POM West Vlaanderen
Bbouwadvies Kris Bruneel
Bbouwadvies
Inhoud Isolatie luchtdichting Pressuratie test (Blower-Door) Regelgeving Voorbeelden Test
•1
Bbouwadvies
Warmtebalans in een gebouw
•2
Warmtebalans in een gebouw
Energieverbruik per m²
passiefhuisplatform
•3
Trias energetica Stap 1 : beperk het energieverbruik Toepassen van actieve en passieve maatregelen: •Isolatie muur, vloer, dak, kelder. •Benut de passieve zonwinsten. •warmteterugwinning op de ventilatielucht… •Goede luchtdichting gebouw. •Plaatsen zonwering geen airco. •Gebruik de thermische inertie van het gebouw.
Isoleer
Bbouwadvies
Trias energetica Stap 1 : beperk het energieverbruik Stap 2: gebruik duurzame energiebronnen • thermische zonne-energie • fotovoltaïsche zonne-energie • Biomassa • windenergie
Groene energie Bbouwadvies
•4
Trias energetica Stap 1 : beperk het energieverbruik Stap 2: gebruik duurzame energiebronnen
Stap 3: gebruik eindige energiebronnen efficiënt
• condenserende ketels. • warmtepompen. • warmtekrachtkoppeling…
Best beschikbare technieken Bbouwadvies
Soorten isolatie Technische Eigenschappen: • Lambda. • Dampdicht– dampopen. • Waterdicht. • soortelijke warmte J/(kg.K). • Volumieke massa kg/m³. • Natuurlijke isolatie. • Verwerking- plaatsingsmogelijkheid • Prijs.
B-bouwadvies
Lage Energiewoningen
•5
ISOLATIE lambda Geleidingscoëfficiënt van materiaal. Eigen aan materiaal. hoe lager , hoe beter. in W/mK. Vb Rotswol 0,034 /cellulose 0,041 /beton 2,300
Thermische weerstand R = dikte/lambda. hoe hoger de waarde, hoe beter in m² K/W
Thermische doorgang U-waarde : U =
lambda/ dikte U = 1/R hoe lager, hoe beter in W/m² K B-bouwadvies
Lage Energiewoningen
Materialen: kunststofschuimen Geëxpandeerd polystyreen (EPS) l=0,035 Geëxtrudeerd polystyreen (XPS) l=0,034 Resol hardschuim (PF) l=0,024 Polyurethaan (PUR) l=0,025 Polyisocyanuraatschuim (PIR) l=0,029
•6
Materialen: inerte isolatiematerialen Glaswol l=0,036 Rotswol l=0,036 Vermiculiet l=0,043 Perliet l=0,045 Cellenglas l=0,050
Materialen: hergroeibare materialen Cellulose l=0,039 Vlas l=0,042 Hennep l=0,038 Houtwol l=0,035 Kurk l=0,045 Schelpen l=0,125
•7
Isoleren lamda-waarde = warmtegeleidingscoëfficient in Watt/mKelvin
U-waarde= warmtedoorgangscoëfficiënt U in Watt/m²Kelvin.
R-waarde= warmteweerstand R in m²Kelvin/Watt
isoleren enkele begrippen: R-waarde Hoe groter R, hoe meer weerstand tegen geleiding, hoe beter de isolatie.
De R waardes van alle onderdelen van een pakket kunnen we samentellen.
•8
Isoleren enkele begrippen: U-waarde U-waarde warmtedoorgangscoëfficiënt = Hoe lager U, hoe beter de wand… isoleert.
EPB eisen in 2006-2010- 2012…
Gelijk K peil en Lager E peil betekent niet dat er niet beter geïsoleerd kan worden.
Bbouwadvies
•9
Isoleren
Van de abstracte cijfers naar praktische cijfers.. Veronderstel een R waarde van 3,5 m²K/Watt
R
D
Minerale wol*
0,034
3,5
0,119
11,9
9,8
PU*
0,025
3,5
0,088
8,8
13,9
Cellulose
0,039
3,5
0,137
13,7
9,5
Cellenbeton*
0,120
3,5
0,425
42,5
?
