Periodiek Driemaandelijkse info voor de vakman Speciale uitgave Uitgegeven door de Koninklijke Vereniging van Belgische Gasvaklieden, Palmerstonlaan 4, 1000 Brussel Afgiftekantoor Brussel X - P307186
N U M M E R
69 Inforgas MAART - APRIL - MEI 2009
I N H O U D
Beste lezer,
2
In 1999 werd de habilitatie gelanceerd. Nu, bij het tienjarig jubileum van die habilitatie, Contacteer Cerga: wordt geboren. bekende kwaliteitslabel voor aardgasbinneninstallaties krijgt T 078 Cerga 15 51 25 (tussen 07u30Het en 12u00) F 078 15 51een 31 nieuwe, bredere en vooral dynamischere invulling. daarmee
[email protected]
Cerga: waar staat dat nieuwe label voor?
3
Opleiding en bijscholing blijven van hoog niveau • Bart Thomas over het hoe en waarom van Cerga
4
Cerga: een naam van betekenis
5
Regionale besluiten over het nazicht van stookinstallaties • Cerga: ook voor propaan
6
Twee installateurs over Cerga
7
De specificiteit van de gasbinneninstallaties tegenover de elektrische binneninstallaties • Ontmoediging van de doe-het-zelvers
Dewww.cerga.be Belgische gassector en zijn partners ijverden al lang voor een hoge kwaliteit en veiligheid van de aardgasbinneninstallaties, maar die kwaliteit en veiligheid waren er niet altijd. Reglementeringen en normen werden niet altijd gevolgd, en er was niemand die nakeek of een installateur wel goed vakwerk leverde. Daarom ontwikkelde de gassector tien jaar geleden in samenwerking met de beroepsverenigingen van de installateurs, zoals ICS (UBIC en LBIS) en de Bouwunie Installateurs een kwaliteitssysteem: de habilitatie van de aardgasinstallateurs. En dat kwaliteitssysteem wérkt. De vakkennis van de installateurs is vergroot, hun gevoel voor verantwoordelijkheid ook, de veranderingen in de sector worden op de voet gevolgd, en er zijn minder incidenten dan vóór de invoering van het label. Ons land telt nu zo’n 2.000 gehabiliteerde gasinstallateurs, en honderden hebben een aanvraag lopende. De habilitatie heeft dus iets losgemaakt. Het kwaliteitslabel wordt erkend, en installateurs dragen het met trots. Met de omschakeling van de habilitatie naar Cerga willen we een nieuwe dynamiek toevoegen aan het kwaliteitsaspect, een hechter en uitgebreider partnership met de vakman mogelijk maken en het label als een sterk merk in de markt zetten. Cerga wordt hét keurmerk dat wijst op vakmanschap, het gebruik van de laatste technologieën en rationeel, milieubewust energiegebruik. Voor de vakman is de nieuwe dynamiek achter Cerga meer dan ooit de erkenning van zijn technische expertise, professionalisme en verantwoordelijkheid voor mens en milieu. Als we spreken over een nieuwe dimensie van het kwaliteitslabel, dan gaat het ook en vooral over de versterking en uitbreiding van het partnership met de mensen ‘op het terrein’. De vakman met het Cerga-label kan voortaan, nog méér dan vroeger, rekenen op de KVBG. Voor vorming, informatie, erkenning, technische bijstand en commerciële ondersteuning. De inspanningen die we met Cerga doen voor de installateur willen we ook uitstrekken over een breder domein. Want hoewel het Cerga-label in de eerste plaats iets voor de installateur is, reiken de doelstellingen verder, en willen we een win-win-situatie creëren voor zowel de gassector als de installateur en de consument. En met de steun en medewerking van iedereen die daarbij betrokken is, zullen we daar ook in slagen. Ik stel u tot slot graag het nieuwe logo voor en nodig u uit om met aandacht deze speciale Cerga-editie van Inforgas door te nemen en meer te ontdekken over het hoe, het wat en het waarom van Cerga.
