Presikhaaf Bedrijven Postbus 9038 6800 EX Arnhem Bruningweg 10 6827 BM Arnhem T 0 2 6 - 368 5I II E
[email protected] I www.presikhaaf.org
Aan het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Overbetuwe
0 @PresikhaafBedr
Postbus 11 Gemeente Overbetuwe
6660 AA ELST
Ingek.
- 6 MEI 2015
inschriffnr.
' S ^ ^ V )
Gescand: U o Betreft
Jaarverslag en jaarrekening 2014
Zaak:
Dir JvL/EJ nr. 2 0 1 5 - 0 4 8 1 mei 2015
Afdeling:
Uwref Onze ref Datum
O v b ja/ŗjjsé'
Geacht College, Hierbij zenden wij u het jaarverslag en de jaarrekening 2014 met het verzoek om uw Raad te vragen zijn gevoelen ter zake schriftelijk aan ons kenbaar te maken. Het bestuur hecht grote waarde aan het gevoelen van de gemeenten. Wij verzoeken u om uw gevoelens aan het bestuur kenbaar te maken voor 24 juni 2015 zodat deze meegenomen kunnen worden in de besluitvorming over de jaarrekening 2014 in de vergadering van het Algemeen Bestuur op 8 juli 2015. Het Algemeen Bestuur heeft op 29 april 2015 het jaarverslag en jaarrekening 2014 besproken, waarbij het volgende naar voren is gekomen. * Het resultaat na bestemming over het jaar 2014 bedraagt C 9.974.000 (negatief) ten opzichte van begroot ë 8.176.000 (negatief); * Het subsidieresultaat is C 0,4 miljoen slechter dan begroot door hogere kosten voor salaris en Begeleid Werken; * De bedrijfsopbrengsten zijn C 0,4 miljoen slechter als begroot door lagere opbrengsten over de gehele linie; * De lasten zijn C 0,4 miljoen hoger uitgekomen door overschrijding bij overige kosten; * De boekwinst inzake verkoop van grond heeft in 2014 doorgang gevonden; * De incidentele baten en lasten zijn C 0,8 miljoen hoger als begroot als gevolg van een noodzakelijke afwaardering van het onroerend goed; * Door bovengenoemde resultaten komt het resultaat na bestemming uit op f 9.974.000 negatief en dat is circa C 1,8 miljoen slechter dan begroot. Het Algemeen Bestuur stelt voor het resultaat na bestemming van C 9.974.000 als vordering op de deelnemende gemeenten op te nemen en deze vordering zal worden betaald door de deelnemende gemeenten aan Presikhaaf Bedrijven.
Presikhaaf Bedrijven staat ingeschreven bij de KvK Centraal Gelderland te Arnhem onder nummer 09199122
Gebaseerd op basis van de verdeling van de GR-bijdrage voor het jaar 2014 leidt dit tot de volgende bedragen: Verdeling op basis van 2 0 1 4 Arnhem Doesburg Duiven Lingewaard Overbetuwe Neder-Betuwe Rheden Rijnwaarden Rozendaal Westervoort Zevenaar Totaal
Vordering op gemeente
52,15 Zo
5.201.400
3,04 Zo
303.200
3,300/0
329.100
0
o
8,310/0
828.800
6,670/0
665.300
0,53 Zo
52.900
11,48 Zo
1.145.000
2,830/0
282.300
o
0
0,07 Zo
7.000
4,680/0
466.800
o
6,940/0
692.200
lOO.Qo/o
9.974.000
Het Algemeen Bestuur wil in haar vergadering van 8 juli 2015 aan de hand van de schriftelijk reacties van de deelnemende gemeenten het besluit nemen om het jaarverslag en de jaarrekening 2014 al dan niet gewijzigd definitief vast te stellen. Uiteraard zullen de door u gemaakte opmerkingen dan ook besproken worden. Ondanks alle toezeggingen van de kant van onze accountant Deloitte is de controleverklaring als gevolg van een interne procedure bij Deloitte nog niet in definitieve vorm beschikbaar. Deze zal zo snel mogelijk worden nagezonden. Indien u vragen en /of opmerkingen heeft of een toelichting wenst, dan kunt u hiervoor contact opnemen met de heer R.H.J. Bongers, of ondergetekende. U kunt ons bereiken via telefoonnummer 026 - 3685211. Met vriendelijke groet, n
vaoj-oon Loon meeřľHirečTerri— algemeen direc Bijlage jaarverslag en jaarrekening 2014 in afschrift aan leden Algemeen Bestuur
Jaarstukken 2 0 1 4
Arnhem, 22 april 2015
INHOUDSOPGAVE Jaarverslag 1 1.1 1.2
INLEIDING Voorwoord Bestuur Voorwoord Directie
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 2.12
FINANCIËLE R E S U L T A T E N EN ONTWIKKELINGEN Managementsamenvatting Subsidieresultaat Operationeel resultaat Overig resultaat Exploitatieresultaat De balanspositie Kasstroomoverzicht Weerstandsvermogen en risicobeheersing Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen
4 4 5 6 6 6 7 7 8 8 9 10 10 11 13 13
Jaarrekening 3
BALANS
15
4
OVERZICHT VAN BATEN EN L A S T E N IN DE J A A R R E K E N I N G O V E R HET BEGROTINGSJAAR
16
5 5.1 5.2 5.3
WAARDERINGSGRONDSLAGEN Inleiding Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Grondslagen voor de bepaling van het resultaat
18 18 18 19
6
TOELICHTING OP DE B A L A N S
20
7
TOELICHTING OP HET OVERZICHT VAN BATEN EN L A S T E N
28
8
RECHTMATIGHEID
35
9
SISA-bijlage
36
10
C O N T R O L E V E R K L A R I N G VAN DE O N A F H A N K E L I J K E ACCOUNTANT
37
11
VERKLARENDE WOORDENLIJST
38
Jaarverslag 2014
3
1
INLEIDING
1.1
Voorwoord Bestuur Het jaar 2014 was voor Presikhaaf Bedrijven de start vanuit een vernieuwde organisatie die voorbereid is op uitvoering van Participatiewet. Middels de entiteiten Beschermd Werken en Arbeidsmarkttoeleiding kwam een brede dienstverlening beschikbaar voor werkgevers, gemeenten en overige partijen om mensen naar hun mogelijkheden en rekening houdend met beperkingen in te zetten op werk. De gemeenteraadsverkiezingen hebben geleid tot verandering in de samenstelling van het bestuur. Uiteindelijk zijn er 11 nieuwe bestuursleden gekomen in het Algemeen Bestuur dat nu uit 14 leden namens de aangesloten gemeenten bestaat. Daarnaast stond 2014 in het teken van aankomende decentralisaties van taken van de rijksoverheid naar gemeenten en de bezuinigingen op de financiering van gemeenten van deze taken. Deze ontwikkelingen hebben er mede toe bijgedragen dat gemeenten zich zijn gaan herbezinnen hoe met de uitvoering van taken in het sociale domein om te gaan, en in het bijzonder voor de Participatiewet. De rol van Presikhaaf Bedrijven is daarbij een belangrijk onderdeel. Ondanks de moeilijke economische omstandigheden bij werkgevers in de regio, de teruggang van bestedingen door gemeenten, en in de wederom toegenomen vraag om steun aan burgers is het Presikhaaf Bedrijven gelukt om het aantal plaatsingen bij werkgevers verder op te voeren tot boven 1300. Daarmee is nu 50 7o van de mensen met een SW indicatie voor externe werkgevers aan het werk, geheel in de lijn van de Participatiewet. 0
Omdat de regio eind eerste kwartaal 2015 het perspectief voor de uitvoering van Participatiewet geeft en hoe de kennis, expertise en kunde van Presikhaaf Bedrijven daarin een rol gaat spelen, heeft het Algemeen Bestuur besloten om alleen de jaarlaag van de begroting 2015 vast te stellen. Het bestuur waardeert de inzet van allen bij Presikhaaf Bedrijven en spreekt dan ook haar dank aan alle betrokkenen, werkgevers en medewerkers . Ine van Burgsteden Voorzitter Algemeen Bestuur
4
