Indumation.be 2011 haalt vakbezoekers

JUNI 2011

184

Hydropneuma

Dé referentie voor aandrijf- en besturingstechniek

Indumation.be 2011 haalt 5.012 vakbezoekers

Leuven X - P 309959 - 12,50 EUR

2de trimester - 41e jaargang - Afgiftekantoor

Driemaandelijks tijdschrift van FIMOP en BELGITRANS -

Eerste editie van nieuwe vakbeurs in Kortrijk Xpo meteen voltreffer.

6 - Debat: de toekomst van pneumatica

22 - Opening eerste Marine Parker Store in België

35 - Digitale elektronica in hydraulische componenten

7844 x

passie!

...en enthousiasme voor technologie stralen de producten van ifm electronic uit. Met onze sensoren en systemen beweegt u de wereld. Kies uit 7844 producten het gepaste voor uw toepassing. Productdiversiteit heeft een naam : ifm electronic.

ifm electronic – close to you! 100 - Lezersdienst

www.ifm.com / be

Zuiderlaan 91 – 1731 Zellik · Telefoon: 02 / 481.02.20

BELGITRANS

Association Belge pour les Techniques d’Entraînement (mécaniques, électriques, mechatroniques et hydro-dynamiques)

Asbl FIMOP Tél: +32 (0)2 640 77 35 Fax: +32 (0)2 640 84 80 [email protected] www.fmop.be

Asbl BELGITRANS Tél: +32 (0)2 640 84 32 [email protected] www.belgitrans.be

CONSEIL D’ADMINISTRATION JEAN-PIERRE VAN DER KELEN, Testo M. DE WINTER, Service Hydro M. BOELS, Parker Hannifin PHILIPPE CONSIGLIO, Bosch Rexroth R. DECLEER, Decleer, Gaelens & Part.

CONSEIL D’ADMINISTRATION R. PATERNOSTER, AZ Hollink Belgium L. DE GROEF, Esco Transmissions. G. HEYVAERT, MGH P. BOURGUIGNON, Hansen Transmissionss L. VAN HOYLANDT, Act in Time

VERIFICATEURS AUX COMPTES M. VANDERPERREN, Parker Hannifin

VERIFICATEURS AUX COMPTES O. VAN HEER, WEG Europe

COMMISSIONS CONFEDERATION AFFILIATIONS CONDITIONS GENERALES CETOP ENSEIGNEMENT – IHP EVENTS & SALONS REPERTOIRE REVUE AUTOMATION/HP MARCOM GROUP ENQUETES DE MARCHE - HYDRAULIQUE - PNEUMATIQUE - VANNES E-NEWS – WEBSITE DEONTOLOGIE COORDINATEUR

COMMISSIONS MARKETING EXPOSITIONS MEDIA WEBSITE

MEMBRES 2010 AB Flex AF BELGIUM ASCO NUMATICS BENELUX ATLAS COPCO COMPRESSEURS BOGE COMPRESSEURS BOSCH REXROTH BREVINI BELGIO BURKERT CONTROMATIC CLIPPARD EUROPE CQS TECHNOLOGIES COMPAIR GEVEKE DECLEER-GAELENS & PARTNERS DINAMIK COMPRESSOR Doedijns Fluidap Doedijns International DONALDSON ULTRAFILTER ERIKS + BAUDOIN Euregio Hydraulics FESTO BELGIUM FLUIDTECH Hansaflex GATES EUROPE HOGESCHOOL WEST-VLAANDEREN (PIH) HYDAC HYDRAULIC ASSISTANCE HYDRAUMEC INTERNATIONAL HYDRAUVISION Hydro Tools INGERSOLL RAND BENELUX LinMotion Manuli Fluiconnecto nv OLAER BENELUX Norgren PALL BELGIUM PARKER HANNIFIN PIRTEK BENELUX REM B SAUER DANFOSS SERVICE HYDRO SMC PNEUMATICS TESTO VAN DE CALSEYDE Van Heck Interpieces/Ipar VEMOFLEX

MEMBRES 2010 ABB ACT IN TIME ATB AUTOMATION AVD BELGIUM AZ HOLLINK BELGIUM BEGE AANDRIJFTECHNIEK BRAMMER BREVINI BELGIO CALDIC TECHNIEK BELGIUM Eriks Motion Control ESCO TRANSMISSIONS GKN SERVICE BENELUX HABASIT BELGIUM HANSEN TRANSMISSIONS INT. L. TAS & CO KTR MEA MGH OPTIBELT Psi Control Mechatronics RENOLD CONTINENTAL REXNORD ROTERO BELGIUM SEW EURODRIVE SIEMENS SKF STROMAG TRANSMO VOITH TURBO WEG BENELUX

JUNI 2011

Association Belge des Fabricants, Importateurs, Distributeurs de Matériel Hydraulique, Pneumatique et d’Automatisme pour l’Industrie et Techniques Associées. Membre du Comité Européen CETOP

