Inhoud 1 Algemeen 1 Beleidvoerend vermogen: herkomst, omschrijving en toekomst van een begrip in het hedendaagse school- beleidsdenken

Handboek beleidvoerend vermogen afl 6 basisboek.book Page 9 Wednesday, March 16, 2011 8:07 AM

Handboek Beleidvoerend vermogen

Inhoud 1 1

Algemeen Beleidvoerend vermogen: herkomst, omschrijving en toekomst van een ‘begrip’ in het hedendaagse schoolbeleidsdenken Jan Vanhoof en Peter Van Petegem 1 2

Inleiding De herkomst van beleidvoerend vermogen: beleidsmatig gesitueerd 2.1 Beleidsruimte: groeiend (of verschuivend) 2.2 Beleidvoerend vermogen als het succesvol gebruik van de beleidsruimte 3 De herkomst van beleidvoerend vermogen: onderzoeksmatig gesitueerd 3.1 Gefundeerd in onderzoek naar schooleffectiviteit en schoolontwikkeling 3.2 Empirische evidentie voor de dragers van beleidvoerend vermogen 4 Omschrijving van de dragers van beleidvoerend vermogen 4.1 Doeltreffende communicatie 4.2 Ondersteunende relaties en samenwerking 4.3 Gedeeld leiderschap 4.4 Gezamenlijke doelgerichtheid 4.5 Responsief vermogen 4.6 Innovatief vermogen 4.7 Geïntegreerd beleid 4.8 Reflectief vermogen 5 Afrondend: toekomstreflecties bij het begrip beleidvoerend vermogen Bibliografie

2

1 1 2 3 4 6 6 7 10 11 11 12 13 14 14 15 16 17 21

In de ban van beleidvoerend vermogen Kristien Arnouts

1

1 2 3

1 2

4

Inleiding Beleidvoerend vermogen en vrijheid van onderwijs De verankering van beleidvoerend vermogen van scholen in het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs Beleidvoerend vermogen in relatie tot CIPO, het referentiekader voor doorlichtingen 4.1 CIPO als relationeel model

Afl. 1 – augustus 2009

3 4 4

Inhoud / 1



4.2 4.3

CIPO als kader bij doorlichtingen Kijken naar processen vanuit verschillende perspectieven 5 Een wetenschappelijke onderbouwing voor het begrip ‘beleidvoerend vermogen’ van Vlaamse basis- en secundaire scholen 5.1 Definitie 5.2 Dragers van beleidvoerend vermogen 6 Betekenis van beleidvoerend vermogen tijdens het doorlichtingsproces 6.1 Doelgerichte visie 6.2 Innovaties en samenwerking tussen leraren 6.3 Reflecterend handelen t.a.v. de school 6.4 De begeleidende en organiserende rol van de directeur 6.5 Participatieve besluitvorming 6.6 De dragers responsiviteit t.a.v. ouder; reflecterend handelen t.a.v. leraren en responsiviteit t.a.v. omgeving 7 Betekenis van ‘beleidvoerend vermogen’ voor het formele advies bij een doorlichting 8 Samenvatting Bijlage: relevante artikelen uit het Decreet van 8 mei 2009 betreffende de kwaliteit van onderwijs

2

Doelgerichte visie

1

Elke school een uitmuntende school David Hopkins

6 6 7 7 7 8 9 9 10 10 11 11 11 13 14

1

1 2 3 4

Inleiding 1 Elke school een uitmuntende school 2 'Regelgeving' of 'professionalisering' – de cruciale beleidsvraag 3 Vier drijvende krachten voor hervorming van het systeem 5 4.1 Drijvende kracht 1: gepersonaliseerd leren 6 4.2 Drijvende kracht 2: geprofessionaliseerd onderwijzen 8 4.3 Drijvende kracht 3: netwerken en samenwerking 9 4.4 Drijvende kracht 4: een evenwichtig systeem van verantwoording 11 5 Systeemleiderschap als katalysator voor verandering 13 6 Segmentatie als sleutel voor ‘elke school een uitmuntende school’ 14 Bibliografie 18