Voorwoord Directie Na grote veranderingen bij Presikhaaf Bedrijven in voorgaande jaren, is het jaar 2014 ingegaan met de ambitie om dienstverlener te zijn in het sociale domein voor werkgevers en gemeenten om mensen aan het werk te helpen en houden. Mensen die hierbij ondersteuning van de overheid nodig hebben omdat zij door beperkingen dat zelfstandig niet lukt. We zijn na een ingrijpende reorganisatie gestart met dienstverleningen Arbeidsmarkttoeleiding en Beschermd Werken. We zorgen er voor dat mensen die een arbeidsbeperking hebben bij en voor werkgevers aan de slag zijn en we bieden daarbij de ondersteuning die noodzakelijk is. En 1 jaar voordat de Participatiewet in werking treedt, voorbereid en klaar om daaraan uitvoering te geven. Voor mensen met een arbeidsbeperking, ongeacht de regeling of voorziening waarvan zij gebruik maken. In de loop 2014, en zeker na de gemeenteraadsverkiezingen van maart, hebben we geconstateerd dat het draagvlak in de regio bij de politiek en gemeenten voor deze ambitie en in deze vorm afbrokkelde. Dat heeft ertoe geleid dat wij in beduidend minder mate invulling en realisatie van deze ambitie hebben kunnen geven dan in de Begroting 2014 was aangegeven. Als gevolg van deze verkiezingen is het Algemeen Bestuur grotendeels vernieuwd met 11 nieuwe leden op het totaal van 14 leden. Het aantal mensen dat direct voor een externe werkgever aan het werk is verder gestegen naar 1.355, bijna 50^0 van de populatie die wij ondersteunen. Dat is wel minder dan we ons als doel hadden gesteld (1.600). Overdragen van bedrijfsactiviteiten Intratuin en Schoolmeubelen vraagt om meer tijd vanwege zorgvuldigheid en de duurzaamheid van de oplossingen, met name voor werkgelegenheid. Het gerealiseerde exploitatieresultaat is achtergebleven ten opzichte van de begroting 2014 maar wel conform de prognose die aan het begin van het derde kwartaal 2014 is afgegeven. Het operationele resultaat van Arbeidsmarkttoeleiding is positief en iets boven de begroting uitgekomen. Voor Beschermd Werken is het operationele resultaat achtergebleven. Bij de bedrijfsactiviteiten Intratuin en Schoolmeubelen leiden de moeilijke marktomstandigheden tot lagere resultaten, hoewel er in het laatste kwartaal van 2014 een lichte verbetering is opgetreden. De moeilijke marktomstandigheden in de tuinbouw hebben geleid tot een afwaardering van de waarde van het vastgoed van kwekerij; deze afwaardering is in het exploitatieresultaat meegenomen. Het terrein aan de Mooieweg is in 2014 verkocht met een bescheiden boekwinst; en het Algemeen Bestuur heeft haar goedkeuring gegeven aan een voorgenomen vastgoed transactie voor een deel van het terrein aan de Driepoortenweg. Deze transactie kan na 2014 gebeuren nadat een wijziging in het vigerende bestemmingsplan is doorgevoerd. Samenwerkingen met werkgevers en werkgeverorganisaties zijn verder gegroeid; we ondersteunen ruim 300 verschillende werkgevers in de regio en het aanbod van werkzaamheden verbreedt zich. Mooie voorbeelden zijn de samenwerkingen en overeenkomsten met Securitas, D-Two, TNT, DHL, Teamplast. Met de start van de Participatiewet in het vooruitzicht, is samen met gemeenten en UWV gewerkt aan de inrichting en voorbereiding van het Regionale Werkgeversservicepunt. De aankomende invoering van de Participatiewet en de financiële consequenties van de decentralisaties voor gemeenten, hebben ertoe geleid dat het Algemeen Bestuur besloten heeft dat tijdelijke SW-arbeidscontracten omgezet zullen worden in vaste dienstverbanden. Daarmee wordt dan ook duidelijk invulling gegeven aan de sociaal-maatschappelijke verantwoordelijkheid. De bestuurders in de regio hebben opdracht gegeven tot een onderzoek naar de uitvoering van de Participatiewet in de regio en de rol van Presikhaaf Bedrijven daarin. Naar verwachting zal dat in 2015 tot besluitvorming leiden. J.J. van Loon Algemeen directeur
2
FINANCIËLE RESULTATEN EN ONTWIKKELINGEN
2.1
Managementsamenvatting In deze managementsamenvatting wordt de financiële positie van Presikhaaf Bedrijven over 2 0 1 4 beschreven aan de hand van het resultaat (verdeeld naar subsidie-, operationeel en overig resultaat), de balanspositie en het kasstroomoverzicht. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar de in het onderdeel "Jaarrekening" opgenomen balans, overzicht van baten en lasten en kasstroomoverzicht. Onderstaand zijn de cijfers van Presikhaaf Bedrijven verkort weergegeven. Tabel 1: Financiële positie Presikhaaf Bedrijven (xC 1.000) Rekening 2014
Begroting 2014
Subsidieresultaat (1)
-4.694
-4.296
-4.599
Operationeel resultaat (2)
-3.389
-2.630
-1.704
Overig resultaat (3)
-1.891
-1.250
-922
Gerealiseerd resultaat
-9.974
-8.176
-7.225
Rekening 2014 Begroting 2014
Rekening 2013
Rekening 2013
Tabel 2: Bezetting Presikhaaf Bedrijven
SW-werknemers in fte SW-werknemers in arbeidsjaren Regulier personeel in fte (1)
2.550,0
2.543,5
2.635,3
2.650,0
2.643,2
191,4
205,5
199,8
Het subsidieresultaat bestaat uit de Gemeentelijke SW-bijdrage minus de salariskosten van het SW-personeel, de reiskosten woon-werkverkeer van het SW-personeel en de kosten van Begeleid Werken; Het operationeel resultaat bestaat uit de netto-opbrengst en de overige bedrijfsopbrengsten minus de salariskosten regulier personeel, de overige personeelskosten, de afschrijvingen, de financiële baten en lasten en de overige bedrijfskosten; Het overig resultaat bestaat uit het resultaat verbonden partijen, de Gemeentelijke GR-bijdrage, de incidentele baten en lasten en de boekwinst verkoop activa.
(2) (3)
2.2
2.537,9
Subsidieresultaat Begroot was een subsidieresultaat van - C 4 , 3 miljoen en gerealiseerd is - C 4 , 7 miljoen. Dit is een verslechtering met 6 0 , 4 miljoen. De verslechtering komt door een stijging van de salariskosten SW met š 0,1 miljoen door hogere salariskosten SW, hogere personeelsgebonden kosten met ê 0 , 2 miljoen door hogere kosten voor Begeleid Werkers en een lagere Gemeentelijke SW bijdrage met 6 0,1 miljoen. De hogere Gemeentelijke SW-bijdrage per AJ van C 9 5 wordt teniet gedaan door een lagere bezetting. De daling van het subsidieresultaat ten opzichte van 2 0 1 3 komt door de stijging van salariskosten per fte met 1,0 Zo en een stijging van de personeelsgebonden kosten SW door een stijging van kosten voor personen die werken onder Begeleid Werken. De gemeentelijke SW-bijdrage is wel gestegen met 0,9 7o perAJ. o
0
2.3
Operationeel resultaat De netto-opbrengst is ten opzichte van 2 0 1 3 gedaald met C 0 , 4 miljoen ( 2 , 1 7 o ) , de marge steeg van 63,3 7o naar 7 0 , 2 7 o . De stijging van de marge is het gevolg van het nieuwe beleid, het plaatsen van mensen bij reguliere bedrijven. 0
0
0
De overige bedrijfsopbrengsten zijn gestegen ten opzicht van 2 0 1 3 door een project voor niet SWpersoneel. De salariskosten regulier personeel zijn lager dan de begroting 2 0 1 4 en de rekening 2 0 1 3 door een lagere gerealiseerde bezetting. De overige personeelskosten zijn hoger dan de begroting 2 0 1 4 en de rekening 2 0 1 3 door hogere kosten bijzondere voorzieningen en overige personeelskosten en lagere opleidingskosten. De afschrijvingskosten zijn hoger dan begroot door het niet afstoten van vastgoed. De afschrijvingslasten zijn lager dan in de rekening 2 0 1 3 door lagere afschrijvingen voor machines, installaties en inventaris doordat er in beperkte mate vervangingsinvesteringen zijn gedaan. De financiële baten en lasten zijn hoger dan de begroting 2 0 1 4 en lager dan de rekening 2 0 1 3 . De overige bedrijfskosten zijn hoger dan de begroting 2 0 1 4 en de rekening 2 0 1 3 door hogere kosten voor dienstverlening door derden en ID Ã WWB-personeel en een lagere subsidie praktijk leren. 2.4
Overig resultaat Tabel 3: opbouw van het overig resultaat (xC 1.000) Rekening 2014 Resultaat verbonden partijen Gemeentelijke GR-bijdragen Incidentele baten en lasten Boekwinst verkoop activa Overig resultaat
Begroting 2014
Rekening 2013
29
0
-4
0
0
680
-2.088
-1.250
-2.016
168
0
418
-1.891
-1.250
-922
Resultaat verbonden partijen Dit betreft het resultaat van Beverweerd Holding B.V. Incidentele baten en lasten De incidentele baten en lasten betreffen de kosten als gevolg van de herstructurering. De kosten vallen hoger uit als begroot door een noodzakelijke afwaardering van vastgoed. Boekwinst verkoop activa Het betreft de verkoop van grond.
