Inhoud: Josine Buggenhout Grafisch ontwerp: Brecht Nijssen Verantwoordelijke uitgever: Caviar Antwerp NV Brialmontlei Antwerp Belgium

EDUCATIEF DOSSIER

Inhoud: Josine Buggenhout Grafisch ontwerp: Brecht Nijssen Verantwoordelijke uitgever: Caviar Antwerp NV Brialmontlei 10 2018 Antwerp | Belgium

INHOUD



O. Inleiding



1. Achtergrond Adil El Arbi,

P.5

Bilall Fallah en Black

P.7



2. Synopsis

P.9



3. lesmogelijkheden

P.11

4. Black: Romeo & Juliet in de probleemwijken

P.13



P.22

5. Filmische basisgegevens

5.1 invloeden

P.23

5.1.1. spike lee

P.23

5.1.2. MArtin Scorsese

P.24

5.1.3. oliver Stone

P.25



5.2. vertolkingen

P.27



5.3. locaties: stad als decor

P.28



6. besluit

P.29



7. bronnen

P.30

5



O. Inleiding

Na de première van Image brak er een mediastorm los rond het regisseursduo Adil El Arbi en Bilall Fallah. Er gaat in de Vlaamse media geen dag voorbij of er wordt wel iets geschreven over de problemen die gepaard gaan met een multiculturele samenleving. Of het nu gaat om rellen in Molenbeek, discriminatie op de werkvloer of gevechten in Borgerhout, de pers slaagt erin om de problematiek van integratie en migratie in ons land vrij eenzijdig te beschrijven. Met Adil El Arbi en Bilall Fallah staan twee mannen op die de zaken vanuit een ander, onverwacht standpunt bekijken. Dat levert hen de publiciteit op die deze thematiek verdient. Het duo is de aangewezen spreekbuis, waar de allochtonengemeenschap in Vlaanderen al jaren nood aan had. En hoewel woorden als “allochtoon” en “autochtoon” door kwaliteitskranten als De Morgen van hun pagina’s geband werden, blijft effectieve toenadering in de realiteit een vrij moeizaam project.

Adil El Arbi & Bilall Fallah

1 http://www.beeldexpressie.be/ beeldexpressie/files/File//Beeld%20 Express/Beeld%20Express%20 4_14/BE4_2014_03AdilElArbiover Image.pdf (gelezen op 05/01/2015) 2 http://www.brusselnieuws.be/nl/ nieuws/adil-el-arbi-en-bilall-fallahdraaien-eerste-langspeler-brusselgeen-tweede-les-barons (gelezen op 16/11/2014)

Als enige Marokkaanse studenten aan kunstschool Sint-Lukas, kwamen beide regisseurs al gauw tot de constatatie dat ze samen sterker zouden staan. Ook het feit dat ze allebei hun eerste jaar opnieuw moesten doen, zorgde ervoor dat het verbond tussen beiden niet enkel intellectueel maar ook gevoelsmatig erg sterk werd. De twee vrienden zijn als regisseursduo volledig op elkaar ingespeeld. El Arbi omschrijft het zo: “We hebben wel dezelfde visie, maar communiceren anders: Bilall communiceert makkelijker op visueel niveau dan ik. Het voordeel is dat we op exact dezelfde golflengte zitten: we weten allebei welke richting we uit willen gaan met de film en als we blij zijn, zijn we dat allebei. Is er één niet content, zijn we allebei niet tevreden. Dat is tegelijkertijd een goede controle.”1 Hun achtergrond en voorkeuren op vlak van voorbeeldregisseurs en -films zijn erg gelijklopend. Ze kennen elkaar door en door. Net zoals andere bekende filmduo’s, met Powell en Pressburger of de gebroeders Coen als voorbeelden, vullen ook El Arbi en Fallah elkaar perfect aan. De ene focust zich op beeldregie, terwijl de andere de acteursregie voor zijn rekening neemt. El Arbi zegt hierover: “We hebben dezelfde visie, dezelfde stijl, dezelfde manier van vertellen. Samen werken we beter dan apart. Onze achtergrond speelt hierin natuurlijk een rol, maar ook onze filmvoorkeuren. Spike Lee, Martin Scorsese, Oliver Stone: dat zijn onze voorbeelden.”2 Beide regisseurs zijn van Belgisch-Marokkaanse origine en nemen hun afkomst en de vooroordelen die daarmee gepaard gaan in een land als België als thematisch uitgangspunt. Hun eerste langspeelfilm Image is bijvoorbeeld een aanklacht tegen de manier waarop jongeren van allochtone afkomst in de media worden afgeschilderd. Hun speelfilmdebuut werd dan ook aangekondigd als de eerste Vlaamse film die echt op de migrantenproblematiek ingaat.

6

Broeders (2011)

Image (2014)

3 http://www.brusselnieuws.be/ nl/nieuws/adil-el-arbi-en-bilallfallah-draaien-eerste-langspelerbrussel-geen-tweede-les-barons (gelezen op 16/11/2014) 4 http://www.beeldexpressie.be/ beeldexpressie/files/File//Beeld%20 Express/Beeld%20Express%20 4_14/BE4_2014_03AdilElArbiover Image.pdf (gelezen op 05/01/2015)

In 2011 gooide het duo al hoge ogen met hun kortfilm Broeders, die hen de wildcard opleverde waarmee het VAF nieuwe filmprojecten van pas afgestudeerde cineasten financieel steunt. In deze Broeders wordt het paradigma tussen goed en kwaad, en de dunne grens tussen beide, aangekaart. Het verhaal speelt zich af in een ‘moeilijke’ migrantenwijk en stelt conflicten aan de kaak die van actueel maatschappelijk belang zijn binnen de Belgische samenleving. Ze doen dit echter zonder in clichés te hervallen. El Arbi en Fallah deinzen er niet voor terug om met hun werk een duidelijke boodschap mee te geven aan hun publiek. Image behandelt, na Broeders, opnieuw de probleemstelling die gepaard gaat met de beeldvorming van moeilijke Brusselse migrantenwijken en focust eveneens op de imagovorming en het machismo binnen de allochtone gemeenschap. Om de geloofwaardigheid van problemen als integratie en migratie hoog te houden, spreken de personages in de film meerdere talen. De Nederlandstalige mediawereld raakt verstrengeld met de Frans en Arabisch sprekende stadsgemeenschappen. De brug die El Arbi en Bilall tussen beide werelden sloegen in Broeders, wordt opnieuw opgebouwd in Image. Toch blijken de wonden bij de daadwerkelijke inwoners van de migrantenwijken diep geslagen. “Er was wantrouwen tegenover de camera’s. In het begin werd er gevraagd wat wij kwamen doen. Er zijn ook eieren gegooid en er waren mensen die ons uitscholden. Dan heb je mensen nodig die via via de spanning kunnen wegnemen”3 , zegt El Arbi over het feit dat ze allochtone acteurs meenamen naar de sets en op bepaalde momenten zelfs beroep deden op hun coach, Les Barons-regisseur Nabil Ben Yadir om de gemoederen te bedaren. De regisseurs willen de perceptie veranderen waarmee de autochtone Belg naar de Brusselse probleemwijken kijkt door de manipulatieve beeldvorming in de media aan te klagen. “Tachtig of negentig procent van alle berichtgeving over allochtonen gaat steeds over iets negatief. Terwijl het merendeel van de allochtonen geen negatieve mensen zijn. Er is een totaal verkeerde perceptie.”4 Voor hun tweede langspeelfilm schuwen de regisseurs opnieuw de problematiek van een multiculturele samenleving niet. Ze zoomen in op de thematiek van de jeugdbendes die de Brusselse probleemwijken teisteren en baseren zich op Dirk Brackes populaire romans Black en Back. Het duo omschrijft hun tweede film als een “stand-alone sequel” op Image. Beide films spelen zich af in de Brusselse probleemwijken, maar daar waar Image de kijker nog geruststelde met enkele

7

Op de set

herkenbare redactieshots, confronteert Black de toeschouwer met een rauwe werkelijkheid die de modale Vlaming uit zijn comfort zone haalt. Black is volgens El Arbi een modern “Romeo & Juliet”-verhaal, waarbij de beruchte stadsbendes als achtergrond fungeren. De regisseurs zijn goed op weg om hun ambitie om meer “kleur” op het scherm te brengen op korte tijd waar te maken. El Arbi zegt hierover: “Vlaamse tv-programma’s en films zijn helemaal geen weerspiegeling van de Vlaamse maatschappij. Als je een serie bekijkt die zich in Antwerpen of Gent afspeelt, lijkt het alsof er geen allochtonen bestaan. Maar de realiteit is niet zo blank. Wij willen kleur brengen in de Belgische film. Wat realisme en diversiteit, en niet steeds diezelfde acteurs.”5 Het duo bespaart dus niet op geloofwaardigheid en realiteitswaarde en koos er dan ook voor om tijdens het draaien van Black samen te werken met onbekende acteurs en actrices van allochtone origine die via streetcasting werden gevonden. De Brusselse migrantenwijken en hun bewoners spelen op die manier een essentiële rol in Black. Het regisseursduo treedt in dialoog met de toeschouwer door de harde en actuele werkelijkheid die in Black geschetst wordt in ijzersterke, rauwe beelden te vatten. Het publiek wordt geconfronteerd met ongefilterde situaties, zoals vecht- of verkrachtingsscènes, die dagelijkse kost zijn in deze wijken. De oogkleppen die de leden van de gegoede gemeenschap opzetten, worden hen afgenomen zodat ze letterlijk oog in oog komen te staan met de jongerenbendes die de Brusselse probleemwijken bezetten. Black is op dat vlak een verderzetting van het project dat ze met Broeders en Image op poten zetten.



5 Ann-Sofie Dekeyser, De Standaard (17/11/2014) 6 http://www.standaard.be/ cnt/dmf20141030_01351815 (gelezen op 18/11/2014)

1. Achtergrond Adil El Arbi, Bilall Fallah en Black

Als enige twee Marokkaanse studenten op een gerenommeerde kunstschool als Sint-Lukas, stond het in de sterren geschreven dat Adil El Arbi en Bilall Fallah elkaar zouden vinden. Zoals ze het zelf stellen: “We waren de enige met kleur op een school vol kunstzinnige mensen die artsyfartsy filmpjes wilden maken.”6 Hoewel ze niet meteen voldeden aan het stereotypische beeld dat men heeft van een regiestudent, werden beide mannen aangetrokken door de mythische sfeer die rond film hangt.

8

Hun jongensdromen werden gevormd door film en speelden zich af in films. Bilall Fallah wilde bijvoorbeeld astronaut worden na Ron Howards Apollo 13 (1995) gezien te hebben, of archeoloog nadat Steven Spielbergs Indiana Jones and the Raiders of the Lost Ark (1981) zijn pad kruiste.7 Ook Adil El Arbi heeft een gelijkaardige liefdesrelatie met film: “Toen ik 8 of 9 was en Jurassic Park zag wilde ik filmmaker worden. En de documentaires over hoe die special effects werden gemaakt. Al mijn interesses – van dino’s tot ruimtevaart en geschiedenis – zijn opgewekt door films. Dat was dus de beste job ooit, daarin zat alles vervat, alle verhalen.”8 Het is ook vooral de impact die het medium kan teweeg brengen en het bereik dat film als medium heeft, dat beide mannen tot regisseren aantrok. Want via film wordt een boodschap sneller verspreid en door meer mensen gehoord. El Arbi en Fallah beschouwen het als hun missie om de vooroordelen die heersen rond de allochtonengemeenschap te ontkrachten en film blijkt dan al gauw het medium waarmee ze snel een heel groot publiek kunnen bereiken. Door eigen ervaringen met racisme en onbegrip, louter gebaseerd op huidskleur, slaagt het regisseursduo erin hun boodschap op een geloofwaardige manier over te brengen. Daarbij komt ook dat de problematiek van geweld en bendevorming binnen de Brusselse wijken en de manier waarop deze in de media worden afgeschilderd brandend actueel zijn. Maar toch willen de regisseurs benadrukken dat het hen niet enkel gaat om een actuele film te maken die het publiek met de neus op de feiten drukt. Nee, beide heren willen ook en vooral een hele “straffe” film maken die mensen kan entertainen en als deze film dan tegelijkertijd de perceptie van allochtonen nuanceert, is dat mooi meegenomen. Een actuele boodschap in een entertainend jasje, dus. Dat is de beste manier om mensen onverwachts en onverhoeds aan het denken te zetten.

7 http://www.demorgen.be/ binnenland/de-14-van-2014-wijmoeten-dubbel-productief-zijnwant-we-zijn-met-twee-a1767946/ (gelezen op 18/11/2014) 8 http://www.standaard.be/ cnt/dmf20141107_01363861?shar eId=0926ec3ffd3e1fb343a56d52d2 4e73c7a326b666addc54fd7ad5af8 20f721c4dd10beac1536a9ec5985c 2e5ff38912d2 (gelezen op 18/11/2014)

Het palmares van de regisseurs telt tot nu toe drie kortfilms, een televisieserie en twee langspeelfilms. Met hun laatste kortfilm Broeders (2011) wist het duo de VAF Wildcard te bemachtigen. De prijs van 60.000 euro zou groen licht bieden voor een volgende kortfilm. De onverschrokken en ongeduldige regisseurs dachten daar echter anders over en gingen met een verdubbeling van het prijsgeld volop voor een eerste langspeelfilm. Het regisseursduo had op school het boek Black van Dirk Bracke gelezen. Het verhaal had hun interesse gewekt doordat het thema van de Brusselse jongerenbendes hen na aan het hart lag. Ze waren het er meteen over eens dat ze het boek zouden verfilmen, maar bleken te laat te komen met dat voornemen. Regisseur Hans Herbots had de filmrechten al op zak. Fallah en El Arbi maakten Image als antwoord op het feit dat ze Black niet konden verfilmen. Het verhaal van Image speelt zich bijvoorbeeld ook af in het “verdorven” hart van Brussel en toont de keerzijde van de blik waarmee Vlamingen naar de inwoners van de Brusselse probleemwijken kijken. De film sprak het publiek dan ook meteen aan als een nooit eerder geziene realistische schets van de situatie zoals die zich nu in Brussel voordoet. Door de rauwheid en waarheidsgetrouwheid van de beelden kwam Hans Herbots tot de conclusie dat Fallah en El Arbi beter geplaatst waren om Black eer aan te doen op het witte doek. Hij vroeg hen dan ook het project van hem over te nemen. Iets wat het duo met veel enthousiasme aanvaardde. Met Herbots vonden de jonge regisseurs een coach die hen wegwijs kon maken in de Vlaamse filmwereld. Voorheen kon het duo al rekenen op de steun van Jan Verheyen, die ze bij de verfilming van Los (2008) aan figuranten hadden geholpen, mogen ze Nabil Ben Yadir (Les Barons, 2009) tot vriend rekenen en noemen ze Michäel R. Roskam (Rundskop, 2011 en The Drop, 2014) hun “grote

9

broer” en mentor, nadat ze hem leerden kennen als docent aan SintLukas. Met de steun van deze heren begonnen de voorbereidingen van Black. En hoewel de regisseurs net zoals hun mentor de droom koesteren om Hollywood te veroveren, blijven ze voorlopig in België waar het publiek hen in de armen sluit.

