informatiegids voor de patiënt met een beroerte CVA-project Zeeuws-Vlaanderen
1. INLEIDING Voor u ligt de ‘Gids voor Patiënten met een Beroerte’, een informatiemap ten behoeve van patiënten met een beroerte en hun naaste omgeving. Om u te informeren over het ziektebeeld zelf, over de behandelend specialisten waar u mee te maken kunt krijgen, over andere behandelaren, over allerlei mogelijke onderzoeken en ten slotte treft u aan een lijst met praktische namen en adressen van personen, en/of instanties waar u op enig moment beroep op wenst te doen. Ook is er ruimte voor uw persoonlijke gegevens en aantekeningen. Deze informatiegids is samengesteld door een team van mensen die met hun organisaties nauw samenwerken in de zorg voor de patiënt met een beroerte in Zeeuws-Vlaanderen. We hopen dat u door middel van deze informatiegids beter wegwijs zult raken in het organiseren van de zorg, en voor het vinden van antwoorden op uw vragen.
Wat is een beroerte? Per jaar krijgen in Nederland ruim 26.000 mensen een beroerte. In de medische wereld wordt dit een Cerebro Vasculair Accident (CVA) genoemd. Vrij vertaald is dit een ‘ongeluk in de bloedvaten van de hersenen’. Dit kan een herseninfarct zijn, waarbij een bloedvat verstopt raakt door een bloedpropje of door een dichtgeslibd bloedvaatje. Het is ook mogelijk dat er een scheurtje in het bloedvat zit. Wanneer een bloedvat is gescheurd, spreken we van een hersenbloeding. In beide gevallen is er sprake van een beroerte, waarbij delen van de hersenen worden beschadigd. Een beroerte kan zowel lichamelijk als geestelijk grote gevolgen hebben. Uiteraard in eerste instantie voor de patiënt zelf. Maar ook voor zijn directe omgeving. Iemand kan lichamelijk goed zijn gerevalideerd maar toch anders reageren. U ontvangt de uitgebreide brochure ‘Een beroerte, en dan?’ van de Nederlands Hartstichting eveneens bij deze informatiegids. 2
NDT (Neuro Developmental Treatment) Bij mensen met een halfzijdige verlamming wordt gewerkt volgens de NDT-methode. Dat wil zeggen, dat alle betrokken zorgverleners de patiënt aansporen om de aangedane kant van het lichaam zoveel mogelijk te betrekken bij alle dagelijkse activiteiten. Het doel hiervan is om de verlamde lichaamszijde te activeren en zo normaal mogelijk te leren bewegen. Het is daarom belangrijk dat iedereen die betrokken is bij de patiënt deze NDT-regels kent en naleeft om de behandeling te optimaliseren.
2. MEDISCH SPECIALISTEN EN ANDERE HULPVERLENERS Tijdens de ziekenhuisopname, of bij bezoek aan het ziekenhuis, kunt u te maken krijgen met diverse artsen en hulpverleners. Hieronder treft u een korte uitleg aan over wat u van deze mensen kunt verwachten.
De neuroloog De neuroloog is de arts die zich gespecialiseerd heeft in kennis over en behandeling van ziektes/aandoeningen van het zenuwstelsel (o.a. de hersenen). In geval van een beroerte zal de neuroloog de eerstverantwoordelijke arts zijn voor de behandeling, immers een beroerte is ‘een ongeluk in de hersenen’.
De revalidatiearts De revalidatiearts is de arts die zich gespecialiseerd heeft in kennis over en behandeling van de gevolgen van ziektes/aandoeningen voor het functioneren van de patiënt zelf, en zijn functioneren in gezin, vriendenkring, sport, hobby, werk, school, etc. Middels een revalidatiegeneeskundige behandeling wordt geprobeerd de patiënt weer zo goed mogelijk deel te laten nemen aan het (maatschappelijk) leven.
3
De internist De internist is de arts die zich gespecialiseerd heeft in kennis over en behandeling van de interne organen en vaatziekten. Slechte bloedvaten kunnen een belangrijke oorzaak zijn van een beroerte.
De fysiotherapeut Fysiotherapie is een (geneeskundige) behandeling van o.a. neurologische afwijkingen van de normale lichaamshouding en lichaamsbeweging. De fysiotherapeut gebruikt uitsluitend ‘natuurlijke’ middelen, zoals licht, water, hand-/kracht, warmte, massage, oefeningen, enz. en laat deze inwerken op het lichaam, met de bedoeling dat houding en bewegen in goede zin beïnvloed worden.