7
2.5
Exploitatieresultaat Het exploitatieresultaat is 6 1,8 miljoen lager dan begroot door een lager sub sidieresultaat van C 0,4 miljoen, een lager operationeel resultaat van C 0,8 miljoen en een lager overig resultaat van ê 0,6 miljoen. Het exploitatieresultaat is ē 2,7 miljoen lager dan voorgaand jaar door lagere Gemeentelijke GR-bijdrage, hogere bedrijfslasten en een lagere boekwinst verkoop activa.
2.6
De balanspositie Het balanstotaal b edraagt ultimo 2014 C 36,1 miljoen, dit is een daling van C 0,4 miljoen ten opzichte van 2013. Tabel 3: Balanspositie (afgerond x C 1.000) +36.500
Balanstotaal 31 december 2013 Verlaging: Afwaardering materiële vaste activa Desinvestering en afschrijving (im)materiële vaste activa Verlaging voorraden Verlaging overige uitzettingen Verlaging overlopende activa
1.000 1.800 600 400 300 -4.100
Verhoging: Investeringen (im)materiële vaste activa Financiële vaste activa Stijging vordering op openbare lichamen Stijging liquide middelen
600 200 2.800 100 +3.700
Balanstotaal 31 december 2014
+36.100
Het b alanstotaal is 6 3,5 miljoen hoger dan de b egroting door een hogere vordering op openb are lichamen en overlopende activa.
Kasstroomoverzicht De stand van de liquide middelen minus schuld aan kredietinstellingen is met C 3,3 miljoen gedaald ten opzichte van 2013. In onderstaand overzicht worden de belangrijkste wijzigingen weergegeven. Tabel 4: Kasstroomoverzicht (afgerond x C 1.000) Stand 31 december 2013 liquide middelen minus schuld aan kredietinstellingen Verlaging liquide middelen Exploitatieresultaat, exclusief afschrijvingskosten en dotatie voorzieningen Aflossing langlopende schulden Investeringen in vaste activa Uitgaven inzake voorzieningen
-2.500
-6.600 -7.500 -600 -2.500 -17.200
Verhoging liquide middelen Ontvangen van openbare lichamen Desinvesteringen in vaste activa Aangetrokken langlopende schulden Verlaging werkkapitaal
+7.200 +1.200 +5.000 +500 +13.900
Stand 31 december 2014 liquide middelen minus schuld aan kredietinstellingen
-5.800
VERPLICHTE PARAGRAFEN 2.8
Weerstandsvermogen en risicobeheersing Artikel 11 van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) bepaalt dat in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing een relatie wordt gelegd tussen de weerstandscapaciteit en de risico's. Onder weerstandscapaciteit wordt verstaan de middelen en mogelijkheden waarover Presikhaaf Bedrijven beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. De materiële vaste activa bevatten naar alle waarschijnlijkheid geen 'stille reserve'. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit en alle risico's waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. In deze paragraaf wordt achtereenvolgens ingegaan op de volgende onderwerpen: 4 weerstandscapaciteit; * risico's; 4 beleid omtrent weerstandscapaciteit en de risico's.
2.8.1
Weerstandscapaciteit Het gewenste eigen vermogen is in de "notitie inzake weerstandsvermogen" bepaald op 12,5 7o van het balanstotaal. Dit komt ultimo 2014 neer op een bedrag van circa ê 4,5 miljoen, bij het vaststellen van de notitie Weerstandsvermogen was dit bedrag nog C 7,0 miljoen. Ultimo 2014 is de hoogte van de algemene reserve nihil. 0
Gezien de verwachte tekorten in de komende jaren door de vermindering van de Rijksbijdrage en de noodzakelijk ombuiging als gevolg van de nieuwe koers zal het weerstandsvermogen onvoldoende zijn om deze tekorten op te vangen. De komende jaren zal er een beroep op de deelnemende gemeenten worden gedaan om de tekorten aan te vullen. 2.8.2
Risico's De uitvoering van de nieuwe koers gaat gepaard met een aantal risico's die nauwkeurig gemonitord worden. De drie belangrijkste risico's die invloed kunnen hebben op de resultaten zijn: 1
het veranderen van verdienmodellen. Eigen productie wordt vervangen door uitplaatsing van mensen bij derden. Wanneer hierin niet voldoende balans aanwezig is kan dat positieve of negatieve invloed hebben op omzetten en marges;
2
economische vooruitzichten en ontwikkelingen bij lokale en rijksoverheid kunnen een belangrijke invloed hebben op het sentiment. Wanneer de economie verslechtert en/of er meer bezuinigingen komen kan dat de mogelijkheden voor de veranderingen bij Presikhaaf Bedrijven beperken;
3
het vinden van plaatsingsmogelijkheden bij bedrijven voor de doelgroep gezien de economische ontwikkelingen, concurrentie aan de onderkant van de arbeidsmarkt en de matching van mensen op vacatures.
2.8.3
Beleid omtrent weerstandscapaciteit en de risico's Uitgaande van het resultaat over 2014, zoals is opgenomen in de balans, is het gewenste eigen vermogen ultimo 2014 niet aanwezig.
2.9
Onderhoud kapitaalgoederen Bij Presikhaaf Bedrijven heeft het onderhoud van kapitaalgoederen vooral betrekking op onderhoud van bedrijfsgebouwen, machines en installaties. Ten behoeve van gebouwenbeheer (registergoed) wordt jaarlijks op basis van conditiemetingen, onderhoudsinspecties en een inventarisatie per actief een Meerjaren Onderhoudsplan (MJOP)
10
opgesteld. Dit plan geeft een overzicht van het uit te voeren onderhoud en de benodigde investeringen aan het actief, zowel op lange als op korte termijn. Voor een optimale werking en instandhouding van de infrastructuur zijn, daar waar gewenst dan wel noodzakelijk, onderhoudscontracten afgesloten met externe dienstverleners en leveranciers voor zowel het registergoed als voor de productiemiddelen. 2.10
Financiering In deze paragraaf doen wij verslag van de zaken die in het kader van de financiering in 2014 hebben gespeeld. Waar mogelijk wordt een verklaring gegeven van de verschillen met de begroting voor het jaar 2014.
2.10.1
Liquiditeitsplanninq en financieringsbehoefte Ultimo 2014 bedroeg de stand van de liquide middelen minus schulden aan kredietinstellingen 5,8 miljoen ten opzichte van begroot 5,9 miljoen. Deze stijging wordt veroorzaakt door een lagere stand van de voorzieningen van 6 0,7 miljoen en een verhoging van het werkkapitaal met C 1,8 miljoen vermeerderd met een hogere stand van de vaste activa met C 0,4 miljoen, hogere vordering op openbare lichamen van C 0,2 miljoen, een lager exploitatieresultaat over 2014 van C 1,8 miljoen en daartegen over een hogere stand van langlopende leningen van C 5,0 miljoen.
2.10.2
Wet Fido De wet Fido vormt een instrument voor het transparant maken van de financieringsfunctie, de sturing, beheersing en controle hierop. Eén van de elementen uit de wet Fido is de zogenaamde kasgeldlimiet. Deze limiet bedraagt voor 2014 i 8,7 miljoen en is afgeleid van de begrote uitgaven.
•"/oQS'O
p|a6
96BļU90J9d ļ 9 H u e p S I je6e| %01'q u g g B ļ g ų ' % 8 9 ' S UBA 91U9J e p i a p p i L U e B USe dO ļ i n U9WBZV0) U96U.IU.9I 91SBA BO p | 9 6 Ų O ^ UBA 6 U U 9 1 0 U E U 1 J , J O O A % 9 ' Ũ 1 9 L U U9 U 9 6 U Į U 9 | 91SBA J O O A o/oQZ'ÿ P|9PPĴUJ96 UBA 9 B B ļ U 9 0 J 9 d 9 ļ U 9 J U99 19UJ pU9ì)9J96 SI 6 U ļ ļ 0 j 6 9 q d o ļ i n U JBM))
9P
U|
Ļ I O ^ U B A B UI J S I O UB UI J J O O A
U 9 6 U 1 U 9 | p | 9 6 S B ) | UBA |9M S|B ļ 9 i p 9 J ^ ļ U B J n 0 0 - 6 U ļ U 9 ) ) 9 J eļļoutiļsBuuaiouBUļļ
399SI-
969"9l
680*81
Z90'kZ
9ZĨIZ
see 1-3
VoOZ
VoOZ
VoOZ
18Z901
1-99901.