8
Conformiteit en het verschil tussen de Cerga-installateur en het controleorganisme • Doorbraakjaar • Belangrijk voor de Cerga- installateurs
Bart Thomas
2 Cerga: waar staat dat nieuwe label voor? Meer en betere voordelen Om Cerga-gasinstallateur te worden, moet de installateur aan een aantal voorwaarden voldoen, waaronder een speficieke technische opleiding volgen en enkele uitgevoerde werken laten controleren door een erkend controleorganisme. Als alles in orde is, wordt de habilitatie toegekend en krijgt de gehabiliteerde vakman volledige ondersteuning van de KVBG, met tal van voordelen. Nu, met de komst van Cerga, gebeurt die ondersteuning met nog meer enthousiasme, inzet en inhoud. We zetten de voornaamste voordelen voor de Cerga-installateur even op een rij: Openen van de gasmeter De opening van de gasmeter gebeurt door de distributienetbeheerder. Als de aardgasinstallateur geen Cerga-installateur is, zal de distributienetbeheerder het conformiteitsattest art. 48 met installatieschema eisen, plus een positief controleverslag afgeleverd door een erkend controleorganisme. Is de installatie uitgevoerd door een Cerga-installateur, dan zal de distributienetbeheerder het conformiteitsattest art. 48 en het installatieschema opgesteld en afgeleverd door die installateur als voldoende aanvaarden om de gasmeter te openen. Voordelen zowel voor de installateur als voor de klant: geen tijdverlies, geen controlekosten. Commerciële promotie De habilitatie is een keurmerk. Wie vroeger het label van ‘gehabiliteerde aardgasinstallateur’ droeg — en dus nu het Cerga-label draagt — onderscheidt zich van de niet-Cerga installateurs en toont zijn meerwaarde op het vlak van technische expertise, professionalisme en verantwoordelijkheid voor mens en milieu. De KVBG ondersteunt de Cerga-installateur door bij het grote publiek de installateur met Cerga-label naar voren te schuiven als de beste en veiligste keuze. Onder meer op Batibouw, waar de KVBG aan potentiële klanten advies geeft, via de website www.aardgas.be en in verschillende publicaties van de KVBG, haar leden en aardgasnetbeheerders en aardgasleveranciers. En uiteraard ook via grote campagnes in de pers. Meer
daarover leest u verderop in het interview met An De Backer, marketingverantwoordelijke bij de KVBG. Gepriviligeerd partnership De installateur met Cerga-label is een gepriviligeerde partner van de distributienetbeheerder. De distributienetbeheerders maken dan ook duidelijk aan hun klanten dat werken met een Cergainstallateur meer zekerheid biedt. De distributienetbeheerders communiceren dat onder meer via hun eigen gratis tijdschrift voor de klanten, bij de aanvraag tot aansluiting en bij netuitbreiding aan mogelijke nieuwe klanten. Permanente technische bijscholing Stilstaan is achteruit gaan. Alles verandert zo snel, ook in de gassector, dat bijscholing een absolute must is. De KVBG organiseert geregeld bijscholingen, zodat de Cerga-vakman permanent op de hoogte is van de nieuwste ontwikkelingen, reglementeringen en normen. Gratis attesten art. 48 voor het openen van een gasmeter Cerga-installateurs kunnen de conformiteitsattesten art. 48 gratis krijgen op het Cerga-secretariaat. Niet-Cergainstallateurs en doe-het-zelvers moeten die attesten bestellen bij een erkend controleorganisme. Commerciële acties en premies De KVBG zet commerciële acties op touw waarvan uitsluitend de klanten van gehabiliteerde installateurs kunnen profiteren. Zo wordt bijvoorbeeld een premie van 150 euro toegekend aan consumenten die een Cerga-installateur inschakelen om een gesloten HR+kachel te laten plaatsen. Verder kunnen de klanten nog allerlei premies krijgen zonder de tussenkomst van een erkend controleorganisme, als ze een beroep doen op een vakman met het Cerga-kwaliteitslabel. Het spreekt voor zich dat die acties een sterke commerciële ondersteuning betekenen voor de Cerga-installateur.
Centraal kenniscentrum De vakman met het Cerga-label kan nog meer dan vroeger rekenen op steun van de KVBG, die zal werken als een centraal steunpunt voor vorming, informatie en promotie. Iedere Cerga-installateur kan
met technische vragen en problemen terecht bij de KVBG. Dat is een groot voordeel tegenover de niet-Cerga-vakman. Want wie geen Cerga-installateur is, wordt verzocht om eerst de basisopleiding Cerga te volgen. Doe-het-zelvers worden aangeraden om een Cerga-installateur onder de arm te nemen en niet zelf aan het werk te gaan. De Cerga-installateur hoeft enkel maar 078 15 51 25 te bellen voor een onmiddellijk antwoord op zijn vragen. Of hij kan naar www.cerga.be surfen, waar een uitgebreide en dynamische Q&A de juiste antwoorden bij de meest gestelde vragen geeft.
Nieuwsbrief De KVBG zal ook een speciale nieuwsbrief uitgeven voor de Cerga-installateur. Dat is geen aparte versie van Inforgas, maar een newsletter met specifieke informatie voor de professionele gasvakman. Er is geen vaste frequentie: de publicatie zal verschijnen wanneer de actualiteit dat vereist en extra informatie nodig of nuttig is.
Compleet servicecenter De Cerga-installateur krijgt met www. cerga.be een compleet nieuw servicecenter tot zijn beschikking. De ontwikkeling van de website is volledig ontstaan vanuit de noden en behoeften van de installateurs. Om die te kennen
Inforgas 69 - MAART - APRIL - MEI 2009
Opleiding en bijscholing blijven van hoog niveau De opleidingen binnen Cerga, een belangrijk aspect van de werking, zijn van een hoog niveau en zullen dat in de toekomst ook blijven. Om dat hoge niveau te waarborgen werkt de KVBG nauw samen met 25 erkende opleidingscentra in heel België. Dat er zoveel centra zijn die de KVBG-vorming aanbieden maakt duidelijk dat de opleidingen ernstig genomen en naar waarde geschat worden. De basisopleidingen, met momenteel 40 uren les en 4 uur evaluatie, worden regelmatig aangepast, zodat de inhoud ervan altijd up-to-date is met de huidige stand van de reglementering. Als bevoorrechte partners van de KVBG krijgen de installateurs met het Cerga-label elk jaar bijscholing, waardoor zij de wijzigingen van normen en reglementeringen blijven volgen. Zijn er geen specifieke wijzigingen, dan behandelt de permanente bijscholing een of ander technisch aspect. In de nabije toekomst zijn onder meer gepland: • de problematiek van de vervanging van atmosferische toestellen door condensatieketels in bestaande appartementsgebouwen • nieuwe technologieën als WKK, warmtepompen op aardgas, brandstofcellen.
