INFOBROCHURE
Champagne-uitstap 3 oktober 2009
2
Beste Gezinsbondleden, vrienden, Vooreerst wensen wij u nogmaals te bedanken om met ons deze leuke dag door te brengen en danken u ook voor uw deelname en uw interesse in onze Gezinsbondwerking. Net voor het vertrek naar de Champagnestreek met onze groep, champagne- en wijnliefhebbers,liefhebbers van toerisme,cultuur en gastronomie,kortom enthousiastelingen en vrienden, lijkt het ons goed om even neer te pennen over wat komen gaat. Na overleg in ons bestuur kozen we om te beginnen bij een daguitstap naar de Champagne. De Champagne is immers een van de meest geliefde streken voor een leuke trip. Wellicht is de Champagnewijn niet vreemd aan dit succes, maar ook de natuur en steden zoals Reims vormen een belangrijk deel van de aantrekkingskracht. De grote champagnehuizen hebben de bezoeken uitgebouwd tot een moderne attractie en de bergen met wijngaarden en bossen nodigen ons uit voor een prachtige dag… Het resultaat is een goed gevuld en mooie Champagne uitstap : geniet ervan! De bestuurskern die deze dag voorbereidde deed er alles aan om het u volledig naar uw zin te maken. Aan de ingrediënten zal het niet liggen,want die zijn voorhanden: cultuur, toerisme, gastronomie en vooral… champagne… Dus: wees goed geluimd, steek al vast een grote dosis 'goed humeur' in je knapzak en dan maken we er samen zeker het beste van. We wensen jullie allen een prachtige,ontspannende en prettige dag! Het bestuur.
3
WANNEER? Zaterdag 3 oktober 2009
DE STREEK : LA CHAMPAGNE De Champagne regio ligt in de driehoek tussen Luxemburg,Parijs en de Bourgogne. Het zijn eigenlijk een aantal wijngebiedjes bij elkaar die niet eens tegen elkaar aan liggen. In de volksmond noemt men het gebied de Champagne Ardennen. De Franse ambtenaren hebben het over de Régions(provincies) Marne, Aisne en Aube. De wijnboeren delen het natuurlijk weer anders in. Men leeft er direct of indirect van de Champagne of van het toerisme dat daarbij hoort. In de gebieden waar helaas geen druiven kunnen worden gebouwd doet men aan akkerbouw (maïs, zonnebloempitten en graan)en een beetje veeteelt. Het is maar datje het weet.... De grote champagne plons bevindt zich in om de steden Reims, Epernay en Troyes. In en om de eerste twee steden zit het leeuwen deel van de business. De buurt rondom Reims ligt 130-180 m eter boven zee niveau. Vroeger(voorde puristen:in het tertiare tijdperk) lag Reims onder water. De lading schelpjes die toen op de bodem lagen zijn in elkaar geperst en vorm en nu een 200 meter dikke onderlaag voor menig heuveltje. Troyes is meer een toeristisch leuk dorp m et een hele lading goedkope champagne producenten. De Champagne(-Ardenne) is een streek waar levenskunst en gastronomie w are levensopvattingen zijn. De champagne heeft daar ontegenzeggelijk een aandeel in. Daaraan heeft men te danken dat een verblijf in Champagne (-Ardenne) even luchtig en onbezorgd is als de belletjes die in een champagneglas rondwervelen.
4
Champagne is pas Champagne als het uit de Champagne Ardennen komt. Binnen de Champagnestreek m aken de champagne liefhebbers onderscheid tussen de volgende gebieden: La Montagne de Reims(Marne, vnl. Pinot N oir) La Vallée de la Marne(Marne en Aisne) La Côte des Blancs(Marne, vnl. Chardonnay) La Côte des Bar(Aube bij Troyes)
Een aantal organisaties (waaronder het Champagne Informatie Bureau; CIVC) gebruikt liever de volgende,m eer geografische,onderverdeling: De Marne is de provincie met de
Provincie Aisne en la Seine et Marne Aube et la Haute-Marne Marne Totaal
Aantal Hectare 2.053 5.823 22.271 30.147
grootste oppervlakte aan wijngaarden. Vandaar ook dat de meeste producenten rondom Reims en Epernay gevestigd zijn.
5
HISTORIEK: DE OORSPRONG Het zal je verbazen maar niet de Fransen maar de Engelsen hebben de Champagne in de 17e eeuw uitgevonden. Met uitvinden bedoel ik dan dat men bewust (en reproduceerbaar) sprankelende wijn maakte. De eerste Franse documenten die naar champagne verwijzen dateren uit 1718. In deze documenten wordt gemeld dat de oorsprong 20 jaar eerder (dus ergens rond 1698) ligt. In Engeland wordt echter in 1676 al door Sir George Etherege over de sprankelende wijn geschreven. Nu weten we dat de wijn sprankelend wordt door de tweede gisting. De truc zit in de toevoeging van suiker om de tweede gisting te bewerkstelligen. In 1662 wordt door Christopher Merretin een artikel:"Some observations concerning the ordering of wines"van de RoyalSociety al melding gemaakt van het bewust suiker toevoegen om de wijnen sprankelend te maken. De Franse versie van de historie is dat Dom Pérignon, een vrolijke Franse monnik uit Hautvillers(1638-1715), de champagne heeft uitgevonden. De goede borst is echter pas in 1668 in Hautvillers gaan stunten met flessen bubbles. Alhoewel Dom Pérignon een hele tijd met wijn heeft zitten rommelen wordt door sommigen aangenomen dat hij eigenlijk niet echt begreep waarom het spul sprankelend werd. Reproduceerbaar waren zijn experimenten in het begin dan ook niet echt. Weer een ander versie van de oorsprong van Champagne is dat de monniken van het Zuid-Franse St. Hilaire al reeds in 1531 de eerste sprankelende wijn maakten .Het spul werd gemaakt met de rural methode. De tweede gisting vindt bij deze methode plaatsop vat. Eigenlijk is het geen tweede gisting maar meer een voortzetting van de eerste gisting. Het„spul‟ wat op deze wijze nog steeds wordt gemaakt heet Blanquette de Limoux.
6
DOM PERIGNON Het feit dat menigeen denkt dat Dom Pierre Pérignon de bubbles heeft uitgevonden ligt meer op het vlak van public relations. Jawel, ook monniken doen aan PR. In dit specifieke geval werd onze vrolijke man geholpen door de lieden van het huis van Moët & Chandon. M &C heeft de rechten voor de naam Dom Pérignon van Mercier overgenomen. Sindsdien wordt de mythe dat Dom P. de champagne heeft uitgevonden vrolijk door slimme M&C marketeers uitgebaat. Nu is het natuurlijk welzo dat de monnik een mega bijdrage heeft geleverd aan de ontwikkeling van Champagne. Hij heeft menig decennium van zijn leven besteed aan„het stoeien met bubbles‟. Bij deze,namens mij: hartelijk dank. Vriend Dom heeft een lollige carrière gemaakt. Hij is ooit eens begonnen met de productie van kwaliteitswijn en irriteerde zich mateloos dat zijn spul CO 2 (kooldioxide) bevatte. In zijn pogingen om minder CO2 in zijn wijn te krijgen is hij niet geslaagd. Erger nog: zijn pogingen leidden alleen maar tot een nog grotere hoeveelheid CO 2 in zijn wijnen. Onder het motto:"Als het niet gaat zoals het moet,dan moet het maar zoals het gaat" is hij gaan voortborduren op wijn met CO 2. De goede borst heeft een aantal leuke ontwikkelingen bedacht. De oogst van de druiven werd in de eerste dagen in de zomergedaan. DP heeft bedacht dat een latere oogst zou leiden tot een frissere en elegantere wijn.