ZZ9901-
ap uee
UBA W B B W 9 İ 3 ) ) ļ n j q 9 6 Į 9 M 0 Z Sļ f l - O S U|
uapuoqjaA
uaļsBuejqdo-
ua u9ţso)|9ļU9y
eļujļny uijouooĮsuaţuaij
-
96BļU90J9d 9p|9ļS96ļSBA
|BBļOļs6uiļOj69g 01-03 jeuBA Lujouooisļjgļuay
S6frZ
Z9ZZ
pinųos 91SBA do ooisuaļuey
96VĹ
3928
U96UĮSSO|ļB 9P|BEļ9g
noz
ZIOZ
ZVOZ
(000' p i n i p s aļS BA
do ooisuaļuay .9
|aqei
'V10Z U I U9A9|qe6 uuouooisueiuej ap uauuiq ufiz Í I A A |BBļOļs6uiļOj69q ïeų UBA oy 02 UBp U96Bjp9q U960UI J99LU 19ĮU U96UĮU9ļZJ9U9ļU9J U9 U96UļSSO|ļB ļU0ļ|dJ9A 9S^ľļ|J BBľ 9p ļBp Uļ ļpnoų LUJ 0U00ļSļJ 9ţU9J 9Q UJ J 0U001S1J 91U9J 9pLUBBU960Z 9p Sļ OpiJ 19M 9p ļļn 1U9W919 J9pUB U9Ĵ 0
8S93
990P
888'1.
(e) f (z) (1) }3ļUij|p|36s6)| ļoļ eļujļny
06Z9
9Z6S
ĹĹ9P
9frZ'9
(e) uaieppiui apuaļļO|A ļoųosjaAo (z) pinųos a p u a ļ ļ O | A oļļ9N
ovz
SZC
ZZV
itz
9ZZ
8Z3
698
Pd
IP
V9
Ï9
001'9 001.'9
00C9
OOO'S
9869
0089
0009
oooe
0
0
0
986'Ĉ
CC98
CC9'8
CC9'8
CC9'8
VoZ'Z
VoZ'Q
Z8S90I
Z8S90I.
PIOZ
P10Z
(e) uaiappiiu apuaļļO|A |BBļoi ļUBjnoo 6 U Į U 9 ^ 9 J ui uap9o69i SB)| Uļ U9p|96 91UB1U00 ueiappiiu apueļļoiA (z) pinųos aļjo^ a p u 9 ļ ţ o | A |eeţoi U96UļU9|p|96 96ļJ9AO U96uļ||9ļsui 9|9ļOUBUļj. ļUEjnoo 6uiU9^9J uļ pļnųos pinųos aļio)| apuaļļoiA (1.) ļ9Įuiļ|p|a6sex 96BļU90J9d 9p|9ļS9BļSBA U9ļSB| 9ļ0j69q 9|Bļ01
"/o2'8 Z82Q0I
nOZ M* Z a
ĹQZ901
PV0Z (000' V 5 x) I B B ļ J B M ^ j e d ļ9Įuiļ|p|a6sey| : g | a q e i u
ļ9iujļlP|96sBiļ ep u g u u i q
uľiz Í I A A ' U 9 A 9 6 9 6 J 9 9 M u e ļ s u j o n ļ n i B B Ļ i B M ^
9p
uepjOM
' H 0 3 ! U9A9|qeB |9qeļ e p u E B i s j g p u o u|
2.11
Bedrijfsvoering De investeringen komen voor 2014 uit op een totaalbedrag van C 0,7 miljoen ten opzichte van een begroot bedrag van C 1,2 miljoen.
2.12
Verbonden partijen In het kader van de primaire doelstelling, het plaatsen van personen met een afstand tot de arbeidsmarkt, heeft Presikhaaf Bedrijven een viertal rechtspersonen opgericht waarin activiteiten vanuit deze doelstelling zijn ondergebracht. Dit betreft Beverweerd Holding B.V., Stichting Motivaktie, Stichting Aan de Slag en Stichting Personeel Presikhaaf. Beverweerd Holding B.V. heeft op haar beurt deelnemingen in Tuincentrum de Wuurde B.V., B.V. Tuincentra Presikhaaf en Presikhaaf Dienstverlening B.V. Het resultaat van Beverweerd Holding B.V. wordt opgenomen als resultaat verbonden partij. Beverweerd Holding B.V. is een houdstermaatschappij. In Tuincentrum de Wuurde B.V. en B.V. Tuincentra Presikhaaf zijn momenteel geen activiteiten ondergebracht. Presikhaaf Dienstverlening B.V. voert diensten uit ten behoeve van de deelnemende gemeenten. Stichting Motivaktie voert externe re-integratietrajecten uit voor zowel gemeenten als het UWV. Via deze Stichting kunnen in de toekomst ook andersoortige trajecten op de externe markt worden uitgevoerd. Via Stichting Motivaktie hebben niet SW-personeel een dienstverband. Stichting Personeel Presikhaaf heeft tot doel het in dienst nemen van niet-SW-personeel. Stichting Aan de Slag wil het ontstaan van nieuwe werkgelegenheid stimuleren. Al de drie stichtingen zijn niet opgenomen in de resultaten van Presikhaaf Bedrijven aangezien er geen kapitaalbelang is. De notitie inzake verbonden partijen is opgesteld met hierin het beleid ten aanzien van verbonden partijen, het governancemodel ten aanzien van verbonden partijen en een opsomming van de verbonden partijen. Tabel 8: Overzicht verbonden partijen: Beverweerd Holding B.V. te Arnhem Belang op 1-1-2014 Belang op 31-12-2014 Eigen vermogen op 1-1-2014 Eigen vermogen op 31-12-2014 Vreemd vermogen op 1-1-2014 Vreemd vermogen op 31-12-2014 Financieel resultaat 2014
210 142 113 142 348 202 *29
Stichting Motivaktie te Arnhem 0 0 298 298 205 177 +1
Stichting Personeel Presikhaaf te Arnhem 0 0 0 0 190 262 0
Stichting Aan de Slag te Arnhem 0 0 0 0 0 0 0
13
Jaarrekening 2014
Arnhem, 15 april 2015
Jaarrekening 2014
BALANS (xC 1.000)
31 december 2013
31 december 2014
ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Deelnemingen Overige verbonden partijen Bijdragen aan activa in eigendom van derden
68
93
16.554
18.673
210 218 0
142 210 251
428
603 Vlottende activa Voorraden Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar: - Vorderingen op openbare lichamen - Overige uitzettingen Liquide middelen Overlopende activa
2.738
3.347
10.269 3.893 310 1.683
7.481 4.274 129 2.031
Totaal
18.893
17.262
36.118
36.456
PASSIVA Vaste passiva Algemene reserve Gerealiseerd resultaat Vordering op deelnemende gemeenten Eigen vermogen Voorzieningen Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer
0 -9.974 9.974
0 -7.225 7.225 0 692
0 1.061
22.108
24.603
Vlottende passiva Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Overlopende passiva
11.144 2.174
8.022 2.770
Totaal
36.118
36.456
0
4
Afgegeven bankgaranties
Jaarrekening 2014
OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN IN DE JAARREKENING OVER HET BEGROTINGSJAAR Rekening (xC 1.000) Rekening Begroting 2014 2014 2013 Gemeentelijke SW-bijdrage Salariskosten SW-personeel Personeelsgebonden kosten SW SUBSIDIERESULTAAT
68.848 71.294 2.248 -4.694
68.983 71.179 2.100 -4.296
68.994 71.297 2.296 -4.599
Bruto-opbrengst (inclusief mutatie onderhanden werk) Materiaal verbruik en kosten uitbesteed werk Netto-opbrengst Netto-opbrengstpercentage Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten
26.633 7.899 18.734 70,3% 1.511 20.245
29.036 8.743 20.293 69,2% 347 20.640
29.965 10.991 18.974 63,3 Á 800 19.774
Lasten Salariskosten regulier personeel Overige personeelskosten Afschrijvingen Financiële baten en lasten Overige bedrijfskosten Totaal lasten
12.357 931 1.276 850 8.220 23.634
13.419 801 1.142 823 7.085 23.270
12.604 891 1.497 984 5.502 21.478
OPERATIONEEL RESULTAAT
-3.389
-2.630
-1.704
Gemeentelijke GR-bijdragen Resultaat verbonden partijen Boekwinst verkoop activa Incidentele baten en lasten OVERIG RESULTAAT
0 29 168 -2.088 -1.891
0 0 0 -1.250 -1.250
680 -4 418 -2.016 -922
GEREALISEERD RESULTAAT Er zijn geen begrotingswijzigingen geweest.