Inhoud / 2




2

Pedagogische projecten maken school: drie nieuwe methodescholen stampen zichzelf uit de grond Ellen De Dapper, Kris Denys, Lo Guypen, Yf Tanghe 1 2 3

4

3

1

Inleiding Beleidvoerend vermogen van scholen versterken: nood aan een meer culturele benadering Drie nieuwe scholen werken aan onderwijsvernieuwing: eenheid in verscheidenheid 3.1 Buurtschool V-tex in Kortrijk: school maken met de buurt 3.1.1 De lange weg naar de brede buurtschool 3.1.2 Pedagogische en maatschappelijke vernieuwing grijpen in elkaar in 3.1.3 De verwevenheid van de school- en klaspraktijk en de buurt 3.2 Wondere wereld in Lummen 3.2.1 De lange weg naar een nieuwe freinetschool 3.2.2 De schoolvisie en de schoolstructuur onlosmakelijk met elkaar verbonden 3.3 De Sterrebloem in Meigem 3.3.1 Een ervaringsgerichte dorpsschool 3.3.2 Een visie op ervaringsgericht onderwijs en op school bepaalt mee de structuur van de school De onvoorspelbare toekomst van methodescholen: onderwijsinnovatie is geen lineair, rationeel proces

Zijn leerlingen beter af in homogene of heterogene klassen? Deel 1: Een literatuurstudie naar de effecten van klassamenstelling naar prestatieniveau Barbara Belfi, Bieke De Fraine, Jan Van Damme

1 2 3 5 5 5 6 7 7 8 9 9 9 11

1

1. Inleiding 1 2. Het verschil tussen homogene en heterogene klassen 3 2.1 Verschillen tussen leerlingen binnen de klas 3 2.2 De samenstelling van de klas en van de school 3 2.3 Argumenten pro en contra homogene niveauklassen 4 3. De invloed van niveaugroepering op resultaten van leerlingen 6 3.1 Het effect van niveaugroepering op leerprestaties 6 3.2 Het effect van niveaugroepering op het welbevinden van leerlingen 9 3.3 Het effect van niveaugroepering op het academisch zelfbeeld van leerlingen 10 4. Conclusie en discussie 11 Bibliografie 13


Inhoud / 3



4

Diversiteit is de norm. Er mee leren omgaan de uitdaging. Een referentiekader voor omgaan met diversiteit in 1 onderwijs. Piet Van Avermaet, Sven Sierens 1 2

Inleiding Het begrip diversiteit 2.1 Een containerbegrip 2.2 Oude wijn in nieuwe zakken 2.3 Groepen of individuen? 2.4 Een dynamisch en interactief verschijnsel 3 Leren in onderwijs 3.1 Leren is een continu en levenslang proces 3.2 Formeel en informeel leren/onderwijzen 3.3 Informeel leren in een formele leeromgeving 3.4 Een gematigd sociaal constructivistische visie 4 Onderwijs en diversiteit: geen liefde op het eerste gezicht 4.1 Heterogeniteit in onderwijs: voordeel of nadeel? 4.2 Sociaal-culturele verschillen in onderwijs: tekort of mismatch? 5 Omgaan met diversiteit in onderwijs 5.1 Burger worden in een pluriforme samenleving: leren voor diversiteit 5.2 Leren van elkaar in een krachtige leeromgeving: leren in diversiteit 6 Omgaan met diversiteit in onderwijs: een dubbele missie 6.1 Diversiteit en burgerschapsvorming in het onderwijs 6.2 Gelijke onderwijskansen, diversiteit en inclusie 7 Ter afsluiting Bibliografie