7
Tot op vandaag wordt er dus in september geoogst. Er wordt nu zelfs per jaar een datum vastgesteld waarop de oogst, op zijn vroegst, mag beginnen. Een aantal huizen begint dan acuut. Een aantal andere huizen, zoals M&C, wacht bewust nog even een paar dagen alvorens met de oogstte beginnen. DP heeft de horizontale druivenpers uitgevonden. Zijn conclusie was dat druiven zo dicht mogelijk bij de wijngaard geperst moesten worden. In het verleden werden de druiven eerst naar een centrale plek gebracht. Het merendeel van de druiven bleek echter tijdens het transport al zodanig beschadigd (lees;uitgeperst) dat je van de restanten geen kwaliteitsspul meer kon maken. Daarnaast kwam hij er achter dat je de druiven heel zacht moest persen om tot de beste kwaliteit te komen. De kracht in een druivenpers moest niet meer zijn dan de kracht die je tussen duim en wijsvingerkan zetten. Totop vandaag worden de druiven nog in de buurt van de wijngaarden geperst en de kracht is nog steeds niet meer dan vergelijkbaar tussenduim en wijsvinger gemaakt kan worden. Zoals wellicht bekend werden de druiven in drie etappes geperst. De eerste persing levert de cuvée, de tweede persing levert de premier taille en de derde persing levert de deuxieme taille. Wat er over blijft heet rebêche. Vriend DP was waarschijnlijk de eerste die de persing in drieën deed. Tegenwoordig is de derde persing verboden. Last but not least heeft onze monnik bedacht dat je verschillende soorten druiven gezellig moet mixen om de beste Champagnes te maken. Tot op vandaag worden de meeste Champagnes uit een combinatie van Pinot Noir, Pinot Meunier en Chardonnay druiven gemaakt. Om het probleem van exploderende flessen te tackelen heeft DP uiteindelijk ingezien dat hij de flessen van engelse makelij (verre anglais) moest gebruiken. De eerste flessen Champagne "as we know it" werden door DP in1690 geproduceerd.
8
De eerste jaren… Net als nu waren er in1600 in Frankrijk allerlei regeltjes opgesteld die het leven een stuk onaangenamer maken. Een ervan was het verbod op het transport van flessen wijn. Dit is een uiterst lastig fenomeen omdat je Champagne niet in een vat kan transporteren. In 1728 (38 jaarna het ontstaan van de champagne) heeft men dit idiote regeltje om zeep geholpen en dan schieten de eerste champagnehuizen ook als paddestoelen uit de grond. Ruinart was de eerste (1729) opgevolgd door Chanoine (1730), Taittinger (1734), Moët (1743), Abelé (1757),Clicquot (1772)en Heidsieck (1785). Het huis Gosset claimt dat zij de oudste zijn omdat zij al sinds1584 bestaan. Dit klopt helemaal maar men leverde tot in verinde18e eeuw allen maar still-wines.
REIMS Reims ligt aan de oevers van de rivier de Vesle. De stad bezit maar liefst vier gebouwen die vermeld staan op de UNESCO wereld-erfgoedlijst, namelijk de Cathédrale Notre-Dame, de Basilique Saint-Remi, het Palais du Tau en het Musée Saint-Remi. In de twee laatst vermelde gebouwen zijn interessante musea gevestigd. In het Palais du Tau, het voormalige aartsbisschoppelijke paleis,zijn beelden en andere kunstwerken uit de kathedraal ondergebracht. In de voormalige Abbaye Saint-Remi zijn meerdere collecties te vinden,onder meer Romeinse vondsten en religieuze kunstvoorwerpen uit de middeleeuwen. De wereldberoemde kathedraal is natuurlijk het bekendste gebouw van Reims. In de stad bevinden zich nog andere religieuze gebouwen, waaronder de gotische Église St-Jacques en de Chapelle Foujita. De kapel is door Foujita (1886-1968)ontworpen en gedecoreerd. Deze Japanse schilderen illustrator streefde naar een synthese tussen oosterse en westerse kunst. Zachte kleuren,een golvende lijnvoering en gracieuze houding domineren het interieur.
9
Reims is een zeer oude stad waarvan de geschieden is terug gaat tot voor onze jaartelling. Er zijn dan ook nog Romeinse overblijfselen te zien. Het was ook een rijke stad waarvan de machtige kathedraal nog steeds een stille getuige is. Maar Reim s heeft ook veelgeleden,het is verschillende malen totaal vernield geweest, de laatste maal in 1918. Het huidige Reims heeft wel de structuur zoals het was in de 18de eeuw. Colbert heeft er dan voor gezorgd dat de stad rechtlijnige straten kreeg met parken in het stadscentrum . O p de groene boulevard staat zijn standbeeld centraal geplaatst.
De belangrijkste bezienswaardigheden: Kathedraal Notre-Dame Sinds 401 heeft er een kerk gestaan op de plaats van de Cathédrale Notre-Dame. Nadat een brand in 1210 zijn voorganger verwoestte,is aan de bouw van de huidige constructie begonnen. Jean d‟Orbais was de eerste bouwmeester. Degene die hem opvolgden bleven het oorspronkelijke ontwerp redelijk trouw. Daardoor is er sprake van eenheid van stijl,ondanks het feit dat de bouw door onderbrekingen tot de15de eeuw duurde. Het ontwerp is beïnvloed door de kathedraalvan Chartre. De kathedraal is bijzonder rijkelijk versierd en groot van formaat. Ook de hoogte van het schip,maar liefst 38 meter,imponeert. Dergelijke inspanningen en kosten werden gerealiseerd omdat de kathedraal een bijzondere nevenfunctie had;de Franse koningen werden er gekroond.
