INHOUD. Sector speelgoed 42 Highlights Speelgoed 43 Bart Smit 44 E-Plaza 45 Intertoys 46 Maxi Toys

Jaarverslag 2012

Jaarverslag 2012 Het jaarverslag 2012 betreft het overzicht van het boekjaar 2012/13 dat loopt van 29 januari 2012 tot en met 26 januari 2013, een periode van 52 weken.

BLOKKER HOLDING JAARVERSLAG 2012

INHOUD 24/7 Blokker Holding Voorwoord Overzicht RvC, RvB, Directies en COR Bericht van de Raad van Commissarissen Kerngegevens Blokker Holding B.V. Highlights 2012 Verslag van de Raad van Bestuur

3 8 12 13 14 15 17

Sector HUISHOUD

26

Highlights Huishoud Blokker Nederland Blokker Buitenland Casa Xenos Big Bazar Budg7t Marskramer/Novy Cook&Co Novalux Trend Center en Elektroblok

27 28 31 32 35 37 37 38 39 40 41

Sector speelgoed

42

Highlights Speelgoed Bart Smit E-Plaza Intertoys Maxi Toys

43 44 45 46 49

Sector Wonen & TUIN

50

Highlights Wonen & Tuin Leen Bakker Tuincentrum Overvecht

51 52 55

Financieel verslag Blokker Holding B.v.

57

Groepsbalans Groepswinst- en verliesrekening Kasstroomoverzicht Grondslagen Toelichting op de groepsbalans Toelichting op de groepswinsten verliesrekening Vennootschappelijke balans en winsten verliesrekening Toelichting op de vennootschappelijke balans Overige gegevens Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Adressen

58 59 60 61 63 65 66 67 69 70 72

-2-


24/7 Blokker holding Consumenten die elk uur van de dag en alle dagen van de week op internet hun inkopen willen en kunnen doen, geven de retail een nieuwe dimensie. Volgens sommigen is die nieuwe dimensie zelfs de allesbepalende factor voor de toekomst van de detailhandel. Winkelstraten en winkelcentra worden in die visie vervangen door hun virtuele evenbeelden. Met internet is inderdaad sedert jaren een nieuwe dimensie toegevoegd aan de detailhandel. Het biedt de consument de gelegenheid zich breed te oriënteren op alle mogelijke aankopen: artikelen en prijzen kunnen worden vergeleken, winkels kunnen worden beoordeeld en leveringsbetrouwbaarheid kan worden getoetst. Vanuit huis of vanaf een terras, met tablet of mobiel, voor de consument van tegenwoordig betekent het ‘online zijn’ dat er een veel grotere keuzemogelijkheid en ‘winkelgemak’ is ontstaan. Toch is er geen sprake van een door de klant gedomineerd eenrichtingsverkeer. Voor de detaillist is ook een geheel nieuwe communicatiemogelijkheid met de consument ontstaan. Winkeliers kunnen actief hun klanten informeren over nieuwe artikelen en bijvoorbeeld aanbiedingen en nieuwe gadgets onder hun aandacht brengen. Retail blijft echter retail. Ook op dit virtuele terrein kan en moet de detaillist zich maar één vraag stellen: hoe kan ik (blijven) inspelen op de behoefte van mijn klant!

Bij Blokker Holding was onze speelgoedketen Bart Smit de voorloper bij de online activiteiten. In 1999 opende deze winkelketen haar webshop, in 2001 gevolgd door die van de specialist in multimedia E-Plaza. Succes nodigt uit tot navolging. Maar tegelijkertijd was herkenbaarheid van - en de beleving bij een specifieke winkelformule ook een vereiste. In 2007 volgden Blokker en Intertoys met hun webshops en in de daarop volgende jaren boden ook de meeste andere ketens, niet alleen in Nederland maar ook in het buitenland, de mogelijkheid online keuzes te maken uit hun uitgebreide assortimenten. De verkopen bij onze winkelformules via de webshops laten al die jaren aanzienlijke groeipercentages zien. Deze gecontinueerde groei toont het belang van dit nieuwe verkoopkanaal telkens weer aan en laat ook zien, dat onze online winkels door de consument worden herkend en erkend. Het aanbod van de artikelen in de diverse webshops levert die herkenning op, de betrouwbare levering van de aankopen én de veelal bestaande mogelijkheid deze aankopen af te halen bij een (altijd in de buurt zijnde) winkel biedt de erkenning. Binnen Blokker Holding zijn inmiddels 12 webshops actief. In dit jaarverslag wordt hierover nader gerapporteerd. Onze strategie blijft, naast een onverminderde inspanning op het verder ontwikkelen van deze e-commerce activiteiten, ook op de ontwikkeling van onze fysieke winkels gericht. Maar 24/7 biedt natuurlijk wel een extra voordeel: via onze online winkels zijn wij 24 uur per dag/ 7 dagen per week bereikbaar voor uw bestellingen! En u heeft de keus: levering aan huis of, wanneer dat beter uitkomt, afhalen in de dichtstbijzijnde winkel.

-3-


24/7 BLOKKER HOLDING


Huishoud, Speelgoed, Wonen & TUIN De winkelformules van Blokker Holding bieden elk op hun eigen terrein een zeer veelzijdig assortiment. Of het nu gaat om huishoudelijke artikelen, kookgerei, producten voor persoonlijke verzorging, cadeau- en sfeerartikelen, speelgoed en multimedia, om tuinmeubelen of dierbenodigdheden óf om het uitgebreide assortiment voor woninginrichting en tuinbeleving, u kunt in één van onze vele winkels kiezen uit een groot aanbod tegen scherpe prijzen. En niet alleen in onze winkels! Ook de webshops van deze formules bieden een ruime keuze waar u 24 uur per dag uw bestelling kunt plaatsen!


BLOKKER HOLDING Huishoud

Huishoudelijke producten uit onze winkels bieden de consument gemak en gezelligheid, elke dag weer!

Onze Ketens Tot Blokker Holding behoren de huishoudketens Blokker, Marskramer, Novy, Cook&Co, Casa, Novalux, Xenos, Big Bazar en BudgPt, de speelgoedketens Bart Smit, Intertoys, Maxi Toys en E-Plaza, de woonketen Leen Bakker en de tuinformule Tuincentrum Overvecht, alsmede twee groothandelsbedrijven Trend Center en Elektroblok. De meeste winkelketens zijn actief in meerdere landen.

-6-


SPEELGOED

Wonen & TUIN

Zowel het klassieke speelgoed als de moderne games zijn volop aanwezig in onze rijk gesorteerde speelgoedwinkels.

Meubels voor huis en tuin, bloeiende planten, dierbenodigdheden en originele woonaccessoires.

Logo te gebruiken vanaf 75 cm

-7-


VOORWOORD In de detailhandel gaat het om relevantie. Ongeacht of we het over online of offline verkoop hebben, de hamvraag is dezelfde: is uw winkel relevant voor de consument van vandaag? Er gaat niets boven een crisis om dit duidelijk te maken. In een tijd waarin consumenten steeds minder besteden, zullen ze zich steeds meer richten op wat zij relevant vinden. Relevantie in de detailhandel uit zich op twee manieren, namelijk als functionele relevantie en als emotionele relevantie. Functionele relevantie speelt zich voornamelijk af op productniveau: ‘Is het aangeboden product iets waar ik behoefte aan heb?’ of ‘Is de prijsstelling van dit product goed?’ Emotionele relevantie speelt zich eveneens op productniveau af, maar daarnaast spelen tal van andere contactmomenten oftewel touchpoints mee voor de consument, zoals: ‘Vind ik dat een leuk product?’ En ook: ‘Vind ik dat een prettige winkel?’ ‘Vind ik het winkelpersoneel aardig?’ ‘Is dat een leuke webshop om naartoe te gaan?’ ‘Haal ik inspiratie uit hun folders en nieuwsbrieven of brengen ze me op nieuwe ideeën?’ of ‘Raden mijn vrienden het aan via de social media?’ Blokker Holding is geworden tot wat het nu is door altijd uitstekende producten te bieden tegen goede prijzen. We kunnen voortbouwen op een stevig fundament van een geweldig assortiment. De uitdaging die nu voor ons ligt, is dat we ervoor moeten zorgen om dit zo te houden, waarbij het van belang is om erop te letten dat ook alle overige contactmomenten relevant zijn voor de consument van vandaag. Veel detaillisten die weigerden om verder te kijken dan de producten die ze verkochten, zagen zich in 2012 gedwongen om hun deuren te sluiten. Degenen die zich wel wisten aan te passen, hebben steeds opnieuw beter gepresteerd dan degenen die de verandering nog niet of te laat zijn aangegaan, of de veranderingen mondjesmaat hebben doorgevoerd. De consument, op zoek als hij is naar relevante retailers, is er in 2013 niet minder veeleisend op geworden. De druk om te veranderen blijft, en voor veel mensen in de detailhandel geldt ook in 2013 dat het een jaar is van ‘erop of eronder.’

Bremen, duitsland Naast de verschillen per land, constateerden we ook grote prestatieverschillen per sector. Huishoud, onze belangrijkste sector, deed het relatief goed met een omzetdaling van 1,2%. In Nederland constateerden we zelfs een lichte omzetgroei van 0,2% in deze sector. Beide andere sectoren hadden wat omzet betreft een zeer moeilijk jaar: Speelgoed daalde met 7,6% en Wonen & Tuin met 7,7%. Eén van de hoofdoorzaken van de omzetterugval in de Speelgoedsector was de ook dit jaar voortgezette daling van de multimediamarkt. In de sector Wonen & Tuin bleven we last houden van een stagnerende woningmarkt, wat het er voor Leen Bakker niet makkelijker op maakte. De complete tuinbranche in Nederland moest een omzetdaling van 5% incasseren, wat voor het eerst in jaren resulteerde in een algehele tuinsectoromzet van minder dan € 4 miljard.

‘Het jaar van onzekerheid’ 2012 was een moeilijk jaar voor Blokker Holding. De ‘key driver in retail’, de netto omzet, daalde met 4% naar € 2,6 miljard. De kosten stegen met 3%. De lagere omzet en hogere kosten resulteerden in een nettowinstdaling van 50% naar € 64 miljoen. 2012 was in veel opzichten ‘het jaar van onzekerheid’. Onzekerheid bij consumenten over hun baan, hun hypotheek, hun belasting en hun pensioen. Door al deze onzekerheden daalde het consumentenvertrouwen tot een laag niveau. In Nederland, onze voornaamste markt, bereikte het consumentenvertrouwen zelfs een absoluut dieptepunt. Een van de weinige stijgende indicatoren dit jaar betrof het spaargeld van de consumenten, puur als een reactie op al die onzekerheid. En deze nerveuze spaarders werden zeker niet aangezet om meer te gaan besteden toen in oktober 2012 een btw-verhoging werd ingevoerd in Nederland. We zien een duidelijk verband tussen de mate van consumentenvertrouwen in de verschillende landen en de door ons in die landen geboekte resultaten. De omzet in zowel Nederland als België daalde met respectievelijk 4,9% en 4,0%. Het aanzienlijk hogere consumentenvertrouwen in Duitsland zien we terug in de veel betere omzetcijfers met een groei van 4,7%. Wat kan een positiever klimaat een groot verschil maken!

Opkomst van de non-food discountformules Al die onzekerheid leidde ertoe dat veel consumenten hun inkopen gingen doen bij non-food discountketens. Hoewel de consument al jaren gewend is aan prijsvechters in de foodbranche, is de opkomst van non-food prijsvechters een recenter fenomeen. In 2012 waren er in Nederland zelfs meer dan 14 ketens actief in dit discountsegment! Big Bazar groeide en werd tegen het einde van het boekjaar de tweede grootste keten in de sector, met 68 winkels in Nederland. Ook de eerste twee winkels in België werden met succes gelanceerd.

-8-


Één van de in 2012 geopende big bazarfilialen (ROTTERDAM, berlagestraat) Omdat het consumentenvertrouwen in 2013 nog niet lijkt terug te keren, blijven we investeren in Big Bazar om zowel in Nederland als in België sterk te staan met een gedegen discountketen. In april 2013 is het aantal winkels al gestegen naar 82.

had veel van zijn relevantie als fysieke winkel op een A-locatie verloren, vooral gezien de verschuiving van offline naar online van een groot deel van de markt voor games (hardware en software). De vier belangrijkste marktgebieden van Blokker Holding zijn Nederland, België, Frankrijk en Duitsland. In 2012 hebben we het besluit genomen onze tien Novaluxwinkels in Estland te verkopen omdat Estland niet behoort tot de landen waar wij strategische groeimogelijkheden zien. Dat betekende het einde van een periode van 13 jaren waarin we zowel in Estland als in Letland een rol hebben gespeeld, met maar liefst 19 winkels in 2008. We zijn blij dat we Novalux konden verkopen aan een strategische retailer uit Finland. De synergie tussen de verschillende bedrijven binnen Blokker Holding is een thema waaraan we het hele jaar hard hebben gewerkt. Hoewel we erop toezien dat de ervaring voor de consument uniek is voor elk van onze ketens waarmee deze in aanraking komt, hebben we achter de schermen op een aantal afdelingen naar synergieën gezocht, variërend van inkoop (voor zowel goederen als diensten) en IT, tot logistiek en administratie. Dit beleid is in 2013 voortgezet en de recente beslissing de zogenaamde ‘back office’ activiteiten van Marskramer en Blokker te integreren vloeit daaruit voort.

Winstgevende groei van e-commerce en mobile commerce Ook onze webshops laten aanhoudende groeicijfers zien. In alle drie de sectoren zijn recordomzetten behaald, wat resulteerde in een totale groei van 29%, naar € 67 miljoen. In onze voornaamste sector in Nederland, Huishoud, bereikten de webshops zelfs een groei van 57%. Dat is zeer bemoedigend, aangezien dit aanzienlijk hoger is dan het landelijke groeipercentage. In 2013 blijven we ons richten op groei van onze webshops, waarbij de nadruk blijft liggen op winstgevende groei. Terwijl veel van de zogeheten ‘pure players’ (retailers die voornamelijk online actief zijn en geen of slechts enkele fysieke verkooppunten hebben) zich tegen elke prijs op omzet en marktaandeel richten, hebben wij gekozen voor wat volgens ons een duurzamere strategie is, namelijk de winstgevende groei van onze e-commerce business. Daarnaast zijn we actief op zoek naar nieuwe groeikanalen, zoals mobile commerce, waarbij we inspelen op de enorme stijging van het aantal consumenten dat met hun smartphone of tablet webwinkels afstruint en aankopen doet via het web.

Aanhoudende investeringen Ondanks het moeilijke jaar hebben we alle vertrouwen in de toekomst van onze winkelketens. Dat laten we zien door een investering van € 69 miljoen, voornamelijk in nieuwe winkels. Aan het einde van het boekjaar bereikten we het recordaantal

Focus op kernactiviteiten en grotere synergieën In de loop van het verslagjaar hebben we besloten om de E-Plazaketen (58 winkels in Nederland en België) te sluiten. Deze keten

HUISHOUDWEBSHOPS IN NEDERLAND (blokker.nl, marskramer.nl, cookandco.nl): 57% groei -9-


De winkelstraat is ‘alive and kicking’

- 10 -

van 2.943 winkels (waarvan 436 franchisewinkels). Het aantal eigen winkels in Nederland steeg naar 1.442, een groei van 2,2%, en het aantal eigen winkels buiten Nederland steeg naar 1.065, wat een groei betekent van 1,7%. In 2013 blijven we in nieuwe winkels investeren, maar daarnaast besteden we meer dan voorheen in andere kernfactoren. Ten eerste investeren we in de renovatie of de herinrichting van veel van onze winkels. Als we onze relevantie willen behouden, moeten we erop toezien dat onze oudere, wat langer bestaande winkels, een opfrisbeurt krijgen. Met simpele aanpassingen, zoals laminaat in plaats van de oude vloerbedekking of een andere belichting, wordt een winkel al gauw eigentijdser en aantrekkelijker. Ten tweede investeren we meer dan ooit tevoren in IT en logistiek, om te garanderen dat de systemen op alle fronten kunnen voldoen aan de hedendaagse eisen en het snelle tempo van de retailmarkt.

Ondersteuning voor ondernemers Een van de trends die we constateren, is dat het aantal franchisenemers afneemt. In de loop van 2012 zagen we een daling van het aantal franchisewinkels met 2,9%, naar 436. Sommige franchisenemers gaan met pensioen en hebben geen opvolgers in de familie. Het is daarom belangrijk dat de toevoer van potentiële toekomstige franchisenemers op peil blijft en we heten iedereen die geïnteresseerd is om zich als franchisenemer aan te sluiten bij Blokker, Intertoys, Marskramer, Novy, Cook&Co en Casa van harte welkom. Helaas hebben sommige banken de deur naar financiering voor eventuele geïnteresseerde ondernemers gesloten vanwege de crisis. Desondanks raden we iedereen die interesse heeft, aan om een aanvraag bij ons te doen. We zullen sterke kandidaten ondersteunen waar we kunnen.

De winkelstraat is ‘alive and kicking’! 2012 was het jaar waarin een aantal waarnemers van de dynamische veranderingen in de detailhandel tot de conclusie kwam dat de winkelstraat een roemloze dood was gestorven. Er werd zelfs gesuggereerd dat de non-fooddetailhandel een algehele verschuiving doormaakt naar online en dat het slechts een kwestie van tijd is als dat nog niet is gebeurd. Hoewel dit interessante en provocerende uitspraken zijn, wordt deze conclusie niet onderschreven door de mensen die wekelijks in de winkelstraten te vinden zijn. De online-beleving is een andere ervaring dan de fysieke winkelbeleving. Beide zijn concurrerend of zelfs aanvullend, maar winkelen in de hoofdstraten blijft ook in de wereld van vandaag een relevante ervaring. De consumenten stellen echter hogere eisen aan winkels dan ooit. Als ze in alle drukte van hun hectische leven de tijd nemen om naar een winkel te gaan, zijn ze zeer kritisch over de ervaring die ze daarvoor in ruil krijgen. Wat we zien is dat veel winkels en ketens een ware strijd moeten leveren om relevant te blijven voor de consument van vandaag. Het rijke erfgoed van een winkelketen biedt geen garantie voor toekomstig succes. Er is ‘werk aan de winkel’ voor elke detaillist, dus ook voor ons. Of zelfs juist voor ons, omdat wij er geen genoegen mee nemen om de anderen bij te benen, maar er altijd naar streven om ‘best-in-class’ te zijn. Dat is de drijfveer die ik ook in het afgelopen jaar onder onze medewerkers heb geconstateerd, en daar mogen we trots op zijn. In Nederland staat 6% van de winkels momenteel leeg. Dat betekent echter ook dat 94% van de winkels vol staat! De winnaars die nog steeds ‘alive and kicking’ zijn, zijn degenen die een ‘totaalpakket’ aanbieden: een winkelbelevenis die prettig is op alle niveaus. Ze onderscheiden zich van de anderen door niet alleen geweldige producten aan te bieden, maar ook door een goede presentatie in een aantrekkelijke omgeving, waarbij de tastbare en kleurige aspecten van de producten in het oog springen. Deze winnaars hebben niet alleen aandacht voor de actualiteit van hun assortiment, maar verbeteren ook continu elk onderdeel van hun bedrijfsvoering, bijvoorbeeld door de winkel lay-out te vernieuwen, de prijskaarten en winkelrouting te verduidelijken, het eigen merk aanbod goed te positioneren en door personeelsleden te trainen om de service aan de klant verder te verbeteren; óf zij haken in op de nieuwste cross-channel- of omni-channelinitiatieven om op die manier de consument op ieder moment van de dag of nacht te prikkelen. De uitdrukking ‘retail is detail’ is nooit eerder zo relevant geweest als vandaag de dag! Laren, 17 mei 2013

Roland Palmer - 11 Voorzitter Raad van Bestuur


RAAD VAN COMMISSARISSEN RAAD VAN BESTUUR, DIRECTIES EN CENTRALE ONDERNEMINGSRAAD situatie PER 17 mei 2013

RAAD VAN COMMISSARISSEN

RAAD VAN BESTUUR

P.C. Klaver, voorzitter L.M. de Kool H. Th.E.M. Rottinghuis A.J.L. Slippens

R.E. Palmer, voorzitter A. Blokker A.H.M. van der Horst T. Smit

SECRETARIS VAN DE VENNOOTSCHAP P.J. Krenn

DIRECTIES HUISHOUD

SPEELGOED

BLOKKER

CASA France

BART SMIT/E-plaza

J. Peters, voorzitter F.J.J. Letschert P.R. Keur Mw. A. Schrijver A. Vogel G.D.J. Avis, adj. Mw. W.J.M. Voss, adj.

A. Blokker, voorzitter P.J.R. Douliez D.R. Van Spaendonk Mme. F.G.J. Battisti

T. Smit, voorzitter S.J.T. Hansen J.J.M. de Boer, adj H.C.A.M. Verbaandert, adj.

COOK&CO

INTERTOYS

H.J.J. de Bie

R.F. van den Noort, voorzitter J. Nap S.J.M. Buffing E.H.L. Wubben

BLOKKER België F.A.C. De Belie

Big BAZAR J.G.D. Groot Baltink B.J.H. Kasteel (vanaf juni 2013)

BUDGqT J.G.D. Groot Baltink

Marskramer/Novy J.G.D. Groot Baltink, voorzitter M. den Ouden, adj. J. Pels, adj.

XENOS H.J.J. de Bie, voorzitter L.R.M. Steenbekkers

CASA International

Groothandels

A. Blokker, voorzitter P.J.R. Douliez D.R. Van Spaendonk A. Vonk

Elektroblok A.F. van Hoogen

TREND CENTER A. Vonk

MAXI TOYS A. Blokker, voorzitter A.C. Mettens G.M.M. Henrion A.E.G. Hellebaut

WONEN & TUIN Leen bakker A.J.J. van Schaik, voorzitter F. van der Velde Mw. M.N. Eijffinger, adj. J.A.A. Krol, adj.

Leen bakker België A.J.J. van Schaik

TUINCENTRUM OVERVECHT W.J. van den Broek

- 12 -

DIRECTIE Vastgoed R.E. Palmer S.G. Koning J.M. Vos

CenTRALE ONDERNEMINGSRAAD DAGELIJKS BESTUUR M.A. van der Vos (Intertoys), voorzitter T.N.P. van Hees (Blokker), vice-voorzitter M. Hartog (Xenos, Cook&Co), secretaris

OVERIGE LEDEN Mw. J.B.A.M. de Bont (Marskramer) G.G.M. Garnier (Leen Bakker) A. Gebhard (Xenos, Cook&Co) M.J.M. Hijdra (Blokker) Mw. S.H.I.T. Lohmann (Bart Smit) Mw. N. Meijer (Marskramer) F.M. de Rijke (Intertoys) P.J. Veeningen (Bart Smit) W.A.B. Verkooijen (Leen Bakker) J. G.M. Vullings (Tuincentrum Overvecht) Mw. P.F. Wester (Tuincentrum Overvecht)


BERICHT VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Het verslagjaar 2012

Toezicht

Het verslagjaar werd gekenmerkt door een verdere verslechtering van het economische klimaat in de landen waar het concern met winkelformules actief is. Het consumentenvertrouwen bereikte een record laag niveau in Nederland, hetgeen zich vertaalde in een beperking van de consumentenbestedingen. De voor 2013 door de regering aangekondigde verdere bezuinigingen zullen hun weerslag hebben op de ontwikkeling van de bestedingen in het lopende jaar.

Met de Raad van Bestuur werd in het verslagjaar volgens een vastgesteld schema van vergaderingen de gang van zaken besproken. In het verslagjaar heeft de voltallige Raad van Commissarissen zes keer vergaderd met de Raad van Bestuur. De commissarissen zijn voorafgaand aan enkele van deze vergaderingen apart bijeen geweest. Binnen de Raad van Commissarissen zijn geen bijzondere commissies ingesteld. Wel zijn besprekingen geweest van een delegatie uit de Raad met de CFO, de concern controller en de externe accountant. In deze vergaderingen is gesproken over de samenvatting van de controlebevindingen, het accountantsverslag, de rapportagesystemen en de financieel administratieve organisatie van het concern.

In het directieverslag wordt een uitvoerige toelichting gegeven op de omzet- en resultaatontwikkelingen in de sectoren Huishoud, Speelgoed en Wonen & Tuin. In het verslagjaar is de netto concernomzet gedaald tot € 2,6 miljard (2011: € 2,7 miljard) en werd een resultaat na belastingen gerealiseerd van € 64 miljoen (2011: € 128 miljoen). De Raad van Commissarissen biedt de door de Raad van Bestuur opgestelde jaarrekening over het boekjaar 2012 ter goedkeuring aan. De jaarrekening is gecontroleerd door BDO Audit & Assurance B.V. Hun verklaring is vermeld op pagina 70. Wij hebben mede op grond van deze verklaring en hun verslag de jaarrekening vastgesteld en stellen u voor deze goed te keuren.

Samenstelling Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen Kort na de afronding van het jaarverslag 2011/12 heeft de heer P.F.J. Brussel, lid van de Raad van Bestuur sinds 1 april 2011, besloten terug te treden uit de Raad van Bestuur en zijn loopbaan buiten het concern te vervolgen. Zijn taken zijn verdeeld over de overige leden van de Raad van Bestuur. Na de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van 23 augustus 2012 is de heer P. Busz volgens rooster afgetreden als commissaris. De heer Busz heeft sinds zijn aantreden als commissaris in januari 2011 een belangrijke bijdrage geleverd aan het overleg tussen de vernieuwde Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen. Wij danken hem voor zijn verdiensten voor het concern, zowel eerder als lid van de Raad van Bestuur en daarna als lid van de Raad van Commissarissen. De Raad heeft besloten het aantal commissarissen na het aftreden van de heer Busz terug te brengen van vijf naar vier leden.

Centrale Ondernemingsraad Leden van de Raad van Commissarissen wonen de overlegvergaderingen met de Centrale Ondernemingsraad bij. In de in juni 2012 gehouden overlegvergadering met de Centrale Ondernemingsraad, in welke vergadering o.a. de jaarcijfers over het boekjaar 2011 werden besproken, was de heer Busz aanwezig. In de tweede overlegvergadering was de heer Rottinghuis aanwezig. Met de aanwezigheid bij overlegvergaderingen wordt het belang dat ook de Raad van Commissarissen hecht aan een goede overlegstructuur tot uitdrukking gebracht.