De ergotherapeut Ergotherapie is een (geneeskundige) behandeling, die erop gericht is de dagelijkse activiteiten en handelingen, die moeilijk of niet meer uitgevoerd kunnen worden t.g.v. de aandoening, weer meer zelfstandig te laten verlopen. Met dagelijkse handelingen kunt u denken aan: wassen, kleden, huishouden, hobby. Ergotherapie kan ook aan huis gegeven worden. Voor meer informatie hierover, raadpleeg uw huisarts.
De logopedist Logopedie is een (geneeskundige) behandeling van slik- en spraakstoornissen. Na een beroerte kan het spreken of het slikken zelf moeizaam gaan, of kunnen er problemen zijn wat betreft het begrijpen van taal. De logopedist begeleidt d.m.v. oefeningen en adviezen, met de bedoeling de communicatie tussen de patiënt en zijn omgeving te verbeteren.
De psycholoog De psycholoog is een behandelaar die zich richt op het denken, de stemming en het doen en laten van mensen, in het geval dat deze zozeer veranderd zijn (o.a. door de beroerte) dat de patiënt en/of zijn directe omgeving hier hinder van ondervindt. De psycholoog kan een onderzoek doen, en ook gesprekken voeren. 4
De verpleegkundige De verpleegkundige in het ziekenhuis handelt volgens een duidelijk plan, waarin richtlijnen van de specialisten zijn verwerkt. Hierbij wordt gelet op de lichamelijke verzorging, maar ook voor de psychologische en sociale aspecten van de patiënt en diens familie. Bij de behandeling wordt uitgegaan van het stimuleren van algemene dagelijkse functies, zodanig dat de patiënt zo snel als mogelijk weer enige mate van zelfstandigheid en zelfredzaamheid kan ontwikkelen.
De transferverpleegkundige De transferverpleegkundige legt contacten met het RIO (Regionaal Indicatie Orgaan) en andere instanties (b.v. verzorgingshuizen, verpleeghuizen en thuiszorg) voor ontslag uit het ziekenhuis.Tevens regelt de transferverpleegkundige de nodige verpleegartikelen/hulpmiddelen bij de thuiszorg, alsook de melding of verwijzing voor de warme maaltijdvoorziening, personenalarmering, vrijwillige thuiszorg, etc.
3. STANDAARDONDERZOEKEN Laboratorium onderzoek Bij iedere patiënt met een beroerte wordt standaard bloed geprikt om te zien of er een acute oorzaak gevonden kan worden voor de beroerte.
CT-scan CT betekent: Computer Tomografie. Tijdens het onderzoek worden dwarsdoorsnede-foto’s van het hoofd gemaakt, waarop de hersenen in beeld gebracht worden. Voor meer informatie omtrent dit onderzoek, zie de folder CT-onderzoek.
5
4. ADRESSEN EN INFORMATIE VOOR PATIËNTEN MET EEN BEROERTE 4.1. Zorg thuis Centrum Indicatie Zorg (CIZ) Voor hulpverlening en voorzieningen op het gebied van zorg heeft u toestemming nodig van het CIZ. Het CIZ onderzoekt in hoeverre u hulp nodig heeft. Deze hulp kan bestaan uit: Zorg thuis, zoals - huishoudelijke hulp • verzorging • verpleging Verzorgingshuiszorg - dagverzorging; • tijdelijke opname • verzorgingshuiszorg thuis • permanente opname Verpleeghuiszorg - dagbehandeling • tijdelijke opname • somatische opname (lichamelijke klachten) • psychogeriatrische opname (geestelijke • klachten) • verpleeghuiszorg thuis Aanmeldingen:
6
• Als u in de gemeente Sluis woont, haalt u deze indicatie bij het gemeentelijk Zorgloket, tel.: 0800-6678287 (gratis) of 0117-457000 • Als u in de gemeente Terneuzen woont moet u hiervoor bij het Centrum Indicatiestelling Zirg (CIZ) zijn, tel.: 088-7891480 • Als u in de gemeente Hulst woont, kunt u terecht bij het gemeentelijk Zorgloket, tel.: 0114-389342
Thuiszorg U kunt problemen krijgen waardoor u tijdelijk of langdurig niet meer zelfstandig kunt functioneren. Hulp van thuiszorg kan dan gewenst en nodig zijn. De hulp van thuiszorg is altijd aanvullend op datgene wat u als cliënt, huisgenoot en familie nog zelf kunt doen. Bij de thuiszorg kunt u terecht voor huishoudelijke hulp, verpleging en verzorging, voorlichting en begeleiding en voedingsadviezen. Ook kunt u hulpmiddelen, zoals bedden, rolstoelen, toiletstoelen en dergelijke, lenen voor een periode tot maximaal 6 maanden. Bereikbaarheid Thuiszorg:
Oost Zeeuws-Vlaanderen Telefoon: 0114-383500 Midden Zeeuws-Vlaanderen Telefoon: 0115-674500 West Zeeuws-Vlaanderen Telefoon: 0117-456500
7
4.2. Zorg buitenshuis Verpleeghuis In het verpleeghuis kunt u terecht voor revalidatie na een beroerte. Welke vorm van revalidatie voor u het beste is zal uw behandelend arts met u bespreken. Informatie verpleeghuizen:
Verpleeghuis ‘De Stelle’, Oostburg Telefoon: 0117-459400 Verpleeghuis ‘de Blaauwe Hoeve’, Hulst Telefoon: 0114-381381 Verpleeghuis ‘Ter Schorre’, Terneuzen Telefoon: 0115-678910
Revalidatiecentrum In het revalidatiecentrum is de behandeling er op gericht dat u leert uw eigen mogelijkheden zo goed mogelijk te versterken en te benutten. De behandeling wordt aangeboden door een team van behandelaren die nauw samenwerken, waaronder de revalidatiearts, fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, maatschappelijk werker en psycholoog. De behandeling kan zowel klinisch (er vindt een opname plaats in het revalidatiecentrum te Goes) als ook poliklinisch (behandelingen overdag in het centrum te Terneuzen) plaatsvinden. Informatie Revalidatiecentrum: Revalidatiecentrum ‘De Wielingen’ Vlietstraat 8 4535 HA Terneuzen Telefoon: 0115-636363
8
Verzorgingshuis 1. Dagopvang in een verzorgingshuis: In steeds meer verzorgingshuizen wordt dagopvang aangeboden. Als u niet meer is staat bent om uit te gaan of contacten te leggen, dan kunt u deelnemen aan dagopvang of dagverzorging. Er worden activiteiten georganiseerd en indien nodig wordt u geholpen met lichamelijke verzorging. 2. Tijdelijke opname: Als u thuis tijdelijk niet voldoende verzorgd kunt worden, kan een korte opname in een verzorgingshuis een oplossing zijn. Dit geldt voor maximaal acht weken, daarna moet u weer naar huis kunnen. 3. Opname: Ouderen, die ondanks hulp thuis, niet meer zelfstandig kunnen wonen, kunnen in een verzorgingshuis opgenomen worden. Informatie verzorgingshuizen: Zie telefoonboek Zeeuws-Vlaanderen
Maatschappelijk werk Als u een beroerte heeft gehad komt er nogal wat op u af. Vaak helpt het als u erover praat met familie of vrienden. Maar het kan ook dat u er samen niet uit komt. Of dat er niemand is met wie u erover durft te praten. U kunt dan een beroep doen op hulp van het Algemeen Maatschappelijk Werk. De hulp is gratis en een verwijsbriefje is niet nodig. Informatie Stichting Algemeen Maatschappelijk Werk Zeeuws-Vlaanderen: Kantoor Terneuzen Telefoon: 0115-74500 Kantoor Hulst Telefoon: 0114-3835 Kantoor Oostburg Telefoon: 0117-456500 9
Psychiatrie Als er na uw beroerte psychiatrische problemen zijn, waar uw huisarts u niet mee kan helpen, kunt u verwezen worden naar het Regionaal Centrum voor de Geestelijke Gezondheidszorg (voorheen RIAGG of Emergis). Hier zijn onder andere psychiaters en psychologen aan verbonden, die u verder op weg kunnen helpen. Informatie psychiatrie: Regionaal Centrum voor de Geestelijke Gezondheidszorg De Jongestraat 3 4531 GL Terneuzen Telefoon: 0115-696251
Alarmering, maaltijdvoorziening en welkomgezin Alarmering Als u zo lang mogelijk zelfstandig wilt blijven wonen, is het belangrijk dat er bij een noodsituatie in huis, snel hulp van buitenaf komt. Dit kan via de sociale alarmering. U krijgt dan een draagbaar zendertje, wat om de hals kan worden gehangen en wat lijkt op een medaillon. Bij een noodsituatie drukt u op het knopje, waarna een alarmsignaal bij de centrale overgaat. Vervolgens komt er zo snel mogelijk iemand kijken. Maaltijdvoorziening Voor mensen die niet meer zelf kunnen of willen koken is er de maaltijdvoorziening. De maaltijdvoorziening biedt verschillende mogelijkheden om een warme maaltijd te gebruiken. In sommige gemeentes worden er dagelijks warme maaltijden rondgebracht; in andere gemeentes kan men gebruik maken van diepvriesmaaltijden. Hierbij wordt een magnetron geleverd. Voor zowel de alarmering als de maaltijdvoorziening kunt u terecht bij de Stichting Welzijn in uw woonplaats. 10
Welkomgezin Wanneer u weinig sociale contacten heeft, of tijdelijk ergens opgevangen wilt worden, kunt u voor bemiddeling bij het verkrijgen van een gezin waar u terechtkunt om te logeren, contact opnemen met: Stichting Welzijn Assenede/Sas van Gent Westkade 103 4551 CG Sas van Gent Telefoon: 0115-452860
Praktische hulp Vrijwillige thuiszorg Er kan hulp geboden worden voor: • gezelschap en aandacht, een vriendschappelijk bezoek • oppassen bij zieken of gehandicapten • vervoer en begeleiding naar ziekenhuis etc. • boodschappen halen • klusjes doen • wandelen, rolstoel rijden • steun bij de wens om thuis te sterven.