10
Dit is te danken aan de doop van de eerste Christelijk koning der Franken op deze plaats. Mogelijk zijn de verhoudingen het gevolg van afstemming op de koninklijke ceremonies. Het grondplan wijkt in verhouding af van wat normaal is. De lengte van het schip is lang terwijl het koor wel breed is maar opvallend kort. Het valt op dat zowel het beeldhouwwerk als de architectonische elementen de verticale lijnvoering krachtig benadrukken. De luchtbogen zijn erg dun en hoog. Er is creatief om gegaan m et details. Waarschijnlijk is er in het interieur voor het eerst afgeweken van het idee dat de hoogte van een kapiteelafhankelijk is van de breedte van de drager. Voorheen hadden brede pijlers hogere kapitelen dan de dunnere colonetten die zich ervoor bevonden. In de jongste delen van Reim s hebben de kapitelen dezelfde hoogte. Meerdere motieven en opvattingen uit de kathedraal van Reims zijn frequent nagevolgd in andere gotische kerken. Zowel de sculptuur als de architectuur worden beschouwd als een hoogtepunt in de Franse hoge gotiek. Het exterieur is voorzien van meer dan 2300 beelden. De befaamde koningsgalerij bevat 56 beelden van Franse koningen die 4.5 meter hoog zijn. In het midden is de doop van Clovis uitgebeeld. Opmerkelijk is het grote aantalengelen. De Glimlachende engel is de bekendste. Het beeld bevindt zich boven het noordelijke portaal. Zijn vleugels zijn uitgevouwen terwijl de houding bijzonder gracieus is.
11
De beelden aan het hoofdportaal zijn gewijd aan Maria. Op de trumeau (het middelste deel)is de gekroonde Maria met het kind Jezus afgebeeld. Rechts in de wangen is de verkondiging en de visitatie (de ontmoeting van de zwangere Maria en de zwangere Elisabeth) weergegeven,links het offer in de tempel. De gevelspits is voorzien van de kroning van Maria. Het origineel bevindt zich in het Palais du Tau. De meeste beelden van het westportaal worden gedateerd tussen1252 en 1275. Opmerkelijk is dat ook de binnenkant van de façade rijkelijk met beeldhouwwerk is versierd. De kathedraal kwam tot stand onder leiding van Gaucherde Reims. Het beeldhouwwerk van de noordkant van het transept is eveneens interessant. Deze sculpturen zijn ouder dan de beelden aan de façade. De ruimte is gevuld met licht dankzij de grote hoeveelheid glas in de bovenmuren. Veel van het oorspronkelijke gebrandschilderde glas is vernietigd tijdens de revolutie en de Eerste Wereldoorlog. Het grote roosvenster uit de dertiende eeuw (12,5 meter diameter) bleef gelukkig behouden. Het verhaal van de heilige maagd is er op uitgebeeld. Ze is omgeven doorapostelen en musicerende engelen. De kathedraal heeft ook enkele schitterende twintigste-eeuwse ramen. Ze zijn ontworpen door Marc Chagall en bevinden zich in de centrale straalkapel. In het interieur staat een astronomisch uurwerk uit de vijftiende eeuw. Om het gehele uur komen twee groepen te voorschijn die de Aanbidding der Wijzen en de Vlucht naar Egypte uitbeelden Palais du Tau Dit is het voormalig aartsbisschoppelijk paleis dat dateert uit de 16de eeuw en nu het museum is van de kathedraal. Je kan er o.m. de talismann zien van Karel de Grote,de kelk die werd gebruikt bij de zalving van de koningen,naast vele kerkschatten en -beelden.
12
Forum Tussen de Porte de Mars en de kathedraal ligt een Romeins overblijfsel,het Forum. Op dit plein liggen nog een paar vermeldenswaardige huizen,zoals dat van Broeder Jean-Baptiste de la Salle, grondlegger van de Christelijke Scholeninde17de eeuw die zouden toeleggen op onderwijs aan de armen. Aan de overkant ligt het Musée-Hôtel Le Vergeur met vooral kunstwerken die de geschiedenis voorstellen van Reims. Porte de Mars De triomfboog aan de kleine ring rond Reims is ten onrechte Porte de Mars genoemd. Het dateert uit de 3de eeuw en is de grootste van het Romeinse Rijk. Onder het middelste gewelf kan men nog de diepe sporen van de wielen zien. In 1595 werd ze afgebroken,in 1834 opgegraven en volledig gereconstrueerd. Basiliek St.-Remi Doorvelen vergeten maar een wondermooie kerk en het decor van een klank-en lichtspel is de basiliek van St.-Remi. Een zeermooie Romaanse kerk uit de 11de eeuw die door zijn soberheid, grote lengte (122m) en kleine ramen een speciale sfeer uitstraalt. Deze basiliek werd genoemd naar de heilige Remigius die Clovis nog heeft gedoopt. Zijn graftombe is in de kerk te zien achter het altaar. Er is ook een museum bij de kerk, te vinden in de vroegere abdijgebouwen. Musée St-RemiReims Dit museum is gevestigd in de voormalige Abbaye St.-Remi. De meeste gebouwen zijn in de zeventiende en de achttiende eeuw tot stand gekomen. Enkele middeleeuwse gedeelten zijn bewaard gebleven waaronder de gotische kapittelzaal met zijn zeventiende-eeuwse omhulsel. Het parlatorium dateert uit de dertiende eeuw.
13
EPERNAY en MONTAGNE DE REIMS Epernay is gelegen tussen de Marne en de heuvels m et de Champgnewijngaarden. De stad ligt centraal op de«Route Touristique du Champagne» (toeristische champagneroute) en wordt omringd door de wijngaarden die de beroemdste champagnes produceren. Het hart van het 30 ha grote champagnegebied klopt in Epernay. Vroeger was dit gebied een uitgestrekt moerasgebied met onkruid en distels,hetgeen de oorsprong van de naam van de stad verklaart: Sparnacum, het Keltische woord «sparn» betekent doornen«acum» omvat het begrip van gemeenschappelijkheid. Tijdens de Pax Romana werden groots opgezette droogleggingsmethodes aangewend om het moeraswater af te voeren. Hierdoor werd de omgeving beter bewoonbaar. De stad Epernay werd gesticht in de 5de eeuw door leerlooiers die zich bij de beek Cubry vestigden. Het water van deze beek was uiterst geschikt voor het bewerken van dierenhuiden.In 1024 valt de stad in handen van de Graven van Champagne. In 1284 wordt de Champagne bij het Koninkrijk Frankrijk gevoegd vanwege het huwelijk van Philippe le Belmet Jeanne de Champagne. In 1515 geeft de toenmalige Koning Francois 1 Epernay zijn moeder Louise de Savoie. Sinds zijn stichting werd Epernay meer dan 25 maal geplunderd en in brand gezet. De stad werd met name in de Eerste Wereldoorlog ernstig beschadigd ;ongeveer 2/3 van de huizen werd vernield. In 1940 werd Epernay opnieuw gebombardeerd en bezet door het Duitse leger. Op 28 augustus 1944 bevrijdden de legers van Generaal Patton de stad van de Duitse overheersing.
