Informatie voor duurzaam inkopen van. Geweldmiddelen en Uitrusting. Datum: 20 mei 2010

Informatie voor duurzaam inkopen van Geweldmiddelen en Uitrusting Datum: 20 mei 2010

Colofon Dit document voor duurzaam inkopen is ontwikkeld door NL Milieu en Leefomgeving in opdracht van het Ministerie van VROM. Meer informatie tel. 088 602 93 00, [email protected] en www.agentschapnl.nl/duurzaaminkopen.

Informatie voor duurzaam inkopen van Geweldmiddelen en Uitrusting Datum publicatie: 20 mei 2010

Inhoudsopgave 1

Inleiding.................................................................................................................................................... 2 1.1

Afbakening van de productgroep .............................................................................. 2

1.2

Beleid en markt ..................................................................................................... 5

2

Duurzaamheid en inkoop ...................................................................................................................... 9 2.1

Duurzaamheidsaspecten ......................................................................................... 9

2.2

Duurzaamheid in het inkoopproces ......................................................................... 10

2.3

Bronnen en relevante informatie ............................................................................ 11


1

1 Inleiding Let op!: Dit document wordt niet geactualiseerd. Het document is gebaseerd op onderzoek uitgevoerd in de periode 2007-2008 en kan verouderde informatie bevatten. Dit document bevat achtergrondinformatie voor het verduurzamen van een inkoop die valt binnen de productgroep Geweldmiddelen en Uitrusting. Benutting van deze informatie is niet vereist voor het streven naar een bepaald percentage duurzaam inkopen, die de (semi-) overheden zichzelf hebben opgelegd. Het ministerie van VROM heeft voor deze productgroep geen milieucriteria vastgesteld voor duurzaam inkopen. De redenen hiervoor zijn: −

De productgroep kenmerkt zich door een zeer grote diversiteit aan artikelen, voor wat betreft formaat, materialen, toepassingswijze en relevante duurzaamheidsaspecten;

−

Duurzaamheidsaspecten die aan de orde zijn bij bijvoorbeeld het gebruik van gevaarlijke stoffen (Reach, RoHS), en op het gebied van veiligheid, (CE markering), energiegebruik en recycling (BEA, EVOA, WEEE), zijn voor veel artikelen vastgelegd in bestaande wet- en regelgeving.

Sociale criteria zijn wel van toepassing op deze productgroep. Informatie hierover is niet opgenomen in dit document. Daarvoor kunt u terecht op de website van VROM, www.vrom.nl/duurzaaminkopen.

1.1 Afbakening van de productgroep De productgroep Geweldmiddelen en Uitrusting omvat geweldmiddelen en uitrusting voor de politie en betreft de levering van fysieke producten. Geweldmiddelen en uitrusting voor het Ministerie van Defensie valt buiten deze productgroep, evenals uitrusting voor de brandweer. Afbakening politie-uitrusting Ambtenaren van politie zijn uitgerust met een aantal geweldmiddelen 1 . De basisuitrusting omvat de korte wapenstok en het pistool. Bijzondere eenheden, zoals de Mobiele Eenheid (ME), hebben daarnaast de beschikking over een aantal andere geweldmiddelen. De selectie van artikelen waarvoor de criteria in dit document gelden is gebaseerd op de lijst van meest ingekochte artikelen van de Vereniging tot Samenwerking Politie Nederland (vtsPN), waarvan het bovendien niet mogelijk is deze in andere bestaande productgroepen in te delen. Relaties met andere productgroepen In de volgende tabel zijn alle onderdelen van de politie-uitrusting beschreven (inclusief de uitrusting van de ME, en de uitrusting van de politiewagen) en is aangegeven in welke productgroep deze artikelen zijn ondergebracht. Onderdelen politie-uitrusting

Productgroep (inclusief afbakening)

Korte en lange wapenstok

Geweldmiddelen en Uitrusting

Vuurwapens en munitie

Aandachtpunten voor het inkopen van deze producten zijn beschreven in voorliggend document.