3 1

1 4 4 4 5 7 8 8 9 10 11 15 15 17 21 21 26 27 28 29 30 31

Innovatief vermogen Proeftuinen, waar beleidvoerend vermogen tot succes leidt Luc Van Praet 1

2

De proeftuinen in het Vlaams onderwijsbeleid 1.1 Definitie 1.2 Inhoudelijk kader van de proeftuinen: talentontwikkeling en gelijke kansen 1.3 Het methodisch kader van de proeftuinen 1.4 Begeleiding en ondersteuning 1.5 Evaluatie Veranderingsmanagement in de proeftuinen 2.1 Een innovatieproces op twee niveaus

Inhoud / 4

1 1 1 2 4 5 6 6 6




2.2

3

4

2

De onderdelen van het innovatieproces 2.2.1 Behoefte 2.2.2 Visie 2.2.3 Strategie 2.2.4 De vier projectstappen 2.2.5 Communicatie en gedragenheid 2.2.6 Implementatie 2.2.7 Inbedding Het beleidvoerend vermogen van projectverantwoordelijke en projectcoördinator 3.1 Een duo met aanvullende rollen 3.2 De rol van projectverantwoordelijke en projectcoördinator in de verschillende fases van het veranderingsproces 3.2.1 Behoefte 3.2.2 Visie 3.2.3 Strategie 3.2.4 De vier projectstappen 3.2.5 Communicatie en gedragenheid 3.2.6 Implementatie 3.2.7 Inbedding Besluit

Beleidvoerend vermogen vanuit het bouwen aan sterke projecten Johan Huybrechts 1 2 3

4 5

Inleiding Situering 2.1 Het projectenfonds: historiek 2.2 Het projectenfonds en onderwijsvernieuwing Een onderzoek naar de sterkte van de projecten 3.1 Een omschrijving van de metingen 3.2 Het beleidvoerend vermogen van de deelnemende scholen Het instrument 'bouwstenen voor een sterk project' Tendensen in de resultaten voor alle projectscholen 5.1 23 bouwstenen van een sterk project 5.2 Dragers van beleidvoerend vermogen 5.3 Factoren die projectwerking versterken 5.4 Factoren die projectwerking remmen 5.5 Communicatie en overleg 5.6 De rol van projectverantwoordelijke(n) 5.7 Inschakelen van een partner 5.8 Financieel beleid

Afl. 6 – februari 2011

7 8 8 8 9 9 10 10 11 11 11 11 12 12 13 14 14 15 16

1 1 1 1 2 3 3 3 3 6 6 6 6 7 7 8 8 9

Inhoud / 5



6

7

3

4

5

Concrete tips uit de projectscholen 6.1 Doelgerichte visie 6.2 Innovatief vermogen 6.3 Responsief vermogen 6.4 Reflectief vermogen 6.5 Stijl van leidinggeven 6.6 Samenwerking tussen leraren 6.7 Participatieve besluitvorming Besluit

9 9 10 11 12 13 13 14 14

Leerplannen als opmaat voor het organiseren van onderwijs

1

Dirk Gombeir 1 Inleiding 2 De groeiende noodzaak vorm te geven aan eigentijds onderwijs 3 Overladen leerplannen die bovendien niet worden gelezen 4 Nood aan ruimte om te kunnen wroeten 5 Door de leerplannen heen durven breken 6 De plaats van leerplannen in het aansturen van onderwijs 7 Ook oog hebben voor het impliciete leerplan 8 De lesweek niet langer zien als een te nemen keurslijf 9 Aansturen op de ontwikkeling van een stevige onderzoekshouding 10 Afrondend Referenties

15 17 18

Het leerplan, een schakel tot beleidvoerend vermogen

1

Jean-Louis Leroy 1 Inleiding 2 Minimumeisen en pedagogische vrijheid 3 Criteria voor goedkeuring 4 Extra inhouden of ruimte voor lokale impulsen? 5 Overleg versus formalisme 6 Leerplan en leerboek 7 Vertrouwen in de professionaliteit van scholen

