rouw -

Ouder kan zich verplaatsen wat kind met deze beperking nodig heeft en compenseren

-

Ouder kan samenwerken met hulpverleners


COA • Afgeleid van de Strange Situation/Vreemde Situatie Procedure • Scheiding en hereniging hechtingsfiguur • Reactie op milde stressvolle situatie • Reactie op lichamelijk contact O en V • Analyse met lijst gedragssignalen

-onderzoeksmiddel: Reactie op de diagnose interview 15 | Zet hier de titel via: Beeld - Koptekst en voettekst

Disturbances of Attachment Interview (DAI) • Interview met 11 vragen • Vijf items over ‘geen hechting’ geremde type • Vier items over ‘geen hechting’ ongeremde type • Vier items over ‘verstoorde gehechtheidsrelatie’ (secure base distortion)



Kinderpsychiatrisch onderzoek • Op basis van AACAP-richtlijnen en indeling hechtingsstoornissen Boris & Zeanah • Co-morbiditeit op de reguliere wijze

• Gegevens multidisciplinair bespreken


Video-analyse

Samenvatting gegevens in tabel

• Analyse interactie met hechtingsfiguur in licht stressvolle situatie

• +: verstoord hechtingsgedrag: score 4 en 5

• Analyse met behulp van de Lijst Signalen Verstoord Gehechtheidsgedrag

• -: normaal, score 1 en 2

• +/-: soms normaal, soms verstoord: score 3 • ?: twijfel • Lege cel: gedrag niet geobserveerd

• Gegevens gebruiken voor VIB



Totaalbeeld

Ondersteuning/begeleiding

JONGEN 13 jaar

ANAMNESE

COA

DAI PLM

DAI BEG

KINDERPSYCHIA TER

STORY STEM

INTAKE THERAPIE

VIDEO

LIJST GEDR. SIGNA LEN

AFFECTIE

+

+

+/-

-

+

+

+

-

+

TROOST

+

+

+

+

+/-

+

+

HULP VRAGEN

+

-

+

+

+

+/-

+

+

SAMENWERKING

+

-

+

+/-

-

+/-

+

EXPLORATIE

+

-

+

+/-

+/-

CONTROLE

+

+

+

+

+

+

REACTIE BIJ HERENIGING

+

-

+

REACTIE T.O.V. VREEMDEN

+

-

+

+

-

+

-

+

+

+/-

+

+

+

-

-

+

PERCENTA GE OVER EEN KOMST

• De situatie van het kind moet veilig zijn • Interventie eerste keus: mogelijkheid aanbieden tot het aangaan van een hechtingsrelatie met een beschikbare en betrouwbare volwassene in het dagelijkse leven, zonder dwang. • Stimuleren adaptief hechtingsgerelateerd gedrag bij het kind • VIB: sensitiviteit opvoeder vergroten


Stap 3 intern werkmodel en mentaliserend vermogen • Attachment Story Completion Test • Intake kinder (psycho)therapie


Attachment Story Completion Test ofwel Story Stem • Negen verhaaltjes met spelfiguren, die het kind afmaakt.

- Regulatieprofiel mentalisere NPI

• Bruikbaar bij visuele en matig/licht VB

- spelobservatie of symbooldrama

• Scoring IWM op basis van de vier gehechtheidsrepresentaties en problemen met regulatie van spanning en angst

- stabiliteit en perspectief • Ouder: voor ouder-kindbehandeling - GBI:Gehechtheidsbiografisch Interview

• Coherentiescore: begrijpt het kind het conflict en kan het dat oplossen?

- PDI: Parent Development Interview 23 | Zet hier de titel via: Beeld - Koptekst en voettekst


Intake therapie • Is het kind in staat tot een werkrelatie? • Voelt het kind zich veilig genoeg in sociale relaties en in zichzelf? • Kan het kind mentaliseren?

Mogelijke gevolgen van hechtingsstoornissen • Verstoorde stressregulatie: primitieve patronen: fight/flight/bevriezen • Problemen in de emotieregulatie • Problemen in alle sociale relaties • Problemen in de zelfwaardering • Stagnatie van ontwikkeling van mentaliseren • Mogelijke psychopathologie: zoals PTSS, depressie, persoonlijkheidsstoornissen, angststoornis, gedragsstoornis


Mentaliseren: jezelf van buitenaf en de ander van binnenuit zien • Met mentaliseren wordt bedoeld: het kunnen denken over het gedrag van zichzelf en van anderen in termen van veronderstelde mentale toestanden. Hierbij spelen diverse mentale processen een rol, zoals reflecteren, representeren, informatie verwerken en fantaseren.

Denkwijze kind: voorlopers van mentaliseren • Teleologische mode: alleen handelingen tellen • Actual mode: in de realiteit: • Pretend mode: in de fantasie: • Mentaliseren: integratie actual en pretend mode/ realiteit en fantasie: vanaf vier jaar


Stagnatie ontwikkeling denkwijze kind in een bepaalde situatie

Observatie spelniveau is goed middel voor onderzoek

• Teleologische mode: alleen handelingen tellen

• Kan het kind verbeeldend spelen en symboliseren?

• Actual mode: in de realiteit: veel misverstanden in de communicatie; rigide denkpatronen ;concreet denken; flashbacks bij trauma; re-enactment in relaties

• Kind in realiteit/actual mode: kan niet goed spelen: ordent alleen

• Pretend mode: in de fantasie: niet kunnen koppelen aan actuele emotie;gevoel van leegte; pseudomentaliseren; inhoudsloos; cliché’s: het is gewoon zo

• Kind in integratieve mode/ mentaliserend kan emoties en ervaringen verwerken


• Kind in fantasie/pretend mode lost niets op: herhalend spel


MBKT: Aandachtsregulatie • Aansluiten op regulatieprofiel kind - aanbrengen structuur in spel/verhaal - expliciteren van lichamelijke toestand,cognities en gevoelens, angst/zich bedreigd voelen, vijandige toestand

Affectregulatie • Spelen binnen grenzen: - Scheiding fantasie en realiteit - Grenzen stellen

• Werken aan het vermogen tot contactleggen

- Meegaan in de pretend mode

• Werken aan de basis voor intentioneel gedrag

• Werkelijkheidswaarde geven aan affecttoestanden

- visueel en/of in gebaren meebewegen met de activiteiten kind

• Eigen stijl van preverbale interacties serieus nemen

• Afstemmen en differentiëren van affect • Zoeken naar eigen aandeel in contact met th.

- beschrijven van gedrag 31 | Zet hier de titel via: Beeld - Koptekst en voettekst

Mentaliseren • Commentaar op mentale inhouden • Commentaar op mentale processen • Commentaar op interactieve mentale processen


Conclusies • Onderzoeksvraag beantwoord door best practice • Nauwelijks aanpassingen nodig • LSVG: evidence-based en praktisch toepasbaar • Beter begrip van de problematiek • Meer onderzoek nodig


Scholing en training • Bartimeus: training diagnostiek in voorbereiding: zie website • VU: training DAI in voorbereiding • NPI: ASCT • [email protected]



Inhoud. Signaleren van verstoord gehechtheidsgedrag. Best practice: wat is dat? Onderzoeksvraag. Definitie begrip gehechtheidsproblematiek

Recommend Documents