Dcm
€
Kostprijs materiaal. Kostprijs plaatsing?* 15cm cellenbeton= 4,5cm Minerale wol= R=1,25
•10
voldoende dik ! Belgische norm
(E80 K45 2010…) Dak 12cm. Muur 9cm. Vloer 6cm. Glas hr. Verbruik verwarming 90kWh/m²
Laag-energiewoning (K30-E60) Dak 25cm. Muur 15cm. Vloer 10cm. Glas hr. Verbruik verwarming 45kWh/m² + comfort.
Passiefhuis Dak 40cm/Muur 35cm/Vloer
20cm/Glas drievoudig/0,6n50 Verbruik verwarming 15kWh/m²
Compactheid compactheidsgraad C = V/A Gebouw 1 Volume V: 600 m3 Verliesoppervlak A: 440 m2 C = 1,36
Gebouw 2 Volume V: 600 m3 Verliesoppervlak A: 500 m2 C = 1,2
Bbouwadvies
•11
Dik isolatiepakket achter een winddichte laag.
Evr architecten Gent
Uiteenlopende Isolatie systemen
www.sto.be
www.maison-passive.be
Woning Bocholt, E. Ubachs
Kantoor Gent, evr-architecten
Bbouwadvies
Renovatie, De Pinte, A. Versele
•12
Bbouwadvies
Na isolatie aan de binnenzijde
•13
Na-isolatie aan de Binnenzijde
Na-isolatie aan de Binnenzijde
Probleem isolatie doorheen gebouwlagen.
•14
Na-isolatie aan de Buitenzijde
Bbouwadvies
•15
Ventilatieverliezen= In- of exfiltratie Door temperatuur verschillen Door onderdruk, wind Door ventilatiesysteem
Concrete oplossingen voor luchtdichtheid Een ononderbroken
luchtdichtheidsschil = oplossingen voor alle knopen Bijvoorbeeld voor massiefbouw: Beton: plaat & vloer Binnenbepleistering Schrijnwerk Dampschermen Luchtdichtingstapes
passiefhuisplatform
•16
Luchtdicht bouwen Alles hermetisch dicht. Damprem -Dampscherm Spleten en kieren vermijden aan: Ramen en deuren Aansluitingen schouwen Elektriciteitsnet Afvoeren Knooppunten funderingen
muurbalk Verwarmingssystemen Gesloten verbranding… Ventileren met een ventilatiesysteem Damprem laat dampdiffusie toe
Dampscherm- Rem Uitvoering; Sluit zo dicht mogelijk aan tegen isolatie. Komt aan de warme zijde van de woning. Wordt geniet +verlijmd + gekleefd. Wordt niet meer doorboord na de uitvoering. Wordt minutieus aangebracht…
B-bouwadvies
Lage Energiewoningen
•17
Vocht ingevolge diffusie en convectie.
Concrete oplossingen Dakstoel.
Bbouwadvies
•18
Volledige vulling of tegenaan het onderdak.
Details
•19
Moeilijk
Ventilatieverliezen aan deuren
B-bouwadvies
Lage Energiewoningen
•20
Luchtdichtheid in gebouwen Met een Pressuratie test of Blowerdoor
test.
Ventilatieverliezen in de gebouwen zijn :
Raam-aansluitingen, Garage- poorten, Aansluitingen van dak op muren, Brievenbus, kieren en spleten bij deuren en ramen. Doorgangen schouwen Doorgangen ventilatiesysteem Doorgangen naar AOR Perfecte luchtdichting = Liften en kokers. Verbetert comfort (tochtstromen). Doorboringen allerhande.
