Inhoud Inhoud...............................................................................................................................................5 Toepassingsgebied en inleidende begrippen................................................................................33 Verantwoording en bibliografie...................................................................................................34 1. Personeel toepassingsgebied....................................................................................................36 1.1. Onderworpen personen ...................................................................................................36 1.1.1. Rechtspersoonlijkheid .........................................................................................36 1.1.2. Exploitatie van een onderneming ........................................................................38 1.1.2.1. Exploitatie van een onderneming .......................................................38 1.1.2.2. Verrichtingen van winstgevende aard.................................................39 1.1.3. Fiscaal domicilie in België ..................................................................................44 1.2. Niet onderworpen personen ............................................................................................49 1.2.1. Onvoorwaardelijk uitgesloten personen (artikel 180 WIB).................................49 1.2.2. Vzw’s en andere rechtspersonen die geen winstoogmerk nastreven ...................50 1.2.2.1. Bedoelde rechtspersonen ....................................................................50 1.2.2.2. De bevoorrechte activiteiten (artikel 181 WIB)..................................51 1.2.2.3. De bevoorrechte verrichtingen (artikel 182 WIB) ..............................52 1.2.2.3.1. Alleenstaande of uitzonderlijke verrichtingen .................................53 1.2.2.4. Beleggen van fondsen.........................................................................53 1.2.2.4.1. Verrichtingen die slechts bijkomstig op nijverheids-, handelsof landbouwverrichtingen betrekking hebben of niet volgens nijverheids- of handelsmethoden wordt uitgevoerd .........................53 1.2.2.4.2. Alles of niets ....................................................................................56 1.2.2.4.3. Procedurele aspecten........................................................................56 1.3. Bloemlezing uit de rechtspraak.......................................................................................56 1.3.1. Onderwerping aan vennootschapsbelasting.........................................................56 1.3.1.1. Bergen, 6 december 1979, Bull.Bel., 603, 337 ...................................56 1.3.1.2. Gent, 24 februari 1984, F.J.F., 84/106................................................57 1.3.1.3. Luik, 14 april 1995, F.J.F., 96/64; Fiscoloog, 535, p. 9......................57 1.3.1.4. Bergen, 17 mei 1996, F.J.F., 96/20; Fiscoloog, 570, p. 8 ...................57 1.3.1.5. Bergen, 30 mei 1997, F.J.F., 97/224; Fiscoloog, 618, p.10 ................57 1.3.1.6. Antwerpen, 9 juni 1998, F.J.F., 98/250; T.R.V., 1999, p. 38, met noot VANCROMBRUGGE S. ....................................................58 1.3.1.7. Luik, 20 september 2000, Fiscoloog, 773, p. 10.................................58 1.3.1.8. Rb. Antwerpen, 7 maart 2001, Fiscoloog, 796, p. 10 .........................58 1.3.1.9. Rb. Leuven, 5 september 2003, Fiscale Actualiteit, 2004, 4, p. 9 ..........................................................................................................58 1.3.1.10. Antwerpen, 25 november 2003, Fiscoloog, 2004, 921, p. 11 .............58 1.3.1.11. Rb. Hasselt, 8 december 2004, Fiscoloog, 2005, 970, p. 11...............59 1.3.1.12. Cass., 29 april 2005, Fiscoloog, 2005, 999, p. 11; T.R.V., 2005, 387, met noot DESCHRIJVER D.; verbreking van Antwerpen, 10 juni 2003, F.J.F., 2004/112, Fiscoloog, 2004, 956, p. 10...............59 1.3.1.13. Luik, 2 november 2005, Fiscale Actualiteit, 2006, 35/10...................59 1.3.1.14. Rb. Brugge, 20 december 2005, Fiscale Actualiteit, 2006, 35/9 ........59
6
INHOUD
1.3.1.15. Gent, 23 januari 2007, T.R.V., 2008, p. 66, met noot DESCHRIJVER D.; De Fiscale Koerier, 2007/378; Fiscoloog, 2007, 1080, p. 11 ................................................................................60 1.3.1.16. Gent, 19 juni 2007, Fiscoloog, 2007, 1091, p. 11...............................60 1.3.1.17. Gent, 24 maart 2009, Fiscoloog, 2009, 1178, p. 13............................60 1.3.1.18. Antwerpen, 1 april 2009, www.fiscalnet.be .......................................60 1.3.1.19. Rb. Antwerpen, 1 oktober 2010, Fiscoloog, 2011, 1240, p. 3 ............61 1.3.1.20. Antwerpen, 21 december 2010, Fiscoloog, 2011, 1240, p. 3..............61 1.3.2. Onderwerping aan de rechtspersonenbelasting....................................................61 1.3.2.1. Luik, 15 oktober 1986, A.F.T.,1987, 140; F.J.F., 87/36 .....................61 1.3.2.2. Antwerpen, 25 november 1991, F.J.F., 92/102...................................61 1.3.2.3. Brussel, 14 februari 1992, Fiscale Koerier, 1992/257 ........................62 1.3.2.4. Antwerpen, 9 januari 1995, F.J.F., 95/86; Fiscale Koerier, 95/266.................................................................................................62 1.3.2.5. Luik, 13 maart 1996, F.J.F., 96/148; Fiscale Koerier, 96/298 ............62 1.3.2.6. Brussel, 15 januari 1998, A.F.T., 8/98, p. 301 met noot van Inge VERSCHOOT ............................................................................62 1.3.2.7. Gent, 22 oktober 1998, A.F.T., 6-7, juni-juli 1999, p. 260, met noot VANDERVELDEN N................................................................62 1.3.2.8. Brussel, 23 november 2000, Fiscoloog, 857, p. 10; F.J.F., 2001/77 ...............................................................................................63 1.3.2.9. Gent, 10 september 2002, Fiscoloog, 869, p. 10.................................63 1.3.2.10. Rb. Luik, 13 november 2002, F.J.F., 2005/129; Fiscoloog, 2006, 1011, p. 13; Fiscale Actualiteit, 2006, 35/9 ..............................63 1.3.2.11. Rb. Luik, 1 april 2004, F.J.F., 2005/98; Fiscoloog, 2006, 1011, p. 13; Fiscale Actualiteit, 2006, 35/9 ..................................................63 1.3.2.12. Rb. Luik, 19 april 2004, F.J.F., 2005/586...........................................64 1.3.2.13. Gent, 6 oktober 2004, Fiscoloog, 2004, 959, p. 10.............................64 1.3.2.14. Rb. Bergen, 30 juni 2005, Fiscoloog, 2005, 995, p. 11 ......................64 1.3.2.15. Rb. Brugge, 20 december 2005, Fiscale Actualiteit, 2006, 35/9 ........64 1.3.2.16. Brussel, 21 juni 2006, T.R.V., 2008, p. 69, met noot DE MEYERE L.; F.JF., 2007/165; Fiscale Koerier, 2006/648, Fiscale Actualiteit, 2006, 35/9; Fiscoloog, 2006, 1050, p. 11, A.F.T., december 2006, p. 33 (vonnis a quo: Rb. Leuven, 28 november 2003, T.F.R., 2004/27, Fiscoloog, 2004, 935 p. 6) ............65 1.3.2.17. Rb. Hasselt, 24 december 2009, www.fiscalnet.be.............................65 1.4. Fiscale eenheid ...............................................................................................................66 1.5. Intra-Europese vennootschap..........................................................................................66 2. Materieel toepassingsgebied ....................................................................................................68 2.1. Algemene principes voor de vaststelling van de winst ...................................................68 2.1.1. Verwijzing naar de personenbelasting.................................................................68 2.1.2. Professionalisatie.................................................................................................68 2.1.3. Annaliteitsbeginsel ..............................................................................................68 2.1.3.1. Algemeen............................................................................................68 2.1.3.2. Duur van het boekjaar.........................................................................69 2.1.3.3. Voorwaardelijke rechten - eigendomsvoorbehoud .............................70 2.1.3.4. Retroactiviteitsclausules .....................................................................73 2.1.3.5. Uitzonderingen ...................................................................................74
INHOUD
2.2.
2.3. 2.4. 2.5. 2.6.