werd een uitvoerig marktonderzoek bij installateurs gehouden. De installateur zal dan ook veel praktisch nut halen uit het gebruik van de site. Een groot gedeelte van de website is exclusief voorbehouden aan de Cergavakman en enkel voor hem toegankelijk. Hij vindt er onder meer: • technische informatie over materialen, toestellen enzovoort • praktische tools om in een handomdraai berekeningen te maken • de meest gestelde vragen met een glashelder antwoord erbij • een overzicht van de normen en reglementeringen, zoals onderhoudsdecreten • een overzicht van de opleidingen, info over de aanvraagprocedure en alle andere informatie over Cerga • een plek voor job- en stage-aanbiedingen • info over premies, een calculator voor de berekening van mogelijke besparingen voor particulieren bij het vervangen van een oude ketel door een nieuwe gasketel enzovoort Op de website kan de Cerga-installateur ook zijn dossier opvolgen (vanaf juli 2009), promotiemateriaal aanvragen, technische vragen stellen, attesten art. 48 aanvragen en zich abonneren op de Cerga-newsletter. Een goede, brede ondersteuning is een van de pijlers van het Cerga-partnership met de vakman. De nieuwe website, met alle informatie en tools, past volledig in dat kader.
Bart Thomas over het hoe en waarom van Cerga Inforgas had ter gelegenheid van de lancering van het nieuwe Cergalabel een gesprek met Bart Thomas, general manager van Cerga, over het ontstaan van de habilitatie en de opleidingen voor de Cerga-gasinstallateurs. Waarom werd in 1999 de habilitatie opgericht? Bart Thomas: Aardgas is eigenlijk een gemakkelijke en veilige energiebron, maar daarvoor is het noodzakelijk dat de installatie vakkundig wordt aangelegd. Maar wat stelden we vast? Dat er toch te veel incidenten met aardgas gebeurden, en dat die meestal het gevolg waren van fouten in de binneninstallatie. Fouten die men had kunnen vermijden, als de geldende normen en reglementeringen werden gerespecteerd. Door die incidenten had aardgas niet zo’n beste reputatie, en daar moest dus iets aan gebeuren. En omdat het toepassen van de normen en reglementeringen, zoals NBN D51-003, NBN B61-002 en NBN D51-004, de verantwoordelijkheid van de installateur is, moest de oplossing vooral daar gezocht worden. Op het vlak van de kennis bij de installateurs. Daarom werd in 1999 de habilitatie van de aardgasinstallateurs opgericht, in samenwerking met de beroepsverenig-
ingen ICS (UBIS en LBIS) en Bouwunie Installateurs en onder de auspiciën van de Federale Overheidsdienst Economie. Met de bedoeling dus om de kwaliteit en de veiligheid van de gasbinneninstallaties te verbeteren. Hoe wil de habilitatie die verbetering in kwaliteit en veiligheid bereiken? Bart Thomas: De aardgashabilitatie legt zich vooral toe op de technische vaardigheden van de installateurs, waarbij opleiding en bijscholing de voornaamste pijlers zijn. Er wordt ook gewaakt over de kwaliteit van het geleverde werk door een regelmatige steekproefcontrole van de installaties die de installateur heeft aangelegd. In die zin is de habilitatie dus een echt kwaliteitslabel: je krijgt het als je als installateur je vak kent en goed uitoefent. Tegelijkertijd creëren we met de habilitatie een win-win-situatie waarbij zowel de gassector, de installateur als de klant voordeel hebben. Uit onze gesprekken met installateurs blijkt dat de normen voor de binneninstallaties niet altijd even gemakkelijk te realiseren zijn. Hoe ervaart u dat zelf? Bart Thomas: De huidige normen zijn bedoeld voor nieuwbouw en grondige renovaties. Voor bestaande gebouwen en bestaande installaties zijn ze dikwijls te streng om te kunnen toepassen, dat is waar. Ik begrijp dat installateurs het
3
4 daar moeilijk mee hebben, maar het is wel spijtig dat sommigen daarom de habilitatie laten varen. Want we werken aan een oplossing. Op dit moment ontwikkelt de Cergaorganisatie een voorstel van wettelijke tekst speciaal voor gasinstallaties in bestaande gebouwen. Het idee is om een basispakket van veiligheidseisen vast te leggen voor de bestaande aardgas- en propaanbinneninstallaties. Er zijn al contacten met de overheid om achteraf deze ‘essentiële veiligheidseisen’ om te zetten in wettelijke documenten. De Cergainstallateurs zullen hiervan natuurlijk het eerst op de hoogte gebracht worden. Welke rol speelt Cerga in de normalisatie van de gasinstallaties? Bart Thomas: In 2008 is er een belangrijke wet over de organisatie van de normalisatie verschenen. Daarin wordt de KVBG — in de praktijk dus Cerga — aangeduid als sectorale operator voor de domeinen ‘aardgas hulpstukken’ en ‘aardgasbinneninstallaties’. Febupro, de Federatie Butaan Propaan, is op haar beurt sectorale operator voor het domein ‘butaan- en propaanbinneninstallaties’. De wet heeft belangrijke gevolgen: als sectorale operator heeft Cerga nog meer dan vroeger een daadwerkelijk sturende functie voor de normalisatie van de gasbinneninstallaties. Opdat aardgas een
