Infrastructurele knelpunten Limburg - Noord-Brabant
Inhoud A67 Eindhoven – Duitse grens Brainport - Greenport (Duisburg - Dortmund) 3 Maaslijn (Roermond – Venlo – Nijmegen)
4
IJzeren Rijn
5
Brabantroute
8
Zuidelijke spooraansluiting Chemelot site
10
Regions of Connected Knowledge (RoCK), voorheen HST Connect
11
De provincies Limburg en Noord-Brabant hebben in oktober 2008 een overzicht opgesteld van infrastructurele knelpunten die om maatregelen vragen. De aandacht richt zich in dit document op de spoor- en weginfrastructuur. De kwaliteit van de beschreven infrastructuur is van groot belang voor de bereikbaarheid en leefbaarheid van de bevolkings- en economische centra in Limburg, Noord-Brabant en omliggende regio´s.
A67 Eindhoven – Duitse grens Brainport - Greenport (Duisburg - Dortmund) Topics
- hoge benutting door personen- en goederenverkeer - capaciteitsuitbreiding
Omschrijving
De A67 maakt deel uit van de verbinding tussen de havens van Antwerpen en Rotterdam en het Duitse Ruhrgebied en het Oost-Europese achterland. Met name voor het goederenvervoer is dit een zeer belangrijk oost-westverbinding. De verwachting is dat de komende jaren de intensiteit op deze route verder zal toenemen. Deze route dient in samenhang te worden gezien met de routes over de A15 (Gorinchem), A59 (Den Bosch) en de A76 (Sittard-Geleen).
Knelpunten
Door de hoge intensiteit en het hoge aantal vrachtwagens op deze route staat de afwikkeling van het verkeer bij met name de verschillende aansluitingen op de A67 onder druk. Het grote aantal vrachtwagens zorgt -bij onvoldoende afstand tussen de vrachtwagens- voor colonnevorming van vrachtwagens op de rechterrijstrook waardoor in- en uitvoegen wordt bemoeilijkt.
Oplossingen
Door uitbreiding van de capaciteit op A67 en in- en uitvoegstroken en door toepassing van verkeersmanagement komt meer ruimte om het verkeer veilig en comfortabel af te wikkelen. Een bijzonder project (MIRT-verkenning Zuidoostvleugel BrabantStad/Brainport Eindhoven) is het realiseren van een ruit om Eindhoven/Helmond, met o.a. als voordeel dat doorgaand personen- en goederenverkeer van de mainports (Schiphol, Rotterdam en Antwerpen) en Venlo de mogelijkheid krijgt van routekeuze op basis van beschikbare capaciteit.
Eindresultaat
Realisatie van de capaciteitsuitbreiding op de A67 binnen afzienbare tijd (voor 2018?). 3
Maaslijn (Roermond – Venlo – Nijmegen) Topics
- verhoging capaciteit - verbetering betrouwbaarheid dienstregeling
Omschrijving
De Maaslijn is in gebruik bij zowel personen- als goederenvervoer. Deze verbinding is uitgevoerd in enkel spoor, zonder elektrificatie. Dat stelt grenzen aan de capaciteit van de verbinding. De noodzakelijke passage van treinen uit het noorden en treinen uit het zuiden ter hoogte van stations reduceert de betrouwbaarheid van de dienstregeling.
Knelpunten
Beperkte capaciteit van de verbinding en matige betrouwbaarheid van de dienstregeling (aankomstpunctualiteit Roermond-Nijmegen is 66%; norm hoofdrailnet is 87%). Op langere termijn (2013-2020) ontstaan er knelpunten met betrekkingen tot zitplaats capaciteit.
Oplossingen
Punctualiteit is in veel gevallen te verbeteren door optimalisatie van de dienstregelingen en processen daaromheen. ProRail voert daartoe analyses uit. Voor de termijn tot 2020 wordt de vervoersontwikkeling op de lijn de komende jaren gezamenlijk door het ministerie van Verkeer en Waterstaat, de decentrale overheden, de vervoerders en ProRail nauwlettend gevolgd. De (partiële) verdubbeling van de Maaslijn Roermond-Venlo. Zie ook IJzeren Rijn.