7
2.1.4. Primauteit van het boekhoudrecht .......................................................................74 2.1.5. Eenheid van bedrijfseconomische en fiscale jaarrekening – bindende kracht van de jaarrekening...................................................................................75 2.1.6. IAS/IFRS - normen..............................................................................................79 2.1.7. Technische bepaling van de belastbare winst ......................................................80 Het winstbegrip in de personenbelasting ........................................................................80 2.2.1. Winst uit de eigenlijke exploitatie .......................................................................81 2.2.2. Meerwaarden .......................................................................................................81 2.2.3. Verdoken reserves ...............................................................................................82 De netto-actief benadering..............................................................................................82 De dynamische benadering.............................................................................................83 Bijzondere systemen tot vaststelling van de belastbare winst ........................................83 Bewijslast........................................................................................................................87 2.6.1. Klassieke visie .....................................................................................................87 2.6.2. Andere visie.........................................................................................................88
VAK I. Reserves A. Belastbare gereserveerde winst .................................................................91 Inleidende beschouwingen...........................................................................................................92 1. Belastbare reserves in het kapitaal en belastbare uitgiftepremies ............................................94 1.1. Gestort kapitaal...............................................................................................................94 1.1.1. Het maatschappelijk kapitaal...............................................................................94 1.1.1.1. Algemeen............................................................................................94 1.1.1.2. Aandelenruil .......................................................................................95 1.1.1.3. Inbreng van een bedrijfsafdeling ........................................................95 1.1.1.4. Inbreng Belgische inrichting buitenlandse vennootschap...................95 1.1.1.5. Grensoverschrijdende reorganisatieverrichtingen ..............................95 1.1.1.6. Omzetting vzw in vennootschap met sociaal oogmerk.......................96 1.1.1.7. Netto actief verzekeringsonderneming ...............................................96 1.1.2. De uitgiftepremie.................................................................................................96 1.1.2.1. Algemeen............................................................................................96 1.1.2.2. Toegestaan kapitaal ............................................................................98 1.1.2.3. Coöperatieve vennootschap ................................................................99 1.1.3. Winstbewijzen .....................................................................................................99 1.2. Belaste reserves in kapitaal en belaste uitgiftepremies .................................................100 1.3. Belastingvrije reserves in kapitaal ................................................................................104 2. Belastbaar gedeelte van de herwaarderingsmeerwaarden......................................................105 3. Wettelijke reserve ..................................................................................................................112 4. Onbeschikbare reserves .........................................................................................................113 5. Beschikbare reserves .............................................................................................................114 6. Overgedragen winst of verlies ...............................................................................................115 7. Belastbare voorzieningen.......................................................................................................118 8. Andere in de balans vermelde reserves..................................................................................119 9. Onzichtbare reserves..............................................................................................................120 9.1. Begripsomschrijving.....................................................................................................120 9.1.1. Oprichtingskosten..............................................................................................120 9.1.2. Immateriële vaste activa ....................................................................................121 9.1.3. Materiële vaste activa ........................................................................................122
8
INHOUD
9.1.3.1. Algemeen..........................................................................................122 9.1.3.2. Investering of kost? ..........................................................................124 9.1.3.3. Nuttigheid .........................................................................................125 9.1.3.4. Economische eenheid .......................................................................125 9.1.3.5. Duurzaamheid...................................................................................125 9.1.3.6. Materialiteitsgrens ............................................................................125 9.1.3.7. Enkele toepassingsgevallen ..............................................................126 9.1.4. Financiële vaste activa.......................................................................................127 9.1.4.1. Begrip ...............................................................................................127 9.1.4.2. Belang...............................................................................................128 9.1.4.3. Onderscheid met geldbeleggingen....................................................128 9.1.5. Vorderingen op meer dan één jaar.....................................................................129 9.1.6. Voorraden..........................................................................................................130 9.1.7. Bestellingen in uitvoering..................................................................................132 9.1.8. Vorderingen op ten hoogste één jaar .................................................................133 9.1.9. Geldbeleggingen................................................................................................134 9.1.10. Liquide middelen...............................................................................................135 9.1.11. Overlopende rekeningen van het actief .............................................................135 9.1.12. Schulden op meer dan één jaar ..........................................................................135 9.1.13. Schulden op ten hoogste één jaar ......................................................................135 9.1.14. Overlopende rekeningen van het passief ...........................................................135 9.2. Waarderingsregels ........................................................................................................136 9.2.1. Algemene principes ...........................................................................................136 9.2.2. Aanschaffingswaarde ........................................................................................138 9.2.2.1. Algemeen..........................................................................................138 9.2.2.1.1. Aanschaffingsprijs .........................................................................139 9.2.2.1.2. Vervaardigingsprijs........................................................................139 9.2.2.1.3. Inbrengwaarde ...............................................................................139 9.2.2.2. Kosteloze verkrijging (algemeen).....................................................141 9.2.2.2.1. Verkrijging om niet........................................................................141 9.2.2.2.2. Met verkrijging om niet gelijkgestelde handelingen......................141 9.2.2.2.3. Gedeeltelijke verkrijging om niet ..................................................142 9.2.2.2.4. Verwante ondernemingen ..............................................................142 9.2.2.2.5. Kritiek ............................................................................................142 9.2.2.2.6. Quid om niet verkregen handelsgoederen? ....................................146 9.2.2.2.7. Fiscale gevolgen ............................................................................146 9.2.2.3. Kosteloze verkrijging (van opstallen)...............................................149 9.2.2.4. Groenestroom- en warmtekrachtcertificaten.....................................152 9.2.2.5. Verkrijging tegen te hoge waarde (de overprijs) ..............................152 9.2.2.6. Opsplitsing grond / gebouw..............................................................154 9.2.2.7. Activa met identieke technische of juridische kenmerken................155 9.2.2.8. Ijzeren voorraad................................................................................156 9.2.2.9. Vreemde valuta.................................................................................156 9.2.2.10. Vruchtgebruik...................................................................................157 9.2.2.10.1. Economische waarde .....................................................................157 9.2.2.10.2. Forfaitaire waarde ..........................................................................158 9.2.2.10.3. Periodieke vergoeding ...................................................................159 9.2.2.10.4. Gevolgen overwaardering vruchtgebruik.......................................160
INHOUD
9
9.2.2.11. Aanschaffing tegen lijfrente .............................................................161 9.2.3. Waarde in het economisch verkeer....................................................................162 9.3. Belastbare waardeverminderingen................................................................................164 9.3.1. Principe..............................................................................................................164 9.3.2. Toepassingen .....................................................................................................166 9.3.2.1. Waardeverminderingen op materiële vaste activa ............................166 9.3.2.1.1. Algemeen.......................................................................................166 9.3.2.1.2. Vervuilde terreinen ........................................................................167 9.3.2.1.3. Aankoopkosten (grond) .................................................................167 9.3.2.2. Waardeverminderingen op financiële vaste activa en andere geldbeleggingen................................................................................172 9.3.2.2.1. Financiële vaste activa ...................................................................172 9.3.2.2.2. Reconstitutiemeerwaarden.............................................................173 9.3.2.2.3. Geldbeleggingen ............................................................................174 9.3.2.3. Waardeverminderingen op voorraden ..............................................174 9.3.2.4. Waardeverminderingen op vorderingen ...........................................175 9.4. Overdreven afschrijvingen............................................................................................175 9.4.1. Principe..............................................................................................................175 9.4.2. Fiscale verwerking van de niet aanvaardbare afschrijvingen ............................179 9.4.2.1. Verworpen uitgave ...........................................................................179 9.4.2.2. Afschrijvingsexcedenten - onzichtbare reserve ................................180 9.4.2.3. Onderscheid en belang......................................................................180 9.4.3. Afschrijvingsystemen ........................................................................................180 9.4.3.1. Lineaire methode ..............................................................................180 9.4.3.2. Degressieve methode........................................................................181 9.4.3.3. Andere fiscaal toegelaten methodes .................................................185 9.4.3.4. Andere methodes ..............................................................................186 9.5. Afschrijvingsduur .........................................................................................................187 9.5.1. Oprichtingskosten..............................................................................................187 9.5.2. Immateriële vaste activa ....................................................................................187 9.5.3. Materiële vaste activa ........................................................................................198 9.5.3.1. Wettelijke bepalingen .......................................................................198 9.5.3.2. Administratief standpunt ..................................................................198 9.5.3.3. Rechtspraak ......................................................................................200 9.5.3.3.1. Onroerende goederen.....................................................................200 9.5.3.3.2. Installaties, machines en uitrusting ................................................204 9.5.3.3.3. Vakliteratuur ..................................................................................204 9.5.3.3.4. Platencollectie................................................................................204 9.5.3.3.5. Meubilair .......................................................................................204 9.5.3.3.6. Rollend materieel...........................................................................205 9.5.3.4. Bijkomende kosten ...........................................................................207 9.5.3.5. Begin afschrijvingsduur....................................................................208 9.5.3.5.1. Algemeen.......................................................................................208 9.5.3.5.2. Proratering van de eerste afschrijvingsannuïteit ............................209 9.5.3.6. Einde afschrijvingsduur ....................................................................210 9.5.3.7. Motivering bericht van wijziging .....................................................212 9.5.4. Aanvullende of uitzonderlijke afschrijvingen en terugname van afschrijvingen ....................................................................................................212
10
INHOUD