2. Synopsis

Hans Herbots

Mavela

Met Black verfilmen de regisseurs, zoals eerder vermeld, de boeken Black (2006) en Back (2008) van jeugdauteur Dirk Bracke. De film vertelt het verhaal van de zestienjarige Marie-Evelyne, Mavela, een zwart meisje dat in de Michaël R. Roskam Brusselse Matongéwijk woont. Ze is net lid geworden van de Black Bronx, een zwarte jongerenbende die de straten onveilig maakt. Mavela laat haar academische opleiding links liggen, omdat ze geen vertrouwen heeft in het “systeem”. De enige mensen die ze kan vertrouwen zijn de andere leden van de Black Bronx. Ze beschouwt hen als haar ware familie. Mavela’s leven is veel opwindender nu ze deel uitmaakt van een groep en ze voelt zich helemaal thuis bij de bende. Voordat ze echter volledig wordt opgenomen door haar bendeleden, moet ze zich bewijzen. Naast stelen en vandalenstreken uithalen, wordt ze ook gedwongen om misdaden te plegen waarvan ze walgt. Mavela woont in een krap appartement met haar moeder Augustine. Augustine heeft een medisch diploma, dat geen waarde blijkt te hebben in België, maar niettemin doet ze haar uiterste best om zich zo goed mogelijk te integreren. Ze speelt mee in theatervoorstellingen in het Nederlands, hoewel ze de taal niet goed beheerst, en probeert haar dochter op het goede pad te houden. Maar dit blijkt niet te lukken. Mavela wordt door X, een van de leiders van de Black Bronx, gedwongen om flessen champagne te stelen. Zo moet ze haar waarde bewijzen. Het meisje wordt echter betrapt en naar het politiebureau gebracht. Daar ontmoet ze de politieagent Fabrice, die haar probeert te overtuigen niet meer te stelen en de banden met haar bende door te knippen. In het politiebureau ontmoet Mavela ook de Marokkaanse Marwan. Hij is een lid van de 1080’ers en werd opgepakt voor het gebruiken van een gestolen bankkaart. Zijn broer Nissam neemt de schuld op zich en Marwan wordt vrijgelaten. Ondanks het feit dat ze tot rivaliserende bendes behoren, voelen ze zich sterk tot elkaar

10

aangetrokken. Marwan geeft Mavela zijn nummer in de hoop dat hij haar kan overtuigen om in de toekomst af te spreken. De andere leden van de Black Bronx zijn X, een drugdealer die mensen met zijn pitbull Nino de stuipen op het lijf jaagt, zijn vriendin Justelle en de speelse Angela. Ook Alonzo en zijn zwangere vriendin Doris horen bij de bende. Verder maken ook Notorious, de neef van Mavela, en de pas vrijgelaten Don deel uit van de Black Bronx. Alle leden zijn tieners die door de samenleving vergeten werden en op hun eigen manier een plek proberen te bemachtigen in de hoofdstad.

Marwan

De Black Bronx

De 1080’ers

De rivaliserende 1080’ers bestaan uit de Marokkaanse broers Marwan en Nissam, Nissams liefje Loubna, de blanke Jonathan en de Italiaanse Sindi. Beide bendes hebben een hekel aan elkaar en wanneer ze elkaar tegen het lijf lopen in de metro breekt de hel los. De vechtpartij wordt opgebroken door de politie en iedereen wordt meegenomen naar het bureau voor ondervraging. Aangezien iedereen in alle toonaarden ontkent iets met het gevecht te maken te hebben, worden ze na enkele uren vrijgelaten. Voordat Fabrice Mavela laat gaan, geeft hij haar zijn gegevens. Je weet maar nooit… Diezelfde avond belt Mavela naar Marwan. Ze spreken af om elkaar de volgende dag te ontmoeten en ondanks alle obstakels worden ze verliefd. Het koppeltje kan een aantal keren ongestoord samenkomen in een verlaten kerk, maar het sprookje blijft niet duren. De andere leden van de Black Bronx vermoeden dat er iets aan de hand is met Mavela en ze volgen haar. Wanneer Marwan haar even alleen laat, breken de Black Bronx binnen. Mavela wordt gruwelijk verkracht. Na die vreselijke nacht keert Mavela terug naar de Black Bronx en iedereen doet alsof er niets aan de hand is. Maar iets in Mavela is geknapt en ze beschouwt de bende niet langer als haar familie. Ze bieden haar niet langer een veilige thuis en hebben haar vertrouwen geschaad. Mavela vlucht dan ook naar de politie en legt bezwarende getuigenissen af tegen haar vroegere broeders. Ze moet nog eenmalig terugkeren naar de Black Bronx, terwijl de politie een hinderlaag plant. Maar voordat de bende opgerold kan worden, komt het tot een laatste confrontatie met de op wraak beluste 1080’ers.

11



3. Lesmogelijkheden

Black is een enorm rijke film, die enkele brandend actuele sociale mistoestanden aan de kaak stelt en tegelijkertijd enkele universele begrippen, zoals de kracht van liefde en verraad, inzet om de boodschap zo sterk mogelijk te maken. Thema’s zoals liefde, verraad, vriendschap, geweld, migratie en vervreemding, zijn maar enkele van de snijpunten waarrond de film is opgebouwd. Black kan dan ook als lesmateriaal worden gebruikt in verschillende vakken van het secundair onderwijs. Hieronder volgen enkele mogelijke manieren waarop de film als case study kan worden ingezet. In Black wordt niet enkel de problematische relatie tussen de autochtone en allochtone gemeenschap aangekaart. De film biedt ook een blik op de problemen die onderling spelen tussen verschillende allochtone gemeenschappen, die vijandig tegenover elkaar staan. Deze problematiek kan uiteengezet worden in de lessen Media en Actualiteit en Beeld- en media-cultuur, aangezien de pers bijna dagelijks inzoomt op het belang van bendevorming als verklarend element bij het stijgende misdaadcijfer in de hoofdstad. In de lessen Media kan de leerkracht voorvallen uit de film vergelijken met reële situaties die in kranten, op televisie en op sociale media aan bod komen.

Opames in Brussel Nieuwstraat

Verder wordt het actuele concept “meertaligheid” door het specifieke taalgebruik in de film, van Frans en Arabisch tot Lingala en Nederlands, ook realistisch in beeld gebracht. Binnen de hoofdstad maar ook meer en meer daarbuiten, worden scholen geconfronteerd met leerlingen die in werkelijkheid meertalig worden grootgebracht. Het Nederlands wordt maar heel zelden als voertaal gebruikt. De film kan tijdens taalvakken zoals Frans worden ingeschakeld als een voorbeeld van de meertalige realiteit. De leden van de bendes spreken Frans, maar drukken zich eveneens uit in het Arabisch (de 1080’ers) en in het Lingala (de Black Bronx). De agenten spreken Frans en af en toe Nederlands. Het Nederlands heeft eerder een negatieve bijklank in de film, aangezien vooral vooroordelen en de racistische opmerkingen van agent Meysen in het Nederlands worden uitgesproken. “Petit Flamand” is dan ook een scheldwoord dat de bendeleden elkaar naar het hoofd slingeren wanneer ze kwetsend uit de hoek willen komen. Het gebruik van taal als cognitieve en filosofische uiting onthult het standpunt van de taalgebruikers. Taalgebruik voegt toe aan de vorming van de identiteit en de status van de spreker en dit is zeker het geval in de jongerenbendes. De tieners hanteren een specifieke jongerentaal, die meteen prijsgeeft hoe ze zich in de maatschappij profileren. De term “straattaal”9 is van toepassing op het taalgebruik van Mavela en de anderen. Het is een mengtaal die elementen van verschillende etnische groepen samenbrengt en de leden van de groep typeert. In het verhaal zelf merk je ook dat Mavela belang hecht aan taal, hoewel ze dat niet wilt laten blijken. Wanneer haar moeder in het Lingala spreekt, vraagt ze haar over te schakelen op het Frans. Augustine heeft ook een rol in een toneelstuk dat in het Nederlands gespeeld wordt en Mavela merkt kritisch op dat haar moeder die taal niet beheerst. Bij de 1080’ers is Frans de voertaal, maar er worden regelmatig Arabische populaire uitroepen zoals “Wajaw!” geuit, wat dan

12

Notorious B.I.G.

9 Hans Bennis, Leonie Cornips, Marc van Oostendorp, Verandering en verloedering: normen en waarden in het Nederlands. Amsterdam, 2004. 10 “Street credibility”, vaak afgekort als “street cred”: de maatstaf waarmee de geloofwaardigheid van iemand die op straat leeft gemeten wordt en de vraag of iemand kan geloofd worden op basis van zijn woord, is vooral van belang in hip-hop.

ook toevoegt aan hun imago van stoere jongens. De film kan dus in taalvakken, maar ook in sociaal-culturele vakken zoals Sociale Activiteit en Maatschappelijk Vorming, worden ingezet. Verder schuwen de regisseurs ook de wreedheden niet waarmee jongeren die in de probleemwijken opgroeien op dagelijkse basis worden geconfronteerd. Van gruwelijke verkrachtingen tot gewelddadige overvallen, drugsgebruik en drankmisbruik, tot diefstal en vandalisme, Black laat geen enkele van deze heikele thema’s onbesproken. Vakken zoals Levensbeschouwing en Cultuurbeschouwing bieden een platform aan waarin kan worden ingegaan op de rauwe realiteit en op de manier waarop de leerlingen die realiteit in het dagelijkse leven ervaren. De cultuur van de jeugdbendes komt volledig tot zijn recht door verwijzingen naar jeugdcultuur die ontstaan is in de New Yorkse Bronx, een zwarte buurt waar geweld en armoede nog steeds hoogtij vieren. De Black Bronx nemen trots de naam van deze buurt over en ook verschillende bendeleden ontlenen hun “gang name” aan figuren uit de populaire Amerikaanse cultuur. Ze dwepen met rappers als Notorious B.I.G., die na zijn dood een godenstatus verkreeg aangezien hij werd neergeschoten in een “drive-by shooting” die waarschijnlijk door de Amerikaanse bende The Southside Crips werd uitgevoerd. Mavela’s neef neemt in Black dan ook de naam Notorious aan. Verder klinkt er ook hiphop- en rapmuziek uit de boxen van de bendeleden, die hun “street cred”10 verder in de verf zetten door het vele gebruik van vloekwoorden. Ze beschrijven de politie bijvoorbeeld als “les h’nouches” en maken gebruik van Engelse uitdrukkingen, zoals “my nigga”. Imago- en identiteitsvorming zijn twee elementen die enorm belangrijk zijn in de jeugdcultuur, een actualiteit waarmee de leerlingen constant in aanraking komen in de dagelijkse werkelijkheid. Zoals Marwan in de film aanhaalt: “Encore un étranger, c’est ça?”. De vreemdeling heeft het weer gedaan, zeker? Marwan en zijn kompanen gaan meteen in de verdediging, omdat ze het gewoon zijn te pas en te onpas beschuldigd te worden van verschillende misdaden. Tijdens de lessen kan de vraag gesteld worden hoe de leerlingen zelf omgaan met de etiketten die men elkaar onbewust opplakt. In een samenleving die onmiskenbaar multicultureel is, maar steevast “blanke” waarden en normen hoog wilt houden, zou een debat rond imago en multiculturaliteit niet misstaan. Deze vraagstukken kunnen in de lessen Levensbeschouwing en Cultuurbeschouwing worden aangekaart met als doel een rondetafelgesprek te organiseren waarin de leerlingen hun eigen ervaringen met de aangebrachte thema’s kunnen delen. Misschien werden zij ook geconfronteerd met integratieprojecten, zoals het “projet d’intégration en néerlandais” waar de moeder van Mavela aan meedoet, of werden ze ook al eens van de straat geplukt voor iets wat ze niet hadden gedaan. De scholen kunnen een aanzet geven tot het verwerken van trauma’s die met zulke vooroordelen gepaard gaan, door hun lesmateriaal aan de werkelijkheid te koppelen. Black biedt het perfecte materiaal binnen zo een project, aangezien de film de jeugd in haar eigen taal aanspreekt zonder belerend te willen zijn.

13

Verder kan Black ook op filmisch vlak ingezet worden als een voorbeeld van de nieuwe filmcultuur. Een vak als Audiovisuele Vorming baat bij schoolvoorbeelden uit eigen streek. Black kan verder ook een grote hulp zijn tijdens de lessen Literatuur, aangezien de film een van de bekendste liefdesverhalen uit de literaire geschiedenis als uitgangspunt neemt. De gedoemde relatie van Mavela en Marwan wordt omschreven als een moderne versie van Romeo & Juliet in een stedelijke setting. Deze vergelijking wordt uitgewerkt in het volgende onderdeel.



4. Black: Romeo & Juliet in de probleemwijken

Bilall Fallah en Adil El Arbi omschrijven hun film als een moderne interpretatie van het aloude Romeo & Juliet-verhaal. De gelijkenissen tussen beide liefdesverhalen zijn onmiskenbaar en worden hieronder uiteengezet. Gedoemde liefdesrelatie: De spil van het verhaal in Black draait rond de gedoemde liefdesrelatie tussen Mavela, een zwart meisje dat lid is van de Black Bronx, en Marwan, een Marokkaanse jongen die lid is van de 1080’ers. Mavela en Marwan kijken verder dan de complicaties die een eventuele relatie tussen leden van rivaliserende jeugdbendes met zich mee brengt. Ze zijn smoorverliefd en kunnen hun gevoelens voor elkaar niet ontkennen. In het begin stribbelt Mavela nog wat tegen. Wanneer Marwan haar in het politiebureau om haar nummer vraagt, antwoordt Mavela dat ze niet omgaat met Marokkanen: MARWAN: MAVELA: MARWAN: MAVELA: MARWAN: MAVELA: MARWAN: MAVELA:

“Tu me donnes ton nums?” “Je sors pas avec des Marocains.” “Pourquoi pas? On est quand même tous Africains.” “T’as pas une soeur, ou une cousine?” “Ouais.” “T’en ferais pas un problème si elles avaient un petit copain black?” “C’est pas pareil.” “Ah bon …”

Mavela vraagt Marwan of hij het dan niet erg zou vinden mocht zijn zus of nichtje met een zwarte jongen omgaan. En hoewel Marwan daarvoor nog opmerkte dat ze toch allemaal Afrikaans bloed hebben, erkent hij nu het probleem, maar werpt ook op dat de situatie niet te vergelijken valt. Hij geeft Mavela zijn nummer, mocht ze ooit van standpunt veranderen. Het duurt nog een dag voordat Mavela Marwan opbelt. Ze zien elkaar zelfs eerst nog in dreigende omstandigheden, wanneer een lid van Marwans bende tegen de schenen schopt van een Black Bronxer. Beide bendes vliegen elkaar in de haren en Marwan en Mavela worden gedwongen te ontkennen dat ze elkaar kennen. Na de oproer ontmoeten ze elkaar voor een hamburger en de wederzijdse aantrekkingskracht tussen beiden is erg sterk. Dit is het begin van een gedoemde relatie, die een catastrofaal einde zal kennen. Tijdens de laatste zware confrontatie tussen de Black Bronx en de 1080’ers worden Mavela en Marwan allebei in de rug geschoten. Ze vallen neer op de grond, met het aangezicht naar elkaar gericht en het bloed vloeit als een barrière tussen het koppel en de vervloekte buitenwereld. Ze houden elkaar in de armen, terwijl het leven langzaam uit hen wegtrekt.