Eindresultaat
Verhoging van de capaciteit van de Maaslijn en verbetering van de betrouwbaarheid van de dienstregeling.
4
IJzeren Rijn Topics - hoogwaardige achterlandverbinding via N280/A52-variant - ontzien natuurpark de Meinweg - goede oplossing overlast Cranendonck, Weert, Leudal - mogelijk toekomstig grensoverschrijdend personenverkeer per spoor met Duitsland - aanleg noordwestboog bij Roermond ter voorkoming van 'kopmaken'
Omschrijving
Het Koninkrijk België wil de goederenspoorlijn van Antwerpen, dwars door Nederlands Limburg, naar het Duitse achterland reactiveren. Rechten hiertoe worden ontleend aan historische verdragen met het Koninkrijk Nederland.
Knelpunten
Stedelijke gebieden (waaronder Weert en Roermond) en Natura2000-gebieden (waar onder Weerter- en Budelerbergen en De Meinweg) zullen op Nederlands grondgebied worden doorsneden door goederentreinen, met geluid-, trilling- en visuele hinder tot gevolg. Mogelijk doen zich ook knelpunten voor op het vlak van externe veiligheid.
Oplossingen
De bundelingvariant met de N280/A52 in combinatie met robuuste oplossingen voor de stedelijke en natuurgebieden aan de westzijde van de Maas (waaronder een tunnel/verdiepte aanleg voor de binnenstad van Weert). De aanhaking van het logistieke knooppunt Noord-Limburg (Venlo) op de IJzeren Rijn vraagt om een opgewaardeerde Maaslijn Roermond-Venlo (zie vorige pagina) en een spoorboog ten noordwesten van Roermond om het zogenaamde ‘kopmaken’ in de binnenstad te voorkomen. Reactivering van de IJzeren Rijn kan niet los gezien worden van de modernisering (veiligheid, opheffen barrièrewerking en milieu) van het huidige tracé Budel-Weert-Roermond.
Eindresultaat
Een toekomstvaste spoorverbinding voor de afwikkeling van het goederenvervoer tussen de mainport Antwerpen en het Duitse achterland, die de leefomgeving van mens en natuur zoveel mogelijk ontziet, aanhaking van het logistieke knooppunt Noord-Limburg en de mogelijkheid om in de toekomst grensoverschrijdend personenvervoer met zowel België als Duitsland te ontwikkelen. Ook kan er ontlasting van de Brabantroute ontstaan. 5
Amsterdam
Legenda Hoofdtransportas Weg Hoofdtransportas Spoor Hoofdtransportas Binnenvaart Montzenroute IJzeren Rijn Betuweroute Rotterdam-Antwerpen
A12
Den Haag
3 A1
A20
Lek
Rotterdam No or d
A1
Mainport
A16
Dordrecht N
Beneden Merwede de we er M e uw ie
Moerdijk
Oosterhout Dongen
A59
or
do
a Kan
Sloe
Bergen op Zoom jn
Vlissingen
i -R e ld ing he nd Sc rbi ve
Ka na al do or nd Zu idb ev ela
al
Breda
Knokke-Heist
Ti A58
A58
Roosendaal
A58
9
E1
Terneuzen
E34
uze
n
Zeebrugge
t - Te
Kem
Gen
naal
Brugge
Kan
aal
Ka
Antwerpen
rne
Oostende
7
Ka na al Br ug ge -G en
Alb
Sc he lde
E1
t Gent
De
nd
er
Mechelen
Bo
ve
n-
Sc
he
ld
e
Kortrijk
8234
Maas
Brussel
Leuven IJzeren Rijn
ert
ka
na
Apeldoorn
A1
Brabantroute
Utrecht Utrecht
0
Zutphen
A5
A12
Nede
r- R ij
Arnhem n
A2
Tiel
Maaslijn
Waal
Meteren
15
Maas
Waal
Oss
A3
Kleve
0 A5
A67/A40 Gennep
n
's-Hertogenbosch
Rij
Waalwijk
Nijmegen
n Zu
ilburg ilh
A5 el
8
m
ak
aa
W il
h e lm
in
ill
n aka
em
sv
aal
aa
Venray
rt
A2
Wanssum
A42
Helmond
Essen