veilige en competitieve energiebron zou blijven, zal Cerga ervoor zorgen om de normalisatie te laten evolueren, zodat nieuwe technologieën met een correct veiligheidsniveau zo veel mogelijk kunnen worden toegepast. We leven in een snel veranderende wereld, met veel technische evoluties, ook in onze sector, waar er zowel qua gasinstallaties als qua toestellen een constante evolutie is. Deze evolutie wordt vertaald in nieuwe en aangepaste normen en reglementen. Welke evoluties zitten er aan te komen qua normering en reglementering ? Bart Thomas: Er staat heel wat op stapel. Zo voorzien we onder meer de volgende evoluties in de komende jaren: 1. Een herziening van de norm NBN B61-001 ‘Stookplaatsen met opgesteld vermogen _>70kW – alle brandstoffen’. Die herziening is momenteel bezig. Cerga heeft heel actief meegewerkt aan de voorbereiding en volgt de commissie op de voet. De publicatie gebeurt vermoedelijk in 2010. 2. Het vastleggen van de essentiële veiligheidseisen voor de bestaande aardgas- en propaanbinneninstallaties, met een publicatie vermoedelijk al in 2009. 3. Een aanpassing, in 2009 of 2010, van de norm NBN D51-006, (norm betref-
fende LPG-installaties, red.) om enkele belangrijke problemen op te lossen: - mits een extra beveiliging de mogelijkheid voorzien om een propaantoestel onder het maaiveld (in de kelder) te plaatsen - de mogelijkheid voorzien om met een minimum aan werken van propaan op aardgas te kunnen overschakelen. 4. De creatie van één norm voor de aardgas- en de propaangasbinneninstallaties, waarin alle nieuwe technologieën zowel op gebied van gasleidingen als dat van gastoestellen en schoorstenen opgenomen zijn. 5. Een grondige herziening van de norm NBN D51-004 ‘niet huishoudelijke aardgasbinneninstallaties’ aan de hand van belangrijke wijzigingen in de Europese regelgeving, bijvoorbeeld de integratie van de Europese richtlijn over apparaten onder druk. Hoe blijven de installateurs op de hoogte van die evoluties? Bart Thomas: Wel, dat is nu net een van de grote voordelen van Cerga. Via de periodieke bijscholing houden wij de Cerga-installateur permanent op de hoogte van de nieuwe en aangepaste normen en reglementeringen, zodat hij als professional zijn werk optimaal kan uitvoeren.
Cerga: een naam van betekenis De KVBG wil van Cerga een sterk merk maken. Zodat de consument weet dat het Cerga-label een probleemloze, veilige en energiezuinige installatie garandeert, door een erkend vakman, die de nodige opleiding gevolgd heeft. In al haar communicatie en in de grote mediacampagnes zal de KVBG de installateur met Cerga-label naar voren schuiven als de beste en veiligste keuze. Over die communicatie van Cerga had Inforgas een gesprek met An De Backer, marketingverantwoordelijke bij de KVBG.
De habilitatie ‘new dimension’ heet nu Cerga. Vanwaar die naamsverandering? An De Backer: Uit onderzoek is gebleken dat ‘habilitatie’ en ‘gehabiliteerde installateur’ moeilijk uit te spreken zijn en voor veel mensen ook niets betekenen. De term ‘habilitatie’ blijkt vooral in Vlaanderen naar andere zaken te verwijzen dan naar een kwaliteitslabel voor veiligheid. Als je dan aan dat concept een nieuwe elan wilt geven, met naast competentie en veiligheid ook dynamisme als een belangrijk aspect, dan is ‘habilitatie’ een vlag die de lading niet meer dekt. Daarom hebben we ervoor gekozen om na tien jaar met een nieuwe naam en nieuw logo van start te gaan. In ‘Cerga’ vinden we ook de woorden ‘certificaat’, als stempel van kwaliteit en veiligheid, en ‘gas’, de energie die wij met de KVBG en de gassector promoten. Staat Cerga voor hetzelfde als waar de habilitatie voor stond? An De Backer: Cerga staat voor hetzelfde als habilitatie, maar dan beter. Er zit in Cerga nog meer inzet en enthousiasme om onze doelstelling te realiseren: zoveel mogelijk installateurs en consu-
menten omwille van de veiligheid voor Cerga laten kiezen. Hoe zal de KVBG het nieuwe kwaliteitslabel Cerga ondersteunen? Welke communicatie wordt er gevoerd? An De Backer: De KVBG zal op zoveel mogelijk manieren Cerga ondersteunen, met communicatie naar de installateurs én natuurlijk ook naar de consumenten, om hen aan te sporen zoveel mogelijk te werken met een Cerga-installateur. De installateurs informeren we eerst, met mailings en met een speciale editie van Inforgas. Aan alle andere bedrijven in de sector, zowel aan de leveranciers als de netbeheerders, vragen we om zo veel mogelijk de kaart van de Cerga-installateur te trekken. En als laatste willen we ook in de vakpers zoveel mogelijk spreken over Cerga. Hoe zal het grote publiek Cerga leren kennen? An De Backer: De consumenten worden een eerste keer ingelicht over het ‘nieuwe’ kwaliteitslabel op Batibouw, door het advies dat we daar op de stand in een persoonlijk gesprek geven, en via een nieuwe folder, die uitlegt waarvoor
Inforgas 69 - MAART - APRIL - MEI 2009
Regionale besluiten over het nazicht van stookinstallaties
Cerga: ook voor propaan Binnen Cerga zal de KVBG nauw samenwerken met Febupro, de Federatie Butaan en Propaan. Het nieuwe kwaliteitslabel is er dus voor aardgas én voor propaangas. De relatie tussen de KVBG en Febupro bestaat trouwens al langer, maar is de laatste jaren veel hechter geworden. Zowel op technisch vlak als op commercieel gebied werken de KVBG en Febupro nu intens samen aan de realisatie van verschillende projecten. Zo willen de twee organisaties op technisch vlak de norm NBN D51-006 zodanig ontwikkelen dat de ombouw van bestaande binneninstallaties van propaangas op aardgas makkelijker wordt, met een minimum aan kosten en werken. Op commercieel vlak dragen de KVBG en Febupro de boodschap uit dat propaan een volwaardig alternatief is voor aardgas op plaatsen waar geen aardgas voorradig is, zoals in afgelegen gebieden waar geen aardgasdistributienet ligt. Propaan is ook een oplossing als er bijvoorbeeld pas over enkele jaren aardgas komt in de straat van een klant wiens installatie later makkelijk om te schakelen is naar het gebruik van aardgas.