Int. PolITIEBUREAU/ WACHTZAAL - dag Marwan glimlacht wanneer hij de astrante Mavela bezig hoort. Hij doet een paar stappen in de richting van de kantoordeur, ziet nu Mavela zitten. Net op dat moment kijkt ze op. Hun blikken haken in elkaar. Marwan knipoogt, wijst naar Fabrice (die hem niet kan zien) en maakt een ‘zaag-gebaar’. Mavela houdt haar lach in. fabrice T’aurais pu les payer, non? Mavela maakt haar blik los van die van Marwan en kijkt Fabrice gespeeld dramatisch aan. MAVELA Vous savez monsieur... Ma mère est morte, mon père est un gigolo et mon frère est en taule depuis qu’il a trois ans... Si c’est pas une jeunesse pourrie, ça!? Fabrice glimlacht onderkoeld. Fabrice Ta mère est en route. Tu peux aller attendre à côté. Mavela schuift met veel lawaai haar stoel achteruit. Marwan gaat snel terug op het bankje zitten. int. poliTIEBUREAU/ WACHTZAAL - dag Mavela komt de wachtzaal binnen. Marwan kijkt haar breed glimlachend aan. Zonder hem een blik te gunnen gaat ze naast hem zitten. Marwans aandacht wordt getrokken door haar diepe decolleté. MAVELA

(droog) Tes yeux vont te tomber de la tête. Marwan

(stoer) Si tu te ballades comme ça, faut pas t’étonner qu’on te regarde. Mavela Eh quoi, faut que je mette une burqa?! Ze doet subtiel een hoger knopje dicht.

Marwan Pourquoi t’es ici? Mavela C’est pas ton problème! Toi, pourquoi t’es là? Marwan J’ai trouvé une Mastercard mais les h’nouches ils me croient pas. Mavela kijkt naar de nieuwe witte Nike Air Max die Marwan draagt. Mavela Tu les as achetées avec la carte, tes Air Max? Marwan Non, je les ai trouvées dans la rue avant-hier. Sauf qu’elles étaient aux pieds de quelqu’un d’autre. Mavela glimlacht. Mavela T’en trouves des trucs! T’as de la veine. maRWAN C’est clair. Tu me donnes ton nums? Mavela is verrast. MAVELA Je sors pas avec des Marocains. MarWAN Pourquoi pas? On est quand même tous Africains. Mavela T’as pas une soeur, ou une cousine? Ouais.

Marwan

Mavela T’en ferais pas un problème si elles avaient un petit copain black?

Marwan C’est pas pareil. Ah bon...

Mavela

Marwan T’as eu du culot, avec ce sale con de flic, tu l’as bien remis à sa place. Hij wijst naar het kantoor. Ze ziet Fabrice blanke collega praten. Mavela haalt haar schouders op. Plots onzeker. MaveLA Je sais pas finalement. J’aurais peutêtre pas dû... Il fait son boulot, après tout. Marwan is verrast door haar plotse openhartigheid. Mavela merkt het op en herpakt zich, plots terug stoerder. Agent Mina, komt het kantoor binnen. marWAN (mompelt) Ah non, pas cette conne. Mina, die de opmerking van Marwan niet gehoord heeft, richt zich tot de jongen. mina (Arabisch) Ah, Marwan, ça fait longtemps! J’espère qu’un jour tu deviendras grand et que tu arrêteras de faire des bêtises. Et que tu feras quelque chose de ta vie. Marwan (Arabisch) Comment tu savais qu’on était là? Mina (Arabisch) C’est moi qui ai dit à mes collègues de vous suivre. Marwan (Arabisch) (in schock) Toi... Salope.

17

Marwan & Mavela

In de bekende tragedie Romeo & Juliet, laat William Shakespeare zijn gedoemde geliefden van twee rivaliserende Italiaanse families afstammen. Romeo is een zoon van de familie Montague en Juliet is de dochter van de familie Capulet. Beide families houden al jarenlang een vete in stand en zijn gezworen vijanden. Romeo en zijn neef Benvolio gaan op een avond tegen de strikte wetten van zijn vader in door naar een gemaskerd bal te gaan dat door de Capulets gehouden wordt. Romeo en Juliet ontmoeten elkaar op het feest en het is voor beiden liefde op het eerste gezicht. Enkele ogenblikken daarna wordt Romeo ontmaskerd als een Montague en hij wordt hardhandig aan de deur gezet. De jongen slaagt er echter niet in om Juliet uit zijn hoofd te zetten en hij breekt opnieuw in bij de Capulets, waarna hij Juliet aan haar balkon opwacht. Het volgende gesprek volgt:

JULIET: O Romeo, Romeo! Wherefore art thou Romeo? Deny thy father, and refuse thy name; Or, if thou wilt not, be but sworn my love, And I’ll no longer be a Capulet.” … ‘Tis but thy name that is my enemy; Thou art thyself though, not a Montague. … So Romeo would, were he not Romeo call’d, Retain that dear perfection that he owes Withour that title. Romeo, doff thy name; And for thy name, which is no part of thee, Take all myself.” ROMEO: “I take thee at thy word. Call me but love, and I’ll be new baptiz’d; Henceforth I never will be Romeo.” … “My name, dear saint, is hateful to myself, Because it is an enemy to thee: Had I it written, I would tear the word.” (Romeo & Juliet, Act II. Scene II.) Juliet vervloekt Romeo’s naam, want het feit dat hij de naam Montague draagt betekent dat ze nooit bij elkaar kunnen zijn. Haar ouders haten zijn ouders en er is geen enkele manier om beide families elkaar de hand te doen reiken. Elke verzoeningspoging, zelfs als die van Prince Escalus van Verona komen, draaien op een sisser uit. Het lijkt alsof de haat hen in het bloed zit. Daartegen verzet Juliet zich. De logica zegt haar dat ze een Montague moet haten, maar haar hart vertelt haar dat een naam maar een naam is. Het gaat om de persoon die de naam draagt. Wanneer Romeo hoort dat Juliet in tweestrijd vertoeft, verloochent hij zijn naam. De liefde is belangrijker dan het woord Montague.

18

Marwan & Mavela

Net zoals in Black, waar Mavela eerst argwanend staat tegenover een relatie omdat ze loyaal wilt blijven aan haar “familie”, is het in Romeo & Juliet opnieuw het meisje dat zich eerst verzet tegen haar gevoelens omdat dat van buitenaf van haar verlangd wordt. Toch blijkt de liefde ook hier te sterk en al snel ontmoeten Romeo en Juliet elkaar in het geheim. De plek waar ze elkaar in het geheim ontmoeten, is net zoals bij Mavela en Marwan een verlaten kerk. Romeo en Juliet vinden een vertrouweling in Franciscaanse Broeder Laurence, die hun liefde erkent en hen in de echt verbindt. Nadat hun romance ontdekt wordt voelen de geliefden zich gedwongen te kiezen voor hun familie of voor elkaar. De vete tussen beide families bereikt een hoogtepunt wanneer Tybalt Capulte Romeo uitdaagt tot een duel. Wanneer Romeo weigert de wapens op te nemen, komt zijn neef Mercutio tot zijn verdediging. Tybalt doodt Mercutio en in een vlaag van woede steekt Romeo Tybalt neer. Hoewel deze daad wordt aanvaard als een rechtmatig antwoord op de moord op Mercutio, wordt Romeo verbannen uit Verona. Juliet wordt erg aangegrepen door de omstandigheden en haar vader denkt haar op te vrolijken door haar uit te huwelijken aan Graaf Paris. Juliet vlucht naar Broeder Laurence en hij biedt haar een drankje aan, dat ervoor zal zorgen dat ze in een diepe slaap terechtkomt die twee uur lang haar als dood zal doen lijken. Broeder Laurence zendt een boodschapper naar Romeo met de details van het plan, maar deze bereikt Romeo nooit. Deze hoort dat Juliet dood is en hij bezoekt haar graf. Gek van verdriet ontneemt Romeo zichzelf het leven door gif te drinken. Wanneer Juliet na enkele uren uit haar doodslaap ontwaakt, ziet ze de dode Romeo en steekt ze zichzelf neer met een dolk. De geliefde sterven in elkaars armen, net zoals Mavela en Marwan. De gelijkenissen tussen beide liefdesrelaties zijn duidelijk treffend, zowel op vlak van verloop als door de tragische afloop. Jonge geliefden: In Black zijn alle bendeleden tieners. De leiding van de jeugdbendes is dus, zowel bij de Black Bronx als bij de 1080’ers, in handen van jongens die zich voordoen als mannen. Mavela is zestien wanneer ze halsoverkop verliefd wordt op de zeventienjarige Marwan. In Romeo & Juliet zijn de hoofdpersonages nog jonger dan in Black. Juliet is nog maar dertien jaar oud, hoewel ze haar veertiende verjaardag nadert. Romeo’s leeftijd wordt niet gespecifieerd door Shakespeare, maar er wordt algemeen aangenomen dat hij niet veel ouder is dan zijn geliefde Juliet. De jeugdige leeftijd van de geliefden voegt in beide verhalen nog toe aan de tragiek van het dramatische einde. Het onbegrip voor de situatie groeit ook wanneer je stilstaat bij hun korte levens. Het had niet zo moeten lopen. Als de leidinggevende figuren, de bendeleiders enerzijds en de ouders van Romeo en Juliet anderzijds, de strijdbijl tijdig hadden begraven en hadden beseft dat hun vete volledig onzinnig was, dan hadden de jonge geliefden nog geleefd. Sterker nog, dan hadden ze hun leven voor zich gehad.

19

Stedelijke omgeving: Black speelt zich af in probleemwijken van Brusselse gemeenten zoals Molenbeek, Schaarbeek en Elsene. Mavela vertoeft geregeld in de Matongéwijk, die vooral bewoond wordt door arme vluchtelingen, vaak van Afrikaanse (voornamelijk Congolese) afkomst, en studenten. De wijk werd vernoemd naar de bekende gelijknamige plek in Kinshasa. De 1080’ers hebben hun bendenaam op hun beurt zelfs ontleend aan de postcode van Molenbeek. Deze wijken hebben een erg slechte reputatie en komen geregeld in het nieuws als plaats delict van verschillende misdrijven en vechtpartijen. Het feit dat deze probleemwijken ook overwegend allochtone inwoners tellen, vergroot de argwaan bij de autochtone bevolking wiens perceptie gemanipuleerd wordt door de negatieve berichtgeving in de pers. Rivaliserende drugsdealers en jeugdbendes maken de straten onveilig. Het feit dat Black deze stedelijke omgeving inzet als decor, voegt toe aan de realiteitswaarde van de film. De jeugdbendes bestaan écht. De problemen waarmee Mavela en Marwan te maken krijgen zijn waarheidsgetrouw.

Het decor van Romeo & Juliet is eveneens opgebouwd in een stad. Het verhaal speelt zich af in het Noord-Italiaanse Verona. De stad heeft een rijke geschiedenis en vertolkt net zoals de probleemwijken in Black, ook echt een rol in de tragedie. Waar de Brusselse wijken toevoegen aan de realiteitswaarde en herkenning opwekken bij de kijkers, creëert Verona eenzelfde herkenning bij Shakespeares zestiende-eeuwse lezerspubliek. De stad roept een bepaalde sfeer op. De typisch Venetiaanse kleine Notorious, Justelle, Mavela, Angela, CMM straatjes, waarin geliefden met een gerust hart kunnen verdwalen, en de typisch Middeleeuwse architectuur zorgen eveneens voor een herkenbaar decor. Een stad vraagt als decor sowieso minder verbeeldingskracht van de modale toeschouwer, aangezien de verstedelijking van de wereld een onmiskenbaar herkenbaar feit is, maar tegelijkertijd spreken steden ook enorm tot de verbeelding. Wie weet welk gevaar er om de hoek van de straat loert? Een stad roept de connotatie op met gevaar, geweld, overbevolking, epidemieën en over het algemeen dus met een onveilig gevoel. Maar onveiligheid is een gevoel dat tantaliseert en opwinding veroorzaakt bij de persoon die het ervaart. De stad trekt aan en spreekt aan en dit hebben zowel Shakespeare als Adil El Arbi en Bilall Fallah begrepen. Verraad als obstakel tussen de geliefden: In beide verhalen speelt verraad een sleutelrol. In Black voelen de leden van de Black Bronx zich verraden door Mavela, terwijl de 1080’ers Marwan verwijten dat hij een meisje kiest boven zijn broeders. Op hetzelfde ogenblik wordt ook het koppel verraden. Mavela wordt bijvoorbeeld gevolgd en verkracht door haar medebendeleden. Een groter verraad kan men zich niet indenken. Maar ze worden ook gedwongen elkaar te verraden. Mavela heeft een hand in de verkrachting van Loubna, Nissams vriendin, door de Black Bronx. En Marwan is

20

medeplichtig aan het organiseren van de hinderlaag die de 1080’ers op poten zetten om de Black Bronx in het station aan te vallen. In Romeo & Juliet draait de plot om familietwisten. De Montagues voelen zich verraden door hun zoon, wanneer ze ontdekken dat hij omgaat met een meisje van de rivaliserende familie. De Capulets voelen de keuze van hun dochter voor een Montague dan weer aan als een messteek in de rug. Maar het zijn ook in dit verhaal niet enkel de omringende personages, die verraad plegen of voelen. Romeo is uiteindelijk zelfs verantwoordelijk voor de dood van Juliets neef Tybalt. Thema’s en motieven:

Nissam & Marwan

Naast verraad, komen ook thema’s zoals liefde, lot en toeval in beide verhalen aan bod. Het overkoepelde thema is liefde. Zowel Romeo en Juliet, als Mavela en Marwan ontdekken voor het eerst hoe ware liefde aanvoelt. Romeo dacht dat hij verliefd was op Rosaline, Juliets nicht, voordat hij Juliet leerde kennen. Na de ontmoeting met Juliet merkt hij pas hoe echte, ware liefde voelt. Marwan heeft aan het begin van het verhaal een losse relatie met Sindi. Nadat hij Mavela ontmoet, kan hij enkel aan haar denken en ziet hij geen toekomst zonder haar. Mavela en Juliet zijn van hun kant nieuwkomers in het liefdesspel. Ze ontmoeten hun geliefden en merken meteen dat hun leven nooit meer hetzelfde zal zijn. Toch verzetten ze zich bij aanvang tegen deze sterke gevoelens. Mavela zegt niet om te gaan met Marokkanen, terwijl Juliet Romeo’s naam vervloekt. Het duurt echter niet lang voordat de meisjes bezwijken voor de kracht van hun gedoemde liefde. Het draait in beide verhalen niet enkel om de romantische liefde tussen de koppels. In Romeo & Juliet wordt het belang van liefde tussen familieleden sterk benadrukt. Romeo en Juliet worden gekweld door de liefde voor hun ouders die niet te rijmen valt met hun liefde voor elkaar. De jonge geliefden worden gekweld door deze tegenstrijdige gevoelens en kunnen op die manier ook niet ten volle van hun liefde voor elkaar genieten, aangezien ze hun liefde geheim moeten houden voor de buitenwereld. De jonge geliefden kunnen niet zonder elkaar leven, maar ook niet met elkaar zonder de toestemming van hun ouders. Ze slagen er echter niet in om hun rivaliserende families tot inzicht en vrede te brengen. Het zal uiteindelijk pas hun dood zijn die een verzoening tussen beide families in de hand werkt. In Black worden Mavela en Marwan geplaagd door hun gevoelens voor de andere leden van hun bendes. Zij beschouwen deze personen als hun alternatieve familie, die ze door hun liefde voor elkaar verraden. Bij Marwan gaat het zelfs om zijn echte broer, die dan ook nog eens de schuld op zich neemt voor de diefstal met de gestolen bankkaart waardoor Marwan vrijgelaten wordt. Opnieuw kunnen de geliefden hun gevoelens niet aan de buitenwereld bekend maken. Ze beleven, net zoals Romeo en Juliet, een verboden en daardoor gedoemde liefde. Het enige verschil met Romeo & Juliet is dat een toenadering tussen de bendes uitblijft na de fatale schietpartij in Black. De liefde leidt tot dood.