14
Hierdoor zijn er in Epernay weinig gebouwen uit haar rijke verleden te zien. Enkel het kerkportaal van Saint Martin, de gevel van het huis van Louise de Savoie (16e eeuw)en enkele mooie herenhuizen zijn nog te bewonderen. Epernay is een dynamische stad waarvan de economie sterk afhangt van de agrarische sector en dan uiteraard vooral van de champagne producerende. Land-en wijnbouw vertegenwoordigen ongeveer 30% van de oppervlakte van de stad. De belangrijkste aantrekkingskracht van Epernay is de Avenue de Champagne,een brede straat volgebouwd met grote champagnehuizen. Onder deze laan liggen tientallen kilometersgangen,uitgehouwen in de krijtrotsen en volgestouwd met champagne. In het centrum zijn er verder geen bezienswaardigheden. Tussen Epernay en Reims ligt het Parc Naturel Régional de la Montagne de Reims. Het bestaat uit bossen met wijngaarden op de flanken. De hoogste top is slechts 287 meter hoog m aar betekent toch een flinke klim vanuit de Marnevallei.In die 20.000 ha bos groeit een unieke boomsoort. Je moet hiervoor naar Verzy en je volgt de pijlen'Faux de Verzy'.Er is parking voorzien en na een kleine wandeling zie je al de eerste eigenaardige berkenboom ,om zoom d door een hekken om het te bescherm en tegen al te nieuwsgierige toeristen. Niet zover daar vandaan ligt Verzenay. Naast het feit dat hier een molen staat krijg je hier ook een prachtig landschap over de wijngaarden. Montagne de Reims bezit zowat 6000 ha druiven ranken en telt een paar Grand Crus zoals Verzy en Verzenay. Aan de andere kant van dit natuurgebied ligt Hautvillers,het geboortedorp van Dom Pérignon (16381715). Hij was een benedictijner monnik die per toeval de 'belletjes' in de wijn heeft ontdekt. O f het een mythe is of de waarheid laten we in het midden. Hautvillers ligt aan de Marne en biedt je een schilderachtig mooi dorpje met een oude abdijkerk waar je de grafsteen vindt van Dom Pérignon.
15
PROGRAMMA
ZATERDAG 3 OKTOBER 2009
Vertrek om 5. 45 uur aan de kerk te Vlierzele met autocar van reizen Muylaert. Stopplaats met champagneontbijt
Bezoek aan champagnehuis Bauchet in Bisseuil : wijngaard en degustatie !
Halte in het stadje Epernay met mogelijkheid tot maaltijd of lunchpakket naar keuze in plaatselijke horeca Korte stop aan „Le Phare‟ in ( panoramisch zicht !) in Verzenay
Bezoek aan de kelders van champagnehuis Etienne Lefévre met degustatie van 3 verschillende champagnes
Vrij bezoek aan de stad Reims met o.a. gotische kathedraal
Avondmaal in Reims : keuze uit vrij avondmaal in één van de talrijke plaatselijke horecazaken ofwel gezamenlijk gastronomisch diner in Brasserie Terug in Vlierzele rond 2 uur.
16
EXTRA INFORMATIE OVER ONZE BEZOEKEN
VERZENAY „Le Phare‟ panoramisch zicht !
17
18
Champagne Bauchet in Bisseuil
Discovery: Bisseuil Champagne Terre d'accueil par excellence, Champagne behoudt zich het beste voor alle bezoekers die de tijd nemen om te ontdekken. Bisseuil profiteert van een strategische positie tussen Reims en Epernay, de hoofdstad van de Champagne. Het bezoek van ons huis en onze proeverij van jaartallen zal je stap charmante champagne.
Ons Contact Rue de la Crayères 51.150 Bisseuil Tel: (33) 03 26 58 92 12 Fax: (33) 03 26 58 94 74 e-mail: bauchet.champagne @ wanadoo.fr
19
Champagne Etienne Lefevre
Verzy is een typische champagnegemeente die bekend is om zijn befaamde “Faux de Verzy”, een beukenvariëteit met gekrulde stam en takken. Hier exploiteert de familie Lefèvre meer dan 8ha. De wijngaarden met 80% Pinot Noir en 20% Chardonnay zijn hoofdzakelijk gesitueerd in de Grand Cru terroirs van Verzenay en Verzy. Slechts 17 van de meer dan 320 champagnedorpen mogen de titel Grand Cru dragen.
20
In dit door de natuur bevoorrechte kader, produceren Anne-Marie en Etienne Lefèvre hun cuvées. Ze doen dit met respect voor het milieu en met de nodige zorg en striktheid. Etienne Lefèvre blijft trouw aan de kennis en het vakmanschap dat hem van met de paplepel werd ingegeven. Als ervaren wijnmaker combineert hij de voorouderlijke kennis met menselijke kwaliteiten en moderne technologieën. Gepassioneerd door wijn werkt Etienne op de eigendom zelf alle stappen uit van het productieproces van zijn champagnes.
21
EXTRA EXTRA EXTRA EXTRA EXTRA EXTRA EXTRA
22
Les Champagnes: van levenskunst tot kunstwerk Of u nu betoverd bent geraakt door de dansende belletjes in uw glas of gefascineerddoordereputatievandezeberoemdewijnen,wijnodigenuuitom te ontdekken waarom Champagnes zo uniek zijn. Ontdek hun oorsprong en de tradities die ze tot een symbool van levenskunst hebben gemaakt. Leer de mensen kennen die met naam en toenaam garant staan voor hun wijnen en met de voorschriften die gelden voor oogst en productie. Maak kennis met de subtiele vorming van de mousse en de creatie van cuvées. Ontdek de grote verscheidenheid in wijnen uiteen en hetzelfde gebied en de geografische bijzonderheden van dit deel van Frankrijk, waardewijngaard wordt gekoesterd als een tuin. Ontdek alles wat de Champagnes zo bijzonder maakt. De genoegens die hun geboortestreek u bieden, motiveren u om deze wereld verder te verkennen. Hoe meer u weet over Champagnes, des temeer zult u ze waarderen.
FEEST DER ZINNEN In zijn donkere glazen omhulsel wacht de Champagne ons op. We willen iets fris en sprankelends en we verheugen ons al op de genoegens die de Champagne ons gaat bieden. Het oor richt zich naar het geruis van de belletjes,het oog volgt hun dans om hoog in de gouden, roze of kristalheldere wijn. Maar wacht nu even..., neem de tijd om te genieten van de geuren voordat u gaat proeven en alle nuances van de smaak gaat ontdekken. Champagne is meer dan een wijn, het is een feest der zinnen. Zijn aankleding De curve van de schouder, de lange hals bekleed met glanzende folie en afgezet met een halsetiket,de bolling van de kurk vastgehouden door een korfje van ijzerdraad – de „muselet‟, het elegante etiket – de Champagnefles zelf heeft al allure. H et glas van de fles is dik om de moussevorming zonder risico‟s te doen verlopen en donker van kleur om de wijn tegen licht te beschermen.
23
Bewaren Op een koele en donkere plaats kan men flessen Champagne enkele jaren bewaren. Het is echter niet noodzakelijk, want de wijn heeft reeds in de koele kelders van Champagne gerijpt – onder toeziend oog van zijn producent. Koelen Champagne wordt gekoeld gedronken, nooit ijskoud. De ideale temperatuur (8/10°) wordt bereikt door de fles 20 minuten in een koeler gevuld met ijsblokjes en water te zetten of 3 uur in de koelkast te leggen. Het vriesvak is verboden terrein. Openen Draai het ijzeren korfje los en pak de kurk vast. Draai nu de recht opgehouden fles zelf, waarbij de fles aan de onderkant wordt vastgehouden – en zie daar komt de kurk op eigen kracht naar buiten.