9.5.5. Taxatie - Aanpassing van de boekhouding - Detaxatie .....................................213 9.5.6. Inhalen van afschrijvingstekorten......................................................................217 9.5.7. Bijzondere attentiepunten ..................................................................................218 9.5.7.1. Vruchtgebruik – Blote eigendom......................................................218 9.5.7.2. Erfpacht – Recht van opstal..............................................................223 9.5.7.3. Kosten aan gehuurde gebouwen .......................................................227 9.5.8. Toepassingen .....................................................................................................230 9.5.8.1. Software – Toepassing artikel 63 WIB.............................................230 9.5.8.2. Toepassing artikel 64 WIB ...............................................................232 9.5.8.3. Herschatting grondwaarde – Wijziging afschrijvingspercentage – Aanpassen boekhouding ................................................................234 9.5.8.4. Activa in kosten ................................................................................237 9.5.8.5. Aankoopkosten personenwagen – Toepassing artikel 65 WIB ........238 9.6. Andere onderschattingen van activa en overschattingen van passiva...........................243 9.6.1. Financiële vaste activa.......................................................................................244 9.6.2. Vorderingen op meer dan één jaar.....................................................................244 9.6.3. Voorraden..........................................................................................................247 9.6.4. Bestellingen in uitvoering..................................................................................252 9.6.4.1. Winstuitdrukking volgens de voortschrijding van de werken...........252 9.6.4.2. Winstuitdrukking na afwerking van de werken ................................253 9.6.5. Vorderingen op ten hoogste één jaar .................................................................253 9.6.5.1. Algemeen..........................................................................................253 9.6.5.2. Vorderingen (maandelijks lastenpercentage)....................................253 9.6.5.3. Door te rekenen kosten .....................................................................254 9.6.6. Geldbeleggingen en liquide middelen ...............................................................254 9.6.6.1. Algemeen..........................................................................................254 9.6.6.2. Vastrentende effecten .......................................................................254 9.6.6.3. Inschrijvingsrechten en warrants ......................................................256 9.6.6.4. Opties................................................................................................257 9.6.7. Overlopende rekeningen van het actief .............................................................258 9.6.7.1. Over te dragen kosten .......................................................................258 9.6.7.2. Toe te rekenen opbrengsten ..............................................................259 9.6.8. Schulden ............................................................................................................259 9.6.8.1. Algemeen..........................................................................................259 9.6.8.2. Niet ingekohierde lokale taksen........................................................261 9.6.8.3. Voorziening voor vakantiegeld.........................................................261 9.6.8.4. Waarborg op verpakkingen...............................................................263 9.6.8.5. Kwijtschelding van schulden ............................................................264 9.6.8.6. Derdenrekening ................................................................................264 9.6.9. Betaling leveranciers via creditering rekening courant .....................................264 9.6.10. Overlopende rekeningen van het passief ...........................................................264 10. Aanpassingen in meer van de begintoestand der reserves ...................................................268 10.1. Meerwaarden op aandelen (code 006) ..........................................................................268 10.1.1. Bedoelde meerwaarden .....................................................................................268 10.1.2. Reconstitutiemeerwaarden ................................................................................271 10.1.3. Niet bedoelde meerwaarden ..............................................................................272 10.1.3.1. Uitgedrukte, niet gerealiseerde meerwaarden...................................272
INHOUD
11
10.1.3.2. Meerwaarden gerealiseerd in het kader van een belastingvrije reorganisatie .....................................................................................273 10.1.3.2.1. Verrichtingen tot en met 11 januari 2009 ......................................273 10.1.3.2.2. Verrichtingen vanaf 12 januari 2009 .............................................274 10.1.3.3. Meerwaarden vastgesteld naar aanleiding van de lening van aandelen............................................................................................276 10.1.4. Voorwaarde .......................................................................................................277 10.1.5. Bedrag van de meerwaarde................................................................................278 10.1.5.1. Verkoopkosten..................................................................................278 10.1.5.1.1. Tot en met aanslagjaar 2006 ..........................................................278 10.1.5.1.2. Vanaf aanslagjaar 2007..................................................................279 10.1.5.2. Disconto............................................................................................280 10.1.5.3. Wisselkoersverschillen .....................................................................281 10.2. Definitieve vrijstelling tax shelter erkende audiovisuele werken (Code 008) ..............282 10.3. Vrijgestelde gewestelijke steunmaatregelen (Code 014) ..............................................282 10.3.1. Vrijgestelde bedragen met ingang van aanslagjaar 2007...................................282 10.3.2. Vijgestelde bedragen met ingang van aanslagjaar 2008 ....................................283 10.3.3. Boekhoudkundige verwerking...........................................................................283 10.4. Andere (Code 007) .......................................................................................................286 10.4.1. Wet betreffende de continuïteit van ondernemingen .........................................286 10.4.2. Formele kapitaalvermindering...........................................................................288 10.4.3. Terugbetaling van belastingen...........................................................................288 10.4.4. Meerwaarde personenwagens............................................................................288 10.4.5. Neerwaartse correctie (artikel 185, §2 WIB).....................................................289 11. Aanpassingen in min van de begintoestand der reserves .....................................................290 VAK I. Reserves B. Vrijgestelde gereserveerde winst .............................................................291 1. Waardeverminderingen op handelsvorderingen ....................................................................292 1.1. Voorwaarden voor belastingvrijstelling........................................................................292 1.1.1.1.1. Materiële voorwaarden ..................................................................292 1.1.1.1.2. Formele voorwaarden ....................................................................296 1.1.1.1.3. Kwantitatieve beperking ................................................................296 1.2. Latere bestemming van de geboekte waardeverminderingen op vorderingen ..............297 1.3. Definitieve verliezen op vorderingen............................................................................298 1.3.1. Fiscale kwalificatie............................................................................................298 1.3.2. Bewijs................................................................................................................299 1.3.2.1. Faillissement.....................................................................................299 1.3.2.2. Andere ..............................................................................................301 1.4. Uitbreidingen ................................................................................................................304 1.4.1. Btw ....................................................................................................................304 1.4.2. Wet betreffende de continuïteit van ondernemingen en faillissementwet .........305 1.4.2.1. WCO.................................................................................................306 1.4.2.1.1. Juridische analyse ..........................................................................306 1.4.2.1.2. Fiscale relevantie ...........................................................................307 1.4.2.2. Het faillissement ...............................................................................308 1.4.2.2.1. Juridische analyse ..........................................................................308 1.4.2.2.2. Fiscale relevantie ...........................................................................310
12
INHOUD
1.5. Voorbeeld .....................................................................................................................310 1.5.1. Gegevens ...........................................................................................................310 1.5.2. Boekhoudkundige verwerking...........................................................................311 1.5.3. Fiscale verwerking.............................................................................................312 1.5.3.1. Vennootschapsbelasting ...................................................................312 1.5.3.1.1. Aangifte vennootschapsbelasting...................................................312 1.5.3.1.2. Formulier 204.3. ............................................................................312 1.5.3.2. Btw ...................................................................................................312 2. Voorzieningen voor risico's en kosten ...................................................................................314 2.1. Voorwaarden ................................................................................................................314 2.1.1. Materiële voorwaarden ......................................................................................314 2.1.2. Formele voorwaarden........................................................................................316 2.2. Casuïstiek......................................................................................................................318 2.2.1. Aansprakelijkheid..............................................................................................318 2.2.1.1. Professionele aansprakelijkheid........................................................318 2.2.1.1.1. Algemeen.......................................................................................318 2.2.1.1.2. Tienjarige aansprakelijkheid van architecten en aannemers ..........318 2.2.1.2. Productaansprakelijkheid..................................................................318 2.2.1.2.1. Algemeen.......................................................................................318 2.2.1.2.2. Waarborg en garantieverplichtingen..............................................319 2.2.1.3. Hangende geschillen.........................................................................320 2.2.2. Personeel – Brugpensioen - Pensioen................................................................321 2.2.2.1. Ontslag..............................................................................................321 2.2.2.2. Brugpensioen ....................................................................................321 2.2.2.3. Pensioenen........................................................................................322 2.2.2.4. Overlijdensdekking...........................................................................324 2.2.3. Andere ...............................................................................................................325 2.2.3.1. Herstelling ........................................................................................325 2.2.3.2. Verhuiskosten ...................................................................................326 2.2.3.3. Beurs- en foirekosten........................................................................326 2.2.3.4. Registratierechten (beroepsverkoper) ...............................................326 2.2.3.5. Bodemsanering .................................................................................326 2.2.3.6. Termijncontracten.............................................................................327 2.2.3.7. Interesten ..........................................................................................328 2.2.3.8. Bonus personeel................................................................................328 2.2.3.9. Verhuurgarantie ................................................................................328 2.2.3.10. Recupelbijdrage ................................................................................329 2.2.3.11. Kalversterfte .....................................................................................329 2.3. Latere bestemming van de geboekte voorzieningen voor risico's en kosten.................330 3. Uitgedrukte niet verwezenlijkte meerwaarden ......................................................................334 4. Verwezenlijkte meerwaarden ................................................................................................335 4.1. Het monetaire gedeelte van verwezenlijkte meerwaarden............................................335 4.2. Meerwaarde op aandelen verkregen of vastgesteld naar aanleiding van een fusie, splitsing of omzetting van vennootschappen ......................................................335 4.3. Meerwaarde bij inbreng van een bedrijfsafdeling of van een algemeenheid van goederen.................................................................................................................335 4.4. Meerwaarden (oud stelsel)............................................................................................336 4.4.1. De vóór 1 januari 1990 vastgestelde of verwezenlijkte meerwaarden...............336
INHOUD
13
4.4.1.1. Gedwongen meerwaarden ................................................................336 4.4.1.2. Niet monetair gedeelte van verwezenlijkte meerwaarden ................337 4.4.2. Het niet monetaire gedeelte van de tot en met het aanslagjaar 1991 vrijwillig verwezenlijkte meerwaarden op bepaalde aandelen ..........................338 4.4.3. Meerwaarden ten gevolge van devaluatie..........................................................338 5. Gespreid te belasten verwezenlijkte meerwaarden ................................................................339 5.1. De meerwaarden ...........................................................................................................339 5.1.1. Gedwongen meerwaarden .................................................................................339 5.1.2. Vrijwillig verwezenlijkte meerwaarden ............................................................341 5.1.3. Sale and lease back............................................................................................344 5.2. Aard van de activa ........................................................................................................347 5.3. Bedrag van de meerwaarde...........................................................................................350 5.4. De herbelegging............................................................................................................350 5.5. De herbeleggingstermijn...............................................................................................351 5.6. Gespreide belasting.......................................................................................................353 5.7. Formaliteiten.................................................................................................................354 5.8. Boekhoudkundige verwerking ......................................................................................355 5.9. Toepassing ....................................................................................................................357 5.9.1. Gegevens ...........................................................................................................357 5.9.2. Berekening van de meerwaarde.........................................................................358 5.9.3. Journaalposten boekjaar 31/12/N10 ..................................................................358 5.9.4. Berekening van de terug te nemen gespreid te belasten meerwaarde................358 5.9.5. Boeking terugname............................................................................................360 5.9.6. Verwerking in aangifte vennootschapsbelasting ...............................................360 5.10. Evaluatie .......................................................................................................................361 5.11. Meerwaarden op overheidseffecten ..............................................................................362 6. Meerwaarden op bedrijfsvoertuigen ......................................................................................363 6.1. Bedrijfsvoertuigen ........................................................................................................363 6.2. Gedwongen versus vrijwillig verwezenlijkte meerwaarden .........................................363 6.3. Bedrag van de meerwaarde...........................................................................................364 6.4. Herbelegging ................................................................................................................364 6.5. Andere voorwaarden.....................................................................................................366 7. Meerwaarden binnenschepen.................................................................................................368 7.1. Binnenschepen..............................................................................................................368 7.2. Gedwongen versus vrijwillig verwezenlijkte meerwaarden .........................................368 7.3. Bedrag van de meerwaarde...........................................................................................369 7.4. Herbelegging ................................................................................................................369 7.5. Andere voorwaarden.....................................................................................................370 8. Meerwaarden op zeeschepen .................................................................................................371 9. Investeringsreserve ................................................................................................................372 9.1. Bedrag...........................................................................................................................372 9.2. Beperkingen..................................................................................................................373 9.2.1. Absolute beperking............................................................................................373 9.2.2. Belaste reserves .................................................................................................373 9.2.3. Voorbeeld ..........................................................................................................374 9.3. Voorwaarden ................................................................................................................375 9.3.1. Kleine vennootschap .........................................................................................375 9.3.2. Onaantastbaarheidsvoorwaarde .........................................................................376