21

In beide verhalen spelen ook de tegengestelde thema’s lot en toeval een rol. Is het echt het lot dat eist dat de jonge geliefden in elkaars armen sterven of wordt het ongelukkige einde in de hand gewerkt door een aaneenschakeling van toevalligheden? Hoewel het onmogelijk is een antwoord te formuleren op deze vraag, kan een denkoefening omtrent dit thema bijdragen tot een beter begrip van de plot. Romeo & Juliet, West Side Story & Black:

Romeo and Juliet (1936)

Romeo & Juliet is een tijdloos verhaal, waarvan de plot verschillende regisseurs heeft geïnspireerd. Het verhaal van Black neemt de plot over met enkele aanpassingen. Mavela en Marwan zijn leden van rivaliserende bendes, niet van twistende families zoals dat bij Romeo & Juliet wel het geval is. En deze ingreep werd eerder al op scherm doorgevoerd in de musical West Side Story uit 1961. De musical, toevallig ook geregisseerd door een duo Robert Wise en Jerome Robbins, vertelt het verhaal van twee rivaliserende jeugdbendes, afkomstig uit het New Yorkse Manhattan. Net zoals in Black ligt de focus op jongerenbendes die de straten van een stad onveilig maken. De geliefden heten Maria Nuñez en Tony Wyzek. Maria hoort bij de Sharks, een Puerto Ricaanse bende die geleid wordt door haar broer Bernardo. Tony is de medeoprichter van de blanke bende de Jets, maar is niet langer een actief lid van de groep. De spanning tussen beide bendes is te snijden en net zoals tussen de Black Bronx en de 1080’ers in Black breken er ook enkele grote vechtpartijen uit tussen de Sharks en de Jets in West Side Story. Maria en Tony ontmoeten elkaar op een dansfeest en het is liefde op het eerste gezicht. West Side Story herinterpreteert de bekende balkonscène uit Romeo & Juliet in de scène waarin Tony via de brandtrap naar Maria’s raam klimt. Net zoals in de andere verhalen, is de liefde tussen Tony en Maria van bij het begin gedoemd. In Romeo & Juliet is het Broeder Laurence die de figuur van helpende hand vertolkt. Dit personage wordt in West Side Story door Officer Krupke ingevuld en in Black wordt het koppel geholpen door agent Fabrice. De Sharks en de Jets kunnen elkaars bloed drinken en een relatie met een lid van de rivalen is uitgesloten. In Romeo & Juliet eindigt het gevecht tussen Juliets neef Tybalt en Romeo’s beste vriend Mercutio in de dood van Mercutio, waarna Romeo Tybalt doodsteekt. West Side Story bezit een gelijklopende verhaallijn. Maria’s broer Bernardo steekt Tony’s West Side Story (1961) vriend Riff neer. Hierop neemt Tony Riffs mes en doodt hij Bernardo. Tony vraagt Maria om vergiffenis. Hij heeft net als Romeo een lid van de familie van zijn geliefde vermoord. Romeo zegt hierover “I have killed my tomorrow.” En ook Tony vreest dat zijn gewelddaad Maria’s liefde heeft aangetast. In Black regelt Marwan onder druk van zijn broer Nissam een ontmoeting met Mavela, die uitdraait op een hinderlaag voor de Black Bronx. Een belangrijk verschil tussen Romeo & Juliet/West Side Story en Black is het feit dat Mavela in Black op gruwelijke wijze wordt behandeld door haar bedeleden, die ze voordien als familie beschouwde. In Romeo & Juliet en

22

Mavela & X

West Side Story worden Juliet en Maria met respect behandeld. Juliet wordt wel uitgehuwelijkt, maar haar vader is in de waan dat ze dit zelf wilt. In West Side Story sterft Tony in de armen van Maria. Zij roept op tot verzoening tussen de bendes en het verhaal eindigt met de Sharks en de Jets die samen met Maria een begrafenisstoet vormen. Een ander groot verschil tussen West Side Story en Black is het feit dat de musical geweld op een bepaalde manier verheerlijkt. De gesatureerde kleuren die de geromantiseerde beelden opvullen, associëren de vertoningen van geweld met de hoogdagen van de eerste prestigieuze kleurenfilms. De beelden werden opgepoetst en strookten niet met de realiteit. In Black doen de filmmakers er alles aan om het geweld zo realistisch mogelijk in beeld te brengen. De rauwe beelden representeren de rauwe werkelijkheid. Romeo en Juliet-personages in populaire cultuur: Romeo en Juliet worden in populaire cultuur ingezet als figuren die een stem geven aan onze hedendaagse veranderende sensibiliteiten. In adaptaties zoals West Side Story of Black worden de Romeo en Juliet-personages, respectievelijk Maria en Tony en Mavela en Marwan, opgevoerd als voorbeelden van de eigentijdse jeugdcultuur.11 De straatbendes in het New York van de jaren zestig, waar immigranten en blanken tegenover elkaar kwamen te staan, bleken een fenomeen in die tijd. De musical wilt de problematiek van die tijd bespreekbaar maken door de situatie te vertellen via een aangrijpend liefdesverhaal. Adil El Arbi en Bilall Fallah grijpen naar dezelfde instrumenten om de realiteit van de jeugdbendes in verschillende Brusselse wijken op beeld te vatten. Ook hier wordt de boodschap verpakt als een onthutsend relaas van de gedoemde liefdesrelatie tussen twee jongeren van rivaliserende groepen. De typische en herkenbare figuren van de gedoemde geliefden vergoten ons begrip van de hedendaagse jongerencultuur. Shakespeare schreef in de zestiende eeuw een tragedie die automatische moderne associatie met jeugdcultuur oproept. Romeo en Juliet leveren ons als personages een model waarin de jeugd van vandaag past. Adaptaties zoals West Side Story en Black poneren problematisch gedrag als eigen aan de jeugdcultuur en positioneren hun verhaal binnen situaties die zo uit de dagelijkse realiteit zouden kunnen geplukt zijn.



11 http://www.thisroughmagic.org/ conaway%20article.html (gelezen op 21/11/2014)

5. Filmische basisgegevens

Adil El Arbi en Bilall Fallah zijn jonge regisseurs die enorm gepassioneerd zijn door het medium film. Ze kunnen alle grote gebeurtenissen en beslissingen in hun leven koppelen aan een bepaalde film en noemen enkele grote namen in de filmwereld als belangrijke invloeden. In het volgende onderdeel wordt ingegaan op de filmische erfenis die de jonge filmmakers meekregen en waarnaar ze teruggrepen bij de vorming van een eigen filmtaal.

23



5.1. Invloeden

El Arbi en Fallah duiden drie belangrijke Amerikaanse regisseurs aan als grote inspiratiebronnen. Hun helden zijn Spike Lee, Martin Scorsese en Oliver Stone. Het regisseursduo kent hen bijna een goddelijke status toe, aangezien de films van deze grote filmmakers bepalend zijn geweest in het leven van de jonge regisseurs. Ze dwepen dan ook met het werk Spike Lee Martin Scorsese Oliver Stone van hun helden. “Voor ons is dat de 12 heilige Drievuldigheid” , zegt Fallah hierover. Lee, Scorsese en Stone slagen erin Amerikaanse auteurscinema te maken, die zowel artistiek als commercieel is. Dat blijkt het doel dat de heren voor ogen houden. Ze willen artistiek verant12 http://www.demorgen.be/ woorde films draaien die op grote schaal commercieel succes boeken. Dat binnenland/de-14-van-2014-wijmoeten-dubbel-productief-zijninitiatief heeft Hollywood groot gemaakt. El Arbi en Fallah zien hun toekomst dan want-we-zijn-met-twee-a1767946/ ook in Amerika, de heimat van hun filmidolen. (gelezen op 21/11/2014)



5.1.1 Spike Lee

Het regisseursduo noemt Spike Lee als een van hun belangrijkste invloeden. Er kunnen dan ook wat paralellen getrokken worden tussen Lee en hen. De Amerikaanse regisseur maakt er geen geheim van dat hij met zijn films de Afro-Amerikaanse bevolking van Amerika een stem wilt geven. Het is zijn doel om meer “kleur” op de Amerikaanse schermen te brengen, net zoals het duo de Vlaamse “blanke” schermen van een meer realiteitsgetrouwe bezetting willen voorzien. De drive van El Arbi en Fallah om films te maken komt voort uit hun inzet om meer acteurs van vreemde origine op het scherm te brengen. Lee kan beschouwd worden als een controversiële filmmaker doordat hij zich luidkeels roert in het racismedebat dat de publieke opinie in Amerika sinds jaar en dag beheerst. Hij is een duchtig activist die zich sterk inzet voor de rechten van de Afro-Amerikaanse bevolking en hij wordt dan ook vaak als publiek persona opgevoerd in de media als voorvechter en woordvoerder van de Afro-Amerikanen. Hoewel El Arbi en Fallah niet zitten te springen om opgevoerd te worden als de “knuffelallochtoon”, deinzen ze er niet voor terug om met hun films het debat rond immigratie en integratie op gang te brengen. Spike Lee staat bekend om het feit dat hij in zijn films steevast met AfroAmerikaanse acteurs werkt en raciale thema’s als uitgangspunt neemt.

Jungle Fever (1991)

In Jungle Fever (1991) behandelt hij bijvoorbeeld de problematiek die gepaard gaat met interraciale relaties. De AfroAmerikaanse Flipper Purify begint een affaire met de blanke Angie Tucci. Flipper biecht de relatie op aan zijn vriend Cyrus,

24

13 http://www.demorgen.be/ binnenland/de-14-van-2014-wijmoeten-dubbel-productief-zijnwant-we-zijn-met-twee-a1767946/ (gelezen op 30/11/2014) 14 http://www.demorgen.be/ binnenland/de-14-van-2014-wijmoeten-dubbel-productief-zijnwant-we-zijn-met-twee-a1767946/ (gelezen op 30/11/2014)

die opmerkt dat de relatie gedoemd is. Niet enkel omdat Angie blank is, maar ook omdat ze van Bensonhurst in Brooklyn afkomstig is, terwijl Flipper in Harlem woont. El Arbi en Fallah raken een gelijkaardig thema aan in Black. Mavela is zwart, terwijl Marwan van Marokkaanse origine is. Mavela woont in de Matongéwijk in Elsene en Marwan komt uit Molenbeek. Deze schijnbaar onbelangrijke aantekeningen blijken onoverkoombare obstakels die diep geworteld zitten in de cultuur van figuren zoals Mavela en Marwan en Flipper en Angie. Ze worden door hun omgeving en hun achtergrond gehinderd in hun relatie. Zoals eerder vermeld, vindt het regisseursduo het enorm belangrijk om het ware hart van Brussel te tonen in hun films. De filmmakers wagen zich in de “fucked-up wijken”13 van Brussel, zodat de film in elk shot toont hoe Brussel aanvoelt. Met deze techniek grijpen ze terug naar een van Spike Lees meest opvallende filmische kenmerken. Lee grijp het medium film aan om het echte New York te vatten, authentiek en ruw maar met een diepe liefde voor de stad. Lee filmt in de Bronx, Harlem en Queens en toont hoe het er echt aan toe gaat in de gevaarlijke wijken. In Black vernoemen de Black Bronx zich zelfs naar de beruchte New Yorkse probleemwijk. Zowel de Amerikaanse filmmaker als de Belgische regisseurs zetten in op een stedelijke setting om universele verhalen te vertellen. Ze maken stadskronieken die stereotypen en clichés aankaarten om er een genuanceerd beeld van te schilderen. El Arbi zegt hierover “We tonen de negatieve kanten van Brussel maar we tonen ook onze liefde voor de stad. Kijk naar een film van Spike Lee zoals Do The Right Thing. De zwarten verkloten het erin. Maar het is complexer dan dat. Dat willen we laten zien.”14

5.1.2 martin scorsese

Taxi Driver (1976)

Raging Bull (1980)

Naast Spike Lee nemen El Arbi en Fallah ook een voorbeeld aan Amerikaans veteraanregisseur Martin Scorsese. Waar het duo inspiratie haalde bij Lee om de sociaal culturele realiteit van een hedendaagse multiculturele samenleving in beeld te brengen, ontlenen ze aan Scorsese zijn kunde om energie van het scherm te laten spatten zonder de film aan inhoud te doen verliezen. Net zoals Martin Scorsese besteden de regisseurs veel tijd aan het uitzoeken van de perfecte locaties voor hun verhalen en zetten ze in op flitsende beeldmontages. Scorsese kiest New York regelmatig als decor voor zijn films, zoals ook Spike Lee dat deed. De manier waarop Scorsese de grootstad inzet als een personage is een belangrijke inspiratiebron voor het regisseursduo. De filmploegen zijn geen indringers in de stad, maar worden handlangers van de stad. Ze zoeken net als hun

25

15 http://www.demorgen.be/ binnenland/de-14-van-2014-wijmoeten-dubbel-productief-zijnwant-we-zijn-met-twee-a1767946/ (gelezen op 30/12/2014) 16 http://www.brusselnieuws.be/nl/ cultuur/image-media-hebben-probleem-met-belgische-marokkanen (gelezen op 01/01/2015)

voorbeeld naar filmische mogelijkheden die multiculturaliteit binnen de metropool tot zijn recht kan brengen. “Je moet Brussel echt voelen in elk shot. Zoals Spike Lee en Martin Scorsese New York tonen: authentiek en ruw. Met liefde voor de stad ook.”15 Dat is hun doel. De authenticiteit die ze vinden in de films van Scorsese kan de kijker ook in Black aantreffen. Zoals voorheen werd vernoemd, zetten ze bijvoorbeeld sterk in op meertaligheid binnen de bendes zodat de afbeelding van hoe het er aan toegaat in de groepen de realiteit sterk benadert. Brussel krijgt een echte rol in Black. De hoofdstad krijgt de allure van Parijs en New York, wereldsteden waar bendegeweld naarstig woedt. Scorsese is een meester in het neerzetten van energetische scènes zoals in Mean Streets (1973), Taxi Driver (1976), Raging Bull (1980) en Goodfellas (1990), waar het geweld op een erg filmische wijze van het beeld spat. El Arbi en Fallah volgen Scorseses voorbeeld rigoureus en kiezen na Image ook in Black voor een realistische, maar tegelijkertijd sensationele weergave van geweld. El Arbi zegt hierover “Als er geweld in de film moet zitten, moet dat zo hard mogelijk overkomen.” Fallah vult aan “De films die ons geïnspireerd hebben, zijn die van Martin Scorsese, Quentin Tarantino en Oliver Stone. Het blijft cinema, hé.”16 Hoewel ze geweld zeker niet willen verheerlijken, willen de regisseurs benadrukken dat cinema sensationeel is. Ze benutten de mogelijkheden van hun geliefde medium dan ook ten volle en creëren een erg rauwe sfeer om het geweld dat de bendes in de realiteit plegen op beeld over te brengen.

