Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf in Brussel

ACHTERSTALLIG

LOON - ADOPTIE - ADVOCATEN - AFSTANDSONDERWIJS - ARBEIDSCONTRACT - ARBEIDSONGEVAL - ARTIKEL 9,3 - ARTIKEL 9BIS - ARTIKEL 9TER ASIELZOEKER - BANKREKENING - BASIS BANKDIENST BELANG VAN DOCUMENTEN - BELG WORDEN - BEROEP BIJ DE RAAD VAN STATE - BEROEP INDIENEN - BEROEPSOPLEIDING - BEROEPSOPLEIDINGEN - BEVALLING - BEVEL OM HET GRONDGEBIED TE VERLATEN - BEWIJS VAN IDENTITEIT - BRANDVERZEKERING - BRIEVENBUS - BUITENGEWONE OMSTANDIGHEDEN - BUREAU VOOR JURIDISCHE BIJSTAND - CENTRUM VOOR ILLEGALEN - CLANDESTIENE TEWERKSTELLING - COMMISSARIAAT-GENERAAL VOOR DE VLUCHTELINGEN EN DE STAATLOZEN - CON-

Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf in Brussel SULTATIEBUREAUS - CONVENTIE VAN GENÈVE - DAKLOOS - DETENTIE - DIENST VREEMDELINGENZAKEN - DOCUMENTEN - DRINGENDE MEDISCHE HULP - DRUGPROBLEMEN ERNSTIG ZIEK - EUROPEANEN ZONDER WETTIG VERBLIJF - FACTUREN - GEBOORTEAKTE GEMEENTE - GESLOTEN CENTRUM - GEWEIGERD - GEZINSHERENIGING - HOMOHUWELIJK - HOOP - HUISCONTROLE - HUISVESTING - HUMANITAIRE CLAUSULE - HUMANITAIRE DOSSIERS - HUMANITAIRE HULP - HUMANITAIRE REDENEN - HUREN - HUURCONTRACT HUWELIJK - IDENTITEITSKAART - INTEGRATIEBEWIJZEN - INTEGREREN - INWONEN JONG EN ZONDER PAPIEREN - JURIDISCHE BIJSTAND - JURIDISCHE DIENST - JURIDISCHE DIENSTEN - KONING ALBERT II-LAAN - LAND VAN HERKOMST - LANGE ASIELPROCEDURE MEDISCHE DOSSIERS - MEDISCHE KAART - MEDISCHE KOSTEN - MEDISCHE PROBLEMEN MEDISCHE REDENEN - MONDELINGE OVEREENKOMST - NATURALISATIE - NEDERLANDS LEREN - NIET BEGELEIDE MINDERJARIGEN - NIET-TERUGLEIDINGSCLAUSULE - NOODGEVAL - NORMAAL - OCMW - ONBEWOONBARE WONING - ONDERWIJS - ONTHAALTEHUIS VOOR DAKLOZEN - ONTHAALTEHUIZEN VOOR DAKLOZEN - ONVERWIJDERBAAR - OPVANGCENTRUM - OUDERS VAN EEN BELGISCH KIND - OVERLIJDEN - PASPOORT - PLAATSBESCHRIJVING - POLITIE - POLITIEBUREAU - POLITIECONTROLE - PRO DEO - PROBLEMEN OP HET WERK - PROCÉDURE NORMALE - PSYCHISCHE PROBLEMEN - PSYCHOSOCIALE HULP RAAD VAN STATE - RAAD VOOR VREEMDELINGENBETWISTINGEN - RAADKAMER - REAB RECHT OP ONDERWIJS - REGULARISATIE - REÏNTEGRATIEFONDS - REÏNTEGRATIEPROGRAMMA - REIZEN - REPATRIËRING - REQUISITORIUM - SAMENWONEN - SCHEIDEN SCHIJNHUWELIJK - SLACHTOFFERS VAN MENSENHANDEL - SOCIALE DIENST - SOCIALE DIENSTEN - SOCIALE GIDS - SOCIALE HUISVESTING - SOCIALE HULP - SOCIALE INSPECTIE STAATLOOS - STUDEREN - STUDIEBEURS - SUBSIDIAIRE BESCHERMING - TAALONDERWIJS - TEN LASTE NEMING - TESTAMENT - TOLKEN - TWEEDE ASIELAANVRAAG - UDEP - UITBUITING - UITSTEL VAN VERTREK - UITWIJZING - VACCINATIE - VAKBOND - VASTE BEROEPSCOMMISSIE VOOR VLUCHTELINGEN - VERBLIJFSDOCUMENTEN - VERHUIZEN - VERTALEN - VREEMDELINGENRECHT - VRIJWILLIGE TERUGKEER - VRIJWILLIGERSWERK VROEDVROUWEN - WACHTEN - ZIEKENHUIS - ZWANGER

Info Sans-papiers Is een uitgave van het Regionaal Integratiecentrum Foyer – Brussel. Samenstelling: Dirk Van Daele. De informatie mag vrij verspreid worden mits vermelding van de bron. Dit geldt ook voor het citeren van tekst. Deze brochure bestaat ook in het Frans. U kan beide brochures bestellen bij de uitgever (zie hieronder) of gratis downloaden van www.foyer.be Februari 2007 Werkten mee: Vlaams Minderhedencentrum, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten, Medimmigrant, CAW Archipel Welkom, Vereniging voor Begrafenissen en Crematies, notaris Steven Podevyn, Ambassade Universelle, Socialistische Solidariteit en Caritas International. Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie Verantwoordelijke uitgever: Loredana Marchi Regionaal Integratiecentrum Foyer – Brussel Werkhuizenstraat 25 1080 Brussel tel: 02 411 74 95

Inhoudstafel Lijst met afkortingen en verblijfsdocumenten .........................................................2 1 Inleiding .................................................................................................................3 1. 2. 3.

Waarom deze brochure?.........................................................................................................................................3 Voor wie? .................................................................................................................................................................3 Europeanen zonder wettig verblijf?.......................................................................................................................3

2 Het statuut in het kort............................................................................................5 3 Het belang van documenten...................................................................................6 4 Sociale hulp............................................................................................................ 7 1. 2. 3. 4.

Sociale hulp van het OCMW................................................................................................................................... 7 Sociale hulp voor asielzoekers met een beroep bij de Raad van State ................................................................. 7 Sociale hulp voor kinderen..................................................................................................................................... 7 Sociale diensten.......................................................................................................................................................8

5 Dringende Medische hulp ......................................................................................9 1. 2. 3.

Wat is Dringende medische hulp? .........................................................................................................................9 De normale procedure ............................................................................................................................................9 De procedure in geval van nood.............................................................................................................................9

6 Onderwijs..............................................................................................................11 1. 2.

Recht op onderwijs tot 18 jaar...............................................................................................................................11 Na 18 jaar................................................................................................................................................................11

7 Huisvesting .......................................................................................................... 13 1. 2. 3. 4.

Huren..................................................................................................................................................................... 13 Sociale huisvesting................................................................................................................................................ 15 Onthaaltehuizen voor daklozen............................................................................................................................ 15 Eigenaar worden? ................................................................................................................................................. 15

8 Gezin en migratie................................................................................................. 16 1. 2. 3.

Huwelijk................................................................................................................................................................. 16 Gezinshereniging................................................................................................................................................... 16 Wat bij scheiding?................................................................................................................................................. 17

9 Juridische bijstand .............................................................................................. 18 10 Jong, zonder ouders en zonder papieren........................................................... 19 11 Een (nieuwe) asielaanvraag................................................................................ 21 1. 2. 3. 4.

Wie kan asiel aanvragen in België? ...................................................................................................................... 21 Eerste asielaanvraag ............................................................................................................................................. 21 Een tweede, derde, … asielaanvraag? .................................................................................................................. 21 Subsidiaire bescherming na een geweigerde asielaanvraag? ............................................................................. 21

12 Regularisatie ......................................................................................................23 13 Vrijwillige terugkeer........................................................................................... 27 Bijlage: sociale gids voor mensen zonder wettig verblijf ........................................29

Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(1)

Lijst met afkortingen en verblijfsdocumenten AFKORTINGEN BCHV BGV CGVS DMH DVZ EER

Belgisch Comité voor de hulp aan vluchtelingen Bevel om het Grondgebied te verlaten Commissariaat voor de Vluchtelingen en de Staatlozen Dringende Medische Hulp Dienst Vreemdelingenzaken Europese Economische Ruimte (België, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, Zweden) FAO Fonds voor Arbeidsongevallen OCMW Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn OR.C.A. Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten REAB Terugkeer- en Emigratieprogramma voor Asielzoekers vanuit België RVV Raad voor Vreemdelingenbetwistingen RvS Raad van State VBC Vaste Beroepscommissie voor Vluchtelingen

VERBLIJFSDOCUMENTEN: Opgelet: De huidige verblijfsdocumenten zullen binnenkort vervangen worden door een elektronische verblijfskaart. •

Voor niet-Europeanen

Oranje kaart: Attest van immatriculatie Model A Witte kaart: Bewijs van Inschrijving in het Vreemdelingenregister (BIVR) Gele kaart: Identiteitskaart voor vreemdelingen •

Voor Europeanen

Paarse kaart: Attest van immatriculatie Model B Blauwe kaart: Verblijfskaart van een onderdaan van een lidstaat der EEG (kan doorstreept zijn) •

Voor iedereen

Bijlage 35: bijzonder verblijfsdocument (dit kan een kaart of een gewoon blad papier zijn)

(2) Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

1 Inleiding 1. Waarom deze brochure?

WAAR STAAN DE ADRESSEN ?

In 1986 opende de juridische dienst van Foyer zijn deuren in Molenbeek. Sindsdien hebben duizenden mensen, voornamelijk migranten, een beroep op ons gedaan. In die 20 jaar hebben wij ons kunnen specialiseren in het vreemdelingenrecht.

De adressen vind je achteraan in de ‘sociale gids voor mensen zonder wettig verblijf’ (pagina 29 en volgende).

Deze brochure richt zich tot mensen zonder wettig verblijf in België. Men noemt ze ook wel eens ‘mensen zonder papieren’, ‘clandestienen’ of zeer denigrerend ‘illegalen’. Beschik je niet over een geldig verblijfsdocument? Dan is deze brochure voor jou bedoeld. We hopen dat ze: •

je zal informeren over je rechten

•

nuttig kan zijn in geval van problemen

•

je zal helpen om een uitweg voor de clandestiniteit te vinden.

Deze brochure is gemaakt in samenwerking met : Vlaams Minderhedencentrum, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten, Medimmigrant, CAW Archipel Welkom, Vereniging voor Begrafenissen en Crematies, notaris Steven Podevyn, Ambassade Universelle, Socialistische Solidariteit en Caritas International. De informatie werd getoetst aan onze jarenlange praktijkervaring in het vreemdelingenrecht. Opgelet! Deze brochure is geen juridische bijbel. De informatie wil eenvoudig, objectief en betrouwbaar zijn, maar het blijft een eerste oriëntatie. Bovendien is de vreemdelingenwet complex en wordt ze voortdurend aangepast. Informeer je bij een specialist alvorens concrete stappen te ondernemen.

HEB JE BEMERKINGEN ? Als je bemerkingen hebt over zaken in deze brochure, aarzel dan niet om ons te contacteren. Je vindt onze gegevens op de binnenzijde van het voorblad.

De lijst is een selectie van Brusselse organisaties en diensten waar mensen zonder wettig verblijf welkom zijn.

2. Voor wie? Deze brochure is bedoeld voor mensen zonder wettig verblijf. Wie zijn dat precies? Mensen zonder wettig verblijf zijn mensen die niet of niet meer in het bezit zijn van een geldig verblijfsdocument. Anders gezegd, mensen die nooit een verblijfstittel gehad hebben of van wie de verblijfstittel verstreken is, bijvoorbeeld een bijlage 26 die niet meer verlegd is of een visum dat vervallen is. In deze tekst worden verschillende uitdrukkingen gebruikt om aan te geven dat het over mensen zonder wettig verblijf gaat: ‘zonder verblijfsdocumenten’, ‘zonder legaal verblijf’ en ‘in illegaal verblijf’. Ze betekenen dus allemaal hetzelfde.

PRECAIRE VERBLIJVERS Er zijn ook mensen met een precair maar legaal verblijfsstatuut, bijvoorbeeld mensen met een oranje kaart, een bijlage 35 of een uitgesteld bevel om het grondgebied te verlaten. Hun verblijf is beperkt in de tijd. Aan een eventuele verlening zijn voorwaarden verbonden. Hun verblijf is (op dit moment) legaal en hun sociale rechten zijn veel ruimer. De informatie in deze brochure is niet van toepassing op mensen met een precair legaal verblijf.