14
INHOUD
9.3.3. Investeringsverplichting ....................................................................................376 9.3.4. Formele voorwaarde..........................................................................................377 9.3.5. Geen cumul met aftrek voor risicokapitaal........................................................377 10. Tax - Shelter erkende audiovisuele werken .........................................................................379 10.1. Vrijstelling ....................................................................................................................379 10.2. Belastbaar tijdperk vrijstelling......................................................................................379 10.3. Begrenzing....................................................................................................................380 10.4. Voorwaarden ................................................................................................................380 10.4.1. De raamovereenkomst .......................................................................................380 10.4.2. In aanmerking komend werk .............................................................................382 10.4.3. Productievennootschap......................................................................................383 10.4.4. Andere ...............................................................................................................383 10.5. Definitieve vrijstelling ..................................................................................................385 10.6. Boekhoudkundige aspecten ..........................................................................................385 10.6.1. Rechten en verplichtingen uit de raamovereenkomst ........................................385 10.6.2. Onaantastbaarheidsvoorwaarde .........................................................................386 10.7. Evaluatie .......................................................................................................................386 11. Andere vrijgestelde bestanddelen ........................................................................................389 11.1. Kosten van collectief vervoer .......................................................................................389 11.1.1. Gemeenschappelijk woon-werkverkeer.............................................................389 11.1.2. Bedoelde voertuigen..........................................................................................390 11.1.3. Bedoelde kosten ................................................................................................390 11.1.4. Meer- en minderwaarden...................................................................................391 11.1.5. Onaantastbaarheidsvoorwaarde .........................................................................391 11.2. Kosten van beveiliging .................................................................................................393 11.2.1. Bedoelde vrijstelling..........................................................................................393 11.2.2. Bedoelde vennootschappen ...............................................................................393 11.2.3. Onaantastbaarheidsvoorwaarde .........................................................................393 11.3. Kosten fietsgebruik voor woon-werkverkeer................................................................394 11.4. Personenwagens met een CO2-uitstoot van 0 gram ......................................................394 11.5. Kapitaalsubsidies ..........................................................................................................394 11.6. Vrijstellingen voor specifieke sectoren.........................................................................396 11.7. Vrijgestelde reserves die thans niet meer aangelegd kunnen worden ...........................397 11.7.1. Voorziening voor sociaal passief.......................................................................397 11.7.2. Investeringsreserve ............................................................................................398 11.7.3. Fiscaal toegelaten afschrijvingen boven de aanschaffingswaarde.....................398 11.7.4. Winsten besteed aan de afkoop van FIV-aandelen ............................................398 11.7.5. Vrijgestelde reserves van innovatievennootschappen .......................................399 VAK II. Verworpen uitgaven ....................................................................................................401 1. Beroepskosten: Algemene voorwaarden................................................................................402 1.1. Gedaan of gedragen tijdens het belastbaar tijdperk ......................................................403 1.1.1. Belastbaar tijdperk.............................................................................................403 1.1.2. Betaald...............................................................................................................403 1.1.3. Gedragen ...........................................................................................................403 1.1.4. Zekere en vaststaande schuld ............................................................................404 1.1.5. “En” of “Of” ......................................................................................................406
INHOUD
15
1.1.6. Toepassingen .....................................................................................................408 1.1.6.1. Vooruitbetaalde kosten .....................................................................408 1.1.6.2. Bezoldiging bestuurder.....................................................................408 1.2. Om belastbare inkomsten te verkrijgen of te behouden................................................410 1.2.1. Belastbare inkomsten.........................................................................................410 1.2.2. Intentioneel element?.........................................................................................413 1.2.2.1. Algemeen..........................................................................................413 1.2.2.2. Schadevergoeding.............................................................................414 1.2.3. Noodzakelijk voor de beroepswerkzaamheid ....................................................418 1.2.3.1. De beroepswerkzaamheid .................................................................419 1.2.3.1.1. Begrip ............................................................................................419 1.2.3.1.2. Van de belastingplichtige...............................................................426 1.2.3.1.3. Toepassing: gratis ter beschikking stellen van een onroerend goed ...............................................................................................426 1.2.3.2. Aard van de band..............................................................................429 1.2.3.3. Bewijs van de band...........................................................................430 1.2.4. Rechtspraak .......................................................................................................431 1.2.5. Voorafgaande beslissingen ................................................................................438 1.3. Verantwoording van de echtheid en het bedrag............................................................438 2. Verworpen uitgaven...............................................................................................................445 2.1. Niet aftrekbare belastingen (Code 029) ........................................................................445 2.2. Gewestelijke belastingen, heffingen en retributies (code 028) .....................................446 2.3. Geldboeten, verbeurdverklaringen en straffen van alle aard (Code 030)......................448 2.3.1. Algemeen...........................................................................................................448 2.3.2. Verkeersboeten ..................................................................................................448 2.3.3. Btw-boeten ........................................................................................................450 2.3.4. Belastingadministratieve geldboeten inzake registratierechten .........................451 2.3.5. Sociale boetes ....................................................................................................451 2.3.6. E.E.G. – boetes wegens kartelvorming..............................................................451 2.3.7. Boete eurovignet................................................................................................452 2.3.8. Belastingverhoging beurstaks............................................................................453 2.3.9. Boete of bijdrage laattijdige neerlegging jaarrekening......................................453 2.3.9.1. Jaarrekeningen afgesloten vanaf 31 december 2002, doch vóór 1 oktober 2005..................................................................................453 2.3.9.2. Jaarrekeningen afgesloten vanaf 1 oktober 2005..............................453 2.3.10. Boete emissierechten - groenestroomcertificaten ..............................................453 2.3.11. Enkel strafrechtelijke geldboeten en geldboeten met betrekking tot de niet aftrekbare inkomstenbelastingen? .....................................................................454 2.4. Niet aftrekbare pensioenen en pensioenbijdragen (Code 031)......................................455 2.4.1. Het Belgisch pensioenstelsel .............................................................................455 2.4.1.1. De eerste peiler: het wettelijk pensioen ............................................455 2.4.1.2. De tweede peiler: het bovenwettelijk bedrijfspensioen ....................455 2.4.1.2.1. De Wet op de aanvullende pensioenen ..........................................455 2.4.1.2.2. Technieken.....................................................................................458 2.4.1.3. De derde peiler: het individueel bovenwettelijk pensioen ................467 2.4.2. Andere dekkingen..............................................................................................468 2.4.3. Bedoelde kosten ................................................................................................469 2.4.3.1. Aftrekbare kosten .............................................................................469
16
INHOUD
2.4.3.1.1. Pensioenen, renten of als zodanig geldende toelagen ....................469 2.4.3.1.2. Werkgeversbijdragen en -premies .................................................470 2.4.3.1.3. Premies bedrijfsleidersverzekeringen ............................................470 2.4.3.1.4. Andere rechtverkrijgenden – collectieve verkoopsverzekering .....470 2.4.3.2. Voorwaarden ....................................................................................471 2.4.3.3. Beperkingen......................................................................................473 2.4.3.3.1. Toezeggingen bij overlijden ..........................................................473 2.4.3.3.2. Toezeggingen bij pensionering ......................................................473 2.4.3.3.3. Toezeggingen bij arbeidsongeschiktheid .......................................491 2.4.3.3.4. Cafetariaplannen en solidariteitstoezeggingen...............................492 2.4.3.4. Algemene voorwaarden inzake beroepskosten.................................492 2.4.3.5. Formele verplichtingen.....................................................................492 2.4.3.6. Gegevensbank “Opbouw aanvullende pensioenen” .........................493 2.4.3.7. Toepassing........................................................................................494 2.5. Niet aftrekbare autokosten en minderwaarden op autovoertuigen (Code 032).............495 2.5.1. Algemeen...........................................................................................................495 2.5.2. Bedoelde voertuigen..........................................................................................495 2.5.3. Niet bedoelde voertuigen...................................................................................497 2.5.4. Aan de aftrekbeperking onderworpen kosten ....................................................498 2.5.5. Niet aan de aftrekbeperking onderworpen kosten .............................................498 2.5.6. Aftrekbeperking.................................................................................................499 2.5.6.1. Vroegere regeling .............................................................................499 2.5.6.2. Nieuwe regeling................................................................................499 2.5.6.2.1. Principe..........................................................................................499 2.5.6.2.2. Cijfermatige uitwerking .................................................................502 2.5.6.2.3. Praktisch ........................................................................................503 2.5.7. Bijzondere gevallen ...........................................................................................504 2.5.7.1. Aan derden terugbetaalde kosten......................................................504 2.5.7.2. Terugbetaling van de kosten woon - werkverkeer ............................505 2.5.7.3. Aan derden aangerekende verplaatsingskosten en kilometervergoedingen. ....................................................................505 2.5.7.4. Voordelen van alle aard ....................................................................505 2.5.7.5. Vergoedingen van verzekeringsmaatschappijen...............................507 2.5.7.6. Directiewagens .................................................................................507 2.5.7.7. Parking cliënteel en personeel ..........................................................508 2.5.7.8. Buitenland.........................................................................................508 2.6. Niet aftrekbare receptiekosten en kosten voor relatiegeschenken (Code 033)..............509 2.6.1. Principe..............................................................................................................509 2.6.1.1. Receptiekosten..................................................................................509 2.6.1.2. Relatiegeschenken ............................................................................513 2.6.2. Uitzondering op basis van de wet......................................................................514 2.6.3. Andere uitzonderingen ......................................................................................515 2.6.3.1. Bepaalde receptiekosten ...................................................................515 2.6.3.2. Culturele en sportieve manifestaties .................................................515 2.6.3.3. Sociale voordelen .............................................................................516 2.7. Niet aftrekbare restaurantkosten (Code 025) ................................................................516 2.7.1. Algemeen...........................................................................................................516 2.7.2. Uitzondering op basis van de wet......................................................................517
INHOUD
17