Scorsese maakte met Gangs of New York in 2002 een epische historische film over de eerste bendes in het Five Points district in Lower Manhattan. Er staan twee bendes centraal: de New Yorkse Natives, onder leiding van Bill “The Butcher” Cutting, en de Iers-katholieke Dead Rabbits, onder leiding van “Priest” Vallon. De Natives ontkennen het bestaansrecht van de Dead Rabbits. Ze vrezen dat de inwijkelingen hun Natives, Gangs of New York (2002) terrein zullen afnemen en vechten om datgene dat ze als hun erfrecht beschouwen. De film behandelt het extreme geweld en de hartverscheurende rivaliteit die bij de verschillende bendes heersten en die de straten van de New Yorkse wijken onveilig maakten. Dit thema stuwt de plot in Black. De rivaliserende 1080’ers en de Black Bronx affirmeren zichzelf tegenover elkaar door een Dead Rabbits, Gangs of New York (2002) overvloedig vertoon van geweld. In Gangs of New York wordt net zoals in Black het verhaal van een gedoemde liefde aangevat. Het personage van Amsterdam Vallon, de Priests zoon, zoekt gerechtigheid voor de moord op zijn vader. Amsterdam kent zijn vaders moordenaar Bill “The Butcher” Cutting, omdat deze zijn vader voor zijn ogen neermaaide met een bijl en zint op wraak. Hij infiltreert in de bende The Natives en probeert Bills vertrouwen te winnen. Tijdens zijn opmars binnen de bende wordt Amsterdam verliefd op een van Bills meisjes, Jenny Everdeane. Hun liefde wordt

26

gehinderd door een gevoel van loyaliteit aan hun bendes die ze, net als Marwan en Mavela in Black, als familie beschouwen. Ze worden gedwongen een keuze te maken tussen familie of liefde. Dit thema wordt in beide films ontleend aan Shakespeares Romeo & Juliet. Gedoemde liefde, obstakels en keuze tussen loyaliteit aan familie of allesomvattende liefde beïnvloeden de handelingen van Amsterdam en Jenny, van Marwan en Mavela en van hun literaire voorgangers, Romeo en Juliet.



17 http://www.demorgen.be/film/ de-6-favoriete-films-van-regisseuradil-el-arbi-a2128050/ (gelezen op 03/01/2015) 18 http://www.standaard.be/ cnt/dmf20141106_01362452?share id=e08acf7a6c317486ca2bde5fb66 617c2a2e8263080ba6ac6f815de54 7b58d9e43704ac4893c6bfea3e09c 5e663f171d1 (gelezen op 03/01/2015)

5.1.3 oliver stone

Een derde grote voorbeeld voor beide regisseurs is Oliver Stone. De Amerikaanse auteur-regisseur zette het duo aan het denken met zijn indrukwekkende oeuvre. Films als JFK (1991) maken hun publiek bewust van wat er politiek, sociaal en cultureel speelt in de wereld. JFK is dan ook El Arbi’s favoriete film. “JFK van Oliver Stone is mijn absolute lievelingsfilm. Hij is heel spannend, maar tegelijk ook controversieel. Het is een film die debatten heeft veroorzaakt, en ik vind het heel cool dat je dat met een film kunt.”17 De film heeft El Arbi ook de titel van “Slimste Mens” opgeleverd, aangezien het verhaal hem zo hard raakte en aanzette om het wereldnieuws op de voet te volgen. “[…] Ik kijk altijd vollen bak naar het nieuws. Als kind ook al. Dat komt door Oliver Stone en zijn JFK. Ik was 8 toen ik die zag: het werd meteen mijn lievelingsfilm. Ik snapte er niets van, zo’n super complexe politieke thriller, maar ik was weggeblazen. Pure fascinatie.”18

Stone is een regisseur die het medium film net zoals Spike Lee aanneemt om een minderheid binnen Amerika een stem te geven. Daar waar Lee het opneemt voor de AfroAmerikaanse bevolking, tracht Stone de Latijns-Amerikaanse bevolkingsgroep aan bod te laten komen. Films als Salvador (1986) en South of the Border (2009) kaarten het migratieprobleem binnen Amerika aan. El Arbi en Fallah steken niet onder stoelen of banken dat ze meer kleur willen brengen op de Belgische schermen, zodat series en films meer de realiteit benaderen. Ze tonen het leven zoals het is in de multiculturele Brusselse migrantenwijken. Stone is een erg politiek getinte regisseur. Hij sprak zich bijvoorbeeld meermaals uit als aanhanger van Amerikaans president Barack Obama. Mallory & Mickey, Natural Born Killers (1994) Hoewel El Arbi en Fallah vooral films in roulatie willen brengen die gezien worden door een breed publiek, omdat ze filmisch en sensationeel zijn, kruipt ook bij hen een politieke boodschap in hun verhalen. Zowel Image als Black laten een andere kant zien van de “allochtone gemeenschap” om op die manier de angst voor het onbekende bij de rest van de bevolking beetje bij beetje weg te nemen. In Black staat het universeel Romeo en Juliet-verhaal centraal. De universele karaktertrekken van dit liefdesepos vervagen de verschillen tussen “autochtoon” en “allochtoon”, leiden af van kleur of sociale stand en spreken tot het hart van het publiek.

27

Met Natural Born Killers (1994) regisseerde Stone een erg gewelddadige versie van de literaire klassieker. Mickey en Mallory zijn twee onwaarschijnlijke partners in de liefde en “in crime”. Hoewel de details en het concept van het verhaal verschillen van de klassieke Romeo en Juliet-karakteristieken, blijft de grondslag hetzelfde. De geliefden leren elkaar kennen, worden van elkaar gescheiden, kunnen niet leven zonder elkaar en doen er alles aan om weer verenigd te worden. De gedoemde geliefden laten zich echter door niemand hinderen, niet door familie en niet door politie, en ze doden iedereen die op hun pad komt. Het zal later letterlijk een tralies zijn die hen scheidt. Wat El Arbi en Fallah ontlenen aan Stone is zijn talent om een sociaal politieke boodschap te verhullen onder verschillende lagen van puur filmische sensatie. Het gaat zowel voor de leraar, Stone in dit geval, als voor de leerlingen, El Arbi en Fallah, om het maken van een film die een groot publiek trekt. Film wordt door hen ingezet als krachtig medium, dat allereerst moet vermaken voordat het sensibiliseert.



5.2 vertolking

Het regisseursduo zoekt in hun films naar een zo spontaan en levensecht mogelijke manier van acteren. Daarom werken ze in Black overwegend met niet-professionele acteurs. De hoofdrolspelers werden van de straat geplukt en kregen door streetcasting een rol in de film. Het is zoals voorheen vermeld ook enorm belangrijk voor beide regisseurs dat er meer kleur komt op de Belgische televisieschermen, die op dit moment erg “blank” afschijnen en dus niet aan de realiteit voldoen. Ze zochten naar allochtone acteurs en actrices die het verhaal op een waarachtige wijze zouden kunnen vertolken. Net zoals een van hun voorbeelden, Frans regisseur Mathieu Kassovitz, hebben El Arbi en Fallah een oog voor talent. Toen Kassovitz in La Haine (1995), een van de favoriete films van El Arbi en Fallah, koos voor de jonge Vincent Cassel als Vinz, Hubert Koundé als Hubert en Saïd Taghmaoui als Saïd had niemand kunnen verwachten dat de drie toen nog onbekende acteurs zouden uitgroeien tot de “klassenbakken” die ze nu zijn. Kassovitz kondigde met zijn keuze voor ongekende en niet-professionele acteurs Vincent Cassel, Saïd Taghmaoui & Hubert Koundé. La Haine (1995) een heropleving aan van een van de karakteristieken van de Franse Nouvelle Vague uit de jaren 50 en 60. Ook El Arbi en Fallah zetten in op die trend. Hun keuze voor de onbekende Nabil Mallat, eerst als een van de hoofdrolspelers in Broeders en later als Lahbib in Image, bleek een schot in de roos. Met Mallat stond een sterk acteur op, die een erg geloofwaardige vertolking neerzet als de charmante bandiet van dienst. Hij werd door velen omschreven als de revelatie van de film. De regisseurs vinden de juiste casting zelfs zo belangrijk dat ze hun eigen castingbureau Hakuna Casting hebben opgestart, waar Nabil Mallat En Chafic Amraoui zaakvoerders van zijn. Met dit bureau hebben ze zelfs een deel van

28

de nieuwe film van Felix Van Groeningen mogen casten. Mallat zegt over zijn “street” acteerstijl: “Het heeft te maken met ‘het vinden van de trigger’. Hadden ze een paar jaar geleden tegen mij gezegd : ‘Je bent een goed acteur’, ik zou gezegd hebben: ‘Bol het eens af, gast!’ Het gaat er vooral om dat je de camera accepteert. Als je mensen vraagt om gewoon eens gek te doen, dan zijn ze tot alles bereid. Maar als je er een camera op richt, voelen ze zich bekeken. Het is raar om te zeggen, maar je moet doen alsof de camera er niet is. En toch moet je hem voelen.”19 Dat vertrouwen voor de camera, de natuurlijke en vrije manier van acteren alsof er geen camera in de buurt is, dat is het naturalistische acteeraspect dat El Arbi en Fallah zoeken in de vertolkingen van hun acteurs.



5.3 locaties: de stad als decor

Op de locatiekeuze van El Arbi en Fallah werd al verscheiden keren ingegaan. De jonge regisseurs nemen de stad als decor en zoomen daarbij in op de, volgens de publieke opinie, “problematische” wijken. Zowel in Broeders, Image als in Black wordt het publiek geconfronteerd met de locaties die ze kennen uit het dagelijkse nieuws. “Steekpartijen in de Matongéwijk”, “rellen in Molenbeek”, dit zijn krantenkoppen die haast dagelijks het nieuws halen en die de perceptie van het publiek sterk kleuren. Door in te zetten op de bekende probleemwijken als locaties en door de personages te laten spelen door de inwoners van die wijken, trachten El Arbi en Fallah een andere kant te tonen van het conflictgebied. Ze tonen wat er zich achter de schermen afspeelt en niet wat de media het publiek voorkauwt. Met Black wilden de regisseurs een stedelijke versie van het tragische liefdesverhaal van Romeo en Juliet brengen. Het gekende literaire meesterwerk werd op die manier van een zestiende-eeuws decor verplaatst naar een hedendaagse stedelijke context waarmee de kijker zich gemakkelijk kan identificeren. De film vertelt een universeel verhaal over gedoemde liefde in een setting die een negatieve connotatie oproept bij de kijker. De plaats krijgt daardoor al een specifieke vertaling in de beleving van de kijker. Door de hoofdpersonages Marwan en Mavela op te voeren als hedendaagse Romeo & Juliet-figuren, die niet enkel in hun liefde gehinderd worden door hun verschillende achtergrond, maar ook door hun woon- en leefomstandigheden, wordt de perceptie van het publiek geneutraliseerd. Het gaat niet langer om jongeren die de straat onveilig maken in de wijken die we te zien krijgen in de media, maar wel om twee jonge mensen die te kampen krijgen met verschillende obstakels in hun zoektocht naar ware liefde. De keuze voor de stad is eveneens een keuze die beide regisseurs ontlenen aan hun idolen. Wat New York voor Spike Lee en Martin Scorsese is, wat Parijs voor Mathieu Kassovitz is, dat is Brussel voor El Arbi en Fallah. De stad wordt een personage. De stad krijgt een stem, op het moment dat haar inwoners vaak het zwijgen worden opgelegd door de overheid. De stad biedt geborgenheid aan de minderheden, die gaandeweg meerderheden worden, en toont hen zonder vooroordelen.

19 http://www.cinevox.be/ nl/hakuna-het-castingbureau-vannabil-mallat-en-chafic-amraoui/ (gelezen op 05/01/2015)

6. besluit

Black is een film van zijn tijd, gemaakt door regisseurs van hun tijd. “We horen natuurlijk wel tot een nieuwe generatie van jongeren die cool proberen te zijn en dat proberen we onbewust wel te vertalen in onze manier van film maken. We

29

kiezen graag voor fixe beelden, strakke montage, enzovoort.”20 Het lef druipt van de film af. De makers zijn het beu om steeds maar weer Belgische films te zien die hun hoofd in het zand steken voor de werkelijkheid. El Arbi en Fallah zetten net in op die werkelijkheid. Ze tonen het ware Brussel, vol kleur en leven, door de vertolkingen van echte Brusselaars, die ze zo van de straat plukten. Met Black tonen de filmmakers hoe het leven er aan toegaat in de probleemwijken van onze hoofdstad. Maar ze kijken er tegelijkertijd op toe dat hun belangrijkste impuls, namelijk entertainende films maken, niet overschaduwd wordt door de onderliggende sociaal-politieke boodschap. “De bedoeling is dat we een bepaalde impact geven. Als de kijker er achteraf nog wat over nadenkt, dan is dat mooi meegenomen. Maar het is echter nooit het hoofddoel van de film.” Er is een bepaalde, sociaal-realistische wereld die hen aanspreekt als basis voor hun vertelling, maar ze blijven er hard voor streven om “echte cinema” te maken. Black is een romantisch drama, een tragedie, een bendethriller, die het publiek moeten laten meeleven met de tragisch universele liefdesgeschiedenis en op het puntje van hun stoel doen zitten. El Arbi en Fallah maken naar eigen zeggen “zachte statements”, maar geen politieke themafilm. “Grootste cinema, met kleine middelen. Dat willen we maken.”21 De liefde voor het medium neemt hen voorbij het louter aanstippen van politieke en sociaal-maatschappelijke problemen. De sociale relevantie wordt in een universeel pak gestoken door de keuze voor een liefdesverhaal dat in ieders geheugen gegrift staat. Het publiek weet dat de liefde tussen Marwan en Mavela gedoemd is, omdat ze in hen “Literatuurs” meest bekende koppel herkennen. De Brusselse Romeo en Juliet zullen net als hun literaire voorbeelden moeten vechten tegen vooroordelen en dat gevecht verliezen. Dat weten we. Dat kennen we. Dat willen we in alle hevigheid anders hebben. Black is eerst en vooral een stedelijk hedendaagse interpretatie van het gekende Romeo & Juliet-verhaal, een verhaal over gedoemde liefde, verraad, verscheurende keuzes en rivaliteit. Het is een ode aan het energetische epische oeuvre van Martin Scorsese, aan de morele stadsfabels van Spike Lee, aan de groteske en sensationele films van Oliver Stone. Net zoals hun voorbeelden zijn ook El Arbi en Fallah de auteurs van hun werk met een eigen narratieve en visuele taal. Ze streven een cinema na die kwaliteit uitstraalt, die groots is in zijn eigen recht. Dat doel bereiken ze met Black ten volle. Met hun films gaat het net zoals bij de Black Bronx: eens een lid van de bende, altijd een lid van de bende. Eens een fan van El Arbi en Fallah, altijd een fan van El Arbi en Fallah.