U kunt hulp aanvragen bij de Stichting Welzijn voor Ouderen in uw omgeving
11
De ‘Zonnebloem’ Vrijwilligers van de ‘Zonnebloem’ brengen bezoeken bij chronisch zieken en verrichten kleine hand- en spandiensten. Ook gaan zij mee met, of regelen zelf bepaalde activiteiten. Zij organiseren ook vakanties en dagtochten. Informatie: Er zijn diverse plaatselijke afdelingen voor de bezoekdienst. U kunt de adressen vinden in de Gemeentegids.
Vakanties Voor mensen die een beroerte hebben gehad en hierdoor niet meer zelfstandig op vakantie kunnen gaan, zijn er verschillende mogelijkheden. Zo worden er speciale groepsreizen georganiseerd, maar ook voor individuele aangepaste vakanties zijn er voldoende mogelijkheden. Informatie: In de Blauwe Gids staan 28 organisaties met vakanties voor mensen met een handicap, onder andere Het Rode Kruis, de Zonnebloem en vele andere organisaties. De Blauwe Gids kunt u opvragen bij: Vereniging Blauwe Vakantie Koepel Werkenrode VSO Kantoorpraktijk Nijmeegsebaan 9 6561 KE Groesbeek Telefoon: 024-3971666
12
Aanvragen en vergoedingen Ziektekostenverzekering Onder de ziektekostenverzekering vallen de zogenaamde zorgvoorzieningen. Dit zijn hulpmiddelen zoals een aangepaste stoel, aangepast bed, elastische kousen, looprek, hulpmiddelen bij het spreken, horen en zien, maar ook voorzieningen voor medische behandeling, verpleging en verzorging. Al deze voorzieningen worden door de zorgverzekeraar vergoed. Informatie kunt u verkrijgen via uw zorgverzekeraar of huisarts. Wet Voorzieningen Gehandicapten De Wet Voorzieningen Gehandicapten bepaalt dat de Gemeente verantwoordelijk is voor het verstrekken van - rolstoelen - vervoersvoorzieningen - woonvoorzieningen voor zijn gehandicapte burgers. Dat betekent voor u dat het aanvragen van een rolstoel, taxivergoeding, een traplift, of het verbreden van deuren bijvoorbeeld, via uw Gemeente gaat. U kunt hier meer informatie over verkrijgen bij de gemeente waar u woont.
Meer informatie over een beroerte Nederland kent diverse patiëntenverenigingen die actief zijn in hun voorlichting en activiteiten naar CVA-patiënten. In de folder “Een beroerte, en dan” staan diverse verenigingen vermeld. U kunt desgewenst bij hen terecht voor uitgebreidere informatie, steun en contactgroepen.
13
5. PERSOONLIJKE AANTEKENINGEN
14
15
Deze gids is tot stand gekomen in samenwerking met: Huisartsen Zeeuws-Vlaanderen Revalidatiecentrum De Wielingen Thuiszorg Zeeuws-Vlaanderen Verpleeghuis De Blaauwe Hoeve Verpleeghuis Ter Schorre Verpleeghuis De Stelle Verzorgingshuizen Zeeuws-Vlaanderen Ziekenhuis Zeeuws-Vlaanderen
109057.07.08