184

FIMOP

Hydropneuma

Dé referentie voor aandrijf- en besturingstechniek

Omslagverhaal

COLOFON SECRETARIAAT Wielstraat 12 B - 2880 Bornem Tel Fimop: +32 (0)2 640 77 35 Tel Belgitrans: +32 (0)2 640 84 32 Fax: +32 (0)2 640 84 80 [email protected] www.hydropneuma.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER René Decleer, FIMOP p/a KHNB, Louisalaan 500, B 1050 Brussel

11 - Indumation.be 2011 haalt 5.012 vakbezoekers

Inhoud REPORTAGE Debat: de toekomst van pneumatica

6

Schneider Electric wint Best Communication Award op Indumation.be

9

Mobiele robotica

21

Opening eerste Marine Parker Store in België

22

Lucht is geld

26

Total Integrated Automation Portal

33

REALISATIE CxO Europe Wielstraat 12 - B -2880 Bornem

Mechatronica betekent mogelijkheden

40

PUBLICITEIT Dirk Vermant – gsm: +32 (0)477 270 787 e-mail: [email protected]

TOEPASSING

REDACTIECOMITE Ing. René Decleer, Ing. Roger Stas, Robert Paternoster mba

Redactie Stijn Dom - tel: +32 (0)2 640 77 35 - e-mail: [email protected] DRUKKERIJ Artoos, Kampenhout Verspreiding 6.500 ex. NL + 4.500 ex FR Automation Magazine is een uitgave van de beroepsverenigingen Fimop en Belgitrans.

Sneller, slimmer en meer functionaliteit: WAGO Ethernet controller 2.0

11

Perslucht houdt slijpstenen in beweging

25

Digitale elektronica in hydraulische componenten

35

BEURZEN

De advertenties in Automation Magazine worden ter goedkeuring aan het redactiecomité voorgelegd. Alle advertenties die betrekking hebben op de technieken en de producten voor industriële automatisering komen in aanmerking voor publicatie.


Alle artikels en berichten in de redactionele bijdragen van dit tijdschrift werden door de redactie geselecteerd. Zij verschijnen gratis en bevatten geen advertenties. De auteurs zijn verantwoordelijk voor hun teksten.

TUBUS structuurdemper nu ook als

Volgend nummer: september 2011

ACTUALITEIT

neerhouderdemper verkrijgbaar

16

42-46

31

ATEX gecertificeerde ventieleilanden met

AUTOMATION paraît aussi en français

remote veldbus aansturing

31

Lid van de Unie van de uitgevers van de Periodieke Pers.

Safety rotatie encoder RVK58S

39

Condensatie krijgt geen kans

39

Copyright FIMOP 2011

184 - JUNI 2011 - P 3

Voorwoord INDUMATION = INNOVATION = ? ! ? ! Indumation is voorbij en… Wat is het verdict? Het woord verdict is niet echt neutraal, hoewel het van verus en dictum komt of de ‘waarheid’-‘gezegd’. Het woord zelf is van het Latijn via het Engels in ons woordenboek gekomen en blijft toch hangen in een sfeer van ‘oordeel’ > mening, vonnis, beslissing of ‘uitspraak van een jury’ (Van Dale). En toch wordt er over gepraat, soms erg negatief, soms super positief en een heleboel tussenin. En iedereen spreekt alleen voor zichzelf en zijn eigen gelijk en waarheid… van dat moment. Op gevaar af van de komende ‘debriefing’ te verstoren, willen we toch enkele punten bekijken die er staan, vaststaan! Drie vakverenigingen (Agoria, Belgitrans en Fimop), die de Technologiesector vertegenwoordigen, groeperen zich in een bijzondere denktank en voeren overleggesprekken en besprekingen met vakbeursorganisatoren. Uiteindelijk maken ze samen met Expo Advice een gloednieuwe vakbeurs, minder weelderig dan de jaren zeventig en tachtig, minder krampachtig dan de jaren negentig en minder minimalistisch dan de jaren later. Dat blijkt al gelukt. Automatiseren blijft het kernwoord, innoveren is de motivering en daar kan niets tegenop. De eerste aanblik van Indumation geeft een wauw-gevoel en de aankleding van de standen en het geheel is een soort back-to-thefuture indruk, voornamelijk dan voor diegene die al veertig jaar (1970 Industriële Uitrusting) vakbeurzen hebben meegemaakt. Men kan nog meer lyrisch doen maar de vraag van één miljoen blijft nog steeds: Welk rendement werd er bereikt?