Pepperspray

1

Artikel 11 van de grondwet (Politiewet 1993) bepaalt dat de ambtenaar van politie bevoegd is in de rechtmatige uitoefening van zijn bediening geweld te gebruiken, wanneer het beoogde doel dit, mede gelet op de aan het gebruik van geweld verbonden gevaren, rechtvaardigt en dat doel niet op een andere wijze kan worden bereikt.


2

Onderdelen politie-uitrusting Taser stroomstootwapen Stunbag of beanbag


2

3

Traangas (granaat) Waterwerper Handboeien ME wapenschild Uniform, overjas, handschoenen, regenkleding, sportkleding, etc. Politiepet, hoed Koppel, riem, holster Schoenen, laarzen, tassen, andere lederwaren Laarzen met stalen neus, beschermschoeisel Veiligheidshelm, helm met vizier, motorhelm, gasmasker Brandwerende kleding, beschermende kleding (onder andere kogelwerend), veiligheidsvest, waarschuwingskleding, motorkleding Computer, laptop, digitale camera, GPS-navigatiesysteem, alcoholcontrole-apparaat

Bedrijfskleding Afbakening productgroep Bedrijfskleding: De productgroep Bedrijfskleding omvat zowel bedrijfskleding als de diensten die met de levering van bedrijfskleding worden aangeboden. Dit zijn bijvoorbeeld logistieke diensten (systemen voor het uitleveren van bedrijfskleding), het opnemen van maten, reparatie, voorraadbeheer, ontwerp en diensten op het gebied van reiniging. Schoeisel is nu niet opgenomen in productgroep Bedrijfskleding, maar wordt meegenomen bij actualisering van die productgroep. Beschermende en veiligheidskleding valt buiten criteria-ontwikkeling voor duurzaam inkopen, vanwege functionele specificaties.

Hardware Afbakening productgroep Hardware: De productgroep Hardware omvat desk- en laptops en beeldschermen (monitoren). De productgroep omvat niet: software, reproductie-apparatuur, netwerken en infrastructuur en servers/datacenters. Eventuele dienstverlening op het gebied van hardware valt tevens buiten de afbakening. Elektronische apparatuur zoals camera’s en navigatiesystemen vallen buiten de afbakening van de productgroep Hardware.

Mobiele telefoon, mobilofoon, portofoon

Telefoonapparatuur Afbakening productgroep Telefoonapparatuur: De productgroep Telefoonapparatuur betreft mobiele telefoons en vaste telefoons, zowel draadloos als bedraad en zowel analoog als IP-gebaseerd. Mobilofoons en portofoons vallen buiten de afbakening van de productgroep Telefoonapparatuur.

2

http://www.acp.nl/home/nieuws/artikel/taser-voor-politie-at/

3

http://www.minbzk.nl/actueel?ActItmIdt=80950


3

Onderdelen politie-uitrusting


Politieauto’s en -busjes, politiemotoren, politiefietsen

Dienstauto’s Afbakening productgroep Dienstauto’s: De productgroep Dienstauto’s omvat motorvoertuigen voor het vervoer van tot maximaal 9 personen. Het gaat om motorvoertuigen, met of zonder aanpassingen die geschikt zijn en/of gemaakt voor het uitvoeren van specifieke taken. Het voertuig is opgebouwd op een conventionele carrosserie voor personen- of bestelauto’s en lichter dan 3500 kg. Fietsen en motoren vallen buiten de afbakening van de productgroep Dienstauto’s.

Pantserwagens, vrachtwagens

Zware Voertuigen Afbakening productgroep Zware Voertuigen: De productgroep Zware voertuigen omvat gekentekende vrachtauto’s (≥ 3500 kg) die worden ingezet voor goederenvervoer of die zijn uitgerust voor de uitvoering van specifieke taken.