20 http://www.beeldexpressie.be/ beeldexpressie/files/File//Beeld%20 Express/Beeld%20Express%204_ 14/BE4_2014_03AdilElArbiover Image.pdf (gelezen op 05/01/2015) 21 http://www.beeldexpressie.be/ beeldexpressie/files/File//Beeld%20 Express/Beeld%20Express%204_ 14/BE4_2014_03AdilElArbiover Image.pdf (gelezen op 05/01/2015)

30



7. bronnen

http://www.brusselnieuws.be/nl/ cultuur/image-media-hebbenprobleem-met-belgische-marokkanen

http://www.demorgen.be/ binnenland/de-14-van-2014-wijmoeten-dubbel-productief-zijnwant-we-zijn-met-twee-a1767946/

http://www.brusselnieuws.be/nl/ cultuur/image-media-hebbenprobleem-met-belgische-marokkanen

http://www.agendamagazine.be/ en/blog/adil-el-arbi-en-het-imagevan-brussel

http://www.brusselnieuws.be/ nl/nieuws/adil-el-arbi-en-bilall-fallahdraaien-eerste-langspeler-brusselgeen-tweede-les-barons http://www.humo.be/ humo-archief/308965/de-slimstemarokkaan-ter-wereld-adil-el-arbi http://www.demorgen.be/ film/de-6-favoriete-films-van-regisseur-adil-el-arbi-a2128050/ http://www.vaf.be/ nieuws/nieuwsdetail/detail/regisseursduo-adil-el-arbi-en-bilall-fallahstart-binnenkort-met-opnames-black/

http://vertigoweb.be/image/ http://www.beeldexpressie.be/ beeldexpressie/files/File//Beeld%20 Express/Beeld%20Express%20 4_14/BE4_2014_03AdilElArbiover Image.pdf http://www.knack.be/nieuws/belgie/ ik-hoop-dat-deze-column-overbodig-wordt/article-opinion-509059. html http://en.wikipedia.org/wiki/Martin_ Scorsese#Director_trademarks http://en.wikipedia.org/wiki/Martin_ Scorsese#Gangs_of_New_York



pedagogische verwerking met werkbladen

INHOUD



1. algemene vragenP.5



2. media en actualiteit,

beeld- en mediacultuurP.6

3. taalvakkenP.8



4. levens- en cultuurbeschouwingP.11



5. audiovisuele vormingP.13



6. literatuurP.21

5



1. Algemene vragen

Voor het bekijken van de film: • Wat vertelt de filmposter over de film? (Wat zou de inhoud van de film zijn? Tot welk genre denk je dat de film behoort? Welke verwachtingen roept de poster op? Spreekt het beeld aan?...) • Wat vertelt de trailer over de film? www.black-themovie.com Na het bekijken van de film: • Waar gaat de film over? • Wie zijn de hoofdpersonages? Hoe verhouden ze zich tot elkaar? • Welke scènes hebben een indruk nagelaten? Welk beeld is blijven hangen? • Welke scènes vond je heel realistisch of zelfs herkenbaar? • Welke scènes vond je niet geloofwaardig? • Wat is de betekenis van de titel? • Je kan hier ook teruggrijpen naar de vragen die gesteld werden voor het bekijken van de film. (Lost de film de verwachtingen van de leerlingen in? Geven ze nu een andere betekenis aan de filmposter?...)

6



2. MEDIA en ACTUALITEIT, BEELD- EN MEDIACULTUUR

Je kan de leerlingen krantenartikelen, televisiefragmenten of voorbeelden uit de sociale media laten meebrengen die handelen over bendevorming of waarin de problematische relatie tussen allochtonen en autochtonen aan bod komt. Deze kunnen in de klas geanalyseerd worden en gelinkt worden aan de film. • In onderstaand artikel van brusselnieuws.be wordt een gebeurtenis omschreven die doet denken aan het verhaal van Black. • Je kan bijvoorbeeld ingaan op de gebeurtenissen die in het volgende artikel van De Standaard beschreven worden. (pagina 7)

Vier bendeleden voor assisen wegens moord

8

Mogelijke vragen: • De regisseurs willen met hun films meer kleur brengen op de Belgische schermen. Vind jij dat dit nodig is? • Uit welke nationaliteiten is de cast van Vlaamse/Waalse tv-programma’s waar je vaak naar kijkt samengesteld? Vormt de cast in kwestie een goede weerspiegeling van onze maatschappij? • Welke rol spelen allochtonen in televisieseries en films die je kent? (eerder positief of eerder negatief?) • De regisseurs wilden een waarheidsgetrouw beeld neerzetten van de Brusselse probleemwijken. Vind je dat ze in hun opzet geslaagd zijn? • De acteurs in Black zijn gevonden via streetcasting. Vind je dat dit een meerwaarde geeft aan de film? • Denk je dat een niet-allochtone regisseur deze film ook had kunnen maken of is de achtergrond van Adil El Arbi en Bilall Fallah een meerwaarde voor de film?



3. taalvakken

Welke talen spreken de verschillende personages in Black? Hoe staan de personages tegenover deze talen? Waaruit blijkt dit? • Bijvoorbeeld: Het Nederlands heeft in de film eerder een negatieve bijklank, aangezien vooral vooroordelen en de racistische opmerkingen van agent Meysen in het Nederlands worden uitgesproken. *filmfragment* Int. poliTIEKANTOOR/ cel - nacht Marwan zit verveeld voor zich uit te staren in zijn cel. De deur wordt geopend. Marwan kijkt op. Agent Meysen grijpt hem hard bij de kraag en duwt hem dicht tegen zijn gezicht aan. AGENT MEYSEN (Vlaams) Luister goed naar mij, petit enfoiré de merde! Ge zijt vrij. Uw broer heeft alles op zich genomen. Maar als ik uw vuil makakkensmoel nog zie rondhangen op straat dan zal het uw beste dag niet zijn. Begrepen? MARWAN (Vlaams) Ge stinkt. Meysen geeft hem een mep in zijn gezicht.

9

• Bijvoorbeeld: De jongeren gebruiken hun taal als imago en als weergave van hun identiteit. Zo gebruiken ze bijvoorbeeld Arabische populaire uitroepen als “Wajaw!”. *filmfragment* Jonathan haalt een handtas uit zijn rugzak. Hij geeft ze aan Marwan, die ze doorgeeft aan Nassim. Die maakt de tas open en kapt de inhoud eruit: een gsm, wat make-up en een portemonnee. Uit de portemonnee trekt hij een aantal bankbiljetten. naSSIM (CONT’D) Deux cents septante balles! Marwan Wajaw, un iPhone! Marwan grijpt de iPhone vast. Nassim rukt die uit zijn handen. NASSIM On le vend ce soir à Simonis. Marwan steekt zijn hand uit en krijgt een stapeltje kaarten. Hij vist er de identiteitskaart tussenuit. Op de foto staat een oude vrouw. • Bijvoorbeeld: Mavela spreekt in de film verschillende talen en hecht duidelijk belang aan taal, hoewel ze dit niet wil laten blijken. Wanneer haar moeder in het Lingala spreekt, vraagt Mavela haar bijvoorbeeld om over te schakelen op het Frans. *filmfragment* int. appartement augustine en mavela - dag Mavela zit ongeïnteresseerd te zappen terwijl Augustine, ondertussen een traditionele Congolese lange jurk aan het strijkend, haar ontgoocheld aanspreekt. auguSTINE (Lingala) Pourquoi tu as volé ça? T’es alcoolique? Mavela reageert niet. augUSTINE (cont’d) (Lingala) Je t’ai toujours donné de l’argent. Si tu veux quelque chose, demande le moi! MaVELA Maman, parle en français!

10

• Bijvoorbeeld: De moeder van Mavela wil Nederlands leren. * filmfragment* Mavela kijkt met opgetrokken wenkbrauwen naar de jurk. mavELA (CONT’D) Putain, c’est quoi, ça?! augUSTINE Surveille tes paroles, ma fille. C’est pour la pièce de théâtre... Tu veux bien rallumer la télé? MAVELA Allez, maman! C’est pas du théâtre, c’est du cirque de négresses. Ze trekt de zak chips open. Propt een handvol in haar mond. AUGUSTINE C’est un projet d’intégration. En Neèrlandais! Mavela draait met haar ogen. mavELA Qu’est-ce que tu crois? Qu’ils vont tout à coup te donner un boulot convenable juste parce que tu participes à une pièce de théâtre? Ton Flamand est nulle à chier. Arrête.

AUGUSTINE

Welke talen spreken de leerlingen zelf? En in welke situaties? Hechten ze (bewust) belang aan hun eigen taal en de taal van anderen? Bekijken ze mensen anders op basis van de taal die ze spreken? Voor Nederlandstalige leerlingen: Was de film goed te volgen in het Frans? Zou je de film liever met of zonder ondertitels bekijken? Schrijfopdracht: • Hoe zou jij willen dat de film eindigt? Bedenk een alternatief einde. • Beschrijf je favoriete scène.

11



4. levens- en cultuurbeschouwing

Voor het bekijken van de film: • Welk beeld heb jij van allochtonen? • Welke clichés bestaan er bij Vlamingen/Walen over allochtonen? • Welke clichés bestaan er bij allochtonen over Vlamingen/Walen? Na het bekijken van de film: • Worden de clichés die aan bod kwamen in de voorbespreking bevestigd of ontkracht in de film? • Hoe heeft de film je beeld van allochtonen beïnvloed? • Denk je dat de film een invloed kan hebben op het beeld dat mensen hebben van allochtonen? • Hoe denken de personages over elkaars nationaliteit? Hoe denken ze over hun eigen nationaliteit? * filmfragment * MarWAN Je veux un business honnête. NASSIM De neuf à cinq? Une petite vie bien rangée, clean clean? Hij klakt met zijn tong. NasSIM (CONT’D) Tu ferais mieux d’aller au chaumedu, c’est aussi honnête et ça rapporte plus! MarWAN Je veux pas rester dans la merde toute ma vie! NASSIM Aïe, aïe, aïe. Qu’est-ce que j’entends? Marwan... T’es pas en train de devenir Flamand quand-même? MARWAN Non... laisse tomber. Nassim streelt Marwans hoofd. NASSIM Écoute-moi bien, mon frère, même si t’es né ici et que t’as grandi ici, tu restes différent, tu seras toujours un étranger. Point à la ligne. Marwan zwijgt en knikt.

12

• Wat bedoelt Marwan met de uitspraak “Encore un étranger, c’est ça?”? * filmfragment * MINA Je viens de recevoir une plainte. Un vol dans une voiture. Vous n’avez rien entendu, par hasard? Marwan en Nassim schudden onschuldig van nee. marWAN (glimlachend) Encore un étranger, c’est ça? Mina schudt haar hoofd, en doet de chauffeur teken om door te rijden. C’est ça oui...

MINA

Marwan en Nassim glimlachen, terwijl de auto wegrijdt. Nassim Pauvre conne. Allez, viens, on va pomper cette Mastercard avant qu’elle soit bloquée. • Zijn de leerlingen al geconfronteerd met integratieprojecten, zoals het “project d’intégration en Néerlandais” waar de moeder van Mavela aan meedoet? • Hebben de leerlingen ooit meegemaakt dat ze anders behandeld worden op basis van hun afkomst? • Hoe gaan de leerlingen om met de etiketten die men elkaar onbewust opplakt? • Berust het tragische einde van Black op toeval of op lot? Deze vraag kan de aanleiding vormen tot een klasgesprek of het schrijven van een essay. Interessant om in de les te betrekken is Biso. De zwarte stadsbendes in Brussel, een veertig minuten durende reportage van Frank Kasadi die uitgezonden werd in Panorama op Canvas. Hierin vertellen (ex-)bendeleden hoe ze voor het makkelijke geld kiezen of kozen, hoe ze als drugdealer in het spinnenweb van de criminaliteit geraakten, en hoe moeilijk het is om daar weer uit te geraken. Frank Kasadi, een man van Congolese afkomst is zelf opgegroeid in Matonge, de Afrikaanse wijk in Elsene, waar hij een tijdje straathoekwerker was. Hij sprak met de jongeren op straat en dit leverde een reportage op met harde maar eerlijke getuigenissen over het bendeleven. De reportage is integraal te bekijken via de website van Panorama: http://www.canvas.be/programmas/panorama/server14fb24d04%3A13d7c2bafba%3A-209a

13



5. audiovisuele vorming

Welke filmtechnische aspecten zijn je opgevallen? • Bijvoorbeeld: *filmfragmenten* • Montagesequentie: Een montagesequentie is een serie van losse, korte beelden die samen een lange tijdsspanne samenvatten, doorgaans ondersteund met muziek. • Extreme long shot: Shot waarop het personage nauwelijks te zien is. Wordt gebruikt om een overzicht te geven van een landschap of stad. • Flashback: Scène of sequentie die is ingevoegd in een scène die zich in het heden afspeelt en de kijker naar het verleden terugvoert. • Pan shot: Camera draait om verticale as en verplaatst zich dus niet. Met welke films kan je Black vergelijken? (verband met de films van Spike Lee, Martin Scorsese en Oliver Stone) Hoe wordt geweld in beeld gebracht in Black en hoe verhoudt dit zich tot de manier waarop geweld wordt afgebeeld in West Side Story? (realisme vs. estheticisme)

14

Hoe verhoudt Black zich tot Romeo + Juliet (1996) van Baz Luhrmann, eveneens een moderne interpretatie van Shakespeare?

Wat is het belang van de setting in deze film? • Welk beeld krijg je van Brussel? • Welke connotatie roept de setting op? • Kan de stad Brussel als een personage worden beschouwd? • Zou een andere setting ook werken voor de film? Bekijk in de klas volgend fragment uit het scenario: • Wat betekenen de verschillende termen die gebruikt worden in een scenario? • Je kan het fragment uit het scenario naast de overeenkomstige scène uit de film leggen en zo bekijken hoe tekst in beeld wordt omgezet. *filmfragment* int. oud pand/ kelder - dag Een pikdonkere ruimte. Zacht gesnik. Het geluid van een SLEUTEL in het slot. Een deur wordt geopend, een zwak peertje gaat aan. Een lege, kille kelder. MA-LOU (17), een zwart tienermeisje, kleren kapotgescheurd, gezicht vol kneuzingen, gaat hoopvol opstaan, maar deinst dan direct achteruit. In het deurgat staat X (19), een jonge gespierde en getattoeërde Oegandees met een groot, angstaanjagend litteken op zijn wang. Aan zijn voeten een witte pitbull, genaamd NINO.

15 De pitbull gromt dreigend en trekt aan de ketting. X Coucher, Nino! X slaat het beest hard met de ketting. Nino kaïet en gaat zitten, gromt naar Ma-Lou. Het meisje duwt zich angstig tegen de muur. X (CONT’D) Pas très futé d’aller causer au flic, ma petite Ma-lou. X blijft het bange meisje strak aankijken. Zucht. Hij haalt een Snickers uit zijn zak. T’as faim?

X (CONT’D)

Zonder haar antwoord af te wachten, gooit hij de snoepreep voor haar voeten op de grond. Nino gaat rechtstaan. Ma-Lou bukt zich om de reep op te rapen. Op dat moment laat X zijn hond los en slaat nogmaals hard op diens achterste. Attaque!

X (CONT’D)

Het beest spurt in de richting van het meisje en vliegt naar haar gezicht. Ma-Lou schreeuwt. 

Cut tO BLACK.

ext. MATONGE/ plein - dag Langzaam vliegt een basketbal in de ring. Op een oud, verkommerd pleintje basketten drie zwarte jongens met elkaar : CMM (20), blonde hanenkam, ALONZO (17), lange kerel in bloot bovenlijf, NOTORIOUS (16) gatatoeëerd met oorbellen. Ze bewegen snel en zweten. Het is en snikhete junidag in de Brusselse matongéwijk. Terwijl ze basketten horen we meisjes praten over hen.