3. Europeanen zonder wettig verblijf? Europeanen en hun nabije (Europese en nietEuropese) familieleden kunnen legaal in België verInformatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(3)

blijven. Ze genieten van het vrij verkeer in europa. Er zijn verschillende mogelijkheden om zich in België te vestigen: als student, op basis van duurzame samenwoonst, zelfstandige, rentenier, … Wend je tot de gemeente. Zij kan je informeren over de te ondernemen stappen. Wanneer je er echter niet in slaagt om deze formaliteiten te vervullen dan is het mogelijk dat men je een BGV geeft. Om in België te kunnen werken voor een werkgever hebben Europeanen geen toelating meer nodig. Er is evenwel een uitzondering gemaakt voor 10 nieuwe lidstaten (Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Slovenië, Slowakije, Tsjechië, Roemenië en Bulgarije). De onderdanen van deze lidstaten hebben een arbeidskaart nodig (type-B). Deze kaart moet door de toekomstige werkgever aangevraagd worden. De kandidaat moet uiteindelijk de arbeidskaart toevoegen aan zijn visumaanvraag (type-D) op de Belgische ambassade, behalve wanneer hij solliciteert voor een erkend knelpuntberoep of vrijgesteld is van arbeidskaart. In dat geval kan hij de aanvraag in België regelen (versnelde procedure). Informeer je bij de BGDA/ORBEM. Deze beperkende maatregel is tijdelijk. De overheid kan op elk moment beslissen om de arbeidsmarkt volledig open te stellen. Vermoedelijk gebeurt dit in 2007 of 2008, en ten laatste 7 jaar na de toetreding van het land. Europeanen en hun naaste familieleden verliezen hun legaal verblijf in België wanneer ze: •

De vereiste formaliteiten voor hun vestiging in België niet vervullen voor het einde van hun tijdelijk verblijfsstatuut, bijvoorbeeld: geen arbeidscontract (of een ander bewijs van inkomsten).

•

Afhankelijk zijn van OCMW-steun op het einde van hun tijdelijk verblijfsstatuut.

•

Werken zonder arbeidskaart wanneer dit verplicht is.

•

Strafbare feiten plegen.

Deze personen lopen het risico om een BGV te krijgen. In de twee laatste gevallen is het waarschijnlijk dat zo ook effectief uitgewezen worden.


De Europese en Belgische regelgeving m.b.t. het verblijf van Europeanen en de in Europa gevestigde nietEuropeanen evolueert snel. Informeer je bij een juridische dienst of op de gemeente.

2 Het statuut in het kort Hier vind je een overzicht van de belangrijkste informatie mbt. het statuut van mensen zonder wettig verblijf:

vlak van opleiding, huisvesting, tewerkstelling, en medische zorgen.

a. Illegaal verblijf in België is een strafbaar feit

Aarzel niet om naar een sociale dienst, OCMW, school, vakbond, notaris, ziekenhuis, dokter of apotheker te stappen. Zij zullen je niet aangeven.

Je kan in principe veroordeeld worden tot een gevangenisstraf van 3 maanden. In de realiteit gebeurt dit zelden. De Belgische autoriteiten zullen je eerder een uitwijzingsbevel (BGV) geven. Als je hier geen gevolg aan geeft dan riskeer je wel gedwongen uitgewezen te worden. b. Werken is niet toegestaan Er zijn geen uitzonderingen op deze regel. c. Clandestiene arbeiders hebben rechten De wet garandeert voor alle arbeiders minimale rechten op het vlak van: verloning, arbeidsomstandigheden (rust, veiligheid, …), ontslagvergoeding, arbeidsongeval, … Deze rechten zijn voor mensen zonder wettig verblijf helaas moeilijk afdwingbaar. d. De meest solide rechten: •

Recht op dringende medische hulp

•

Recht op juridische bijstand (via de pro deo advocaat)

•

Recht op onderwijs en ontwikkeling, enkel voor minderjarigen (-18)

•

Recht om te huwen

e. De plichten De Belgische wetten respecteren. Ook al verblijf je illegaal in België, je wordt geacht de Belgische wetten te kennen. Als je een boete krijgt of je wordt vervolgd voor een misdrijf kan je je niet verschuilen achter het feit dat je illegaal in België verblijft. Hetzelfde geldt voor het naleven van de contracten die je aangaat, vb. voor de levering van gas, water en elektriciteit, maar ook voor huurcontracten, koopovereenkomsten, schuldverbintenissen, enz. f.

g. Is er een meldingsplicht?

Het zijn enkel de overheidsambtenaren (bv de mensen die op de gemeentelijke administratie werken) die in principe de plicht hebben om mensen zonder wettig verblijf aan te geven. In de praktijk gebeurt dit uiterst zelden. En deze gevallen worden bijna nooit vervolgd. Het is natuurlijk altijd mogelijk dat iemand (ambtenaar of niet) je aangeeft bij de politie. Maar het is weinig waarschijnlijk dat je enkel hierdoor uitgewezen zal worden. De DVZ heeft immers geen tekort aan adressen van mensen die ze zou kunnen uitwijzen. Deze dienst heeft andere problemen zoals plaatsgebrek in de gesloten centra en de gebrekkige medewerking van sommige buitenlandse autoriteiten om hun landgenoten terug te nemen. h. Humanitaire hulp aan mensen zonder wettig verblijf is niet strafbaar Bijvoorbeeld op het vlak van huisvesting, voeding, medische bijstand en hulp bij administratieve of juridische procedures. Iemand zonder wettig verblijf vrijwilligerswerk laten verrichten is in principe verboden, maar wordt zelden vervolgd. i.

Misbruik maken van de precaire situatie van mensen zonder wettig verblijf is wel strafbaar

Wat vaak voorkomt op het vlak van huisvesting (huisjesmelkers) en tewerkstelling.

Vrijwillige terugkeer is gratis

De terugkeer is gratis voor mensen zonder wettig verblijf die niet over voldoende middelen beschikken om de terugreis zelf te betalen. De terugkeerder kan genieten van een herintegratietraject aangepast aan zijn specifieke noden. Er is o.a. bijstand mogelijk op Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(5)

3 Het belang van documenten Veel nieuwkomers zijn in het verleden in de problemen gekomen omdat ze niet wisten hoe ze in België met documenten moesten omgaan. Zorg dat het jou niet overkomt. Want ook als je illegaal in België verblijft zijn documenten belangrijk. Een overzicht van de belangrijkste documenten: •

Zeer belangrijk zijn de documenten van officiële instellingen, zoals: de DVZ, het CGVS, de gemeente, de politie, het OCMW, de justitie, de gevangenis, …

•

De documenten die je bij je had toen je in België aankwam of die je later hebt laten opsturen: paspoort, nationale identiteitskaart, geboorteakte, diploma’s en getuigschriften, rijbewijs, …

•

Andere belangrijke documenten zijn: huurcontracten, bewijzen van belangrijke aankopen (facturen, ontvangstbewijzen, …), abonnementen en lidkaarten, vormingsattesten, schoolattesten en medische documenten.

Bewaar deze documenten op een veilige plaats. Zorg ervoor dat ze netjes blijven en dat je ze altijd kan terugvinden. Van belangrijke documenten maak je best een kopie. Je kan de kopies toevertrouwen aan je advocaat of aan een andere vertrouwenspersoon. Als je een overeenkomst afsluit met iemand (bv. een appartement huren, werken, …) doe dit dan altijd schriftelijk. Laat een contract maken en zorg ervoor dat het ondertekend is en dat er een datum op staat.

POST Het is een must om een persoonlijke brievenbus te hebben. Liefst met een slot erop. Zorg ervoor dat de postbode duidelijk je naam kan lezen. Als je een ‘officieel’ document ontvangt, contacteer je best onmiddellijk je advocaat of de persoon die je helpt. Respecteer de termijnen die op dergelijke documenten vermeld staan. Een te laat ingediende (beroeps)procedure of het niet nakomen van een afspraak op een officiële dienst kan ernstige gevolgen hebben. Wanneer je verhuist verwittig je best al je correspondenten, in het bijzonder alle instellingen waar je een procedure hebt lopen, bv: de DVZ, de gemeente, (6) Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

het OCMW, de Raad van State, … maar ook de bank, de gas- en elektriciteitsmaatschappij, enz. Je kan aan De Post vraag om je brieven door te sturen. Alle brieven die toekomen op het oude adres worden dan automatisch doorgezonden naar het nieuwe adres. Voor deze dienst moet je wel betalen (in april 2006: 15,00€ voor 3 maanden).

4 Sociale hulp 1. Sociale hulp van het OCMW OCMW’s zijn publieke centra voor maatschappelijk welzijn. Hun missie is het verzekeren van sociale hulp opdat iedereen een leven zou kunnen leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Voor mensen zonder wettig verblijf is die hulp beperkt tot ‘dringende medische hulp’. Maar er zijn uitzonderingen, o.a. voor: •

Mensen die buiten hun wil niet kunnen terugkeren naar hun land van herkomst (bv. om medische of administratieve redenen),

•

Ouders van een Belgisch kind,

•

Mensen die zich in buitengewoon ernstige omstandigheden bevinden.

Sommige OCMW’s hebben echter de gewoonte om dit soort hulpvragen steeds te weigeren, ook al weten ze dat ze er in beroep (meestal) voor veroordeeld worden. Je kan daarom best de hulp in roepen van een gespecialiseerde sociale of juridische dienst (of advocaat) wanneer je denkt in aanmerking te komt voor één van de uitzonderingen. Alle hulpvragen worden geval per geval beoordeeld. Vraag steeds een schriftelijke beslissing aan het OCMW, ook al wordt je vraag tijdens het eerste contact onmiddellijk afgewezen. Bij een schriftelijke weigering heb je de mogelijkheid om binnen de 3 maanden in beroep te gaan bij de Arbeidsrechtbank (met de hulp van een advocaat).

2. Sociale hulp voor asielzoekers met een beroep bij de Raad van State Asielzoekers behouden hun recht op opvang wanneer ze een beroep bij de RvS indienen tegen een negatieve beslissing van het CGVS, de VBC of de RVV. De mensen met financiële steun van het OCMW behouden die steun. De mensen die in een opvangcentrum verblijven, behouden hun centrum. Hoewel asielzoekers met een beroep bij de RvS meestal niet meer over geldige verblijfsdocumenten beschikken gaat hun recht op opvang veel verder dan die van de andere mensen zonder wettig verblijf. Ze hebben recht op huisvesting, voeding, medische hulp (die verder gaat dan de DMH), sociale bijstand, …

Ben je een dergelijke asielzoeker? Hou er dan rekening mee dat de politie je in het opvangcentra kan aanhouden en je vervolgens het land kan uitzetten. Je bent echter niet verplicht om in het opvangcentrum te blijven. Je kan op eigen kosten elders een onderkomen zoeken. Je verliest dan de voordelen van het centrum. Maar je behoudt het recht op medische bijstand. Wanneer je medische zorgen nodig hebt dan vraag je aan de dokter om contact op te nemen met de cel ‘medische kosten’ van Fedasil (02/213.43.00 of [email protected]), zie ook pagina 10.

3. Sociale hulp voor kinderen Wij raden je aan om contact op te nemen met het OCMW wanneer je er niet in slaagt om voor je kind(eren) de levensomstandigheden te creëren die voor zijn ontwikkeling nodig zijn, vb. wanneer je de onkosten van de school niet meer kan betalen of wanneer je in een ongezonde, te kleine of onveilige woning woont. Je kan in dat geval hulp vragen aan het OCMW in naam van het kind. Het OCMW kan: a. Je financieel of materieel steunen. Dit gebeurt echter zelden. Sommige OCMW’s nemen in bepaalde gevallen (een deel van) de schoolkosten ten laste. b. Je aanvraag weigeren. Als niet akkoord bent, kan in beroep gaan (binnen de 3 maanden, met de hulp van een advocaat). c. Je de mogelijkheid geven om met je kind(eren) naar een opvangcentrum te gaan. Het OCMW zal je doorverwijzen naar een opvangcentrum voor asielzoekers. Deze centra zijn verspreid over België. In principe kan je je centrum niet kiezen, maar men probeert wel rekening te houden met de schooltaal van de kinderen. Als er specifieke medische zorgen nodig zijn, dan zal men er voor zorgen dat die verder gezet kunnen worden. In het centrum is er onderdak, voeding en medische zorgen. De kinderen kunnen in de buurt van het centrum naar school gaan. In principe heeft een verblijf in een centrum geen invloed op de kans op verblijfsInformatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(7)

documenten. Het is evenwel mogelijk dat men lopende verblijfsprocedures zal versnellen. Je zal in het centrum begeleid worden naar een toekomstperspectief. Dat kan bijvoorbeeld een regularisatie zijn, indien mogelijk, of een vrijwillige terugkeer. Als er geen oplossing in België gevonden wordt, is een gedwongen repatriëring mogelijk.

4. Sociale diensten Naast het OCMW zijn er in Brussel nog andere sociale diensten. Bij hen kan je terecht voor advies en ondersteuning in zake je verblijfssituatie. Ze kunnen je ook helpen met de terugkeer naar je land, zie pagina 27 punt 13. Daarnaast bieden ze ook sociale-, familiale-, psychosociale- en administratieve hulp. Je kan ook bij hen terecht voor voedselhulp en andere materiële hulp. Deze diensten geven vrijwel nooit financiële hulp. De adressen vind je in de sociale gids, zie pagina 29 punt 4.