1 1 2 3 4 5 6

Leerplanontwikkeling in beweging

1

Hilde De Meyer Inleiding 1 Wat voorkennis op een rijtje 1.1 Leerplanniveaus en leerplanproducten 1.2 Verschijningsvormen: de gelaagdheid van het begrip ‘leerplan’ 1.3 Leerplancomponenten

Inhoud / 6

1 2 3 5 6 8 12 14

1 1 2 3 3




1.4 1.5 2

3

6

4 4 5 5 6 6 7 8 9

Het leerplan: handvat voor eigen pedagogisch beleid

1

Freddy Cloet 1 Het leerplan als schakel in een schooleigen pedagogisch concept 2 Een stap moet een stap kunnen zijn, geen voetje 3 Iedereen waakzaam

2 4 7

4 1

Leerplanvraagstukken En ’last but not least’: over de inhouden van het leerplan, het ‘wat’ van het leren Leerplanontwikkeling binnen het GO! 2.1 Pragmatische benadering 2.2 Evoluerende visie op leerplanontwikkeling 2.3 Van uniformiteit naar diversiteit 2.4 Tussen droom en daad 2.5 Nieuwe aanpak en accenten Perspectieven voor de toekomst inzake leerplanontwikkeling

Responsief vermogen Over het verband tussen het beleidvoerend vermogen van de school en de macrobeleidscontext Jan Saveyn 1 2

3 4

Probleemstelling Beleid voeren op verschillende niveaus 2.1 Beleidsniveaus 2.1.1 Het macroniveau 2.1.2 Het mesoniveau 2.1.3 Het microniveau 2.2 Relaties tussen verschillende niveaus van beleidvoering 2.3 Macrobeleidvoering en de ontwikkeling van het beleidvoerend vermogen van scholen Kenmerken van overheidsbeleid die de ontwikkeling van beleidvoerend vermogen van de school beïnvloeden Een speciale professionaliseringsopdracht voor scholen 4.1 De afstand tussen de school- en de macrobeleidscontext overbruggen 4.2 Een elementaire kennis 4.2.1 Wat het wettelijk kader betreft 4.2.2 Wat de opdracht van de uitvoerende macht, het ministerie, betreft 4.2.3 Wat de koepels van onderwijsgeledingen betreft


1 1 3 3 3 6 7 8 14 15 20 20 21 22 23 24

Inhoud / 7



4.2.4 Wat de algemene tendensen in beleidvoering betreft 4.3 Capaciteiten ontwikkelen 5 Een opdracht voor de onderwijsondersteuners, voor externe en interne schoolbegeleiders 5.1 Ordening van informatie 5.2 De vrije ruimte maximaal leren aanwenden 5.3 Vernieuwen en experimenteren 6 Samengevat Bibliografie

2

33 34 34 35 37 39

Beleidvoerend vermogen van scholen vanuit de basis Marino Ingrillini

1

1 2 3

1 2 3 3 4 6 6 7 9

4

5 6 7 8 9

3

27 29

Onderwijsvernieuwingen in een veranderende wereld De eerste stappen Van beleidsintenties naar beleidsuitvoering 3.1 Een beleidsgroep 3.2 Wie ondersteunt de beleidsgroep? Dragers van beleidvoerend vermogen 4.1 Doelgerichte visie 4.2 De professionele leerkracht 4.3 De professionele directeur 4.4 Innovatief vermogen (omgaan met vernieuwingen) en responsief vermogen (de school in relatie met haar omgeving) 4.5 Reflectief vermogen Externe sturing Schoolbesturen Scholing van leraren Gelijke kansen in het onderwijs en beleidvoerend vermogen Resultaatsverbintenis 9.1 Leerwinst meten 9.2 Leerwinst en beleidvoerend vermogen