De Europese richtlijn 2002/91/EG ‘Energy Performance of buildings’ art. 8 moet door de drie regionale overheden worden omgezet in regionaal recht. De Vlaamse overheid heeft dat al gedaan: zie publicatie van het besluit van 8 december 2006. Dat besluit is in voege vanaf 1 juni 2007. Ook het Brusselse en het Waalse gewest zullen binnenkort die Europese richtlijn omzetten naar een regionaal besluit. Zodra dat is gebeurd, verneemt u dat van de KVBG. Erkenning aanvragen Concreet betekent die Europese richtlijn dat onderhoudstechnici een erkenning moeten aanvragen bij de regionale overheid. Om in aanmerking te komen voor die erkenning moeten de technici bepaalde opleidingen volgen. Die staan volledig los van de Cerga-vorming. De Cerga-opleidingen handelen over veiligheid, terwijl de regionale opleidingen zijn opgesteld vanuit een milieu-oogpunt. Een streepje voor
Cerga staat. En dan is er natuurlijk de vernieuwde website www.aardgas.be, die veel informatie bevat en de consument naar de Cerga-installateur leidt, onder meer door hem via een handige zoekfunctie een lijst met de Cerga-installateurs in zijn buurt te presenteren. Daarna volgt een mediacampagne, met vooral advertenties en bannering op verschillende sites op het internet. We ontwikkelen verder ook een mailing die consumenten ertoe aanzet om een Cerga-vakman in te schakelen. Installateurs vinden soms moeilijk personeel, omdat er te weinig afgestudeerden zijn die als installateur willen werken. Men denkt dat het een vuil, hard en moeilijk beroep is. Kan Cerga daar iets aan doen? An De Backer: Het beroep is ook hard en moeilijk, en je krijgt er vuile handen van, maar het biedt ook veel voldoening, en er is in de sector werk genoeg. Het feit dat je mensen kunt helpen en dat je technisch knappe installaties kunt realiseren, maakt er een mooi beroep van. Daar gaat het om. Op onze website willen we mensen warm maken om
voor dit beroep te kiezen. We laten daar Cerga-installateurs en studenten aan het woord. Ook willen we de opleiding tot gasinstallateur laten opwaarderen door de overheid, maar dat is een werk van lange adem en dus nog niet voor de nabije toekomst. De communicatie richt zich vooral tot de Cerga-installateurs. Wat met de niet-Cerga-installateurs? An De Backer: In al onze communicatie en in de grote mediacampagnes schuiven we de installateur met Cerga-label naar voren als de beste en veiligste keuze. Zo wordt het label ook aantrekkelijk voor wie nog geen Cerga-installateur is. Een niet-Cerga-installateur zal in de toekomst ook geen technische ondersteuning meer krijgen van de Cerga-organisatie. Als niet-Cerga-installateur doe je er dus goed aan om je mee achter Cerga te scharen. Als we er allemaal samen voor zorgen dat het grote publiek Cerga kent, dan zal het kwaliteitslabel aan invloed winnen en zullen meer en meer installateurs en consumenten ervoor kiezen. Wij zullen altijd proberen om de nietCerga-installateur te overtuigen voor het Cerga-label te kiezen en de consument
De KVBG heeft wel verkregen dat de Cerga-opleidingen geïntegreerd worden in de opleidingen in het kader van de regionale besluiten. Zo heeft de Cerga-installateur een streepje voor ten opzichte van zijn niet-Cerga-collega’s. De KVBG wil de installateur niet nutteloos opleidingen laten volgen en hem enkel opleidingen aanbieden die van belang zijn voor de uitoefening van zijn beroep.
altijd doorverwijzen naar de Cergavakman. Welke rol spelen netbeheerders en gasleveranciers in de promotie? An De Backer: De netbeheerders en gasleveranciers zijn, als leden van de KVBG, van in het begin bij Cerga betrokken. We hebben met hen overlegd en hen gevraagd om ook in hun communicatie te verwijzen naar de Cergainstallateurs. De lancering van Cerga kan maar slagen als iedereen in de sector het kwaliteitslabel ondersteunt en het mee wilt promoten.