In de vergaderingen met de Raad van Bestuur is uitvoerig gesproken over de concernstrategie, de operationele gang van zaken, het operationele budget, het investeringsbudget, desinvesteringen en de omzet- en resultaatontwikkeling van de verschillende formules en van het concern en over onderwerpen op het gebied van personeel en organisatie. In het verslagjaar is intensief met de Raad van Bestuur gesproken over de moeizame ontwikkelingen in de detailhandel. In dit kader zijn door de Raad van Bestuur ook zware beslissingen genomen zoals de sluiting van de multimedia winkelketen E-Plaza in september en de verkoop van de huishoudwinkels van Novalux in Estland in het voorjaar van 2013 en daarmee het vertrek van het concern uit de Baltische staten. Tevens is in het verslagjaar besloten enkele voorzieningen te vormen voor de herstructurering van diverse winkelketens, waarmee substantiële synergie-effecten kunnen worden gerealiseerd. De Raad heeft ook met de Raad van Bestuur het functioneren en de samenwerking tussen beide raden besproken en geëvalueerd. Voorts is in de vergaderingen met de Raad van Bestuur uitvoerig gesproken over het sociale beleid, de organisatie en de ontwikkeling van Personeel & Organisatie binnen het concern en management development. De Raad heeft het jaarverslag en de jaarrekening besproken in een vergadering met de Raad van Bestuur waarin ook de externe accountant aanwezig was. Het jaar 2012 was niet gemakkelijk voor Blokker Holding. Dankzij de inzet van Raad van Bestuur, directies en medewerkers konden de gevolgen van de economische recessie worden beperkt. Wij zijn hen daarvoor erkentelijk. Laren, 17 mei 2013 Raad van Commissarissen P.C. Klaver, voorzitter L.M. de Kool H. Th.E.M. Rottinghuis A.J.L. Slippens

- 13 -


Kerngegevens BLOKKER HOLDING B.V. 2012/13

2011/12

2010/11

2009/10

2008/09

2007/08

2006/07

Consumentenomzet 3.248 Netto-omzet 2.622 Bedrijfsresultaat (EBIT) 82 Financiële baten en lasten - Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen 82 Belastingen 18 Resultaat na belastingen 64 *

3.375

3.433

3.434

3.469

3.400

3.139

2.730

2.770

2.760

2.778

2.711

2.495

167 -

211 -2

216 -4

219 -5

243 4

201 -7

167 39 128

209 51 158

212 54 158

214 58 156

247 68 179

194 50 144

Bedragen in miljoenen euro’s

Afschrijvingen Cashflow Investeringen Groepsvermogen

84 148 69 508

82 210 75 499

80 238 90 518

79 237 97 480

74 231 89 484

75 255 83 431

74 218 63 413

Rendement op beginvermogen Solvabiliteit Belastingdruk Winst als % netto-omzet

12,8% 52,1% 22,2% 2,4%

24,7% 52,1% 23,4% 4,7%

33,0% 52,1% 24,4% 5,7%

32,7% 52,0% 25,3% 5,7%

36,2% 52,0% 26,9% 5,6%

43,3% 49,0% 27,4% 6,6%

35,7% 49,0% 25,6% 5,8%

Aantal medewerkers

25.985

25.547

25.094

24.546

24.571

23.926

23.103

VESTigingen Eigen filialen Nederland Eigen filialen buitenland Franchisefilialen binnen- en buitenland

1.442 1.065

1.411 1.047

1.372 1.039

1.304 1.015

1.244 962

1.201 914

1.166 894

436

449

473

506

565

607

647

AANTAL VESTIGingen PER WINkelformule

HUISHOUD Blokker asa C Marskramer Xenos Big Bazar Budg7t Novy Cook&Co Novalux

836 523 234 212 70 42 35 29 10 1.991

839 516 241 202 39

835 519 240 192 31

821 517 238 181 16

813 508 239 167 12

810 510 236 158 11

813 510 222 146 11

40 26 11 1.914

48 24 13 1.902

51 20 18 1.862

53 19 19 1.830

51 18 17 1.811

74 18 17 1.811

306 252 189 6 753

307 248 182 58 795

305 247 177 57 786

304 241 166 60 771

301 239 172 47 759

299 236 159 37 731

298 234 154 34 720

180 19 199 2.943

178 20 198 2.907

176 20 196 2.884

172 20 192 2.825

163 19 182 2.771

162 18 180 2.722

162 14 176 2.707

SPEELGOED Intertoys Bart Smit Maxi Toys E-Plaza

Wonen & TUIN Leen Bakker Tuincentrum Overvecht Totaal

Het verslagjaar 2012/13 loopt van 29 januari 2012 tot en met 26 januari 2013. De resultaten van de gezamenlijke concernonderdelen in binnen- en buitenland over die periode worden in dit verslag weergegeven. Alleen het boekjaar 2009/10 rapporteert over een periode van 53 weken, alle overige boekjaren beslaan een tijdsspanne van 52 weken. Novalux Estland is met ingang van 2011/12 een 100% dochtermaatschappij (voorheen een joint venture), en wordt vanaf 2011/12 voor 100% in de financiële cijfers opgenomen (voorheen voor 50%). * Hierin begrepen voorzieningen voor reorganisatie van enkele winkelketens van Q 29 miljoen vóór belasting en Q 22 miljoen na belasting. De genormaliseerde nettowinst bedroeg Q 86 miljoen.

- 14 -


HIGHLIGHTS 2012 Aantal Medewerkers 2012/13

BLOKKER HOLDING • Omzet € 2,6 miljard; 4% daling ten opzichte van vorig jaar • Opnieuw sterke groei webshop-omzet met 29% tot € 67 miljoen • 163 winkels geopend; totaal aantal winkels toegenomen tot 2.943 • Genormaliseerd bedrijfsresultaat € 111 miljoen; genormaliseerde netto winst € 86 miljoen • Netto concernwinst (na voorzieningen) € 64 miljoen

51

3.251

Totaal 25.985

5.616

(2011/12: 25.547)

HUISHOUD • 0,2% groei in belangrijkste doch zeer moeilijke Nederlandse markt • Groei in Nederland vooral bij discountformule Big Bazar en Xenos • Sterke omzetgroei van ruim 11% bij Xenos in Duitsland • Casa had het vooral in Frankrijk moeilijk, maar kende in Italië sterke expansie • Webshop-omzet huishoud Nederland (Blokker, Marskramer en Cook&Co) met 57% gegroeid

Huishoud Speelgoed Wonen & Tuin Groothandel / overige

17.067

Aantal WINKELS 2012/13 199

SPEELGOED • Bart Smit en Intertoys hadden te lijden onder moeilijke marktomstandigheden; fysieke winkels onder druk • Maxi Toys presteerde met omzetgroei opnieuw beter dan de markt • Online laat opnieuw een sterke omzetgroei zien • Beëindiging E-Plazaformule in reactie op sterke verschuiving van de markt voor videogames en hardware naar online

Huishoud Speelgoed Wonen & Tuin

753

Totaal 2.943 (2011/12: 2.907)

1.991

WONEN & TUIN • Leen Bakker ondanks moeilijk jaar toch marktaandeel gewonnen in de Benelux • Leen Bakker webshop-omzet vertoonde zowel in Nederland als in België sterke groei • Tuincentrum Overvecht had opnieuw een tegenvallend jaar netto-omzet (€ miljoen) Aantal WINKELS

3.000

Huishoud Speelgoed Wonen & Tuin Totaal Ultimo 2012/13 Eigen winkels 1.704 614 189 2.507 Franchisewinkels 287 139 10 436 Totaal 1.991 753 199 2.943 waarvan webshops 3 6 3 12 Ultimo 2011/12 Eigen winkels 1.616 653 189 2.458 Franchisewinkels 298 142 9 449 Totaal 1.914 795 198 2.907 waarvan webshops 3 6 3 12 Openingen 2012/13 Eigen winkels 129 19 5 153 Franchisewinkels 8 1 1 10 Totaal 137 20 6 163 Sluitingen 2012/13 Eigen winkels 41 58 5 Franchisewinkels 19 4 0 Totaal 60 62 5

2.500 2.000 1.500 1.000 500 0

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2011

2012

NEttowinst (€ miljoen) 200 150 100 50

104 23 127

0

- 15 -

2006

2007

2008

2009

2010


Met een slaapkamerinrichting van Leen Bakker kom je goed uitgerust voor de dag! Goedemorgen!

- 16 -


VERSLAG VAN DE RAAD VAN BESTUUR Verslagperiode Blokker Holding kent een zogenoemd ‘gebroken boekjaar’, dat loopt van de vijfde week van januari tot en met de vierde week van januari van het volgend jaar. Het boekjaar 2012/2013 liep van 29 januari 2012 tot en met 26 januari 2013. Dat boekjaar zal in het navolgende ook worden aangeduid met ‘het verslagjaar 2012’ of ‘het jaar 2012’.

DE ECONOMIE EN DE DETAILHANDEL IN 2012

Omzetontwikkeling detailhandel Nederland per jaar (2000 = 100)

Het jaar 2012 is voor de meeste Europese landen in economisch opzicht een turbulent jaar geweest. De onzekerheid over de Euro, gevoed door financieel-economische instabiliteit in een aantal eurolanden, heeft ook dit verslagjaar zowel overheden als consumenten grote zorgen berokkend. Overheden zoeken naar een balans tussen het bestrijden van begrotingstekorten en het voorkomen van verdere economische teruggang. In de meeste landen van de Eurozone (dat zijn ook de landen waar ons concern het meest actief is) is in 2012 sprake geweest van een economische teruggang. Alleen Duitsland, de grootste economie binnen de eurozone, liet nog een bescheiden positieve ontwikkeling zien (een groei van 0,7% ten opzichte van 3% in 2011). Consumenten reageren op hun eigen manier op deze onzekere tijden, namelijk door terughoudender te worden in hun bestedingsgedrag. Nochtans hebben de economische ontwikkelingen in het jaar 2012 niet in álle landen tot lagere omzetten in de detailhandelssector geleid. Zo groeiden (ten opzichte van dezelfde kwartalen in 2011) in Frankrijk en België de totale omzetten in de detailhandel in alle kwartalen van 2012 en in Duitsland was alleen in het vierde kwartaal geen sprake van groei. Nederland daarentegen kende een zeer bescheiden groei in het eerste kwartaal, maar door de negatieve ontwikkeling in de overige kwartalen daalde op jaarbasis de totale detailhandelsomzet met 1%. Een sterkere teruggang deed zich voor in Italië, Spanje en Portugal.

140

Binnen de detailhandelsomzetten moet echter onderscheid worden gemaakt tussen de foodsector en de non-foodsector. Zeker in economisch slechtere tijden krijgt over het algemeen de non-foodsector (vooral de markt voor duurzame goederen) de consumentenklap hard te verduren. Zo ook in 2012. De omzetontwikkeling in de non-foodsector in Nederland zal daarbij exemplarisch zijn voor de meeste eurolanden. In ons land daalde de totale detailhandelsomzet weliswaar met “slechts” 1% ten opzichte van 2011, maar deze teruggang is het saldo van een groei van 2,3% in de foodsector (door een positieve omzetontwikkeling bij de supermarkten) en een (gemiddelde) daling van 3,8% in de nonfoodsector. Deze uiteenlopende omzetontwikkeling tussen de fooden de non-foodsector is vanaf 2007 zichtbaar en heeft zich in 2012 zelfs versterkt voortgezet.

130 LEVENSMIDDELEN 120

110

TOTALE DETAILHANDEL

100 NON-FOOD 90 2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

BRON: HBD bewerking op CBS (peiljaar 2000).

loosheid, grotere onzekerheid op de huizenmarkt (waardoor vooral doe-het-zelfzaken en winkels in keukens, vloeren en woninginrichting worden getroffen), een verminderde koopkracht (de sterkste daling van het besteedbaar inkomen in meer dan dertig jaar) en een verder afnemend consumentenvertrouwen. In Nederland resulteert die situatie nu al bijna twee jaar in een afnemende binnenlandse consumptie. Voor de non-foodsector kwam daar, vlak voor de aanvang van het voor de detailhandel belangrijkste verkoopkwartaal, nog de verhoging van het hoge BTW-tarief naar 21% per 1 oktober 2012 overheen. Daarnaast was de samenstelling van de koopdagen in december 2012 minder gunstig ten opzichte van dezelfde maand in 2011, hetgeen uiteraard eveneens een negatief omzeteffect heeft gehad. Blokker Holding kent in totaal 15 winkel-

Binnenlandse consumptie door huishoudens (volume) (koopdag gecorrigeerd)

Aan de daling in Nederland van de non-foodomzet in 2012 (die dit jaar zelfs onder het indexniveau van het jaar 2000 is uitgekomen!) ligt de verdere economische teruggang als belangrijkste factor ten grondslag. Die teruggang heeft zich vertaald naar een hogere werk-

- 17 -


formules. Hoewel actief in 12 landen, is de Nederlandse consumentenmarkt nog steeds de belangrijkste en om die reden is deze markt hierboven dan ook uitgebreider belicht. Een aantal van onze 15 winkelformules heeft bedrijfsactiviteiten in zowel Nederland als daarbuiten, maar alle winkelketens (ook de ketens met activiteiten buiten Nederland) zijn in hoofdzaak actief in de eurolanden, zodat de financieel-economische ontwikkelingen binnen de tot die groep behorende landen ons concern niet onberoerd laten.

OMZET BLOKKER HOLDING Al met al is 2012 voor ons als detailhandelsonderneming dan ook een zeer uitdagend en competitief jaar gebleken. De netto concernomzet (exclusief BTW) is in het jaar 2012 uitgekomen op € 2.622 miljoen, een lichte daling ten opzichte van 2011 toen een nettoomzet van € 2.730 miljoen werd gerealiseerd. Deze netto-omzet laat zich als volgt over de drie strategische detailhandelssectoren van ons concern (de sector Huishoud, de sector Speelgoed en de sector Wonen & Tuin) en onze groothandels verdelen: Netto-OMZET

in duizenden euro’s Huishoud Speelgoed Wonen & Tuin Detailhandel Groothandels Totaal netto-omzet

2012/13 1.525.346 681.494 388.380 2.595.220 26.517 2.621.737

2011/12 Index 1.543.512 98,8 737.286 92,4 420.579 92,3 2.701.377 96,1 28.904 91,7 2.730.281 96,0

De door de eigen - en franchisefilialen behaalde omzet in consumentenwaarde (detailhandelsomzet incl. BTW) vermeerderd met de omzet van onze groothandels tegen factuurwaarden excl. BTW bedroeg in totaal € 3.248 miljoen tegenover € 3.375 miljoen in 2011, een daling van 3,8%. Deze omzet werd gerealiseerd met (per het einde van het verslagjaar) 2.943 winkels, waarvan 2.507 eigen filialen (inclusief 12 webshops), 436 franchisezaken en 2 groothandels. Ten opzichte van de vergelijkbare perioden in 2011 zijn vooral de omzetten in het eerste en het belangrijke vierde kwartaal fors achtergebleven. Het omzetaandeel van onze buitenlandse activiteiten bedroeg ook dit jaar ca. 35%. De sector Huishoud heeft zich in het verslagjaar nog het beste kunnen onttrekken aan de dalende consumentenbestedingen in de non-food. De totale detailhandelsomzet in onze huishoudsector nam per saldo met 1,2% af. Vooral door een sterke uitbreiding van de activiteiten van Big Bazar en een voortgezette positieve omzetontwikkeling van Xenos heeft deze belangrijkste sector binnen ons concern zich naar omstandigheden redelijk weten te handhaven. Onder de vlag van onze discountformule Big Bazar is in het verslagjaar de “pop up” formule Budg€t gestart, die een bescheiden omzetbijdrage heeft geleverd. Blokker (actief in Nederland, België en Luxemburg) heeft haar omzetpositie gedurende het grootste deel van het verslagjaar min of meer in stand kunnen houden, maar heeft tegen het einde ervan toch omzet moeten inleveren. In het duurdere huishoudsegment heeft Cook&Co omzet verloren, ondanks een vergroting van het winkelbestand. De eigen filialen-

omzet van Marskramer daalde licht, terwijl de omzet van de Marskramer franchisenemers en die van haar soft-franchiseformule Novy, mede door een teruggang in het aantal winkels, meer achterbleven. Casa heeft zich ook dit jaar in haar belangrijkste marktgebieden (Frankrijk en België) niet kunnen herstellen van een reeds eerder ingezette teruggang in haar omzet. Door uitbreiding van het winkelbestand steeg daarentegen de omzet van de eigen Casafilialen in Spanje (ook wanneer rekening wordt gehouden met de verhoging van het hoge BTW-tarief tot 21% per 1 september 2012 in dat land), terwijl ook in Portugal en Italië in de vergelijkbare eigen winkels omzetgroei kon worden gerealiseerd. De positieve ontwikkeling in Italië kon bovendien door uitbreidingen verder worden uitgebouwd. Binnen de sector Speelgoed hebben onze formules Intertoys en Bart Smit wederom een moeilijk omzetjaar gekend. De speelgoedmarkt in het algemeen ontbeert sinds het jaar 2009 sterke omzetimpulsen door het uitblijven van succesvolle innovaties. Het effect hiervan doet zich ook bij deze winkelformules gelden. Daar komt wat betreft Bart Smit nog bij dat - zoals hierna zal worden beschreven - besloten is de tot die keten behorende winkels van E-Plaza in de loop van het verslagjaar te sluiten en deze winkels (bij een doorlopend huurcontract) om te bouwen tot winkels van de opgestarte Budg€t-formule. Ook de webwinkel van E-Plaza is in het voorjaar 2013 ‘gesloten’, waarbij aan de online klanten een passend digitaal onderdak bij Bart Smit wordt geboden. Eind 2012 heeft Blokker Holding via een officiële biedingsprocedure de URL www.speelgoed.nl overgenomen van branchevereniging Gebra. Dit aansprekende webadres, dat door zoekmachines als bijzonder relevant gezien wordt voor de naar speelgoed zoekende internetklanten, zal ingezet gaan worden om de positie van Blokker Holding op de online speelgoedmarkt verder te versterken. Door een grotere gerichtheid op traditioneel speelgoed, een uitbreiding van het aantal winkels én betere marktomstandigheden dan in Nederland, heeft onze speelgoedketen Maxi Toys, met verkoopbelangen vooral in Frankrijk, België, Luxemburg en Zwitserland, haar omzet weten te verbeteren.

WEBportal: SPEELGOED.NL - 18 -


In de sector Wonen & Tuin zijn onze formules Leen Bakker (met vestigingen in de Benelux) en Tuincentrum Overvecht (in Nederland) actief. Zoals eerder aangegeven heeft de stagnerende huizenmarkt sterk negatieve gevolgen voor o.a. de woninginrichtingbranche. Aan die ontwikkeling heeft ook Leen Bakker zich dit jaar niet kunnen onttrekken, ook al is het assortiment woonaccessoires minder conjunctuurgevoelig gebleken. Zowel in Nederland als in België en Luxemburg moest een omzetdaling worden geïncasseerd. Daarbij speelde het slechte zomerweer in 2012 natuurlijk ook een rol, want dat nodigde niet uit tot het aanschaffen van nieuwe tuinmeubelen. Tuinmeubelen vormen voor Leen Bakker en Tuincentrum Overvecht en in Nederland overigens ook voor Blokker een belangrijk marktsegment. Voor de tuinbranche is het weer echter een (bijna) allesbepalende omzetfactor. Een goed voorjaar en gunstig zomerweer zijn voor de tuincentra belangrijke voorwaarden voor de ‘groei en bloei’ van groenverkopen én voor het buitenshuis goed gemeubileerd genieten hiervan. Daarenboven moest worden geconstateerd dat in de belangrijke aanloop naar de Kerst de consument óók met betrekking tot het specifiek voor deze feestmaand bestemde assortiment zich meer terughoudend opstelde.

Webwinkels De omzet van onze webwinkels heeft ook dit jaar weer een zeer sterke groei laten zien. In totaal steeg de consumentenomzet (incl. BTW) via deze online kanalen met 29% tot € 67 miljoen. Alle drie sectoren droegen aan deze groei bij, echter in omzetbedragen het sterkst bij huishoud Nederland met 57%. Bij een aantal winkelketens is de omvang van de online verkopen inmiddels zodanig dat additionele logistieke maatregelen noodzakelijk zijn geworden. Onze winkelketens lenen zich bij uitstek voor zogenaamde ‘cross channel’ activiteiten, waarbij de klant de in de webwinkel aangekochte artikelen op het door hem/haar gewenste tijdstip kan ophalen in een zelf geselecteerde winkel. In sommige gevallen kan de klant ook opteren voor een zelf bepaalde leveringsdag.

MUTATIES WINKELFORMULES EN CONCERNORGANISATIE Zoals hierboven reeds vermeld, is dit jaar besloten de E-Plazawinkels in Nederland en België te sluiten. Met deze formule heeft Bart Smit in 1999 met succes de multimediamarkt betreden en deze markt lange tijd als marktleider kunnen bewerken. De toenemende aankopen van films, games en spelcomputers via internet maakten het niet langer verantwoord de fysieke winkels te handhaven. De winkels waarvan de huurcontracten doorlopen zijn overgenomen door Budg€t, die als ‘pop up’ discountformule een beperkt assortiment in huishouden speelgoedartikelen aanbiedt.

Het aantal webwinkels binnen het concern is met 12 gelijk gebleven aan het aantal van vorig jaar. Wel bevonden enkele webwinkels zich in 2011 nog in de opstartfase, zoals die van Cook&Co, Intertoys Duitsland, Leen Bakker België en Maxi Toys Frankrijk. Ook kon door Tuincentrum Overvecht dit jaar de volledige jaaromzet van de in 2011 overgenomen webwinkel Diervoordeel.nl worden meegenomen.

In de tweede helft van het verslagjaar zijn besprekingen gestart over de verkoop van onze Novaluxwinkels in Estland. Deze besprekingen hebben geresulteerd in een akkoord met de Finse onderneming Tammer-Tukku voor de overname van de winkels van Novalux aldaar. Vanaf 2000 is met de Novalux winkelformule getracht in de Baltische staten voet aan de grond te krijgen. Na acht succesvolle jaren keerde het economische tij in 2008 abrupt. Dit leidde tot een terugtrekking uit Letland en een reductie van het aantal winkels in Estland. De firma Tammer-Tukku, die onder de naam Koduekstra in Estland al 23 eigen winkels heeft, exploiteert vanaf 1 mei 2013 de nog resterende Novaluxwinkels.

Webshops 01 bartsmit.com 02 intertoys.nl 03 intertoys.de 04 leenbakker.nl 05 leenbakker.be 06 tuincentrumovervecht.nl en diervoordeel.nl

Binnen de sector Huishoud werden per saldo 88 eigen winkels geopend en sloten 11 franchisenemers de deuren. De uitbreiding van het aantal eigen filialen komt in hoofdzaak voor rekening van Big Bazar (een groei met 31 winkels) en van de dit jaar gestarte formule Budg€t (42 winkels). De tijdelijke winkels van laatstgenoemde keten zijn overgenomen van E-Plaza, waarvan de fysieke winkelactiviteiten in het verslagjaar zijn afgebouwd. Hoewel het eigen filialenbestand van Bart Smit, Intertoys en Maxi Toys wel steeg, nam door de sluitingen van de E-Plazawinkels het totale winkelbestand in de sector speelgoed af met 39 eigen filialen en 3 franchisezaken. In de sector Wonen & Tuin breidde Leen Bakker uit met 1 eigen filiaal en 1 franchisewinkel en sloot Tuincentrum Overvecht 1 (eigen) vestiging. Evenals vorig jaar is het aantal franchisenemers afgenomen. De wijziging in de verhouding tussen eigen en franchisezaken heeft gevolgen voor de kostenstructuur en het investeringsniveau van ons concern. Het wordt (potentiële) franchisenemers door de banken ook niet gemakkelijk gemaakt. Een ruimhartiger kredietverlening blijft heden ten dage een heikel punt in een economie die het midden- en kleinbedrijf als motor voor groei en werkgelegenheid moet koesteren. Ons beleid blijft gericht op het stimuleren van het zelfstandig ondernemerschap onder de paraplu van één van onze formules. Potentiële franchisenemers kunnen onzerzijds rekenen op een adequate begeleiding en ondersteuning bij de start en de exploitatie van hun winkel.

07 cookandco.nl 08 blokker.nl 09 maxitoys.be 10 maxitoys.fr 11 marskramer.nl 12 eplaza.com

Eigen filialen en franchisenemers Ondanks de economische tegenwind heeft ons concern haar winkelbestand verder uitgebreid van in totaal 2.907 winkels per het einde van 2011 tot 2.943 filialen per het einde van dit verslagjaar. In beide aantallen zijn de 12 webwinkels als separate filialen meegeteld. De toename met 36 winkels is de resultante van een stijging met 49 eigen filialen (31 in Nederland en 18 daarbuiten) en een afname met 13 franchisewinkels (11 in Nederland en 2 in het buitenland).

Binnen de Raad van Bestuur is gedurende het verslagjaar een mutatie gekomen door het aftreden van de heer P.F.J. Brussel. Zijn taken zijn door de andere leden van de Raad overgenomen. Wij willen de heer Brussel danken voor de bijdrage die hij heeft geleverd gedurende de periode waarin hij zijn functie heeft bekleed. De organisatie van de Holding is uitgebreid met de benoeming van mevrouw A. Schrijver tot directeur Personeel & Organisatie, welke functie zij ook bekleedt bij Blokker B.V. Verder is een aantal verantwoordelijkheden, die voorheen bij onze werkmaatschappijen lagen, meer gecentraliseerd op Holding niveau. Zo is vanuit de Holding meer directe betrokkenheid ontstaan op het gebied van ICT, kwaliteitszorg, milieuproblematiek en de inkoop van niet-handelsartikelen.

- 19 -


Voor zowel binnen als buiten uw woning bieden onze gespecialiseerde winkels een zeer aantrekkelijk en gevarieerd aanbod. In onze tuincentra is er tevens een keur aan artikelen voor uw huisdier!

- 20 -


uiting van de nieuwe xenosformule Brutomarge, KOSTEN EN EBIT Het geschetste economische klimaat leent zich uiteraard minder voor prijsverhogende maatregelen van overheidswege. Dit nu is hetgeen vlak vóór het voor de detailhandel belangrijke 4e kwartaal wel is gebeurd: zowel in Nederland (per 1 oktober) als in Spanje (per 1 september) werd het hoge BTW-tarief naar 21% gebracht. Bij een omzet die toch al onder druk stond, maakte deze maatregel het er niet eenvoudiger op de brutomarge op peil te houden, omdat in de afweging óf meer klanten in de winkel óf doorberekening in de consumentenprijzen de keuze veelal ten gunste van de klant uitviel. Anticiperend op een margedruk over het gehele boekjaar werd al eind 2011 meer nadruk gelegd op inkopen in het Verre Oosten. Het effect van een gemiddeld duurdere US-dollar kon daarbij worden geabsorbeerd. Bij het zeetransport bleven de containerprijzen, hoewel door het jaar heen schommelend, gelijk aan die in 2011. Door hogere voorraden per het einde van het boekjaar moest een dotatie aan de voorziening incourant ten laste van de brutomarge worden genomen. Per saldo zijn wij weliswaar in staat geweest de procentuele brutomarge te handhaven op het niveau van 2011, maar is het bruto-omzetresultaat door de daling in de omzet dit jaar lager uitgekomen dan in het voorgaande boekjaar.

lennet. Door het lagere bruto-omzetresultaat en de hogere kosten is de EBIT uitgekomen op € 82,4 miljoen, tegenover € 166,9 miljoen in 2011. Alle sectoren hadden met een daling van de bedrijfsresultaten te kampen.