In het verleden behaalde resultaten geven geen garantie voor de toekomst… Marc Vermeulen 1 2 3 4

Inleiding De noodzaak om vooruit te kijken In het verleden behaalde resultaten De tijdsdimensie van onderwijs verder verkend 4.1 Valse romantiek 4.2 Preoccupatie met het heden 4.3 Onzekerheidsmijders 4.4 Meegaan of tegengas geven

Inhoud / 8

10 11 12 12 13 13 14 14 14

1 1 2 2 4 4 5 6 6




5 6

5 1

Spelen met de toekomst 5.1 Structureren van onzekerheid 5.2 Het temmen van onzekerheid Omgaan met onzekerheid is (te) leren

7 7 8 11

Reflectief vermogen Werken met kwaliteitsmodellen Nick Thijs en Patrick Staes

1

1 2

1 2

Inleiding Kwaliteit? 2.1 Een verander(en)de overheid, een verander(en)d overheidsmanagement 2.2 Kwaliteit: één vlag, vele ladingen 2.2.1 Op zoek naar kwaliteit 2.2.2 De evolutie in het kwaliteitsdenken 2.2.3 Naar Integrale Kwaliteitszorg (IKZ) 2.2.4 De evolutie in het kwaliteitsdenken in beeld 2.3 Kwaliteitsmodellen en -technieken: een overzicht 2.3.1 ISO-normen en kwaliteitssystemen 2.3.2 Balanced ScoreCard 2.3.3 EFQM 2.3.4 Sectorspecifieke EFQM-afgeleiden: INK, Proza, CAF 2.4 Het Common Assessment Framework (CAF) als IKZmodel 2.4.1 Evolutie 2.4.2 Model 2.4.3 CAF voor onderwijs Bibliografie

2

2 4 4 5 8 10 11 11 16 20 24 25 25 25 30 30

Zelfevaluatie: brandstof voor een krachtig schoolbeleid Dirk Francken

1

1 2

1 3

3

4

Inleiding Hoe werkt het in de praktijk? 2.1 ISA analyseert de omstandigheden voor kwaliteitsvol onderwijs 2.2 Leerlingresultaten bieden perspectief Kan het anders? Een derde weg 3.1 Van schoolvisie naar schoolconcept 3.2 Van schoolconcept naar prioriteiten en daadkrachtig handelen Conclusies


3 5 7 8 11 17

Inhoud / 9



3

Het zandloperkwaliteitsmodel: gedragen leiderschap en het realiseren van een kwaliteitscyclus Jan Vlamynck

1

1 2

1 2

3

4

4

Inleiding Ontstaan van een tegengestelde visie 2.1 Overaccentuering van de analysefase is niet specifiek aan de zelfevaluatiemodellen binnen het onderwijs 2.2 Realisatie van het gemeenschappelijk organisatiedoel is de kern van leiderschap 2.3 Kwaliteitszorg is meer dan in de spiegel kijken, het is een werkwoord 2.4 Inhoudelijke structurering op basis van de structuur van de balanced scorecard Concrete projectopbouw en -planning 3.1 De drie fasen van het zandlopermodel 3.1.1 Twee gesymboliseerde driehoeken worden een zandloper 3.2 Analyse huidige situatie 7 3.2.1 Workshopmoment: SWOT-analyse 3.2.2 Medewerkersbevraging 3.2.3 Input en verwerking van de individuele SWOT-analyses en medewerkerbevraging 3.3 Bepalen strategische doelstellingen (gewenste situatie) 3.4 Realiseren gewenste situatie 3.4.1 Operationele doelstellingen uitwerken 3.4.2 Opmaken van een actieplanning 3.4.3 Communiceren en uitvoeren van de actieplanning 3.5 Opvolging realisatie actieplan En op het eind: certificatie?