5
6 Twee installateurs over Cerga De KVBG hecht veel waarde aan de mening van de Cerga-installateurs. Voor de lancering van Cerga deden we een kwalitatief onderzoek bij Cerga-installateurs over hun noden als gasinstallateur en vroegen we hen wat zij verwachten van Cerga. De KVBG wil immers zo goed mogelijk inspelen op de noden en verwachtingen van haar partners. In deze speciale editie van Inforgas laten we twee installateurs aan het woord: René Onkelinx uit Huizingen en Antoine Palumbo uit Boncelles. U hebt allebei een behoorlijk lange staat van dienst. Wat ziet u als de positieve en de negatieve kanten van het beroep van gasinstallateur? René: Ons beroep is een zeer veelzijdig beroep dat je altijd wel nieuwe uitdagingen biedt. Want wij worden elke dag geconfronteerd met nieuwe situaties en nieuwe problemen. Het is zeker niet altijd even makkelijk en het bezorgt ons al wel eens grijze haren, maar als je je klanten dan hebt geholpen, dan voel je je zeer tevreden. Antoine: Er is dikwijls een grote kloof tussen de theorie en de praktijk. Dat geldt ongetwijfeld voor elk beroep, maar nog meer voor dat van installateur. Ik weet niet of onze opleiding ons daar goed genoeg op voorbereid heeft. De ene werf is ook de andere niet. Aan de andere kant zijn het juist al die verschillende situaties die we tegenkomen die het beroep boeiend maken. René: Absoluut. Maar het is wel een zwaar beroep, en het brengt toch de nodige verantwoordelijkheid met zich mee. Aardgas is een veilige energiebron om mee te werken, maar je moet toch weten
wat je doet. Daarom is het zo belangrijk om goed op de hoogte te blijven van de nieuwigheden op het vlak van reglementeringen en normen. De habilitatie heeft mij daar goed bij geholpen, en ik ben er zeker van dat Cerga dat ook zal blijven doen. Antoine: Een verwarmingsketel installeren in een nieuwe woning en de renovatie van een verwarmingsinstallatie in een oud huis zijn twee verschillende dingen. Daarom is een permanente vorming noodzakelijk, zoals die van de habilitatie of nu die van Cerga. Eens te meer omdat de technieken, materialen, normen enzovoort blijven evolueren. Heeft het kwaliteitslabel voor aardgas bijgedragen aan de veiligheid van gasinstallaties? Antoine: Zonder twijfel. Het kwaliteitslabel heeft veel installateurs bewust gemaakt van het belang hun kennis voortdurend op een hoog peil te houden. En het heeft ook een aantal installateurs weerhouden om binnengasinstallaties aan te leggen die strijdig waren met de normen en veiligheidsvoorschriften. René: Zeker en vast. Als ik sommige mensen hun installatie zie, dan denk ik dat zij op een tijdbom leven. Maar sinds de invoering van de habilitatie is er een grote vooruitgang qua veiligheid. Antoine: Een verwarmingsketel installeren is niet hetzelfde als een wasmachine plaatsen. Voor de particulier is het belangrijk om over verwarming te beschikken tegen een goede prijs, met een maximaal comfort, en vooral in alle veiligheid. Je kunt je daarbij geen fouten veroorloven! René: Daarom moeten we de mensen sensibiliseren, zodat ze het belang van een goede en veilige installatie inzien. Vele mensen laten zich voor hun gasinstallatie ‘helpen’ door mensen die daar niet voor gekwalificeerd zijn, en dat is spijtig. Daarom is de naambekendheid en de sensibilisering via Cerga van zo’n groot belang. Wat ondervindt u als de belangrijkste voordelen van Cerga ? Antoine: De permanente vorming. Die is essentieel. Wij hebben eigenlijk niet de tijd om daar zelf bij stil te staan. Cerga is er om ons eraan te herinneren dat die vorming noodzakelijk is, in ons eigen belang als vakman. Ik hoop dat Cerga zich nog meer gaat focussen op de installateurs die de moeite hebben gedaan de opleiding te volgen die tot het officiële kwaliteitslabel heeft geleid. Daar is ten tijde van de habilitatie niet altijd
voldoende van te merken geweest. René: De habilitatie biedt je een erkenning, iets waar je trots op kunt zijn. Ook naar klanten toe geeft het je een extra voordeel, al heb ik wel de indruk dat de naam ‘habilitatie’ bij vele particulieren niet echt een belletje doet rinkelen. Uiteraard zijn er nog andere voordelen, zoals het openen van de gasmeter zonder tussenkomst van een controleorganisme. Antoine: Ik verwacht met de komst van het nieuwe label ook een bredere erkenning als expert in het aanleggen van aardgasinstallaties, door de particulieren, de overheden en de andere professionals in het vak. En als een particulier de reflex heeft om een beroep te doen op een Cerga-installateur omdat hij weet dat er voor hem voordelen aan verbonden zijn, dan is dat ook een sterk pluspunt. Ik heb me laten vertellen dat Cerga daartoe een grote mediacampagne gaat voeren. Daar ben ik heel blij mee. De KVBG zal meer middelen inzetten voor de ondersteuning van haar Cerga-partners. Zo komt er een ‘one-stop-service’ waar Cerga-vaklui terecht kunnen met al hun technische vragen. Wat vindt u daarvan? René: Ik vind dit een zeer goed initiatief. Het komt soms voor dat ik op de werf aan het werken ben en niet zeker ben van iets. Dan bellen we naar de KVBG voor de exacte informatie. Dat is heel gemakkelijk. Antoine: Ik maak hetzelfde mee. Ik kom ook regelmatig in complexe situaties op de werf, met problemen waarvoor de oplossing niet evident is. Dan advies krijgen van zo’n specifieke service is heel welkom. Er komt ook een nieuwe website, specifiek voor de Cerga-installateurs. Wat verwacht u daarvan? René: De huidige website consulteerde ik tot op heden niet veel, eerlijk gezegd. Maar als de nieuwe website veel praktischer en interactiever is, en als ik er inderdaad mijn dossier kan inzien en er heel veel praktische informatie kan vinden, dan is dat zeker positief. En dan zal ik er zeker meer gebruik van maken. Antoine: Ik zie de website als een middel om snel toegang te krijgen tot precieze informatie, maar ook als een middel om de afstand op te heffen tussen diegenen die aan de basis van het label staan en diegenen die het dragen. De website brengt ons dan dichter bij elkaar, en zo versterken we de synergie, en daar wordt iedereen beter van.