2.7.3. Andere uitzonderingen ......................................................................................518 2.7.3.1. Buitenlandse restaurantkosten ..........................................................518 2.7.3.2. Restaurantkosten van buitenlandse klanten ......................................518 2.7.3.3. Seminaries en studiedagen................................................................518 2.7.3.4. Vergoeding voor dienstreizen...........................................................519 2.7.3.5. Sociale voordelen .............................................................................519 2.7.4. Doorgerekende kosten .......................................................................................520 2.8. Kosten voor niet-specifieke beroepskledij (Code 034).................................................520 2.9. Overdreven interesten (Code 035) ................................................................................522 2.9.1. Algemeen...........................................................................................................522 2.9.2. Overdreven interesten........................................................................................523 2.10. Interesten met betrekking tot een gedeelte van bepaalde leningen (Code 036) ............525 2.11. Abnormale of goedgunstige voordelen (Code 037)......................................................526 2.11.1. Materieel toepassingsgebied..............................................................................526 2.11.1.1. Principe.............................................................................................526 2.11.1.2. Uitzondering .....................................................................................528 2.11.2. Personeel toepassingsgebied..............................................................................533 2.11.3. Bedrag ...............................................................................................................534 2.11.4. Taxatiestelsel .....................................................................................................536 2.11.5. Enige casuïstiek .................................................................................................536 2.11.5.1. Renteloze leningen ...........................................................................536 2.11.5.2. Afstand van schuldvordering ............................................................538 2.11.5.3. Overdracht van activa tegen een te lage waarde ...............................543 2.11.5.4. Aankoop van activa tegen een te hoge waarde .................................544 2.11.5.5. Verrekenprijzen ................................................................................544 2.11.5.6. Verzaken aan een aankoopoptie .......................................................547 2.11.5.7. Schadevergoeding.............................................................................548 2.11.6. Samenhang met andere wettelijke bepalingen...................................................548 2.11.6.1. Artikel 54 WIB .................................................................................548 2.11.6.2. Artikel 49 WIB .................................................................................551 2.11.6.3. Artikel 185, §2 WIB .........................................................................556 2.11.6.4. Artikel 207 WIB ...............................................................................557 2.12. Sociale voordelen (Code 038).......................................................................................558 2.12.1. Begrip ................................................................................................................558 2.12.2. Principe..............................................................................................................558 2.12.3. Aftrekbare sociale voordelen.............................................................................558 2.12.4. Anciënniteitspremies .........................................................................................561 2.12.5. Huwelijkspremies ..............................................................................................562 2.12.6. Verstrekken van sociale maaltijden in een bedrijfsrestaurant............................562 2.12.7. Maaltijd-, sport-, cultuur- en ecocheques ..........................................................563 2.12.7.1. Vrijgesteld sociaal voordeel .............................................................563 2.12.7.1.1. Maaltijdcheques .............................................................................563 2.12.7.1.2. Sport- en cultuurcheques ...............................................................565 2.12.7.1.3. Eco-cheques...................................................................................565 2.12.7.2. Aftrekbaarheid als beroepskost.........................................................566 2.12.8. Personeelskortingen...........................................................................................567 2.12.9. PC Privé.............................................................................................................568 2.12.10. Kinderopvang .................................................................................................569
18
INHOUD
2.12.11. Hospitalisatieverzekering ...............................................................................569 2.12.12. Terbeschikkingstelling fiets............................................................................570 2.13. Liberaliteiten (Code 039)..............................................................................................570 2.13.1. Algemeen...........................................................................................................570 2.13.2. Vereiste van een kost.........................................................................................571 2.13.3. Bijzondere toepassing: bestuurs- en beheersvergoedingen................................571 2.13.3.1. Bestuurdersbezoldigingen betaald aan een vennootschap ................571 2.13.3.2. Tantièmes behoren niet tot de belastbare basis.................................573 2.13.3.2.1. Bezoldigingen van bestuurders zijn onvoorwaardelijk beroepskosten ................................................................................575 2.13.3.2.2. Bezoldigingen van bestuurders zijn beroepskosten onder de algemene voorwaarden van artikel 49 WIB...................................576 2.13.3.2.3. Overdreven bezoldigingen van bestuurders vormen abnormale of goedgunstige voordelen ...........................................579 2.13.3.2.4. Conclusie: een vijfde denkpiste? ...................................................579 2.13.3.3. Managementfees...............................................................................580 2.14. Waardeverminderingen en minderwaarden op aandelen (Code 040) ...........................584 2.14.1. Principe..............................................................................................................584 2.14.2. Bedrag van de minderwaarde ............................................................................586 2.14.3. Uitzondering......................................................................................................587 2.14.3.1. Gehele verdeling van het maatschappelijk vermogen.......................587 2.14.3.1.1. Tijdstip...........................................................................................587 2.14.3.1.2. Andere verrichtingen dan ontbinding en faillissement ..................590 2.14.3.2. Verlies aan gestort kapitaal...............................................................591 2.14.3.3. Voorbeeld .........................................................................................591 2.14.3.4. Waardeverminderingen of minderwaarden op eigen aandelen.........592 2.14.4. Terugname van waardeverminderingen ............................................................592 2.15. Terugnemingen van vroegere vrijstellingen (Code 041) ..............................................593 2.16. Werknemersparticipatie (Code 043) .............................................................................593 2.17. Vergoeding ontbrekende coupon (Code 026) ...............................................................594 2.18. Kosten tax shelter audiovisuele werken (Code 027).....................................................594 2.19. Gewestelijke premies en kapitaal- en interestsubsidies (Code 024) .............................594 2.20. Niet aftrekbare betalingen naar bepaalde staten (code 054) .........................................595 2.20.1. Aangifteverplichting..........................................................................................595 2.20.1.1. Algemeen..........................................................................................595 2.20.1.2. Verduidelijkingen .............................................................................596 2.20.1.2.1. Betalingen ......................................................................................596 2.20.1.2.2. Aan te geven bedrag ......................................................................597 2.20.1.2.3. Belastbaar tijdperk .........................................................................597 2.20.1.2.4. Rechtstreeks of onrechtstreeks.......................................................597 2.20.1.2.5. Aan personen .................................................................................598 2.20.1.2.6. Gevestigd in ...................................................................................598 2.20.1.2.7. Geviseerde staten ...........................................................................599 2.20.2. Verworpen uitgave ............................................................................................600 2.20.2.1. Algemeen..........................................................................................600 2.20.2.2. Werkelijke en oprechte verrichtingen...............................................601 2.20.2.3. Personen andere dan artificiële constructies .....................................601 2.21. Andere (Code 042) .......................................................................................................601
INHOUD
19
2.21.1. Kosten van jacht, visvangst, pleziervaartuigen en lusthuizen............................601 2.21.2. Kosten die op onredelijke wijze de beroepsbehoeften overtreffen ....................605 2.21.3. Restorno’s in coöperatieve verbruiksverenigingen............................................610 2.21.4. De jaarlijkse taks op winstdeelnemingen ..........................................................611 2.21.5. De bijzondere taks op kasbons ..........................................................................611 2.21.6. De uitzonderlijke taks op de stortingen bestemd voor het lange termijnsparen .....................................................................................................611 2.21.7. Omkoping..........................................................................................................611 VAK III. Uitgekeerde dividenden .............................................................................................613 1. Gewone dividenden (Code 050) ............................................................................................614 1.1. Voordelen van aandelen ...............................................................................................614 1.2. Terugbetaling van maatschappelijk kapitaal.................................................................616 1.2.1. Algemeen...........................................................................................................616 1.2.2. Speciale gevallen ...............................................................................................619 1.2.2.1. Reële kapitaalvermindering onmiddellijk gevolgd door een formele kapitaalverhoging ................................................................619 1.2.2.2. Kapitaalverhoging onmiddellijk gevolgd door een reële kapitaalvermindering ........................................................................619 1.2.3. Behandeling in hoofde van de aandeelhouder onderworpen aan de vennootschapsbelasting .....................................................................................621 1.3. Terugbetaling van uitgiftepremies en van bedragen waarop ter gelegenheid van de uitgifte van winstbewijzen is ingeschreven .......................................................622 1.4. Liquidatie- en inkoopboni.............................................................................................623 1.5. Geherkwalificeerde interesten ......................................................................................623 1.5.1. Materieel toepassingsgebied..............................................................................623 1.5.1.1. Voorschotten.....................................................................................624 1.5.1.1.1. Begripsomschrijving......................................................................624 1.5.1.1.2. De rekening courant.......................................................................626 1.5.1.1.3. De openstaande koopprijs..............................................................630 1.5.1.2. Marktrente ........................................................................................636 1.5.1.3. Begrenzing........................................................................................636 1.5.2. Personeel toepassingsgebied..............................................................................637 1.5.3. Temporeel toepassingsgebied............................................................................639 1.6. Roerende voorheffing ...................................................................................................639 1.6.1. Algemeen...........................................................................................................639 1.6.2. Schuldenaar .......................................................................................................639 1.6.3. Vrijstellingen .....................................................................................................640 1.6.3.1. Vrijstelling voor dividenden toegekend door de dochtervennootschap aan de moedervennootschap ..........................640 1.6.3.1.1. Voorwaarden vrijstelling ...............................................................640 1.6.3.1.2. Vennootschapsvorm.......................................................................641 1.6.3.1.3. Minimumparticipatie .....................................................................642 1.6.3.1.4. Permanentievoorwaarde.................................................................642 1.6.3.1.5. Attest..............................................................................................643 1.6.3.1.6. Anti-rechtsmisbruikbepaling..........................................................644 1.6.3.1.7. Belang van de vrijstelling ..............................................................644
20
INHOUD
1.6.3.2.
Vrijstelling of vermindering op basis van internationale verdragen ..........................................................................................646 1.6.3.3. Andere vrijstellingen ........................................................................646 1.6.4. Opeisbaarheid ....................................................................................................647 1.6.5. Tarief .................................................................................................................647 1.6.5.1. Principe.............................................................................................647 1.6.5.2. V.V.P.R. - aandelen ..........................................................................647 1.7. Belastbaar bedrag..........................................................................................................653 1.7.1. Het "bruto dividend", wanneer de roerende voorheffing volledig wordt ingehouden. .......................................................................................................654 1.7.2. Het "netto dividend", wanneer de roerende voorheffing volledig door de vennootschap wordt gedragen. ..........................................................................654 1.7.3. Het "semi–bruto dividend", wanneer de roerende voorheffing gedeeltelijk wordt ingehouden en gedeeltelijk door de vennootschap wordt gedragen. .......655 1.7.4. Van roerende voorheffing vrijgestelde dividenden ...........................................656 1.7.5. Ten onrechte niet ingehouden roerende voorheffing .........................................656 2. Verkrijging van eigen aandelen (Code 051) ..........................................................................657 2.1. Bedoelde dividenden ....................................................................................................657 2.1.1. Algemeen...........................................................................................................657 2.1.2. Verkrijging onder de voorwaarden van het vennootschapsrecht .......................657 2.2. Vennootschapsrechtelijke bepalingen...........................................................................658 2.2.1. De verkrijging....................................................................................................658 2.2.2. Tijdens het bezit van de eigen aandelen ............................................................660 2.2.3. Vervreemding ....................................................................................................661 2.3. Boekhoudkundige aspecten ..........................................................................................661 2.3.1. Verkrijging ........................................................................................................661 2.3.2. Waardevermindering .........................................................................................662 2.3.3. Vervreemding ....................................................................................................662 2.4. Vermindering van het fiscaal kapitaal ..........................................................................662 2.5. Roerende voorheffing ...................................................................................................663 2.5.1. Uitkeringen tot en met 31 december 2002.........................................................663 2.5.1.1. Algemeen..........................................................................................663 2.5.1.2. Richtlijnen fiscale ambtenaren .........................................................664 2.5.1.3. Beoordeling ......................................................................................664 2.5.2. Uitkeringen vanaf 1 januari 2003 ......................................................................667 2.6. Principe.........................................................................................................................667 2.6.1.1. Kritische analyse van de maatregel ..................................................668 2.6.1.1.1. Tijdstip van opeisbaarheid .............................................................668 2.6.1.1.2. Bedrag van het dividend ................................................................669 2.6.1.1.3. Verrekening RV.............................................................................670 2.6.1.1.4. Vrijstelling RV...............................................................................670 2.6.1.2. Uitzonderingen .................................................................................670 2.6.1.2.1. Belastingvrije reorganisatie ...........................................................670 2.6.1.2.2. Beursgenoteerde aandelen .............................................................671 2.6.1.2.3. Erkende coöperatieve vennootschappen ........................................671 2.7. Voorbeeld .....................................................................................................................671 2.7.1. Gegevens ...........................................................................................................671 2.7.2. Fiscale samenstelling van het kapitaal...............................................................672