Politieboten

Vaartuigen Afbakening productgroep Vaartuigen: De productgroep Vaartuigen omvat vaartuigen incl. onderhoud voor zowel zeevaart als binnenvaart; kleine vaartuigen incl. onderhoud, die niet onder binnenvaart of zeevaart vallen. Ook het uitbesteden van werkzaamheden of het uitvoeren van werken, waarbij in belangrijke mate schepen betrokken zijn, valt binnen de productgroep Vaartuigen.

Brandblusser

Blusmiddelen Afbakening productgroep Blusmiddelen: De productgroep Blusmiddelen omvat blusmiddelen (schuim, gas, vloeistoffen) voor gebruik in draagbare of verrijdbare brandblusapparaten. Brandblustoestellen en draagbare brandblusapparaten behoren ook tot deze productgroep. Hiervoor zijn echter geen criteria ontwikkeld.

EHBO-middelen, ademhalingsbeschermingsmiddelen, maskers, doktershandschoenen, oranje kegels (blus)dekens, reddingstouw, megafoon, zaklampen en schijnwerpers

Bedrijfshulpverlening – Materialen Afbakening productgroep Bedrijfshulpverlening – Materialen: De productgroep Bedrijfshulpverlening – Materialen (BHV), omvat alle materialen die in het kader van de BHV worden toegepast en alle diensten die nodig zijn voor de inzet van (interne) mensen die als organisatorische unit de BHV uitvoeren. Hierbij valt te denken aan training en opleiding, toezicht en controle bij oefeningen. Voor deze productgroep zijn geen criteria geformuleerd..

Overige onderdelen politieuitrusting, zoals: bonnenboekje; zwaailicht en sirene; stopborden; krijt; bandengroefmeter; gordelsnijder; papieren en plastic zakken; teddybeer; hondenband en hondenvangstok

Gereedschappen Afbakening productgroep Gereedschappen: De kosten voor het inkopen van de productgroep Gereedschappen betreffen alle kosten voor het aanschaffen van gezamenlijke voorwerpen die benodigd zijn voor het verrichten van werkzaamheden. Voor deze productgroep zijn geen criteria geformuleerd.


4

CPV-codes Om het de aanbestedende dienst gemakkelijker te maken wordt een selectie van CPV-codes gegeven die van toepassing kunnen zijn op deze productgroep. Deze selectie is niet uitputtend of compleet. Het blijft de verantwoordelijkheid van de aanbestedende dienst om zelf de juiste set van CPV-codes te verzamelen, aansluitend bij de betreffende aanbesteding. De volgende CPV-codes zijn op deze productgroep van toepassing: 35200000-6 Uitrusting voor de politie. 35300000-7 Wapens, munitie en bijbehorende onderdelen. 35320000-3 Vuurwapens. 35330000-6 Munitie. 35340000-9 Delen van vuurwapens en munitie. Gerelateerde onderwerpen De productgroep Geweldmiddelen en Uitrusting is onder andere gerelateerd aan de volgende onderwerpen en/of productgroepen zoals beschreven in de tabel bij de afbakening. Kijk voor meer informatie over productgroep(en) op www.agentschapnl.nl/duurzaaminkopen. Dit document wordt niet geactualiseerd en kan dus andere namen bevatten dan de op de website genoemde productgroepen.