5 Dringende Medische hulp 1. Wat is Dringende medische hulp? Dringende medische hulp (DMH) is een recht. Ze is uitsluitend bedoeld voor mensen zonder wettig verblijf. Deze vorm van medische bijstand gaat veel verder dan de dringende medische zorgen na een ongeval of ernstige ziekte. DMH omvat ook curatieve en preventieve hulp, enkele voorbeelden: een operatie, een bevalling, een onderzoek (in een ziekenhuis, polyclinic of bij een dokter), kinesitherapie, medicatie, consultaties, … Zijn evenwel uitgesloten: verzorgingsproducten en schoonheidsproducten (zeep, tandpasta, schoonheidscrèmes, …), pampers, lenzen, … Een bril voor een kind van minder dan 12 jaar wordt meestal wel aanvaard. Boven die leeftijd beslist men geval per geval. Nieuwe tanden (implantaten e.d.) worden bijna nooit ten laste genomen. In principe is enkel de dokter bevoegd om te oordelen of je nood hebt aan dringende medische hulp. Het OCMW beslist of ze de kosten ten laste neemt. Het is absoluut belangrijk om de procedure voor dringende medische hulp correct te volgen. Informeer je bij het OCMW van de gemeente waar je verblijft. Het OCMW speelt een belangrijke rol. Ze beslist of ze je medische kosten ten laste zal nemen.

2. De normale procedure

dokter gaat dan zal je waarschijnlijk de eerste consultatie zelf moeten betalen. Breng het attest naar het OCMW en vraag om de medische kosten ten laste te nemen. Het OCMW zal nagaan of: •

je effectief op de gemeente woont (meestal via een huisbezoek)

•

je de kosten niet zelf kan dragen

•

je verblijfssituatie weldegelijk illegaal is

Opgelet: Wanneer je bij iemand inwoont kan het OCMW rekening houden met de inkomsten van die persoon. Ze zal de ten laste neming weigeren wanneer ze van mening is dat de bewoners over voldoende financiële middelen beschikken. Wanneer het OCMW akkoord gaat, zal ze je een document geven waarmee je naar de dokter, apotheker, ziekenhuis, … kan gaan. In Brussel kies je best voor een ziekenhuis van het IRIS-netwerk. Het document heet een ‘medische kaart’ of een ‘requisitorium’. Het is beperkt tot de medische zorgen die erop vermeld staan. Let ook goed op de geldigheidsduur. Als blijkt dat je bijkomende zorgen nodig heeft, dan zal je eerst met een nieuw attest van dringende medische hulp naar het OCMW moeten. Zoniet riskeer je de kosten zelf te moeten betalen. Vraag steeds een bevestiging op papier wanneer het OCMW weigert om de medische kosten ten late te nemen. Als je niet akkoord gaat kan je binnen de 3 maanden een beroep indienen bij de Arbeidsrechtbank (met de hulp van een advocaat). Zal men je aangeven?

Als de medische zorgen niet dringend zijn, ga je eerst naar het OCMW van je verblijfplaats. Wanneer je geen vast adres hebt, ga je naar het OCMW van de gemeente waar je meestal verblijft. Informeer je over de te volgen procedure. Je zal niet altijd je dokter vrij kunnen kiezen. Sommige OCMW’s werken enkel samen met ‘geconventioneerde dokters’. Vraag de lijst en maak hieruit een keuze.

Nee. Het OCMW zal je niet bij de politie of de DVZ aangeven Ook dokters en medisch personeel zullen dat niet doen. Zij zijn bovendien gebonden door het beroepsgeheim.

Ga vervolgens naar de dokter en vraag hem om een ‘attest van dringende medische hulp’ op te stellen. Hij zal hierop aangeven welke medische zorgen je nodig hebt. Wanneer je naar een niet-geconventioneerde

Wanneer de medische zorgen echt dringend noodzakelijk zijn en je niet meer langs het OCMW kan, dan ga je rechtstreeks naar de dokter of het ziekenhuis (spoedgevallen). Het is in dat geval heel belangrijk om zo snel mogelijk aan de dokter of de sociale dienst

3. De procedure in geval van nood


(9)

van het ziekenhuis te melden dat je geen mutualiteit hebt en dat je de factuur niet kan betalen, als dat het geval is. Het is heel belangrijk dat zij zo snel mogelijk contact opnemen met het hun OCMW, bijvoorkeur nog de dag zelf. Het is geen goed idee om thuis op de factuur te wachten en die vervolgens naar het OCMW te brengen. Het OCMW zal in de meeste gevallen de betaling weigeren.

DE ‘TEN LASTE NEMING’ EN DE MEDISCHE KOSTEN

Een ten laste neming is een engagement van de ondertekenaar (de garant) ten aanzien van de vreemdeling, de Belgische overheid en het OCMW om de kosten voor medische zorgen, verblijf en repatriëring te dragen. Ze is 2 jaar geldig voor een toeristenverblijf, een academiejaar in geval van studies, en 3 jaar en 6 maanden in geval van samenwoonst. Wanneer je langer dan toegelaten in België verblijft dan blijft de garant aansprakelijk (tot het einde van de periode van de ten laste neming). Meestal zal het OCMW de kosten voor dringende medische hulp ten laste nemen en de garant ongemoeid laten. Maar in sommige gevallen zal het OCMW weigeren en je doorverwijzen naar je garant. Wanneer nadien blijkt dat je garant niet (meer) over de nodige middelen beschikt, dan kan je proberen om het OCMW alsnog te overtuigen. Als dat niet lukt dat kan je een beroep indienen bij de arbeidsrechtbank (binnen de 3 maanden, met de hulp van een advocaat). In uitzonderlijke gevallen neemt het OCMW de kosten voor de dringende medische hulp wel ten laste maar presenteert ze nadien de rekening aan de garant.

NAAR DE DOKTER OF DE SPOEDGEVALLEN? Al te vaak gaan mensen zonder wettig verblijf rechtstreeks naar de dienst spoedgevallen van het ziekenhuis zonder dat er sprake is van een spoedgeval. Doe dit niet. Je neemt de plaats in van mensen die het echt nodig hebben. En bovendien loop je het risico dat het OCMW weigert om de rekening te betalen. Ga bijvoorkeur naar een vaste huisarts. Hij is een vertrouwenspersoon en kent je medische situatie. Indien nodig zal hij je doorverwijzen naar een specialist. (10) Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

WANNEER EEN PERSOON DIE OCMW-STEUN KRIJGT, ONDERDAK BIEDT AAN MENSEN ZONDER WETTIG VERBLIJF

Soms geven alleenstaande mensen die zelf OCMWsteun krijgen onderdak aan mensen zonder wettig verblijf. Deze humanitaire daad is niet strafbaar, zie pagina 13 punt 1. Maar voor het OCMW is het soms een reden om de steun te verlagen tot het niveau van een samenwonende. Het gebeurt gelukkig zelden, maar als het je gastheer overkomt dan neemt hij best contact op met een juridische dienst of een advocaat om een beroep in te dienen tegen de beslissing van het OCMW. Deze praktijk is reeds meermaals veroordeeld door de arbeidsrechtbank van Brussel.

VERHUIZEN Wanneer je dringende medisch hulp geniet, is het belangrijk om je adreswijziging zo snel mogelijk aan het OCMW te melden. Verhuis je naar een andere gemeente dan is het OCMW van je oude verblijfplaats niet meer bevoegd en zal je een nieuwe aanvraag voor dringende medische hulp moeten indienen bij het OCMW van je nieuwe verblijfplaats. Dit OCMW is evenwel niet verplicht om de dringende medische hulp van het andere OCMW over te nemen. Maar doorgaans doet men dit wel en blijft de continuïteit van de medische zorgen verzekerd.

MEDISCHE ZORGEN VOOR ASIELZOEKERS MET EEN BEROEP BIJ DE RAAD VAN STATE Asielzoekers met een beroep bij de Raad van State die de opvang in een asielcentrum weigeren of dit centrum vroegtijdig verlaten, behouden niet te min het recht op medische hulp. Wanneer je je in deze situatie bevindt en je hebt medische zorgen nodig dan vraag je best aan je dokter om contact op te nemen met de cel ‘medische kosten’ van Fedasil (02/213.43.00 of [email protected]). Het heeft geen zin om naar het OCMW te stappen. Het is niet bevoegd en zal elke tussenkomst weigeren.

6 Onderwijs 1. Recht op onderwijs tot 18 jaar In België hebben alle kinderen recht op onderwijs tot 18 jaar. Een school mag de inschrijving van een leerling niet weigeren wanneer hij niet over verblijfsdocumenten beschikt. Hetzelfde geldt voor de afgifte van het diploma.

VERZEKERING

•

De directie van de school zal steeds op de hoogte zijn van elke interventie.

•

De agenten zullen ‘in burger’ zijn (dit is zonder uniform).

UITSTEL VAN VERTREK Gezinnen met schoolgaande kinderen kunnen in bepaalde gevallen een uitstel van vertrek bekomen. De voorwaarden zijn: •

een recent BGV (verkregen na 31 december).

De verzekering van de school dekt ook de leerlingen zonder wettig verblijf.

•

schoolgaand(e) kind(eren) tussen 6-18j.

•

schoolattest dat de kinderen (of het kind) sedert september school volgen én dit nog steeds doen.

DEELTIJDS LEREN EN WERKEN

De schoolresultaten zijn hier niet belangrijk.

De wet laat toe dat leerlingen zonder wettig verblijf de stages kunnen volgen die verplicht zijn binnen het leerprogramma. In de praktijk gaat het meestal over technische- en beroepsopleidingen. Leerlingen kunnen vanaf 15 jaar in het systeem van deeltijds leren en werken stappen: 2 dagen op school en 3 dagen werken in een onderneming (met leercontract). Wanneer zo’n leerling 18 wordt, mag hij verder leren en werken tot het einde van de leerovereenkomst.

SCHOOLGELD Onderwijs is in principe gratis. Maar er zijn bijna altijd kosten. Zo moet je bijvoorbeeld betalen voor de maaltijden en voor de voor- en naschoolse opvang. Als dit voor jou een probleem is neem je best contact op met de sociaal assistent van de school. Leg hem je situatie uit. Misschien kan hij iets voor je doen. Sommige OCMW’s nemen kosten voor maaltijden en schooluitstapjes ten laste.

De aanvraag gebeurt in principe op de gemeente, maar men kan best een kopie rechtstreeks naar DVZ sturen. Doe hiervoor een beroep op een sociale of juridische dienst, of een advocaat. Als het uitstel wordt toegekend, geldt dit tot het einde van het schooljaar (of tot het herexamen). Als het geweigerd wordt, dan kan het via de rechter worden afgedwongen.

2. Na 18 jaar Vanaf 18 jaar is er geen recht op onderwijs meer. De wet verbiedt niet om onderwijs te volgen, maar toch zullen veel scholen en vormingsinstellingen weigeren om je in te schrijven. Er blijven niettemin 5 mogelijkheden over: a. Taalonderwijs Het merendeel van de taalopleiding en initiatieven voor alfabetisatie zijn toegankelijk voor iedereen, met of zonder verblijfspapieren. b. Beroepsopleidingen

KAN DE POLITIE JE KINDEREN OP SCHOOL AANHOUDEN? •

De politie mag geen kinderen aanhouden tijdens de schooluren.

•

In principe mag de politie de kinderen niet opwachten aan de uitgang van de school. Maar dit is wel toegestaan wanneer de ouders reeds aangehouden zijn (bijvoorbeeld om ze uit te wijzen).

Beroepsopleidingen zijn zelden toegankelijk voor mensen zonder wettig verblijf, maar er zijn uitzonderingen. Wend je tot een sociale dienst. Misschien kennen ze dergelijke initiatieven. c. Begeleid zelfstandig studeren via het afstandsonderwijs In België wordt afstandsonderwijs georganiseerd in het Nederlands en het Frans. Deze vorm van onderInformatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(11)

wijs is toegankelijk ongeacht je vooropleiding en leeftijd. Je studeert met of zonder computer, waar je wil en volgens je eigen ritme. Een persoonlijke begeleider zal je hierin bijstaan. Als je België verlaat, kan je de cursus verder zetten in het buitenland.

•

Afstandsonderwijs geeft evenwel geen diploma’s. Van elke afgewerkte cursus kan je wel een attest krijgen. Het toont aan dat je de cursus met succes hebt gevolgd.

RECHT OP EEN STUDIEBEURS?

Het is ook mogelijk om je via het afstandsonderwijs voor te bereiden op officiële examens, zie hieronder. Je kan bij het Nederlandstalig afstandsonderwijs het inschrijvingsgeld terugkrijgen na je deelname aan het officiële examen. Adressen vind je in de sociale gids, pagina 33 punt 18.

Men kan je ook vragen om aan te tonen dat je over voldoende middelen beschikt om een heel jaar te leven en te studeren (te bespreken met de sociale dienst).

Voor het Nederlandstalig secundair onderwijs (van 12 tot 18 jaar) is het in principe mogelijk om een studiebeurs te krijgen wanneer men reeds 2 jaar feitelijk in België verblijft. In de praktijk zijn er echter verschillende obstakels. Een sociale dienst kan je hierbij helpen. Voor de andere niveaus van onderwijs is een studiebeurs niet mogelijk.

d. Officiële examens

KAN JE EEN STAGE VOLGEN?

Het is niet altijd noodzakelijk om school te lopen voor een diploma. Je kan ook rechtstreeks deelnemen aan de officiële examens die door de Vlaamse en Franstalige gemeenschap georganiseerd worden. Er zijn examens voor het basis, secundair (algemeen, technisch, artistiek, …) en hoger onderwijs. Dit kan interessant zijn voor mensen die niet de kans hebben gehad om hun onderwijstraject in het herkomstland af te werken. Adressen vind je in de sociale gids, pagina 33 punt 19.

In principe is het niet toegestaan om een stage in een bedrijf te volgen, maar de wet maakt een uitzondering voor de stages die verplicht deel uitmaken van de opleiding. In de praktijk gaat het meestal over de stages van beroepsopleidingen.