-9.974
-8.176
-7.225
0
Jaarrekening 2014
Rekening 2014 Kengetallen 1 kerncijfers Boekwaarde immateriële vaste activa Investeringen immateriële vaste activa Boekwaarde materiële vaste activa Investeringen materiële vaste activa Saldo voorraden Saldo debiteuren Personeelsgegevens SW-werknemers in fte SW-werknemers in AJ Werknemers BW in fte Werknemers BW in AJ Reguliere werknemers in fte Ziekteverzuimpercentage Resultaten per fte (SW) Gemeentelijke SW-bijdrage Salariskosten SW exclusief BW Personeelsgebonden kosten SW Subsidieresultaat (per fte) Netto-opbrengst Lasten - overige bedrijfsopbrengsten Operationeel resultaat (per fte)
Begroting 2014
Rekening 2013
319
103
93
258
20
0
16.554
16.372
18.673
319
1.174
408
2.738
2.805
3.347
3.893
3.580
4.274
2.537,9
2.550,0
2.543,5
2.635,3
2.650,0
2.643,2
61,0
70,0
62,7
64,1
73,0
66,3
191,4
205,4
199,8
14,5 7o
12,00/0
14,80/0
0
27.128
27.052
27.126
28.783
28.701
28.740
886
824
903
-1.850
-1.685
-1.808
7.382
7.958
7.459
8.717
8.989
8.130
-1.335
-1.031
-671
-745
-490
-362
Gerealiseerd resultaat (per fte)
-3.930
-3.206
-2.841
Gemeentelijke SW-bijdrage per SW AJ
26.126
26.031
26.103
Overig resultaat (per fte)
Jaarrekening 2014
5
WAARDERINGSGRONDSLAGEN
5.1
Inleiding Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld met inachtneming van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, zijn de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Voor zover het BBV niet anders voorschrijft, zijn baten en lasten toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Omrekening van vreemde valuta Vorderingen, schulden en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per balansdatum, voor zover het koersrisico is afgedekt. In die gevallen vindt waardering plaats tegen de overeengekomen termijnkoersen. Transacties in vreemde valuta gedurende de verslagperiode zijn in de jaarrekening verwerkt tegen de koers van afwikkeling. De uit de omrekening per balansdatum voortvloeiende koersverschillen worden opgenomen in het overzicht van baten en lasten.
5.2
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een percentage van de verkrijgingprijs, welke is gebaseerd op de verwachte economische levensduur. Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een percentage van de verkrijgingprijs, welke is gebaseerd op de verwachte economische levensduur. Voor de diverse actiefposten gelden de volgende afschrijvingstermijnen: Afschrijvingstermijn Disagio van geldleningen Kosten van onderzoek en ontwikkeling Grond Terreinvoorzieningen Gebouwen Kassen Installaties Machines, apparaten Inventaris Vervoermiddelen Computerapparatuur Software
Oorspronkelijke resterende looptijd van de lening 5 jaar Geen afschrijving 10 jaar Nieuwbouw 40 jaar, bestaande bouw 20 jaar 20 jaar 1 5 - 2 0 jaar 4 - 10 jaar 5 - 10 jaar 4 - 8 jaar, rekening houdend met een restwaarde 3 jaar 5 jaar
Financiële vaste activa De financiële vaste activa worden opgenomen tegen nominale waarde of verkrijgingprijs. Met duurzame waardeverminderingen en aflossingen wordt rekening gehouden.
18
Jaarrekening 2014
Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen historische kostprijs, de vervaardigingprijs of tegen de lagere marktwaarde. De vervaardigingprijs omvat het directe materiaalverbruik, de directe loon- en machinekosten vermeerderd met een opslag voor indirecte kosten. Voor incourante voorraden is een voorziening getroffen bepaald op een historisch gemiddelde. De onderhanden werken zijn gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs verminderd met op de balansdatum reeds voorzienbare verliezen. Uitzettingen, liquide middelen, voorzieningen en schulden De vorderingen, liquide middelen, voorzieningen en schulden worden opgenomen tegen nominale waarde. Voor dubieuze vorderingen wordt een voorziening getroffen voor het risico van oninbaarheid op individuele basis. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve en de bestemmingsreserve. De algemene reserve dient als algemene buffer om toekomstige tegenvallers te kunnen opvangen. Borg- en garantiestelling Voor zover zekerheden door Presikhaaf Bedrijven zijn afgegeven, zijn buiten de balanstelling om, de geborgde bedragen per einde boekjaar opgenomen Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Resultaatbepaling Het resultaat wordt bepaald door het verschil tussen de bruto-opbrengst en de kosten hiervan over het verslagjaar met inachtneming van de hiervoor vermelde waarderingsgrondslagen. Winsten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin de goederen en diensten zijn geleverd, dan wel verricht. Verliezen op transacties worden verantwoord in het boekjaar, voor zover deze voorzienbaar zijn ten tijde van het opmaken van de jaarrekening. Gemeentelijke SW-bijdrage Dit betreft de subsidie van het Rijk die via de gemeenten wordt ontvangen, zoals bedoeld in de artikelen 8 tot en met 10 van de Wet sociale werkvoorziening. Netto-opbrengst De netto-opbrengst is de bruto-opbrengst minus de kosten van materiaalverbruik en de kosten van uitbesteed werk. De bruto-opbrengst is de opbrengst van aan derden geleverde goederen en diensten, exclusief de over de omzet geheven belastingen en onder aftrek van kortingen. Salarissen SW- en overig personeel Onder salariskosten wordt verstaan het bruto bedrag van de aan het boekjaar toe te rekenen salarissen, vermeerderd met het uitbetaalde vakantiegeld, de eindejaarsuitkering, pensioen- en sociale lasten. Afschrijvingen Dit betreft de afschrijvingskosten van de vaste activa. De afschrijvingstermijn bedraagt maximaal de economische levensduur. Gemeentelijke GR-bijdrage De gemeentelijke bijdrage omvat de in de Gemeenschappelijke Regeling of anderszins overeen gekomen bijdrage door gemeenten.
Jaarrekening 2014
TOELICHTING OP D E BALANS Vaste activa Immateriële vaste activa Verloop immateriële vaste activa (xC 1.000)
Disagio van geldleningen
Boekwaarde per 31 december 2013 Investeringen Afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2014
93 0 25 68
Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2014
374 306 68
Voor de diverse actiefposten gelden de volgende afschrijvingstermijnen:
Disagio van geldleningen
Afschrijvingstermijn Oorspronkelijke resterende looptijd van de lening
Materiële vaste activa Een overzicht van de materiële vaste activa is onderstaand opgenomen. Het betreft uitsluitend activa met een economisch nut. Verdeling materiële vaste activa (xC 1.000)
31-12-2014
31-12-2013
Gronden Gebouwen en terreinen Machines, apparaten en installaties Overige materiële vaste activa Subtotaal
3.051 8.426 4.263 689 16.429
3.290 9.742 4.323 916 18.271
Activa in uitvoering Totaal
125 16.554
402 18.673
Jaarrekening 2014
Verloop materiële vaste activa (xC 1.000)
Gronden en terreinen
Bed rijfsgebouwe n
Machines en installatie s 4.323 445 0 0 515 4.253
916 126 0 1 342 699
18.271 596 954 240 1.244 16.429
18.208 13.955 4.253
7.482 6.783 699
51.943 35.514 16.429
Boekwaarde per 31 december 2013 Investeringen Afwaardering Desinvesteringen Afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2014
3.290 0 239 0 3.051
9.742 25 954 0 387 8.426
Cumulatieve aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31 december 2014
3.051 0 3.051
23.202 14.776 8.426
Overige materiële vaste activa
Totaal
De afwaardering van de bedrijfsgebouwen heeft betrekking op het verder afwaarderen van de gebouwen in verband met de verdere teruggang in de markt voor onroerend goed. Ultimo 2014 is er v o o r t 125.000 aan 'activa in uitvoering' tegen C 402.000 ultimo 2013. Per saldo resteert een netto investering van ê 319.000. Voor de diverse actiefposten gelden de volgende afschrijvingstermijnen: Afschrijvingstermijn Grond Terreinvoorzieningen Gebouwen Kassen Installaties Machines Inventaris Vervoermiddelen Computerapparatuur Software
Geen afschrijving 10 jaar Nieuwbouw 40 jaar, bestaande bouw 20 jaar 20 jaar 1 5 - 2 0 jaar 4 - 1 0 jaar 5 - 10 jaar 4 - 8 jaar, rekening houdend met een restwaarde 3 jaar 5 jaar
Activa in uitvoering Het betreft hier de investering ten behoeve van: Activa in uitvoering (xC 1.000) Diverse bouwkundige aanpassingen Soft- en hardware Diverse inventarissen Diverse machines Totaal
31-12-2014
31-12-2013 120 5 0 0 125
37 344 16 5 402
21
Jaarrekening 2014 Financiële vaste activa Verloop financiële vaste activa (xC 1.000) Deelnemi ngen
Overige verbonde n partijen
210 0 29 0 -97 0 142
218 0 0 -4 0 -4 210
Boekwaarde per 31 december 2013 Stortingen Resultaat Teruggaaf storting Ontvangsten rekening-courant Overige mutaties Boekwaarde per 31 december 2014
Bijdrage aan activa
Totaal
0 258 0 0 0 -7 251
428 258 29 -4 -97 -11 603
Deelnemingen Dit betreft Beverweerd Holding B.V., de waardering is als volgt opgebouwd: (xC 1.000)
31-12-2013
31-12-2014 142 0 142
Deelneming Rekening-courant Totaal
113 97 210
Beverweerd Holding B.V. heeft een positief eigen vermogen ultimo 2014 van C 142.000 (ultimo 2013: C 113.000). Overige verbonden partijen Specificatie overige verbonden partijen (xC 1.000) Deelname certificaat Intratuin Holding B.V. Inkoopcombinatie Zuid Nederland B.V. Vordering op Coöperatieve Bloemenveiling Flora Holland UA SSGA (glasvezelnet) Participatie Coöperatieve vereniging Bergerden u.a. Participatie Energie Coöperatie Greenhouse Energy u.a. Veiling Plantion B.V. Totaal
31-12-2013
31-12-2014 5 56
5 56
128 0 1
132 4 1
0 20 210
1 19 218
Bijdragen aan activa in eigendom van derden Dit betreft de aangekochte productierechten ten behoeve van de kwekerij op Bergerden.