Wie is allemaal betrokken bij het maken van een film? • Je kan in deze context de eindgeneriek bekijken, maar ook bijgevoegde callsheets, die een unieke kijk geven op een dag op de filmset:

CREW:  Hendrik,  Vicky,  Yves,  Adil,  Bilall,  Peter,  Soraya,  Julien,  Rachid,  Annemie,  Laura,  Jordan,  Kaat,  Robrecht,  Ruben,  Arno,  Kevin,  Steven,  Wim,  Michael,   Ken,  Jeroen,  Vic,  Joeri,  Maarten,  Stijn,  Zoë,  Myrthe,  Pieter,  Lunia,  Nina,  Gudrun,  Dorien,  Chafic,  Nabil,  Mouad  /  CAST:  Martha,  Emmanuel,  Axel,  Natasha,   Théo,  Brandon,  Jérémy,  Ashley,  Soufiane,  Glodie,  Laetitia,  Issaka  /  CC:  Caviar  Film,  Caviar  Postproduction,  Frank  (Caviar),  Kobe  (ATP),  Ivy  (Caviar),  Charlotte   (Caviar),   Sara   (Caviar),   Ward   (Caviar),   Olivier   (Caviar),   Jonas   (Caviar),   Filip   (Caviar),   Candice   (Climax),   Dirk   (VAF),   Nathalie   (VAF),   Veronique   (CFWB),   Emmanuel  (CFWB),  Vanessa  (Wallimage),  Heidi  (VRT),  Frédérique  (RTBF),  Steven  (Telenet),  Siegfried  (Telenet),  Isabelle  (KFD),  Nele,  Hans    

 

CALLSHEET  

CAVIAR  ANTWERP  NV  

Cogels  Osylei  74   2600  Berchem   BTW  BE04  7638  6596   Project  BLACK-­‐BEANT-­‐FI-­‐10066   [email protected]    

For  all  payments,  ask  for  invoices!   (Invoice  address  =  Caviar  Antwerp)       Annemie  Janssens   0486  49  24  96   Soraya  Verbeke  

0484  94  18  60  

Vicky  Colin  

0477  43  65  67  

Hendrik  Verthé  

0497  46  41  80  

 

LOCATION/SET  

  Matonge  Gallery   Chausseé  de  Wavre  28   1050  Elsene  

 

 

 

METEO  PREDICTION   TRAFFIC  PREDICTION  

    Directed  by     Adil  El  Arbi  &  Bilall  Fallah     Written  by  Nele  Meirhaeghe,     Adil  El  Arbi  &  Bilall  Fallah    

COSTUME/MAKE-­‐UP  

Wednesday  23  July  2014  

    CREWCALL:   07h00    

SHOOTING  HOURS:   08h00  –  18h00   LUNCH:   13h00  –  14h00   SUNRISE/SUNSET:   05h56  /  21h41  

  PRODUCTION  

 

Commercial  property   Chausseé  de  Wavre  93   1050  Elsene  

1  

 

Commercial  property   Chausseé  de  Wavre  93   1050  Elsene  

 

LUNCH    

 Commercial  property  

Chausseé  de  Wavre  93   1050  Elsene     (On  walking  distance)  

 

 

Sunny  and  warm  summer  weather.  Chance  of  rain  in  the  afternoon.  Max  28°  C   Quiet  traffic.  Estimation  of  50  kilometers  of  traffic  jam.    Please  be  on  time!    

 

SC.   I/E   SET  

D/N  

SD   SYNOPSIS  

PGS  

CAST  

FIGU  

3  

Dominic  isn’t  happy  and  ‘ll  put   in  new  guys  

6/8  

1,  3,  4,  5,  7,  16,   19,  21,  H  

F70,  F27,  F68,   (F15)  

42  

I/E  

MATONGE  GALLERY   Sorti  cinema  

41  

I/E  

MATONGE  GALLERY   Gallery  >  Sorti  cinema  

D  

3  

Bronx  are  dealing.  X  meets   Monsieur  Dominic.  

2/8  

1,  3,  4,  5,  7,  16,   19,  21,  H  

F79,  F70,  F27,   F68,  (F15)  

118  

EXT  

MATONGE  GALLERY   Gallery  

D  

7  

EDIT  SEQUENCE    -­‐  Mavela  fights   with  girl  who  stares  at  her.    

2/8  

1,  5,  7,  16,  19  

F15,  F70  

D  

LUNCH   140  

I/E  

MATONGE  GALLERY   Sorti  cinema  

D  

8  

X  trapped  by  Dominic  gets  in  car   with  Nino.    

5/8  

3,  4,  7,  21,  H  

F25,  F68,  F70  

144  

EXT  

MATONGE  GALLERY   Sorti  cinema  

D  

8  

X  is  thrown  out  of  car,  naked.  

1/8  

3,  4,  7,  21  

F25,  F68,  F70  

 

NR   CAST  

ACTEUR  

1   3   4   5   7   16   19   21  

Martha  C  Antonio   Emmanuel  Tahon   Axel  Massudi   Natasha  Boyamba   Brandon  Masudi   Glodie  Lombi   Laetitia  Nouhaida   Issaka  Swadago  

Mavella  (BB)   X  (BB)   CMM  (BB)   Justelle  (BB)   Alonzo  (BB)   Angela  (BB)   Christelle  (BB)   Mr  Dominic  

PU  

CALL  

COST  

M-­‐U  

SET  

R.T.S.  

05h30   EV   EV   EV   EV   EV   EV   06u30  

06u15   06u15   06u30   06u15   06u45   07u00   06u15   06u45  

06u50-­‐07u05   06u30-­‐06u50   07u35-­‐07u55   06u30-­‐06u50   07u35-­‐07u55   07u20-­‐07u35   06u30-­‐06u50   07u05-­‐07u20  

06u30-­‐06u50   06u50-­‐07u10   07u10-­‐07u20   07u30-­‐07u45   07u10-­‐07u20   07u45-­‐08u00   07u10-­‐07u20   07u20-­‐07u30  

07u50   07u50   07u50   07u50   07u50   07u50   07u50   07u50  

08h00   08u00   08u00   08u00   08u00   08u00   08u00   08u00  

NR   BACKGROUND  ACTORS  (#)  

PU  

CALL  

COST  

M-­‐U  

SET  

R.T.S.  

F79   Zwart  Jongetje  (1)   F70   Zwarte  passanten  (45)  met  smartphones  

EV   EV  

06h45   07h00  

Own     Own  

Own   Own  

07h50   07h50  

08u00   08u00  

F27   F68   F25   F15  

Blanke  drugsklanten  (2)   Voetballende  jongens  (5)   Kleerkasten  Dominique  (2)  raccord  DD2  &  DD3   Zwarte  meisjes  bende  (5)  

NR   VENHICLES  (#)   2  

SCENES  

Audi  M.  Dominique   140,  144  

NR   ANIMALS  (#)   H  

Hond  Nino  

 

WHO  /  WHAT   Rushes   Martha  Canga  Antonio   Audi  M.  Dominique   Audi  M.  Dominique   Issaka  Swadago  

EV   EV   EV   EV  

06h45   07h00   13h00   07h00  

Own     Own   Own     Own  

Own   Own   Own   Own  

PU  

CALL  

DRIVER  

07h00  

08h00  

Yves  (Carmount  instal  vm)  

07h50   07h50   14h00   07h50   SET     13h50  

08u00   08u00   14u00   08u00  

R.T.S.   14h00  

SCENES  

PU  

CALL  

VIA  …  

SET  

R.T.S.  

41,  42,  140  

EV  

07h00  

Gaetan  D.  

07h50  

08u00  

TRANSPORTS   PU  ADDRESS   Set   Station  Mechelen   Caviar  Brussel   Set   Hotel  Bloom    

DESTINATION   Caviar  Brussel   Set   Set   Caviar  Brussel   Set  

PU   Wrap   05h30   07h00   Wrap   06u30  

DRIVER   Yves   Hendrik   Yves   Yves   Rachid  

  GENERAL  COMMENTS    

-­‐  Please  be  on  time.  Are  you  late?  Let  us  know  something  (use  the  number  from  Annemie  or  Vicky  on  top  of  the  callsheet).   -­‐  If  possible,  use  public  transportation  or  carpool  to  the  set.  The  set  is  on  walking  distance  from  metro  station  ‘Naamsepoort’.   -­‐  BLACK  wordt  de  shit  van  de  eeeeeuw!   -­‐  Press  on  set:  Radio  2  &  Sputnik                            

CREW  

FUNCTION  

GSM  

CALL  

REMARKS  

Hendrik  Verthé  

Line  Producer  

0497  46  41  80  

06h00  

Vicky  Colin  

Production  Assistant  

0477  43  65  67  

07h00  

Yves  Van  de  Paer  

Production  Trainee  

0497  32  47  05  

07h00  

Adil  El  Arbi   Bilall  Falah   Peter  Ghesquière   Soraya  Verbeke   Julien  Clip   Rachid  El  Mousati  

Director   Director   First  AD   Second  AD   Location  Manager   Location  Manager  

0487  24  20  52   0489  17  15  96   0473  44  65  01   0484  94  18  60   0475  39  03  15   0477  86  15  93  

07h00   07h00   06h45   06h00   06h00   06h45  

PU  Martha  /  Stuntmat   Radio  2  komt  langs,  interview  tussen  7u00  en   7u30,  daarna  enkel  setgeluiden  opnemen.     PU  Audi  /  Sputnik  komt  langs,  filmen  de  eerste   actie,  interviews  Martha  tijdens  de  lunch.    

Annemie  Janssens  

Set  Location  Manager  

0486  49  24  96  

06h00  

Laura  Vrielinck   Jordan  De  Deken   Kaat  Van  de  Perre   Adrien     Robrecht  Heyvaert   Ruben  Appeltans   Arno  Van  Cutsem   Kevin  Szmir   Steven  Vanvolsem   Wim  Swinnen   Michael  Swennen   Ken  Sody   Jeroen  Verdonck   Vic  Dobbelaere   Joeri  Verspecht   Maarten  Leemans   Stijn  Verhoeven  

Set  Location  Trainee   Set  Location  Trainee   Set  Location  Trainee   Set  Security   Director  of  Photography   Focus  Puller   Clapper/Loader   Data  Handler   Steadycam   Gaffer   Best  Boy     Electrician  Trainee   Key  Grip   Grip  Trainee   Sound  Engineer   Boom  Operator   Art  Director  

0489  43  80  45   0474  74  54  82   0476  28  57  86   0486  20  85  13   0475  65  83  53   0472  38  25  39   0478  63  93  90   0472  41  30  80   0475  68  36  21   0487  55  66  53   0485  02  74  31   0472  90  25  40   0474  32  45  28   0479  77  85  99   0477  70  79  95   0474  58  83  39   0499  12  17  44  

06h00   06h00   06h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00   07h00  

Zoë  Jaspaert  

Set  Dresser  

0495  17  42  58  

07h00  

        PU  Issaka   SC  140/144:  4  parkeerplekken  voor  de  galerij   vrijhouden  &  parkeerplaats  voorzien  naast  grip   voor  installatie  van  carmount  in  voormiddag                           Installatie  carmount  in  voormiddag           Zakjes  wiet,  pakje  geld,  rekken  CD’s,  voetbal,   20  euro  briefjes,  dik  pak  geld  X  

Lunia  Gigase   Myrthe  Douma   Pieter  Imberechts   Nina  Caspari   Gudrun  Wylleman  

Props  /  Set  Dresser  ass.   Art  Assistant   Decor  Assistant   Key  Costume   Wardrobe  on  set  

0497  35  64  60   0487  35  24  74   0478  68  81  07   0488  69  49  34   0476  30  57  57  

07h00   N/A   N/A   06h00   06h00  

Dorien  Biesmans  

Key  Make-­‐Up  

0474  36  07  02  

06h00  

Chafic  Amraoui   Nabil  Mallat   Gaetan  Doppange   Mouad  El  Arbi  

Figuration  Insiders   Figuration  Insiders   Animal  Handler   Catering  

0483  07  37  46   0489  73  42  22   0496  11  69  68   0484  90  49  63  

06h45   06h45   07h00   12h30  

 

SC.   I/E   SET  

          SC144:  Op  borst  en  rug  staat  ‘Gonzesse’  +   Litteken  +  Builen  en  blutsen   Totaal  figu:  55   Totaal  figu:  55      

PREVIEW  SHOOTING  DAY  2  –  THURSDAY  24  JULI  2014  (10h00  –  20h00)   D/N   SD   SYNOPSIS   PGS   CAST  

FIGU  

58  

INT  

CONCERTZAAL  

DfN  

3  

Presenter  warms  up  the  public.  

4/8  

60  

INT  

CONCERTZAAL  

DfN  

3  

Kemba  on  stage.  Mavela   doesn’t  get  why  they  threat  him  

1  2/8  

1,  3,  7,  4,  5,  6,  8,   F32,  F65,  F9   16,  12,  19,  21,  23  

61  

INT  

CONCERTZAAL  

DfN  

3  

Kemba  on  stage.  X  pays   Dominic  and  flirts  with  Mavela.  

1  7/8  

1,  3,  7,  4,  5,  6,  8,   F1,  F25,  F32,  F64,   16,  12,  19,  21,  13   F65,  F9  

117  

INT  

CLUB  CENTRAL  

DfN  

6  

MONTAGE  –  Mavela  drinks  and   dances  

2/8  

1,  3,  7,  4,  5,  6,  8,   16,  12,  19  

F9  

56A  

INT  

CONCERTZAAL   kassa/gang  

DfN  

3  

Bronx  walking  in  the  backstage.  

2/8  

1,  3,  4,  5,  6,  7,  8,   12,  16  

F13  

   

 

PARKING      

Rue  d’Edimbourg  2,  follow  directions  location  management.         (Please  use  the  parking  permission  at  the  backside  of  your  production  bible)      

 

NONE  

EF6,  F9  

CREW:  Hendrik,  Vicky,  Yves,  Adil,  Bilall,  Peter,  Soraya,  Julien,  Rachid,  Annemie,  Jordan,  Laurent,  Laura,  Kaat,  Britt,  Robrecht,  Ruben,  Steven,  Robin,  Arno,   Sabrina,   Wim,   Michael,   Mathijs,   Daan,   Dries,   Ken,   Jeroen,   Vic,   Joeri,   Leemans,   Stijn,   Zoë,   Lunia,   Myrthe,   Pieter,   Nina,   Gudrun,   Anna,   Dorien,   Mallaury,   Chafic,  Nabil  M,  Olivier,  Arne  /   CAST:   Martha,   Aboubakr,   Emmanuel,  Axel,  Brandon,  Jérémy,  Simon,  Soufiane,  Claude,  Brahim,  Sanâa,  Faysel/   CC:   Caviar   Film,   Caviar   Postproduction,   Frank   (Caviar),   Kobe   (ATP),   Ivy   (Caviar),   Charlotte   (Caviar),   Sara   (Caviar),   Ward   (Caviar),   Olivier   (Caviar),   Jonas   (Caviar),   Filip   (Caviar),  Jamal  (Caviar)  Candice  (Climax),  Dirk  (VAF),  Nathalie  (VAF),  Veronique  (CFWB),  Emmanuel  (CFWB),  Vanessa  (Wallimage),  Heidi  (VRT),  Frédérique   (RTBF),  Steven  (Telenet),  Siegfried  (Telenet),  Isabelle  (KFD),  Nele,  Hans,  Marie,  Jo,  Ken,  Robert,  Tijs,  Nabil  E    

 

CALLSHEET  

30  

CAVIAR  ANTWERP  NV  

Cogels  Osylei  74   2600  Berchem   BTW  BE0476  386  596   Project  BLACK-­‐BEANT-­‐FI-­‐10066   [email protected]  

   

Annemie  Janssens  

0486  49  24  96  

Soraya  Verbeke  

0484  94  18  60  

Vicky  Colin  

0477  43  65  67  

Hendrik  Verthé  

0497  46  41  80  

 

LOCATION/SET  

 

 

Noordstation   Vooruitgangstraat  76   1030  Brussel     METEO  PREDICTION   TRAFFIC  PREDICTION    

SC.  

 

 

Directed  by   Adil  El  Arbi  &  Bilall  Fallah     Written  by  Nele  Meirhaeghe,   Adil  El  Arbi  &  Bilall  Fallah    

Wednesday  3  September  2014  

   

CREWCALL:   19h30  

SUNSET/SUNRISE:   20h27  /  06h59  

COSTUME/MAKE-­‐UP  

PRODUCTION    

 

DINNER    VOOR  GEÏNTERESSEERDEN  

1ste  verdieping   Noordstation   Vooruitgangstraat  76   1030  Brussel  

OM  18h15  (JOUR  CONTINUE)  

 

 

 

 

1ste  verdieping   Noordstation   Vooruitgangstraat  76   1030  Brussel  

 

It  will  be  a  dry  night.  Max  15  degrees.     Normal  rush  hour.  Estimation  of  150  kilometres  of  traffic  jams  on  the  highways.  Please  be  on  time!  