1.2 Beleid en markt Beleid Normen en specificaties Van oudsher worden geweldmiddelen in Nederland aangeschaft op grond van nationale specificaties. Er zijn geen Europese normen of gezamenlijke specificaties voor geweldsmiddelen. Nederland heeft zijn eigen specificaties, net als ieder ander Europees land. Hierdoor is het aantal aanbieders gering. Bij het schrijven van de Nederlandse specificaties maakt vtsPN gebruik van persoonlijke netwerken (politie-inkopers in andere Europese landen), om te kijken naar vergelijkbare eisen in andere Europese landen. Zo zijn de specificaties voor een nieuw ingekocht patroon gelijk aan de specificaties in België en Duitsland. Het ontbreken van Europese specificaties betekent ook dat er geen productnormen voor de onderzochte producten zijn. Voor sommige producten, waaronder pepperspray, bestaan Nederlandse productspecificaties, voor andere producten wordt gekozen op grond van leveranciersspecificaties. Onderstaand is voor een aantal producten een korte beschrijving gegeven van gehanteerde normen en specificaties. Wapenstokken Er zijn momenteel vier soorten wapenstok in gebruik. De levering van het product vindt plaats volgens vtsPN-specificatie. Vuurwapens Semi-automatisch pistool van het merk Walther, kaliber 9x19 millimeter. Dit is een ‘plankproduct’, hetgeen betekent dat levering van het wapen plaatsvindt volgens fabrieksspecificaties. Ook is een automatisch vuurwapen in gebruik: merk Glock, kaliber 9x19 millimeter. Ook levering van dit wapen geschiedt volgens fabrieksspecificatie. Alle gebruikte vuurwapens zijn standaardproducten uit de jaren tachtig en daarmee sterk verouderd. In 2009 zullen nieuwe vuurwapens voor de politie worden aangeschaft.


5

Munitie Alle hierboven genoemde typen vuurwapens worden geladen met munitie van het merk RUAG Ammotec GmbH, type Action, model Effect, kaliber 9x19 millimeter. Speciale eenheden van de politie gebruiken ook andere soorten munitie. Pepperspray Er zijn geen mondiale of Europese standaarden voor pepperspray. De technische specificatie staat in de Bewapeningsregeling politie: technische specificaties pepperspray- spuitbussen, oefenpeppersprayspuitbussen en draagmiddelen voor pepperspray-spuitbussen. Granaten Er zijn drie soorten granaten: oefengranaten, gasgranaten (om te werpen en om af te schieten) en geluidsgranaten (140 en 180 decibel). CS-traangasgranaten, traangasverspreidende middelen en CS-traangasspuitbussen worden ingekocht conform een door de Ministers goedgekeurd merk en type. Waterwerper Waterwerpers worden incidenteel aangeschaft, meestal volgens fabrieksspecificaties. Handboeien Er is maar één soort handboeien, dat al zeer oud is. De wens is om binnenkort over te gaan op een modernere variant. Als alternatief gebruikt de politie ook eenmalig te gebruiken plastic strips (tie-wrap), waarvan een grote verscheidenheid bestaat. De aanschaf hiervan vindt plaats volgens fabrieksspecificaties. (ME) Schild Het ME-schild bestaat uit een schild van riet met een brandwerende hoes. Aanschaf vindt plaats volgens vtsPN specificaties. Er zijn meerdere aanbieders. Wetgeving & richtlijnen Voor met name (elektrische) apparaten en artikelen die gevaarlijke stoffen kunnen bevatten, is een veelheid aan wetgeving en richtlijnen van toepassing. Er is geen specifieke wetgeving voor geweldsmiddelen en uitrusting. Mogelijk relevante (algemene) wetgeving en richtlijnen zijn onder meer: −

Activiteitenbesluit - Per 1 januari 2008 geldt dat alle inrichtingen onder de algemene regels van het Activiteitenbesluit vallen (met een aantal uitzonderingen). Afhankelijk van het type inrichting zijn bepaalde onderdelen van het Activiteitenbesluit van toepassing. Het Activiteitenbesluit is op zowel de Wet milieubeheer (Wm) als op de Wet verontreiniging oppervlaktewateren (Wvo) gebaseerd.

−

AEEA-richtlijn - Richtlijn 2003/108/EG van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Richtlijn 2002/96/EG betreffende afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA), zoals gepubliceerd in het officiële publicatieblad van de Europese Unie d.d. 13-22003 en de daarop volgende wijzigingen.

−

BEA - Besluit beheer elektrische en elektronische apparatuur 6 juli 2004, zoals gepubliceerd in het Staatsblad 2004, nr 340. Dit besluit bepaalt dat elke producent verantwoordelijk is het afvalbeheer van zijn eigen producten en voor de financiering hiervan.