The Belgian Factory » Process » Infrastructure automation show



INDUmation.be


www.indumation.be


OFFICIELE CATALOGUS / CATALOGUE OFFICIEL


plan du salon

6 – exposantenlijst /

liste des exposants

8 – exposantenprofielen / profils des exposants

60 – productenlijst /

liste des produits




2 – beursplan /



The Belgian Factory » Process » Infrastructure automation show The Belgian Factory » Process » Infrastructure automation show

18-20/05/2011 - Kortrijk Xpo






The Belgian Factory, Process, Infrastructure Automation Show








INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be


INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be

INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be

‘Inspired by’

INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be INDUmation.be The Belgian Factory » Process » Infrastructure automation show




P 4 - 184 - JUNI 2011




Eerst enkele cijfers: drie dagen van 10:00 tot 18:00 uur en één nocturne tot 22:00u – een bijzonder efficiënte catalogus (68 pagina’s) – 5.000 bezoekers (1.000 – 3.000 – 1.000) in drie dagen –160 exposanten in zaal 4 en zaal 5 (in Brussel ‘paleizen’ genoemd). Voorlopige vaststellingen: Sommigen vinden dat deze beurs maar een regionale beurs is, hoewel ze als nationale beurs werd bekend gemaakt en voelen zich daar dan ook niet echt thuis. Anderen vinden dat Kortrijk te ver is en haken af... Eén ding is zeker: De exposanten die vooraf de moeite gedaan hebben om op alle mogelijke manieren klanten en prospecten te informeren, hebben gewonnen. De exposanten die alleen componenten hebben tentoongesteld, hebben verloren. De exposanten die zich als systeemintegratoren konden bewijzen, waren de grootste winnaars. Bij de bezoekers was er toch hier en daar een zekere terughoudendheid te bespeuren. De crisis schijnt voorbij, laten we blij zijn en feesten? Die indruk hadden we niet. Dat bewijst ook de Algemene Vergadering van CETOP, in Zürich dit jaar.Wanneer ieder land zijn cijfers voorstelt, dan krijg men sowieso de top van 2008, de lawine van 2009, de vertraagde lawine, of de gestopte lawine, of een lichte helling naar boven in 2010 en de steile helling naar boven in 2011... tot in mei waar men een (sterke) stagnatie voelt. Het gaat te snel. Vergeet 2008, wordt gezegd, 2008 was niet echt. 2011 kan echt worden als deze steilte NU stopt of op zijn minst vertraagt. Toch gaat het goed met onze technieken en dat kan nog beter, ook ‘met de voeten op de grond’. Ook op de Algemene Vergadering van FIMOP (07/06/2011) kon men die trends terugvinden in de conjunctuurcijfers. We weten allemaal dat bij ons enkele tienduizenden vacatures bijgekomen zijn, en dat wekt hoop. Maar eerst ingevuld krijgen, dan produceren en verkopen, betaald worden en dan pas juichen.

R.P.A.Decleer Verantwoordelijke uitgever n

L aat gebr uik t e sme er olie he t milieu nie t naar de dui v el helpen.

Laat uw gebruikte olie ophalen door een erkend operator. Eén druppel gebruikte olie kan maar liefst

als uw olie volgens de door OVAM, BIM of

moeilijker. Uw gebruikte olie laten ophalen

1000 liter water vervuilen. Mede daarom

OWD voorgeschreven procedure is opge-

is ook goed voor uw portemonnee. Voor

bent u als professionele oliegebruiker ver-

haald, kan deze op een milieuvriendelijke

kleine hoeveelheden hebt u namelijk onder

plicht uw gebruikte olie te laten ophalen

manier worden gerecycleerd. Meng uw olie

bepaalde voorwaarden recht op een forfai-

door een erkend ophaler. Let er evenwel

bijvoorbeeld niet met andere afvalstoffen,

taire vergoeding. Verduiveld mooi meege-

op dat dit correct gebeurt. Immers: alleen

want dat maakt recyclage een heel stuk

nomen, toch?

Eerst smeren, dan recycleren Valorlub is een initiatief van het bedrijfsleven en erkend of aanvaard door de drie regionale overheden.

101 - Lezersdienst

REPORTAGE

In de vorige editie van Automation Magazine las u het verslag van het debat rond compressoren en perslucht. Dit keer verzamelden we de fabrikanten van pneumatisch materiaal rond de tafel. Zowel de opportuniteiten, de bedreigingen en de toekomst van de discipline werden onder de loep genomen.