NETTO RESULTAAT Het geconsolideerde netto concernresultaat over 2012 bedraagt € 64,1 miljoen (2011: € 128,1 miljoen). Dit is, afgezet tegen de resultaten in de afgelopen jaren, een teleurstellend resultaat. Onder zeer moeilijke marktomstandigheden leverde een aantal winkelketens toch een goede prestatie, in een enkel geval kon zelfs een beter resultaat worden gerealiseerd dan vorig jaar. Het resultaat is tot stand gekomen met in totaal 25.985 eigen medewerkers. Ook herleid tot zogenaamde fulltime equivalenten (FTE’s) is sprake van een toename van het aantal personeelsleden. Toegedeeld naar de drie sectoren, de beide groothandels en de holding zijn deze medewerkers als volgt werkzaam: Aantal medewerkers

Gedurende het verslagjaar heeft een grote nadruk gelegen op kostenbeheersing. Nochtans is het totale kostenniveau gestegen. Gelet op de marktomstandigheden zijn aanzienlijke voorzieningen genomen onder meer ten behoeve van een verdere herstructurering van het filialennet. Bij de personeelskosten stegen vooral de sociale lasten (inclusief pensioenen), maar deze kostenpost kon in totaliteit door besparingen op overige personeelskosten binnen de perken worden gehouden. De personeelskosten en overigens ook de huisvestingskosten stegen mede doordat dit jaar wederom het aantal eigen filialen is toegenomen, terwijl het aantal franchisezaken afnam. De verkoop- en reclamekosten zijn lager uitgekomen dan vorig jaar. De vervoerskosten zijn ondanks hoog blijvende brandstofprijzen licht gedaald. De afschrijvingen zijn ook dit jaar weer toegenomen, mede door genoemde uitbreiding van het eigen filia-

Huishoud Speelgoed Wonen & Tuin Detailhandel Overige *) Totaal eigen medewerkers Medewerkers franchisewinkels Totaal medewerkers Nederland Buitenland Totaal eigen medewerkers * Groothandel en Holdingactiviteiten

- 21 -

Medewerkers FTE 2012/13 2011/12 2012/13 2011/12 17.067 16.575 11.062 10.914 5.616 5.692 3.499 3.514 3.251 3.230 2.109 2.160 25.934 25.497 16.670 16.588 51 50 47 47 25.985 25.547 16.717 16.635 3.200 3.300 29.185 28.847 18.680 7.305 25.985

18.275 7.272 25.547

10.881 5.836 16.717

10.832 5.803 16.635


INVESTERINGEN Het totaal aan investeringen is in 2012 bijna 7,5% lager uitgekomen dan in het voorgaande boekjaar. Niettemin hebben de investeringsinspanningen op een hoog niveau gelegen. In 2012 is voor een totaalbedrag van € 69,3 miljoen geïnvesteerd (in 2011: € 74,8 miljoen). Een deel van dit bedrag hangt samen met verplichtingen die reeds in 2011 waren aangegaan. Zeker onder de huidige economische omstandigheden worden investeringsplannen zeer kritisch beoordeeld. Van het totaalbedrag aan investeringen is € 29,9 miljoen (43%) besteed bij onze dochterondernemingen in het buitenland. Netto investeringen

Het verslagjaar werd afgesloten met een balanstotaal van € 975,3 miljoen (2011: € 956,7 miljoen). Met name door hogere voorraden steeg het benodigde werkkapitaal. Door de slechte zomerperiode is de voorraad tuinmeubelen bij de relevante (d.w.z. dit assortiment voerende) werkmaatschappijen toegenomen. Het eigen vermogen is toegenomen tot € 508,5 miljoen. De solvabiliteit (verhouding tussen eigen en vreemd vermogen) is met 52,1% gelijk aan die van vorig jaar.

WINSTBESTEMMING

x C mln. Nieuwe winkels Bestaande winkels Logistiek en informatiesystemen Overige Totaal

2012/13 37,6 21,8 8,3 1,6 69,3

2011/12 31,6 27,7 15,0 0,5 74,8

De investeringsinspanningen waren in hoofdzaak gericht op het winkelbestand. Bij een aantal ketens werd de winkelautomatisering vernieuwd of aangepast. Automatiseringsprojecten op het gebied van logistiek en van managementinformatie zijn óf nog gaande óf konden worden afgerond. Door archeologische werkzaamheden moesten de plannen tot het bouwen van een nieuw magazijn voor Casa een aantal jaren worden uitgesteld. In die jaren zijn de marktomstandigheden sterk gewijzigd. Dat heeft ertoe bijgedragen, dat deze bouwplannen tot nader order zijn opgeschort. De afschrijvingen bedroegen dit jaar € 84,2 miljoen (2011: € 81,9 miljoen). De cashflow (netto winst + afschrijvingen) is daarmee uitgekomen op € 148,3 miljoen (2011: € 210 miljoen). De cashflow werd derhalve voor 46,7% aangewend voor investeringen (2011: 35,6%).

Van het dividend, dat volgens het voorstel tot winstbestemming aan aandeelhouders zal worden uitgekeerd, komt een deel weer ten goede aan de medewerkers die deelnemen aan het Participatieplan Oranje Boven. Zoals gebruikelijk is aan deze deelnemers in februari 2013 ook een interimdividend uitgekeerd. Door de lagere winst zal het totale dividend (interim en slot-dividend) lager zijn dan vorig jaar. De waarde van de certificaten wordt bepaald volgens een vaste waarderingsregel, waarbij het gemiddelde van de netto resultaten van Blokker Holding over de afgelopen twee jaren de grondslag vormt. Door de resultaatontwikkeling in 2011 en 2012 is de waarde afgenomen, zij het dat deze waardedaling - omdat wordt gerekend met een gemiddeld netto resultaat - wordt gematigd. Deelname aan het Participatieplan geldt als een lange termijn belegging in een zeer gezond familiebedrijf, dat in financieel opzicht geen korte termijn doelstellingen nastreeft, maar het oog gericht houdt op een sterke ontwikkeling op langere termijn. De dividenduitkering aan de familiehoudstermaatschappij van Blokker Holding zal als vanouds óók worden aangewend voor de financiering van investeringen. Daarmee worden de beschikbare middelen geherinvesteerd in expansie en onderhoud van ons filialennet en onze webshops.

COLOMBO, PORTUGAL - 22 -


Onze webshops bieden een snelle afleverservice. Maar als de klant dit liever heeft, kan de aankoop in de meeste gevallen worden afgehaald in de dichtstbijzijnde winkel.

- 23 -


Heiligeweg, Amsterdam CENTRALE ONDERNEMINGSRAAD De Centrale Ondernemingsraad (‘COR’), die is samengesteld uit leden van de ondernemingsraden van onze dochterondernemingen in Nederland (voor de samenstelling zie pagina 12 van dit jaarverslag) heeft in het verslagjaar zesmaal vergaderd, waarvan twee keer in een overlegvergadering met de bestuurder. De tweede overlegvergadering vond plaats kort na afloop van het verslagjaar. De overlegvergaderingen werden bijgewoond door een lid van de Raad van Commissarissen. In mei is een vergadering geweest van een delegatie uit de COR met de CFO, waarin door laatstgenoemde een toelichting werd gegeven op de jaarcijfers van het concern over het boekjaar 2011/12. Deze commissie uit de COR heeft vervolgens gerapporteerd aan de voltallige COR. In de overlegvergaderingen wordt in een goede sfeer bijzonder openhartig van gedachten gewisseld met de bestuurder over actuele zaken en over de algemene gang van zaken bij werkmaatschappijen en bij het concern. Naast de overlegvergaderingen heeft het dagelijks bestuur van de COR ook apart enkele besprekingen gevoerd met de bestuurder. Naar aanleiding van het terugtreden uit de Raad van Bestuur van de heer Brussel is aandacht besteed aan de taakverdeling binnen de Raad van Bestuur. Na het besluit van de Raad van Commissarissen de omvang van de Raad terug te brengen van vijf naar vier leden is met de bestuurder en de commissarissen, aanwezig bij de overlegvergaderingen, gesproken over de relatie tussen de Raad van Commissarissen en de COR. Ook is met de COR van gedachten gewisseld over de inrichting van personeel en organisatie (‘P&O’) binnen het concern naar aanleiding van de aanstelling van een concerndirecteur P&O in april van het verslagjaar. De COR heeft in het najaar een ‘medezeggenschapsdocument’ opgesteld, waarin doelstelling, inrichting en werkwijze van de medezeggenschap binnen ons concern zijn geformuleerd. Het document is uitvoerig besproken en wordt in de loop van 2013 afgerond. De COR heeft zich voorts gebogen over een instemmingsverzoek in verband met de voorgenomen verlenging van het contract met een verzekeraar voor de verzekering van het excedent pensioen. De COR heeft ingestemd met de verlenging van het contract.

In december is de COR om advies gevraagd over de voorgenomen verkoop van de activiteiten van Novalux Estland. De COR heeft positief geadviseerd over deze voorgenomen verkoop. De transactie is in mei 2013 voltooid, na verkregen goedkeuring van de Mededingingsautoriteit in Estland. De COR heeft in januari 2013, naar aanleiding van een instemmingsverzoek over de concept-tekst van een Social Media Protocol voor Blokker Holding, een gewijzigd tekstvoorstel gedaan. Zodra hierover overeenstemming is bereikt wordt het protocol voor alle medewerkers van het concern ingevoerd. Met de COR is voorts onder meer gesproken over diverse directiemutaties, over de aanstelling van een stafmedewerker voor kwaliteitszorg en voor coördinatie van de naleving van de regelgeving van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, over de aanstelling van een manager inkoop niet-handelsgoederen op concernniveau en over diverse andere onderwerpen zoals de (fiscale) werkkostenregeling, een protocol bij overgang medewerkers naar een andere concernwerkmaatschappij, de ziektekostenverzekeringen en over de concernrichtlijn reiskostenvergoeding.

DE DETAILHANDELSSECTOR IN HET ALGEMEEN Een steeds terugkerend thema in onze sector is helaas de winkelcriminaliteit. Daarbij wordt natuurlijk allereerst gedacht aan de vaak brute overvallen, die veelal worden gepleegd door jeugdige criminelen. Dergelijke overvallen kunnen bij het winkelpersoneel een zodanig psychisch effect hebben, dat - ook al worden de betrokken personeelsleden adequaat begeleid - hervatting van de werkzaamheden pas na langere tijd kan plaatsvinden. Gelukkig is door een betere samenwerking met de politie de pakkans vergroot. De detailhandel wordt ook nog steeds geconfronteerd met het fenomeen van “gewone” winkeldiefstallen. Ook deze vorm van criminaliteit leidt tot grote schade. Ons veiligheidsbeleid is uiteraard op preventie gericht. O.a. door deelname aan de stichting Fraude Aanpak Detailhandel (FAD) wordt zoveel mogelijk voorkomen dat eigen personeelsleden daarbij betrokken raken. Door een vereenvoudiging van de aangifteprocedure bij de politie kan de totale omvang van de problematiek beter in kaart worden gebracht, zodat adequater kan worden gereageerd.

- 24 -


Onderdeel van het bevorderen van een veilig winkelklimaat is eveneens het verminderen van het kasgeld. Het aantal PIN-transacties is dit jaar wederom toegenomen. Maar gedurende het verslagjaar hebben zich ook weer ettelijke problemen voorgedaan bij de verwerking van deze transacties, hetzij door externe oorzaken (zoals stroomuitval), hetzij door computerstoringen bij de verwerkende instelling. De aankondiging dat de Chipknip gaat verdwijnen kan alleen maar worden toegejuicht. Onder de huidige economische omstandigheden is de noodzaak de bestaande winkelcentra voor het winkelend publiek aantrekkelijk te houden alleen maar toegenomen. Door leegstand van winkels baart dit in sommige gevallen zorgen. Daaraan gekoppeld is het vraagstuk van de bereikbaarheid van die centra een onderwerp dat voortdurend aandacht vraagt. De vaak dure parkeergelegenheid draagt niet bij om deze problematiek op te lossen. Gemeentelijke overheden zullen in hun economisch beleid het belang van een goed winkelbestand in de stadscentra centraal moeten blijven stellen, ook bij het ontwikkelen van plannen voor winkelcentra in de periferie. Vanaf de invoering in 2008 van de Verpakkingenbelasting hebben wij ons tegen deze belastingvorm verzet. Niet alleen omdat het grootste deel van de opbrengst naar de algemene middelen van ’s Rijks schatkist verdween, maar ook omdat de invoering gepaard ging met een excessieve regelgeving, die op voorhand een goede uitvoering zou belemmeren. Hoewel wij uiteindelijk in goed overleg met de Belastingdienst tot een hanteerbare uitwerking ervan hebben kunnen komen, juichten wij de aankondiging in het Belastingplan 2012, dat voor deze belastingvorm een alternatief zou moeten worden gevonden, van harte toe. Per 1 januari 2013 is daadwerkelijk een einde gekomen aan deze Verpakkingenbelasting, omdat per die datum de met het bedrijfsleven overeengekomen Afvalbeheersbijdrage Verpakkingen is gaan gelden. Helaas wordt hierbij (voorshands) dezelfde methodiek als voor de Verpakkingenbelasting toegepast en is een substantiële vereenvoudiging (nog) uitgebleven.

VOORUITZICHTEN Het nieuwe boekjaar 2013 zal volgens alle prognoses in het teken blijven staan van economische krimp. De meeste overheden staan voor de vraag hoe enerzijds in het kader van de Europese begrotingsdiscipline kan worden bezuinigd en hoe anderzijds economische groei kan worden gerealiseerd. Deze beleidsspagaat zal in ieder geval geen stimulerende werking op de consument hebben. Het beroep op diezelfde consument de (in ieder geval in Nederland in omvang toegenomen) spaargelden voor bestedingen aan te wenden, zal niet leiden tot vermindering van die buffers. Het consumentenvertrouwen zal verder op de proef worden gesteld en de koopkracht zal door overheidsmaatregelen verder worden aangetast. Omdat ook dit jaar met een druk op de omzet rekening moet worden gehouden, zijn additionele maatregelen noodzakelijk om het resultaat te verbeteren. Nieuwe commerciële initiatieven bij al onze winkelformules moeten leiden tot extra omzet. Bij het inkoopbeleid krijgt de verbetering van de brutomarge een nog groter accent. Het proces van kostenbeheersing zal consequent worden voortgezet. Zoals altijd is het voor een detailhandelsonderneming als de onze niet mogelijk zo vroeg in het nieuwe jaar een uitspraak te doen over het verloop ervan. Het najaar is hiervoor té zeer bepalend. Tezamen met al onze medewerkers zullen wij aan de uitdagingen die voor ons liggen het hoofd bieden, waar nodig met veranderingen en vernieuwingen. Onze gezonde financiële positie blijft een uitstekend uitgangspunt voor groei, óók onder de huidige marktomstandigheden. Bij de realisering van dat beleid zullen onze klanten altijd centraal blijven staan. Wij willen alle medewerkers bedanken, die het afgelopen jaar op een prima manier aan dat uitgangspunt inhoud hebben gegeven en die dat, ongeacht de functie die zij binnen ons concern vervullen, in het nieuwe jaar ongetwijfeld zullen blijven doen! Laren, 17 mei 2013 Raad van Bestuur R.E. Palmer, voorzitter A. Blokker A.H.M. van der Horst T. Smit

scene van de 2012 blokker.nl tv-commercial - 25 -


Met onze keuken- en serviesartikelen is niet alleen de voorbereiding een feest, maar kan ook worden genoten van het resultaat!

- 26 -


Sector Huishoud De huishoudmarkt in en buiten Nederland biedt onderdak aan een grote verscheidenheid aanbieders. Dit betekent eveneens dat een zeer groot aantal producten tot de branchegroep ‘huishoud’ wordt gerekend. Vanuit een 117-jarige traditie zijn veel van onze winkelformules actief binnen deze huishoudmarkt, echter in veel gevallen met eigen onderscheidende assortimenten. Blokker, Marskramer, Xenos, Casa, Novy, Big Bazar, Budgat, Novalux en Cook&Co hebben alle een meer specifiek huishoudkarakter, hoewel sommige hun assortimentsgroepen ook hebben verbreed met andere productgroepen. De groothandel Elektroblok levert ook vooral huishoudelijke producten, terwijl de internationale groothandel Trend Center haar assortimentsgrenzen wat ruimer heeft gesteld. Met de meeste van onze winkelformules zijn wij óók of (in het geval van Casa en Novalux) uitsluitend buiten Nederland actief en dus hebben de marktontwikkelingen buiten Nederland eveneens effect op de omzetresultaten van onze ketens. In de West-Europese landen zijn deze marktontwikkelingen in 2012 moeilijk geweest, hoewel de mate waarin per land verschilt. De definitie van de huishoudmarkt maakt het daarenboven moeilijk vergelijkingen tussen de diverse landen te maken, want vaak gaat het om artikelen in-en-om-het huis, waardoor er sprake is van meer en ook andersoortige aanbieders. Gegevens over een specifieke - misschien typisch Nederlandse - huishoudartikelenbranche zijn daardoor ook minder eenduidig. In Nederland is in 2012 de markt in huishoudartikelen met 2% gedaald ten opzichte van 2011. Met name de omzetten in de tweede helft van het jaar hebben deze daling veroorzaakt. Traditioneel zijn in Nederland de maanden november en december de belangrijkste verkoopmaanden en de voor consument en detailhandel nadelige BTW-verhoging naar 21% per 1 oktober 2012 heeft dus volop in de omzetontwikkeling meegewogen. Deze omzetten vielen vergeleken met dezelfde maanden in 2011 tegen, waaruit de overheid alsnog haar conclusies kan trekken; de detailhandel had dit op voorhand al gedaan! Niettemin zijn wij in de huishoudsector in Nederland in staat geweest met onze ketens toch nog een fractionele omzetgroei van 0,2% te realiseren. De eigen winkels in deze sector droegen hieraan bij, alsmede de webshops die met een groei van 57% het algemeen landelijke groeipercentage van online verkopen verre overtroffen.

Aantal WINKELS HUISHOUD 2012/13 35

29 10 70 42 Blokker

234 836 212

Kerncijfers HUISHOUD (DETAILHANDEL)

Totaal 1.991 (2011/12: 1.914)

Casa

2012/13

Xenos

2011/12

Marskramer Novy Big Bazar BudgPt Cook&Co Novalux

523

Netto-omzet (x C 1.000) 1.525.346 1.543.512

Medewerkers 2012/13 2011/12

17.067 16.575

Aantal winkels 2012/13 2011/12

1.991 1.914

Aantal WINKELS HUISHOUD Blokker Casa Xenos Mars- Novy Big Bazar Budg7t Cook&Co Novalux Totaal kramer huishoud Ultimo 2012/13 Eigen 718 453 211 173 70 42 27 10 1.704 Franchise 118 70 1 61 35 2 287 Totaal 836 523 212 234 35 70 42 29 10 1.991 Ultimo 2011/12 Eigen 719 445 201 175 39 26 11 1.616 Franchise 120 71 1 66 40 298 Totaal 839 516 202 241 40 39 26 11 1.914


BLOKKER NEDERLAND Blokker is dé toonaangevende winkel voor huishoudelijke artikelen in Nederland. Deze in het straatbeeld niet weg te denken oer-Hollandse winkelketen heeft altijd een actueel aanbod van artikelen in huishoud, koken en tafelen. Ook wordt een uitgebreid assortiment tuinartikelen, multimedia en speelgoed gevoerd. In Nederland kent de Blokkerformule een groot aantal franchisenemers.

Omzet De markt in Nederland voor huishoudelijke artikelen heeft zich ten opzichte van andere marktsegmenten nog redelijk goed weten te handhaven, ondanks lagere consumentenbestedingen en een dieptepunt in het consumentenvertrouwen. Het beeld dat de huishoudomzet van Blokker te zien heeft gegeven in het afgelopen jaar sluit aan bij het algemene marktbeeld. Dus een geringe daling van de omzet, maar in ieder geval behoud van marktaandeel. Wat dat betreft hebben andere productgroepen in het assortiment een moeilijker omzetverloop gekend. De markt voor speelgoed en ook die van tuinmeubelen hebben het zwaarder te verduren gehad. Speelgoed had te lijden onder gebrek aan nieuwe releases en de tuinmeubelsector heeft zich niet kunnen herstellen van mindere verkopen in het voorjaar door tegenvallende weersomstandigheden. Omdat het huishoudsegment het zwaarste weegt binnen de productenportefeuille is de ontwikkeling in dat segment echter verreweg het belangrijkste voor de totale omzet van Blokker. Overigens is, zowel bij de eigen winkels als bij de franchisenemers, opmerkelijk dat de maanden november en december lagere omzetten te zien hebben gegeven ten opzichte van dezelfde maanden in 2011, terwijl dit juist de maanden zijn waarin de sector in voorgaande jaren altijd heeft kunnen profiteren van een sterke omzettoename. Aannemelijk is dat het toch al lage consumentenvertrouwen door de BTW-verhoging naar 21% per 1 oktober 2012 een extra psychologisch effect heeft gehad, hoewel wij in onze prijsstelling dit effect hebben trachten te neutraliseren. Dit effect komt ook tot uiting in het aantal bezoekers dat op een licht lager niveau lag dan in 2011.

eerste ‘webshop only’ folder

EIGEN VESTIGINGEN 504 FRANCHISEFILIALEN 115 LAND Nederland

van Nederlandstalige muziek heeft Blokker een reputatie opgebouwd. Als blijk van erkenning hiervoor is aan haar in september 2012 de BUMA NL award 2012 toegekend. De Blokkerwebshop heeft haar grote succes in 2012 kunnen voortzetten. De website heeft een volledige vernieuwing ondergaan en heeft een veel modernere uitstraling gekregen, waarop door klanten zeer enthousiast is gereageerd. Voor het eerst in de Blokkergeschiedenis is een folder verspreid met daarin multimedia artikelen die alleen in de webshop (‘webshop only’) te verkrijgen zijn, wat een overweldigend omzetresultaat heeft opgeleverd. Positieve groeicijfers waren er ook op het gebied van ‘huishoudelijk elektra’ en de productgroep ‘klein huishoud’. De Blokkerfilialen zijn als eerste winkelformule in Nederland uitgerust met speciale Blokker.nl afhaalpunten, waar de online klant de bestellingen kan afhalen op een zelf gewenst moment en, door de goede spreiding van onze vestigingen, altijd in de buurt. Om de dienstverlening aan de klant nog verder te verbeteren zijn de openingstijden bij veel filialen verruimd, met name op maandagochtend en zaterdagmiddag. Het grote succes van de website heeft vooral in het najaar tot bestelpieken geleid die in het logistieke proces bij de verwerking ervan enige problemen hebben opgeleverd. De oplossing hiervan is onderdeel van het in te voeren nieuwe Warehouse Management Systeem en moet ook passen in het verder uit te werken E-Commerce Business Plan.

FILIALEN EN INVESTERINGEN

Blokker heeft met haar huiskleur Oranje een bijna natuurlijke band met ons nationale voetbalteam. De vroegtijdige uitschakeling bij de Europese kampioenschappen heeft helaas de goede verkopen van Oranje artikelen abrupt afgebroken. Omzetbevorderend hebben de diverse radio- en televisiecampagnes gewerkt. Voor het eerst sinds jaren is via beide media weer reclame gevoerd, zowel ter ondersteuning van de Blokker webshop als ter bevordering van verkopen in de belangrijke feestmaand december. Op het gebied van promotie

Per het einde van het verslagjaar telde de Blokkerformule 619 filialen. Het aantal franchisezaken is met 115 vestigingen onveranderd gebleven. Bij de eigen filialen zijn 9 winkels geopend en 8 gesloten. De investeringen in de winkels hadden voor het grootste deel betrekking op de nieuwe vestigingspunten. Op het gebied van renovaties van bestaande winkels is de pas ingehouden in afwachting van de resultaten van een begin 2013 op te starten project om de Blokkerwinkels verder te moderniseren. Daarbij zullen niet alleen de routing in de winkel, het assortiment, de werkwijze en toepassing van moderne technologieën tegen het licht worden gehouden, maar zal tevens worden bekeken of de verkoopondersteunende diensten aanpassing behoeven.

PERSONEEL In ons beleid staat de klant altijd centraal. Maar dit beleid kan niet worden uitgevoerd zonder gemotiveerde en goed gekwalificeerde medewerkers. In het afgelopen jaar is een resultaatgerichte beoordelingssystematiek geïntroduceerd, die voor medewerkers nog duidelijker aangeeft wat van hun wordt verwacht en hoe zij het verschil kunnen maken. Met de resultaten ervan kan

- 28 -


Kalverstraat, Amsterdam ook gerichter worden geïnvesteerd in opleiding van medewerkers. Voor bedrijfsleiders zijn programma’s in leiderschapsontwikkeling geïntroduceerd. Om zo goed en zo snel mogelijk in vacatures te kunnen voorzien, is een nieuwe wervingssite ontwikkeld, werkenbijblokker.nl, die Blokker als werkgever nog meer onder de aandacht moet brengen bij de doelgroep. Vele van de toegewijde medewerkers kunnen bogen op een langjarige ervaring. In het verslagjaar waren 194 medewerkers 12,5 jaar en 67 medewerkers 25 jaar in dienst. De heer R. van Kerkwijk van de afdeling Publiciteit kon terugzien op een 40-jarig dienstverband.

succesvolle webshop, daarbij ondersteund door een klantgerichte logistieke afhandeling van geplaatste bestellingen. Hoewel verwacht wordt dat de detailhandel dit jaar nog niet de wind in de rug zal krijgen, zullen de kansen die er ongetwijfeld toch komen ten volle worden benut. Zo bood bijvoorbeeld de troonswisseling ons een mooie gelegenheid de Blokkerwinkels nog meer Oranje te kleuren.

STICHTING SOCIAAL FONDS De Stichting Sociaal Fonds Jacob Blokker Pz. heeft in 2012 circa € 64.000 uitgekeerd aan personeelsleden, oud-personeelsleden en nabestaanden van overleden medewerkers. Het vermogen van de Stichting bedraagt ultimo 2012 bijna € 2,4 miljoen.

In 2012 zijn vier nieuwe directieleden benoemd. Mevrouw A. Schrijver (directeur P&O), de heer P. Keur (directeur Inkoop), de heer A. Vogel (directeur Verkoop en Formule) en mevrouw W.J.M. Voss (adjunct-directeur ICT). Met deze benoemingen is het directieteam weer voltallig. Een speciaal woord van dank gaat uit naar de heer H. Kits, die als directeur P&O gedurende 20 jaar zowel binnen als buiten onze organisatie op zijn vakgebied het Blokkerbelang heeft behartigd.