22
Jaarrekening 2014
Vlottende activa Voorraden Specificatie voorraden (xC 1.000) Grond- en hulpstoffen Halffabrikaat Gereed product en handelsgoederen Onderhanden werk Bruto waardering Voorziening voorraden Netto waardering De voorziening bedraagt
0
0
26,7 7o ( 2 0 1 3 : 23,0 7o)
31-12-2013
31-12-2014 1.275
1.541
1.331
1.554
987
946
143
306
3.736
4.347
-998
-1.000
2.738
3.347
van de bruto waardering.
Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Vorderingen op openbare lichamen (xC 1.000) Vordering in verband met uitvoering Wsw Bijbetaling garantieomzet regeling Vordering op deelnemende gemeenten in verband met negatief eigen vermogen Totaal
31-12-2013
31-12-2014 154
149
141
107
9.974
7.225
10.269
7.481
De vordering op deelnemende gemeenten in verband met het negatief eigen vermogen betreft het nadelig resultaat van 2 0 1 4 . Overige uitzettingen Specificatie overige uitzettingen (xC 1.000) Debiteuren Totaal
31-12-2014
31-12-2013
3.893
4.274
3.893
4.274
Debiteuren Specificatie debiteuren (xē 1.000) Debiteuren Voorziening dubieuze debiteuren Totaal
31-12-2014
31-12-2013
4.732
4.577
-839
-303
3.893
4.274
23
Jaarrekening 2014 Liquide middelen Specificatie liquide middelen (xC 1.000)
31-12-2014
31-12-2013 84 226 310
Kasgelden Rekening-courant kredietstellingen Totaal
81 48 129
Rekening-courant kredietinstellingen Specificatie rekening-courant kredietstellingen ( x f 1.000)
31-12-2014
31-12-2013 23 84 119 226
Geld onderweg N.V. Bank Nederlandse Gemeenten ABN Amro Bank N.V. Totaal
20 0 28 48
Schatkistbankieren Sinds 2013 is Presikhaaf Bedrijven verplicht om het saldo van liquide middelen boven het drempelbedrag bij de Rijksoverheid onder te brengen. In onderstaande tabel staat hiervan de opstelling voor het jaar 2014. Schatkistbankieren Kwartaal 1 Kwartaal 2 Kwartaal 3 (xC 1.000) 790 790 790 790 1 drempelbedrag 2 Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden 442 585 626 middelen Ruimte onder het 205 164 348 drempelbedrag Overschrijding van 0 0 0 het drempelbedrag Het begrotingstotaal bedraagt C 105,287 miljoen, hiervan 7,5 7o bedraagt C 0,79 miljoen.
Kwartaal 4 790
550 250 0
0
Overlopende activa (xC 1.000) Nog te factureren Te ontvangen ESF subsidie opleidingen Te ontvangen premies sociale verzekeringen Overige nog te ontvangen bedragen en de vooruitbetaalde bedragen die ten laste van volgende begrotingsjaren komen Totaal
31-12-2014
31-12-2013 0 700 0
69 700 424
983 1.683
838 2.031
24
Jaarrekening 2014 Vaste passiva Eigen vermogen Verloop eigen vermogen (xC 1.000)
Algemene reserve
Stand 31 december 2013 Bestemming resultaat 2013 Gerealiseerd resultaat over 2014 Vordering op deelnemende gemeenten Boekwaarde per 31 december 2014
Resultaat nog te bestemmen 0 0 0 0 0
Totaal
-7.225 7.225 -9.974 9.974 0
-7.225 7.225 -9.974 9.974 0
Voorzieningen Specificatie voorzieningen (xĉ 1.000)
Reorganisatie voorziening
Saldo 31 december 2013 Onttrekking aan voorziening Saldo 31 december 2014
Voorziening FPU
1.048 356 692
Totaal
13 13 0
1.061 369 692
De reorganisatievoorziening heeft zowel betrekking op Herstelplan STERK en de doorgevoerde herstructureringen in 2012 en in 2013. De afwaardering van de materiële vaste activa is direct als last geboekt. Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer Binnenlandse banken en overige financiële instellingen Alle geldleningen zijn verstrekt door de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten. Er zijn geen zekerheden verstrekt voor de langlopende leningen. De leningen zijn af te lossen in gelijke jaarlijkse termijnen. Verloopoverzicht langlopende leningen (xC 1.000) Saldo 31 december 2013 Bij: aangetrokken 2014 Af: aflossingen 2014 Saldo 31 december 2014
24.603 5.000 7.495 22.108
25
Jaarrekening 2014 Specificatie langlopende leningen . Groot xC1,Leningen BNG: Leningnummer 91114 Leningnummer 93051 Leningnummer 94392 Leningnummer 94788 Leningnummer 97112 Leningnummer 97114 Leningnummer 97115 Leningnummer 106706 Leningnummer 107227 Leningnummer 349084 Leningnummer 359039
2.949.571 6.126.000 2.250.000 3.490.000 14.000.000 5.500.000 1.361.341 3.000.000 3.000.000 2.000.000 3.000.000
Begin 1 Eind
Looptijd
2000/2015 2002/2017 2002/2017 2002/2017 2003 12029 2003 12023 2003/2018 2012/2021 2012/2016 2014/2015 2014/2016
Rente ĥ 0
15 jaar 15 jaar 15 jaar 15 jaar 25 jaar 20 jaar 15 jaar 10 jaar 5 jaar 1 jaar 1 jaar
Schuldrest
5,890 5,630 5,410 5,200 4,920 4,750 4,530 3,395 1,980 0,650 0,500
Totaal
196.638 1.225.200 450.000 698.000 8.400.000 2.475.000 363.024 2.100.000 1.200.000 2.000.000 3.000.000 22.107.862
Over 2014 bedraagt de rentelast over de vaste schulden C 870.567. Vlottende passiva Netto-vlottende schulden met een rentetypische looptijd korter dan ėėn jaar Specificatie nettovlottende schulden (xC 1.000)
31122014
Rekeningcourant kredietinstellingen Crediteuren Kasgeldleningen Overige schulden Totaal
Specificatie rekeningcourant kredietsteliingen (xC 1.000) N.V. Bank Nederlandse Gemeenten Totaal
31122013
0 1.715 6.100 3.329 11.144
2.623 2.046 0 3.353 8.022
31122013
31122014 0 0
2.623 2.623
Crediteuren Onder de post crediteuren staat ultimo 2014 ë 30.000 (ultimo 2013: C 28.000) aan investerings crediteuren opgenomen. Kasgeldlening De kasgeldlening betreft de kortlopende schuld bij de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten
26
Jaarrekening 2014
Overige schulden Specificatie overige schulden (xC 1.000) Schulden aan belastingen en sociale premies Terug te betalen Gemeentelijke SW-bijdrage Totaal
31-12-2014
31-12-2013
3.101
2.874
228
479
3.329
3.353
Overlopende passiva Specificatie overlopende passiva (xC 1.000) Te betalen rente Rekening-courant Stichting Motivaktie Rekening-courant Stichting Personeel Presikhaaf Reservering activa in uitvoering Vooruit ontvangen bedragen trajecten Overig Totaal
31-12-2014
31-12-2013 313
391
414
412
256
189
64
46
231
235
896
1.497
2.174
2.770
Niet uit de balans blijkende verplichtingen In de balans zijn niet de verplichtingen tot uitdrukking gebracht met betrekking tot betaling van: * het opgebouwde vakantiegeld en de overlopende verlofuren bedragen ultimo 2 0 1 4 : Ç 7 . 1 6 6 . 0 0 0 en ultimo 2 0 1 3 : ^ 7 . 1 2 2 . 0 0 0 ; * afgegeven bankgaranties voor 6 0 en ultimo 2 0 1 3 Ê 4.000. De bankgaranties worden afgegeven ten behoeve van nakoming van verplichtingen uit aangegane opdrachten. In 2 0 1 4 zijn er geen betalingen gedaan inzake garantstellingen. 4 huur- en leaseverplichtingen voor in totaal C 1.221.000 en ultimo 2 0 1 3 C 1.437.000; * diverse overeenkomsten, onder anderen met energieleveranciers, waarvoor de verplichtingen niet te kwantificeren zijn.