Het is evident dat voor deze examens een goede voorbereiding noodzakelijk is. Bij het afstandsonderwijs kan je de voorbereidende cursussen volgen, zie hierboven. e. Hoger onderwijs Aan een aantal universiteiten en hoge scholen kunnen mensen zonder wettig verblijf zich inschrijven. Maar het is vaak moeilijk om aan de algemene voorwaarden te voldoen: •

Je moet over een diploma beschikken dat toegang geeft tot de opleiding

•

Voor dit diploma moet je in België een gelijkwaardigheidsattest bekomen – reken daarvoor enkele maanden en een bedrag van ongeveer 125,00 €.

•

Je moet inschrijvingsgeld betalen (500 € tot 4000 €).

•

Men kan eisen dat je slaagt in een taalexamen Nederlands/Frans/Engels, afhankelijk van de onderwijstaal (+/- 40,00 €).


REGULARISATIE VIA STUDIE? Studeren of een opleiding volgen is onvoldoende om geregulariseerd te worden. Dit wordt niet als ‘buitengewone omstandigheden’ aanvaard, zelfs niet op universitair niveau.

7 Huisvesting 1. Huren Het is wettelijk toegestaan dat mensen zonder wettig verblijf een appartement (of kamer) huren. Het huurcontract kan mondeling of schriftelijk zijn. Beide zijn rechtsgeldig. Voor de eigenaar is er geen risico, tenzij hij misbruik maakt van de precaire situatie van de huurder. Huisjesmelkers verhuren ongezonde en vaak onveilige kamers en appartementen (of matrassen) voor veel geld. Laat je niet bang maken. De huisbaas zal niet vlug de politie contacteren omdat hij zelf veroordeeld kan worden voor uitbuiting.

VERPLICHTINGEN EN VERANTWOORDELIJKHEDEN: a. Voor de eigenaar •

•

De eigenaar mag alleen een appartement (of kamer) verhuren wanneer het aan elementaire normen op vlak van veiligheid, gezondheid en bewoonbaarheid voldoet. Tijdens de duur van het huurcontract blijft hij verantwoordelijk voor de installaties die hij in het appartement heeft geplaatst (verwarmingsketel, waterleidingen, elektriciteit, …) en voor de algemene staat van het gebouw (muren, plafonds, daken, …).

b. Voor de huurder •

Je dient elke maand de huurprijs te betalen zoals overeengekomen in het huurcontract.

•

‘Lasten’ moet je alleen betalen wanneer dit in het huurcontract staat. Meestal gaat het om kosten voor het verbruik van water, elektriciteit, … of onderhoud van de trap, gang, lift, …

•

Je moet het appartement (of kamer) ook effectief bewonen. Het is niet toegestaan om iets te huren en het enkel als postbus te gebruiken.

•

Je staat in voor het onderhoud, behalve wanneer dit in het contract anders bepaald werd.

•

De schade die je aanricht of die door het gebruik veroorzaakt wordt, dien je te herstellen of te vergoeden aan de eigenaar. Dit geldt niet

voor schade door ouderdom, of normaal gebruik.

PLAATSBESCHRIJVING De plaatsbeschrijving is een belangrijk document. Het beschrijft zeer gedetailleerd de staat van het appartement (of kamer) op het moment dat je het gaat bewonen. Het kan later gebruikt worden wanneer er discussie over schade zou ontstaan. Als het correct is opgesteld is dit document in het belang van huurder en verhuurder. Als huurder heb je er alle belang bij dat je grondig nagaat of de plaatsbeschrijving weldegelijk alle (kleine en grote) beschadigingen vermeldt alvorens je het ondertekent. Wanneer er geen plaatsbeschrijving is opgesteld, kan je niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele schade, tenzij de eigenaar kan bewijzen dat jij of je familieleden de schade heeft veroorzaakt. In dat geval zal je de schade moeten herstellen of vergoeden.

WAT MET DE VERANDERINGEN DIE JE AANBRENGT? De kosten voor veranderingswerken kan je niet zomaar terugvorderen van de eigenaar. Zelfs niet als dit een duidelijke meerwaarde voor het appartement betekent. Als je bijvoorbeeld een nieuw toilet wil plaatsen of mooie tegels wil aanbrengen dan is het raadzaam om dit met de eigenaar te bespreken. Maak duidelijke afspraken over een eventuele vergoeding. Dit kan voorzien worden in het huurcontract of via een (bijvoorkeur) geschreven overeenkomst. In principe is het niet mogelijk om achteraf de kosten op de eigenaar te verhalen, niet op het einde van de huurovereenkomst en ook niet wanneer je uit het huis gezet wordt. Als er geen afspraken zijn kan de eigenaar eisen dat je alles in zijn oorspronkelijke staat herstelt.

DE WONINGVERZEKERING Een brand of een waterlek in je appartement (of kamer) bedreigen niet alleen je persoonlijke zaken. Ook het gebouw en de goederen van de buren kunnen grote schade ondervinden. Het is dan ook aangewezen om een woonverzekering te nemen (ook wel Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(13)

‘brandverzekering’ genoemd). Een huurder die niet verzekerd is, zal zelf de volledige schade moeten vergoeden, ook wanneer de oorzaak van de brand ongekend is. Het is voor mensen zonder wettig verblijf meestal niet zo moeilijk om een dergelijke verzekering af te sluiten. Wend je tot een verzekeringsmaatschappij of een bank. De woonverzekering denkt de schade aan •

je persoonlijke zaken

•

de goederen van de buren

•

het gebouw

Zijn uitgesloten: •

schade die opzettelijk wordt veroorzaakt

•

schade aan goederen die zich in je appartement (of kamer) bevinden maar die aan anderen toebehoren (vb. aan gasten)

•

lichamelijke schade

SCHADE VEROORZAAKT DOOR DE BUREN? Als je schade ondervindt van een brand (of een lek) bij de buren dan kan je je laten vergoeden door hun woningverzekering. Je moet daarvoor je schade laten opmeten door de expert van hun verzekeringsmaatschappij.

WAT ALS JE BIJ IEMAND INWOONT? Je goederen zijn in principe niet gedekt door de woningverzekering van je gastheer. Maar in de praktijk is er een redelijke kans dat je schade vergoed zal worden. Als je zekerheid wil dan moet je de gastheer vragen om je (waardevolle) goederen bij zijn verzekeringsmaatschappij aan te geven. Het is mogelijk dat hij hiervoor moet bijbetalen (meestal een klein bedrag). Een andere mogelijkheid is dat je in geval van schade een beroep doet op de burgerlijke aansprakelijkheidsverzekering van de persoon die aansprakelijk is voor het ongeval. Laat je bijstaan door een sociale of juridische dienst (zie sociale gids, pagina 28 punt 4).

EINDE VAN HET HUURCONTRACT Elk huurcontract wordt afgesloten voor een welbepaalde termijn, vermeld in het contract. Maar elke mondelinge huurovereenkomst en elke schriftelijke overeenkomst (huurcontract) die geen termijn ver(14) Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

meldt is bij wet een overeenkomst die afgesloten is voor 9 jaar. Zowel de huurder als de verhuurder kunnen vroegtijdig het huurcontract beëindigen mits ze de wettelijke termijnen respecteren en desgevallend een schadevergoeding betalen. Je kan je hierover informeren bij sociale diensten – zie sociale gids (pagina 29 punt 4).

KAN DE EIGENAAR JE UIT ZIJN WONING ZETTEN? Een eigenaar mag zijn huurder nooit zelf uit zijn woning zetten. Ook niet als de huurder de huur niet betaalt, en zelfs niet als deze sanctie expliciet in het huurcontract staat. Alleen voor de rechter kan de eigenaar de ontbinding van de huurovereenkomst eisen. De rechter kan eventueel een uitstel van betaling toekennen of de huurder uit de woning zetten en zijn goederen in beslag nemen (uitgenomen een bed, tafel, stoel, …). Als het tot een uitzetting komt, is alleen de politie (en niet de eigenaar) gemachtigd dit te doen.

TAKS OP HET TWEEDE VERBLIJF? Als je een elektriciteits-, gas- of wateraansluiting op je naam opent dan kan het gebeuren dat de gemeente je een brief stuurt waarin ze vraagt om de taks op het ‘tweede verblijf’ te betalen (+/- 1000 € per volwassene per jaar). Als dat gebeurt neem je best contact op met een sociale dienst. Een brief naar het college van burgemeester en schepenen kan het probleem rechtzetten.

IN GEVAL VAN PROBLEMEN Neem contact op met een sociale dienst als: •

je je wil informeren over je rechten

•

de gemeente je vraagt om de taks op het tweede verblijf te betalen.

•

er problemen ontstaan tussen jou en de eigenaar, zeker wanneer je bedreigd wordt.

•

als je twijfelt over de veiligheid of de gezondheid in de woning. Of als de ruimte niet geschikt is voor bewoning (kamers zonder of met te kleine ramen, appartement in kelder, …).

Je kan ook een klacht indienen bij de Directie Gewestelijke Huisvestinginspectie (25 € administratiekosten). De inspectie zal vervolgens de woning controleren. Als deze niet conform de normen is, zal ze

de eigenaar verplichten om aanpassingswerken te doen. Als het om ingrijpende werken gaat dan zal je de woning moeten verlaten. Hou daar rekening mee, want voor mensen zonder wettig verblijf is er geen herhuisvestingsplicht.

2. Sociale huisvesting In België bestaan er sociale woningen. Ze zijn bedoeld voor mensen met een laag inkomen. Deze woningen zijn echter niet toegankelijk voor mensen zonder wettig verblijf. Als je in Brussel woont én je hebt een beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (of in het verleden de Raad van State) ingediend tegen een verwijderingsmaatregel (BGV), dan kan je wel een registernummer aanvragen. Dit nummer vraag je aan bij een openbare vastgoedmaatschappij. Op het moment van een eventuele regularisatie kom je op de officiële wachtlijst en behoud je de opgebouwde anciënniteit. Als je uiteindelijk bovenaan deze lijst komt, dan kan je een sociale woning krijgen.

3. Onthaaltehuizen voor daklozen De onthaaltehuizen voor daklozen aanvaarden zelden mensen zonder wettig verblijf (de adressen vind je in de sociale gids, pagina 31 punt 12). Het CAW Mozaïek – Woonbegeleiding doet dat wel, maar het aantal plaatsen is beperkt en er is altijd een lange wachtlijst.

4. Eigenaar worden? Dat is mogelijk. Je hebt geen verblijfsdocumenten nodig om een appartement, gebouw, garage, ... te kopen. Hou er wel rekening mee dat elke eigenaar met of zonder verblijfsdocumenten belastingen op zijn eigendom moet betalen. Dit heet ‘onroerende voorheffing’.


(15)

8 Gezin en migratie 1. Huwelijk HUWEN IS EEN FUNDAMENTEEL RECHT Mensen zonder wettig verblijf kunnen in België huwen. Maar dit betekent niet dat ze automatisch een verblijfsrecht krijgen. En om te kunnen huwen zijn er verschillende documenten nodig: •

geboorteakte

•

bewijs van identiteit (identiteitskaart of paspoort)

•

bewijs van nationaliteit (paspoort of bewijs van staatloosheid)

•

celibaatsattest of echtscheidingsbewijs

•

bewijs van verblijfplaats

•

Akte van gewoonterecht. In veel gevallen zal de gemeente dit document vragen. Het bewijst dat je volgens de wetgeving van je land mag huwen.

Al deze documenten moeten authentiek zijn (geen conforme kopie), vertaald (door een beëdigd vertaler) en recent gelegaliseerd. Huwen in België gebeurt op het gemeentehuis (voor de ambtenaar van de burgerlijke stand). Niet-Belgen kunnen ook op hun ambassade huwen (of in hun land van herkomst). Een huwelijk dat in het buitenland is afgesloten kan in België erkend worden. Dit geldt enkele voor officiële huwelijken. Religieuze of gewoonterechtelijke huwelijken komen niet in aanmerking.

HOMOHUWELIJK Twee mensen van hetzelfde geslacht kunnen in België huwen op voorwaarde dat een van hen in België verblijft. Het is echter weinig waarschijnlijk dat dit huwelijk in het land van herkomst erkend zal worden. Dit hangt af van de wetgeving van dat land.

HET SCHIJNHUWELIJK Een schijnhuwelijk is een huwelijk dat enkel bedoeld is om verblijfsdocumenten te bekomen is. Schijnhuwelijken zijn strafbaar. De wet voorziet sancties voor beide partners. (16) Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

Als er ernstige aanwijzingen zijn dat het om een schijnhuwelijk gaat dan wordt het huwelijk niet voltrokken. Blijkt achteraf dat het om een schijnhuwelijk ging, dan wordt het huwelijk nietig verklaard. Alleen de rechtbank kan een huwelijk nietig verklaren. De partner die zijn verblijfsrecht via het huwelijk kon bekomen, zal dit recht te verliezen. Ook bij fraude kan een huwelijk nietig verklaard worden, vb. wanneer er valse documenten gebruikt werden.