VOORUITZICHTEN Door het langdurige winterse ‘voorjaars’weer kan niet worden gesproken van een goede start van het nieuwe verkoopjaar. Nu valt natuurlijk niet te verwachten dat, ook al zou het weer beter zijn geweest, de consument plotseling een ander, minder terughoudend koopgedrag zou gaan vertonen. Daarvoor zijn de onzekerheden nog te groot. Deze situatie duurt inmiddels al lange tijd en dus houden de commerciële plannen voor 2013 hier rekening mee. Daarbij moet niet alleen worden gedacht aan creatieve en originele commerciële acties. Ook de voornoemde vernieuwing van de Blokkerformule, alsmede enkele organisatorische aanpassingen zullen ertoe moeten bijdragen dat de service aan de klanten kan verbeteren. Vooruitlopend op de uiteindelijke uitkomsten van het in gang gezette vernieuwingsproces zullen enkele tientallen winkels grondig worden ‘opgefrist’ en worden voorzien van een geoptimaliseerde winkelpresentatie. Onderdeel van de plannen is uiteraard tevens de verdere uitbouw van de

shoot voor commercial ‘de kleine zeemeermin’ bij blokker - 29 -


Marco Bergsma (42) is rayonleider bij Blokker B.V. Hij is een retailman in hart en nieren, begon als verkoper in een elektronica/witgoedzaak, werd vervolgens bedrijfsleider bij een phone company alvorens in dienst te treden bij Blokker. Hij vierde vorig boekjaar zijn 12½-jarig Blokker-jubileum. Zijn rayon omvat grofweg de strook langs het IJsselmeer, door vijf provincies. Marco is een onvervalste Fries en woont al jarenlang samen in Stiens bij Leeuwarden.

De klant moet het een feestje vinden om bij Blokker te winkelen

Verkopen, zegt hij, is een vak. ‘Het klinkt als een cliché, maar het is écht een vak, dat je moet leren. Én bijhouden; je moet als verkoper met de tijd mee. De hedendaagse consument is kritischer dan ooit, stelt hogere eisen aan kwaliteit en prijs, wil verrast en verleid worden.’ De klant die een Blokkerwinkel binnenloopt, heeft zich doorgaans allang op internet georiënteerd, stelt Marco. ‘Dat de klant bij ons binnenstapt betekent dat zij óns de handel gunt, die zij in gedachten heeft. Wij moeten dat verwachtingspatroon waarmaken. Dat is essentieel, vind ik.’ Dat vereist volgens Marco een andere, meer persoonlijke benadering. Niet obligaat vragen: zoekt u iets? Of kan ik u helpen? Maar: ik zie u naar de waterkokers kijken. Ik wil u graag helpen bij het maken van een keuze. ‘Geef uitleg, adviseer zonder drammerig over te komen. Dat beetje extra doet wonderen.’ Naar de klant luisteren, oplossingsgericht kunnen denken, alternatieven aandragen indien een gezocht artikel onverhoopt niet voorradig is. Het hoort er allemaal bij. ‘Van gedreven doeners, die onze club van oudsher is, naar een meer adviserende rol van meedenkers. Daarin kunnen wij ons onderscheiden. Dat stukje verdieping maakt het verkoopvak ook aantrekkelijker. De klant moet het gevoel hebben dat hij goed en plezierig geholpen is, dat het een feestje is om bij Blokker te winkelen. Zo’n klant komt ook altijd terug. Aan ons de taak om de handvatten aan te reiken om de kennis en kunde van onze winkelteams te vergroten.’

Edwin Huyghebaert, 49 jaar, is Financieel Controller

De vinger constant aan de pols van het financiële gebeuren

- 30 -

Buitenland van Blokker Holding. Zijn standplaats is België, waar de buitenlandse hoofdkantoren zijn gevestigd. Hij werkt nu acht jaar bij de Holding. Daarvoor was hij de financieel verantwoordelijke man bij een grote keukenproducent, bij een reclamebureau en bij een oliemaatschappij. Edwin studeerde accountancy en volgde een postuniversitaire studie fiscaliteiten. Hij is getrouwd, heeft twee kinderen en woont in Sterrebeek bij Brussel. Je kunt hem de bewaker noemen van al het cijfermateriaal van de buitenlandse Holdingvestigingen. Financiële kwartaalrapportages, jaarrekeningen, afschrijvingen. Niets ontsnapt aan zijn aandacht. ‘Breed gezien houd ik oog op de spelregels op alle financiële terreinen. Ik controleer of alles goed geboekt is, of zich geen afwijkende zaken voordoen.’ Heeft een van de ondernemingen op financieel of fiscaal gebied een probleem, dan is één telefoontje naar Edwin voldoende. Hij is er om vraagstukken op deze terreinen op te lossen, ter ondersteuning van de diverse administraties en directies, zegt hij. Zijn -complexe- job vereist ook dat hij zich nauwgezet verdiept in de regels en voorschriften in zeven ‘buitenlanden’ waar de werkmaatschappijen van Blokker Holding actief zijn: België, Luxemburg, Frankrijk, Zwitserland, Spanje, Portugal en Italië. Het gaat daarbij vooral om fiscale wetgeving, milieuheffingen e.d., die per land verschillen. ‘In feite bestudeer ik alles wat voor de Holding van belang zou kunnen zijn. Dat betekent het nieuws volgen, vakliteratuur bijhouden en de voor ons relevante zaken eruit pikken. Ik consulteer indien nodig accountants in de betrokken landen en uiteraard breng ik daarover rapport uit. Het is natuurlijk zaak niets over het hoofd te zien, anders word je daar aan het eind van de rit mee geconfronteerd en dat is uiteraard niet de bedoeling.’


BLOKKER Buitenland Blokker is ook in België en Luxemburg ruim vertegenwoordigd. Met alleen eigen filialen is het ook in deze landen een toonaangevende winkelformule met een groot aanbod aan huishoudelijke artikelen, speelgoed en tuinmeubelen. In Suriname is een franchisenemer actief met drie filialen.

BELGIË EN LUXEMBURG

EIGEN VESTIGINGEN 214 FRANCHISEFILIALEN 3 LANDEN België, Luxemburg, Suriname

bereidingen daartoe worden getroffen. Wel is de website van Blokker België in 2012 volledig vernieuwd. Vooral de homepage, de folder en de winkelpagina worden nu meer en langer bezocht. Ook het adressenbestand is uitgebreid zodat de nieuwsbrief, die een aantal malen per maand wordt uitgebracht, een bredere verspreiding heeft gekregen. Onze leveranciers spelen hier eveneens een actievere rol door regelmatig filmpjes met hun artikelen op de website te plaatsen.

Deze beide landen hebben eveneens de gevolgen ondervonden van de economische teruggang die in de landen van de Europese Unie gaande is. Door een afname van het beschikbare inkomen (voor het eerst sinds 1993) was ook hier sprake van een afnemend consumentenvertrouwen en van lagere consumentenbestedingen. De werkgelegenheid in de detailhandel nam, voor het eerst na 30 jaar constante groei, af. Het aantal faillissementen breekt ook in deze landen records. Winkelketens waaraan de perceptie ‘duur’ hangt zijn kwetsbaar geworden, terwijl de discountketens hun marktaandeel zien groeien.

PERSONEEL

OMZET Blokker heeft in 2012 in België een stabiele ontwikkeling te zien gegeven. De omzet daalde slechts in zeer geringe mate. De daling komt volledig voor rekening van de productgroepen speelgoed en tuin. De omzet in huishoudartikelen handhaafde zich op het niveau van 2011. Naast het segment huishoud kon de groep ‘luxe’ goed overeind blijven, in beide gevallen met een positief effect op de procentuele brutomarge. In Luxemburg heeft de vergelijkbare omzet een geringe stijging laten zien, maar daalde de totale omzet door sluiting van een filiaal in de stad Luxemburg. Met deze sluiting is het aantal winkels in Luxemburg teruggebracht tot 4. In België is een viertal verlieslatende winkels gesloten en zijn 3 nieuwe vestigingen KLEURRIJK KUNSTSTOF, BLOKKER BELGIË geopend, waardoor deze winkelketen thans 210 filialen exploiteert. Een zestal winkels werd geherhuisvest op betere locaties en drie bestaande winkelpanden werden gerenoveerd. In 2012 is gewerkt aan een verbetering van het winkelbeeld. De artikelen zijn meer op ‘thema’ gegroepeerd, waardoor de presentatie van de artikelen aan overzichtelijkheid heeft gewonnen. Het meer zichtbaar presenteren van zeer goedlopende artikelen heeft duidelijk tot een verbeterde omzet geleid. Met veel succes is in alle winkels de groep wenskaarten aan het assortiment toegevoegd. Door het aangaan van een aantal partnerschappen is geïnvesteerd in aandacht in de media. In de laatste vier maanden van het jaar is Blokker bijna continu op de televisie aanwezig geweest. Dit als gevolg van acties met K3 (Studio 100), Boer zoekt vrouw (VTM), Komen eten (Vier) en Klumies (Ketnet). Blokker beschikt in België nog niet over een webshop, maar voor-

De al eerder gestarte opleidingscyclus voor de bedrijfsleiders is dit jaar voortgezet. Deze opleiding is gericht op verbetering van managementvaardigheden. Ook de veiligheid van medewerkers vormt een centraal punt in het beleid. Dit jaar heeft een aantal gewelddadige overvallen weer veel emoties teweeggebracht onder het personeel, terwijl onze winkelmedewerkers ook enkele malen het hoofd moesten bieden aan agressieve klanten. In het verslagjaar mocht met 38 medewerkers worden stilgestaan bij hun 12,5-jarig dienstjubileum, terwijl 45 personeelsleden hun 25-jarig jubileum vierden.

VOORUITZICHTEN De omzet heeft zich in de eerste maanden van het nieuwe jaar goed staande weten te houden. Doordat het voorjaarsweer geen kansen kreeg bleef de omzet in de productgroep tuin wat achter, maar de productgroepen huishoud en speelgoed konden dit omzetverlies geheel compenseren. Na een flink herstel van het consumentenvertrouwen in februari is dat vertrouwen weer scherp gedaald in maart. Volgens voorspellingen zal er geen sprake zijn van economische groei en zullen de werkloosheidscijfers verder oplopen. Omdat onze winkels bekend staan om hun goede prijs/kwaliteitsverhouding wordt een daling in het aantal klanten niet verwacht. Naast sluitingen van enkele minder rendabele filialen, zullen nieuwe vestigingen worden geopend. Wij denken het omzetniveau van 2012 te kunnen evenaren.

SURINAME In Suriname is de omzet van onze ‘soft’-franchisenemer gedurende het verslagjaar gedaald, dit ondanks een uitstekende decembermaand. Van de vijf winkels daar werden er in 2012 twee gesloten. Dit is niet de enige oorzaak van de omzetdaling. Er is in Suriname sprake van een daling in de koopkracht en tevens van de opkomst van uit China rechtstreeks geïmporteerde artikelen. De concurrentie van Chinese winkels is zo sterk, dat zelfs de verkoop van onze goedkopere merken Handy en Best Budget hieronder te lijden heeft. Daardoor is het accent meer komen te liggen op ‘Low Budget’ artikelen, waarmee het prijsimago van de formule verandert zonder dat dit ten koste gaat van het kwaliteitsimago. Er wordt sterk gelet op een ten opzichte van de concurrentie onderscheidend assortiment. Met deze beleidsinstrumenten wordt getracht de omzet in 2013 weer op een hoger niveau te brengen.

- 31 -


CASA Casa is een inspirerende, eigentijdse internationale winkelformule met eigen en franchisevestigingen. Het assortiment bestaat uit trendy decoratie- en geschenkartikelen, huishoudtextiel en tuinen interieurmeubelen. Casa is opgericht in 1925 en maakt sinds 1988 deel uit van Blokker Holding. De formule is de meest internationaal opererende winkelformule binnen het concern, actief in acht Europese landen, alsmede op Aruba.

Eigen VESTIGINGEN 453 FRANCHISEFILIALEN 70 LANden België, Frankrijk, Spanje, Portugal, Italië, Luxemburg, Zwitserland, Oostenrijk, Aruba

Omzet De Casaformule, met haar hoofdkantoor in Itegem (België), heeft haar internationale activiteiten verder uitgebreid. Gedurende het verslagjaar is de formule actief geworden in Oostenrijk en op Aruba, in beide gevallen op franchisebasis. Ook in Nederland kan inmiddels een deel van het Casa assortiment worden gekocht, omdat bij Tuincentrum Overvecht een ‘shop in de shop’ activiteit is begonnen. Zowel in België en Luxemburg, als in Frankrijk en Zwitserland heeft de Casa omzet onder druk gestaan door lagere consumentenbestedingen. In Italië en in Portugal is zowel de vergelijkbare als de totale omzet daarentegen gestegen. In Spanje kon met de eigen filialen (inclusief nieuw geopende winkels) ook een omzetstijging worden gerealiseerd. Voor verschillende assortimentsonderdelen heeft het weer de omzet parten gespeeld. In de meeste landen was er sprake van een nat voorjaar, een korte (bovendien laat ingezette) zomer en een natte decembermaand, die het Kerstgevoel bij veel mensen verdreef. De uitverkoop in de maand januari sneeuwde in een aantal landen letterlijk onder. In Frankrijk, Spanje en Portugal heeft Casa naast eigen filialen ook franchisevestigingen. De leveringen aan en de omzet bij deze franchisenemers zijn in 2012 achtergebleven bij die van vorig jaar. Op geconsolideerd niveau hebben deze ontwikkelingen per saldo geresulteerd in een beperkt lagere omzet. Frankrijk, het

Casa Zomerassortiment 2012 nieuwe en goed verkopende artikelen. Om dit te begeleiden is de aansturing van het winkelnetwerk flink geïntensiveerd. Enkele nieuw geïntroduceerde producten/productgroepen hebben een zeer positief omzetverloop te zien gegeven. De groep juwelenhangers was zeer succesvol, net als de sierjuwelen zelf, waarbij de Shamballaserie de kroon spande. De nieuwe serie Party tafeltextiel was eveneens een schot in de roos. In het meubelassortiment waren o.a. de boomkapstokjes voor kinderen een veel gevraagd artikel. In Portugal is Casa er in geslaagd opnieuw voet aan de grond te krijgen in het commerciële centrum Colombo, waar ooit de in omzet grootste Casawinkel werd geëxploiteerd. Met de ‘shop in de shop’ activiteiten in de winkels van Tuincentrum Overvecht wordt invulling gegeven aan de behoefte van die winkelketen een attractief assortiment op het gebied van cadeau/sfeer/trend aan te bieden.

FILIALEN

CENTO, Italië voor Casa belangrijkste omzetland, weegt hierin het zwaarst. Hoewel de procentuele brutomarge hoger uitkwam dan in het vorig boekjaar en de kosten slechts fractioneel stegen, is het geconsolideerde resultaat lager uitgekomen. Een aantal commerciële activiteiten heeft in het verslagjaar nadruk gekregen. Er is hard gewerkt aan de verbetering van het winkelbeeld. Acties zijn ondernomen om oudere voorraden versneld uit te verkopen, zodat plaats kon worden ingeruimd voor

Casa heeft de afgelopen decennia zeer aanzienlijk geïnvesteerd in expansie. De investeringskosten voor nieuwe winkels zijn hoog. In het verslagjaar is echter het eerste vernieuwde winkelconcept uitgerold waarbij deze investeringskosten aanzienlijk konden worden verlaagd met behoud van een zeer aantrekkelijk winkelbeeld. De expansie is ook in 2012 voortgegaan. Het aantal eigen filialen steeg met 8 (het saldo van 21 openingen en 13 sluitingen) tot in totaal 453 winkels. De grootste uitbreiding vond plaats in Italië, waar het aantal eigen filialen met 10 toenam tot 23. Mutaties (openingen en sluitingen) hebben in diverse landen plaatsgevonden op basis van rentabiliteit- en locatiebeoordeling. Het aantal franchisewinkels is met 5 openingen en 6 sluitingen uitgekomen op een totaal van 70 vestigingen. Nieuwe franchisenemers in Oostenrijk en op Aruba hebben het internationale karakter van Casa verder verbreed.

- 32 -


TURNHOUT, BELGIË

VALLADOlID, SPANJE

PERSONEEL In 2012 is niet alleen de winkelorganisatie in detail doorgelicht, ook de bezetting op de hoofdkantoren is onder de loep genomen. Maatregelen zijn getroffen om de overheadkosten te verlagen. Benutting van schaalvoordelen en, waar mogelijk, centralisatie van taken zullen ook in de komende jaren besparingen moeten gaan opleveren. De getroffen maatregelen zijn niet ten koste gegaan van de motivatie van het Casa personeel. Aan de diverse reorganisaties is volop meegewerkt. Dat in alle geledingen bovendien de klant centraal blijft staan, moge blijken uit een herhaling van een in 2011 genomen initiatief: alle kantoormedewerkers zijn op 19 december met groot enthousiasme in een Casawinkel aan de slag gegaan om de dagelijkse winkelpraktijk aan den lijve te ervaren. Gedurende het jaar hebben vier verkoopmedewerkers hun 25-jarig jubileum mogen vieren.

VOORUITZICHTEN Hoewel de omzet in de eerste maanden van het nieuwe jaar in de verschillende landen een wisselend beeld te zien heeft gegeven, liggen er voldoende initiatieven op tafel om de omzet te doen

toenemen. Speerpunten daarbij zijn de vernieuwing van het winkelbeeld, de samenstelling en de winkelpresentatie van de assortimenten en uitgekiende promoties. Bij de productgroepen heeft het kookassortiment een groot groeipotentieel, waaraan ondersteuning wordt gegeven zowel in de winkelpresentatie als in de folders. Casa heeft, ook door het feit dat de formule in zoveel landen actief is, nog geen webshop. Klanten kunnen wel terecht op de Casa website om zich te oriënteren en de folders te bekijken. Enige jaren is gewerkt aan plannen voor een nieuw centraal magazijn. De bouwplannen kwamen echter in de koelkast omdat op grond van regelgeving archeologische werkzaamheden de voorrang kregen. Intussen is een nieuwe economische en commerciële realiteit ontstaan, die ertoe heeft geleid dat de nieuwbouwplannen voorlopig zijn opgeschort. Een verdere expansie van filialen wordt vooral voorzien in Italië, dat als groeiland met de Casa kleur snel als ‘groen’ land kan worden bestempeld. Niettemin blijft Frankrijk onze belangrijkste markt en houden de ontwikkelingen daar onze eerste prioriteit.

- 33 -


Arthur Böhmer, 44 jaar, is sinds 2002 logistiek manager bij Xenos in Waalwijk. Hij kwam van een groothandel in elektronica en werkte daarvoor als teamleider in Blokkers distributiecentrum in Geldermalsen. Hij heeft HTS operationele technologie gestudeerd en vervolgens economie. Arthur is samenwonend, heeft een tweeling (een jongen en een meisje) van ruim een jaar en woont in het Gelderse Renkum. Logistiek bij een grootwinkelbedrijf als Xenos is een uiterst complexe aangelegenheid. Alle facetten dienen nauwgezet op elkaar afgestemd te zijn om het proces feilloos te laten verlopen. Als een Zwitsers precisie-uurwerk. Een uitgesproken bètaman als Arthur voelt zich als een vis in het water in deze wereld van uitgekiend plannen en procesmatig opereren. Enthousiast kan hij vertellen over de extra bulkopslag van maar liefst 35 meter hoog, die nu enkele jaren in bedrijf is, waar onbemande hoogwerkers volautomatisch en vlekkeloos pallets uit de torenhoge rekken vissen. ‘De capaciteit van de huidige magazijnen zit overigens alweer aan de grens. Xenos groeit flink door. Niet alleen in Nederland, maar ook in Duitsland. Wij worden daar steeds populairder. Onze focus is sterk gericht op uitbreiding daar.’ Om de expansie van Xenos te kunnen verwerken is een nieuwe magazijnuitbreiding gepland. Het nieuwe pand moet in 2015 operationeel zijn. De totale capaciteit is daarmee geschikt voor de bevoorrading van zo’n 400 winkels, inclusief de kookwinkels en webshop van Cook & Co, die ook vanuit Waalwijk worden bediend. ‘Onze prijzen zijn laag. Wij moeten het dus vooral hebben van volume. Die groei is voor de logistiek natuurlijk een interessante uitdaging. We willen niet teveel goederen op voorraad hebben, maar ze moeten wel op tijd in de winkels liggen.’

Logistiek is als een Zwitsers precisie-uurwerk

Aileen Weenen, 31 jaar, is sinds september 2011 Webshop Coördinator bij Marskramer. Aileen is Vlaamse. Ze kwam ruim 10 jaar geleden naar Nederland om internationaal management te studeren aan de Haarlem Business School en is hier ‘blijven hangen’. Ze was marketing executive in de uitgeverswereld, werkte bij touroperators (o.a. van luxe cruises) en laatstelijk bij Wehkamp. Aileen woont samen in Alphen aan den Rijn.

De klantvriendelijke winkelbeleving overbrengen op onze webshop

Aileen Weenen komt naar eigen zeggen uit een ‘puur ondernemersgezin’ en is in de winkel opgegroeid. Haar grootmoeder had een boetiek en haar moeder een schoonheidssalon. ‘Het winkelwerk zit dus in mijn genen. Ik vind het belangrijk dat het eigen DNA aansluit op het DNA van het bedrijf. Ik ben van aanpakken, van uitdagingen en dat klikt prima met de sfeer en de filosofie van Marskramer. De lijnen zijn hier kort, de sfeer gemoedelijk. Als hier iets aangepakt moet worden, wórdt het ook aangepakt. Geen stroperige procedures.’ Thuis in je huis. Dat was jarenlang de slogan van Marskramer. ‘De winkels zijn vriendelijk. De klant staat centraal. Ik probeer die gemoedelijke, klantvriendelijke winkelbeleving over te brengen op onze webshop. Je moet als Marskramer één gezicht uitdragen. De consument moet zich net zo thuis voelen in onze virtuele winkel als in onze winkel ‘van bricks’.’ Om de winkelbeleving op de webshop ‘tastbaar’ te maken kan de klant met een zoomfunctie producten nader bekijken. Ook hebben wij filmpjes geplaatst die tonen hoe apparaten werken. En bij onze funcooking artikelen staat bijvoorbeeld een leuk filmpje dat een gezin laat zien dat gezellig bij kaarslicht aan het tafelen is. Dat straalt warmte en emotie uit, die de klant op prijs stelt.’

- 34 -


XENOS Xenos is een avontuurlijke winkelketen met winkels in zowel Nederland als Duitsland. Het assortiment bestaat uit trendy cadeau- en woondecoratie-artikelen; daarnaast voert de keten een aantrekkelijk aanbod aan artikelen op het gebied van food. Xenos is opgericht in 1973 en is in 1989 door Blokker Holding overgenomen.

Omzet De naam ‘Xenos’ betekent in het Grieks vreemdeling, maar ook gast. Het commercieel beleid van onze winkelketen Xenos is nog steeds gericht op deze beide betekenissen. Het assortiment is verrassend en is vaak nog afkomstig uit gebieden waar de klant zich ‘vreemdeling’ kan voelen, terwijl dezelfde klant zich in de winkelomgeving nog echt als ‘gast’ kan beschouwen. Xenos heeft in Nederland een goed, en in Duitsland een uitstekend omzetresultaat behaald. Hoewel in Nederland de vergelijkbare omzet een geringe daling te zien heeft gegeven, is de totale omzet iets hoger uitgekomen dan in 2011. In Duitsland, waar de economische omstandigheden gunstiger waren dan in Nederland, is zowel de vergelijkbare omzet als de omzet van alle filialen op een duidelijk hoger niveau uitgekomen. Het, waar nodig aangepaste, assortiment van Xenos voorziet ook daar duidelijk in behoeften van consumenten. Het door Xenos behaalde goede resultaat werd beloond met de toekenning van de eervolle prijs voor de best presterende winkelketen van Blokker Holding in 2012. De Xenos formule heeft haar winkelbestand dit jaar zien groeien tot in totaal 212, een toename van 10 vestigingen. In Nederland werd de groei van de omzet ondersteund door de opening van 9 nieuwe winkels, waar de sluiting van 2 filialen tegenover stond. Een toename derhalve met 7 winkels waardoor het totaal filiaalbestand is uitgekomen op 168. In Duitsland, waar inmiddels 43 eigen filialen en 1 franchisenemer zijn gevestigd, openden 5 nieuwe winkels hun deuren, terwijl daar bij 2 niet rendabele winkels de deuren in tegenovergestelde richting gingen. Dit jaar is een nieuwe huisstijl ontworpen. In de nieuw geopende filialen en in enkele bestaande winkels is deze vernieuwde huisstijl reeds toegepast. De resultaten hiervan zijn dermate positief, dat het komend jaar de andere winkels zullen worden aangepast. Alle winkels gebruiken nu voor de ‘instore’ communicatie het bekende gele Xenos logo in combinatie met de warme ‘rubine red’ kleur. Op de website van Xenos kunnen bezoekers kennis maken met het assortiment, nieuwe producten, folderaanbiedingen, recepten en stylingtips. De website is tijdens het Europees kampioenschap voetbal actief benut met thema artikelen. Uiteraard stagneerde de verkoop toen een vroegtijdige uitschakeling van Nederland volgde. Xenos heeft geen webshop. Wel is zij actief op sociale media via zowel Facebook als Twitter.

INVESTERINGEN De investeringen waren zowel in Nederland als in Duitsland voor het merendeel gericht op de nieuwe vestigingspunten. In Nederland werden ook enige renovaties verricht. De groei van Xenos gaat gepaard met een uitbreiding van het hoofdkantoor in Waalwijk. Een aanvang is gemaakt met de implementatie van een

- 35 -

eigen VESTIGINGEN 211 FRANCHISEFILIALEN 1 LANDEN Nederland, Duitsland


KALVERSTRAAT, Amsterdam nieuw softwarepakket voor de ondersteuning van alle bedrijfsprocessen. De verschillende modules van dit pakket zullen de komende jaren in fasen worden ingevoerd.

PERSONEEL Voortzetting werd gegeven aan training en opleiding van personeelsleden. Niet alleen verkooptrainingen zijn daarbij aan de orde, maar zeker zo belangrijk zijn de trainingen in diefstalpreventie en de omgang met agressiviteit bij klanten. Een vrolijker aspect van het verkoopvak is de onderlinge wedstrijd tussen filialen. Dit jaar is een omzet- en loonkostenwedstrijd gehouden. In

Nederland won de winkel in Berkel en Rodenrijs en in Duitsland was de winkel in Dresden de koploper. Ook waren er jubilea te vieren. Vijftig medewerkers (waarvan 45 in Nederland en 5 in Duitsland) vierden hun 12,5-jarig dienstverband en 13 personeelsleden (allen in Nederland) hun 25-jarig dienstjubileum.

VOORUITZICHTEN Voorzichtigheid bij het doen van voorspellingen blijft onder de huidige omstandigheden geboden. Dit geldt vooral voor Nederland. Voor Duitsland liggen de kaarten wat anders. Het expansiebeleid van Xenos zal in ieder geval in beide landen worden voortgezet. Het vinden van goede locaties blijft in dat proces cruciaal. Plannen voor de noodzakelijke uitbreiding van het bestaande distributiecentrum zijn inmiddels afgerond en de bouw zal naar verwachting medio 2013 starten. Daarmee wordt in ieder geval de fysieke basis gelegd voor een verdere groei van deze winkelketen.

- 36 -


BIG BAZAR Big Bazar is een discountformule. Opgericht in 2007 is deze winkelketen een snel groeiende loot aan de stam van Blokker Holding. Het assortiment is niet alleen aantrekkelijk gevarieerd, maar ook zo geprijsd.