Verbetert akoestisch comfort. Geen Warmteverliezen. Geen inwendige condensatie. Goede werking ventilatiesysteem. Bbouwadvies
•21
Luchtdichtheid in gebouwen
n50 (1/h)
gemiddelde luchtdichtheid per type woning 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
9,5 8,5
5,3 4,1
appartement
rijwoning
halfopen bebouwing
vrijstaande woning
In de Gemiddelde woning 10 à 15 volumewisselingen per uur. in een nieuwbouw 4… In een Passiefwoning 0,6 Bbouwadvies
Warmteverliezen bij lek ventilatie
•22
Luchtdichtingstest: Kantoor sportzaal, Ziekenhuis…
Bbouwadvies
Luchtdichtingstest: Kantoor sportzaal, Ziekenhuis…
Bbouwadvies
•23
Perfecte luchtdichting Kan enkel met een onderdruktest
gecontroleerd worden
B-bouwadvies
Lage Energiewoningen
Luchtlekken Een luchtlek is een niet gecontroleerde
luchtbeweging tussen deuren, muren, ramen daken… Afhankelijk van het drukverschil kan lucht in het gebouw binnendringen of er uitgezogen worden. De lucht kan evenzeer lege ruimtes binnenin muren en isolatiepakketten doorspoelen.
•24
Voorbeeld op onderdruk. Isolatie in een hellend dak De isolatie is aanwezig maar
dia een luchtlek passeert de koude lucht de isolatie, en stroomt binnen. In de reële situatie vlucht de warme lucht via deze lekken naar buiten. De isolatie dient weinig.
Visualisatie met IR Fotografie
Het fototoestel ziet geen lekken. Ze kan enkel het temperatuursverschil ter hoogte van het buitenoppervlak visualiseren.
•25
Blower door • Werd voor de eerste keer in Zweden gebruikt in 1975. • Noorwegen voerde de test in omstreeks 1981.(n50<4) • Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, verenigd koninkrijk,
Zwitserland en België(2006), hebben de test aanvaard.
De blower door is universeel aanvaard en wordt gebruikt om de luchtdichtheid van woningen te testen.
Blower door • Creëert een drukverschil tussen
binnen en buiten.
• Deze zal de lekken accentueren. • Werd met een Europese norm
EN13829 genormaliseerd.
•26
Blower door, methodologie Alle openingen in de
buitenschil dichtmaken. Een ventilator in een van de openingen (deur) plaatsen. Een onderdruk van 50 Pascal. ventilator
m3/uur
Hoe meer luchtvolume V50 er gemeten wordt ter hoogte van de ventilator onder een onderdruk van 50 pascal, hoe minder het gebouw luchtdicht is.
Blower door, methodologie 50 Pascal = 5 kg/m². 0,5 Millibar. 0,0005 Bar. 0,0005098581 kg/cm². Of een windsnelheid van
ventilator
m3/uur
9m/sec.
Beaufort.
P
v2 ( Pa ) 2
P
1,2 92 48,6 ( Pa ) 2
•27
Luchtlekken niet altijs meetbaar; Bijvoorbeeld
Holle gewelven
Eenheden; Verschillende verrekeningen worden in Europa gebruikt
maar de basis, 50pascal wordt steeds gebruikt:
Ventilatieverlies verdeeld over het bruikbaar vloeroppervlak W50
Ten voordele van gebouwen met lage hoogtes
Ventilatieverlies verdeeld over het oppervlak van de schil v50
Ten voordele van gebouwen met slechte compactheid.
Ventilatieverlies verdeeld over het beschermd binnen volume van het gebouw. n50
Ten voordele van gebouwen met goede compactheid
•28
Meten van gebouwen Eensgezinswoningwoning
Grotere gebouwen
Inbouwen op gelijkvloers Voordeur Terrasdeur
Bron BlowerDoor GMBH 2007
81
Controle van de lekken.
Anemometer Rookstaafjes Rookmachines IR Thermografie Enkel ter informatie. Nooit berekenbaar.
•29
IR thermografie niet zaligmakend Frontale foto zonder zijdelingse
sporen tonen enkel een koudebrug.
1 9 ,9 °C
15
10
5 ,9 °C
Te meten zone- volume Het EPW- of EPU-volume en
maximaal het beschermd volume van het gebouw. Ruimten die niet tot het BV behoren zoals aangrenzende onverwarmde ruimten, worden uitgesloten. In het geval van appartementen is het toegestaan om de meting ofwel uit te voeren op het gehele appartementsgebouw ofwel op het individuele appartement waarvoor de EPB-aangifte wordt opgemaakt.