LEVENSKUNST Al drie eeuwen lang maken Champagnes deel uit van de Franse levenskunst. Zij verleenden elegantie aan de lichtzinnige feesten in de 18e eeuw, brachten romantiek in de19e eeuw en speelden een rol bij alle uitingen van de rijke verbeeldingskracht in „la Belle Epoque‟. Ook vandaag de dag zijn ze onlosmakelijk verbonden met alle momenten van geluk, voorspoed of intimiteit. Unieke en authentieke symbolen van alles dat gevierd kan worden. Feest Sinds de tijd dat de Franse koningen in Reims werden gekroond is Champagne een wijn voor de groten der aarde. Geliefd in kringen van kunst en literatuur, maar net zo op zijn plaats bij hoogtepunten in de sport, bij het tekenen van een contract of bij een familiefeest.
24
Serveren Inde18e eeuw werd Champagne meestal bij het dessert geschonken; de wijn was in die tijd wat zoeter van smaak en leek op de demi-sec van tegenwoordig. Het was toen al de enige wijn die men ook buiten de maaltijden dronk. Tijdens de volgende eeuw gaat men de wijn ook schenken aan het begin van het diner. Men ontwikkelt de minder zoete Champagne brut die uitstekend past bij alle gangen van een souperen zo vinden de Champagnes hun weg naar de beroemde restaurants en de wereld van de gastronomie. In onze tijd drinkt men Champagne als aperitief, bij de maaltijd en op ieder ander uur van de dag of de nacht.
DRIEHONDERD JAAR GENIALITEIT Oorspronkelijk waren wijnen uit Champagne „helder, licht,fris en een beetje prikkelend‟. Dat vormde de basis van hun succes. De Champenois bewezen hun genialiteit door die eigenschappen verder te perfectioneren. Om te beginnen besloten zij aan het eind van de 17e eeuw niet alleen witte maar ook blauwe druiven uiterst voorzichtig en langzaam te persen om hun wijnen die opvallende kristalheldere kleur te geven. Vervolgens ontdekte men dat door het in één cuvée samenbrengen van wijnen uit verschillende wijngaarden in het Champagnegebied de gewenste harmonie werd bereikt. De beheersing van het proces van de mousse-vorming was het derde bewijs van de genialiteit van de Champenois. Perfectioneren In de loop van de 20e eeuw begon m en m et de selectie van druivenrassen en gisten ten behoeve van het fermentatieproces, met de verbetering van snoei-en entmethoden en met de bescherming van de wijngaarden tegen parasieten. De kwaliteit van persen en vinifiëren is gegarandeerd door de aanwezigheid van 2000 „vendangeoirs/pressoirs‟, verdeeld over het gehele wijnbouwgebied.
25
Ontdekken De Champenois laten u graag kennis maken met hun geschiedenis en tradities. Zij vertellen met liefde over dit verleden,onthullen de productiegeheimen van hun wijnen en tonen vol trots voorwerpen en gereedschappen die men al generaties lang bezit. De ontvangst is altijd hartelijk, zowel bij de grote Champagnehuizen als bij de wijnboeren thuis.
DE REGELS VAN DE KUNST Champagne dankt zijn uitzonderlijke reputatie in de gehele wereld aan zijn beroem de persoonlijkheden en aan de merken die fungeerden als de eerste ambassadeurs. Strenge regelgeving, gericht op het instand houden van veeleisende norm en, zorgt ervoor dat de herkomstaanduiding „Champagne‟ slechts die wijn en betreft,geproduceerd in de Franse regio Champagne:dat is de betekenis van de Appellation d‟Origine Contrôlée Appellation In1927 legt een wet de grenzen van het wijnbouwgebied vast, met inachtneming van het wijnbouwverleden van de afzonderlijke gemeenten, gehuchten en percelen. Na 1927 zijn er slechts drie druivenrassen toegestaan:de pinot noir,de chardonnay,de pinot meunier. Er kwam regelgeving ter verzekering van de kwaliteit: beperking van de opbrengst per hectare en beperking bij het persen van de druiven,snoeimethodiek, inrichting van de wijngaard wat betreft hoogte, onderlinge tussen ruimte en beplantingsdichtheid,handmatig oogsten. Recenter zijn de voorschriften die de rijpingstijd van de Champagnes, alvorens zij op de markt mogen komen, verlengen: ten minste 15 m aan den voor een brut zonder jaartal,drie jaar voor een Champagne met jaartal– een „millésimé‟.
26
Bescherming Het woord Champagne geniet zoveel aanzien, dat het veel afgunst wekt. Een van de taken van het Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne (CIVC) is de bescherming van het exclusieve karakter van de Appellation Champagne.
GESIGNEERDE WIJNEN De etiketten van Champagnewijnen dragen de naam van hun producent. Het gebruik van de familienaam bevestigt overduidelijk dat iedere wijn een individuele creatie is waarin men een stijl,een persoonlijkheid,een traditie herkent. De grootste Champagnemerken zijn over de hele wereld beroemd. Wie maakt Champagne? De geschiedenis van Champagne is doortalrijke vrouwen en mannen geschreven. De Champagnehuizen waren de eerste die Champagne maakten van druiven uiteigen wijngaarden of van druiven die zij kochten bij de wijnboeren – de „vignerons‟. De wijnboeren kunnen ook hun eigen Champagnes produceren of hun druiven toevertrouwen aan een samenwerkingsverband van producenten. In de meeste gevallen echter verkopen zijde druiven aan één van de Champagnehuizen. De keldermeester De keldermeester is de schepper van de Champagne. Ofwel staat hij aan het hoofd van een Champagnehuis,ofwel is hij zelf een wijnbouwer die in familieverband werkt. Hij waakt over de selectie van de druiven, het maken van de wijn en de rijping. Hij heeft als missie de stijlen esprit van het huis uit te dragen en voort te zetten. Hij doet dit in samenwerking met de oudere generatie,die de kennis bezit en m et de jongere generatie, die deze nog moet verwerven. Allen die in de wijnkelders werken, vallen onderzijn verantwoordelijkheid : zij die de flessen draaien in de rekken, het depot verwijderen,de flessen voorzien van kurken en etiketten.