27
Jaarrekening 2014
TOELICHTING OP HET OVERZICHT VAN BATEN EN L A S T E N Gemeentelijke SW-bijdrage Specificatie van de Gemeentelijke SW-bijdrage Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
Realisatie in AJ (in aantallen)
2.635,3
2.650,0
2.643,2
Gemeentelijke SW-bijdrage per AJ (in C)
26.126
26.031
26.103
Gemeentelijke SW-bijdrage (xē 1.000)
68.848
68.983
68.994
De Gemeentelijke SW-bijdrage is hoger aan begroot. In 2014 is de gemeentelijke SW-bijdrage met C 95 per AJ verhoogd. De gerealiseerde taakstelling is lager dan begroot doordat de uitstroom hoger was dan begroot. Salariskosten SW-personeel Specificatie salariskosten SW-personeel (xC 1.000) Rekening 2014 Bruto salarissen Sociale lasten Pensioenpremie Totaal
55.688 9.863 5.743 71.294
Begroting 2014
Rekening 2013
55.982 9.097 6.100 71.179
56.095 9.140 6.062 71.297
Door hogere salariskosten per fte die gedeeltelijk teniet wordt gedaan door een lagere bezetting zijn de totale salariskosten SWC 0,1 miljoen hoger dan begroot. In onderstaand overzicht worden de gemiddelde salariskosten van het SW-personeel per fte weergegeven. Gemiddelde salariskosten SW-personeel per Fte Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
71.294 2.476,9 28.783
71.179 2.480,0 28.701
71.297 2.480,8 28.740
Salariskosten (xC 1.000) Gemiddeld aantal fte's (excl. Begeleid Werken) Gemiddelde salariskosten per fte (in C)
Het verschil tussen de Rekening 2014 en de Begroting 2014 wordt vooral veroorzaakt door hogere bruto salarissen en sociale lasten en lagere pensioenlasten. De werkgeverslasten voor sociale lasten zijn ten opzichte van het vorige jaar gestegen, de pensioenpremies zijn gedaald.
Jaarrekening 2014 In onderstaande tabel worden de werkgeverslasten Rekening 2014 met vergelijkende percentages Begroting 2014 en Rekening 2013 weergegeven. Werkgeverslasten SW-personeel (in Vo) Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
17,7 10,3
16,3 10,9
16,3 10,8
28,0
27,2
27,1
Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
1.140 350 758
1.120 350 630
1.125 396 775
2.248
2.100
2.296
Sociale lasten Pensioenpremies Totaal sociale lasten
Personeelsgebonden kosten SW Specificatie personeelsgebonden kosten SW ( x C 1.000)
Kosten woon-werk Kosten maatvervoer Kosten Begeleid Werken Totaal
De personeelsgebonden kosten SW zijn hoger dan begroot als gevolg van meer kosten voor geplaatste personen in Begeleid Werken. Bruto- en netto-opbrengst In onderstaande tabel worden per bedrijfsonderdeel de bruto-opbrengst en de netto-opbrengst weergegeven in vergelijking met 2013. Bruto- en netto-opbrengst per bedrijfsonderdeel Rekening 2014 Nettoopbren gst
Nettoopbrengs
9.547
8.518
4.442 7.585 5.059 0 26.633
Brutoopbrengs ( x C 1.000)
Bedrijf: Arbeidsmarkttoeleidin 9 Beschermd werken Schoolmeubelen Tuincentrum Arnhem Centrale Stafdiensten Totaal
t
Rekening 2013
swbezetting in fte excl. BW
BrutoOpbreng
Nettoopbren gst
89,2
955,2
10.512
8.717
82,9 1.262,0
3.688 4.583 1.945 0
83,0 60,4 38,5 0
1.218,5 192,2 92,3 18,7
5.472 8.782 5.182 17
3.365 5.052 1.825 15
61,5 57,5 35,2 88,2
973,3 182,5 62,4 49,9
18.734
70,3
2.476,9
29.965
18.974
63,3
2.530,1
tVo
st
Nettoopbren gst Vo
SWbezettin g in fte excl. BW
In bovenstaande tabel zijn de cijfers van 2013 van Industrie, Arbeidsintegratie en Groen en diensten verdeeld over Arbeidsmarkttoeleiding en Beschermd werken om een juiste vergelijking te verkrijgen.
29
Jaarrekening 2014 Overige bedrijfsopbrengsten Specificatie overige bedrijfsopbrengsten (xC 1.000) Rekening 2014 Doorbelasting personeel Management fee Stichting Motivaktie Bijbetaling garantieomzet regeling GR-bijdrage gemeente Montferland Doorbelasting huisvestingskosten Meeropbrengsten voormalige ID-ers Bonus Begeleid Werken Opbrengsten gemeentelijke projecten Overig Totaal
242 59 141 44 41 174 165 577 68 1.511
Begroting 2014
Rekening 2013
210 30 0 45 27 0 0 0 35 347
401 30 107 54 82 104 0 0 22 800
Salariskosten regulier personeel In onderstaand overzicht worden de salariskosten van het regulier personeel weergec even. (xC 1.000) Rekening 2014 Begroting 2014 Rekening 2013 Ambtelijk personeel Overig regulier personeel Totaal
6.051 6.306 12.357
6.891 5.713 12.604
7.751 5.668 13.419
Het overig regulier personeel wordt vooral ingeleend van Stichting Personeel Presikhaaf. In onderstaand overzicht worden de gemiddelde salariskosten van het regulier personeel per fte weergegeven. Gemiddelde salariskosten regulier personeel per fte Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
12.604 12.357 13.419 Salariskosten (xC 1.000) 199,8 205,4 191,4 Gemiddeld aantal fte's 63.083 65.331 64.559 Gemiddelde salariskosten per fte (in C) In vergelijking met 2013 zijn de salariskosten per fte gestegen door extern ingehuurd personeel.
30
Jaarrekening 2014
Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen
A
Vanaf 1 januari 2013 is de WNT van toepassing voor Presikhaaf Bedrijven. Conform de beleidsregels toepassing WNT hebben wij in onderstaande tabel voor alle topfunctionarissen de voorgeschreven informatie opgenomen. Voor niet-topfunctionarissen is er geen informatie opgenomen omdat geen enkele medewerker boven de norm uitkomt. h i d b c e f g
M.J.N, van Wessem - tot 10-03-1014 M.A.R. Leisink J.A. Soek -tot 19-03-2014 P.J. Bollen K.H.J.M. Schols -tot 19-03-2014 B. van Eeten -tot 19-03-2014 V.M. van Neerbos G.C. Koopmans-Jacobs -tot 19-03-2014 T.M.N. Vugts A.C.L. Adema - tot 19-03-2014 A. van Loon -tot 19-03-2014 J.P. Breunissen -tot 19-03-2014 G.J.M. Nijland -tot 04-06-2014 W.P. van Burgsteden -vanaf 14-05-2014 P.G.M. Lunter -vanaf 14-05-2014 H.S. Kok -vanaf 04-06-2014 H.C.M. Knuiman -vanaf 14-05-2014 J.H.A.P. Sluiter -vanaf 14-05-2014 B. Ross -van 14-05 tot 04-06-2014 en vanaf 19-11-2014 A. Logemann -vanaf 14-05-2014 B. Elfrink -vanaf 14-05-2014 J.H.J. Sluiter -vanaf 14-05-2014 S. Bijl -vanaf 04-06-2014 A. Noordermeer -van 04-06-14 tot 19-11-14 J.J. van Loon
Bestuurslid (voorzitter) Bestuurslid ((plv.-) voorzitter)
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid (voorzitter)
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Bestuurslid
n.v.t.
n.v.t.
0
0
0
0
0
Algemeen directeur
Onbepaalde tijd, 1 fte
n.v.t.