Schoolfeedback als input voor interne kwaliteitszorg Jean Pierre Verhaeghe 1 2 3 4

Schoolfeedbacksystemen en interne kwaliteitszorg Het Vlaamse Schoolfeedbackproject Wat kunnen schoolfeedbackrapporten bieden? 3.1 Feedback over één afname 3.2 Feedback over meer afnames Aan de slag met schoolfeedback 4.1 Bepaal met wie van het team je de feedback wil bespreken 4.2 Bepaal wat je met de schoolfeedback wil bereiken 4.3 Zorg voor een correcte interpretatie van de resultaten 4.4 Zoek naar verklaringen voor de resultaten

Inhoud / 10

2 3 4 5 6 6 6 7 8 9 9 9 9 10 11 11 12 1 1 2 3 3 7 10 11 11 11 13




4.5 Plan en implementeer acties 4.6 Evalueer het gebruik van de feedback 5 Besluit en nabeschouwing Bibliografie

5

14 14 14 15

Diepgaande reflectie als stimulans voor een nieuwe schoolcultuur Bram Lagerwerf en Fred Korthagen

1

1 Inleiding 2 Waarneembaar gedrag 3 Het ui-model 4 Werken met het ui-model 5 Een nieuwe schoolcultuur Bibliografie

6

1 1 3 6 12 13

(Hoe) het proces van schoolzelfevaluaties bevorderen en evalueren? Beleidvoerend vermogen als richtinggevend kader Jan Vanhoof en Peter Van Petegem 1 Inleiding 2 Conceptuele en methodologische situering 3 Zelfevaluatie als beleidsdaad: basis voor het vormgeven en evalueren van zelfevaluatieprocessen 3.1 Principe 1: Bereid zijn om systematisch te reflecteren (tijdens de zelfevaluatie) 3.2 Principe 2: Streven naar gezamenlijke doelgerichtheid tijdens de zelfevaluatie 3.3 Principe 3: Door middel van gedeeld leiderschap streven naar betrokkenheid tijdens de zelfevaluatie 3.4 Principe 4: Doeltreffend communiceren tijdens de zelfevaluatie 3.5 Principe 5: Streven naar ondersteunende relaties en samenwerking tijdens de zelfevaluatie 3.6 Principe 6: De zelfevaluatie in het bestaande schoolbeleid integreren 3.7 Principe 7: Responsief zijn ten aanzien van interne en externe verwachtingen omtrent de zelfevaluatie 4 Aan de slag met de principes en de indicatoren Literatuur


1 1 2 4 5 6 7 9 11 13 14 16 17

Inhoud / 11



6 1

Leiderschap Versterken van het beleidvoerend vermogen van de scholen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, een praktijkverhaal Karen Dehaen

1

1 2

Inleiding 1 Situering van het project 2 2.1 Traject A: opzet en werkwijze – expliciete aanpak 2 2.2 Traject B: opzet en werkwijze – impliciete aanpak 4 2.3 Traject A versus traject B – expliciet versus impliciet 6 3 Welke elementen zijn noodzakelijk om een effectieve school te zijn? Op zoek naar antwoorden 6 4 Verhogen van beleidvoerend vermogen: gedegen leiderschap en leerkrachtvaardigheden hand in hand 9 5 Leiderschap als synoniem voor effectieve implementatie van onderwijsvernieuwingen 11 6 Opnieuw naar de praktijk: welke scholen ontwikkelden beleidskracht en wat maakt ze effectief? 12 7 Besluit 14 Bibliografie 15

2

De procesrollen Paul Staut 1 Inleiding 2 De ondernemer 3 De onderzoeker 4 De visionair 5 De strateeg 6 En opnieuw de ondernemer 7 Werk en metawerk 8 De anticiperende en de reflecterende weg 9 Dynamisch balancerende bondgenoten! 10 Breedbeeld, uitdiepen, breedbeeld 11 Conclusie Bibliografische referenties