OMZET De onstuimige ontwikkeling die de winkelformule Big Bazar sinds haar oprichting te zien heeft gegeven, kon door de opening van een groot aantal vestigingen in het verslagjaar ruimschoots worden vervolgd. Met maar liefst 29 nieuwe winkels is in Nederland het totaal aantal vestigingen uitgekomen op 68. In het verslagjaar zijn in België 2 winkels geopend, waarmee de eerste stap over de Nederlandse grens is gezet. De totale omzet is ten opzichte van vorig jaar aanzienlijk toegenomen. In commercieel opzicht moest in 2012 veel aandacht worden besteed aan de juiste invulling van het assortiment. Het beleid van Big Bazar is gericht op de inkoop van grote partijen, die tegen een lage prijs in de winkels kunnen worden aangeboden. De samenstelling van het assortiment moet natuurlijk wel beantwoorden aan hetgeen de klant verwacht van deze discountformule. Met de snelle uitbreiding OPENING OLEN, BELGIË heeft dit wel de nodige organisatorische inspanningen gevraagd. Door uitbreiding van de afdeling inkoop is inmiddels de zekerheid verkregen dat aan deze verwachtingen voldaan kan blijven worden. In dat assortiment is overigens het aandeel van speelgoed wat teruggebracht en is meer plaats ingeruimd voor de groepen bijoux en make-up. Het assortiment in België is op sommige onderdelen aangepast aan bestaande voorkeuren.

eigen VESTIGINGEN 70 LANDen Nederland, België

Onder de 29 nieuwe vestigingen in Nederland waren drie zogenaamde XL-filialen, te weten in Roermond, Den Haag en Rotterdam. Deze grote winkels (met een verkoopoppervlakte van 1.000 m2), waar de artikelen vrijwel volledig dubbel gespiegeld worden gepresenteerd, hebben de hooggespannen verwachtingen duidelijk waargemaakt. In de komende jaren zal aan deze XL-filialen uitbreiding worden gegeven. Het winkelbeeld van Big Bazar is in het verslagjaar aangepast. Door toevoeging van een rode bies boven de wandvlakken is een krachtiger winkeluitstraling ontstaan. Het grootste deel van het investeringsbudget is echter aangewend voor de expansie.

ORGANISATIE EN PERSONEEL De grote expansie die heeft plaatsgevonden stelt uiteraard andere eisen aan de organisatie, zowel in de winkels als op het hoofdkantoor. Op beide gebieden is meer structuur aangebracht. Dit gaat niet ten koste van de oorspronkelijke opzet van de organisatie, namelijk om deze zo gestroomlijnd mogelijk te houden, passend in het beeld van een discountketen. Vanuit Blokker B.V. worden enkele ondersteunende activiteiten verricht. De bevoorrading van de winkels vanuit het Blokker DC in Mijdrecht is, ondanks de snelle groei, goed verlopen. In 2013 zal bij Big Bazar een Ondernemingsraad worden geïnstalleerd.

VOORUITZICHTEN De discountformule is in het landschap van de Nederlandse detailhandel, zeker onder de huidige economische omstandigheden, niet meer weg te denken. Het afgelopen jaar heeft Big Bazar ook laten zien een goede bijdrage te kunnen leveren aan de omzetgroei binnen de sector Huishoud, waardoor het marktaandeel kon toenemen. Een verdere expansie van deze winkelketen wordt dan ook voorzien.

BUDghT Budgat is een in 2012 gestarte ‘pop-up’ discountformule die een aan Big Bazar ontleend assortiment aanbiedt, voornamelijk huishoudartikelen, maar ook speelgoed. Onder de vleugels van Big Bazar is in september 2012 begonnen met het ontwikkelen van een ‘pop-up’ discountketen. Voor de start van deze formule bestond gelegenheid door de sluiting van de E-Plaza winkels. In totaal 42 panden van E-Plaza, waarvan de huurverplichtingen nog doorliepen, zijn daartoe in een zeer korte tijdsspanne omgebouwd tot Budg€t winkels. Half november konden deze winkels al opengaan. De formule heeft een discount gerichte verschijningsvorm. Door middel van o.a. de huiskleuren geel/zwart wordt een goedkope prijsuitstraling gerealiseerd. Het assortiment van de Budg€t

eigen VESTIGINGEN 42 LAND Nederland

winkels bestaat volledig uit geselecteerde artikelen uit het Big Bazar aanbod, veelal impulsartikelen. Daarbij ligt het accent vooral op huishoudelijke artikelen; het aandeel speelgoed in het assortiment is gering. De winkels met een verkoopoppervlakte van circa 100 m2 zijn vaak op A1-locaties gevestigd. Over de groeipotentie van deze winkels kan nog weinig worden gezegd, omdat de winkels nauwelijks uit de opstartfase zijn. Maar gelet op het karakter van de formule zullen aflopende huurverplichtingen wel worden benut.

- 37 -


MARSKRAMER Marskramer is een winkelketen met vestigingen in heel Nederland. De formule heeft een uitgebreid assortiment aan huishouden cadeauproducten, alsmede speelgoed. De keten exploiteert ook de groothandel Gouda en de soft-franchiseformule Novy. Het speelgoed assortiment wordt aangeboden onder een eigen instore speelgoedformule met de naam Toys2Play. Marskramer is in 1940 opgericht en maakt sinds 1993 deel uit van Blokker Holding. Novy is in 1997 haar activiteiten begonnen.

eigen VESTIGINGEN 173 FRANCHISEFILIALEN 61 LAND Nederland

FRANCHISEFILIALEN 35 LAND Nederland

Omzet Marskramer heeft binnen de sector Huishoud haar omzetaandeel redelijk op peil weten te houden. Na een wat aarzelend begin van het boekjaar trok de omzet geleidelijk aan. De totale omzet (dus inclusief nieuwe vestigingen) heeft het grootste deel van het jaar boven het niveau van 2011 gelegen, maar ondervond tegen het einde van het jaar toch een lichte tegenwind. De eigen filialen hebben daarbij een betere omzetontwikkeling te zien gegeven dan de franchisenemers. Zowel de franchisenemers van Marskramer als die van Novy hebben het, ondanks de begeleiding die wordt gegeven, toch lastig onder de huidige omstandigheden. Een duidelijk positief effect op de omzet hebben de folderuitingen gehad, die tijdens het verslagjaar werden geïntensiveerd. Ook de met televisiereclame ondersteunde artikelen van JML en de Magic candle zijn zeer goed verkocht. Omzetsucces is eveneens gerealiseerd met de waardepas acties. De webshop van Marskramer kon, met een stijging van 67% ten opzichte van vorig jaar, positief bijdragen aan de omzet. Het aantal uitgeleverde bestellingen verdubbelde. Hoewel met deze online activiteit pas in 2010 is gestart en de omzet dus nog relatief beperkt is, zijn de resultaten zodanig dat besloten is in de webshop verder te investeren, zodat het omzetaandeel zeker zal toenemen. Reeds kort na de start is Marskramer begonnen met de verkoop van ‘web only’-artikelen. Ook dit jaar heeft die verkoop goede resultaten opgeleverd. De Novy- en de zelfstandige afnemers beleven op dit ogenblik minder florissante tijden. Het aantal afleverpunten nam met 11 af, hetgeen uiteraard gevolgen heeft gehad voor de groothandelsomzet van Marskramer.

FILIALEN Het filialenbestand is per het einde van het jaar uitgekomen op 234 winkels, dat zijn 7 vestigingen minder dan eind 2011. In het verslagjaar is het netwerk van eigen filialen met 8 vestigingen uitgebreid: twee volledig nieuwe Marskramerwinkels werden geopend, twee vestigingspunten van franchisenemers uit de Novy-organisatie en vier filialen van Marskramer franchisenemers werden overgenomen. Daar stond echter de sluiting van 10 eigen filialen tegenover, zodat dit bestand thans 173 eigen filialen (inclusief de webshop) telt. Bij de franchisevestigingen hebben 6 franchisenemers hun bedrijfsvoering gestaakt. In Schaijk heeft een succesvolle opening van een franchisewinkel plaatsgevonden. Het aantal franchisevestigingen is daarmee op 61 uitgekomen. De investeringen zijn dit jaar beperkt gebleven.

ORGANISATIE Marskramer en haar zusteronderneming Blokker zijn belangrijke spelers in het marktsegment ‘huishoudelijke artikelen’. Beide ondernemingen hebben een gevestigde marktpositie. Het locatiebeleid van Marskramer is gericht op de kleine stadskernen en decentrale wijken van grotere plaatsen. Dit houdt in dat het klantenbestand van Marskramerfilialen over het algemeen kleiner is dan dat van de Blokkerwinkels. De exploitatie is dan ook kwets-

GOUDA, winkelcentrum BLOEMENDAAL baarder. Om die reden is besloten synergiemogelijkheden tussen de beide winkelketens te gaan benutten. Dit betreft vooral de ondersteunende activiteiten. Dit zal kostenbesparingen opleveren, die een gezondere bedrijfsvoering bij de Marskramerformule mogelijk moet maken. Met de uitwerking hiervan zal in 2013 worden begonnen.

PERSONEEL In het afgelopen jaar is ‘veiligheid in de winkels’ een belangrijk thema gebleven. Een groot aantal winkels was in eerdere jaren al uitgerust met een camerasysteem. In het afgelopen jaar is in dit systeem verder geïnvesteerd. De diefstal van artikelen is door de toepassing van camera’s gedaald. Van de ruim 1.200 medewerkers bij Marskramer hebben 60 collega’s tijdens het verslagjaar hun jubileum kunnen vieren. Een drietal medewerkers heeft teruggekeken op een 40-jarig dienstverband, namelijk mevrouw A.M. Augustijn en de heren J. Pels en L. Verbeek. Daarnaast hebben 13 medewerkers hun 25-jarig jubileum gevierd en waren 43 personeelsleden 12,5 jaar in dienst. Na een dienstverband van 41 jaar werd, in verband met zijn pensionering, afscheid genomen van de heer J. Kleppers (financieel directeur). Waarderende woorden werden gesproken tijdens zijn afscheidsbijeenkomst. In zijn plaats werd de heer M. den Ouden benoemd tot adjunct-directeur Operations.

VOORUITZICHTEN Vele zaken zullen in het nieuwe jaar aan de orde komen. De nadruk zal daarbij natuurlijk in de eerste plaats blijven liggen op de omzetontwikkeling. Daartoe staan de nodige inspirerende activiteiten op het programma. Daarnaast zal benutting van de mogelijkheden tot synergie met de Blokker organisatie en dus kostenverlagingen veel aandacht vragen. In 2013 maakt Marskramer 20 jaar deel uit van Blokker Holding en in die gezamenlijkheid wordt met vertrouwen de toekomst tegemoet gezien.

- 38 -


COOK&Co Cook&Co, opgericht in 2005, is een nog betrekkelijk jonge winkelformule binnen Blokker Holding. De formule is gericht op de kookminnende consument en biedt een assortiment trendy huishouden kookartikelen, kookboeken en een divers food assortiment.


OMZET Gelet op de vele kookprogramma’s op Nederlandse en buitenlandse televisiezenders is thuis koken een hobby van zeer veel kijkende consumenten. Achter het fornuis aangevuurd door professionele televisiekoks ontstijgt de kookkunst van veel kookliefhebbers dan ook steeds meer het stadium van hobbyisme. Deze liefhebbers vormen de doelgroep van onze winkelformule Cook&Co, die met haar assortiment een ruime keuze biedt aan kwaliteitsartikelen op kookgebied. In het verslagjaar is de omzet achtergebleven bij die van vorig jaar. Dit werd mede veroorzaakt door het feit dat enkele winkels tijdelijk gesloten moesten worden. Dit was door brand het geval met de winkel in Sittard, door een verbouwing in het winkelcentrum met de winkel in Amsterdam (Gelderlandplein) en door een verhuizing met de winkel in Almere (centrum). Het effect hiervan op de omzet kon niet worden goedgemaakt met de opening van een nieuwe winkel in Rotterdam en de start van twee franchisezaken (Hulst en Assen). Door deze uitbreidingen is het aantal winkels uitgekomen op 29, waarbij de webshop ook als filiaal is meegeteld. De omzet van deze webshop heeft zich gunstig ontwikkeld. Op de website van Cook&Co kunnen bezoekers zich laten informeren en inspireren. Met een digitale nieuwsbrief en via sociale media worden klanten actief benaderd. Bij koken past soms snelheid, in ieder geval gezelligheid en natuurlijk ook feestelijkheid. Goedlopende producten binnen het assortiment hadden met deze aspecten te maken. Zo past het goed verkochte boek “Jamie in 15 minuten” bij het aspect snelheid. De prima verkochte PizzaGusto (voor zowel 6 als 8 personen) bij gezelligheid. De feestelijke taarten konden worden bekroond met de - kaarsjes vervangende - feeststerretjes, die ook bijzonder in trek waren.

assen PERSONEEL Cook&Co is de voortzetting en opvolger van de vroegere winkelformule Hoyng, die in 1988 deel ging uitmaken van Blokker Holding. Bij deze jonge winkelformule kon in 2012 een achttal medewerkers hun 12,5-jarig dienstverband vieren. De dagelijkse leiding van Cook&Co is in handen van de heer A. de Hondt, die in maart 2012 als formule manager aantrad. Het hoofdkantoor in Waalwijk is gedurende het verslagjaar uitgebreid. De bedrijfsprocessen zullen in de loop van 2013 worden ondersteund door een nieuw softwareprogramma.

VOORUITZICHTEN Het nieuwe boekjaar zal intensief worden benut voor een nog duidelijker positionering van Cook&Co in de markt. Het assortiment zal actueel en verrassend blijven en de winkelpresentatie zal nog meer een ‘kookbeleving’ moeten oproepen bij de klanten. Dit wordt ondersteund door diverse commerciële activiteiten, die zich ook op de webshop zullen richten. Deze verkoopbevorderende maatregelen zullen gepaard moeten gaan met een verbetering van de brutomarge en een voortgaande beheersing van de kosten.

HEROpening gelderlandplein, Amsterdam

- 39 -


NOVALUX Novalux heeft eigen winkels in Estland waarin huishoudelijke artikelen en speelgoed worden verkocht. De artikelen worden betrokken uit het Blokkerassortiment. Novalux is een formulenaam die reeds vanaf 1958 door Blokker wordt gevoerd.

eigen VESTIGINGEN 10 LAND Estland

Novalux kende een sterke start van de omzet in de eerste maanden van het jaar. Door een zeer slechte zomer kon de omzetstijging niet worden vastgehouden, maar het najaar kende een sterke eindsprint. De omzet van Novalux is in 2012 hoger uitgekomen dan in het voorgaande jaar. De oud-op-oud omzet liet zelfs een duidelijke toename zien. Deze ontwikkeling is mede te danken aan het feit dat het assortiment smaller en actueler is gemaakt. Dit heeft geresulteerd in meer presentatieruimte voor nieuwe, op de lokale markt afgestemde artikelen, zoals het Philips Senseo koffiezetapparaat dat succesvol werd geïntroduceerd. De activiteiten in Estland worden vanuit Nederland aangestuurd in samenwerking met lokaal management. De bevoorrading van de Novaluxwinkels gebeurt nagenoeg exclusief vanuit de Nederlandse Blokker magazijnen.

TOEKOMST narva, estlAnd OMZET Na de grote bezuinigingen die de afgelopen jaren in Estland door de overheid zijn doorgevoerd, kan worden geconstateerd dat de economie in dit land zich herstelt van de ernstige crisis waarin het zich bevond. De concurrentiepositie van Estland is binnen Europa verbeterd. Ook is dit kleinste Baltische land het afgelopen jaar gewend geraakt aan de Euro, die per 1 januari 2011 werd ingevoerd. Ondanks de positieve signalen blijven de economische omstandigheden fragiel. De werkloosheid onder de bevolking is nog steeds hoog.

Novalux Estland kan door haar omvang en ook vanwege de geografische ligging van de winkels niet langer worden aangemerkt als kernactiviteit. Daarom is besloten tot verkoop van de winkels. Zoals gemeld, zijn in de tweede helft van het verslagjaar besprekingen gestart over de verkoop van onze Novaluxwinkels in Estland. Deze besprekingen hebben geresulteerd in een akkoord met een Finse onderneming voor de overname van de winkels van Novalux aldaar. Van de Estse Mededingingsautoriteit is toestemming verkregen voor de verkoop. Wij willen het management en de medewerkers van Novalux Estland, maar ook het begeleidende team van Blokker danken voor hun grote inzet onder vaak lastige omstandigheden.

narva, estlAnd

- 40 -


Groothandels TREND CENTER en ELEKTROBLOK Blokker Holding heeft twee zelfstandige groothandels. Onze groothandel Trend Center (opgericht in 1978) voert een innovatief assortiment bestaande uit trendy cadeauartikelen. De groothandel Elektroblok (opgericht in 1962) voert in hoofdzaak een huishoud assortiment met daarnaast speelgoedartikelen.

ELEKTROBLOK

De beide groothandels van Blokker Holding merken door hun grote diversiteit aan afnemers natuurlijk snel welke invloed het economisch tij heeft op de verkopen. Signalen daarover vertalen zich in de grootte van de geplaatste orders. Omdat Trend Center zich voornamelijk richt op landen buiten Nederland en Elektroblok vooral afnemers in Nederland heeft, wordt een beeld verkregen van de gang van zaken bij de detailhandel in praktisch alle Eurolanden. En dat beeld kan per land verschillen.

TREND CENTER De omzet van deze internationale groothandel heeft ten opzichte van 2011 nog geen keerpunt opgeleverd. Dit betekent dat genoegen moest worden genomen met een lagere omzet. Daarbij steekt de ontwikkeling in het belangrijkste exportland Duitsland weliswaar positief af, maar daar stond een iets lagere omzet naar Frankrijk tegenover. De omzetdruk kwam met name voort uit minder leveringen naar overige landen, waarbij Spanje en Italië vooral opvielen. Voor wat betreft beide laatstgenoemde landen is sprake van een onvoldoende toename van het aantal klanten, ongetwijfeld door het verminderde ondernemersklimaat aldaar. Met als doelstelling meer klanten blijvend te interesseren voor haar creatieve assortiment heeft Trend Center zich op de voorjaarsbeurzen in Frankfurt gepresenteerd met een volledig vernieuwde stand. De nieuwe kleurstelling, verlichting en vloer zorgden voor een sterk verbeterde presentatie en zeer positieve TREND CENTER, SHamballa armband reacties van rage artikel 2012 klanten. Binnen het assortiment sprong in 2012 een tweetal artikelen, te weten de Shamballa armbanden en de Iphone klok, wel bijzonder in het oog. Beide artikelen zorgden voor sterke omzetimpulsen. Het nieuwe boekjaar heeft zich niet ongunstig gepresenteerd. In de eerste maanden gaf een toename van de orders uit Frankrijk een teken van een omzetherstel. Vertrouwen op een verbetering van de omzet wordt ook ontleend aan de prachtige kerstcollectie die wordt aangeboden en de onverminderde aanvoer van nieuwe attractieve artikelen.

Het omzetfundament van Elektroblok in Nederland wordt gelegd door zelfstandige ondernemers in de kleine en middelgrote plaatsen. Met deze ondernemers bestaat in veel gevallen al een jarenlange relatie en hun wel en wee gaat dan ook onze groothandel aan. Veel van die ondernemers hebben het in het verslagjaar niet gemakkelijk gehad, hetgeen in een aantal gevallen heeft geleid tot het staken van goederenleveranties omdat niet kon worden voldaan aan de financiële verplichtingen. Bij de verkopen speelt de door Elektroblok samengestelde folder een belangrijke rol. In het verslagjaar zijn in totaal 13 huishoudfolders uitgegeven en 3 speelgoedfolders. Hoewel elke afnemer ziet dat deze folders een positief effect hebben op de omzet, speelt bij de besluitvorming over deelname aan de folderactiviteit het kostenaspect een steeds grotere rol. Elektroblok heeft in 2012 wederom kans gezien door het aantrekken van nieuwe klanten de teruggang in het bestaande klantenbestand op te vangen. Soms wordt niet het gehele assortiment afgenomen. Bij een tweetal nieuwe klanten gaat het uitsluitend om de verkoop van tuinmeubelen. FOLDER ELEKTROBLOK In het verslagjaar is in de categorie ‘grootverbruik’ een belangrijke omzetplus gerealiseerd. Via dit afzetkanaal worden artikelen geleverd voor o.a. recreatieparken, kinderdagverblijven en horecagroothandel. Elektroblok heeft een bescheiden exportactiviteit. De afnemers in alle destinaties ondervonden hinder van de economische ontwikkelingen en de mede daardoor toegenomen concurrentie. Ook hier wordt de relatie gekenmerkt door een sterke persoonlijke band.

VOORUITZICHTEN Bij beide groothandels zijn kleine, maar zeer enthousiaste teams bezig bestaande relaties te onderhouden en uiteraard nieuwe klanten te werven. Het actuele assortiment van Trend Center geeft daarbij een extra stimulans. Elektroblok profiteert van vernieuwingen binnen het assortiment van Blokker. Maar beide groothandels zijn natuurlijk tevens afhankelijk van de groeipotentie van hun klanten. Het is daarom moeilijk een verwachting over 2013 uit te spreken.

- 41 -


De grote keuze maakt het winkelen bij onze speelgoedketens tot een feest voor jong én oud. Op leeftijd geselecteerde artikelen, maken de keuze voor iedereen eenvoudig.

- 42 -


Sector Speelgoed Bart Smit, Intertoys en Maxi Toys zijn de winkelketens van ons concern die binnen deze sector actief zijn. Speelgoed wordt eveneens verkocht in een groot aantal Blokker filialen, bij Big Bazar en bij Budgat. Marskramer heeft een eigen instore speelgoedformule onder de naam Toys2Play. E-Plaza bouwde dit jaar haar activiteiten als gespecialiseerde aanbieder van multimedia af. De speelgoedmarkt staat sinds 2009 zwaar onder druk. Vooral de markt voor multimedia (met name videogames en films) moest fors inleveren. Wel zijn er verschillen te constateren in de diverse landen waarin onze speelgoedondernemingen winkels hebben. De totale speelgoedmarkt in Nederland genereerde in 2012 bijna 9% minder omzet dan in 2011. De teleurstellende ontwikkeling wordt sinds de verslechtering vaak vergeleken met de jaren 2005 tot en met 2008 omdat in die jaren de speelgoedmarkt sterke omzet-impulsen mocht ontvangen niet alleen van nieuwe spelcomputers en videogames, maar ook van veel ‘rage’ artikelen op het gebied van het traditionele speelgoed. Na die periode zijn daarmee vergelijkbare vernieuwingen met name in de videogames-markt uitgebleven. De Belgische speelgoedmarkt vertoonde, zij het iets minder heftig, in de afgelopen jaren een vergelijkbare ontwikkeling, maar liet in 2012 toch een fractionele groei zien. Ook in Frankrijk stond het speelgoedsegment - en ook hier weer in het bijzonder de markt voor multimedia - onder druk. Onder deze moeilijke omstandigheden hebben onze speelgoedketens hun marktaandelen kunnen behouden en soms zelfs kunnen versterken.

Aantal WINKELS SPEELGOED Bart Smit E-Plaza Intertoys Maxi Toys Ultimo 2012/13 Eigen 252 6 173 183 Franchise 133 6 Totaal 252 6 306 189 Ultimo 2011/12 Eigen 248 58 170 177 Franchise 137 5 Totaal 248 58 307 182 U

Aantal WINKELS SPEELGOED 2012/13

614 139 753

653 142 795

Kerncijfers SPEELGOED Netto-omzet (x C 1.000)

189

252

2012/13 2011/12

2012/13

(2011/12: 795)

2011/12

6

5.616 5.692

Aantal winkels 2012/13

306

681.494 737.286

Medewerkers

Totaal 753

Bart Smit E-Plaza Intertoys Maxi Toys

Totaal Speelgoed

2011/12

753 795


BART SMIT Bart Smit is een dynamische keten van speciaalzaken waarin naast klassiek speelgoed, spellen en gifts ook multimedia-artikelen worden verkocht. Bart Smit is in 1967 opgericht en maakt sinds 1985 onderdeel uit van Blokker Holding.

eigen VESTIGINGEN 252 LANDEN Nederland, België, Luxemburg

OMZET De speelgoedmarkt in Nederland heeft dit jaar opnieuw flink moeten inleveren en ook Bart Smit heeft zich aan deze ontwikkeling niet kunnen onttrekken, noch op het gebied van multimedia, noch op dat van het traditionele speelgoed. Het negatieve effect op de consument van de BTW-verhoging per 1 oktober 2012 was in de - zeker voor de speelgoedmarkt - cruciale feestmaand december goed merkbaar. De multimediamarkt zag de omzet in videogames verder dalen. In februari 2012 werd de portable console Sony Playstation Vita gelanceerd en hoewel de verkopen bij de start niet ongunstig waren, heeft deze introductie niet voor een rage gezorgd. De nét voor Sinterklaas geïntroduceerde Nintendo Wii U zou deze algemene omzetdaling wellicht nog hebben kunnen keren, maar de verkopen waren daartoe ontoereikend, hoewel naar verwachting bij het beschikbaar komen van betere software de verkopen zullen aantrekken. De, ondanks de succesvolle verkopen van Skylanders, dalende markt voor videogames zorgde voor een sterkere concurrentie, maar desondanks heeft Bart Smit haar marktaandeel overeind weten te houden en haar nummer 1 positie kunnen behouden. Van een positieve omzetontwikkeling was sprake bij de tablets met bijbehorende artikelen. Deze artikelgroep liet een sterke groei zien, ook omdat er een tendens is binnen één huishouden meerdere tablets te hebben. De omzet in traditioneel speelgoed heeft zich in Nederland, anders dan in België, evenmin positief ontwikkeld. Een gunstige uitzondering vormde Lego Friends, waarmee de speelgoedmarkt voor meisjes een nieuwe impuls kon worden gegeven. Zorgde in het vorige boekjaar Lego’s Ninjago en de Beyblades voor goede omzetcijfers in artikelen voor jongens, dit jaar moest dit marktsegment het zonder aansprekende nieuwe producten doen. In oktober heeft de nationale kortingsactie voor Duplo goede resultaten opgeleverd. De groep Kleuren/ verven, waaronder ook schrijfwaren voor kinderen vallen, heeft eveneens goede omzetresultaten geboekt. De omzettoename is hier bereikt door een nieuwe presentatie en een aanscherping van het assortiment. Verder is de introductie van de nieuwe groepen “4TrendyGirlz” (gericht op meisjes van 9 tot 12 jaar) en “Bedtijd” goed verlopen. Op het PRESENTATIE SKYLANDERS GIANTS

Logo te gebruiken vanaf 75 cm

EINDHOVEN, MEERRIJK gebied van spellen toonde België een positieve trend. De achterblijvende omzet in Nederland op dit gebied is wellicht het gevolg van de aanschaf van tablets, met de aanschaf waarvan de Nederlandse consument voorop loopt. In de loop van 2012 zijn ook artikelen onder eigen huismerk geïntroduceerd en zijn nieuwe assortimentsgroepen aan het bestaande aanbod toegevoegd. De omzet van Bart Smit via haar webshop heeft dit jaar wederom een duidelijke stijging laten zien. Dit succes is mede te danken aan de cross-channel benadering van klanten, waarmee is gestart. De nieuwe communicatievormen bieden uitstekende kansen voor een verdere groei van de online verkopen, maar stimuleren klanten ook de winkels te bezoeken. Het assortiment dat via de webshop wordt aangeboden is dit jaar wederom vergroot. Ook de in het najaar gevoerde actie de aankopen via de webshop gratis te leveren is succesvol geweest. De groei van de verkopen via de webshop lag boven het marktgemiddelde van de online speelgoedsector.