INHOUD
21
2.7.3. Inkoop eigen aandelen .......................................................................................673 2.7.4. Kapitaalvermindering ........................................................................................674 3. Overlijden, uittreding of uitsluiting van een vennoot (Code 052) .........................................676 3.1. Bedoelde dividenden ....................................................................................................676 3.2. Roerende voorheffing ...................................................................................................677 3.2.1. Uitkeringen tot en met 31 december 2002.........................................................677 3.2.2. Uitkeringen vanaf 1 januari 2003 ......................................................................677 3.2.2.1. Principe.............................................................................................677 3.2.2.2. Uitzondering .....................................................................................678 3.2.2.3. Kritische analyse van de maatregel ..................................................678 4. Verdeling van maatschappelijk vermogen (Code 053)..........................................................679 4.1. Algemeen......................................................................................................................679 4.1.1. Vennootschapsrechtelijke regels .......................................................................679 4.1.2. Fiscale regels .....................................................................................................679 4.2. Bedoelde dividenden ....................................................................................................680 4.3. Roerende voorheffing ...................................................................................................682 4.3.1. Uitkeringen tot en met 31 december 2002.........................................................682 4.3.2. Uitkeringen vanaf 1 januari 2003 ......................................................................682 4.3.2.1. Principe.............................................................................................682 4.3.2.2. Kritische analyse van de maatregel ..................................................682 4.3.3. Herkwalificatie ..................................................................................................683 4.3.3.1. Simulatie...........................................................................................683 4.3.3.2. Antirechtsmisbruikbepaling..............................................................684 VAK IV. Uiteenzetting van de winst .........................................................................................685 1. Principe..................................................................................................................................686 2. Aftrekbeperking artikel 207, lid 2, WIB................................................................................687 2.1. Principe.........................................................................................................................687 2.2. Aftrekverbod op ontvangen abnormale of goedgunstige voordelen .............................687 2.2.1. Ratio legis..........................................................................................................688 2.2.2. Het gedeelte van het resultaat dat voortkomt van…..........................................688 2.2.3. … abnormale of goedgunstige voordelen ….....................................................688 2.2.4. … vermeld in artikel 79 WIB ............................................................................692 2.2.5. Geen compensatie met het verlies van het belastbare tijdperk ..........................693 2.2.6. Verhouding met artikel 185, § 2 WIB ...............................................................695 2.2.7. DBI – aftrek.......................................................................................................696 3. Opsplitsing fiscaal resultaat ...................................................................................................697 3.1. Belgisch resultaat versus buitenlands resultaat.............................................................697 3.2. Bij verdrag vrijgesteld resultaat....................................................................................698 3.2.1. Doelstelling van dubbelbelastingverdragen.......................................................698 3.2.2. Ondernemingswinst...........................................................................................699 3.2.3. Onroerend inkomen ...........................................................................................701 3.3. Vaststelling van het buitenlands resultaat.....................................................................701 3.3.1. Algemeen...........................................................................................................701 3.3.2. Correcties van het nettoboekresultaat................................................................703 3.4. Aanrekening van verliezen ...........................................................................................704 3.4.1. Verplichte aanrekeningswijze............................................................................704
22
INHOUD
3.4.1.1. Velasquez – doctrine ........................................................................704 3.4.1.2. Impact van het Europees recht..........................................................705 3.4.2. Vermijden van dubbele verliescompensatie (“recapture”) ................................707 3.4.3. Invullen van de aangifte ....................................................................................709 4. Niet-belastbare bestanddelen .................................................................................................711 4.1. Vrijgestelde giften ........................................................................................................711 4.1.1. Bedoelde giften..................................................................................................711 4.1.2. Voorwaarden .....................................................................................................716 4.1.3. Fiscaaltechnische verwerking............................................................................716 4.2. Vrijstelling aanvullend personeel voor bepaalde doeleinden........................................717 4.2.1. Algemeen...........................................................................................................717 4.2.2. Formaliteiten .....................................................................................................718 4.2.2.1. Nominatieve opgave .........................................................................718 4.2.2.2. Attesten.............................................................................................718 4.3. Vrijstelling bijkomend personeel KMO........................................................................719 4.3.1. Vrijstellingsvoorwaarden ..................................................................................719 4.3.1.1. Minder dan 11 werknemers ..............................................................719 4.3.1.2. Bijkomende tewerkstelling in België................................................720 4.3.1.3. Per in België bijkomende personeelseenheid met laag loon.............720 4.3.1.4. Berekening van het gemiddeld personeelsbestand ...........................721 4.3.1.4.1. Principe..........................................................................................721 4.3.1.4.2. Niet in aanmerking komende personen..........................................721 4.3.1.4.3. Berekening van de gepresteerde arbeidsdagen per personeelslid ..................................................................................723 4.3.1.4.4. Berekening van het gemiddeld dag- of uurloon.............................723 4.3.1.4.5. Gepresteerde arbeidsdagen van personeelsleden met een laag loon ................................................................................................724 4.3.1.4.6. Berekening van het gemiddeld personeelsbestand.........................725 4.3.1.5. Berekening van het aantal personeelseenheden waarvoor de vrijstelling kan bekomen worden......................................................726 4.3.1.5.1. Algemeen.......................................................................................726 4.3.1.5.2. Totale personeelsaangroei..............................................................726 4.3.1.5.3. Aangroei van de personeelsleden met een laag loon......................727 4.3.1.5.4. Nieuwe ondernemingen .................................................................727 4.3.1.5.5. Berekening van het aantal personeelseenheden waarvoor vrijstelling kan bekomen worden...................................................727 4.3.2. Bedrag en duur van de vrijstelling.....................................................................727 4.3.3. Aanrekening van de vrijstelling.........................................................................728 4.3.4. Behoud van de vrijstelling – Vermindering van het personeelsbestand ............728 4.3.5. Bijzondere gevallen ...........................................................................................729 4.3.5.1. Helpende gezinsleden van zelfstandigen ..........................................729 4.3.5.2. Erkende leerlingen............................................................................730 4.3.5.3. Overname van het personeel van ondernemingen in faling ..............730 4.3.5.4. Belastingvrije verrichtingen als bedoeld in de art. 46 en 211 WIB ..................................................................................................730 4.3.5.5. Uitzendkrachten................................................................................730 4.3.6. Formaliteiten .....................................................................................................731 4.4. Vrijstelling voor tewerkstelling van stagiairs ...............................................................731
INHOUD
23
4.5. Andere niet-belastbare bestanddelen ............................................................................731 4.5.1. Meerwaarden op ongebouwde onroerende goederen verwezenlijkt door vennootschappen van huisvesting .....................................................................731 4.5.2. Meerwaarden op bepaalde openbare effecten....................................................732 4.5.2.1. Algemeen..........................................................................................732 4.5.2.2. Bedoelde meerwaarden.....................................................................732 4.5.2.3. Herbelegging ....................................................................................733 4.5.2.4. Gespreide taxatie ..............................................................................733 4.5.2.5. Formaliteiten.....................................................................................733 4.6. Aftrekbeperkingen ........................................................................................................734 5. Definitief belaste inkomsten en vrijgestelde roerende inkomsten .........................................735 6. Aftrek voor octrooi-inkomsten ..............................................................................................736 6.1. Inleiding........................................................................................................................736 6.2. Personeel toepassingsgebied.........................................................................................737 6.3. Materieel toepassingsgebied .........................................................................................737 6.3.1. Aftrek ................................................................................................................737 6.3.2. Octrooien ...........................................................................................................737 6.3.2.1. Een octrooi........................................................................................738 6.3.2.2. Ontwikkeling of verbetering in een onderzoekscentrum ..................742 6.3.3. Octrooi-inkomsten.............................................................................................744 6.3.3.1. Begrip ...............................................................................................744 6.3.3.1.1. Vergoedingen voor licenties ..........................................................745 6.3.3.1.2. Vergoedingen begrepen in verkoopprijs ........................................747 6.3.3.2. Verminderingen ................................................................................748 6.3.3.3. At arm’s length - correcties ..............................................................749 6.3.3.4. Meerdere octrooien voor één product...............................................749 6.3.4. Formele voorwaarde..........................................................................................750 6.4. Temporeel toepassingsgebied .......................................................................................751 7. Aftrek voor risicokapitaal ......................................................................................................753 7.1. Personeel toepassingsgebied.........................................................................................753 7.2. Het begrip risicokapitaal...............................................................................................754 7.2.1. Schematische voorstelling .................................................................................754 7.2.2. De verschillende bestanddelen van het risicokapitaal .......................................755 7.2.2.1. Het eigen vermogen..........................................................................755 7.2.2.2. Aandelen...........................................................................................757 7.2.2.3. Activa die in het buitenland belastbare inkomsten genereren...........758 7.2.2.4. Antimisbruikbepalingen ...................................................................760 7.2.2.4.1. Op onredelijke wijze de beroepsbehoeften overtreffen..................761 7.2.2.4.2. Beleggingen ...................................................................................761 7.2.2.4.3. Onroerende goederen waarover bepaalde bedrijfsleiders het gebruik hebben...............................................................................767 7.2.2.5. Herwaarderingsmeerwaarden en kapitaalsubsidies ..........................770 7.2.2.6. Belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling ...........................774 7.2.2.7. Voorraadactualisering erkende diamanthandelaars ..........................774 7.2.3. Tijdstip beoordeling...........................................................................................774 7.2.3.1. Uitgangspunt.....................................................................................774 7.2.3.2. Wijzigingen tijdens het belastbaar tijdperk.......................................775 7.2.3.2.1. Activa minus passiva buitenlandse vaste inrichting.......................775
24
INHOUD