•30
Te meten zone Buitenoppervlak Voor de bepaling van de
testoppervlakte Atest van de gebouwschil worden dezelfde conventies gebruikt als voor de bepaling van de warmteverliesoppervlakte. In de meeste gevallen komt Atest overeen met de verliesoppervlakte van het K-peilvolume of desgevallend van het individuele EPW- of EPU-volume. In het geval van een individueel appartementen middenin een gebouw is dit dus enkel de buitengevel. Aangrenzende oppervlakken tellen niet mee bij de Atest als ze verwarmd worden.
Moment van meting Nadat alle werkzaamheden, die
het luchtdichtheidsscherm kunnen aantasten al zijn uitgevoerd. Alle vensters en deuren en garagepoorten zijn geplaatst. Nadat de verwarming, de ventilatie, Sanitair, elektriciteit, zijn geïnstalleerd.
Test A (definitief) of Test B (schil).
•31
Sluiten of afdichten! Brandkleppen in de schil van de te
meten zone die normaal gesloten zijn (type C) en zich automatisch openen bij brand, moeten gesloten blijven tijdens de meting. Brandkleppen die normaal open zijn (type A en B) en zich sluiten bij brand, mogen niet worden gesloten tijdens de meting. Niet zelfsluitende Ventilatieroosters voor liften moeten open blijven.
Tijdens de Metingen Mag niemand in en uit. Moet de ketel uit. Moet bijverwarming uit. Moet het ventilatiesysteem uit. Moet de dampkap uit. Moeten alle sifons met water gevuld zijn. Moeten alle schil-delen gecontroleerd worden. Moet dus alle damprem geplaatst zijn en goed beveiligd zijn
indien onvoldoende bevestigd zuigt de blower door alles los.
Vanaf 21km/u of 4BF is de test niet meer uit te voeren.
•32
Resultaten van de Metingen Van deze metingen maakt men een curve volume =f (op onderdruk)
Waar zitten de lekken…?
•33
Foute uitvoering ? Boller
oeps?
Saneren is geen optie. Luchtdichtheid hoort ook bij het ontwerp.
•34
Luchtdichtheid en E-cijfer Goede cijfers zorgen voor een
aanzienlijke verbetering van het E-cijfer. Een v50 van 2 levert gemiddeld 10 E-peil punten op. Verreken dit enkel na het afleveren van het attest!
Resultaten premie Federaal Behaalt je nieuwbouwwoning het E-peil 60 dan krijg je vanaf 2009
gedurende 10 jaar een korting van 20% op je jaarlijkse onroerende voorheffing.
Behaalt je woning het E-peil 40 , dan loopt de korting op tot 40% . De vermindering wordt verleend voor een termijn van 10 jaar, die
aanvangt in het jaar dat volgt op het jaar waarin het E-peil voor de eerste maal werd toegekend aan het gebouw.
De vermindering wordt door de Vlaamse Belastingdienst automatisch
toegekend op uw aanslagbiljet. U hoeft dus zelf niets te ondernemen.
Gemiddelde besparing €150x10
•35
Luchtdichtheid -Doen Een goede luchtdichtheid zorgt voor: Goede werking isolatiepakket. Verbeterd comfort. (tochtstromen). Minder Warmteverliezen. Geen inwendige condensatie. Geen oververhitting in de zomer. Geen droge lucht in de winter. Betere werking van het ventilatiesysteem. Beter akoestisch comfort.
Test BlowerDoor: certificaat Het certificaat is geldig bij: Ebp Epc Phpp
En is een officieel document
meegeleverd bij epb en verkoop van de woning.
•36
B-bouwadvies Levert Energie en bouwadviezen. Planadviezen. spouwonderzoek Blower-door testen… Berekent Passief woningen Objectief advies sinds 1998.
Bronnen;
www.passiefhuisplatform.be, ODE, Vea, DENA, Bbouwadvies, Kmi, KNMI, Greenpeace, Dialoog, Bond Beter Leefmilieu, Federale dienst Financiën, Eandis, Vreg, BP world review, KUL, 3E, Vibe
Met dank voor uw aandacht www.passiefhuisplatform
•37