PERSONEEL Een gezond verschijnsel bij het personeel van Bart Smit is het lage ziekteverzuim. Het percentage is in het verslagjaar weer verder gedaald. Dit is zeker een indicatie van een grote betrokkenheid van de medewerkers bij het reilen en zeilen van de onderneming. Deze betrokkenheid komt evenzeer tot uiting in de lange dienstverbanden van veel personeelsleden. In het verslagjaar konden 80 medewerkers hun 12,5-jarig jubileum vieren en 24 medewerkers hun 25-jarig dienstverband. Tezamen met hun collega’s hebben de heren H. Verbaandert en R. van Rijn stil mogen staan bij het feit dat zij 40 jaar geleden in dienst traden.

- 44 -


E-PLAZA E-Plaza is een winkelformule binnen de Bart Smit organisatie. Deze in 1999 opgerichte winkelketen richt zich met haar gespecialiseerd multimedia assortiment op een zeer breed publiek.

BART SMIT, MEISJES GROEPEN WINKELS Onder de huidige economische omstandigheden wordt het filialenbestand uiteraard zorgvuldig bekeken. Daarbij wordt rekening gehouden met een toenemend belang van online verkopen. Maar ook dit jaar is het aantal winkels weer uitgebreid. In Nederland zijn 4 nieuwe winkels geopend en is er 1 gesloten. In België zijn 2 winkels geopend en is ook 1 filiaal gesloten. Bart Smit kent uitsluitend eigen filialen. Van de 252 winkels per het einde van het verslagjaar zijn er 196 in Nederland, 55 in België en 1 in Luxemburg gevestigd. In 2012 zijn twee winkels gereloceerd.

VOORUITZICHTEN De omzetdruk bij de videogames zal naar verwachting in 2013 nog voortduren. Positieve omzetimpulsen worden in het najaar verwacht van de nieuwe platforms van Sony (Playstation 4) en Microsoft (XBOX 720). Maar het is realistisch ervan uit te gaan, dat deze introducties niet de verkoopniveaus van hun voorgangers in 2008 zullen evenaren. Dit hangt samen met een verschuiving van een deel van de markt voor videogames naar mobiele platforms zoals tablets en smartphones. De verkoop van de tablets zal net als in het verslagjaar blijven groeien en Bart Smit zal hier wederom van profiteren. De omzet in traditioneel speelgoed weet zich in het eerste kwartaal van het nieuwe boekjaar goed te handhaven, niet alleen in Nederland maar vooral ook in België. Verder zijn de verwachtingen met betrekking tot de in 2012 geïntroduceerde eigen huismerk artikelen en de nieuwe assortimentsgroepen positief. Beide introducties zijn bedoeld Bart Smit in de speelgoedmarkt een (nog) groter onderscheidend vermogen te geven, zowel in de fysieke winkels als in de webshop. Een nieuw software platform (dat door meerdere zusterondernemingen gebruikt zal worden) voor onder meer de webshop zal ook de cross-channel activiteiten verder gaan faciliteren, waardoor uitbreiding kan worden gegeven aan de manieren waarop met de consumenten kan worden gecommuniceerd.

eigen VESTIGINGEN 6 LANDEN Nederland, België

In het Verslag van de Raad van Bestuur is reeds vermeld, dat in 2012 de commerciële activiteiten van E-Plaza zijn afgebouwd. Deze winkelformule is in 1999 onder de vleugels van Bart Smit ontwikkeld en heeft op het gebied van multimedia een leidende marktpositie verworven. Juist de markt voor films, videogames en spelcomputers heeft de afgelopen jaren een forse verschuiving naar online aankopen te zien gegeven. Deze ontwikkeling wordt onomkeerbaar geacht en heeft geleid tot het besluit deze winkelformule te sluiten, hoewel de keten er tot het moment van sluiting nog in slaagde haar bestaande aandeel op de markt van videogames te verdedigen. De winkels waarvan de huurovereenkomsten zijn afgelopen, zijn gesloten. Bij nog doorlopende huurcontracten is de E-Plaza vestiging omgebouwd tot Budg€t winkel. Per het einde van het verslagjaar waren in Nederland nog 2 en in België 3 winkels open, maar deze zullen binnen afzienbare tijd worden gesloten. Met het verdwijnen van de E-Plaza winkels uit het straatbeeld is een einde gekomen aan een winkelketen, die zich als pionier op de toen nog nieuwe multimediamarkt heeft gemanifesteerd. De nieuwe ontwikkelingen juist op deze markt maken echter aanpassingen noodzakelijk. Voor het personeel, dat zich altijd voor deze formule heeft ingezet, zijn of worden zo mogelijk binnen het concern passende oplossingen gevonden. Wij willen onze erkentelijkheid voor die inzet graag uitspreken.

Naast de initiatieven die tot verhoging van omzet en marge moeten leiden, zal grote aandacht worden besteed aan het terugdringen van de kosten. Dit laatste houdt ook in, dat het exploitatieresultaat per filiaal kritisch zal worden beoordeeld. Indien daartoe aanleiding is zullen structureel onrendabele filialen worden gesloten.

Poster sluiting e-plaza - 45 -


INTERTOYS Intertoys is een eigentijdse speelgoedwinkel met vestigingen in Nederland, Duitsland en België. De winkelketen, met eigen en franchisezaken, heeft een uitgebreid assortiment in het traditionele speelgoedsegment, maar heeft ook een actueel aanbod multimediaartikelen en een fraaie collectie gifts en bijoux. Intertoys, opgericht in 1976, is sinds 1993 onderdeel van Blokker Holding.

OMZET In Nederland zijn de gespecialiseerde speelgoedzaken nog verreweg het belangrijkste verkoopkanaal van speelgoed, ook al zijn er vele andere aanbieders op de markt. Door de opkomst van webshops is ook het belang van dat verkoopkanaal groeiende. Onze speelgoedketen Intertoys is op deze speelgoedmarkt marktleider. Met trots en met dank aan onze klanten kan worden gemeld, dat deze keten in het verslagjaar reeds voor de vijfde keer door de Nederlandse consument tot beste Speelgoedwinkel werd gekozen. Intertoys heeft in 2012, ondanks de moeilijke economische omstandigheden, weer volop ingezet op de vernieuwing van haar formule. Bij het speelgoed werd met succes de shop-in-shop afdeling ‘School’ geïntroduceerd met een uitgebreide collectie schrijfwaren, boeken en andere schoolgerelateerde producten. De afdeling Gifts & Bijoux werd niet alleen in ruimtelijke zin vergroot maar het assortiment werd ook uitgebreid met een complete verzorgingslijn voor ‘nail, hair & body’, gecompleteerd met een parfumlijn. In het productsegment Multimedia verdringen in veel gezinnen de tablets inmiddels het dagelijks gebruik van de PC. Op deze trend werd ingespeeld met een tabletpresentatie, gecombineerd met de nog steeds populaire MP3-spelers. Ondanks deze vernieuwingen heeft de omzet in het verslagjaar in totaliteit toch onder druk gestaan in alle drie landen waar Intertoys haar winkels heeft. De afhankelijkheid van rage artikelen is groot en de introductie van dergelijke artikelen lag per assortimentsgroep verschillend. Op speelgoedgebied waren het weer Lego producten die positief bijdroegen. De nieuwe meisjeslijn “Friends” was daar een voortreffelijk voorbeeld van en ook het Lego Ninjago ‘groen’ (de opvolger van de rode Ninjago-lijn) leidde tot goede verkopen. Familie- en kinderspellen en ook Playmobil hadden het dit jaar in Nederland moeilijker. In het multimediasegment waren het de belangrijke releases van ‘serial games’, zoals Fifa en Call of Duty, die tot goede verkopen leidden. Zeer succesvol was ook de ‘adventure game’ Skylanders. Dit gameconcept verbindt de fysieke en virtuele wereld met elkaar door middel van zogenaamde ‘in game

eigen VESTIGINGEN 173 FRANCHISEFILIALEN 133 LANDEN Nederland, Duitsland, België

characters’. Deze successen ten spijt vertoont de multimediamarkt reeds enkele jaren een dalende trend. De gelanceerde handheld consoles PS Vita van Sony en de 3DSXL van Nintendo konden hier weinig verandering in brengen. Nieuwe technieken zoals ‘augmented reality’ bij de Sony game “Wonder Book” en de Wii U van Nintendo werden in het najaar geïntroduceerd om een extra omzetimpuls te bewerkstelligen. Intertoys heeft met een uitgebalanceerde collectie tablets in de relevante prijssegmenten ingespeeld op de positieve trend die zich op het gebied van de online games voordoet. De assortimentsgroep Gifts & Bijoux (in 2007 geïntroduceerd als private label onder de naam “This is It”) is ook in 2012, met de genoemde uitbreiding van dit assortiment, weer een succes gebleken. Het omzetaandeel van deze groep steeg. Behalve in Nederland heeft Intertoys winkels in België en in Duitsland. Ook deze markten zijn in 2012 zeer competitief gebleken. In België is de vergelijkbare omzet door toegenomen concurrentie verder gedaald. Interessant is, dat daar de omzet in games – tegenover een forse daling in 2011 – weer een groei liet zien, terwijl de omzet in traditioneel speelgoed daalde. Op de Duitse markt kon een deel van het omzetverlies worden goed gemaakt door een opmerkelijke opleving in de maand december. De groeistrategie van Intertoys in Duitsland richt zich op Nordrhein-Westfalen, in welk kerngebied zeer succesvol de 30e (fysieke) vestiging werd geopend. Bij Intertoys heeft de omzet via haar webshop weer een belangrijke groei laten zien. Het is duidelijk, dat door internet vooral op het gebied van merkartikelen een grotere prijstransparantie is ontstaan. Maar sinds in 2007 de webshop activiteiten zijn gestart, is gebleken dat er ook talloze kansen ontstaan om de klant aan de Intertoys-formule te binden. Dit komt in de afgelopen jaren tot uiting in de sterke omzetgroei via dat verkoopkanaal. De klant die via de webshop van Intertoys artikelen koopt kan kiezen waar en wanneer de aankoop wordt afgeleverd of in een winkel wordt opgehaald. Service-integratie tussen de fysieke winkels en de webshop bieden zo mogelijkheden de loyale klantenkring te behouden en verder uit te bouwen. Het aantal bezoekers aan de webshop via mobiele apparatuur groeide sterk. Intertoys introduceerde in verband hiermee als eerste op de speelgoedmarkt een “Speelboek App” voor zowel Android als Apple tablets. Naast de detailhandelsactiviteiten bedient Intertoys ook een aantal afnemers als groothandel. Vooral de leveringen aan een tweetal retailondernemingen in Oost-Europa namen in omvang sterk toe.

PRODUCTVEILIGHEID De veiligheid van speelgoed is al jarenlang een onderwerp, dat niet alleen in Nederland maar binnen de gehele Europese Unie terecht hoge prioriteit heeft. Door de verscherpte Europese regelgeving heeft Intertoys al in 2009 besloten een afdeling voor

- 46 -


Arthur van Diemen (34) is hoofd internet bij Intertoys. Hij kwam in 2003 bij de onderneming, eerst als bijbaantje naast zijn HBO-studie commerciële economie, later als fulltimer. Hij doorliep diverse afdelingen om in 2007 de leiding te krijgen over de e-commerce van Intertoys. Naast zijn werk is hij momenteel bezig met een studie Strategisch Change Management. Arthur woont met vrouw en dochtertje van een paar maanden in Alphen aan den Rijn.

De techniek heeft het koopgedrag van de consument veranderd

In 2007 ging de webshop van Intertoys live. Sindsdien heeft het bestellen ‘met de muis’ een hoge vlucht genomen. ‘De techniek heeft het consumentengedrag veranderd en dat proces gaat onverminderd door,’ stelt Arthur van Diemen. Nu shopt de klant nog óf in de winkel óf op het web. Maar Arthur voorziet dat deze verkoopkanalen steeds meer naar elkaar toe kruipen. Van multichannel naar omnichannel, een geïntegreerd geheel, met een grotere rol voor mobiele technologie als tablets en smartphones. ‘Maar vanaf welke locatie de klant ook winkelt, voor ons blijft hij centraal staan. Als je de klant uit het oog verliest ben je niet goed bezig. Wij zorgen dus voor de juiste informatie op de juiste plek om de klant te helpen bij het oriëntatie- en koopproces. Sterk servicegericht bezig zijn en ervoor zorgen dat wij met onze webactiviteiten een toegevoegde waarde zijn voor de klant en dus ook voor onze winkels.’ De Intertoys webshop is sinds twee jaar ook actief in Duitsland. ‘In het westen van Duitsland, waar ook onze winkels zijn gevestigd, begint onze webshop nu goed ‘im Kopf’ te komen. Daar hebben wij de eerste slag gewonnen,’ zegt Arthur. ‘De rest van het land moet nog veroverd worden. Wij beginnen in Duitsland dus op stoom te raken, maar hebben nog een lange weg te gaan.’

Laurence Delatte (46 jaar) is een van de twee Category Managers bij Maxi Toys. 15 jaar geleden begon zij als assistent-inkoper bij de toen nog betrekkelijk kleine speelgoedketen, later werd zij inkoper Europa. Nu is zij verantwoordelijk voor de helft van het totale speelgoedassortiment. Laurence volgde opleidingen marketing en management en behaalde haar mastertitel economie. Ze is single, Franstalig en woont in Namur/Namen, de hoofdstad van Wallonië.

Het van de grond af aan opbouwen van een nieuw huismerk is een geweldige uitdaging

- 47 -

Een category manager is een schaap met vijf poten, legt Laurence Delatte uit. Van de twaalf speelgoedcategorieën van Maxi Toys beheert zij er zes, o.a. meisjesspeelgoed, gezelschapsspellen, hobby- en schoolartikelen, alsook de grote groep buitenspeelgoed, waarin Maxi Toys gespecialiseerd is. Laurence koopt niet alleen in, maar houdt zich ook bezig met verkoopaangelegenheden, schappenplannen, de maandelijkse folders en alle overige zaken die met de handel in speelgoed te maken hebben. Maxi Toys heeft zich de afgelopen jaren steeds meer toegelegd op de ontwikkeling van huismerken; speelgoed dat exclusief voor Maxi Toys wordt vervaardigd en dat van een eigen label wordt voorzien. ‘Huismerken zijn voor mij een geweldige uitdaging. Je moet zo’n nieuwe lijn van de grond af aan opbouwen en tot een succes zien te maken. Geen eenvoudige zaak, want je moet opboksen tegen bekende merken, die hun bestaansrecht al ruimschoots hebben bewezen.’ Maxi Toys richt zich in het bijzonder op Franstalig Europa. De keten heeft grote tot zeer grote winkels in de periferie van steden in Frankrijk, Wallonië, Luxemburg en Franstalig Zwitserland. ‘Via franchiseovereenkomsten prijkt onze bedrijfsnaam nu ook op tientallen speelgoedwinkels in Turkije en in Marokko. En wij hopen binnenkort een eerste eigen winkel te openen in Italië. Ons speelgoed slaat aan en dat is toch de kroon op mijn werk als category manager.’


productveiligheid op te zetten. Door deze afdeling is een toezichtsysteem ontwikkeld waarmee Intertoys kan waarborgen dat het assortiment voldoet aan de van toepassing zijnde wettelijke regels zowel op het gebied van productveiligheid als inzake het milieu. De grote aandacht die aan het onderwerp is en wordt besteed, heeft in september 2012 geresulteerd in de ondertekening van een convenant met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en de Inspectie Leefomgeving en Milieu, waarin vertrouwen wordt uitgesproken in dit ontwikkelde toezichtsysteem. Intertoys is in Nederland de eerste detailhandelsorganisatie waarmee een dergelijk convenant is gesloten en is daar terecht trots op. Doordat dit onderwerp thans binnen de organisatie van Blokker Holding wordt gecoördineerd, kunnen ook andere werkmaatschappijen binnen het Blokkerconcern van de opgedane ervaring profiteren.

Signage alle leidinggevende medewerkers. Deze training wordt binnenkort uitgebreid met de introductie van een e-learning module, die voor alle medewerkers toegankelijk is. In de winkels zelf zijn eveneens passende veiligheidsmaatregelen getroffen, óók ter voorkoming van winkeldiefstallen.

VOORUITZICHTEN CAPELLE a/d ijssel WINKELS Per het einde van het verslagjaar kent Intertoys onder haar formulevlag in totaal 306 (vorig jaar 307) winkels, waarbij de beide webshops in Nederland en in Duitsland als filiaal worden meegeteld. Dit totaal is samengesteld uit 173 eigen filialen (137 in Nederland, 31 in Duitsland en 5 in België) en 133 franchisezaken (127 in Nederland en 6 in België). In Nederland zijn 4 franchisewinkels (tijdelijk) overgenomen als eigen filiaal, in afwachting van een overdracht aan andere franchisenemers. Hierdoor wordt voorkomen dat een waardevolle locatie verloren gaat. Zowel in Nederland als in België werd 1 eigen filiaal gesloten. In het Duitse kerngebied Nordrhein-Westfalen werd het 30e eigen (fysieke) filiaal van Intertoys geopend.

Ondanks de uitdagende marktomstandigheden zullen zich ook in het nieuwe jaar voldoende kansen voordoen om de omzet te verbeteren. Dat neemt niet weg dat kostenbeheersing en brutomarge een voortdurende aandacht zullen blijven vragen. Ook in 2013 zal Intertoys consequent investeren in vernieuwing van haar formule. Door verbetering van de presentaties en het op onderdelen vernieuwen van het assortiment, zal de conversie in de winkels naar verwachting toenemen, zodat aan het dalende aantal klanten een halt wordt toegeroepen. Ook op het gebied van online winkelen worden de capaciteit, de klantvriendelijkheid en de toegankelijkheid van de webshop via mobiele apparatuur geoptimaliseerd. Deze aanpassingen moeten de online aankopen stimuleren en de marktpositie van Intertoys in de online speelgoedmarkt verder versterken.

PERSONEEL Gedwongen door de economische situatie liep gedurende het verslagjaar het aantal medewerkers terug. Deze personeelsafname is evenwel niet ten koste gegaan van de klanten servicegerichtheid van de organisatie. Dat er sprake is van hechte arbeidsrelaties moge blijken uit het feit dat in dit jaar 53 medewerkers 12,5 jaar en 10 medewerkers 25 jaar in dienst waren. Twee medewerkers, te weten mevrouw C.J.M. van de Pol – van der Helm en de heer C. Maurits, hebben hun 40-jarig dienstjubileum mogen vieren. Ook dit jaar hebben zich helaas overval incidenten voorgedaan in een aantal van onze winkels. Het algemene preventie- en nazorgbeleid binnen het Blokkerconcern wordt uiteraard toegepast, maar daarnaast biedt Intertoys ook specifieke trainingen voor

deskundig advies - 48 -


MAXI TOYS Maxi Toys is een grootschalige gespecialiseerde speelgoedketen die actief is in België, Luxemburg, Frankrijk en Zwitserland. De tussen de 600 à 1.000 m² grote winkels zijn veelal in de periferie van steden gevestigd. Het hoofdkantoor en de distributiecentra zijn gelegen in Houdeng-Goegnies (België). Maxi Toys is opgericht in 1987 en is in 1997 deel gaan uitmaken van Blokker Holding.

OMZET Maxi Toys heeft, terwijl de speelgoedmarkt internationaal onder druk stond, in alle landen waar zij winkels heeft, haar marktaandeel weten te verbeteren. Hoewel oud-op-oud omzetten in al die landen fractioneel daalden, kon door nieuwe openingen van winkels in België, Frankrijk en Zwitserland de totale geconsolideerde omzet hoger uitkomen dan vorig jaar. Deze omzetontwikkeling werd ondersteund door de uitbouw van exclusieve private label merken en door het actualiseren van de verpakkingen van enkele bestaande merken. Zo zijn in 2012 de merken Mam’Zelle Caramel (een assortiment met bakaccessoires om onder meer cupcakes te maken), Qweenie Fashion (een collectie tienerpoppen en accessoires) en Bizzóo (een collectie giftartikelen) geïntroduceerd. Verpakkingen van Cool Girl (meisjesmake-up) en Tapioca (creatief) werden aantrekkelijker gemaakt en meer op de doelgroep afgestemd. Door een vroege Pasen en slecht voorjaarsweer heeft de omzet een moeilijke start gekend. Minder gunstige weersomstandigheden golden ook voor de zomerperiode waarin traditioneel het groot speelgoed (zoals speelhuisjes, glijbanen en zandbakken) hun piekomzet moeten bereiken. Ook in de latere maanden hielden de consumenten de hand op de knip. Pas in de laatste twee weken van het kalenderjaar kon de omzet in positieve zin worden bijgesteld en in de eerste 4 weken van het nieuwe kalenderjaar (vallend binnen ons boekjaar) worden gehandhaafd. In 2012 is een stagnatie opgetreden in het aantal klanten, maar is de gemiddelde besteding toegenomen. De omzet in multimedia liet in alle landen waar Maxi Toys aanwezig is een daling zien. Een gebrek aan nieuwe grote (en aansprekende) releases en minder goede verkopen CAMPAGNE MAXI TOYS IN FRANKRIJK van consoles, gepaard gaande met prijsdalingen op hard- en software lagen aan de basis van deze ontwikkeling. Ook bij Maxi Toys was een positieve trend merkbaar bij de tablets, die een deel van de traditionele gamesomzet afsnoepen, maar ook van invloed zijn op de omzet van traditioneel speelgoed. In het verslagjaar heeft Maxi Toys voor het eerst in haar bestaan in Frankrijk reclame op de televisie gebracht. De reclamespot, met een knipoog naar de ouders en een packshot met belangrijke speelgoed merkartikelen, heeft onze speelgoedketen Maxi Toys in de huiskamers gebracht. Daarnaast ondersteunde een nieuwe decemberfolder de belangrijkste omzetperiode van het jaar. Een positief effect op de omzet heeft ook de ombouw van de winkels. In 2011 is Maxi Toys niet alleen begonnen met het uniform maken van al haar winkelinrichtingen, maar daarnaast

eigen VESTIGINGEN 183 FRANCHISEFILIALEN 6 LANDEN België, Frankrijk, Luxemburg, Zwitserland

met de invoering van verbeterde winkelinformatie. Inmiddels hebben 20 bestaande vestigingen een facelift gekregen conform het nieuw ontwikkelde winkelconcept. Dit houdt tevens in, dat in alle filialen de goederenrouting is gestandaardiseerd. De manier van artikelpresentatie, prijsaanduiding en winkelcommunicatie is aangescherpt. Op personeelsgebied is een betere afstemming tussen regiomanagers en winkelteams tot stand gekomen. Daartoe hebben opleidingen in management voor zowel de regioleiders als de bedrijfsleiders bijgedragen.

E-COMMERCE Anders dan in België, waar de webshop van Maxi Toys – hoewel sprake was van enige groei – zich nog niet als volwaardig verkoopkanaal manifesteerde, heeft de webshop in Frankrijk zich sterk ontwikkeld. Naar verwachting zal, door grotere publiciteit, het belang van deze webshops toenemen, waarvoor vooral de Franse markt de beste kansen lijkt te bieden.

FILIALEN Per het einde van het verslagjaar is het aantal winkels van Maxi Toys toegenomen tot 189 (inclusief de webwinkels in België en Frankrijk). In Frankrijk, de belangrijkste markt voor Maxi Toys, nam het aantal eigen filialen per saldo met 3 toe tot 143, terwijl 1 franchisenemer een winkel opende, waarmee het aantal franchisefilialen op 4 is uitgekomen. In België opende Maxi Toys 2 eigen vestigingen, zodat daar nu 33 winkels bestaan. In Luxemburg bleef het aantal eigen filialen (3) en franchisezaken (2) ongewijzigd, terwijl in Zwitserland door de opening van 1 winkel het eigen filialenbestand op 4 is uitgekomen.

VOORUITZICHTEN Hoewel de gemiddelde besteding per klant het afgelopen jaar is toegenomen, heeft Maxi Toys, overigens niet als enige binnen de detailhandel, het aantal klanten zien teruglopen. De primaire doelstelling voor het nieuwe jaar is dan ook door creativiteit in communicatie en assortiment meer klanten te trekken. Een competitieve prijsstelling is verder een vereiste om de marktaandelen in de diverse landen te laten groeien. De economische situatie maakt een strikte kostenbeheersing noodzakelijk. Grote aandacht zal worden besteed aan de verdere verbetering van de logistieke processen. In dat verband kan worden gemeld, dat een plan van aanpak voor de uitbreiding van het distributiecentrum in 2014 in voorbereiding is. De omzettrend in de eerste maanden van het nieuwe jaar kan niet als indicatie gelden voor het verdere verloop. Daarvoor spelen de weersomstandigheden (vooral van belang voor het buitenspeelgoed) een te belangrijke rol, maar bovenal zal zoals altijd het 4e kwartaal bepalend zijn voor het jaarresultaat. In 2013 zal Maxi Toys haar eerste stappen zetten op de Italiaanse markt. De opening van een aantal filialen is voorzien, in de betreffende vestigingsplaatsen onder hetzelfde dak als de Casawinkels. Daarnaast zullen ook in de bestaande landen interessante expansiemogelijkheden worden benut.

- 49 -


Een deskundig advies bij uw aankoop is niet alleen plezierig, maar kan nét het verschil uitmaken voor de juiste groene keuze.

- 50 -


Sector Wonen & Tuin Binnen deze sector zijn twee van onze formules actief. Leen Bakker is onze breed gesorteerde woonwinkelformule, met vestigingen in de Benelux en op de Nederlandse Antillen. Tuincentrum Overvecht, met Nederlandse vestigingen, heeft naast een uitgebreid groenassortiment ook een breed aanbod van artikelen voor binnen en buiten de woning. Economische en klimatologische omstandigheden hebben op de beide marktgebieden in deze sector in veel gevallen een gelijksoortig effect en soms een elkaar versterkend effect. Wanneer het economisch tij tegenzit heeft dit gevolgen voor de bouwen woninginrichtingsector, wanneer het klimaat tegenwerkt zijn de tuincentra vaak de dupe. Zo is het in ieder geval in 2012 geweest. De totale woonbranche kreeg in Nederland vooral door het negatieve economische klimaat (met tot gevolg de afname van de bouw van nieuwe woningen en de vermindering van het aantal verhuizingen) te maken met een omzetdaling van 9%. Het segment ‘gemengde woonzaken’, waartoe Leen Bakker behoort, noteerde een iets minder grote omzetdaling. Ook de woonmarkt in België en Luxemburg waar Leen Bakker eveneens filialen heeft, was niet gunstig gestemd. Het weerkundig klimaat, dat voor de omzet van de tuincentra zo bepalend is, heeft zich in het verslagjaar ook van haar minder gunstige kant laten zien. En daar kwamen tijdens de traditioneel zeer drukke - maar dit jaar door langdurige regenval geteisterde - Kerstmaand de effecten van lagere consumentenbestedingen, mede veroorzaakt door de van overheidswege per 1 oktober 2012 opgelegde BTW-verhoging, nog bij. Al met al een klimaat voor adequate ‘dijkbewakingen’. Zowel Leen Bakker als Tuincentrum Overvecht hebben in het verslagjaar getracht die bewaking met alle beschikbare commerciële middelen te bewerkstelligen.