De toekomst van pneumatica Welke rol speelt pneumatica binnen de aandrijftechnieken en hoe kunnen de fabrikanten daarop inspelen? Dat was de hamvraag van het debat over de toekomst van pneumatica. De deelnemers waren het erover eens dat pneumatica wel degelijk zijn plaats heeft in de sector, ook al wordt het niet altijd naar waarde geschat en zijn de elektrische aandrijftechnieken aan een steile opmars bezig. Jo Verstraeten, algemeen directeur bij Festo: “Festo profileert zich de laatste tien jaar ook als aanbieder van elektrische aandrijvingen. Wij bouwen subsystemen, nooit volledige machines, maar onderdelen van machines: het pneumatische of elektrische gedeelte of een combinatie van de twee. In de toekomst zullen zowel pneumatische als elektrische aandrijvingen een rol van betekenis blijven spelen. Het is belangrijk om de klant de toegevoegde waarde van een pneumatisch systeem duidelijk te maken.” Grégoire Jacobs, area manager bij Norgren: “Norgren is actief binnen de pneumatica en de fluid control. En ook op het gebied van elektronica. Tussen hydraulica en elektronica is er een belangrijke niche die door de pneumatica ingevuld kan worden. Rekening houdend met de levensduur, de energie-efficiëntie en de prijs blijft er ook in de toekomst een plaats voor pneumatische aandrijvingen.” Koen Tersago, account manager bij Doedijns International: “Wij positioneren ons als onafhankelijk speler op de markt van de pneumatica en ook als integrator. Wij bieden componenten aan en/of integreren ze in systemen. We maken ook actuatoren op maat voor onze klanten.” Maciej Szygowski, sales engineer bij Doedijns Fluidap: “Wij zijn gespecialiseerd in zowel hydraulica als pneumatica. Onze core business is engineering. We zijn zelf geen fabrikant en focussen op de niche van de snelschakelende ventielen. Pneumatische toepassingen worden hoe langer hoe meer vervangen door elektrische aandrijvingen, maar pneumatica blijft z’n plaats behouden in de markt.” Hugues Maes, managing director bij SMC Pneumatics: “SMC is een Japans bedrijf van pneumatica-componenten, maar we maken bijvoorbeeld ook elektrische actuatoren. Wij geloven sterk in het aanleveren van componenten. We gaan niet de weg van de integratoren op en doen geen totaalprojecten. We hebben natuurlijk know-how en zorgen ervoor dat de klant de gepaste componenten aangeleverd krijgt.”

Voordelen Jo Verstraeten: “Pneumatica wordt gebruikt bij de fabricage van tal van producten en komt voor en komt in bijna elk productieproces voor.” P 6 - 184 - JUNI 2011

Rudy Moreau, business unit manager bij Bosch Rexroth: “De beschikbaarheid van de fluid is een belangrijk voordeel. Als we het over rendement hebben, kunnen we altijd de prijs van de componenten laten dalen. Maar de essentie is de hoeveelheid energie die wordt gebruikt. Bij de productie van perslucht is er nog een grote marge van verbetering, vooral op het gebied van energieefficiëntie.” Grégoire Jacobs: “Perslucht is samendrukbaar en men kan er een energiereserve mee creëren. Een pneumatisch systeem is makkelijker te installeren dan een hydraulisch systeem. Een pneumatische component werkt op een flexibele manier, bijvoorbeeld bij een hoge temperatuur. Daarvoor zijn elektrische en hydraulische oplossingen minder geschikt.” Maciej Szygowski: “Perslucht is clean, wat je niet van hydraulica kan zeggen. En er is geen sprake van vervuiling. Perslucht is ook in grote mate geëvolueerd omdat compressoren ook in positieve zin veranderd zijn en performanter zijn geworden. Ze verbruiken hoe langer hoe minder energie.” Koen Tersago: “De beschikbaar van het medium is voor mij een groot voordeel. De eenvoud van installatie ook.” Jo Verstraeten: “Pneumatische componenten kan je niet overbelasten. Dat is bij elektrische aandrijvingen wel het geval. Als je een kracht uitoefent, moet je niet continu een energietoevoer uitoefenen. De kracht blijft in de pneumatische cilinder. Tot 10 meter per seconde gaan de pneumatische en elektrische aandrijvingen elkaar overlappen. Als je daar boven gaat, halen de elektrische aandrijvingen de bovenhand.” Hugues Maes: “In de toekomst zal er minder en minder perslucht nodig zijn voor pneumatische aandrijvingen. Pneumatica wordt ook heel veel gebruikt in ATEX-omgevingen.” Grégoire Jacobs: “Pneumatische oplossingen hebben de eigenschap om snel tot stilstand te komen. De fluid zelf zorgt voor het remmen. En de levensduur is ook een duidelijk voordeel van pneumatische aandrijvingen.” Rudy Moreau: “Pneumatica is – in vergelijking met elektronica en hydraulica – een technologie die technisch gezien gemakkelijk toegankelijk. Iemand met een beperkte opleiding slaagt erin om zich vrij snel te redden binnen de pneumatica. En dat is niet het geval bij hydraulica en elektronica.”

Nadelen Jo Verstraeten: “Als er een precieze positionering nodig is, zal men eerder voor een elektrische aandrijving gaan. Een perslucht-cilinder is eerder geschikt voor een punt-tot-punt-beweging op eindeslag.”

REPORTAGE

De deelnemers aan het debat (van links naar rechts): Maciej Szygowski (Doedijns Fluidap), Jo Verstraeten (Festo), Grégoire Jacobs (Norgren), Koen Tersago (Doedijns International), Hugues Maes (SMC Pneumatics), Rudy Moreau (Bosch Rexroth).