−

CE markering - De CE-markering is een productlabel (conformiteitsteken) dat aangeeft dat het product voldoet aan de Europese eisen ten aanzien van veiligheid en gezondheid om het op de markt te mogen brengen. Europese richtlijnen geven een opsomming van deze minimumeisen. Door dit label op een product te zetten, verklaart de producent dat het voldoet aan de normen van de Europese wetgeving.

−

EuP - Deze richtlijn (2005/32/EC) heeft betrekking op het eco-design van energiegebruikende producten (Energy using Products).


6

−

EVOA – EVOA regelt procedures voor grensoverschrijdende transporten van afval.

−

Directive 2000/14/EC – De ‘directive’ is bedoeld om de geluidswetten gerelateerd aan geluidsemissies van gereedschap voor buitengebruik van de lidstaten te harmoniseren.

−

Machinerichtlijn 98/39/EG – de Machinerichtlijn is van toepassing op handbediende gereedschappen met externe energietoevoer of geaccumuleerde energie. Voor elektrisch aangedreven gereedschap is ook de laagspanningsrichtlijn van toepassing. CE-markering is hierbij van toepassing.

−

Verordening (EG) 1013/2006 – De verordening betreft verontreiniging afvalstoffen.

−

REA - Regeling beheer elektrische en elektronische apparatuur. Gepubliceerd op 28-07-2004 (nr.142)

−

REACH - Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen. Vraagt om informatie te verstrekken over de aanwezigheid van schadelijke stoffen in producten.

−

RoHS - Restriction Of the use of certain Hazardous Substances; oftwel beperking van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen. Als gevolg van RoHS moet ieder Europees land er voor zorgen dat nieuwe elektrische en elektronische apparatuur, die vanaf 1 juli 2006 op de markt wordt gebracht, vrij is van lood, kwik, cadmium, hexavalent chroom, PolyBroomBifenylen (PBB) en PolyBroom Difenyl Ethers (PBDE)

−

WEEE - Waste of Electrical and Electronical Equipment; Afval van Elektrische en Elektronische Apparatuur AEEA). Europese Richtlijn 2002/96/EC, regelt het afval van elektrische en elektronische apparatuur

−

Tevens wordt gewerkt aan de Ecodesign richtlijn, een energiebeperkende richtlijn die in de toekomst moet worden toegepast op alle energiegebruikende apparaten.

Europese afstemming Er bestaat structureel Europees overleg tussen nationale politiediensten op het gebied van beschermingsmiddelen. Op het gebied van geweldmiddelen is hiertoe wel een aanzet gegeven maar verkeert het overleg nog in de beginfase. Bij het overleg zijn geen fabrikanten of leveranciers betrokken. Vergelijkbaar aan het proces bij aanbesteding van geweldmiddelen voor politiegebruik ontstaat momenteel bij aanbesteding van defensiematerieel behoefte aan Europese afstemming. Hierbij wordt waar mogelijk gekozen voor Europese civiele standaardisatie via CEN omdat dan deelname van fabrikanten en leveranciers verzekerd is. Slechts als dit niet mogelijk is wordt specifiek militaire standaardisatie gebruikt (STANAG). Aansluitend hierop zou standaardisatie van geweldmiddelen moeten plaatsvinden, waarna sprake kan zijn van standaardisatie via Europees politie-overleg of kan worden aangesloten bij het systeem van aanbesteden van defensie-materieel.