Aantal WINKELS WONEN & TUIN

Leen Bakker Tuincentrum Totaal Overvecht Wonen & Tuin Ultimo 2012/13 Eigen 171 18 189 Franchise 9 1 10 Totaal 180 19 199 Ultimo 2011/12 Eigen 170 19 189 Franchise 8 1 9 Totaal 178 20 198

Aantal WINKELS WONEN & TUIN 2012/13 19

Kerncijfers Wonen & TUIN Netto-omzet (x C 1.000) 2012/13 2011/12

388.380 420.579

Medewerkers

Totaal 199

2012/13

(2011/12:198)

2011/12

3.251 3.230

Aantal winkels 2012/13

180

Leen Bakker Tuincentrum Overvecht

2011/12

199 198


LEEN BAKKER Leen Bakker is een voordelig woonwarenhuis met vestigingen in Nederland en de Nederlandse Antillen, in België en in Luxemburg. De winkelformule is specialist in woonmeubelen, vloerbedekking, woningtextiel, verlichting, woon- en raamdecoratie en biedt voor het seizoen een uitgebreid aanbod in tuinmeubelen en kerstartikelen. Deze winkelformule (opgericht in 1918) is sinds 1988 onderdeel van Blokker Holding.

eigen VESTIGINGEN 171 FRANCHISEFILIALEN 9 LANDEN Nederland (inclusief Aruba, Bonaire, Curaçao), België, Luxemburg

OMZET De berichten over de woningmarkt bieden de laatste jaren weinig reden tot positieve reacties. De huizenbouw loopt achter op de behoefte, de doorstroming naar andere woningen stagneert en renovaties vinden op te geringe schaal plaats. Deze situatie is in 2012 wel zeer beeldbepalend geworden. Voor de in de woningbranche actieve detailhandel zijn het dan ook geen gemakkelijke tijden. In Nederland leverde die branche voor het vierde jaar op rij omzet in; volgens cijfers van de brancheorganisatie (CBW-Mitex) in 2012 9,3% (met in het 4e kwartaal zelfs een min van 12%!). In België is de neerwaartse trend, aanvankelijk wat gematigder dan in Nederland, pas in 2010 begonnen. Ook in Luxemburg ontwikkelt de markt zich niet in gunstige zin. De algemene marktsituatie leidt bovendien tot toenemende concurrentie, niet alleen binnen de branche maar in toenemende mate door de detailhandel buiten de sector zoals doe-het-zelf zaken. Binnen de woonbranche behoort Leen Bakker tot de zogenaamde ‘gemengde woonzaken’. Ook dit segment heeft te lijden van de geschetste situatie. Onze winkelketen heeft haar omzet ten opzichte van andere woonzaken in dit segment minder sterk zien dalen. De omzetdaling bij Leen Bakker deed zich voor in vrijwel alle productgroepen en in alle landen. Een belangrijke oorzaak is allereerst een terugloop van het aantal bezoekers. Gelukkig was er wel sprake van een hogere conversie en daardoor was de teruggang in het aantal klanten beperkter. De sterkste omzetdaling deed zich voor in de groep ‘seizoensartikelen’ (tuin en Kerst). Door het matige voorjaar en de tegenvallende zomer is de verkoop van tuinmeubelen sterk achtergebleven. De Kerstcollectie bracht eveneens niet datgene wat werd beoogd. Ook binnen de productgroepen vloerbedekking, verlichting en kleinmeubelen was de omzetdaling hoger dan de gemiddelde teruggang in omzet. De groepen grootmeubelen, slaapmeubelen, textiel, raamdecoratie en ‘decoratie en opbergen’ hebben relatief gezien beter gepresteerd.

BOXSPRINGS BIJ LEEN BAKKER 2011 gestart en voorziet duidelijk in een behoefte. De bestellingen kunnen daar nog alleen in filialen van Leen Bakker worden afgehaald, een mogelijkheid die ook in Nederland wordt geboden en waarvan door veel klanten gebruik wordt gemaakt. Het inkoopbeleid was evenals voorgaande jaren mede gericht op behoud van de brutomarge. Ondanks de omzetdruk heeft dit beleid het gewenste effect gehad. De geconsolideerde procentuele brutomarge kon zelfs fractioneel stijgen. Door het omzetverloop is, ondanks een lager kostenniveau, het geconsolideerde resultaat wel lager uitgekomen.

FILIALEN

Naast de gebruikelijke wisselingen en aanpassingen van de collectie, is in het verslagjaar het merk “101 woonideeën” geïntroduceerd. Leen Bakker heeft voor een aantal jaren de licenties voor dit merk kunnen verkrijgen. Naast omzetimpulsen wordt hiervan een verdere versterking van het imago van Leen Bakker verwacht. In België heeft Leen Bakker bij de verkiezing “Beste Winkelketen Wonen” de tweede plaats kunnen bemachtigen. Ook is daar de reclamevoering aangepast, o.a. door de inzet van radiocommercials. Voor de middelgrote winkels is een restyling doorgevoerd. Een aanzienlijke omzetstijging is gerealiseerd met de webshops, vooral in Nederland. Vanaf november 2011 kunnen in Nederland bestellingen worden verstuurd via pakketservice. Met deze uitbreiding is het mogelijk geworden het gehele Leen Bakker assortiment via de webshop aan te bieden. Dit heeft mede aan het succesvolle omzetverloop bijgedragen. In België is de webshop in het najaar van

Leen Bakker heeft haar totale filialenbestand dit jaar zien toenemen tot 180 vestigingen, inclusief de beide webshops. Vijf eigen filialen werden geopend (1 in Nederland en 4 in België) en 1 franchisenemer opende in Nederland een nieuwe Leen Bakker winkel; vier winkels sloten hun deuren, waarvan 3 in Nederland en 1 in België. Daarnaast werd gedurende het verslagjaar in beide landen een aantal winkels gereloceerd. Ook is een zestal winkels volledig gerestyled naar de nieuwe Leen Bakker formule. Deze winkels zijn gevestigd in Deventer, ’s-Hertogenbosch, Leeuwarden, Assen, Cruquius en Goes. Met deze restyling wordt meer sfeer en beleving in het winkelbeeld gebracht en komen de assortimentsgroepen beter tot hun recht. Op de benedenwindse eilanden Aruba, Bonaire en Curaçao zijn in totaal 3 franchisezaken van Leen Bakker gevestigd.

INVESTERINGEN De afgelopen jaren heeft Leen Bakker, naast de investeringen in de filialen, grote investeringen gedaan in de logistieke infrastructuur. Dit jaar is het aandeel van investeringen in logistiek, hoewel

- 52 -

BLOKKER HOLDING JAARVERSLAG 2011 Manon Eijffinger is vrij recent benoemd tot adjunctdirecteur Verkoop & Formulemanagement bij Leen Bakker. Ruim 12 jaar geleden kwam ze bij de organisatie binnen als hoofd Business & Development en werd aansluitend Verkoopmanager Nederland en Formulemanager. Eerder werkte zij bij Edah als formulemanager. Manon doorliep de Hogere Hotelschool in Leeuwarden en studeerde bedrijfskunde in Rotterdam. Ze is 44 jaar, komt oorspronkelijk uit Den Haag, maar woont al jaren met man en dochter in Den Bosch. Manon ziet haar nieuwe functie als een grote uitdaging. Zeker in deze tijd, waarin de huizenmarkt nog altijd behoorlijk vast zit. ‘Wij hebben daar natuurlijk last van. Reden te meer om er juist een flinke schep bovenop te doen om ondanks de economische tegenwind kansen te creëren en zoveel mogelijk omzet te behalen.’

Leen Bakker is een formule voor mensen die slim willen kopen

Zo is op een breed front een vernieuwingsproces in gang gezet. De winkels worden met veel gevoel voor stijl mooier gemaakt, maar met behoud van het vertrouwde Leen Bakker-prijssignaal naar de klant. Het vleugje oubollige imago uit het verleden is resoluut afgeschud. Die Leen Bakker bestaat niet meer, zegt Manon Eijffinger. ‘Meubels worden smaakvol gecombineerd en opgeluisterd met aanlokkelijke impulsartikelen en speciale aanbiedingen. Meer sfeer en beleving staan, naast scherpe prijzen, hoog in het vaandel.’ Een andere nieuwe ontwikkeling is de samenwerking met toonaangevende woonmagazines als 101 Woonideeën en Home and Garden. Dat samenspel heeft geresulteerd in een nieuwe, fleurige en onderscheidende assortimentsgroep. ‘Wij boren daarmee nieuwe doelgroepen aan, die normaal niet zo gauw bij ons komen. Ook evenementen met speciale aanbiedingen, als de Top 10-Daagse, worden door consumenten positief ontvangen. Leen Bakker is al met al echt een formule voor mensen die slim willen kopen.’

Martin Kaptijn (46 jaar) is bedrijfsleider van Tuincentrum Overvecht in Lisse. Na de agrarische school en een opleiding fysiotherapie werkte hij als filiaalmanager bij een supermarktketen en een tuincentrum in Noord-Holland en Almere. Ruim een jaar geleden maakte hij de overstap naar TCO Lisse. Martin woont al zijn hele leven lang in Kolhorn in Noord-Holland. Hij is getrouwd en heeft drie kinderen. Martin Kaptijn is een man die van uitdagingen houdt. Iets nieuws, iets spannends; dat boeit hem. ‘Tuincentrum Overvecht zocht iemand die nieuw elan kon blazen in de vestiging in Lisse. Er stonden grote dingen te gebeuren. Dat sprak mij geweldig aan.’

Een jaar van lef tonen en innovatief upgraden werpt duidelijk zijn vruchten af

Er zijn met recht grote dingen gebeurd. TCO Lisse heeft dit verslagjaar een ingrijpende facelift ondergaan. De vestiging is in zijn totaliteit opgeknapt, aangepast, gemoderniseerd en van nieuwe frisse signing voorzien. Daarnaast is het assortiment dierenartikelen aanzienlijk uitgebreid, kunnen klanten kiezen uit een ruim assortiment interieur- en kookartikelen van Casa en is een intensieve samenwerking aangegaan met restaurantketen Délifrance. ‘Al deze elementen versterken elkaar en hebben voor ons als tuinspecialisten dus duidelijk een meerwaarde. Het is nu een uniek tuincentrum geworden, dat veel meer bezoekers trekt dan voorheen. De omzet is navenant mooi toegenomen. Voor mij is dit het vlaggenschip van de organisatie geworden. Zo voel ik dat.’

- 53 -

Martin Kaptijn is een tevreden mens. Hij is blij dat hij de uitdaging is aangegaan om bij TCO Lisse te komen werken. ‘Je ziet het resultaat van een jaar innovatief en creatief bezig zijn en vooral lef tonen door juist te investeren in een krimpeconomie. Het werpt zijn vruchten af.’


kasten/tafels en slapen. Dit lesprogramma zal de komende jaren worden uitgebreid. Voor de nieuwe medewerkers is ook een introductietraining opgezet. Opgericht als familiebedrijf kent Leen Bakker veel personeelsleden met lange dienstverbanden. In Nederland konden 80 medewerkers hun 12,5-jarig jubileum vieren en 12 personeelsleden hun 25-jarig dienstverband. Met mevrouw E.G. de Ron en de heer M. Burggraaf mocht worden teruggeblikt op hun 40 dienstjaren. In België waren 10 jubilarissen met een 12,5-jarig dienstverband. Per 1 februari 2013 is de directie van Leen Bakker uitgebreid door de benoeming van mevrouw M.N. Eijffinger tot adjunct-directeur Verkoop & Formulemanagement.

VOORUITZICHTEN Het behoeft geen betoog dat ook 2013 een jaar zal worden waarin, bij een economische krimp, voor de omzet hard zal moeten worden gestreden. Het belangrijkste wapen daarbij is meer bezoekers tot aankopen te verleiden. Dit kan niet alleen worden gerealiseerd door een verbeterde winkelpresentatie, maar vooral door grote aandacht te besteden aan de service- en klantgerichtheid en natuurlijk door een goede productkennis waardoor gedegen adviezen kunnen worden gegeven. Nieuw is, dat Leen Bakker zich meer als merk zal gaan profileren. Scherpe acties zullen de verkopen moeten stimuleren. Zo zullen de succesvolle reclamecampagnes “Top 10-daagse” en de “Mega kortingsweken” worden voortgezet. Ook zullen er artikelen onder nieuwe merken zoals “LIEF” en “Home and Garden” aan het assortiment worden toegevoegd. Aan de in het verslagjaar reeds geïntroduceerde Business-toBusiness activiteit zal verdere invulling worden gegeven. Leveringen van artikelen aan zakelijke afnemers is een nieuwe activiteit voor Leen Bakker, waarmee een geheel nieuwe markt kan worden aangeboord.

raamsDonksveer nog steeds aanzienlijk, in het totaal aan investeringen lager uitgekomen. Het accent kwam hierdoor meer te liggen op investeringen in nieuwe winkels en renovaties van bestaande filialen. Daarbij nam Leen Bakker België een groot deel voor haar rekening. Ook is geïnvesteerd in kantoor- en winkelautomatisering. In 2012 is een start gemaakt met de implementatie van nieuwe software voor het maken van folders. Dit project zal in 2013 worden afgerond. De implementatie van nieuwe winkelsoftware zal, na de uitrol ervan bij de in Wallonië gevestigde winkels, in het nieuwe boekjaar voltooid zijn.

PERSONEEL Het totale personeelsbestand is in het verslagjaar gedaald. Deze daling komt volledig voor rekening van Leen Bakker Nederland. Zowel op het hoofdkantoor als in de filialen en bij de distributiecentra daalde het aantal medewerkers. De bezetting van het kantoor in België kon door organisatorische aanpassingen worden teruggebracht, maar daar is door de uitbreiding van de vestigingspunten het aantal filiaalmedewerkers toegenomen. Voor het personeel in de filialen is een “in eigen huis” ontwikkeld E-learning programma geïntroduceerd, waardoor zij in staat worden gesteld op een aantrekkelijke manier online hun productkennis te verbeteren en te onderhouden. Begonnen is met producttrainingen voor de categorieën vloeren, zitmeubelen,

LEEN BAKKER E-learning programma

- 54 -


TUINCENTRUM OVERVECHT Tuincentrum Overvecht voert een breed assortiment groenproducten voor binnens- en buitenshuis. Daarnaast biedt deze winkelformule een zeer groot aanbod van producten voor dieren en is er een brede keuze aan tuinmeubelen, binnen- en buitenpotterie, trend-, sfeer- en seizoensartikelen. Tuincentrum Overvecht (opgericht in 1969) behoort sinds 1998 tot Blokker Holding.

DE MARKT Voor geen enkele sector binnen de grootschalige detailhandel is het weer meer bepalend dan voor de tuinbranche. Een goed voorjaar biedt een dynamische start aan de groenverkopen, een mooi zomerseizoen is bepalend voor de verkoop van tuinmeubelen en in de decembermaand kan men zich warmen aan een sfeervol en gezellig kerstassortiment. Maar ook is het concurrentiebeeld vermoedelijk nergens zo divers als bij de tuinbranche: supermarkten, bouwmarkten, doe-het-zelf zaken en vele andere aanbieders bewegen zich in het marktsegment waar aanvankelijk de tuincentra met hun assortimenten aan groenartikelen (binnen- en buitenplanten) en aan ‘nietlevend’ assortimenten (zoals tuinmeubelen, binnen- en buitenpotterie, barbecues) bepalend waren. Uiteraard zijn deze tuincentra ook nu nog de aanbieders van de grootste verscheidenheid aan artikelen en bepalen zij nog veelal de trends, maar concurrentie wordt ondervonden van al die andere verkoopkanalen die meeliften met in de markt bewezen verkoopsuccessen. De markt voor tuinartikelen is zeker niet klein. Uit cijfers van Gfk blijkt, dat in 2012 consumenten in totaal € 3,9 miljard uitgaven, dat is 5% minder dan in 2011. Wanneer geen rekening wordt gehouden met het segment groot onderhoud dat een omzetaandeel heeft van € 1,1 miljard en ook de bestedingen aan tuinhout niet worden meegerekend, is de daling volgens deze marktgegevens 7% geweest. Dezelfde landelijke marktgegevens tonen een daling van 9% in het ‘levend’ assortiment (totale omzet € 1,9 miljard) en een teruggang van 5% in de categorie ‘niet levend’ (totale omzet € 1,6 miljard). Voornoemde cijfers hebben betrekking op de gehele markt ongeacht het verkoopkanaal. Wanneer geen rekening wordt gehouden met bestedingen aan groot onderhoud, zijn de tuincentra met een aandeel van circa 33% nog steeds de grootste aanbieders binnen de tuinmarkt, maar dit aandeel is in 2012 wel gedaald.

OMZET Veel commerciële medewerkers bij de tuincentra zijn naast hun eigenlijke functie van verkopers ook bijna echte weerkundigen. Dit weerspiegelt het belang van het klimatologisch wel en wee op de tuinomzet. Zo wordt ter zake van het verslagjaar weerkundig gememoreerd, dat in februari bijna een Elfstedentocht kon worden georganiseerd, dat het in maart droog en warm was en dat april tegenviel. De weerkundige kaart kan worden voltooid met de maanden mei (behorend tot de top 10 van de warmste maanden ooit), juni (de koudste sinds 1995), juli (veel regen) en december (de natste maand ooit). De strenge kou waarmee het jaar begon leidde later in het jaar weliswaar tot veel vervangingsaankopen door de consument, omdat in de tuinen veel schade aan het vaste buitengroen was aangericht, maar betekende tevens een slechte start van het nieuwe verkoopjaar. In de perioden waarin het weer uitnodigde tot tuinactiviteiten zagen wij de omzet in onze filialen onmiddellijk positief reageren (zoals in maart en mei), maar de belangrijke


voorjaarsmaand april viel in beide opzichten tegen. Vooral de productgroep tuinmeubelen heeft negatieve omzeteffecten ondervonden van het slechte voorjaar, hetgeen resulteerde in een lagere omzet en een hogere eindejaarsvoorraad. De productgroep dieren en dierbenodigdheden heeft daarentegen een aanzienlijke groei te zien gegeven. Daarmee heeft de nieuwe opzet van de dierenafdeling haar vruchten afgeworpen;

utrecht die opzet zal in alle filialen worden doorgevoerd. Ook de eerder genoemde vervangingsaankopen resulteerden in een toename van de omzet in de productgroepen vaste planten, bomen, heesters en coniferen. De omzetten in de overige productgroepen daalden echter. Dat gold ook voor de groep Cadeau/sfeer/interieur en voor de groep Kerst. Bij de eerstgenoemde groep is in 2012 gestart met het aanbieden in een aantal filialen van delen van het assortiment van de buitenlandse zusteronderneming Casa, hetgeen de omzetontwikkeling van deze groep ten goede is gekomen. Hoewel de meeste aankopen van tuinartikelen in de fysieke winkels plaatsvinden, neemt het belang van online bestedingen toe. De webshop wordt uiteraard door potentiële klanten ook benut om zich op het assortimentsaanbod te oriënteren. Via de webshop van Tuincentrum Overvecht zijn nu meer dan 3000 tuinproducten online te bestellen. Het afgelopen jaar is de verkoop via dat kanaal belangrijk toegenomen, waaraan de in 2011 overgenomen webshop diervoordeel.nl eveneens heeft bijgedragen. De totale omzet van onze tuincentra is gedaald. Door verbetering van de inkoopcondities en terugdringing van de derving kon de procentuele brutomarge toenemen. Nochtans is het resultaat in het verslagjaar ten opzichte van 2011 gedaald, ondanks het feit dat de totale kosten op een lager niveau zijn uitgekomen. In het najaar van 2012 werd de vestiging in Tilburg gesloten, waardoor Tuincentrum Overvecht thans 18 eigen filialen (waaronder de webshop) heeft en 1 franchise vestiging.

- 55 -


utrecht PERSONEEL Een goede advisering vormt de basis voor verkopen en tot het opbouwen van een trouwe klantenkring. In de afgelopen jaren is aan opleiding van personeel veel aandacht besteed, hetgeen ook heeft geleid tot grotere motivatie. Aan dit programma zal het komende jaar een voortzetting worden gegeven. Omdat de tuincentra in hoge mate te maken hebben met seizoensinvloeden, wordt gewerkt aan een verdere flexibilisering van de personeelsbezetting in de filialen. Om de klant optimaal te kunnen bedienen zijn er bij goede omzetdagen nu eenmaal meer personeelsleden nodig dan bij slechtere dagen. Dit vereist ook van de kant van de medewerkers een zekere souplesse.

INVESTERINGEN De investeringen gedurende het verslagjaar hebben voor een groot deel betrekking gehad op de inrichting als pilot van het nieuwe dierconcept en op de ombouw van filialen ten behoeve van de presentatie van ‘Casa-artikelen’ in het segment Cadeau/ sfeer/interieur. In de verdere implementatie van het nieuwe kassasysteem zijn vervolginvesteringen gedaan. De investeringen in het komende jaar zullen ook voornamelijk gericht zijn op aanpassingen van winkelconcepten.

VOORUITZICHTEN In toenemende mate wordt het commercieel beleid bepaald door het minder weersafhankelijk maken van de omzet. Daartoe dienen de nieuwe winkelconcepten zoals bij de afdeling dier en dierbenodigdheden en de afdeling trend/sfeer. Die concepten zullen verder worden uitgerold. De presentatie van de tuinmeubelen zal worden verbeterd. Het filiaal Beuningen zal worden omgebouwd en als pilot dienen voor de vernieuwde winkelformule. Hoewel optimistisch gestemd, wordt aangenomen dat het herstel van het consumentenvertrouwen (waar de detailhandel toch in hoge mate van afhankelijk is) nog wel enige tijd op zich zal laten wachten. De eerste maanden van het nieuwe boekjaar zijn beheerst door het gure en dus weinig uitnodigende weer.

utrecht

- 56 -


FINANCIEel verslag BLOKKER HOLDING B.V.

- 57 -


GROEPSBALANS PER 26 JANUARI 2013

in duizenden euro’s, na voorstel winstbestemming

26 januari 2013

28 januari 2012

ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen 197.389 205.609 Overige vaste bedrijfsmiddelen 130.518 137.236 327.907 Financiële vaste activa Deelnemingen 1.124 Vlottende activa Voorraden

342.845 1.124

471.669

445.178

Vorderingen Handelsdebiteuren 26.021 24.034 Overige vorderingen 48.807 44.875 Overlopende activa 45.974 42.692 120.802

111.601

Liquide middelen

53.841 975.343

55.996 956.744

508.492

498.639

PASSIVA Eigen vermogen Voorzieningen Belastingen 19.311 27.567 Overige voorzieningen 55.075 32.749 74.386 Langlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen 87 129 Overige schulden 102.986 98.559 103.073 Kortlopende schulden Schulden aan handelscrediteuren 85.467 89.163 Belastingen en premies sociale verzekeringen 103.459 106.416 Overige schulden 309 355 Overlopende passiva 100.157 103.167 289.392 975.343

- 58 -

60.316

98.688

299.101 956.744


GROEPSWINST- EN VERLIESREKENING over 2012/13

in duizenden euro’s

2012/13

2011/12

Netto-omzet

2.621.737

2.730.281

Kostprijs van de omzet Bruto-omzetresultaat

-1.823.474 798.263

-1.897.079 833.202

Verkoopkosten 611.278 585.378 Algemene beheerskosten 83.101 80.906 Herstructureringslasten 21.500 Som der kosten -715.879

-666.284

Bedrijfsresultaat (EBIT)

82.384

166.918

Financiële baten 692 1.761 Financiële lasten -699 -1.460 Totaal financiële baten en lasten -7

301

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belastingen

82.377

167.219

Belastingen Resultaat na belastingen

-18.256 64.121

-39.142 128.077

- 59 -


KASSTROOMOVERZICHT OVER 2012/13


2012/13

2011/12

82.384

166.918

Afschrijvingen 84.191 81.874 Mutatie voorzieningen 14.070 5.743 Mutatie werkkapitaal in • voorraden -26.491 25.178 • vorderingen -9.201 -3.022 • kortlopende schulden -9.709 21.761 52.860 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 135.244

131.534 298.452

Financiële baten en lasten -7 301 Winstbelasting -18.256 -39.142 -18.263 Netto kasstroom uit operationele activiteiten 116.981

-38.841 259.611

Saldo van investeringen en desinvesteringen in • materiële vaste activa -69.253 -74.769 • financiële vaste activa - 1.123 Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten -69.253

-73.646

Dividend -54.000 -147.500 Mutaties langlopende leningen 4.385 -45.699 Overige -268 409 Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten -49.883 Saldo kasstromen -2.155

-192.790 -6.825

Bedrijfsresultaat (EBIT)

Liquide middelen per begin boekjaar Liquide middelen per einde boekjaar

- 60 -

55.996 53.841

62.821 55.996


GRONDSLAGEN VOOR DE FINANCIËLE VERSLAGGEVING Algemeen

De resultaten van overgenomen vennootschappen worden vanaf de datum dat deze voor rekening en risico van Blokker Holding B.V. komen, betrokken in de consolidatie.

Vestigingsplaats Blokker Holding B.V. is statutair gevestigd te Amsterdam. De feitelijke vestigingsplaats van de onderneming is Laren (NH).

Boekjaar Statutair eindigt het boekjaar op de zaterdag van week 4 in het kalenderjaar. Het boekjaar bestond in 2012/13 uit 52 weken (2011/12: 52 weken). De laatste dag van het boekjaar 2012/13 was 26 januari 2013 en van vorig boekjaar 28 januari 2012.

Algemene grondslagen De jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. De onderstaande waarderingsgrondslagen hebben zowel betrekking op de vennootschappelijke jaarrekening als op de groepsjaarrekening. De algemene grondslag voor de waardering van de activa en passiva, alsmede voor de bepaling van het resultaat, is de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Voor zover niet anders vermeld worden activa en passiva opgenomen voor de nominale waarde. Voor de samenstelling van de winsten verliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening is gebruik gemaakt van de vrijstelling ingevolge artikel 2 : 402 BW. De jaarrekening is opgesteld in duizenden euro’s.

Vreemde valuta Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum. De transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koersen op transactiedatum. De hieruit resulterende koersverschillen worden in de winsten verliesrekening verantwoord. Jaarrekeningen van buitenlandse deelnemingen, die niet in euro’s zijn opgesteld, worden omgerekend in euro’s tegen de koers welke geldt aan het einde van de verslagperiode. Het effect van de herrekening van de activa en passiva van deelnemingen aan het begin van het jaar tegen de wisselkoersen aan het eind van het jaar wordt in het eigen vermogen opgenomen.