VERBLIJFSRECHT NA HUWELIJK? Algemeen principe: Je hebt recht op verblijfsdocumenten wanneer je echtgenoot/echtgenote zelf een verblijfsrecht van meer dan 3 maanden in België heeft. Er zijn twee verschillende gevallen : a. Je bent gehuwd met een Belg of een Europeaan (CEE) die in België is ingeschreven. In dat geval kan je naar het gemeentehuis gaan om gezinshereniging aan te vragen (zie hieronder). b. Je bent gehuwd met een niet-Europese vreemdeling die in België is ingeschreven. In dat geval zal je terug moeten keren naar je land van herkomt om van daaruit legaal naar België te komen, indien mogelijk met een visum voor gezinshereniging. Zoniet dan zal je moeten aantonen dat een terugkeer door buitengewone omstandigheden niet mogelijk is.

RAADGEVING Het is raadzaam dat een advocaat of een jurist heel het traject (huwelijksaankondiging, voltrekking, gezinshereniging) opvolgt. Hij kan je raad geven en indien nodig beroep aantekenen.

2. Gezinshereniging PRINCIPE Wie een verblijfsrecht van meer dan 3 maanden heeft, opent het recht op gezinshereniging. Hij kan familieleden laten overkomen op voorwaarde dat ze legaal België binnenkomen en dat ze hun aanvraag

tijdens hun legaal verblijf op het gemeentehuis indienen. Gezinsleden die geen geldige verblijfsdocumenten bezitten moet: •

buitengewone omstandigheden aantonen die een terugkeer (quasi) onmogelijk maken of

•

terugkeren naar het land van herkomst en van daaruit de normale procedure volgen (visum gezinshereniging).

Opgelet! Wetswijziging! Er is een wetswijziging op komst die de periode van het tijdelijk verblijf zal verlengen tot 3 jaar. Het beroep wordt ook strenger. Je zal enkel nog de wettelijkheid van de beslissing kunnen aanvechten. De wetswijziging is voorzien voor juni 2007 voor gezinshereniging met een niet-Europeaan en eind 2007 voor gezinshereniging met een Belg of een Europeaan (CEE).

UITZONDERING Voor gezinshereniging met een Belg of een in België gevestigde Europeaan zijn geldige verblijfsdocumenten niet vereist. Maar opgelet! Alleen de volgende gezinsleden komen hiervoor in aanmerking: de echtgenoot, hun kinderen van minder dan 21 jaar, hun kinderen van 21 jaar of ouder ten laste, hun (groot)ouders ten laste, alsook de echtgenotes van al deze mensen indien ze ten laste zijn.

CONTACT MET FAMILIELEDEN VERLOREN ? De dienst ‘Tracing’ van het Belgische Rode Kruis helpt je bij het opsporen van vermiste familieleden. Je hebt hiervoor geen verblijfsdocumenten nodig. De opsporing gebeurt via het internationaal netwerk van het Rode Kruis. Hoe dit precies zal verlopen, bespreek je best met een medewerker van Tracing.

3. Wat bij scheiding? Bij gezinshereniging is samenwonen een voorwaarde om een definitief verblijf te bekomen. Als je dus van je partner scheidt op een moment dat je slechts een tijdelijk verblijfsdocument hebt, dan is de kans zeer groot dat men je definitief verblijf zal weigeren. De periode van tijdelijk verblijf bedraagt maximum 6 maanden bij huwelijk of gezinshereniging met een Belg of CEE, en maximum 15 maanden in alle andere gevallen. Een scheiding na deze termijnen heeft geen invloed op het verblijfsrecht. De controle op de samenwoonst gebeurt door de wijkagent. Je kan beroep aantekenen. Maar als je inderdaad niet meer samenwoont dan zal je moeten aantonen dat de gezinscel ondanks de scheiding is blijven bestaan, bijvoorbeeld wanneer beide partners zich blijven engageren voor de opvoeding van het kind. Neem contact op met een advocaat of een juridische dienst. Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(17)

9 Juridische bijstand Voor juridische bijstand zijn er 3 mogelijkheden: a. Advocaat Advocaten bepalen vrij hun erelonen, maar je kan altijd een raming van de kosten vragen. Als je het bedrag te hoog vindt, kan je naar een andere advocaat gaan. Indien nodig kan je proberen om een afbetalingsregeling te bekomen. Het is gebruikelijk dat advocaten een voorschot vragen. Het merendeel van de advocaten werkt correct, maar er is ook een kleine minderheid die misbruik maakt van de precaire situatie van mensen zonder wettig verblijf. Ze beloven je papieren terwijl ze heel goed weten dat je dossier geen kans maakt. Een correcte advocaat zal een regularisatieaanvraag of een beroep weigeren wanneer hij er van overtuigd is dat dit geen zin heeft.

ENKELE BEMERKINGEN: •

Een advocaat is geen tovenaar.

•

Een betalende advocaat is niet noodzakelijk beter dan een pro deo of de gratis dienstverlening van een juridische dienst.

•

Het is heel belangrijk om je advocaat goed te informeren. Meld elke officiële brief en hou hem op de hoogte van elke belangrijke verandering.

•

Je hebt het recht om je advocaat regelmatig te contacteren om hem te vragen hoever het staat met je dossier. Als je twijfels hebt over de kwaliteit van zijn werk dan kan je advies vragen aan een juridische dienst.

•

Wanneer je van mening bent dat je advocaat een fout heeft gemaakt, kan je een klacht tegen hem indienen bij de stafhouder van de balie.

b. Pro deo advocaat Als je geen advocaat kan betalen dan kan je naar het bureau voor juridische bijstand gaan (adressen in de sociale gids, pagina 30 punt 5). Neem alle relevante documenten mee. Het bureau zal je een pro deo advocaat toewijzen. Hij werkt gratis maar hij kan je wel administratiekosten vragen, bv. voor verplaatsingen, kopies, postzegels, vertalingen, …. Juridische bijstand door een pro deo is een recht voor verblijfsprocedures. Voor alle andere domeinen (arbeid, huisvesting, sociale steun (ocmw), …) zal je het bureau voor juridische bijstand moeten overtuigen van je financiële situatie. Het bureau beoordeelt geval per geval. c. Juridische diensten Je hebt niet altijd een advocaat nodig. Sommige procedures kunnen ook door een jurist gedaan worden, bijvoorbeeld een regularisatieaanvraag. In Brussel zijn er verschillende juridische diensten gespecialiseerd in vreemdelingenrecht (adressen in de sociale gids, pagina 29 punt 4). Je kan bij hen terecht voor verblijfsprocedures maar ook gewoon voor een advies of een evaluatie. Deze diensten zijn gratis. Sommige werken samen met advocaten.


De wet verbiedt onrechtmatige beroepsprocedures. Beroepen die enkel ingediend worden om tijd te winnen, bijvoorbeeld om: •

het verblijf in België te verlengen,

•

langer in een opvangcentrum te kunnen blijven,

•

langer van sociale steun van het OCMW te genieten,

zijn niet geloofwaardig. Hetzelfde geldt voor het steeds opnieuw indienen van verblijfsaanvragen of beroepen zonder nieuwe elementen.

10 Jong, zonder ouders en zonder papieren In België hebben niet-begeleide minderjarige vreemdelingen recht op een specifieke vorm van opvang wanneer ze geen geldige verblijfsdocumenten hebben. Het gaat om jongeren die nog geen 18 jaar oud zijn en die zonder ouders (of wettelijke voogd) in België verblijven. Iemand van 16 jaar die met zijn tante in België verblijft, wordt dus beschouwd als ‘niet-begeleid’. Minderjarigen met een Europese nationaliteit komen niet in aanmerking. De opvang heeft als doel een duurzame oplossing te vinden in het belang van de minderjarige en met respect voor zijn fundamentele rechten. Deze oplossing kan in het land van herkomst, in België of elders zijn. De minderjarige krijgt een tijdelijke verblijfskaart voor de duur van de procedure. Hij zal ook beschermd worden tegen uitbuitingen (sexuele, economische, …). Indien nodig krijgt hij een anonieme verblijfplaats.

•

Asiel aanvragen.

•

De procedure voor slachtoffers mensenhandel opstarten.

•

Een regularisatie aanvragen.

•

De bijzondere beschermingsprocedure opstarten.

Als er voor de laatst procedure gekozen wordt, zal de DVZ proberen om de familie in het buitenland op te sporen. Wanneer dit echter niet mogelijk is of in het belang van de minderjarige niet wenselijk is, zal de DVZ een oplossing in België uitwerken. c. Derde fase De jongere wordt na het open opvangcentrum ondergebracht in een opvangstructuur die het best aangepast is aan zijn specifieke situatie en toekomstproject: een lokaal opvanginitiatief (OCMW), een opvanggezin, begeleid wonen, …. De jongere is verplicht om naar school te gaan en om één van de landstalen te leren.

OPVANG IN 3 FASEN a. Eerste fase

VRIJWILLIGE TERUGKEER

De opvang begin in principe in een observatie- en oriëntatiecentrum. Vandaag bestaan er 2 van dergelijke centra: een in Neder-Over-Heembeek (bij Brussel) en een in Steenokkerzeel. Deze opvang is beperkt tot 15 dagen.

Een minderjarige kan enkel een beroep doen op het aanbod voor vrijwillige terugkeer als het vaststaat dat dit in zijn belang is (zie pagina 27 punt 13). Dit dient hij te bespreken met zijn voogd. Die kan hem eventueel begeleiden op de terugreis.

In deze fase zal men trachten om de identiteit en de leeftijd van de minderjarige te bepalen. Indien nodig wordt de leeftijd via een medisch onderzoek bepaald.

EEN OPLOSSING IN HET BUITENLAND

Iedere minderjarige krijgt een voogd. Deze persoon zal de jongere bijstaan in zijn verblijfsprocedure (en eventueel ook in andere procedures). Hij dient ook zorg te dragen voor zijn scholing, huisvesting en gezondheid. En hij helpt in de zoektocht naar de familie. b. Tweede fase Na het observatie- en oriëntatiecentrum zal de jongere gehuisvest worden in een open opvangcentrum. Daar verblijft hij maximaal 6 maanden. De voogd overlegt met de jongere en eventueel ook met zijn advocaat, om de meest gepaste procedure te bepalen (in het belang van de jongere). Er zijn 4 mogelijkheden:

Als de DVZ van mening is dat ze een duurzame oplossing gevonden heeft in het buitenland (vb gezinshereniging) moet de jongere terugkeren. Hij kan hierin begeleid worden door zijn voogd. Wanneer de jongere niet wenst terug te keren, is de voogd verplicht hem terug te brengen.

GEEN OPLOSSING GEVONDEN Als de jongere uitgeprocedeerd is en ook de bijzondere beschermingsprocedure niets heeft opgeleverd, zal er voor hem een oplossing in België uitgewerkt worden. Na 3 jaar in de bijzondere beschermingsprocedure kan de jongere een definitief verblijfsrecht in België bekomen. Het is belangrijk dat de jongere kan aantonen dat hij inspanningen heeft geleverd om zich te Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(19)

integreren en dat hij op school een regelmatige leerling is geweest. Een jongere die 18 jaar wordt, heeft geen recht meer op de bijzondere beschermingsprocedure. Zijn dossier wordt dan automatisch een regularisatieaanvraag. In uitzonderlijke gevallen zal de DVZ zijn verblijfsdocumenten verlengen. Zoniet, dan krijgt hij een BGV.


11 Een (nieuwe) asielaanvraag 1. Wie kan asiel aanvragen in België? a. Volgens de Conventie van Genève Elke persoon die zich bevindt buiten het land waarvan hij de nationaliteit heeft, en die vreest voor vervolging omwille van: •

zijn ras,

•

zijn nationaliteit,

•

zijn religie,

•

zijn behoren tot een bepaalde sociale groep of

•

zijn politieke overtuiging,

en die door die vrees de bescherming door de overheden van dat land niet kan of wil inroepen. b. Subsidiaire bescherming (volgens een Europese richtlijn) Mensen kunnen in België subsidiaire bescherming genieten wanneer er zwaarwegende gronden bestaan om aan te nemen dat ze een reëel risico lopen op ernstige schade bij een terugkeer naar hun land van herkomst.

2. Eerste asielaanvraag De aanvraag moet in principe binnen de 8 werkdagen na aankomst in België gebeuren. Het is belangrijk om je goed te informeren. Je vindt die informatie o.a. op www.vreemdelingenrecht.be. Je kan je ook informeren bij een sociale of juridische dienst (zie sociale gids, pagina 29 punt 4).

WAAR? Ga vroeg in de morgen naar: Dienst Vreemdelingenzaken Koning Albert II-laan 8 (North Gate II) 1000 Brussel

3. Een tweede, derde, … asielaanvraag? Als je asielaanvraag wordt afgewezen kan je in principe een nieuwe aanvraag indienen. Maar je moet er wel rekening mee houden dat: •

Een nieuwe aanvraag zonder nieuwe elementen geen zin heeft. Elk nieuwe element moet relevant zijn en je moet kunnen aantonen dat je het niet tijdens je vorige aanvraag had kunnen inbrengen.

•

DVZ kan weigeren om je nieuwe asielaanvraag in overweging te nemen. Als dat gebeurt zijn je beroepsmogelijkheden beperkt en heb je geen recht op opvang. Je loopt bovendien het risico om uitgewezen te worden.

Onder ernstige schade verstaat men: •

doodstraf of executie.

•

foltering of onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing.

•

ernstige bedreiging als gevolg van willekeurig geweld in het kader van een internationaal of binnenlands gewapend conflict (oorlogsvluchtelingen).