Jo Verstraeten: “De alledaagse toepassingen van pneumatica zitten vooral in deurtoepassingen zoals bussen, metro’s of treinen. Daarvoor worden pneumatische actuatoren gebruikt.” Hugues Maes: “In tandartspraktijken worden er ook heel wat pneumatische componenten gebruikt. Elke tandarts heeft in z’n kelder een compressor staan. En in de gezondheidssector zijn er veel toepassingen. In ziekenhuizen zijn er bedden die pneumatisch bediend worden. Matrassen worden bijvoorbeeld op verschillende segmenten opgeblazen om ligwonden te voorkomen. Analyse-apparatuur (voor bijvoorbeeld bloedanalyse) zit ook vol met pneumatica. Ook in carwashes en pretparken wordt veel pneumatica gebruikt.”

en flexibele bewegingen nodig, zeker voor verpakkingsmachines. Ook in de autoindustrie worden er veel pneumatische cilinders gebruikt, vooral in lasstangen. Kleine grijpers in robots werken ook met perslucht. De recyclagebusiness is een sector waar veel potentieel aanwezig is. Er worden meer en meer ventielen gebruikt om onderdelen te sorteren. Met ventielen gaat men de ongewenste componenten wegblazen. De snelheid en de levensduur van het ventiel zijn daarbij de troeven.” Grégoire Jacobs: “Als we spreken over grote krachten dan is hydraulica de meest geschikte oplossing. Toch wordt er in de zware industrie nog pneumatica gebruikt omdat er bij hydraulica brandgevaar is en pneumatische toepassingen – in tegenstelling tot hydraulische – ook gebruikt kunnen worden bij hoge temperaturen. Je moet de twee tegen elkaar afwegen.”

Maciej Szygowski: “De samendrukbaarheid van perslucht kan een nadeel betekenen. Voor een mooie vloeiende beweging te verkrijgen kan dat een synchronisatieprobleem veroorzaken.”

Jo Verstraeten: “Bij een grijper moet je kijken naar de houdtijd. Een elektrische grijper is interessanter als je te maken hebt met korte cyclustijden. Als je met een lange houdtijd zit, is pneumatica beter. Het komt erop aan om het juiste advies te geven in de constructiefase. ”

Jo Verstraeten: “Voeding en verpakking zijn de belangrijkste sectoren waarin pneumatica wordt gebruikt. Je hebt daar heel snelle

Hugues Maes: “Bij pneumatica is er altijd een slang in het spel. En als er complexe draaibewegingen nodig zijn in combinatie met bij-

184 - JUNI 2011 - P 7

t

Grégoire Jacobs: “Als een vrachtwagen met een glascontainer van 30 ton op een rotonde rijdt, zorgt het interne compensatiesysteem voor een tegengewicht. En daarvoor wordt pneumatica gebruikt. Om grote massa’s te verplaatsen, is hydraulica geschikt.”

t

REPORTAGE

voorbeeld grijpen, dan zit die slang als het ware in de weg. En dan ga je beter voor een elektrische aandrijving.” Koen Tersago: “Volgens mij liggen er opportuniteiten in de zuivere machinebouw. Verder ook in recyclage, voeding en verpakking. Dat zijn de drie grote markten waarin je actief bent als aanbieder van componenten. De Belgische markt is vrij conservatief en de meeste bedrijven blijven bij de grote aanbieders. Voor bijvoorbeeld Italiaanse en Chinese merken is het niet evident om hier voet aan de grond te krijgen.” Jo Verstraeten: “Klanten blijven dikwijls bij een leverancier niet wegens de kwaliteit van de componenten, maar voor het advies dat ze krijgen. Ze willen onmiddellijk on the spot advies. Verkopers moeten dus voldoende technisch onderlegd zijn. De kunst in de pneumatica is het juist dimensioneren. Als je overdimensioneert, zit je met een extra energiekost die je gedurende de hele levensduur van de machine meedraagt.” Hugues Maes: “Wij stellen vast dat een nieuwe medewerkers de eerste jaren een pure kost is. Het gaat om opleiden, opleiden en opleiden. Zodra je een aantal jaar ervaring hebt, wordt het gemakkelijker om de klant advies te geven. Je kan je onderscheiden door probleemoplossend mee te denken voor complexe oplossingen. Het gaat om meedenken met de klant.” Rudy Moreau: “In alle aspecten van een pneumatische installatie, heb je behoefte aan een specialist. Er komt veel kijken bij een aandrijving en ook externe elementen spelen een rol. Zolang het eenvoudig is, volstaat een basiskennis. Maar dat komt hoe langer hoe minder voor. Wij hebben onlangs een installatie gemaakt voor het afsnijden van de koppen van varkens. Zo’n varken beweegt voortdurend en oefent een kracht uit die groter is dan de kracht van de aandrijving. En dat heeft een invloed op de hele installatie. Als de installatie telkens blokkeert, dreig je de klant te verliezen.” Grégoire Jacobs: “Onlangs hebben twee prospecten hun keuze gemaakt op basis van het advies dat ze hebben ontvangen en niet op basis van de kwaliteit of de prijs van de componenten. We werken veel met verdelers. In dat netwerk is er veel verloop van personeel en voor ons is het net belangrijk om een beroep te doen op specialisten. Veel mensen hebben niet dezelfde competenties als de medewerkers van de fabrikanten zelf.”

Innovaties Hugues Maes: “Het meest innovatieve product dat SMC ooit heeft ontwikkeld, is de compactcilinder. Innovatie houdt rekening met de trends in de industrie. Het is niet zo dat de producten die je op de markt brengt telkens revolutionair zijn. Tegenwoordig is het een trend om bussystemen te gebruiken. Dat komt vanuit de industrie en als fabrikant van componenten moet je de industrie volgen.”