7.2.3.2.2. Andere bestanddelen......................................................................775 7.2.3.2.3. Eigen vermogen .............................................................................776 7.3. Het tarief .......................................................................................................................785 7.3.1. Algemeen...........................................................................................................785 7.3.2. Kleine vennootschappen....................................................................................786 7.3.3. Korte of lange belastbare tijdperken..................................................................786 7.4. Aftrek............................................................................................................................787 7.4.1. Berekening.........................................................................................................787 7.4.2. Techniek ............................................................................................................787 7.4.3. Overdracht .........................................................................................................788 7.5. Voorwaarden ................................................................................................................790 7.5.1. Niet uitkering.....................................................................................................790 7.5.2. Formulier ...........................................................................................................790 7.5.3. Geen cumul met vrijgestelde investeringsreserve .............................................790 7.6. Optimalisatie.................................................................................................................791 7.6.1.1. Inbreng buitenlandse activa ..............................................................791 7.6.1.2. Inbreng schuldenvorderingen ...........................................................791 7.6.1.3. Gespreide taxatie van meerwaarden .................................................791 7.6.1.4. Overdracht van de aandelen..............................................................792 7.6.1.5. Aanvalspistes tegen misbruiken?......................................................792 7.7. Inwerkingtreding ..........................................................................................................796 7.8. Evaluatie .......................................................................................................................797 7.8.1. Algemeen...........................................................................................................797 7.8.2. Is het doel bereikt?.............................................................................................798 7.8.2.1. Aandelen in handen van natuurlijke personen ..................................798 7.8.2.2. Aandelen in handen van een vennootschap ......................................799 7.8.2.3. Andere ..............................................................................................799 8. Vorige verliezen.....................................................................................................................801 9. Investeringsaftrek ..................................................................................................................802 9.1. In aanmerking komende investeringen .........................................................................802 9.1.1. Algemeen...........................................................................................................802 9.1.2. Materiële en immateriële vaste activa ...............................................................802 9.1.3. Nieuwe materiële of immateriële vaste activa...................................................802 9.1.4. Belgische inrichtingsvereiste.............................................................................804 9.1.5. Investeringen van het boekjaar ..........................................................................804 9.2. Uitgesloten investeringen .............................................................................................805 9.2.1. Algemeen...........................................................................................................805 9.2.2. Niet uitsluitend voor beroepsdoeleinden ...........................................................806 9.2.3. Afstaan van het gebruik door middel van leasing, opstal en erfpacht ...............806 9.2.4. Overdracht van het recht van gebruik anders dan door middel van leasing, opstal en erfpacht...............................................................................................806 9.2.5. Vaste activa die niet afschrijfbaar zijn of vaste activa waarvan de afschrijvingen gespreid zijn over minder dan 3 belastbare tijdperken...............812 9.2.6. Personenauto’s en auto’s voor dubbel gebruik ..................................................812 9.2.7. Bij de aankoopprijs komende kosten en onrechtstreekse productiekosten ........813 9.3. Soorten investeringsaftrek ............................................................................................813 9.3.1. De eenmalige investeringsaftrek .......................................................................814 9.3.1.1. De gewone eenmalige investeringsaftrek .........................................814
INHOUD
25
9.3.1.1.1. Tot en met aanslagjaar 2006 ..........................................................814 9.3.1.1.2. Met ingang van aanslagjaar 2007 ..................................................815 9.3.1.2. De verhoogde eenmalige investeringsaftrek.....................................815 9.3.1.2.1. Investeringen in octrooien .............................................................815 9.3.1.2.2. Milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling ..................................................................................816 9.3.1.2.3. Energiebesparende investeringen...................................................817 9.3.1.2.4. Rookafzuigsysteem of verluchtingssysteem die wordt geïnstalleerd in de rookkamer van een horeca-inrichting ..............822 9.3.1.2.5. Oplaadstations voor elektrische voertuigen ...................................823 9.3.1.3. Verhoogde eenmalige investeringsaftrek voor investeringen in beveiliging ........................................................................................823 9.3.1.4. Bijzondere eenmalige investeringsaftrek voor materiële vaste activa die uitsluitend bestemd zijn voor het verzekeren van het productieproces van herbruikbare verpakkingen van dranken en nijverheidsproducten ........................................................................825 9.3.1.5. Bijzondere eenmalige investeringsaftrek in het kader van de zeescheepvaart ..................................................................................826 9.3.2. De gespreide investeringsaftrek.........................................................................827 9.3.2.1. De gewone gespreide investeringsaftrek ..........................................827 9.3.2.1.1. Tot en met aanslagjaar 2006 ..........................................................827 9.3.2.1.2. Vanaf aanslagjaar 2007..................................................................827 9.3.2.2. Verhoogde gespreide investeringsaftrek voor milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling .....................................................................................828 9.4. Overdracht van de investeringsaftrek naar latere aanslagjaren.....................................828 9.5. Overdracht of buitengebruikstelling van de activa .......................................................828 9.5.1. Aanvullende aftrek in het kader van de gespreide investeringsaftrek................829 9.5.2. Terugname van de verhoogde eenmalige investeringsaftrek t.a.v. onderzoek en ontwikkeling................................................................................829 9.6. Verbod van aftrek op bepaalde bestanddelen (artikel 207, tweede lid WIB 92)...........829 9.7. Wijziging van de controle.............................................................................................830 9.8. Belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling........................................................830 9.9. Formaliteiten.................................................................................................................830 9.9.1. Algemeen...........................................................................................................830 9.9.2. Verhoogde eenmalige investeringsaftrek voor octrooien ..................................831 9.9.3. Milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling ..................831 9.9.4. Energiebesparende investeringen ......................................................................833 9.9.5. Investeringen in beveiliging ..............................................................................834 10. Winst uit zeescheepvaart .....................................................................................................835 11. Belastbare grondslag............................................................................................................836 VAK V. Afzonderlijke aanslagen ..............................................................................................837 1. Niet verantwoorde kosten en verdoken meerwinsten (code 120) ..........................................838 1.1. Algemeen......................................................................................................................838 1.2. Niet verantwoorde kosten en voordelen van alle aard ..................................................838 1.2.1. Bedoelde kosten ................................................................................................838
26
INHOUD
1.2.2. Vereiste verantwoording ...................................................................................847 1.2.2.1. Principe.............................................................................................847 1.2.2.2. Uitzonderingen .................................................................................851 1.2.3. Wettelijke tolerantie ..........................................................................................854 1.2.4. Administratieve tolerantie .................................................................................855 1.2.4.1. Laattijdig indiening van de fiches.....................................................855 1.2.4.2. Betwisting omtrent beroepsmatig karakter in hoofde van de genieter .............................................................................................856 1.2.4.3. Rechtzetting na controle ...................................................................857 1.2.5. Afzonderlijke aanslag........................................................................................858 1.2.6. Aanslagjaar........................................................................................................859 1.2.7. Strijdig met grondwettelijk gelijkheidsbeginsel? ..............................................859 1.2.8. Strijdig met het Europees recht?........................................................................860 1.2.9. Matigingsbevoegdheid ......................................................................................860 1.3. Verdoken meerwinsten .................................................................................................861 1.3.1. Algemeen...........................................................................................................861 1.3.2. Invloed van de btw ............................................................................................865 1.3.3. Uitzondering......................................................................................................867 2. Afzonderlijke aanslagen bijzondere vennootschappen (Codes 123 – 124)............................869 2.1. Kredietverenigingen .....................................................................................................869 2.2. Huisvestingmaatschappijen ..........................................................................................869 3. Bijzondere aanslagen met betrekking tot verrichtingen die vóór 1 januari 1990 hebben plaatsgevonden ........................................................................................................870 3.1. Gehele of gedeeltelijk verdeling van maatschappelijk vermogen (code 125 126)...............................................................................................................................870 3.2. Voordelen van alle aard (code 128) ..............................................................................870 VAK VI. Aanvullende heffing erkende diamanthandelaars en terubetaling van voorheen verleend belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling ....................................871 1. Aanvullende heffing erkende diamanthandelaars ..................................................................872 2. Terugbetaling van een gedeelte van het voorheen verleende belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling ..................................................................................................873 VAK VII. Definitief belaste inkomsten en vrijgestelde roerende inkomsten.........................875 1. Inleiding.................................................................................................................................876 2. Voor de DBI - aftrek in aanmerking komende inkomsten .....................................................879 2.1. Dividenden sub artikel 202, § 1, 1° WIB......................................................................879 2.1.1. Bedoelde inkomsten ..........................................................................................879 2.1.1.1. Algemeen..........................................................................................879 2.1.1.2. Bijzonderheden.................................................................................879 2.1.2. Voor DBI – aftrek in aanmerking komend bedrag ............................................883 2.2. Dividenden sub artikel 202, § 1, 2° WIB......................................................................883 2.2.1. Bedoelde inkomsten ..........................................................................................883 2.2.1.1. Uitgekeerd dividend in hoofde van de vennootschap waarvan het vermogen geheel of gedeeltelijk wordt verdeeld, of welke haar eigen aandelen verkrijgt............................................................883
INHOUD
27
2.2.1.2. In hoofde van de aandeelhouder .......................................................883 2.2.2. Voor DBI –aftrek in aanmerking komend bedrag .............................................884 2.2.3. Specifieke problemen ........................................................................................888 2.2.3.1. Trapsgewijze verdeling van het vermogen .......................................888 2.2.3.2. Verkrijging van eigen aandelen onder de voorwaarden van het Wetboek van vennootschappen ........................................................890 2.2.3.2.1. Toepassing van de DBI – aftrek.....................................................891 2.2.3.2.2. Roerende voorheffing ....................................................................891 2.3. Verdoken winstuitkeringen...........................................................................................893 3. Voorwaarden .........................................................................................................................894 3.1. Kwalificatie- en permanentievoorwaarde .....................................................................894 3.1.1. Aandelen die de aard van financiële vaste activa hebben..................................894 3.1.1.1. Begrip ...............................................................................................894 3.1.1.2. Bewijs ...............................................................................................896 3.1.1.3. Europese Moeder - Dochterrichtlijn .................................................897 3.1.1.4. Uitzonderingen .................................................................................897 3.1.2. Aandelen die gedurende een ononderbroken periode van ten minste 1 jaar in volle eigendom worden of werden behouden................................................898 3.1.2.1. Principe.............................................................................................898 3.1.2.2. Omruiling of vervreemding van aandelen in het kader van belastingvrije verrichtingen ..............................................................899 3.1.2.3. Uitzonderingen .................................................................................899 3.2. Participatievoorwaarde (kwantitatieve voorwaarde).....................................................900 3.2.1. Principe..............................................................................................................900 3.2.2. Grondwettelijk gelijkheidsbeginsel ...................................................................902 3.2.3. Uitzonderingen ..................................................................................................902 3.3. Taxatievoorwaarde .......................................................................................................903 3.3.1.1. Uitsluiting 1 ......................................................................................904 3.3.1.2. Uitsluiting 2 ......................................................................................914 3.3.1.2.1. Financieringsvennootschap............................................................915 3.3.1.2.2. Thesaurievennootschap..................................................................917 3.3.1.2.3. Beleggingsvennootschap ...............................................................918 3.3.1.3. Uitsluiting 3 ......................................................................................920 3.3.1.4. Uitsluiting 4 ......................................................................................922 3.3.1.5. Uitsluiting 5 ......................................................................................923 3.4. Zakelijke zekerheidsovereenkomsten of aandelenleningen ..........................................928 3.5. Voorafgaand fiscaal akkoord ........................................................................................929 3.5.1. Wettelijke bepalingen........................................................................................929 3.5.2. Overzicht van rulings ........................................................................................929 4. Beperking van de aftrek.........................................................................................................932 4.1. Verworpen uitgaven......................................................................................................932 4.2. Abnormaal of goedgunstige voordelen.........................................................................935 5. Volgorde van de aftrek ..........................................................................................................936 6. Vrijgestelde roerende inkomsten ...........................................................................................937 6.1. Bedoelde inkomsten......................................................................................................937 6.2. Aftrekbaar bedrag .........................................................................................................937 7. Overdracht van DBI - overschotten .......................................................................................938