Inforgas 69 - MAART - APRIL - MEI 2009
Ontmoediging van de doe-het-zelvers De specificiteit van de gasbinneninstallaties tegenover de elektrische binneninstallaties Om een correct niveau van veiligheid te bereiken bij aardgasbinneninstallaties is een strenge controle nodig. Het volstaat niet om de gasinstallatie te controleren zoals dat gebeurt bij elektrische binneninstallaties. We leggen graag uit waarom: • De elektrische binneninstallaties gaan van de elektriciteitsmeter tot aan het stopcontact, de verbruikstoestellen zijn niet inbegrepen. De gasbinneninstallaties vertrekken van de aardgasmeter of van de afsluitkraan op de propaantank en omvatten ook de plaatsing van de gastoestellen. De plaatsingsomstandigheden van de gastoestellen zijn dan ook van cruciaal belang voor de veiligheid van de binneninstallatie: denk onder meer aan de vereiste permanente toevoer van verse verbrandingslucht en de afvoer van de verbrandingsgassen, die door aanpassing van het gebouw verstoord kunnen worden. Het luchtdicht maken van gebouwen, het gebruik van dampkappen en mechanische ventilatie kan de natuurlijke trek van een afvoerkanaal verstoren, met als gevolg een mogelijke terugslag van de verbrandingsgassen en het risico op CO-vergiftiging. • Voor de plaatsing van nieuwe performante gastoestellen kan in bestaande gebouwen een aanpassing van heel wat schoorstenen nodig zijn. Een slechte combinatie gastoestel-schoorsteen kan naast aanzienlijke materiële schade door ongewenste condensvorming ook zorgen voor terugslag van verbrandingsgassen, met het risico op CO-vergiftiging. • Bij elektrische installaties kun je de sectie van de geleiders en de isolatie van de installatie gemakkelijk nameten. Bij een gasinstallatie zijn de gasbuizen en de schoorsteen bijna altijd ingewerkt, en dan kun je onmogelijk controleren. Het is dan ook van belang dat de gasinstallatie van bij de bouw correct wordt uitgevoerd. • Bij renovatiewerkzaamheden aan een elektrische installatie wordt de elektriciteitsmeter meestal verzwaard. Dat betekent dat er een keuring van de elektrische installatie gebeurt vooraleer de nieuwe meter in dienst wordt gesteld. Bij renovatiewerkzaamheden aan gasinstallaties moet de meter zelden worden verzwaard. Daardoor is er, volgens de huidige wetgeving, geen bijkomende controle bij renovatiewerkzaamheden. • Een niet-conforme situatie in een elektrische installatie kan vaak met relatief weinig kosten worden opgelost. Denk aan het bijplaatsen van een verliesstroomschakelaar, een stopcontact met aarding enzovoort. Een niet-conforme situatie in een gasbinneninstallatie daarentegen vereist vaak een heel zware investering om de situatie recht te zetten, zoals het vergroten van de leidingdiameter, het vervangen schoorsteenkanaal enzovoort. • Zowel elektriciteit als gas hebben hun specifieke risico’s. De voornaamste risico’s van elektriciteit zijn elektrocutie en brand. De voornaamste risico’s van gas zijn brand/ontploffing en CO-vergiftiging. De consequenties van een gasongeval, zoals een ontploffing of een groep personen die het slachtoffer van CO-vergiftiging worden, zijn vaak ingrijpender dan die van een elektrisch ongeval. Uit wat voorafgaat blijkt dat er een wereld van verschil is tussen een aardgasbinneninstallatie en een elektrische installatie. Het is dan ook logisch dat beide een verschillende aanpak en controle vereisen. En het verklaart waarom een elektrische installatie altijd moet en ook kan gekeurd worden in zijn totaliteit, terwijl voor een gasinstallatie een kwalitatieve en correcte aanpak van de installatie de enige garantie is op een veilige en volledige conforme installatie.
In België mag iedereen zijn eigen gasinstallatie realiseren. Binnen Europa is er een vrij verkeer van goederen en elke doe-het-zelver mag gastoestellen en hulpstukken kopen en installeren. Hoewel de KVBG dat betreurt, is het wettelijk niet mogelijk om de verkoop van die toestellen en hulpstukken voor te behouden aan professionele installateurs. Wanneer een doe-het-zelver werkt aan een bestaande gasinstallatie, zou dat werk in principe gekeurd moeten worden voordat de installatie in bedrijf wordt gesteld. Maar dat gebeurt enkel bij nieuwe installaties. Bij bestaande gasinstallaties klussen de doe-het-zelvers er zonder enige controle op los. Waarschuwen Cerga staat voor de veiligheid van gasinstallaties, en het is dan ook logisch dat er in de communicatie naar de particulier heel duidelijk op die veiligheid gewezen wordt. Vanaf Batibouw 2009 zal de KVBG vanuit Cerga de particulieren waarschuwen voor de risico’s die verbonden zijn aan het zelf werken aan een installatie en aan het zelf plaatsen van een ketel, gasfornuis enzovoort. Het doe-het-zelfwerk aan gasinstallaties zal met klem afgeraden worden en in alle communicatie zal de particulier verwezen worden naar de Cerga-installateur. Te noteren De technische dossiers INFORGAS 1, 2 en 3, die een vereenvoudigde vorm van de normen weergeven, zullen niet meer worden verdeeld aan het publiek. Want met die drie dossiers kan de particulier zelf aan de slag, en dat wordt niet aangemoedigd. Omdat er nu eenmaal altijd een groep van volhardende doehet-zelvers zal blijven, is goede informatie wel noodzakelijk. Daarom maakt de KVBG een beknopt instructiedocument waarin alle veiligheidsaspecten worden beschreven die je in acht moet nemen bij het werken aan een gasinstallatie. Dat instructiedocument krijgt de vorm van een ‘prentenboek’, waarin op een bevattelijke manier, aan de hand van foto’s en tekeningen, wordt uitgelegd welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen en wat je precies moet doen. De publicatie van het document is gepland voor eind 2009.