7

Marktschets Inkooppraktijk Politie Nederland bestaat uit: algemene opsporingsambtenaren (Nederlandse Politie), bijzondere opsporingsambtenaren (aangiften, sporenonderzoek, bewaking, etc.), bijzondere opsporingsdiensten (op het gebied van jachtwet, visserijwet, warenwet, fiscale wet- en regelgeving, penitentiare instellingen, etc.) en de Koninklijke Marechaussee 4 , voor zover ingezet voor politietaken (bijvoorbeeld op Schiphol). De algemene politie (algemene opsporingsambtenaren) is verdeeld in 25 regionale politiekorpsen, politieacademie (opleiding), de KLPD (landelijke politie) en vtsPN (ICT, beleidsontwikkeling, communicatie, financiën, logistiek en inkoop). De inkoop door de politie was vroeger decentraal geregeld, elk politiekorps deed dat zelf. De politiek heeft echter besloten tot meer onderlinge samenwerking door politiekorpsen, ook op inkoopgebied. Sinds 1 januari 2008 wordt grotendeels centraal ingekocht door vtsPN in Odijk (vooral ICT) en Apeldoorn (overige inkoop). De afdeling Inkoop & Supply voert de inkoopactiviteiten uit. De Unit Logistiek en Distributie heeft een zogeheten postorderfunctie en is verantwoordelijk voor het leveren van ingekochte producten en diensten aan klanten binnen heel Politie Nederland. Er zijn ook nog steeds op regionaal niveau samenwerkingsverbanden op inkoopgebied, zoals voor de regio’s Amsterdam, Zuid-Nederland en Noord-Nederland. De aanschaf van de geweldmiddelen voor de politie vindt hoofdzakelijk plaats via de Afdeling Inkoop & Supply van vtsPN. VtsPN heeft de volgende taken: beheer ICT-Netwerk, beheer C2000, beheer 112-centrale en inkoop. Door vtsPN veel ingekochte producten/diensten zijn onder meer: pakketpost, afvalverwerking, gas en electra, ICT, voertuigen; bewapening; (basis)uitrusting en kleding. ICT is de eerste productgroep die voor alle regio’s gezamenlijk door vtsPN (vanuit Odijk) wordt ingekocht. Overige inkoop volgt nu stapsgewijs. Iedere politieagent heeft een budget van enkele honderden euro’s per jaar, en mag dit bij vtsPN besteden aan basisuitrusting. Daarnaast hebben bepaalde politieonderdelen de beschikking over extra budget. Voorbeelden zijn waterpolitie, mobiele eenheid en hondenbegeleiders. De aankoop en inrichting van de politievoertuigen gebeurt decentraal, bij de regio’s. Dat geldt dus ook voor de inkoop van alle artikelen die standaard in de politiewagen zitten. Deze ‘standaard’ kan overigens ook per regio verschillen, afhankelijk van de lokale situatie. VtsPN hanteert standaardcontracten conform Europese aanbestedingsregels en algemene rijksinkoopvoorwaarden (ARIV), met daarin standaardclausules op het gebied van milieu 5 (onder meer met betrekking tot toxische stoffen, zoals lood) en kinderarbeid. Inkopers van vtsPN voeren incidenteel audits bij producenten in - bijvoorbeeld - China uit, om te controleren of zij inderdaad aan de kinderarbeidclausule voldoen. Materiaaldeskundigen van de Unit L&D controleren alle producten steekproefsgewijs. Verder laat vtsPN door TNO steekproefsgewijs testen uitvoeren (voldoen de producten aan specificaties, onder meer met betrekking tot toxische stoffen) op testsamples van leveranciers, en op leveringen.

4

De Koninklijke Marechaussee valt onder gezag van het Ministerie van Defensie. Afhankelijk van haar uitvoerende taken, zijn ook andere ministeries betrokken (bijv. Binnenlandse Zaken voor politietaken). Inkoop voor de Marechaussee werd en wordt centraal geregeld vanuit Utrecht, door defensie.

5

Milieuclausule BZK, oktober 2008. Deze milieuclausule bevat bepalingen inzake milieu en duurzaamheid, en wordt door het Ministerie van Binnenlandse Zaken standaard gehanteerd in aanbestedingsdocumenten.


8

2 Duurzaamheid en inkoop In dit hoofdstuk vindt u de inhoudelijke afwegingen voor duurzaamheid bij de productgroep Geweldmiddelen en Uitrusting en algemene informatie om duurzaamheid in het inkoopproces mee te nemen.