De asielinstanties onderzoeken eerst of je in aanmerking komt voor het statuut van vluchteling volgens de conventie van Genève. Vervolgens zal men nagaan of je in aanmerking komt voor subsidiaire bescherming. In het eerste geval krijg je in principe een definitief verblijfsstatuut, in het tweede geval is je verblijf in België slechts tijdelijk toegestaan. Je krijgt een tijdelijk verblijfsrecht van 1 jaar dat de volgende 4 jaar telkens met een jaar verlengd kan worden. Men kan dit verblijfsrecht intrekken als de situatie in het land verbetert en de subsidiaire bescherming niet meer nodig is. Na 5 jaar wordt het verblijfrecht definitief.

4. Subsidiaire bescherming na een geweigerde asielaanvraag? MENSEN MET EEN NIET-TERUGLEIDINGSCLAUSULE

De subsidiaire bescherming werd in België op 10 oktober 2006 ingevoerd. Voor deze datum bestond er het systeem van de ‘niet-terugleidingsclausule’. Het CGVS schreef een dergelijke clausule in haar beslissing wanneer ze vond dat het terugsturen van de persoon niet aangewezen was: Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

(21)

Nederlands: «Ik meen evenwel dat het in de huidige omstandigheden niet aangewezen is dat u naar (land van herkomst) (gedwongen) zou worden teruggeleid.» Frans: «J'estime toutefois que, étant donné la situation dans votre pays d'origine, la reconduite vers (nom du pays d’origine) n'est pas indiquée dans les circonstances actuelles.» Deze mensen konden dus niet gerepatrieerd worden en hun verblijfsdocument werd (elke maand) verlengd. Sinds 10 oktober 2006 kunnen mensen met een dergelijke clausule subsidiaire bescherming krijgen door een aanvraag te doen op de gemeente, op voorwaarde dat hun clausule nog steeds actueel is. In november 2006 was dit het geval voor (centraal en zuid) Irak, Ivoorkust, de regio Darfur in Soedan, Eritrea en voor bepaalde minderheden uit Kosovo. Heb je slechts een ‘humanitaire clausule’ dan kom je niet in aanmerking voor deze procedure. Het gaat om clausules die verwijzen naar: •

een medisch risico bij terugkeer,

•

een risico bij een gedwongen terugkeer, maar niet bij een vrijwillige terugkeer

•

de algemene humanitaire situatie van het land (vb Afghanistan).

Over dit laatste punt bestaat er discussie. Contacteer hiervoor een juridische dienst of een advocaat (zie sociale gids, pagina 29 punt 4).

MENSEN ZONDER NIET-TERUGLEIDINGSCLAUSULE (OF MET EEN HUMANITAIRE CLAUSULE) Dateert je eerste asielaanvraag van voor 10 oktober 2006 en heb je geen niet-terugleidingsclausule of slechts een humanitaire clausule in de beslissing van het CGVS dan kan je eventueel een nieuwe asielaanvraag indienen. Je zal echter goed moeten motiveren waarom je meent in aanmerking te komen voor subsidiaire bescherming. Het is bij wijze van uitzondering toegestaan om zaken aan te halen die je tijdens je eerste asielaanvraag al had kunnen inbrengen. Het feit dat de subsidiaire bescherming is ingevoerd, wordt niet als nieuw element aanvaard om je dossier te herevalueren. De asielinstanties zijn erg streng voor dit soort aanvragen. Wanneer ze de aanvraag


niet in overweging nemen, dan loop je het risico om aangehouden en uitgewezen te worden. Iedereen die een tweede of derde asielaanvraag wil doen raden wij aan om eerst hun zaak te laten evalueren door een sociale of juridische dienst, of door het BCHV (adressen zie sociale gids, pagina 29 punt 4).

12 Regularisatie De Belgische vreemdelingenwet bepaalt wie naar België mag komen en wie niet. Mensen die niet aan de voorwaarden voldoen mogen het land niet in of worden uitgewezen als ze er toch verblijven. Om onvoorziene en uitzonderlijke gevallen op te vangen is er in de wet de mogelijkheid voorzien om mensen alsnog toe te laten. Dit is het artikel 9,3 van de vreemdelingenwet. Opgelet ! Aanpassing van de wet De overheid heeft beslist om de vreemdelingenwet grondig te hervormen. Op het moment van de publicatie van deze brochure is de datum van de inwerkingtreding nog niet bekend. Artikel 9,3 wordt vervangen door 9bis en 9ter. Regularisatie om medische redenen zal geregeld worden door art 9ter. Alle andere regularisaties door art. 9bis. In de praktijk zal er weinig veranderen. Deze brochure spreekt nog over art 9,3 maar geeft reeds de wijzigingen aan.

WAT STAAT ER IN HET OUDE ARTIKEL 9? Art. 9,1 [het PRINCIPE]: "Elke vreemdeling die meer dan 3 maanden in België wil verblijven heeft daarvoor een toelating nodig". Art. 9,2 [de PROCEDURE]: "Deze toelating moet door de vreemdeling op de Belgische Ambassade (of consulaat) in zijn land van herkomst aangevraagd worden ". Art. 9,3 [de UITZONDERING op de procedure]: "In buitengewone omstandigheden kan deze aanvraag in België gedaan worden".

WAT STAAT ER IN HET NIEUWE ARTIEKEL 9? Art. 9 [het PRINCIPE en de PROCEDURE]: "Elke vreemdeling die meer dan 3 maanden in België wil verblijven heeft daarvoor een toelating nodig. Deze toelating moet door de vreemdeling op de Belgische Ambassade (of consulaat) in zijn land van herkomst aangevraagd worden". Art. 9bis [eerste UITZONDERING op de procedure]: "In buitengewone omstandigheden en op voorwaarde dat de vreemdeling over een identiteitsdocument beschikt, kan de toelating in België aangevraagd worden".

Art. 9ter [tweede UITZONDERING op de procedure]: "De in België verblijvende vreemdeling die beschikt over een identiteitsdocument en die op zodanige wijze lijdt aan een ziekte dat deze ziekte een reëel risico inhoudt voor zijn leven (of fysieke integriteit) of aan een ernstige ziekte lijdt waarvoor geen adequate behandeling in zijn land van herkomst is, kan de toelating in België aanvragen." Opgelet: Het identiteitsdocument is geen absoute voorwaarde. Het geldt niet voor asielzoekers (in procedure of beroep bij de Raad van State) en voor mensen die kunnen aantonen dat ze geen identiteitsdocumenten kunnen bekomen (vb. via een attest van de ambassade). Samengevat: Wanneer je legaal in België wil verblijven dan moet je kunnen aantonen dat het voor jou (quasi) onmogelijk is om naar je land terug te keren om daar de verblijfsaanvraag op de Belgische Ambassade (of consulaat) te doen. Dit is het sleutelargument van een regularisatieaanvraag op basis van het artikel 9,3 (9bis/ter).

WAT ZIJN BUITENGEWONE OMSTANDIGHEDEN? De wet preciseert de buitengewone omstandigheden niet. De praktijk leert ons dat er 4 buitengewone omstandigheden aanvaard worden: medische redenen (9ter na de aanpassing van de wet), lange asielprocedure, onverwijderbaar et andere humanitaire redenen. a. Medische redenen Wanneer je niet kan reizen omwille van een tijdelijk medisch probleem kan je aan DVZ een uitstel van je vertrek vragen (liefst met de hulp van een sociale of juridische dienst). Wanneer het om een ernstige ziekte gaat die niet adequaat in je land van herkomst behandeld kan worden, dan kan je in België geregulariseerd worden. Voorwaarde is wel dat de behandeling of de medicijnen in je land niet beschikbaar of niet toegankelijk zijn (wegens te duur of te ver).


(23)

Onder ernstige ziekten verstaat men: HIV, kanker, nierdialyse, …

digen maar die globaal genomen op een extreem complexe en humanitaire situatie wijzen. Bijvoorbeeld:

Een ernstige ziekte op zich rechtvaardigt geen regularisatie. Je moet kunnen aantonen dat de ziekte je verhindert terug te keren of dat een terugkeer inhumane consequenties zou hebben.

•

b. Lange asielprocedure Mensen met een asielprocedure van 3 of 4 jaar kunnen geregulariseerd worden. Drie jaar geldt voor mensen met schoolgaande kinderen die ten minste 6 jaar oud zijn, vier jaar geldt voor alle anderen. Voor de lengte van de asielprocedure reken je vanaf de eerste dag van de asielaanvraag tot aan de laatste negatieve beslissing voor het beroep bij de Raad van State.

Een ander voorbeeld:

c. Onverwijderbaar

•

Onverwijderbaar zijn de mensen die: •

Kunnen aantonen dat ze om administratieve redenen niet kunnen terugkeren naar hun land. Wanneer de ambassade van je land bijvoorbeeld weigert om je een ‘laissez-passer’ te geven.

•

Of die officieel erkend zijn als staatloze en die geen verblijfsrecht in een ander land kunnen bekomen.

Opgelet : Wanneer je niet naar je land terug kan omdat er een oorlog woedt dan kan je in België ‘subsidiaire bescherming’ vragen, zie pagina 21 punt 11. Je zal niet automatisch een definitief verblijfsrecht in België krijgen. Eerst moet je aantonen dat je alle mogelijke stappen hebt ondernomen om terug te gaan (door bv. een aanvraag in te dienen voor een vrijwillige terugkeer, zie pagina 27 punt 13). Als er een positief antwoord van DVZ komt dan zal je in de meeste gevallen slechts een verlening van je BGV krijgen (dit is een ‘uitstel van vertrek’). Na een paar jaar kan je eventueel een definitief verblijf in België bekomen. d. Humanitaire redenen en/of bijzondere bindingen met België De meeste aanvragen voor regularisatie vallen onder deze categorie. Het zijn ook de moeilijkste. Meestal gaat het om een combinatie van factoren die elk afzonderlijk geen regularisatie rechtvaar(24) Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

Een grootmoeder komt met een toeristenvisum dat 3 maanden geldig is naar België om haar kleinkind die net bevallen is te helpen. De vader is na een echtelijke ruzie vertrokken. De grootmoeder helpt in het huishouden en zorgt mee voor de baby. Na een tijdje vindt de moeder werk en komt het gezin er weer bovenop. Enkele jaren later wordt de grootmoeder ziek. Het gaat niet om een ernstige ziekte maar ze heeft verzorging nodig en kan niet meer zelfstandig leven. In haar land van herkomst heeft ze niemand meer die voor haar kan zorgen. Haar verblijf in België wordt geregulariseerd. Een illegaal verblijvende ouder van een Belgisch kind kan ook geregulariseerd worden op voorwaarde dat de ouder een gezin vormt met dat kind. Maar de regularisatieaanvragen van ouders die er bewust voor gezorgd hebben dat hun kind Belg is, worden door DVZ systematisch geweigerd.

ENKELE BELANGRIJKE BEMERKINGEN: •

Alle regularisatieaanvragen worden geval per geval behandeld. Het is nooit 100% zeker dat de beslissing positief zal zijn.

•

Mensen die beschouwd worden als een gevaar voor de openbare orde of de nationale veiligheid worden steeds geweigerd.

•

Een lang illegaal verblijf in België, een goede integratie in de samenleving en een belofte van tewerkstelling zijn onvoldoende om geregulariseerd te worden.

•

Het feit van een kind te hebben dat in België geboren is, wordt niet als buitengewone omstandigheden aanvaard. Zonder bijkomende argumenten zullen de ouders dus niet geregulariseerd worden.

•

Feiten die in een vorige asielprocedure verworpen zijn, kunnen niet gebruikt worden om buitengewone omstandigheden aan te tonen.

HOE EEN REGULARISATIE AANVRAGEN? Een regularisatieaanvraag gebeurt best via een advocaat of een jurist of een gespecialiseerde sociale dienst.

medische hulp of een opvangcentrum voor de gezinnen met kinderen, zie pagina 7 punt 3. Enkele raadgevingen: •

Wanneer je verhuist, is het belangrijk om dit te melden aan de gemeente van vertrek en, om zeker te zijn, ook aan DVZ.

•

Zorg ervoor dat je steeds het ontvangstbewijs van je regularisatieaanvraag op zak hebt. Of als je die niet gekregen hebt, het bewijs van de aangetekende zending.

•

Je kan nieuwe elementen die je regularisatiedossier verstevigen, steeds toevoegen aan je dossier. Dit kan via de gemeente of per post rechtstreeks naar DVZ. Overleg dit met de persoon die je aanvraag heeft opgesteld en stuur alleen relevante zaken op.

•

Het is niet aangewezen om naar het buitenland te reizen. Je riskeert niet alleen de beslissing te missen, maar ook om België niet meer binnen te kunnen wanneer je gearresteerd wordt. België is immers niet verplicht om je terug te nemen.

a. Aanvraag 9,3 en 9bis Het aanvraagdossier wordt naar de gemeente gestuurd. Die zal de wijkagent sturen om te controleren of je effectief op het opgegeven adres woont. Hij komt niet om je te arresteren. De controle gebeurt meestal na enkele weken, maar soms moet je er maanden op wachten. Het is belangrijk dat je naam duidelijk is aangegeven op de bel en de brievenbus. De agent kan eventueel ook de buren ondervragen. Als de agent van mening is dat je niet op het opgegeven adres woont dan maakt hij een negatief verslag op voor de gemeente. Je procedure is dan ten einde. Een nieuwe aanvraag kan, maar zorg ervoor dat de wijkagent niet tot dezelfde conclusie komt. Als alles goed verloopt, zal de gemeente je aanvraag doorsturen naar DVZ. Sommige gemeenten geven een ontvangstbewijs. Alleen DVZ is bevoegd om de aanvraag te beoordelen en een beslissing te nemen, niet de gemeente. b. Aanvraag 9ter Het aanvraagdossier wordt rechtstreeks naar DVZ gestuurd. Vermoedelijk zal de woonstcontrole tijdens de procedure gebeuren. Dit moet nog wettelijk geregeld worden. Wanneer de aanvraag ontvankelijk is, krijg je in afwachting van een beslissing een oranje kaart. Vanaf dat moment verblijf je (tijdelijk) legaal in België.