28
INHOUD
7.1. De rechtspraak van het Europees Hof van Justitie en de administratieve implementatie ...............................................................................................................938 7.1.1. Rechtspraak van het Europees Hof van Justitie.................................................938 7.1.2. Administratieve implementatie..........................................................................940 7.1.2.1. Algemeen..........................................................................................940 7.1.2.2. Dividenden die in aanmerking komen ..............................................944 7.1.2.2.1. Dochterondernemingen van lidstaten van de EG...........................944 7.1.2.2.2. Belgische dochterondernemingen ..................................................944 7.1.2.2.3. Dochterondernemingen van lidstaten van de Europese Economische Ruimte .....................................................................944 7.1.2.2.4. Overeenkomsten tot het vermijden van dubbele belasting.............945 7.1.2.3. Dividenden die niet in aanmerking komen .......................................946 7.2. Wettelijke bepaling (vanaf 1 januari 2010)...................................................................947 VAK VIII. Overdracht DBI - aftrek .........................................................................................949 VAK IX. Overdracht aftrek risicokapitaal ..............................................................................951 VAK X. Compenseerbare Verliezen .........................................................................................953 1. Principes ...............................................................................................................................954 1.1. Carry – forward: onbeperkt in bedrag en in tijd............................................................954 1.2. Vennootschap met buitenlandse inrichtingen ...............................................................954 1.2.1. Hoofdregel.........................................................................................................954 1.2.2. Hulpregel: aanrekening van vorige verliezen op winsten van andere oorsprong...........................................................................................................954 1.3. Bewijs van de vorige verliezen .....................................................................................955 1.4. Belastingplichtige die de vorige verliezen mag aftrekken - Identiteitsvereiste.............957 2. Wijziging van controle ..........................................................................................................959 2.1. Principe.........................................................................................................................959 2.2. Begrip “controle”..........................................................................................................959 2.3. Bewijslast......................................................................................................................960 2.4. Rechtmatige behoeften van financiële of economische aard ........................................960 2.4.1. Algemeen...........................................................................................................960 2.4.2. Ruling ................................................................................................................964 3. Belastingvrije verrichtingen ..................................................................................................965 3.1. Algemeen......................................................................................................................965 3.2. Aftrekbeperking............................................................................................................966 3.3. Overdrachtsregeling......................................................................................................967 3.4. Fiscale nettowaarde ......................................................................................................968 4. Aftrekverbod artikel 207, tweede lid, WIB............................................................................971 5. Beroepsverliezen geleden in fiscaal transparante entiteiten...................................................972 VAK XI. Tarief van de belasting...............................................................................................973 1. Basisbelasting ........................................................................................................................974 1.1. Vennootschappen met een belastbaar resultaat van niet meer dan € 322.500...............974 1.1.1. Principe..............................................................................................................974
INHOUD
29
1.1.2. Uitzonderingen ..................................................................................................974 1.1.2.1. Financiële vennootschappen.............................................................975 1.1.2.2. Aandelen van de vennootschap in het bezit van andere vennootschappen ..............................................................................976 1.1.2.3. Dividend hoger dan 13% van het gestort kapitaal ............................976 1.1.2.3.1. Gestort kapitaal ..............................................................................976 1.1.2.3.2. Dividend ........................................................................................977 1.1.2.4. Wedde bedrijfsleider kleiner dan € 36.000 .......................................977 1.1.2.4.1. Regel ..............................................................................................977 1.1.2.4.2. Bezoldiging....................................................................................978 1.1.2.4.3. Belastbaar tijdperk .........................................................................980 1.1.2.4.4. Bedrijfsleider .................................................................................980 1.1.3. Deel uitmaken van een groep waartoe een coördinatiecentrum behoort ...........981 1.1.3.1. Uitgesloten op basis van een specifieke wetgeving ..........................981 1.2. Vennootschap met een belastbaar resultaat van meer dan € 322.500 ...........................982 1.3. Aangifte ........................................................................................................................982 2. Crisisbelasting .......................................................................................................................983 3. Bijzondere tarieven................................................................................................................984 3.1. Vastgoed-Bevak en Privak............................................................................................984 3.2. Belgische dienst voor bedrijfsleven en landbouw.........................................................985 3.3. Kapitaal- en interestsubsidies toegekend aan landbouwers ..........................................985 3.4. Andere ..........................................................................................................................986 VAK XII. Voorafbetalingen.......................................................................................................989 1. Algemeen...............................................................................................................................990 2. Uitzondering ..........................................................................................................................991 3. Berekening van de vermeerdering .........................................................................................992 3.1. Grondslag......................................................................................................................992 3.2. Globale vermeerdering .................................................................................................992 3.3. Voordelen wegens gedane voorafbetalingen ................................................................992 3.4. Effectieve vermeerdering..............................................................................................993 4. Bijzondere gevallen ...............................................................................................................994 4.1. Vaststelling van het aantal kwartalen ...........................................................................994 4.2. Boekjaar van minder dan 12 maanden..........................................................................994 4.3. Boekjaar van meer dan 12 maanden .............................................................................994 4.4. Voordeel wegens gedane voorafbetalingen ..................................................................995 5. Praktisch ................................................................................................................................996 VAK XIII. Verrekenbare voorheffingen ..................................................................................999 1. Niet terugbetaalbare voorheffingen .....................................................................................1000 1.1. Fictieve roerende voorheffing (F.R.V.) ......................................................................1000 1.2. Het forfaitair deel van de buitenlandse belasting (F.B.B.)..........................................1001 1.2.1. Bedoelde inkomsten ........................................................................................1001 1.2.1.1. Aard van de inkomsten ...................................................................1001 1.2.1.2. Taxatievoorwaarde .........................................................................1001 1.2.1.3. Eigendomsvereiste..........................................................................1002
30
INHOUD
1.2.1.4. Antichanneling–bepaling................................................................1002 1.2.1.5. Inkomsten van financiële instrumenten ..........................................1002 1.2.2. Bedrag van het F.B.B. .....................................................................................1002 1.2.2.1. Royalty's en diverse inkomsten van roerende aard .........................1002 1.2.2.2. Interesten ........................................................................................1003 1.2.2.3. Invloed van de dubbelbelastingverdragen ......................................1004 1.2.3. Formaliteiten en aangifte .................................................................................1005 1.2.4. Verworpen uitgave ..........................................................................................1006 1.2.5. Simulatie?........................................................................................................1006 1.3. Belastingkredieten ......................................................................................................1007 1.3.1. Belastingkrediet m.b.t. het kapitaal (tot en met aanslagjaar 2006) ..................1007 1.3.1.1. Toepassingsgebied..........................................................................1007 1.3.1.2. Berekening......................................................................................1008 1.3.1.3. Verrekening ....................................................................................1009 1.3.1.4. Aangifte en formaliteiten................................................................1009 1.3.2. Het belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling (vanaf aanslagjaar 2007)................................................................................................................1010 1.3.2.1. Toepassingsgebied..........................................................................1010 1.3.2.2. Berekening......................................................................................1010 1.3.2.3. Verrekening ....................................................................................1011 1.3.2.3.1. Algemeen.....................................................................................1011 1.3.2.3.2. Verwerking in boekhouding en fiscale aangifte...........................1012 1.3.2.3.3. Controlewijziging ........................................................................1012 1.3.2.3.4. Belastingvrij reorganisatie ...........................................................1012 1.3.2.3.5. Vanaf 12 januari 2009..................................................................1013 2. Terugbetaalbare voorheffingen............................................................................................1014 2.1. Roerende voorheffing op aandelen .............................................................................1014 2.1.1. Principe............................................................................................................1014 2.1.2. Voorwaarden ...................................................................................................1014 2.1.2.1. Volle eigendom ..............................................................................1014 2.1.2.2. Geen waardevermindering..............................................................1014 2.1.2.3. Opname in belastbare basis ............................................................1015 2.1.2.4. Aangifte ..........................................................................................1016 2.2. Inkomsten van roerende aard, andere dan dividenden ................................................1016 2.2.1. Principe............................................................................................................1016 2.2.2. Aangifte ...........................................................................................................1018 3. Schematische voorstelling ...................................................................................................1019 3.1. Algemeen....................................................................................................................1019 3.2. Bijzonderheden...........................................................................................................1019 3.2.1. Saldo minder dan € 2,50..................................................................................1019 3.2.2. Betalingstermijn ..............................................................................................1020 VAK XIV. Tax Shelter .............................................................................................................1021 VAK XV. Grootte van de vennootschap .................................................................................1023 1. Algemeen.............................................................................................................................1024 2. Kleine vennootschap............................................................................................................1025
INHOUD
31
2.1. Criteria ........................................................................................................................1025 2.2. Temporele werking.....................................................................................................1026 2.3. Bijzonderheden...........................................................................................................1026 2.3.1. Eerste boekjaar ................................................................................................1026 2.3.2. Korte of lange boekjaren .................................................................................1026 2.3.3. Verduidelijking criteria ...................................................................................1027 2.3.4. Geconsolideerde cijfers ...................................................................................1028 2.3.4.1. Verbonden ondernemingen.............................................................1028 2.3.4.1.1. Controlebevoegdheid ...................................................................1029 2.3.4.1.2. Consortium ..................................................................................1035 2.3.4.2. Omtrent de consolidatie..................................................................1036 3. De bewijslast........................................................................................................................1038 3.1. Algemeen....................................................................................................................1038 3.2. Toepassing in concreto ...............................................................................................1038 4. Kritische beschouwingen.....................................................................................................1041 4.1. Omtrent de verwijzing ................................................................................................1041 4.2. Omtrent de temporele werking ...................................................................................1042 4.2.1. Aanslagjaar versus boekjaar ............................................................................1042 4.2.2. Compatibiliteit met de aanslagprocedure ........................................................1043 4.3. Omtrent de grondwettelijkheid ...................................................................................1044 4.3.1. Het legaliteitsbeginsel .....................................................................................1044 4.3.2. Het gelijkheidsbeginsel ...................................................................................1044 VAK XVI. Diverse bescheiden, opgaven en inlichtingen ......................................................1047 VAK XII. Bankrekeningnummer............................................................................................1049