Grondslagen voor de consolidatie Geconsolideerd zijn Blokker Holding B.V. en de deelnemingen, tevens groepsmaatschappijen, waarin Blokker Holding B.V. overheersende zeggenschap heeft, of waarover de centrale leiding wordt gevoerd. De financiële gegevens van Blokker Holding B.V., tezamen met die van de groepsmaatschappijen, zijn verwerkt op basis van integrale consolidatie. In de groepsjaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd. Intercompany-resultaten begrepen in de per balansdatum aanwezige voorraden worden ten behoeve van de samenstelling van de groepsjaarrekening geëlimineerd. Voor ingehouden winsten van deelnemingen, waarover de vennootschap niet vrij kan beschikken, wordt een wettelijke reserve gevormd.

Voor de afzonderlijke jaarrekeningen van de binnenlandse deelnemingen wordt in beginsel gebruik gemaakt van de vrijstelling van artikel 2:403 lid 1 BW.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Immateriële vaste activa Goodwill die is betaald bij de overname van een onderneming, door middel van aandelen dan wel door overname van de bedrijfsactiviteiten en de daarmee samenhangende activa en passiva, wordt in overeenstemming met de wettelijke voorschriften in Titel 9 Boek 2 BW, rechtstreeks in mindering gebracht op het eigen vermogen. Betaalde sleutelgelden (‘droits au bail’) zijn met ingang van het boekjaar 2004/05 niet meer geactiveerd.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde, verminderd met lineair berekende afschrijvingen, gebaseerd op de verwachte economische levensduur. In het jaar van investeren wordt naar tijdsgelang afgeschreven. Voor zover materiële vaste activa zijn verkregen door de overname van de betrokken ondernemingen zijn deze gewaardeerd op actuele waarden op het moment van verkrijging van de aandelen. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Met betrekking tot de afschrijvingen worden de volgende percentages gehanteerd: Bedijfsgebouwen Verbouwingen (onder bedrijfsgebouwen) Overige vaste bedrijfsmiddelen

2 - 3% 10% 20%

Financiële vaste activa Deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. Deze is berekend door de activa, voorzieningen en schulden te waarderen en het resultaat te berekenen op basis van de voor de moedermaatschappij geldende waarderingsgrondslagen. Kapitaalbelangen in vennootschappen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd op kostprijs. De ontvangen dividenden worden in het jaar van ontvangst ten gunste van het resultaat gebracht. De overige financiële vaste activa worden opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid.

De gegevens van de in de consolidatie opgenomen maatschappijen per 26 januari 2013 zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel.

- 61 -


Voorraden De voorraden handelsartikelen zijn gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs - of lagere marktwaarde - vermeerderd met bijkomende inkoopkosten. Op de voorraadwaarde wordt, indien noodzakelijk, een voorziening voor incourantheid in mindering gebracht.

Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen tegen nominale waarde, voor zover noodzakelijk onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid.

Liquide middelen De liquide middelen staan, voor zover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de vennootschap.

Voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen voor alle in rechte afdwingbare dan wel feitelijke verplichtingen als gevolg van een gebeurtenis vóór balansdatum en waarvan het waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van die verplichtingen een uitstroom van middelen nodig is en de omvang daarvan betrouwbaar kan worden geschat. De voorziening voor latente belastingverplichtingen betreft de berekening van de tijdelijke verschillen tussen commerciële en fiscale waarderingsgrondslagen. Actieve claims met gelijke looptijd worden in mindering gebracht indien deze op dezelfde fiscale entiteit betrekking hebben. De voorziening voor herstructurering is gevormd tegen nominale waarde en is bedoeld ter dekking van kosten verbonden aan reorganisaties van onderdelen van het concern. De voorziening voor garantieverplichtingen wordt opgenomen voor de geschatte kosten die naar verwachting voortvloeien uit de per balansdatum lopende garantieverplichtingen uit hoofde van geleverde goederen en diensten. De voorziening voor jubileumuitkeringen wordt opgenomen op basis van de per balansdatum geldende jubileumregeling, rekening houdend met blijfkans, toekomstige loonkostenontwikkeling en disconteringsvoet. De voorziening voor procedures heeft betrekking op lopende geschillen, claims en rechtsgedingen. De onderneming heeft voor haar werknemers een pensioenregeling getroffen die kwalificeert als een toegezegde-bijdrageregeling. Dit betekent dat de over het boekjaar verschuldigde premies als kosten worden verantwoord. Factoren als loonontwikkeling, prijsindexatie en beleggingsrendement op het fondsvermogen zullen mogelijk leiden tot toekomstige aanpassingen in de jaarlijkse bijdragen aan het pensioenfonds. De onderneming heeft bij een tekort dan wel overschot van het bedrijfstakpensioenfonds geen andere verplichting dan het betalen van toekomstige hogere dan wel lagere premies.

Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de netto-omzet en alle hiermee verbonden, aan het verslagjaar toe te rekenen kosten. De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de omzet is gerealiseerd. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De overige baten en lasten worden toegerekend aan de verslagperiode waarop deze betrekking hebben.

Netto-omzet De netto-omzet betreft de verkopen van de detailhandelsketens aan de consument tegen verkoopwaarde (exclusief omzetbelasting), alsmede de overige leveringen aan afnemers van goederen en diensten onder aftrek van kortingen en omzetbelasting.

Kostprijs van de omzet De kostprijs van de omzet bestaat uit de inkoopwaarde van de handelsgoederen verhoogd met de direct en indirect met de inkoop verband houdende kosten. Tevens is in deze kosten begrepen de mutatie in de voorziening voor het risico van incourantheid.

Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten betreffen ontvangen (te ontvangen) en betaalde (te betalen) rente, alsmede opbrengsten uit niet geconsolideerde deelnemingen.

Belastingen De vennootschapsbelasting is berekend over het commerciële resultaat volgens de groepswinsten verliesrekening tegen het geldende tarief, rekening houdend met fiscale faciliteiten.

Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode, waarbij de financiële baten en lasten en de winstbelasting zijn ontleend aan de winsten verliesrekening.

Vergelijkende cijfers Indien noodzakelijk voor vergelijkingsdoeleinden is de rubricering van de vergelijkende cijfers aangepast.

Langlopende schulden Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. De op korte termijn (binnen één jaar) verschuldigde aflossingen worden opgenomen onder de kortlopende schulden.

Kortlopende schulden De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar, tenzij anders is vermeld in de toelichting.

- 62 -


TOELICHTING OP DE GROEPSBALANS PER 26 JANUARI 2013


ACTIVA

Gebouwen en terreinen

Overige vaste bedrijfsmiddelen

Totaal

Stand begin boekjaar Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

451.316 -245.707 205.609

332.203 -194.967 137.236

783.519 -440.674 342.845

Mutaties in het boekjaar Investeringen Desinvesteringen, afboekingen en omrekenverschillen Afschrijvingen op desinvesteringen, afboekingen en omrekenverschillen Afschrijvingen Totaal mutaties

29.392 -27.949 26.617 -36.280 -8.220

42.070 -47.311 46.434 -47.911 -6.718

71.462 -75.260 73.051 -84.191 -14.938

Stand einde boekjaar Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

452.759 -255.370 197.389

326.962 -196.444 130.518

779.721 -451.814 327.907

Materiële vaste activa

De post ‘Gebouwen en terreinen’ heeft voornamelijk betrekking op verbouwingen in gehuurde panden. In de afschrijvingen op gebouwen en terreinen zijn begrepen bijzondere waardeverminderingen van € 3,8 miljoen (2011/12: € 1,1 miljoen) in verband met duurzame waardevermindering van vastgoed.

Financiële vaste activa Deelnemingen De post deelnemingen betreft een belang van 20% in Dennenhoorn B.V., gevestigd te Laren.

Vorderingen De vorderingen hebben een verwachte looptijd korter dan 1 jaar. Onder de overige vorderingen is begrepen een bedrag van € 11,5 miljoen (2011/12: € 2,8 miljoen) terzake van winstbelasting.

- 63 -



PASSIVA Eigen vermogen Voor een toelichting op de mutaties van het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke balans.

Voorzieningen Stand begin Dotaties Onttrekkingen boekjaar

Belastingen Herstructurering Garantie Jubileumuitkeringen Procedures Overige Totaal

27.567 5.660 16.717 3.360 1.909 5.103 60.316

De voorziening voor latente belastingen betreft de toekomstige belastingverplichtingen die voortvloeien uit tijdelijke verschillen tussen bedrijfseconomische en fiscale waarderingsgrondslagen. Het totaalbedrag van fiscale verliezen dat niet in de waardering van belastinglatenties is verwerkt, bedraagt circa € 6,1 miljoen (2011/12: € 11,1 miljoen). De voorziening voor herstructurering is gevormd tegen nominale waarde en is bedoeld ter dekking van de kosten verbonden aan reorganisaties van onderdelen van het concern en de kosten van verlieslatende contracten. De voorziening voor garantieverplichtingen wordt opgenomen voor de geschatte kosten die naar verwachting voortvloeien uit de per balansdatum lopende garantieverplichtingen uit hoofde van geleverde goederen en diensten. Ten laste van de voorziening komen de kosten die voortvloeien uit het honoreren van garantieclaims. De dotaties en onttrekkingen zijn in het verloopoverzicht gesaldeerd. De voorziening voor jubileumuitkeringen wordt opgenomen op basis van de per balansdatum geldende jubileumregeling, rekening houdend met blijfkans, toekomstige loonkostenontwikkeling en disconteringsvoet. De voorziening voor procedures heeft betrekking op lopende geschillen, claims en rechtsgedingen. De overige voorzieningen betreffen onder meer een voorziening voor groot onderhoud voor panden in eigendom. Van het totaalsaldo van de voorzieningen is circa € 33 miljoen (vorig jaar: € 22 miljoen) kortlopend; het overige deel is naar verwachting langlopend van aard.

Langlopende schulden Het grootste deel van de langlopende schulden heeft een looptijd tot 5 jaar en bestaat voornamelijk uit schulden aan gelieerde ondernemingen. De schulden aan gelieerde ondernemingen bedragen € 103 miljoen (vorig jaar: € 99 miljoen). Het rentepercentage wordt met ingang van 2011/12 per kwartaal vastgesteld en betreft het gemiddelde van de 3-maands en 12-maands euribor aan het begin van ieder kwartaal (gemiddeld over 2012/13 1,03%; vorig jaar 1,60%). Er zijn geen zekerheden gesteld.

37 24.125 - 1.238 1.080 1.584 28.064

-8.293 -2.402 -670 -538 -622 -1.469 -13.994

Stand einde boekjaar

19.311 27.383 16.047 4.060 2.367 5.218 74.386

balansdatum lopende contracten heeft een resterende looptijd van één tot vijf jaar (totaal huur-/leasebedrag circa € 654 miljoen), en een aantal contracten heeft een resterende looptijd van meer dan vijf jaar (totaal huur-/leasebedrag circa € 512 miljoen).

Bankgaranties en accreditieven In verband met bankgaranties en accreditieven is een bedrag van circa € 23 miljoen geblokkeerd op de bankrekeningen, waarvan € 10 miljoen bij Nederlandse vennootschappen (vorig jaar: € 11 miljoen).

Investeringsverplichtingen De investeringsverplichtingen per ultimo 2012/13 bedragen circa € 5,4 miljoen (2011/12: € 5,6 miljoen).

Inkoopverplichtingen De per balansdatum uitstaande inkoopverplichtingen bedragen circa € 290 miljoen.

Financiële instrumenten De met financiële instrumenten verbonden risico’s zijn onderstaand toegelicht.

Valutarisico’s Valutarisico’s hebben nagenoeg uitsluitend betrekking op inkopen van goederen in andere valuta dan de euro. Het valutabeleid van de groep is gericht op het beheersen van de valutarisico’s. In dit kader worden valutatermijncontracten aangegaan. De vreemde-valutacomponent van valutatermijncontracten die fungeren als hedge-instrument inzake afdekking van toekomstige transacties wordt tegen kostprijs gewaardeerd zolang de afgedekte positie nog niet in de balans is verwerkt. De reële waarde van valutatermijncontracten bedraagt op balansdatum € 1,9 miljoen negatief (vorig jaar: € 1,6 miljoen positief).

Renterisico’s

Niet uit de groepsbalans blijkende informatie

De onderneming heeft geen instrumenten in verband met het afdekken van renterisico’s afgesloten.

Huur- en leaseverplichtingen

Kredietrisico’s

Op grond van langlopende lease- en huurovereenkomsten dient in 2013/14 een bedrag van circa € 265 miljoen (vorig jaar: € 245 miljoen) te worden betaald. Jaarlijks expireren contracten. Een aantal per

Kredietrisico’s hebben betrekking op debiteuren en overige kortlopende vorderingen. Terzake zijn toereikende voorzieningen genomen.

- 64 -


TOELICHTING OP DE GROEPSWINSTEN VERLIESREKENING over 2012/13

2012/13

2011/12

1.514.565 189.067 1.703.632

1.586.333 204.137 1.790.470

858.684 59.421 918.105 2.621.737

876.356 63.455 939.811 2.730.281

404.334 68.279 28.262 500.875

398.303 63.972 25.589 487.864

Materiële vaste activa

84.191

81.874

Herstructureringslasten Betreft lasten verbonden aan de beëindiging van de E-Plaza formule en de herstructurering van de Marskramer organisatie.

21.500

-

18.680 7.305 25.985

18.275 7.272 25.547


Omzet De verdeling van de omzet is als volgt:

2011/12

Nederland • Detailhandel • Groothandel Buitenland • Detailhandel • Groothandel Netto-omzet groep Salarissen Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Afschrijvingen

Personeelsbestand (aantal medewerkers) Nederland Buitenland Totaal

Herleid tot fulltime equivalenten bedraagt het totaal aantal personeelsleden 16.717 (2011/12: 16.635).

Accountantskosten Het ingevolge artikel 382a Boek 2 BW in het boekjaar ten laste van de vennootschap gekomen honorarium van BDO Audit & Assurance B.V. bedraagt € 293.000 (2011/12: € 302.000). Hiervan heeft € 275.000 betrekking op de controle van de jaarrekening (2011/12: € 284.000) en € 18.000 op overige controleopdrachten (2011/12: € 18.000).

Belastingen

Bezoldiging bestuurders en commissarissen In de winsten verliesrekening is ten behoeve van de bezoldiging van de (voormalige) bestuurders van Blokker Holding B.V., waarin tevens zijn opgenomen de pensioenpremies, een bedrag begrepen van € 2,2 miljoen (vorig jaar: € 2,2 miljoen). Het bedrag uit hoofde van artikel 32bd van de Wet op de Loonbelasting 1964 (crisisheffing) is hierin begrepen (2011/12: niet van toepassing). Aan bezoldiging van commissarissen van Blokker Holding B.V. kwam in het boekjaar 2012/13 een bedrag van € 191.000 (2011/12: € 185.000) ten laste van de vennootschap.

Het effectieve belastingtarief bedraagt voor het boekjaar 2012/13 22,2% (2011/12: 23,4%).

- 65 -


VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 26 JANUARI 2013

26 januari 2013

28 januari 2012

Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

3.005 695.727

3.187 674.925

Vlottende activa Overige vorderingen en overlopende activa

8.977

2.208

Liquide middelen

51.346 759.055

61.247 741.567

Eigen vermogen Geplaatst kapitaal 25.000 25.000 Agioreserve 114.427 114.427 Overige reserves 369.065 359.212 508.492

498.639

in duizenden euro’s, na voorstel winstbestemming

ACTIVA

PASSIVA

Voorzieningen

13.110

19.166

Langlopende schulden

229.880

215.894

Kortlopende schulden Leveranciers 370 33 Overige schulden en overlopende passiva 7.203 7.835 7.573 759.055

7.868 741.567

VENNOOTSCHAPPELIJKE WINSTEN VERLIESREKENING OVER 2012/13

2011/12

2012/13

2011/12

Resultaat deelnemingen na belastingen Saldo van de overige baten en lasten na belastingen Resultaat na belastingen

62.757 1.364 64.121

119.655 8.422 128.077


- 66 -


TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 26 JANUARI 2013 in duizenden euro’s

ACTIVA

Gebouwen en terreinen

Materiële vaste activa Stand begin boekjaar Aanschafwaarde Afschrijvingen Boekwaarde Mutaties in het boekjaar Investeringen Desinvesteringen en afboekingen Afschrijvingen op desinvesteringen en afboekingen Afschrijvingen Totaal mutaties Stand einde boekjaar Aanschafwaarde Afschrijvingen Boekwaarde

4.563 -1.376

3.187

-182

41 -90 65 -198

4.514 -1.509

3.005

552.654

143.073

695.727

Financiële vaste activa Deelnemingen Stand begin boekjaar Aandeel in resultaat Dividend Overige mutaties Stand einde boekjaar

568.689 62.757 -67.617 -11.175

Vorderingen op groepsmaatschappijen Stand begin boekjaar Mutaties Stand einde boekjaar

106.236 36.837

Totaal financiële vaste activa einde boekjaar

Over de vorderingen op groepsmaatschappijen, die een langlopend karakter hebben, wordt een rente berekend van 5% (vorig jaar: 5%).

- 67 -



PASSIVA Eigen vermogen Het maatschappelijk kapitaal per balansdatum bedraagt € 100.000.000 en is verdeeld in 90.000.000 aandelen van elk nominaal € 1 en 10.000.000 P-aandelen van elk nominaal € 1. Hiervan zijn 22.500.000 gewone en 2.500.000 P-aandelen geplaatst en volgestort. De mutaties in het eigen vermogen luiden als volgt: Agioreserve

Totaal

Stand 29 januari 2011 378.226 114.427 Dividend uit algemene reserves -19.423 - Omrekeningsverschil buitenlandse deelnemingen 409 - Stand begin boekjaar 359.212 114.427 Resultaatbestemming boekjaar 10.121 - Omrekeningsverschil buitenlandse deelnemingen -268 - Stand einde boekjaar 369.065 114.427 Aandelenkapitaal Totaal

492.653 -19.423 409 473.639 10.121 -268 483.492 25.000 508.492

Overige reserves

Het totaalresultaat van de vennootschap (resultaat na belasting en rechtstreekse vermogensmutaties) bedraagt € 63,9 miljoen (vorig jaar: € 128,5 miljoen).

Het saldo van het omrekenverschil buitenlandse deelnemingen bedraagt circa € 1,6 miljoen (2011/12: € 1,9 miljoen).

Voorzieningen Stand begin boekjaar Dotaties / onttrekkingen Stand einde boekjaar

De voorzieningen hebben nagenoeg geheel betrekking op latente belastingen en zijn naar verwachting langlopend van aard.

19.166 -6.056 13.110

De vennootschap maakt deel uit van Nederlandse fiscale eenheden voor de vennootschapsbelasting en omzetbelasting met meerdere groepsmaatschappijen en is op grond daarvan hoofdelijk aansprakelijk voor belastingschulden van deze fiscale eenheden.

Langlopende schulden Het grootste deel van de langlopende schulden heeft een looptijd tot 5 jaar. Van de totale langlopende schulden heeft € 126,9 miljoen (2011/12: € 117,4 miljoen) betrekking op groepsmaatschappijen tegen rentepercentages variërend van 1,0% tot 2,2%. De resterende schulden betreffen schulden aan gelieerde ondernemingen. Het rentepercentage wordt met ingang van 2011/12 per kwartaal vastgesteld en betreft het gemiddelde van de 3-maands en 12-maands euribor aan het begin van ieder kwartaal (gemiddeld in 2012/13 1,03%; vorig jaar 1,60%). Er zijn voor de genoemde schulden geen zekerheden gesteld.

Gemiddeld aantal werknemers In het verslagjaar zijn gemiddeld 36 personen werkzaam geweest voor de vennootschap (2011/12: 33 personen). Laren, 17 mei 2013

Niet uit de balans blijkende informatie Ten behoeve van nagenoeg alle Nederlandse vennootschappen zijn aansprakelijkheidsverklaringen gedeponeerd, op grond waarvan Blokker Holding B.V. aansprakelijk is voor schulden uit rechtshandelingen van deze groepsmaatschappijen. Uit dien hoofde zijn voor die vennootschappen de bepalingen ingevolge artikel 2:403, lid 1 BW van toepassing.

w.g. De Raad van Bestuur

De Raad van Commissarissen

R.E. Palmer, voorzitter A. Blokker A.H.M. van der Horst T. Smit

P.C. Klaver, voorzitter L.M. de Kool H.Th.E.M. Rottinghuis A.J.L. Slippens

- 68 -


OVERIGE GEGEVENS Statutaire regeling omtrent de bestemming van de winst Het geplaatste kapitaal van de vennootschap beloopt € 25 miljoen, verdeeld over twee soorten aandelen. Voor de geplaatste aandelen zijn de volgende samengevatte bepalingen met betrekking tot de winstbestemming van toepassing. Toevoegingen, aanzuiveringen en uitkeringen van de winst aan aandeelhouders geschieden na goedkeuring van de jaarrekening waaruit de voor die toevoegingen, aanzuiveringen en uitkeringen beschikbare winst blijkt. Uitkeringen ten laste van een reserve vinden alleen plaats voor zover het eigen vermogen van de vennootschap groter is dan het bedrag van het geplaatste kapitaal vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden. Beide soorten aandelen zijn op dezelfde wijze gerechtigd tot het resultaat. De algemene vergadering besluit tot uitkering, dan wel tot reservering in een dividendreserve, die per soort aandeel wordt gevormd. Er kan door de algemene vergadering worden besloten tot uitkering aan de houders van het ene soort aandelen, terwijl een corresponderend bedrag voor de houders van de andere soort aandelen in een dividendreserve wordt gereserveerd.

Uitkeringen ten laste van een dividendreserve kunnen te allen tijde geschieden, doch slechts krachtens een besluit van de algemene vergadering genomen al dan niet op verzoek van de vergadering van houders van de desbetreffende soort aandelen.

Voorstel winstbestemming In het kader van de winstbestemming wordt voorgesteld het resultaat na aftrek van dividend, € 10.121.000 aan de algemene reserves toe te voegen.

Bijzondere ondersteuning kregen dit jaar o.a.: Helen Dowling Instituut, Stichting Ideële Reclame (SIRE), Stichting Vrienden van Port Reitz School, Hospice Francinus de Wind te Waalwijk, Stichting Steun Goois Natuurreservaat, Stichting Evenementenorganisatie Rotaryclub Laren-Blaricum, Stichting Hulp Gehandicapten, Prof. Dr. B. Pinedo (Fundashon Prevenshon) onderzoek baarmoederhalskanker, Spin for Life 2012, Alpe d´Huzes, Klooster de Stad Gods - Zuster Augustinessen, Saint Francis’ Hospital, KWF-sponsorproject, Tergooiziekenhuizen, Ouderenfonds, Mytylschool Drostenburg Amsterdam speciaal onderwijs, Visio en Stichting Sportclub voor Gehandicapten Gooi- en Eemland.

- 69 -


CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: de Algemene Vergadering, Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur van Blokker Holding B.V.

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 58 tot en met 68 opgenomen jaarrekening voor het boekjaar eindigend op 26 januari 2013 van Blokker Holding B.V. te Laren gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de groeps- en vennootschappelijke balans per 26 januari 2013 en de groeps- en vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2012/13 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de

jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Blokker Holding B.V. per 26 januari 2013 en van het resultaat over 2012/13 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Amstelveen, 17 mei 2013 BDO Audit & Assurance B.V. Namens deze, w.g. A.D. den Braber RA

- 70 -


Een moment voor jezelf of zomaar even bijkletsen en tegelijkertijd online bestellen. Ook daarbij helpen de artikelen van onze ketens!

- 71 -


adressen HUISHOUD

Speelgoed

WONEN & TUIN

Big Bazar

Marskramer B.V.

Bart Smit B.V.

Leen Bakker B.V.

Van der Madeweg 9 1099 BS Amsterdam Postbus 94072 1090 GB Amsterdam T +31 (0)20 5683500 E [email protected] I www.bigbazar.eu

Antwerpseweg 2 2803 PB Gouda Postbus 126 2800 AC Gouda T +31 (0)182 564400 E [email protected] I www.marskramer.nl

Bellstraat 3-4 1131 JV Volendam Postbus 69 1130 AB Volendam T +31 (0)299 399599 E [email protected] I www.bartsmit.com

Karperweg 3 4941 SH Raamsdonksveer Postbus 43 4940 AA Raamsdonksveer T +31 (0)162 583100 E [email protected] I www.leenbakker.nl

Blokker B.V.

Novy

E-Plaza

Leen Bakker België N.V.

Van der Madeweg 13-15 1099 BS Amsterdam Postbus 94072 1090 GB Amsterdam T +31 (0)20 5683568 E [email protected] I www.blokker.nl

Antwerpseweg 2 2803 PB Gouda T +31 (0)182 564400 I www.novy.nl

Bellstraat 3-4 1131 JV Volendam Postbus 69 1130 AB Volendam T +31 (0)299 399599 E [email protected] I www.eplaza.com

Terlindenhofstraat 36 2170 Merksem, België T +32 (0)3 6418500 E [email protected] I www.leenbakker.be

Blokker N.V. Antwerpsestraat 36 2500 Lier, België T +32 (0)3 2882200 E [email protected] I www.blokker.be

BUDghT Van der Madeweg 9 1099 BS Amsterdam Postbus 94072 T +31 (0)20 5683500 E [email protected] I www.budgetwinkel.eu

Novalux AS Parnu mnt 139C 11317 Tallinn, Estland T +37 2 6597350 E [email protected] I www.novalux.ee

Xenos B.V. Schutweg 8 5145 NP Waalwijk Postbus: 1038 5140 CA Waalwijk T +31 (0)416 674747 E [email protected] I www.xenos.nl Groothandels

Casa International N.V.

Elektroblok B.V.

Karel Govaertsstraat 14 2222 Itegem, België T +32 (0)15 259311 E [email protected] I www.casashops.com

De Flinesstraat 6 1099 CB Amsterdam Postbus 94072 1090 GB Amsterdam T +31 (0)20 5683556 E [email protected] I www.elektroblok.nl

Cook&Co Schutweg 8 5145 NP Waalwijk Postbus 1038 5140 CA Waalwijk T +31 (0)416 675299 E [email protected] I www.cookandco.nl

Intertoys Holland B.V. Handelsweg 15 2742 RD Waddinxveen Postbus 29 2740 AA Waddinxveen T +31 (0)180 333500 E [email protected] I www.intertoys.nl

Tuincentrum Overvecht Atoomweg 99 3542 AA Utrecht Postbus 40294 3504 AB Utrecht T +31 (0)30 2634263 E [email protected] I www.tuincentrumovervecht.nl

Maxi Toys SA Rue Athena 4 7110 Houdeng-Goegnies, België T +32 (0) 64516100 E [email protected] I www.maxitoys.com

Toys2Play Antwerpseweg 2 2803 PB Gouda T +31 (0)182 564400 I www.toys2play.nl

Trend Center B.V. Van der Madeweg 13-15 1099 BS Amsterdam T +31 (0)20 5683356 E [email protected] I www.trend-center.nl

Blokker Holding B.V. Naarderstraat 50 1251 BD Laren Postbus 6 1250 AA Laren T +31 (0)35 5393333 E [email protected] I www.blokkerholding.nl

- 72 -

INHOUD. Sector speelgoed 42 Highlights Speelgoed 43 Bart Smit 44 E-Plaza 45 Intertoys 46 Maxi Toys

Recommend Documents