3

1 1 3 5 7 9 11 11 12 13 13 14 14

Bezieling als kracht Rik De Wulf

1

1 2

1 1 1 2 3 3 4

3

Inleiding Het gekozen pad 2.1 Bezieling borgen 2.2 Waarden als uitgangspunt Medewerkers bezielen 3.1 Het welzijnsmodel 3.2 Het welzijnskompas

Inhoud / 12




3.3

4 5

4

Oog hebben voor het persoonlijke welzijn 3.3.1 Appel durven doen aan medewerkers 3.3.2 Aandacht hebben voor de diepere drijfveren 3.3.3 Waar levenslijnen elkaar kunnen raken 3.3.4 De eigen missie helpen vinden Bezielend leiderschap vandaag 4.1 De juiste condities scheppen 4.2 Kerntaken van de leidinggevende Besluit

Coachend leiderschap Theo Wijnen 1

2 3

4

5 6

Visie op leidinggeven 1.1 Organisatiecultuur 1.2 Noodzaak van cultuuromslag 1.3 Structuur-, cultuurdiscussie 1.4 Organisatiecultuur... een aangrijpingspunt? 1.5 Cultuuranalyse Essentiële waarden Stijl van leiding geven 3.1 Situationeel leiderschap 3.2 Vier stijlen van leiderschap 3.3 Kort samengevat 3.4 Vier werkstijlen 3.5 Vier typen medewerkers 3.6 Ontwikkelingsgerichte aanpak 3.6.1. Eén juiste manier van leidinggeven? 3.6.2. Effectief leidinggeven 3.7. Enkele vragen ter reflectie Coaching, iets nieuws onder zon? 4.1 Ik doe het toch al? 4.2 Planmatige aanpak 4.3 Geen enig juiste methode van coaching 4.4 De realiteit: coachen in de praktijk 4.5 Recent onderzoek Het begrip coaching 5.1 Context 5.2 Begripsafbakening Coaching versus andere begeleidingsvormen 6.1 Werkbegeleiding 6.2 Counseling 6.3 Intervisie 6.4 Supervisie 6.5 Gerichtheid van begeleidingsvormen


5 5 6 10 10 14 14 14 16 1 1 2 2 2 3 4 4 5 6 7 9 9 10 10 11 11 11 12 12 12 12 12 14 14 14 15 16 16 17 17 18 18

Inhoud / 13



7

Persoonsgerichte coaching/ prestatiecoaching 7.1 Toepassen van persoonsgerichte coaching 7.2 Kenmerken van persoonsgerichte coaching 7.3 Rol, werkwijze van de coach 7.4 Aspecten voor coaching 7.5 Winstpunten van coaching 7.5.1. Voor de organisatie en de coach: 7.5.2. Voor de medewerker: 7.6 Organisatorische voorwaarden 7.6.1. Aandachtspunten voor de organisatorische voorbereiding 7.7 Machtigen en zelfsturing via persoonsgerichte coaching 7.7.1 Verantwoordelijkheid 8 Van de structuur naar het coachen zelf 8.1 Coachen: procesmatig handelen 8.2 Reflectie op het eigen gedrag en handelen 8.3 Het coachingsgesprek: gedragsgericht begeleiden en beïnvloeden van de medewerker 8.3.1. Beïnvloedingssituatie 8.4 Gespreksmodel 8.4.1. Valkuilen bij het gedragsgericht begeleiden 9 Doelen formuleren 9.1 Richtinggevend kader 9.2 Kenmerken van een goede doelstelling 9.3 Systematische opvolging 10 Bronvermelding 11 Bijlagen Bijlage 1 – Vragen m.b.t. structuur- versus cultuurdimensie in een organisatie Bijlage 2 – Oefendocument: Individuele cultuuroefening Bijlage 3 – De organisatiecultuur Bijlage 4 – Check- en discussielijst: op weg naar een lerende organisatie? Bijlage 5 – Schema leiderschapsstijlen in de praktijk Bijlage 6 – Schema van de belangrijkste competenties van een leidinggevende (niveau directie of team coördinator) Bijlage 7 – Schema huidige versus gewenste competenties van leidinggevenden (niveau directie of teamcoördinator) Bijlage 8 – Verschillen tussen coaching en counseling Bijlage 9 – Beïnvloeden, de fundamentele regels Bijlage 10 – Voorbeeld van een coachingsproces en -methodiek Bijlage 11 – Oefendocument: Doelen stellen