27
DE MAGIE VAN DE MOUSSE Er zou geen Champagne zijn zonder de magische aanwezigheid van belletjes, het resultaat van de langzame werking van gistcellen in de koelte van de kelders. In een niet aflatende dans stijgen zij als een parelsnoernaar het oppervlak, waar fruitige of florale aroma‟s loskomen. Moussevorming Vroeger werd de natuurlijke gisting, die in de herfst begon, door de winterkoelte in de kelders vertraagd. De wijnen behielden een deel van hun suiker, die met de komst van de lente warmte de gisting opnieuw ingang zette. Deze tweede gisting voltrok zich in hermetisch gesloten flessen en niet in vaten;de mousse bleef tot aan het openen van de fles hierin opgesloten. Eeuwenlang waren de talenten van de Champenois gericht op het beheersen van dit natuurlijke proces, ingegeven door de wens naar uitzonderlijk verfijnde en blijvende belletjes. Glazen Hoewel Champagne altijd al gekoeld werd geschonken, gebruikte men in e de begintijd (18 eeuw) een kegelvormig glas op een korte voet. In de 19e eeuw komt de coupe in zwang, maar kenners gaven de voorkeur aan de „flûte‟. Tegenwoordig kiest men voor een tulpvormig glas,waarin de belletjes alle ruimte krijgen en de aroma‟s zich ten volle kunnen ontwikkelen. De beste manier om de glazen te reinigen is ze om te spoelen met warm water.
28
DE VERSCHEIDENHEID VAN INDRUKKEN Neem de tijd om de rijkdom aan nuances van de verschillende Champagnes te leren kennen. Het oog onderscheidt de kristalheldere bleekheid van een levendige en lichte Champagne en de volheid van een rijpe Champagne met een kleur van diep goud. De neus ontdekt de geur van een bos of een aroma van citrusvruchten, herkent de geur van viooltjes of van verse amandelen. Het gehemelte ervaart de frisheid, de tinteling van de mousse en dan de sensatie van de afdronk, die bij elke wijn weer anders is. De Champagnefamilies Er zijn er vier : Champagnes met veel corps, sensueel,krachtig, goed gebouwd en intens, met een toets van nat hout, een herfstbos,van kruiden en rood fruit. Champagnes met esprit, volleven, delicaat en lichtvoetig met geuren van planten en citrusfruit. Champagnes met een hart, weelderig, warm, harmonieus met geuren van vers brood, kaneel en honing. Vaak zijn dit rosé of demi-sec Champagnes. Champagnes met een ziel, vol gerijpt, complex en rijk, met een bouquet van verfijnde en delicate kruiden. Tot deze familie behoren bijzondere cuvées en zeldzame millésimes. Goede combinaties met gerechten Krachtig als ze zijn passen Champagnes met corps heel goed bij foie gras, parmaham, stoofpot, osso bucco of gevogelte. Esprit Champagnes zijn een perfect aperitief, voegen zich als vanzelfsprekend bij vis en schaaldieren, maar smaken ook heel goed bij een sorbet of een ander nagerecht met ijs. Champagnes met een hart harmoniëren goed met lamsvlees, zoetzure maar ook gegratineerde gerechten, lauwwarme taarten, roodfruit, en waarom ook niet bij een high tea. Champagnes met een ziel vragen niet meteen om een spijscombinatie. Zij zijn eten en drinken tegelijk.
29
HET MENGEN VAN CRUS EN OOGSTJAREN Het gebruik in de Champagne om wijnen van verschillende druivenrassen, uit verschillende jaren (reservewijnen genoemd) en uit wijngaarden met verschillende kwaliteitsaanduidingen te mengen,ontstond aan het eind van de 17e eeuw. Aan de hand van talloze proeverijen zoekt men op basis van verschillende elementen naar een harmonieus evenwicht en creëert men de cuvée in overeenstemming met de karakteristieke stijl van het Champagnemerk. Deze door de Champenois uitgedachte briljante werkwijze doet zowel een beroep op het smaakgeheugen als de ervaring. De druivenrassen Slechts drie druivenrassen zijn toegestaan: de pinot noir, een blauwe druif met wit sap, komt voornamelijk voor op de Montagne de Reims en in de Côte des Baren geeft de wijn en aroma‟s van rood fruit en zorgt voor een stevige structuur en kracht. de pinot meunier, ook blauw met wit sap, komt vooral voor in de Vallée de la Marne en wordt gekenmerkt door zijn soepelheid. Deze druif maakt de wijnen rond en geurig. de chardonnay, een witte druif, met als locatie de Côte des Blancs. Het is het druivenras van de finesse. Deze variëteit geeft Champagne zijn florale, soms zelfs minerale aroma‟s. Het scala Huizen en wijnboeren bieden meerdere soorten Champagne aan. Elke soort, elke cuvée, is anders samengesteld, maar alle kenmerken zich door een stijl die hoort bij de producenten die consequent wordt nagestreefd. In de Brut „non-millésimé ‟(zonder jaartal) komt die stijl het beste tot uiting. Het is meest al een assemblage van wijnen uit verschillende oogstjaren en wijngaarden.
30
De Millésimés (met jaartal) zijn samengesteld uit wijnen van één en hetzelfde oogstjaar. Alleen in uitzonderlijke oogstjaren besluit men een Champagne met jaaraanduiding te maken. Het zijn wijnen meteen voornaam karakter. De Rosé, gekenmerkt door kleur en volheid van smaak, maakt men door de blauwe druivenschillen korte tijd met het druivensap te laten gisten of door toevoeging van een beetje stille rode wijn uit de Champagne. De Cuvées spéciales – al dan niet met jaartal– zijn samengesteld uit de meest verfijnde wijnen. De Demi-sec onderscheidt zich van de Brut door een iets zoetere smaak.
DE HOVENIERS VAN DE WIJNGAARD In de Champagnestreek lijken wijngaarden tegen de met bossen bekroonde hellingen om hoog te klim m en. De akkers zijn verdeeld in kleine percelen en lijken welde tuinen van de wijnboeren. Ze worden elk met aandacht voor de specifieke kenmerken bewerkt op dat de typerende karakteristiek van de toekomstige wijn gegarandeerd wordt. Het zorgzame en nauwkeurige werk van de wijnboeren in deze noordelijke streek is bijzonder zwaar. De jaarcyclus in de wijngaard Vanaf de winter tot de maand augustus volgen het snoeien, vastbinden, dieven, leiden, stutten, opbinden en tot slot inkorten elkaar op. Het hele jaar moet er een uiterste inspanning worden geleverd om uiteindelijk in september/oktober gezond fruit te kunnen oogsten. De grond moet worden bewerkt en schoongehouden. In de lente is er de angst voor hagelen vorst aan de grond. Tot in juni is er de zorg voor de bloesem. Door de hoge kwaliteitseisen worden de druiven met de hand geoogst. Men plukt alleen de mooiste trossen. Die gaan zo snel mogelijk naar de persinstallaties waar een langzame en niet te harde persing resulteert in een hoge kwaliteit. Het klimaat bepaalt de data van de oogst, dieper druivenras en wijngaard verschillen.
31
Traditionele feesten Ter ere van de wijnbouw kent men in de Champagnestreek twee hoogtepunten. Saint Vincent, het feest van de schutspatroon van de wijnboeren op 22 januari. Gehuld in traditionele kleding begeven de wijnboeren zich in processie –het kleurrijke beeld van hun schutspatroon meedragend–op weg naar de heilige mis. Op de laatste dag van de oogst is er het feest van de „cochelet ‟: wijnboeren en plukkers verzamelen zich rond de potée champenoise voor een heerlijk eetfestijn.