P 8 - 184 - JUNI 2011

Jo Verstraeten: “Vandaag zijn er weinig ontwikkelingen die baanbrekend zijn in de pneumatica. Het zijn verbeteringen van bestaande producten. Bij ons zijn de bionische toepassingen belangrijk als voorbeeld van innovatie. Wij inspireren ons voor een deel op toepassingen uit de natuur. Een afdeling binnen Festo werkt samen met universiteiten en onderzoekscentra. Dat soort producten blinkt uit door zijn eenvoud. Met de pneumatische spier heb je geen zuiger in de cilinder nodig. De spier trekt gewoon samen door ze met perslucht onder druk te zetten.” Rudy Moreau: “Pneumatica staat niet apart op een machine. Ze is gelieerd aan andere technologieën. De voornaamste innovatie van Bosch is het verminderen van het aantal componenten in een installatie. Elke component die we ontwikkelen, past altijd in het geheel.” Koen Tersago: “In plaats van de klassieke aandrijving, besparen wij 70% plaats ten opzichte van een klassieke actuator. Die wordt vooral gebruikt in de olie- en gasindustrie. In sommige raffinaderijen is er namelijk niet genoeg plaats om een grote actuator te plaatsen.” Grégoire Jacobs: “Innovatie situeert zich op twee domeinen. Ten eerste de flexibiliteit in de standaard producten. Dat speelt ook in op de behoeften van de eindklant. Een tweede aspect is de kwaliteit van de producten en de betrouwbaarheid. Pneumatica is nog altijd een betrouwbaar product op de markt en wij zijn verplicht om die betrouwbaarheid te behouden als we geloofwaardig willen blijven. Een tweede element is uiteraard de toegevoegde waarde van een product voor de eindklant. Wij delen onze know-how met onze klanten.” Jo Verstraeten: “Elke machinefabrikant kan vandaag pneumatica integreren en die machine ook verkopen. Het probleem is dat je machines niet met elkaar kan vergelijken. Maar als je twee dezelfde machines vergelijkt, moet er toch een van de twee milieuvriendelijker zijn? Omdat die ene juister gedimensioneerd is, op lagere druk werkt of omdat de ventielen op de juiste plaats staan. Met andere woorden: laat de machine door een energie-audit gaan zodat de machineconstructeur de machine nadien beter kan verkopen aan zijn eindklant.” Hugues Maes: “De machinefabrikant kijkt op dit ogenblik nog te veel naar de prijs in plaats van naar de efficiëntie. Uiteindelijk is de eindklant daar de dupe van. Die komt dan naar ons en vraagt om een energie-audit omdat de machine (te) veel energie verbruikt. Maar eigenlijk is het kalf dan al verdronken want de audit had aan het begin van het traject moeten plaatsvinden.” n 102 - Lezersdienst

REPORTAGE

De direct marketing-acties zijn door de vertegenwoordigers van Schneider opgevolgd. Zij hebben hun klanten en prospecten rechtstreeks aangesproken. Ook via het klantenmagazine is er promotie gevoerd. Het resultaat van een campagne hangt in grote mate af van de kwaliteit van de CRM-database.

Schneider Electric wint Best Communication Award op Indumation.be we konden verwachten.” Toch ziet Philippe De Moor ook een punt dat voor verbetering vatbaar is. “We zijn er niet in geslaagd om mensen uit Wallonië naar de beurs te krijgen. Dat blijkt ook uit de cijfers. De bezoekers waren vooral mensen uit Oost- en West-Vlaanderen. Voor de volgende editie is dat duidelijk een aandachtspunt.” Waarom hebben jullie aan de beurs deelgenomen? “België had nood aan een grote beurs en daarvoor hebben we vanuit Agoria meer voor gepleit. De beurs is er gekomen op initiatief van de fabrikanten en had een breed draagvlak. Het is evident dat we ons in de picture plaatsen op een beurs over industriële automatisering. We waren verplicht om aan ‘image rebuilding’ te doen in de sector. En die doelstelling hebben we gerealiseerd.” Philippe De Moor, Industry Business VP bij Schneider Electric: “Het is evident dat we ons in de picture plaatsen op een beurs over industriële automatisering.”