0
6.083
0
20.978
123.603
Verklaring van de letters: a. de naam b. de functie c. de duur en omvang van het dienstverband d. het jaar waarin het dienstverband is beëindigd e. de beloning in C f. door de werkgever vrijwillig betaalde sv-premies in 6 g. de belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen in C
31
Jaarrekening 2014 h. de in het boekjaar verrichte uitkeringen wegens beëindiging van het dienstverband in C i. de voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn in C
Overige personeelskosten De overige personeelskosten zijn hoger dan begroot en 2013 door hogere kosten bijzondere voorzieningen, reiskostenvergoedingen niet SW-personeel en overige personeelskosten en lagere opleidingskosten. Specificatie overige personeelskosten ( x C 1.000) Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
350 37 268 276 931
364 19 225 193 801
389 21 227 254 891
( x C 1.000) Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
25 387 515 342 7 1.276
30 203 563 346 0 1.142
25 504 613 355 0 1.497
Opleidingskosten Reiskostenvergoedingen niet SW-personeel Bijzondere voorzieningen Overige Totaal
Afschrijvingen Specificatie afschrijvingen
Immateriële vaste activa Bedrijfsgebouwen Machines en installaties Overige materiële vaste activa Bijdragen aan activa van derden Totaal
Financiële baten en lasten De financiële lasten zijn gedaald door de ontvangen gelden van de deelnemende gemeenten inzake het negatief eigen vermogen ultimo 2013.
Jaarrekening 2014
Overige bedrijfskosten Specificatie overige bedrijfskosten (xC 1.000) Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
490 1.172 1.192 459 5.515 8.828 -608 8.220
962 1.112 1.383 420 3.938 7.815 -730 7.085
473 1.129 1.464 480 3.272 6.818 -1.316 5.502
Een nadere uitsplitsing van de post 'overige kosten' is als volgt: (xC 1.000) Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
132 141 471 2.365 1.476 320 48 562 5.515
103 41 747 1.183 1.244 100 20 500 3.938
106 67 640 1.827 1.356 -630 -94 0 3.272
Huur- en leasekosten Onderhoudskosten Energieverbruik Belastingen en verzekeringen Overige kosten Subtotaal Subsidie praktijkleren Totaal
Indirecte productiekosten Inkoop- en expeditiekosten Verkoopkosten Kosten dienstverlening door derden Overige algemene kosten Diverse baten en lasten Mutatie voorzieningen Inverdieneffect boventalligen Totaal
De stijging van de kosten dienstverlening door derden is vooral toe te wijzen aan de inhuur van tijdelijke personeel verband houdende met het verwerven van niet begrote additionele opdrachten. Resultaat verbonden partijen Dit betreft het resultaat van de verbonden partijen Beverweerd Holding B.V., Tuincentrum de Wuurde B.V. en Presikhaaf Dienstverlening B.V. Specificatie aandeel verbonden partijen (xC 1.000) Rekening 2014
Begroting 2014
Rekening 2013
-4 33 0 29
0 0 0 0
-6 3 -1 -4
Beverweerd Holding B.V. Tuincentrum de Wuurde B.V. Presikhaaf Dienstverlening B.V. Totaal
33
Jaarrekening 2014 Incidentele baten en lasten Specificatie incidentele baten en lasten (xC 1.000) Rekening 2014 Begroting 2014 Rekening 2013 0 69 Afbouw eigen productie 78 1.004 1.150 824 Inrichten nieuwe entiteiten 0 62 Samenwerking met werkgevers 0 954 0 1.469 Afwaardering bedrijfsgebouwen 0 9 0 Mens in beeld 43 0 50 Bestuurlijke aanpassingen 52 50 160 Overig 0 -620 0 Vrijval voorziening reorganisatie 1.250 2.016 2.088 Totaal Boekwinst verkoop activa Dit betreft de verkoop van het terrein aan de Mooieweg te Arnhem.
34
Jaarrekening 2014
RECHTMATIGHEID Het Algemeen Bestuur heeft in haar vergadering van 12 maart 2014 het normenkader voor 2013 ten behoeve van de financiële rechtmatigheid vastgesteld. Wetten in formele zin worden vanuit buiten opgelegd en zijn daardoor niet beïnvloedbaar door het Algemeen Bestuur. Deze vallen dus te allen tijde onder het normenkader. Onderstaand worden de belangrijkste genoemd: * Besluit Begroting en Verantwoording (BBV); * Wet Financiering decentrale overheden (Fido); * Wet sociale werkvoorziening (Wsw); * Fiscale en sociale wetgeving; 4 BTW-compensatiefonds; * Regels omtrent (Europese) Aanbesteding; * Besluit Accountantscontrole Decentrale Overheden (BADO); * Houdbaarheid OverheidsFinancien (HOF); * Wet Markt en Overheid; 4 Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). Daarnaast heeft het Algemeen Bestuur expliciet de nadere (interne) regelgeving vastgesteld. De volgende interne verordeningen en/of regelgeving vallen voor het jaar 2014 onder het normenkader van de Financiële Rechtmatigheid: * Gemeenschappelijke Regeling Werkvoorziening Midden-Gelderland; * Financiële verordening en controleverordening; * Treasurystatuut; * Mandaatregeling algemeen directeur Presikhaaf Bedrijven; * Investeringsprocedure; * Besluiten van het Dagelijks en het Algemeen Bestuur.
Jaarrekening 2014 9
SISA-bijlage
I ' M WHIRM
werkvoorziening (Wsw) drolopi-nhnai lichaam 2014
1
SISa bülaqe verantwoordinasln Hieronder per regel een gemeente(code) selecteren en in de kolommen ernaast de M ir A J T J I - I . J I . 'ormatie voor die gemeente invullen
Wui sociale
òrmatle 2014 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking sisa - d.d. 2 Het totaal aantal geïndiceerde Het totaal aantal gerealiseerde Het totaal aantal gerealiseerde inwoners per gemeente dat arbeidsplaatsen voor begeleid werkenplefffcen voorV« een dienstbetrekking heeft of op de wachtlijst slaat en beschikbaar is om een dienstbetrekking 3I9 bedoeld
geïndiceerde inwoners in (jaar T), uitgedrukt ín arbeidsjaren
geïndiceerde inwoners in (jaar T), uitgedrukt in arbeidsjaren
in artikel 2. eerste lid, of artikel 7 ven de wet te aanvaarden op 31 december (jaar T)
«•1 Openbaar lichaam o.g.v. Wflr ( S I S a ÍIJSJ medeoverheden)
Aan* concrete n.vr.
ABrd controle fí
Aerdcon&oŕeft
'^WťfrrŴíatŵīurw^ 1 60160 Deventer l 60153 Enschede 3 60196 Rnnwaarden 1 60200 Apeldoorn 6 60202 Arnhem 6 60203 Bameveld 7 60209 Beunìngen 8 60221 Doesburg 9 60222 Doetinchem 10 o:.25Druten 11 60226 Duiven 12 • - : . : ! 8 E d e 13 60241 Groesbeek 14 60262 Lochem 15 L . . J 8 Niimegen 16 60274 Renkum i ; 60275 Rheden 1
18 '.'.7 Rozendaal 19 60281 Tiel 20 60269 Waoeningen 21 60293 Westervoorl 22 60299 Zevenaar 23 60301 Zutphen 21 60340 Rhenen 25 60342 Soest 26 60345 Veenendaal 27 - . - 9 Rotterdam 28 60668 Wast Maas en Waal 29 60882 Landgraaf 30 61536 Oost Gelre 31 61705 Līnqewaard 32 61734 Overbeluwe 33 61740 Neder-Betuwe * ì 61859 Berkelland -•i Ĩ1876 Bronckhorst 36 61955 Montferìand 37
Aam co ntro le R Inoïcatornwirrwr. G18/04
lndtcatorfìtimmer.GIB/03
- " - rr 'X-..M. 1.25 1.777.75 1.00 1.00 104.25 4.00 1.00 109.00 4.00 1.00 1.00 10.50 27,25 411.50 2.00 1.25 2.00 142,00 206.00 1.00 1.00 1.25 1.00
L;.„C
1.89
1,325.12
26.33
0.82 82,12 1,67
1.70
1.00 84.29 3.84
0.58
1.00 1.00 5,92 20.84 290.00 1,84 1,25 110.99 170.90
1,00 12.39
4.21 2.25
1,00
0.63 1.00 264.75 236,50 11.00 1.00 1.00 74,50
1.00 215,54 173.46 11.30 0,67 1.00 59.21
4.95 7,77
1.00
36
Jaarrekening 2014
C O N T R O L E V E R K L A R I N G VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Jaarrekening 2014
V E R K L A R E N D E WOORDENLIJST AJ
Arbeidsjaren
BADO BBV BW
Besluit accountantscontrole decentrale overheden Besluit Begroting en Verantwoording Begeleid Werken
CAO
Collectieve Arbeidsovereenkomst
FIDO FPU
Wet Financiering Decentrale Overheden en aanverwante regelingen Flexibel Pensioen en Uittreding
GO GR
Georganiseerd Overleg Gemeenschappelijke Regeling
MJOP
Meerjaren Onderhoudsplan
OR
OndernemingsRaad
SPP SW
Stichting Personeel Presikhaaf Sociale Werkvoorziening
UWV
Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen
Wgr Wsw Wwb
Wet gemeenschappelijke regelingen Wet sociale werkvoorziening Wet werk en bijstand