EEN UNIEK GEBIED
De bepalende kenmerken van het wijngebied van de Champagne staan uiteindelijk ook aan de basis van het unieke karakter van deze wijn. Het relatief vochtige en koele klimaat wordt door twee geografische bijzonderheden gecompenseerd:een krijtlaag die een natuurlijke bodemdrainage vormt en een heuvelachtig landschap waardoor de wijngaarden optimaal profiteren van de inwerking van de zon. Daardoor geven de wijngaarden het beste wat zij te bieden hebben. De grote regio’s De trilogie klimaat-bodem-ondergrond varieert binnen het wijnbouw-gebied, maar er zijn niettemin vier grote regio‟s aan te wijzen: de Montagne de Reims waar de wijngaarden op de flanken liggen van de hellingen tussen het plateau en de valleien van de Ardre en de Vesle. De Montagne de Reims is bijna in z‟n geheel een beschermd regionaal natuurgebied. de Vallée de la Marne, waarde hellingen aan weerszijden omhoog rijzen, de meanderende rivier in al haar kronkelingen volgend van Aÿ tot aan de Aisne en voorbij Château-Thierry. de Côte des Blancs, waar de wijngaarden de hellingen volgen die van noord naar zuid Epernay verbinden met de hellingen rond Sézanne. de Côte des Bar en Montgueux, waar de zacht glooiende hellingen tussen Seine en Aube in het zuiden van het Champagnegebied een liefelijk landschap vormen.
32
GOED OM TE W ETEN Type Champagne Extra-Brut, Brut Integral of Brut Zero
Types Champagne…
Suikergehalte Opmerkingen 0%
Voor de ervaren champagne drinker en/of degene die van erg droge champagne houdt.
1%
Voor het merendeel van Champagne minnend Nederland.
Extra-sec Demi-Sec/Dry
1-3 % 3-5%
Het compromis tussen zoet en droog. Voor de liefhebbers van zoete champagne (vaak de voorkeur van dames)
Doux
8-15%
Voor de liefhebbers van zeer zoete champagne
Brut
Soorten mousserende wijnen… Er zijn vele soorten mousserende wijn verkrijgbaar. Champagne komt altijd uit de Champagne streek rondom Reims, Epernay en Aube, Frankrijk. Ander mousserende wijnen uit Frankrijk worden vaak onder de naam Crémant, of Vouvray verkocht terwijl soortgelijke type aanduidingen (bijv Brut,Rosé etc) gebruikt worden. Mousserende wijnen die niet uit Frankrijk afkomstig zijn worden vaak verhandeld onder hun eigen soortnaam . Dat Champagne alleen maar uit de Champagne streek mag komen is het resultaat van kudde Franse wetten uit 1914-1918. Veel sterker nog: Zelfs de naam "Methode Champanoise" is volgens diezelfde wetten voorbehouden aan de producenten uit de Champagne streek. Franse wetten gelden echter formeel niet buiten Frankrijk.
33
Alle landen in de EU zijn echter zo vriendelijk geweest om zich in alle redelijkheid achter de Franse wet te scharen omdat ze anders geen vriendjes met de Fransen konden blijven. Toen de Fransen echter beslag wilden leggen op de naambordjes van het dorpje "Champagne" in Zwitserland (dat die naam alleen paar duizend jaar heeft) hebben de Zwitsers toch maar even aan de Fransen uitgelegd dat er grenzen zijn. Veel andere landen zijn ook gezwicht voor zware druk uit Frankrijk. In Zuid Afrika zie je tegenwoordig nauwelijks het woord Champagne meer, het spul heet daar ondertussen Methode Cap Clasique (de druiven en het proces zijn overigens100% hetzelfde is als bij het Champagneproces, alleen de gronden het klimaat is een beetje anders, niet noodzakelijkerwijs slechter). Hoe verder je van Frankrijk af komt des te meer zie je echter weer flesjes met Champagne gedrukt op het etiket. Argentinië, Brazilië, Australië en Nieuw–Zeeland doen volgens mij niet 100% mee aan de Franse spelregels. De Zuid-Amerikanen noemen hun lokale brouwsel: Champaña (Lees: Sjampanjaa). Onderstaand een overzicht van hoe het bruisende spul tegenwoordig genoemd wordt:
34
Soort wijn "Normale" Champagne
Omschrijving "Witte" Champagne gemaakt van 30-50% Chardonnay,3050% Pinot Noir en 0-30% Pinot Meunier uit de Champagne Ardennen (A O C)
Blanc de Blancs (BdB )
"Witte" Champagne, gemaakt van Chardonnay druiven uit de Champagne Ardennen (A O C)
Blanc de Noirs (BdN )
"Witte" Champagne gemaakt van Pinot Noir en Pinot Meunier druiven uit de Champagne Ardennen (A O C)
Rosé
"Roze" Champagne gemaakt van Chardonnay ,Pinot Noir en Pinot Meunier druiven uit de Champagne Ardennen (A O C).
Methode Champenoise
Champagne, afkomstig uit de Champagne Ardennen
Methode Cap Clasique
Sparkling White Wine, afkomstig uit de Zuid Afrika (ook wel Vonkelwijn genoemd)
Methode Traditionel
Sparkling White Wine, niet afkomstig uit de Champagne Ardennen.
Sparkling Red
Sparkling Red Wine, niet afkomstig uit de Champagne streek (vnl. Australië)
Cava
Witte Spaanse mousserende wijn
Crémant
Franse (niet-Champagne) mousserende wijn
Vouvray
Franse (niet-Champagne) mousserende wijn
Sekt
Witte Duitse mousserende wijn
Spumante
Italiaanse mousserende wijn (vaak rood)
Champanski
Witte Russische mousserende wijn, zeer zoet
Champaña
Witte Zuid Amerikaanse mousserende wijn, vaak methode Traditionel
.
35
Soorten flessen… Champagne flessen zijn dikwandiger dan normale wijnflessen omdat er tot 6 bar druk in de fles kan zijn. Kenmerk van de Champagne fles is de ring om de hals van de fles. Achter deze ring wordt namelijk het muselet (letterlijk: muilkorf) bevestigd. In de markt worden tien verschillende maten gebruikt. De eenheid van maatvoering is de bottle, oftewel 75 cl. Iedere maatfles heeft zo zijn eigen naam : Fles Kwart fles Halve fles Fles Magnum (twee flessen) Jéroboam (vier flessen) Rehoboam (zes flessen) Mathuselem (acht flessen) Salm anazar (twaalf flessen) Balthazar (zestien flessen) Nebuchodonosor (twintig flessen) Salamon (vierentwintig flessen) Primat (zesendertig flessen) Melchizedec (veertig flessen)
Volume 0.187 liter 0.375 liter 0,750 liter 1.5 liter 3.0 liter 4.5 liter 6.0 liter 9.0 liter 12 liter 15 liter 18 liter 27 liter 30 liter
In België worden voornamelijk hele flessen verkocht. Een enkele keer wordt nog weleens een halve fles of een Magnum verkocht. De Balthazaren Nebuchadnezzar worden nog nauwelijks geproduceerd. De laatste drie Groottes zijn pas nieuw en worden alleen door Drappier geleverd. Bij de grotere maten(Jeroboam en groter)vindt de tweede gisting niet meer in de flesplaats. De gisting vindt in normale flessen plaatsen de champagne wordt onderdruk overgeschonken in de grotere flessen. Dit proces heet transvasage.