“Rock” Eindhoven Venlo Duisburg Düsseldorf
3
an
7
-W
A7
in
A2
W
A5 id
l
Eindhoven
A40
Z u id
A67
Krefeld
- W il
Venlo
art
Ma
as
3
Nederweert
A7
sva
ch
Neerpelt
A57
le m
m p is
al Kana
A61
Düsseldorf
Weert
A52
A46
Mönchengladbach
na
al
A2
Roermond na
l
9 A5
ka
Meerhout
lia
Köln
Heerlen
A79
Aachen
A4
Stolberg Düren
Verviers
ite
ng
eb
ru
1
Eupen
Liège
Bu
A6
M aa s
E40
R ij n
Maastricht
A1
Lanaken
A26
Hasselt
A76
ijn
A6
1 Zuidelijke spooraansluiting Chemelot
Sittard
ik
A1
a a rt
Stein
Genk
6 A4
4
4
Born
A4
il le m sv
E31
R
7 A5
13
A3
Z u id -W
E3
Ju
aa
“Rock” Eindhoven Heerlen Köln
Bonn
Brabantroute Topics
- benutting door personen- en goederenvervoer - gedeeltelijke herroutering via Betuweroute (Meteren) - bereikbaarheid logistieke knooppunten Limburg en Noord-Brabant
Omschrijving
De Brabantroute kent een zeer hoge benuttinggraad en wordt gebruikt voor zowel het personen- als het goederenvervoer per spoor. Van belang voor Brabantse steden, maar ook voor Brabantse goederenoverslagcentra (spoorterminals). Logistiek knooppunt NoordLimburg met twee spoorterminals in Venlo is in zijn voortbestaan van de Brabantroute afhankelijk als halteplaats op deze oost-westverbinding tussen de mainports Rotterdam en Antwerpen en het Duitse achterland. Ook voor het Logistiek knooppunt Zuid-Limburg (Born en Stein) en het chemiecluster vormt de Brabantroute de belangrijkste verbindingsas met Rotterdam.
Knelpunten
De Brabantroute zit aan haar capaciteitsgrens ten gevolge van de dichte stroom personentreinen en het toenemende goederenvervoer. Een groot deel van het goederenvervoer heeft de bestemming Duitsland en is doorgaand voor onze regio. De belangen van een goed functionerend openbaarvervoersysteem tussen de steden in Zuid-Nederland en de bereikbaarheid van haar logistieke centra moeten gewaarborgd zijn.
Oplossingen
Het Programma Hoogfrequent Spoor heeft tot doel de capaciteit van het spoor te intensiveren rekening houdend met wensen van personen- (op een aantal hoofdassen 10-minutendiensten) en goederenvervoer. In dit programma wordt ook voorgesteld om het goederenvervoer op het traject Dordrecht-Breda-Tilburg-Boxtel om te leiden via de Betuweroute, gebruik makend van de route via ’s-Hertogenbosch – Vught – Boxtel. Dit is mogelijk na realisatie van een spoorboog op de Betuweroute in zuidelijke richting bij Meteren. Dit ontlast het drukste stuk van de Brabantroute. Doordat ook het vervoer van gevaarlijke stoffen via deze route wordt geleid, heeft dit ook een positief effect op de externe veiligheid. Dit herrouteren mag echter niet ten koste gaan van de externe veiligheid op het traject ’s-Hertogenbosch-Boxtel. 8
Samen met het 4-sporige traject tussen Boxtel en Eindhoven kan hiermee de bereikbaarheid van de logistieke knooppunten in Noord- en Zuid-Limburg worden gewaarborgd. Bij groeiend doorgaand spoorvervoer naar Duitsland kan ook de IJzeren Rijn na realisatie een oplossing bieden voor de bereikbaarheid van Venlo. Het bestemmingsvervoer voor Venlo blijft op de huidige route via Helmond en het doorgaande vervoer wordt via WeertRoermond naar Duitsland afgewikkeld.