D/N  

SD   SYNOPSIS  

PGS   CAST  

FIGU  

12  

Marwan  enters  Nord  by  roller   stairs,  followed  by  Bronx.  

1/8  

2,  3,  4,  7,  8    

F39  

3/8  

2,  3,  4,  7,  8,  10,  13,   17,  22  

F39,  F44  

1,  2,  3,  4,  7,  8,  10,  13,   14,  17,  18,  22  

F39,  F44,  F8  

174  

INT  

NOORDSTATION   Roltrap  

177  

INT  

NOORDSTATION   Hal  

N  

12  

Bronx  attack  Marwan.     1080  Appear.    

180  

INT  

NOORDSTATION   Hal  

N  

12  

Climax.  X  shoots  M&M.  Fabrice   shoots  X  

N  

NR   CAST  

ACTEUR  

1   2   3   4   7   8   10   13   14   17   18   22  

Martha  C.  Antonio   Aboubakr  Bensaihi   Emmanuel  Tahon   Axel  Massudi   Brandon  Masudi   Jérémy  Zagba   Simon  Frey   Soufiane  Chilah   Claude  Musungayi   Brahim  El  Abdouni   Sanâa  Alaoui   Faysel  Ikacharene  

Mavela   Marwan   X   CMM   Alonzo   Don   Jonathan   Nassim   Agent  Fabrice   Matti   Agente  Mina   Redouan  

DINNER:   18h15  –  19h15  

1ste  verdieping   Noordstation   Vooruitgangstraat  76   1030  Brussel  

I/E   SET  

 

SHOOTING  HOURS:   20h30  –  05h30  

-­‐-­‐-­‐  DE  SHIT  VAN  DE  EEUW  -­‐-­‐-­‐  

1  2/8  

PU  

CALL  

COST  

M-­‐U  

SET  

R.T.S.  

EV   EV   EV   EV   EV   EV   EV   EV   EV   EV   01h00   EV  

21h30   19h15   19h15   19h15   19h15   19h15   20h00   20h00   02h15   20h00   01h45   20h00  

22h00  –  22h10   19h35  –  19h45   19h55  –  20h05   19h45  –  19h55   19h55  –  20h05   20h05  –  20h15   20h20  –  20h30   20h50  –  21h00   02h35  –  02h45   20h40  –  20h50   02h45  –  03h00   20h30  –  20h40  

22h10  –  22h30  M   19h55  –  20h15  D   19h30  –  19h55  D   19h30  –  19h40  M   19h40  –  19h50  M   19h50  –  20h00  M   20h50  –  21h00  D   20h35  –  20h50  D   02h45  –  03h00  D   20h30  –  20h35  D   02h00  –  02h45  D   20h25  –  20h30  D  

-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   20h15   20h15   20h15   20h15   20h15   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐  

22h30   20h30   20h30   20h30   20h30   20h30   21h00   21h00   03h00   21h00   03h00   21h00  

SET  

R.T.S.  

NR   BACKGROUND  ACTORS  

PU  

CALL  

COST  

M-­‐U  

F44   Andere  1080’s  (6)  –  Raccord  DD16   F39   Andere  Black  Bronx  (5)  –  Raccord  DD16   F8   Politieagenten  (15)  

EV   EV   EV  

20h00   19h30   01h30  

20h00   19h30   01h30  

Own   Own   Own  

 

 

-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   21h00   20h15   20h30   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   03h00  

 

 

 

WHO  /  WHAT   Lunia  Gigase   Rushes   Sanâa  Alaoui    

TRANSPORTS   PU  ADDRESS   Set   Set   Hotel  Bloom  

DESTINATION   Thuis   Caviar  Films   Set  

PU   Wrap   Wrap   01h00  

CREW  

FUNCTION  

GSM  

CALL  

REMARKS  

Hendrik  Verthé   Vicky  Colin   Yves  Van  de  Paer   Adil  El  Arbi   Bilall  Fallah   Peter  Ghesquière   Soraya  Verbeke   Julien  Clip   Rachid  El  Mousati   Annemie  Janssens   Laurent  Vanderstokken   Jordan  De  Deken   Laura  Vrielinck   Britt  Valkenborghs   Kaat  Van  de  Perre   Robrecht  Heyvaert   Ruben  Appeltans   Steven  Vanvolsem   Robin  Herinckx   Arno  Van  Cutsem   Sabrina  Robin   Wim  Swinnen   Michael  Swennen   Mathijs  Nackaerts   Daan  Werdefroy   Dries  Cumps   Ken  Sody   Jeroen  Verdonck   Vic  Dobbelaere   Joeri  Verspecht   Maarten  Leemans   Stijn  Verhoeven  

Line  Producer   Production  Assistant   Production  Trainee   Director   Director   First  AD   Second  AD   Location  Manager   Location  Manager   Set  Location  Manager   Set  Location  Trainee   Set  Location  Trainee   Set  Location  Trainee   Set  Location  Trainee   Set  Location  Trainee   Director  of  Photography   Focus  Puller   Steadycam  (B-­‐cam)   Focus  Puller  (B-­‐cam)   Clapper/Loader   Data  Handler   Gaffer   Best  Boy     Electrician  Assistant   Electrician  Assistant   Electrician  Trainee   Electrician  Trainee   Key  Grip   Grip  Trainee   Sound  Engineer   Boom  Operator   Art  Director  

0497  46  41  80   0477  43  65  67   0497  32  47  05   0487  24  20  52   0489  17  15  96   0473  44  65  01   0484  94  18  60   0475  39  03  15   0477  86  15  93   0486  49  24  96   0477  46  47  55   0474  74  54  82   0471  77  79  63   0494  58  75  30   0476  28  57  86   0475  65  83  53   0472  38  25  39   0475  68  36  21   0478  45  93  53   0478  63  93  90   0491  07  48  84   0487  55  66  53   0485  02  74  31   0472  50  84  48   0477  31  83  91   0499  36  73  44   0472  90  25  40   0474  32  45  28   0479  77  85  99   0477  70  79  95   0474  58  83  39   0499  12  17  44  

19h30   19h30   19h30   19h30   19h30   19h15   19h15   17h00   17h00   17h00   17h00   17h00   17h00   17h00   17h00   19h30   19h30   19h30   19h30   19h30   19h30   18h30   18h30   18h30   18h30   18h30   18h30   19h30   19h30   19h30   19h30   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐  

 

Zoë  Jaspaert  

Set  Dresser  

0495  17  42  58  

19h30  

Lunia  Gigase   Myrthe  Douma   Pieter  Imberechts   Nina  Caspari   Gudrun  Wylleman   Anna  Meiners   Dorien  Biesmans   Mallaury  De  Bolle   Chafic  Amraoui   Nabil  Mallat   Olivier  Bisbak     Arne  Normon  

Set  Dresser  Trainee   Art  Assistant  Trainee   Decor  Assistant   Key  Costume   Costume  Trainee   Costume  Trainee   Key  Make-­‐Up   Make-­‐Up  Trainee   Script  boy  /  Figuration   Figuration   Stunt  &  Fight  Coordinator   SFX  

0497  35  64  60   0487  35  24  74   0478  68  81  07   0488  69  49  34   0476  30  57  57   0487  17  52  88   0474  36  07  02   0473  71  20  16   0483  07  37  46   0489  73  42  22   0475  97  30  09   0498  27  11  66  

19h30   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   -­‐-­‐-­‐-­‐-­‐-­‐   19h15   19h15   19h15   19h15   19h15   19h15   19h15   21h30   20h30  

DRIVER   Yves   Hendrik   Julien  

                               

                              SC177:  Vloer  lijmvrij  /  SC180:  Bloedplas,  Pistool  X,   Spanriemen,  Zwaailicht  

      SC180:  Kogelvrije  vesten,  Dubbels  bebloede  kledij       SC180:  Schotwond  Marwan  en  Mavella          

   

 

PARKING      

Vooruitgangstraat.  Place  before  Noordstation.  Please  use  the  parking  permission  at  the  backside  of  your  production  bible.        

 

 

 

21



6. literatuur

Black is gebaseerd op de boeken Black en Back van Dirk Bracke. • Waarover gaat het verhaal? • Wie zijn de hoofdpersonages? • Tot welk genre behoort het verhaal? • Waar en wanneer speelt het verhaal zich af? • Wat weet je over auteur Dirk Bracke en zijn oeuvre? De boeken Black en Back kunnen in relatie tot de film besproken worden. • Zie je grote verschillen tussen de boeken en de film? • Als jij de boeken zou verfilmen, zou je dan bepaalde dingen anders aanpakken? • Vergelijk een fragment uit het boek met de overeenkomstige scène uit het scenario en bespreek de vormelijke verschillen.

22 int. poliTIEBUREAU/ WACHTZAAL - dag Mavela komt de wachtzaal binnen. Marwan kijkt haar breed glimlachend aan. Zonder hem een blik te gunnen gaat ze naast hem zitten. Marwans aandacht wordt getrokken door haar diepe decolleté. MAVELA

(droog) Tes yeux vont te tomber de la tête. Marwan (stoer) Si tu te ballades comme ça, faut pas t’étonner qu’on te regarde. Mavela Eh quoi, faut que je mette une burqa?! Ze doet subtiel een hoger knopje dicht. Marwan Pourquoi t’es ici? Mavela C’est pas ton problème! Toi, pourquoi t’es là? Marwan J’ai trouvé une Mastercard mais les h’nouches ils me croient pas. Mavela kijkt naar de nieuwe witte Nike Air Max die Marwan draagt. Mavela Tu les as achetées avec la carte, tes Air Max? Marwan Non, je les ai trouvées dans la rue avant-hier. Sauf qu’elles étaient aux pieds de quelqu’un d’autre. Mavela glimlacht. Mavela T’en trouves des trucs! T’as de la veine.

23

Black kan beschouwd worden als een moderne versie van Romeo & Juliet. • Welke verhaalelementen stemmen overeen en welke wijken van elkaar af? • Welke personages zijn elkaars equivalent? • Welke rol speelt broeder Laurence in Romeo & Juliet en wie vervult deze rol in Black? (Agent Fabrice vervult net als broeder Laurence de rol van helpende hand) • Waarom kunnen Romeo en Juliet geen koppel zijn? En Marwan en Mavela? (clash tussen families/bendes) • Wat is het verband tussen de volgende scènes en wat is de betekenis ervan?

JULIET: O Romeo, Romeo! Wherefore art thou Romeo? Deny thy father, and refuse thy name; Or, if thou wilt not, be but sworn my love, And I’ll no longer be a Capulet.” … ‘Tis but thy name that is my enemy; Thou art thyself though, not a Montague. … So Romeo would, were he not Romeo call’d, Retain that dear perfection that he owes Withour that title. Romeo, doff thy name; And for thy name, which is no part of thee, Take all myself.” ROMEO: “I take thee at thy word. Call me but love, and I’ll be new baptiz’d; Henceforth I never will be Romeo.” … “My name, dear saint, is hateful to myself, Because it is an enemy to thee: Had I it written, I would tear the word.” (Romeo & Juliet, Act II. Scene II.) maRWAN C’est clair. Tu me donnes ton nums? Mavela is verrast. MAVELA Je sors pas avec des Marocains. MarWAN Pourquoi pas? On est quand même tous Africains. Mavela T’as pas une soeur, ou une cousine? Ouais.

Marwan

24 Mavela T’en ferais pas un problème si elles avaient un petit copain black? Marwan C’est pas pareil. Ah bon...

Mavela

• Hoe wordt het concept van familie ingevuld in Romeo & Juliet en in Black? (bloedverwanten vs. bende) marWAN Peut-etre qu’il faut quitter les Black Bronx? Hij wil haar opnieuw kussen, maar van zodra zijn lippen de hare raken, verandert Mavela’s gemoed en trekt ze zich weg. mavELA Tu te rends pas compte de ce que tu me demandes, là! Marwan neemt haar hand vast en wil iets zeggen, maar ze laat hem niet uitspreken. mavELA (CONT’D) Les Black Bronx, c’est ma famille! Si je les quitte, je n’ai plus rien! C’est ça que tu veux? Que j’aie une vie de merde, avec un diplôme qui sert à rien, une mère qui ne cherche qu’à s’intégrer, et que je me retrouve dans une école à la con à marcher en rang avec des amis blancs et chiants, et qu’on profite de moi? Fuck, Marwan! Je te jure, tu me connais pas! Je veux pas quitter les Black Bronx! Haar stem galmt in de lege kerk. Marwan blijft haar stoïcijns aankijken.

25

• Waar zijn het dilemma en de conflicterende gevoelens gesitueerd? (Liefde tegenover loyaliteit aan de familie/bende) * filmfragment * Int. KaPELLEKERK - nacht Mavela steekt een kaarsje aan en plaatst het voor een schrijn met een Mariabeeld. Ze blijft het beeld even aankijken. Marwan slaat het verwonderd gade. Na een ogenblik wendt ze zich terug tot hem. Ze glimlacht. MaRWAN Alors? Tu as fait quoi, comme voeu? MaVELA Rien... C’est juste comme ça. (pointant Marie du doigt) Sinon elle a froid aux pieds.. Marwan grinnikt. MARWAN Hmmm. Je croyais que t’allais faire un voeu pour nous. Hij pakt haar vast, wil haar kussen. Mavela schudt haar hoofd en maakt zich los. maveLA Marwan. En fait, je suis juste venue pour te dire qu’on doit arrêter de se voir. Marwan steekt een sigaret op. Knikt. mavELA (CONT’D) Il vaut mieux arrêter avant que j’aie vraimentZe kijkt hem beslist aan. MAVELA (CONT’D) Tu comprends? Marwan knikt. Pakt haar dan plots terug vast en kust haar. Lang. Passioneel. Ze schuiven dichter bij elkaar en blijven kussen. Mavela streelt door zijn haar. Na de kus blijven ze elkaar aankijken. marWAN Peut-etre qu’il faut quitter les Black Bronx?

26 Hij wil haar opnieuw kussen, maar van zodra zijn lippen de hare raken, verandert Mavela’s gemoed en trekt ze zich weg. mavELA Tu te rends pas compte de ce que tu me demandes, là! Marwan neemt haar hand vast en wil iets zeggen, maar ze laat hem niet uitspreken. mavELA (CONT’D) Les Black Bronx, c’est ma famille! Si je les quitte, je n’ai plus rien! C’est ça que tu veux? Que j’aie une vie de merde, avec un diplôme qui sert à rien, une mère qui ne cherche qu’à s’intégrer, et que je me retrouve dans une école à la con à marcher en rang avec des amis blancs et chiants, et qu’on profite de moi? Fuck, Marwan! Je te jure, tu me connais pas! Je veux pas quitter les Black Bronx! Haar stem galmt in de lege kerk. Marwan blijft haar stoïcijns aankijken. marWAN Tu veux pas ou tu peux pas? Marwan kijkt Mavela afwachtend aan. Ze kijkt naar de grond.

• Welke rol speelt het concept ‘verraad’ in beide verhalen? • Welke thema’s zitten in beide verhalen? (liefde, lot, toeval,…) • In Romeo & Juliet leidt de dood van de geliefden tot een verzoening tussen beide families. Denk je dat het tragische einde van Black tot een verzoening tussen de bendes zou kunnen leiden?