WANNEER KRIJG IK HET ANTWOORD? Dat is heel moeilijk te zeggen. Soms heb je al na 3 maanden een antwoord, in andere gevallen duurt het 3 jaar (of langer). Als het te lang duurt, stap je best naar een sociale of juridische dienst. Die kan contact opnemen met DVZ en vragen om je dossier versneld te behandelen. Eventueel kan de federale ombudsman ingeschakeld worden.

WAT GEBEURT ER INTUSSENTIJD ? Een regularisatieaanvraag verandert niets aan je statuut. Je blijft in de illegaliteit. Werken blijft verboden en sociale hulp blijft beperkt tot dringende

BESCHERMT EEN REGULARISATIEAANVRAAG MIJ TEGEN EEN UITWIJZING ? Het antwoord is eerder nee dan ja. Een regularisatieaanvraag (9,3/9bis) verandert in principe niets aan je statuut. Je blijft in de illegaliteit en DVZ kan je uitwijzen, zelfs zonder zich uit te spreken over je aanvraag. In de praktijk stellen we vast dat DVZ steeds de regularisatieaanvraag behandelt. Is het antwoord negatief dan wordt de persoon uitgewezen. Als je wordt aangehouden en men wil je uitwijzen dan wordt je regularisatiedossier prioritair behandeld, desnoods de dag zelf nog. Is het antwoord negatief dan word je uitgewezen. Anderzijds stellen we vast dat sommige politieagenten mensen die een bewijs van hun regularisatieaanvraag op zak hebben niet aanhouden.

WAT ZIJN MIJN KANSEN OM GEREGULARISEERD TE WORDEN ? Hier enkele cijfergegevens:


(25)

In 2003, werd er een verblijfsrecht toegekend aan 2101 dossiers1 (+/- 20% van het totaal). In 2005 steeg dat aantal tot 5424 dossiers2 (% van het totaal niet gekend). Het ging om: •

4.596 dossiers m.b.t. lange asielprocedure.

•

236 medische dossiers

•

592 humanitaire dossiers.

In de praktijk hangt natuurlijk alles af van je eigen situatie. Je kan de slaagkansen van je dossier laten evalueren door een gespecialiseerde juridische dienst. Maar 100% zekerheid krijg je nooit.

WANNEER DE BESLISSING POSITIEF IS. Dan is dat uiteraard goed nieuws. Maar opgelet. De verblijfsvergunning zal in veel gevallen voorlopig zijn. En om ze na afloop te verlengen moet je waarschijnlijk aan een aantal voorwaarden voldoen (bewijs van identiteit, arbeidscontract, niet ten laste zijn van het OCMW, …).

WAT NA EEN NEGATIEVE BESLISSING? Slecht nieuws. Het enige ‘positieve’ is dat deze beslissing geen invloed heeft op eventuele andere verblijfsaanvragen. Als je bijvoorbeeld nog een asielprocedure hebt dan zal die gewoon verder afgehandeld worden. Tot aan de wetswijziging (vermoedelijk juni 2007 of later) kan je een beroep indienen bij de Raad van State (binnen de 30 dagen). Na de wetswijziging moet het beroep indienen worden bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. De beroepen bij de Raad van State duren 1 à 2 jaar en de overgrote meerderheid wordt afgewezen. De nieuwe Raad voor Vreemdelingenbetwistingen zal waarschijnlijk efficiënter werken, maar het is weinig waarschijnlijk dat hij minder streng zal zijn. Beide beroepen veranderen niets aan je verblijfsstatuut. Een tweede regularisatieaanvraag is alleen mogelijk wanneer ze gebaseerd is op nieuwe elementen. Je bent bijvoorbeeld ernstig ziek geworden of ouder van een Belgisch kind. Elementen die je bij een vorige

1

Volgens het jaarrapport 2003 van DVZ

2

Volgens het antwoord van de Minister van Binnenlandse Zaken

op een parlementaire vraag van Benoît Dreze in 2006 (nr. 11714).


aanvraag had kunnen indienen, worden niet als nieuwe elementen aanvaard. Misschien moet je ook eens ernstig nadenken over een terugkeer naar je land. Dit is uiteraard geen vanzelfsprekende beslissing. Er zullen ongetwijfeld verschillende problemen zijn. Je kan er vrijblijvend over praten met een sociale dienst (adressen in de sociale gids pagina 33 punt 22). Zij kunnen met jou de mogelijkheden overlopen. Ze beschikken over een uitgebreid aanbod om mensen te helpen bij hun terugkeer. Meer informatie vind je op pagina 27 punt 13.

13 Vrijwillige terugkeer Je denkt aan een vrijwillige terugkeer maar zit nog met heel wat vragen. Wat met de bagage? Hoe de eerste kosten dekken? Is mijn veiligheid wel gegarandeerd? … Wend je tot een sociale dienst en vraag naar de verschillende mogelijkheden (adressen in de sociale gids, pagina 33 punt 22). De vlucht en de bijstand zijn gratis. Er bestaat een basisprogramma en verschillende reintegratieprogramma’s. Wat mag je ervan verwachten?

REÏNTEGRATIEPROGRAMMA’S Voor verschillende landen bestaan er reïntegratieprogramma’s. Ze bieden extra bijstand bovenop het basisprogramma. Afhankelijk van het aanbod en je persoonlijke noden kan die bijstand bestaan uit: a. In België •

Het verkrijgen van actuele informatie over de situatie ter plaatse.

•

De mogelijkheid om contact op te nemen met een dienst of organisatie ter plaatse, zodat je je kan informeren over de concrete mogelijkheden op het vlak van werk, onderdak, medische zorgen, onderwijs, … en over alle andere problemen waar je mee zit.

•

Het uitwerken van een reïntegratietraject.

HET BASISPROGRAMMA Dit programma (‘REAB’ genaamd) voorziet: •

Een vergoeding van de kosten die nodig zijn om de reisdocumenten te bekomen.

•

Maximum 50,00 € voor het transport in België en/of het supplement voor de bagage.

•

De vliegtuigtickets voor de terugkeer.

•

Onthaal op de luchthaven bij aankomst (op aanvraag).

•

Het transport naar de uiteindelijke bestemming (op aanvraag).

•

Eventueel een financiële bijdrage van 250 € per volwassen en 25 à 125 € per kind (afhankelijk van de leeftijd) om de eerste kosten bij aankomst te dekken.

Ook een minderjarige (begeleid of niet) kan een beroep doen op een terugkeerprogramma op voorwaarde dat dit in zijn belang is en dat er een familielid bereid is om de jongere op te vangen bij aankomst. Eventueel kan er gezorgd worden voor begeleiding tijdens de vlucht. Het lichaam van een overledene kan niet met een terugkeerprogramma gerepatrieerd worden.

b. In het land van herkomst: •

Onthaal bij aankomst.

•

Monitoring van je veiligheid.

•

Tijdelijke huisvesting.

•

Medische bijstand.

•

Regulier onderwijs (zowel voor kinderen als voor volwassenen): betalen van inschrijvingsgelden, schooluniformen, lesmateriaal …

•

Specifieke beroepsopleidingen.

•

Begeleiding en financiële hulp bij het opstarten van een kleine onderneming.

•

Assistentie bij het zoeken van een opleiding, huisvesting of werk.

•

Bijkomende financiële hulp.

•

Juridische bijstand.

•

…

Het aanbod kan van land tot land verschillen. Een organisatie volgt ter plaatse het hele traject op en zorgt dat de afgesproken ondersteuning wordt uitgevoerd. De financiering gebeurt via ‘het reïntegratiefonds’. Personen kunnen bijstand krijgen ter waarde van maximum 700 € (maximum 1750 € voor een gezin).


(27)

SPECIFIEKE PROGRAMMA ’S Er is ook een specifiek aanbod voor kwetsbare groepen: minderjarigen, slachtoffers van mensenhandel, mensen met een handicap of met een ernstige ziekte, zwangere vrouwen, eenoudergezinnen, … Voor hen is een bijkomende ondersteuning voorzien ter waarde van maximaal 700 € per persoon. Informeer je bij een sociale dienst (adressen in de sociale gids, pagina 33 punt 22).

TERUG NAAR WELK LAND ? Je kan naar je land van herkomst terugkeren maar ook naar elk ander land waar je een verblijfsrecht van onbeperkte duur hebt (dus geen toeristenvisum). Uitwijken naar een migratieland als Canada, de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland is in principe mogelijk. In de praktijk voldoen slechts weinigen aan de selectievoorwaarden. Er zijn ook landen die onder bepaalde voorwaarden de onderdanen van hun buurlanden opnemen. Bij een vrijwillige terugkeer worden de autoriteiten van je land niet op de hoogte gebracht van je komst.


Bijlage: sociale gids voor mensen zonder wettig verblijf 1. NOODGEVAL Ziekenwagen, brandweer Politie

100 101

Antigifcentrum 070 245 245

2. Officiële

3. Zelforganisatie

Mensen Zonder Papieren •

UDEP - Unie van Mensen Zonder Papieren tel.: 0472/89.59.61

4. Sociale en juri-

dische diensten

instanties •

Dienst Vreemdelingenzaken Koning Albert II-laan 8 (North Gate II) 1000 Brussel tel.: 02/206.15.99 Brieven en documenten stuur je naar: Dienst Vreemdelingenzaken World Trade Center (tower II) Antwerpsesteenweg 59 B 1000 Brussel •

Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen en de staatlozen Koning Albert II-laan 6 (North Gate I) 1000 Brussel tel.: 02/205 51 11 •

Vaste Beroepscommissie voor Vluchtelingen Koning Albert II-laan 8 (North Gate II) 1000 Brussel tel.: 02/205.53.11 • Fedasil Kartuizersstraat 21 1000 Brussel tel.: 02.213.44.11

•

Vlaams Minderhedencentrum - Juridische helpdesk tel.: 02 205 00 55 Enkel telefonische helpdesk! Ma, di, don, vrij: 9u-12u30. woe: 13u30-16u30. • CAW Archipel – Welkom Sociale dienst Mommaertsstraat 22 1080 Molenbeek tel.: 02.414.24.23 • Juridische dienst Foyer Mommaertsstraat 22 1080 Molenbeek tel.: 02 414 04 53 Enkel op afspraak! •

ADDE - Association pour le droit des Etrangers Juridische dienst Stalingradlaan 24 1000 Brussel tel.: 02.227.42.41 Ma 9u-12u, woe 14u-17u. Enkel op afspraak! • MRAX Sociale dienst Poststraat 37 1210 Sint-Joost-ten-Node tel.: 02 209 62 50

•

BCHV - Belgisch Comité voor Hulp aan Vluchtelingen Juridische dienst voor asielzoekers Defacqzstraat 1 bus 10 1000 Brussel tel.: 02/537.82.20 • SIREAS Sociale en juridische dienst Kruisstraat 22 1050 Elsene tel.: 02 649 99 58 •

AFLENET - African Legal Network Juridische dienst Voorzorgsstraat 60 1000 Brussel tel.: 02 511 45 69 - 0477 27 20 84 •

CARITAS Internationaal Hulpbetoon. Secours International. Sociale dienst Liefdadigheidsstraat 43 1210 Sint-Joost-ten-Node tel.: 02.229.36.11 •

Protestants Sociaal Centrum. Centre Social Protestant. Sociale dienst Cansstraat 12 1050 Elsene tel.: 02.512.80.80 • L’Olivier Sociale en juridische dienst Dauwstraat 9 1070 Anderlecht Tel.: 02.223.29.97


(29)

•

Socialistische Solidariteit. Solidarité Socialiste. Sociale dienst Parmastraat 28 1060 Sint-Gillis Tel.: 02.537 95 45 • Hispano-Belga Sociale dienst (Spaanstalig!) Vorstsesteenweg 244-246 1060 Sint-Gillis Tel.: 02.539.19.39 • Solidarités Nouvelles Sociale dienst Rodepoortstraat 4 1000 Brussel tel.: 02.512.71.57 - 02.512.02.90 Niet voor verblijfsrecht. • Free Clinic Sociale en juridische dienst Waversestreenweg 154a 1050 Elsene tel.: 02.512.13.14 Niet voor verblijfsrecht. • Infor Etrangers Sociale dienst De Frélaan 9 1180 Brussel tel.: 02.375 67 63

5. Pro Deo

Nederlandstalig

•

Justitiepaleis Onthaalcentrum Balie Poelaertplein 1000 Brussel tel.: 02.519.84.68 Van 8u30-12u30 en 14u-16u Elke eerste vrijdagnamiddag van de maand gesloten.