2.1 Duurzaamheidsaspecten Productiefase De winning, transport en uitputting van (niet-hernieuwbare) grondstoffen voor materialen waar Geweldmiddelen en Uitrusting van gemaakt zijn hebben een negatieve impact op het milieu. Het is mogelijk grondstoffen te besparen door producten te selecteren met een lange levensduur. Bij het ontwerp is het mogelijk te kijken naar de demonteerbaarheid en vervangbaarheid van losse onderdelen. Bij een defect is dan vervanging van slechts één onderdeel nodig. Relevante materiaalaspecten vanuit duurzaamheidsoogpunt: -

gebruik natuurlijke hulpbronnen & schaarse delfstoffen (metalen, kunststoffen);

-

toxische stoffen (traangas en pepperspray);

-

PVC (wapenstok);

-

zware metalen (munitie).

Voor het vermijden van het gebruik van fossiele brandstoffen en de aantasting van de luchtkwaliteit is het wenselijk dat de artikelen op een energiezuinige manier zijn geproduceerd en dat de energie die gebruikt wordt afkomstig is uit duurzame bronnen. Ook de transportafstand is hierbij van belang: transport over grote afstand is milieuvervuilend door brandstofgebruik en emissies, waarbij vooral vliegtuigtransport erg milieubelastend is. Gebruiksfase Aandachtspunten voor duurzaam inkopen met betrekking tot de gebruiksfase zijn alleen relevant voor elektrische apparaten (met motor, batterijen, een stekker of accu). De milieubelasting betreft hier het gebruik van energie en/of brandstof. Door goed en tijdig onderhoud of kleine reparaties tijdens de gebruiksfase kan de levensduur van een geweldsmiddel verlengd worden. Het verlengen van de levensduur betekent dat het minder vaak nodig is nieuwe artikelen aan te schaffen en dit leidt tot besparing van grondstoffen en materialen. Toxische stoffen of zware metalen die in producten verwerkt zijn, kunnen tijdens de gebruiksfase vrijkomen en zo schade veroorzaken aan de gezondheid van de gebruiker, of aan het milieu. Lood in munitie kan bijvoorbeeld loodvergiftiging bij schietinstructeurs veroorzaken. Tijdig onderhoud kan er aan bijdragen dat producten langer mee gaan en beter werken. Onderhoud kan onnodige emissies van stoffen voorkomen en verlengt de levensduur van de producten. Aan de leverancier kan gevraagd worden duidelijk inzicht te verschaffen als het gaat om vragen als welk onderhoud er wanneer moet plaatsvinden. Afvalfase De huidige praktijk van afvalverwerking vind plaats in overeenstemming met wettelijke verplichtingen. Er is slechts één, in Oost-Europa gevestigd, bedrijf dat munitie kan vernietigen. De wapens zelf worden verwerkt bij Corus in Nederland, terwijl de lokale schrootverwerker de hulzen voor zijn rekening neemt. In de afvalfase van artikelen uit de productgroep Geweldmiddelen en Uitrusting dient de voorkeursvolgorde voor verwerking van afval te worden gehanteerd: eerst producthergebruik, dan materiaalhergebruik, vervolgens nuttige toepassing als brandstof, en als laatste verwijdering


9

door verbranding of storten. Om er voor te zorgen dat de juiste verwerkingsmethode wordt toegepast, is een gescheiden inzameling van artikelen van belang, zodat deze niet met het overige restafval worden verwerkt, maar mogelijkheden voor hergebruik worden benut. Voor metalen artikelen geldt dit minder. De hoge prijs van de grondstoffen én de materiaaleigenschappen (in veel gevallen magnetisch) zorgen ervoor dat metaal ook bij nietgescheiden afvalinzameling bij de afvalverwerking alsnog wordt gescheiden. Bij voorkeur vindt er in de afvalfase gecoördineerde inzameling plaats. Hiertoe kunnen bijvoorbeeld afspraken gemaakt worden met de leverancier over terugname van de geweldmiddelen en verdere verwerking. Als geen afspraken gemaakt (kunnen) worden, is het aan te bevelen te coördineren dat afgedankte materialen regelmatig worden verzameld en ingeleverd bij de betreffende instanties (afvalverwerkers).