7
8 Conformiteit en het verschil tussen de Cerga-installateur en het controleorganisme
Garantie De beste garantie op een veilige en conforme aardgasinstallatie voor de consument is de Cerga-gasinstallateur. Die bewijst, door het Cerga-certificaat, dat hij op de hoogte is van de geldende normen en reglementeringen. Hij heeft met succes deelgenomen aan de basisopleiding en de bijscholingen van Cerga, en zijn installaties zijn regelmatig door steekproeven gekeurd en goed bevonden. Dat is dan ook meteen de reden waarom een conformiteitsattest art. 48 dat ondertekend is door een Cergainstallateur volstaat voor de opening van de gasmeter. Het is eigenlijk logisch dat de installateur de veiligheid en conformiteit zelf
verzekert. Want een groot gedeelte van een binneninstallatie kan niet worden gekeurd door de inspecteur van een controleorganisme: bij een gasinstallatie zijn de gasleidingen en de schoorsteen heel dikwijls ingewerkt en kun je die bij een controle onmogelijk nakijken.
Rechter én partij? Is een Cerga-installateur zowel rechter als partij? Een Cerga-vakman ontwerpt een gasinstallatie en voert die uit op basis van zijn professionele vaardigheid en zijn kennis van de normen. Het is niet zo dat hij eerst de installatie realiseert en ze daarna ‘keurt’: hij voert ze onmiddellijk goed uit. Om een vergelijking te maken: als iemand in zijn vrije tijd aardappelen plant, dan plant hij ze ook niet eerst om daarna zijn werk te keuren en te zien of de aardappeltjes wel op de juiste tussenafstand en diepte zijn gepland. Zo is het ook bij de Cerga-vakman: hij voert de installatie meteen correct uit, in alle veiligheid en volgens de regels van goed vakmanschap.
Conform de norm Een goede installatie moet van bij het ontwerp conform de normen zijn en daarna conform worden uitgevoerd. Alleen de installateur weet hoe de installatie werd aangelegd. En omdat een Cerga-installateur over de nodige bewezen capaciteiten en kennis beschikt, kan hij zijn installatie als conform verklaren door het invullen en ondertekenen van het conformiteitsattest art. 48.
Belangrijk voor de Cerga-installateurs Gehabiliteerde installateurs worden vanzelf en dus zonder enige formaliteit Cerga-installateur. • Een gehabiliteerde installateur behoudt daarbij automatisch zijn nummer. • Aanvragen tot habilitatie blijven geldig en lopen dus gewoon door. • De procedure voor keuring door steekproeven verloopt niet altijd van een leien dakje, omdat de klant vaak niet thuis is, bijvoorbeeld. Daarom zal die procedure in de loop van 2009 worden aangepast.
Een niet-Cerga-installateur moet dus altijd zijn installatie laten keuren door een geaccrediteerd controleorganisme vooraleer de gasmeter opengesteld kan worden. Dat heeft nogal wat nadelen: het tijdverlies en de bijkomende kosten van de keuring. En als blijkt dat de nietconforme installatie aangepast moet worden, komen daar nog veel meer kosten bij. Daarom is het van groot belang dat een installateur zich inschrijft voor het Cerga-certificaat, zodat hij op de hoogte is en blijft van de geldende normen en reglementeringen en dus altijd conform de norm kan werken. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat een Cerga-installateur de installatie van een andere installateur niet mag keuren. Hij is daartoe wettelijk niet gemachtigd.
Doorbraakjaar De lancering van Cerga maakt van 2009 een jaar vol vernieuwingen, zeker voor de Cerga-gasinstallateur. Een greep uit de acties die nu al zijn gepland: • Batibouw 2009: lancering Cerga • Verzenden nieuw diploma ‘Cergaprofessionele-gasinstallateur’ • Zelfklever voor voertuig • Website groot publiek: www.aardgas.be • Mailing en advertenties naar het groot publiek (met verwijzing naar de Cerga-installateur) • Cerga-website voor de professionelen (met mogelijkheid opvolgen dossier) • Cerga-newsletter voor de installateurs • Aanwezigheid op beurzen en andere belangrijke evenementen voor installateurs en groot publiek
Verantwoordelijke uitgever: An De Backer, Palmerstonlaan 4, 1000 Brussel
In dit artikel gaan we dieper in op de conformiteitsverklaring van een gasbinneninstallatie door een Cerga-installateur tegenover de keuring door een geaccrediteerd controleorganisme. Als het conformiteitsattest art. 48 is opgesteld en afgeleverd door een Cergainstallateur, beschouwt de distributienetbeheerder dat als voldoende om de gasmeter te openen. Het conformiteitsattest art. 48 is dus een belangrijk document. Maar het is géén keuringsverslag. De keuring kan enkel gebeuren door een geaccrediteerd controleorganisme. Let wel: of een installateur al dan niet gecontroleerd is door zo’n organisme, maakt geen verschil voor de verantwoordelijkheid: de installateur blijft hoe dan ook volledig verantwoordelijk voor het werk dat hij heeft gedaan of heeft laten uitvoeren heeft door zijn personeel.