Schneider Electric heeft op Indumation.be de Best Communication Award gewonnen in de categorie voor standen groter dan 64 m2. Het bedrijf kwam als winnaar uit de bus omdat ze het meeste bezoekers naar de beurs heeft gehaald, rekening houdend met de oppervlakte van de stand. “We hebben een actieve marketingcampagne gevoerd en dat heeft resultaat opgeleverd”, vertelt Philippe De Moor, Industry Business VP bij Schneider Electric. Een beurs zoals Indumation is voor een bedrijf als Schneider Electric een grote investering. “De kwaliteit van de bezoekers heeft me het meeste verrast”, zegt Philippe De Moor, Industry Business VP bij Schneider Electric. “Het was een totaal nieuwe beurs en we wisten niet goed wat Energie-efficiëntie is speerpunt binnen missie Naar de markt toe profileert Schneider Electric zich op twee domeinen: ‘machine-strategie’ en ‘plant-strategie’. “Dat zijn onze Machine en Plant Struxture”, aldus De Moor. “Machine Struxture richt zich naar machinebouwers en Plant Struxture naar de industrie. Beide strategieën kaderen in de overkoepelende strategie van Schneider die Eco Struxture heet en ons in de markt zet als specialist inzake energiebeheer.” Nieuw Machine Struxture platform Schneider heeft twee aparte automatiseringsplatformen voor beide strategieën. De Moor: “Op Indumation hebben we ons nieuw Machine Struxture platform gelanceerd. Dat nieuwe platform bestaat uit een tweetal nieuwe PLC’s, motion controllers en een nieuw gamma frenquentiesturingen. En die worden allemaal ondersteund door één softwareplatform. Zowel de Machine Struxture als de Plant Struxture hebben hun eigen

Gepersonaliseerde aanpak Indumation.be is in het leven geroepen om de wildgroei aan beurzen een halt toe te roepen? Is die doelstelling bereikt in uw ogen? “Ik denk dat er op de markt nog een vrij grote aarzeling is geweest, maar door het succes van de beurs zal er bij de volgende editie een deel van de terughoudendheid verdwijnen. We zien ook dat veel mensen van hun bedrijf niet de mogelijkheid krijgen zich een volledige dag vrij te maken om een beurs te bezoeken. De nocturne werd dan ook door veel mensen gesmaakt.” Hoe hebben jullie het communicatieplan aangepakt? “We hebben een heel gepersonaliseerde aanpak gehanteerd. Onze direct marketing acties via e-mail vormden een belangrijke middel. We hebben drie acties via e-mail gedaan en daarmee telkens 16.000 mensen bereikt.” n 103 - Lezersdienst

PLC’s en softwareplatform. Het gaat om een twee compleet andere werelden. De behoeften van machinebouwer zijn volledig anders dan die van industriële plants. Zodra de machines in de plant zijn geïnstalleerd, ontstaat er wel een connectie tussen beide platformen. Op netwerkniveau is alles gebaseerd op de Ethernet-strategie.” Dubbele boodschap Schneider werkt met heel wat partners samen en gelooft sterk in die aanpak. “Binnen onze product-strategie kiezen we vrij rigoureus voor distributiepartners. Voor 70 à 80% van onze business gebruiken we onze partners. Als we met andere business units binnen Schneider samenwerken, gaan we wel meestal rechtstreeks naar de klant. We communiceren twee boodschappen naar de markt willen. Enerzijds maken we duidelijk dat automatisering energie-efficiëntie bevordert. Anderzijds maakt het productieprocessen en machines efficiënter. Energie-efficiëntie is het belangrijkste aspect van onze missie. Daarmee onderscheiden we ons van onze concurrenten.”

184 - JUNI 2011 - P 9

Energy saving! Verminder het energieverbruik van uw pneumatische systemen tot 60%! Gebruik de Energy Saving Services van Festo - ons servicepakket op maat met een snelle return on investment.

Festo Belgium nv [email protected] www.festo.be

104 - Lezersdienst

TOEPASSING

De ingebruikname is uiterst eenvoudig dankzij de configuratietool Ethernet Settings. Deze tool laat toe om het station volledig over Ethernet in dienst te nemen en maakt het gebruik van een speciale communicatiekabel overbodig.

Sneller, slimmer en meer functionaliteit: WAGO Ethernet controller 2.0 De controllers kunnen modulair worden uitgebreid volgens de noden van de gebruiker.

Op netwerkniveau zijn 2 10/100MBit Ethernet poorten voorzien met geïntegreerde switch en auto-crossover functie.

Waar PLC’s vroeger bijna uitsluitend werden ingezet voor het verwerken van digitale en analoge signalen, worden ze vandaag ook gebruikt voor meer complexe Ethernet communicatie zoals e-mail en SQL database connecties. Speciaal voor deze veeleisende toepassingen heeft WAGO drie nieuwe Ethernet controllers ontwikkeld die inzetbaar zijn als volwaardig intelligent communicatieplatform.

protocollen ondersteund, waaronder Ethernet/IP, Modbus/TCP, SNMP, SNTP, DNS, http en FTP. De programmatie volgens IEC 61131-3 gebeurt met CoDeSyS 2.3 en loopt over de seriële aansluiting of eenvoudiger nog via het Ethernet netwerk. Dit laat toe de controller van op afstand te programmeren, zelfs over het internet. Voor de implementatie van communicatie via e-mail, het verzenden van data naar SQL servers en tal van andere functies, is er een gratis bibliotheken ter beschikking op de website.

Meer geheugen, een grotere processorcapaciteit en een geoptimaliseerde interne verwerkingsstructuur maken van de WAGO-I/ O-SYSTEM 750 Ethernet controllers performante IEC 61131-3 PLC’s die zelfs tot multitasking in staat zijn.