2.2 Duurzaamheid in het inkoopproces Duurzaamheid begint met het inventariseren van de behoefte van de (interne) klant. Vervolgens speelt duurzaamheid in elke inkoopfase een rol van meer of mindere betekenis. Meer informatie over hoe duurzaamheid in het inkoopproces kan worden meegenomen is te vinden in de handleiding duurzaam inkopen www.agentschapnl.nl/duurzaaminkopen. Duurzame aspecten die in het inkoopproces bij de productgroep Geweldmiddelen en Uitrusting kunnen worden meegenomen zijn: -

Levensduur van de artikelen;

-

De frequentie en aard van het benodigde onderhoud dat moet plaatsvinden (met het oog op de gebruiksfase);

-

Toepassing van secundaire materialen;

-

Demonteerbaarheid/vervangbaarheid onderdelen (ten behoeve van recycling);

-

Geluidsemissies (indien van toepassing);

-

Brandstof- en/of energiegebruik (indien van toepassing);

-

Aandacht voor het milieu bij het productieproces. Dit is bijvoorbeeld van belang met het oog op het gebruik van duurzame energie en het voorkomen van uitstoot van schadelijke stoffen naar lucht en water;

-

Aandacht voor sociale aspecten in het productieproces;

-

Mogelijkheden voor afspraken over inzameling en recycling (met het oog op de afdankfase).

Overheden die werken met raamcontracten wordt geadviseerd aan de hand van genoemde aandachtspunten te overleggen met de leverancier. Onderstaand kader laat zien op welke manier vtsPN milieu- en sociale onderwerpen meeneemt bij aanbestedingsprocedures 6 . Door vtsPN wordt de volgende standaardbepaling ’Kwaliteitszorg en milieuclausule’ gehanteerd in het onderdeel ’Gunning’ van aanbestedingsdocumenten: De vtsPN behoudt zich het recht voor om het kwaliteitszorg/keuringssysteem en de technische capaciteiten, alsmede het aspect van “geen kinderarbeid” en de eisen betreffende milieuclausule (zie bijlage), van de Inschrijver aan een nader onderzoek te (doen) onderwerpen alvorens tot gunning van de opdracht te besluiten. De vtsPN is tevens gerechtigd bedoelde onderzoeken na ordergunning te herhalen. Indien wordt geconstateerd dat Inschrijver zich niet houdt aan de contractvoorwaarden dan heeft vtsPN het recht om de overeenkomst op te zeggen, te ontbinden of geheel of gedeeltelijk op te schorten. Alle hieruit voortvloeiende kosten en schaden zullen worden verhaald op de Inschrijver. De Inschrijver heeft in dat geval geen recht op vergoeding van schaden en/of kosten.

6 Bron: Beschrijvend Document (BD) d.d. 27 nov. 2008 Europese Aanbesteding (EA) voor Munitie, vtsPN Apeldoorn.


10

2.3 Bronnen en relevante informatie -

Interview met vtsPN over ingekochte producten; gehanteerde (duurzaamheids)criteria en omvang markt, 22 oktober 2008;

-

Door vtsPN nagestuurde achtergrondinformatie over sociale eisen en milieueisen aan producten, en omzet per inkoopcategorie, 1 december 2008;

-

Informatie van NEN over normen die van toepassing zijn op geweldsmiddelen, 21 november 2008;

-

Milieuclausule BZK, oktober 2008 (ontvangen via vtsPN);

-

Beschrijvend Document (BD) d.d. 27 nov. 2008 Europese Aanbesteding (EA) voor Munitie, vtsPN Apeldoorn.


11

Informatie voor duurzaam inkopen van. Geweldmiddelen en Uitrusting. Datum: 20 mei 2010

Recommend Documents