Inhoud / 14

20 21 21 23 23 24 24 25 26 26 27 27 28 28 29 29 29 30 32 35 35 36 37 37 40 40 44 46 49 51 53 54 55 56 57 59




7 1

Samenwerking Lokaal flankerend onderwijsbeleid Marleen De Vry

1

1 2

1 2 2 2

Inleiding Waarom flankerend onderwijsbeleid? 2.1 Vele noden 2.2 Nieuwe netoverschrijdende regierol 2.3 Vlaams beleid voor het eerst netoverschrijdend met GOK-decreet en LOP’s 2.4 Tweede stap: decreet betreffende het flankerend onderwijsbeleid op lokaal niveau 3 Hoe het flankerend onderwijsbeleid aanpakken? 3.1 Visie en missie lokaal onderwijsbeleid 3.2 Regie en werking van een lokaal netwerk 3.3 Dreigende ‘vergaderitis’ 3.4 Waaraan werken? 3.5 Met wie? 4. Maar liefst tien beleidssporen 4.1 Tien beleidssporen als houvast: een overzicht 5 Focus op? 5.1 Brede school 5.2 Cultuureducatie, vrije tijd en maximumfactuur 5.3 Spijbelbeleid 6 Besluit – Appel aan het ruime beleidvoerend vermogen van het schoolteam

2

Begeleiding van nieuwe leraren: een overbodige luxe of toch een ‘must’ voor scholen? Paul Cautreels 1 2 3

4

Inleiding Kort historisch overzicht Beginnende leraren: wie zijn deze nieuwe collega’s? 3.1 Concerns of zorggedachten van beginnende leraren 3.2 Socialisatie van beginnende leraren 3.3 Ontwikkelingsfasen bij beginnende leraren 3.4 Problemen van beginnende leraren 3.5 Oorzaken en gevolgen van problemen van beginnende leraren 3.6 Eerste conclusies naar aanvangsbegeleiding toe Mentorschap: een brede visie 4.1 Definitie 4.2 Conceptuele invulling: diverse perspectieven van mentorschap


3 4 5 5 5 6 6 7 7 7 13 13 14 15 18

1 1 2 3 4 6 7 8 10 12 14 14 14

Inhoud / 15



4.3

Het uiteindelijke doel: het leren van de beginnende leraar 4.4 Pleidooi voor een veelzijdige benadering van mentoring 5 Goede aanvangsbegeleiding: meer dan het aanstellen van een mentor 5.1 Standaarden voor een programma voor aanvangsbegeleiding 5.2 Enkele belangrijke aandachtspunten 5.3 Een heikel punt: de financiering van een programma voor aanvangsbegeleiding 5.4 Is het sop de kool wel waard? Opbrengsten van programma’s voor aanvangsbegeleiding 5.5 En wat brengt de toekomst? 6 Aanvangsbegeleiding: een expliciete hefboom voor het beleidvoerend vermogen van scholen Bibliografie

8

Participatieve besluitvorming*

9

Bijlagen

1

Verklarende woordenlijst

18 21 22 24 25 30 31 32 33 34

1

De met een * gemarkeerde onderdelen zullen aangevuld worden in de bijwerkingen.

Inhoud / 16


Inhoud 1 Algemeen 1 Beleidvoerend vermogen: herkomst, omschrijving en toekomst van een begrip in het hedendaagse school- beleidsdenken

Recommend Documents