36
De kenners zijn er over eens dat de beste champagnes uit een magnum komen. De reden voor het kwaliteitsverschil is de oppervlakte van de wand van een magnum groter is als van een normale fles. Het blijkt dat het bezinksel van een champagne het best verwijderd kan worden indien een magnum wordt gebruikt. De rand rondom de bodem van de fles is het zwakste punt van de fles. Dit is bewust zo gedaan opdat de bodem er afspringt indien de druk in de fles om duistere reden te hoog wordt. Doordat de bodem er af springt blijft de rest van de fles heel en zal niet een hele stapel flessen omvallen. Dit laatste is niet onaardig als je je realiseert dat er in de opslag soms 20.000 flessen op elkaar gestapeld liggen.
Etiketten… Op Champagne etiketten staan vaak zinvolle zaken die het de Champagne kenner makkelijk maken om de Champagne te herkennen. Zelfs de kwaliteit is vaak van het etiket af te lezen. Een aantalitem s zijn bijna standaard voor alle types en merken van Champagne: Het woord CHAMPAGNE staat prominent op het etiket. Is dit het geval dan kan je er van uit gaan dat het hier om een Champagne uit de champagne streek gaat. Staater Champenoise, methode traditionel of iets dergelijks dan gaat het om iets anders. Het champagne huis dat de Champagne heeft geproduceerd (in het voorbeeld Moët & Chandon). Het type champagne (Extra-Brut/Brut Integral/brut Zero met 0% likeur, Brut met 1% likeur, Extra-sec met 1-3 % likeur, Demi-Sec/Dry met 35% likeur, Doux met 8-15% likeur) De plaats/land waarde champagne is geproduceerd (Reims, Ay, Epernay, Hautvillers etc) Het percentage alcohol(vaak 12% ) De grootte van de fles (0,187 liter,0.375 liter.,0.75 liter, 1.5 liter,3 liter,4.5 liter,6 liter,9 liter,12 liter,15 liter)
37
Naam van de champagne (bijvoorbeeld: Cuvée speciale,Brut Imperiale,Vintage 1990). Staat er niets dan heeft men vaak meteen "gewone"champagne. Het jaar van wijnoogst(vaak alleen bijgoede jaren) Registratie code N M-X X X -X X X (geeft aan of de leverancier een negociant manipulantis)De gebruikte codes staan in onderstaande tabel N M Négociant-Manipulant Een producent die,om Champagne te m aken,druiven in bulk koopt van kwekers RM Récoltant-Manipulant Een kweker die zowel druiven levert aan de Champagne huizen als ten behoeve van het m aken van zijn eigen Champagne CM Coopérative-M anipulant Een coöperatie van kwekers die tevens hun eigen Champagne onder een eigen label maken. RC Récoltant-Coopérative Een kweker die een Champagne die door een coöperatie gemaakt is) verkoopt onder zijn eigen naam. SR Société de Récoltants Een firma, opgezet door twee of meer kwekers,die grond delen en hun Champagne onder meer dan een merk in de markt zetten. N D Négociant Distributeur Een firma die Champagne levert die niet door hen is gemaakt. M A Marque d'Acheteur Een merknaam in eigendom van een koper (zoals een restaurant, supermarkt of wijnhandelaar)
38
Een fles openen… Alvorens een Champagne fles te openen dient het verpakkingsmateriaal te worden verwijderd (niet te veel,alleen de kurk en muselet moet vrijkomen) en het muselet zelf open te draaien (5 slagen). In de horeca wil men de folie nog wel eens om de kurk laten zitten. Ik ben hier op tegen om dat je het dopje onder het ijzerwerk dan niet kan zien. Daarnaast kan je dan niet goed anticiperen op het kurk-effect bij het openen. Als je de fles met de hand gaat openen houdt je de fles onder een hoek van 45 graden van je af gericht, waarbij je natuurlijk niet richt op je tafeldame, het schilderij van Monet of de lokale kristallen verlichting. De truc is om de kurk zodanig uit de fles te krijgen dat een licht sissend geluid hoorbaar is. De handigste methode is om de fles (dus niet de kurk) zachtjes iets te draaien en daarna tegen te houden. Plop is absoluut fout. De kurk wegschieten is leuk maar ook fout, dan gaat immers de kostbare koolzuurverloren bij het wegschieten. Mocht de fleste veel geschud zijn tijdens transport of iets dergelijks dan kan je er niet om heen dat de champagne spontaan uit de fles komt. Daarvoor heb je natuurlijk de glazen bij de hand. Hierdoor gaat zo min mogelijk goddelijk vocht verloren. Alternatieve, maar zeker geen mindere, methode is het openen van Champagne met een Sabel. Hierbij wordt de fles voorbereid en wordt met een Sabel de kop van de hals (inclusief) kurk af geslagen. Dit fenomeen noemt men sabreren.
Welk glas? Echte Champagne wordt gedronken uit een echt Champagne glas. In de jaren 60 vond men dat een Champagneglas een coupe (a la ijscoupe) moest zijn. Ondertussen is men erachter dat door het gebruik van een dergelijke coupe de bubbles in no-time vervliegen hetgeen toch weer zonde is.
39
Het beste glas om Champagne uit te drinken is de flute, een tulpvormig glas met dunne wand. Leuk detail is dat sommige glasfabrikanten soms op de bodem van het champagneglas een druppeltje glas aanbrengen. De Champagne zal dan vanuit dat druppeltje continu om hoog borrelen. Er gaat ook niets boven een kristallen glas. De structuur van het glas is wat ruwer waardoor de bubbles beter tot hun recht kom en.
En dan nog even dit… Champagneglazen mogen niet in de afwasmachine of in ruim sop gewassen worden. Hier blijven altijd resten achter op het glas waardoor de Champagne de volgende keer acuut neer slaat. U zult zich vast wel de recepties herinneren waar u met een dode champagne heeft gestaan. Dit heeft hoogstwaarschijnlijk niet aan de champagne als wel aan het de wijze waarop het glas is schoongemaakt gelegen. Heeft u (of uw gastheer) toch gebruik gemaakt van de afwas bewerk de glazen dan voor. Dit kan heel eenvoudig door een snufje zout in het glas te doen en een beetje lauw water. Dan goed een minuutje goed schudden met de hand op de opening en daarna de inhoud weggooien. Aansluitend meteen zachte droge theedoek de glazen afdrogen en oppoetsen. Probeer contact tussen de vingers en de binnenzijde van het glas te vermijden. Het vet van de vingers heeft hetzelfde effect als afwas.
40
Hopelijk was het een leuke gezellige Bondsdag !
Bedankt voor jullie aangenaam gezelschap !!