Eindresultaat
De langetermijnoplossing vormt de realisatie van de goederenruit Zuid-Nederland, bestaande uit de Betuweroute, de IJzeren Rijn, de dedicated goederenspoorlijn Rotterdam-België en de Zuidtak van de Betuweroute. Met deze robuuste oplossing wordt binnen de ruit het accent gelegd op personenvervoer. De logistieke knooppunten Noord- en Zuid-Limburg worden rechtstreeks aangesloten op de goederenruit. Via het Programma Hoogfrequent Spoor ontstaat ruimte op een gedeelte van de Brabant route (Dordrecht-Breda-Tilburg-Boxtel): te benutten voor openbaar vervoer. Via de her routering van de goederenstromen over de Betuweroute ontstaat een alternatief voor de logistieke knooppunten in Noord- en Zuid-Limburg (mits afdoende maatregelen op het gebied van externe veiligheid op het traject ’s-Hertogenbosch-Eindhoven worden getroffen). Op de lange termijn ontstaat de robuuste oplossing van de goederenruit voor optimale bereikbaarheid van Zuid-Nederland voor personen- en goederenverkeer per trein.
9
Zuidelijke spooraansluiting Chemelot site Topics
- ontlasting Brabantroute - risicospreiding
Omschrijving
Het chemisch bedrijventerrein Chemelot is slechts via één spooraansluiting (aan de noordzijde) aangesloten op het hoofdspoor. Dit geldt ook voor haven Stein (Container Terminal Stein) en een eventuele nieuwe terminal op Chemelot.
Knelpunten:
grote belasting van “de enige toegangspoort” van de Chemelotsite; vervoer richting zuiden moet via emplacement Sittard (of via de Brabantroute), hetgeen qua capaciteit en Externe Veiligheid een extra belasting voor Sittard (en de Brabantroute) inhoudt; dit speelt des te meer nu ammoniaktransporten via (Venlo en) Maastricht zullen gaan lopen.
Oplossing:
Tweede aansluiting realiseren (inclusief opstelsporen en noord- en zuidaansluiting).
Eindresultaat:
10
spreiding capaciteit en risico; minder risico emplacement Sittard–Geleen; ontlasting van de Brabantroute; betere ontsluiting van de Container terminal Stein en een eventuele nieuwe terminal op de Chemelotsite.
Regions of Connected Knowledge (RoCK), voorheen HST Connect Topics
- verbetering spoorverbinding Eindhoven met Aachen en Düsseldorf via Heerlen en Venlo
Omschrijving
Hoofddoel is het beter met elkaar verbinden van kennisregio’s, in het bijzonder via treinverbindingen. In het voorafgaande project HST-Connect is in beeld gebracht wat er moet gebeuren om Brainport Eindhoven beter te verbinden met het HST-netwerk in Duitsland.
Knelpunten
De kennisregio Brainport Eindhoven beschikt niet over goede verbindingen met het Europese hogesnelheidsnetwerk. De verbindingen via Arnhem of via Breda/HSL zijn vanwege de extra reistijd geen alternatief.
Oplossingen
Verbeteren van de verbindingen Eindhoven-Heerlen-Aachen (Keulen) en Eindhoven-VenloDüsseldorf. Dit betekent op korte termijn werken aan: interoperabiliteit (betreft het wegnemen van operationele barrières als verschillen in bovenleidingspanning en beveiliging; deels studie, deels implementatie); integrale ticketing (realiseren van één ticketsysteem voor grensoverschrijdend personenvervoer); verhogen van het gebruik van de treinverbindingen (o.a. door promotie, marketing en toegankelijkheid/feederen).
Eindresultaat
Op korte termijn betere verbindingen (kortere of geen overstap, één kaartje-één prijs); op langere termijn volwaardige IC-verbindingen, bij voorbeeld mee te nemen in concessie hoofdrailnet 2015.
11
Colofon Uitgave: Provincie Limburg Afdeling Mobiliteit Limburglaan 10 6229 GA Maastricht Postbus 5700 6202 MA Maastricht Tel. : (043) 389 99 99 Fax : (043) 361 80 99 E-mail :
[email protected]
Provincie Noord-Brabant Directie Economie & Mobiliteit Brabantlaan 1 5216 TV 's-Hertogenbosch Postbus 90151 5200 MC 's-Hertogenbosch tel. : (073) 681 28 12 fax : (073) 614 11 15 E-mail :
[email protected]
8234 / oktober 2008