6. Pro Deo

Franstalig • Bureau d’aide Juridique Permanence étrangers Quatre Brasstraat 19 1000 Brussel Maandag tot vrijdag: 9u-11u Maandag, dins en dond: 14u-16u Tel.: 02.508.66.57

7. Medische

problemen • Medimmigrant Gaucheretstraat 164 1030 Schaarbeek tel.: 02 274 14 33 Enkel advies en bijstand. Geen medische zorgen. Enkel op afspraak! •

Artsen zonder grenzen. Médecins Sans Frontières. Artesiëstraat 46 1000 Brussel tel.: 02 513 25 79 Consultaties. Toegang tot gezondheidszorgen.

•

Dokters van de wereld. Médecins du Monde. 1) Specialisten: Polikliniek New Baron Lambert Baron Lambertstraat 38 1040 Etterbeek tel.: 02 739 85 85 - 02 739 84 11 Donderdag namiddag na 17u30. Enkele na doorverwijzing via een dokter of sociale dienst. 2) Consultaties voor vrouwen: Hoogstraat 322 1000 Brussel Tel.: 0474/40.67.30 Donderdag van 14 tot 17 u Seksualiteit, gezondheid, zwanger, … • Free Clinic Medisch Huis Waversesteenweg 154a 1050 Elsene tel.: 02.512.13.14 Consultaties. Toegang tot gezondheidszorgen.

8. Vroedvrouwen •

www.vlov.be (Nederlandstalig!)

•

www.sage-femme.be (Franstalig!)

9. Drugproblemen •

Onthaaltehuis Transit

(24h/24) Stephensonstraat 96 1000 Brussel Tel.: 02.15.89.90 • MSOC / MASS Woeringenstraat 16-18 1000 Brussel Tel.: 02.505.32.90 • Infor-Drogues Hamerstraat 19 1000 Brussel tel.: 02.227.52.52 (24u/24)


•

Of contacteer een sociale dienst

10. Psychosociale

hulp

(alle diensten zijn meertalig) • CW-Laken Emile Delvastraat 35 1020 Laken tel.: 02 428 99 00 • Rivage-Den Zaet Handelskaai 7 1000 Brussel tel.: 02 550 06 70 • Ulysse Jean Volderslaan 11 1060 Sint-Gillis tel.: 02.533.06.70 • D’Ici et d’ailleurs Brunfautstraat 18b 1080 Molenbeek tel.: 02.414.98.98 • Exil Brugmannlaan 43 1060 Sint-Gillis Tel.: 02.534.53.30

11. Dringende

sociale hulp voor daklozen •

ARIANE: centrum voor dringend onthaal

tel.: 02.346.66.60 •

OCMW Brussel Cel voor dringende sociale dienstverlening (CA-

SU) Hoogstraat 296 1000 Brussel tel.: 02.543.63.39 - 02.543.63.32

•

CASU: Centrum voor dringende sociale actie tel.: 0800.99 340 (gratis) Mensen zonder papieren worden soms geweigerd.

12. Onthaal-

tehuizen voor daklozen •

ARIANE: centrum voor dringend onthaal Luttrebruglaan 132 1190 Vorst tel.: 02.346.66.60 •

Hoeksteen. Pièrre d'Angle. Nieuwland 153 1000 Brussel tel.: 02.513.38.01 20u00 - 8u00 (wees op tijd!) • Winteropvang Reservatie: 0800.99 340 (vanaf 18u00) gratis Open van december tot maart •

CAW Mozaïek – Woonbegeleiding Anspachlaan 160 1000 Brussel tel.: 02 552.04.55 18 plaatsen, lange wachtlijst! •

CAW Archipel – Albatros Washuisstraat 40 1000 Brussel tel.: 02.511.53.30 Slechts een plaats.

• CAW Archipel Schoolstraat 12 1080 Molenbeek Tel.: 02 411 62 56 Alleen voor alleenstaande mannen. Slechts één plaats. • Home Porte Ouverte Rue du Boulet 30 1000 Brussel tel.: 02.513.01.09 Alleen voor vrouwen. • Chant d'Oiseau Vogelzanglaan 42 1150 Sint-Pieters-Woluwe tel.: 02.660.36.61 Alleen voor vrouwen.

13. Problemen op

het werk • OR.C.A Gaucheretstraat 164 1030 Schaarbeek tel.: 02 274.14.31 Enkel op afspraak! • ACV-CSC Juridische dienst Pletinckxstraat 19 1000 Brussel tel.: 02 508.87.11 ma, woe en vrij: 9u – 12u dinsdag: 9u – 12u, 14u - 18u • ABVV - vzw Welkom Watteeustraat 10 1000 Brussel Tel.: 02 289 01 61

•

CAW Archipel - Armée du Salut. Leger des Heils. Bodeghemstraat 27 1000 Brussel tel.: 02.512.17.92


(31)

•

FGTB Service Social des Immigrés Keizerslaan 34 1000 Brussel Tel.: 02 552 03 43 - 02.512.66.66 Donderdag: 9u-12u of op afspraak! •

Fonds voor Arbeidsongevallen Troonstraat 100 1050 Elsene tel.: 02 506 84 11

14. Kleding,

meubels, maaltijden, douchen, … • Spullenhulp Amerikaansestraat 101 1050 Elsene Tel.: 02.537.30.26 Kleren, meubels en warme maaltijden (tijdens de winter). • La Poudrière Vrij-Onderzoekstraat 17 1070 Anderlecht Tel.: 02.523.80.45 Kruidstraat 64 1000 Brussel Tel.: 02.512.90.22 Meubels, kleding. • Nativitas Hoogstraat 118 1000 Brussel tel.: 02.512.02.35 Maandag tot zaterdag, van: 12u00-13u30 (2 € per maaltijd) Douches: 9u30-11u30 (1 €). • Resto du Coeur de Laken Stéphaniestraat 27 1020 Laken Tel.: 02.420.60.87 Maandag tot vrijdag, van: 11u00-14u00 (5 € per maaltijd).

•

Resto du Coeur de SintGillis Bosniestraat 22 1060 Brussel tel.: 02.600.54.89 Ma tot vrij, van: 8u-17u. • La bonne porte Leuvensesteenweg 97 1210 Sint-Joost-ten-Node tel.: 02.218.06.93 Maaltijden: vrijdag, zaterdag en zondag: 12u00-13u30 (2,50 €). •

Bij ons. Chez Nous. Kartuizerstraat 60 1000 Brussel tel.: 02.513.35.96 Kleding en maaltijden (1 €) ma tot zat: 11u00-18u00 •

Zusters van moeder Thérésa Koningstraat 69 1060 Sint-Gillis tel.: 02.539.41.17 Gratis maaltijden: -alle dagen van 15u00-17u00 behalve op donderdag. Gratis douches: -dinsdag, woensdag en vrijdag (9u30-11u00). • Clos Sainte-Thérèse Kerkplein 33A 1060 Sint-Gillis Tel.: 02.537.33.33 Maaltijden (‘s morgens, ‘s middags, ’s avonds), kleding, douches, wasserette, consigne, tandarts, kapper, sociale dienst. Het gebruik van deze diensten is beperkt tot één dag! •

Espace Social TéléService Slachthuisstraat 28 1000 Brussel tel.: 02.548.98.00 Kleding, douches, wasserette, consigne.


•

Het Fonteintje. La Fontaine. Bloemistenstraat 13 1000 Brussel tel.: 02.512.74.11 Douches, wasserette, kapper, consigne. Van ma tot vrij: 10u00-13u00. Woensdag gesloten.

15. Overlijden •

Vereniging voor Begrafenissen en Crematies. Association pour l’Inhumation et la Crémation. Van Arteveldestraat 140 Bus 16 1000 Brussel tel.: 02/502.14.24 GSM 0475/30.63.54 bij overlijden 24u/24. www.aic-vbc.be

16. Nederlands

leren

• Huis van het Nederlands Philippe de Champagnestraat 23 1000 Brussel tel.: 02 501 66 60 Ook voor alfabetisatie. www.huisnederlandsbrussel.be

17. Frans Leren • Lire et Ecrire Aalststraat 7 1000 Brussel tel.: 02.213.37.00 site : Brussel.lire-et-ecrire.be Ook alphabetisatie • www.siep.be Databank ‘Langues’.

18. Afstands-

22. Vrijwillige

•

www.bis.vlaanderen.be

•

•

www.ead.cfwb.be (Franstalig!)

onderwijs

19. Officiële

examens (NL)

• Basisonderwijs www.ond.vlaanderen.be Examens in juni. • Secundair www.ond.vlaanderen.be/examen commissieSO • Hogeronderwijs www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/studenten/examencommissieUNIV.htm

20. Officiële exa-

mens (FR) • ?

Basisonderwijs

•

Secundair en hogeronderwijs www.jurys.cfwb.be

21. Informatie over

onderwijs • SIEP Poststraat 109-111 1030 Schaarbeek. tel.: 02.640.08.32 www.siep.be •

CEDIEP

Emmanuel Mounierlaan 100 1200 Sint-Lambrechts-Woluwe tel.: 02/649.14.18 www.cediep.be

terugkeer

CARITAS Internationaal Hulpbetoon. Secours International. Liefdadigheidsstraat 43 1210 Sint-Joost-ten-Node tel.: 02.229.36.11 • Croix-Rouge de Belgique Stallestraat 96 1180 Ukkel tel.: 02.371.31.11 •

Protestants Sociaal Centrum. Centre Social Protestant. Cansstraat 12 1050 Elsene tel.: 02.512.80.80 •

Socialistische Solidariteit. Solidarité Socialiste. Parmastraat 28 1060 Sint-Gillis Tel.: 02.537 95 45 •

Vooruitgang. Progrès. Galerie Pacifique 18-19 1210 Sint-Joost-ten-Node tel.: 02 280 09 46 - 02 732 07 99

23. Vertalen • Babel Vooruitgangstraat 323 1030 Schaarbeek tel.: 02-208 06 11 •

Brussel Onthaal. Brussel Accueil. Cellebroersstraat 16 1000 Brussel tel.: 02-511 27 15

• CIRÉ Interprétariat Visvijverstraat 82 1050 Elsene tel.: 02 629 77 29 - 02 629 77 27

24. Andere vormen

van hulpverlening

• De Meeting Locquenghienstraat 19 1000 Brussel tel.: 02.219.83.30 Ontmoetingsplaats, oriëntatie, vormingen

25. Slachtoffers

van mensenhandel

• Pag-Asa Cellebroersstraat 16b 1000 Brussel tel.: 02.511.64.64

26. Niet begeleide

minderjarigen • Service Droit Des Jeunes Van Arteveldestraat 155 1000 Brussel tel.: 02.209.61.61 Ma, di, woe en vrij: 13u–18u

27. Consultatie-

bureaus voor zwangere vrouwen en jonge kinderen Er zijn verschillende bureaus in Brussel. Je vindt de adressen bij: • Kind en Gezin (K&G) Hallepoortlaan 27 1060 Sint-Gillis tel.: 078 150 100 www.kindengezin.be


(33)

•

l'Office de la Naissance et de l'Enfance (ONE) Charleroisesteenweg 95 1060 Sint-Gillis tel.: 02.542.12.11 www.one.be

28. Adoptie

•

Centrum voor illegalen van Brugge Zandstraat 150 8200 Sint-Andries (Brugge) •

Centrum voor illegalen van Merksplas Steenweg op Wortel 1A 2330 Merksplas

• Kind en Gezin (K&G) Hallepoortlaan 27 1060 Sint-Gillis tel.: 02.533.14.76/77 www.kindengezin.be

Centrum voor illegalen van Vottem Rue Visé-Voie 1 4041 Vottem

•

31. Internet

Direction générale de l’Aide à la Jeunesse Léopold II-laan 44 1080 Molenbeek tel.: 02.413.41.35

29. Familie

opsporen

•

Service Tracing de la Croix-Rouge de Belgique Stallestraat 96 1180 Brussel tel.: 02.371.31.11 •

Tracing, Red Cross Flanders Motstraat 40 2800 Mechelen

•

www.vreemdelingenrecht.be (nl) www.medimmigrant.be (nl/fr) www.orcasite.be (nl/fr/eng/esp) www.faofat.fgov.be (nl/fr) www.codelogement.be (fr) www.newintown.be(nl/fr/…) www.blbe.be (nl/fr/nl/en) www.universal-embassy.be (n/f) www.cire.be (fr) www.vluchtelingenwerk.be (nl) www.f-a-m.be (nl/fr) udep.blogspirit.com (fr) www.ithaca-eu.org (eng)

tel.: 015.44.35.25

30. Gesloten centra • INAD In de transitzone van de luchthaven van Brussel-Nationaal. • Transitcentrum 127 Nabij de luchthaven. Haachtsesteenweg 1820 Melsbroek •

Repatriëringscentrum 127bis Nabij de luchthaven. Jozef Gorislaan 80 1820 Steenokkerzeel (34) Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf

v1.2

Heb je geen geldig verblijfsdocument? Dan is dit boekje voor jou bedoeld. Het bevat objectieve en betrouwbare informatie over je rechten, plichten en toekomstmogelijkheden. In samenwerking met andere hulporganisaties hebben we de informatie uit officiële bronnen verzameld en getoetst aan onze jarenlange praktijkervaring in het vreemdelingenrecht. We hopen dat dit boekje je zal helpen om een humane uitweg te vinden voor je situatie.

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschapscommissie

Informatiegids voor mensen zonder wettig verblijf in Brussel

Recommend Documents