Backup en restore functionaliteit

Op netwerkniveau zijn 2 10/100MBit Ethernet poorten voorzien met geïntegreerde switch en auto-crossover functie. Dit laat toe om de controllers eenvoudig in een lijntopologie te plaatsen zonder de aanschaf van extra netwerk componenten. De controllers kunnen modulair worden uitgebreid volgens de noden van de gebruiker met het uitgebreide gamma aan I/O modules uit de I/O-SYSTEM 750 serie. De ingebruikname is uiterst eenvoudig dankzij de configuratietool Ethernet Settings. Deze tool laat toe om het station volledig over Ethernet in dienst te nemen en maakt het gebruik van een speciale communicatiekabel overbodig. Ook zonder PC in de buurt kan het IP adres ingesteld worden via de voorziene DIP-switches op de module.

Gratis online bibliotheken Standaard hebben de controllers een eigen webserver aan boord, waarop enkele webpagina’s kunnen worden geplaatst om het proces te visualiseren of aan te sturen. Daarnaast zijn tal van Ethernet

Naast de standaarduitvoering (750-881) zijn er twee speciale versies gelanceerd waarvan een eerste is uitgerust met een SDkaartslot (750-880) voor een geheugenuitbreiding tot 8GB. Dit extra uitwisselbare geheugen kan worden gebruikt voor datalogging, maar biedt tevens een backup en restore functionaliteit voor het PLC programma. De 750-880 is ook verkrijgbaar in een uitvoering voor een groter temperatuurbereik van -20°C tot +60°C, zodat hij ook in extreme situaties inzetbaar is. Het derde lid van de familie (750-882) biedt de mogelijkheid om een redundante Ethernetverbinding te realiseren. Hier is de geïntegreerde switch vervangen door twee afzonderlijke netwerkinterfaces die parallel kunnen worden aangesloten. Als er zich een kabelbreuk voordoet op een van beide interfaces, kan de andere de communicatie overnemen. Is redundantie niet vereist dan kan de controller met twee afzonderlijke netwerken communiceren. Zo kan de 750-882 informatie verzamelen uit het technisch netwerk en deze doorspelen naar het bureaunetwerk. n 105 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 11

REPORTAGE

Na zoveel tijd zat het ons hoog en we konden het niet meer laten om een lijstje te maken van de zeven meest voorkomende fouten die hydraulica-gebruikers maken, opdat u ze kan vermijden.

De Zeven Meest Gemaakte Fouten bij Hydraulische Installaties Tijdens de laatste drie decennia dat wij in de industriële hydraulica vertoefden, kregen wij de kans om van heel dichtbij de ‘hydraulica’ – gebruikers te observeren, van hen te leren hoe en welke fouten ze maken en of nalatig zijn bij het onderhoud van hun installaties.

Fout nummer één: Vervangen van de olie

Luchtbellen in de olie in de pompinlaat die aan de uitlaat imploderen; goed te zien aan de uitlopers van de niervormige openingen.

Er zijn slechts twee voorwaarden die het vervangen van de olie rechtvaardigen; het degraderen van de basisolie of het uiteenvallen van het additievenpakket. Omdat er zoveel variabelen zijn bij het vaststellen van de snelheid van oliedegradatie of additievenverbruik, is het vervangen van de olie op basis van het aantal werkuren zonder verwijzing naar de actuele staat van de olie, meer iets zoals ‘schieten in het donker’.

Wegens hoge prijs van de olie, is het dumpen van olie, die eigenlijk nog niet moet vervangen worden, het laatste dat je wil hebben. Voort werken met gedegradeerde olie of opgebruikte additieven betekent het ondermijnen van de levensduur van iedere component in het hydraulisch systeem. De enige manier om te weten wanneer een olievervanging zich opdringt is door de olie te (laten)analyseren.

Te hoge druk en te hoge temperatuur. Onherstelbaar.

Fout nummer twee: Vervangen van filters Een gelijkaardige situatie doet zich voor bij de hydraulische filters. Als ze vervangen worden volgens het rooster, dan worden ze of te vroeg of te laat vervangen. Indien ze te vroeg worden vervangen, vóór het vuilbevattingsvermogen is opgebruikt, dan is dit weggegooid geld door onnodige vervanging. Worden ze te laat vervangen, nadat de ‘by-pass’ heeft gewerkt, dan zal de verhoging van het aantal vuildeeltjes de levensduur van ieder component in het circuit ernstig verminderen en dreigt er een kostenverhoging op lange termijn. De oplossing is dat een vervanging van de filters (of filterelementen) enkel plaatsvindt wanneer het vuilbevattingsvermogen maximaal is, en dus vóór de werking van de ‘by-pass’. Daarvoor is een mechanisme nodig dat juist dat ‘bijna vol De effecten van lucht- in-olie punt’ meldt. In feite wordt het zijn gelijksoortig met die van drukverschil over het filterelecavitatie. ment gemeten en geeft het een signaal bij het ‘bijna vol punt’. Dat kan een visueel signaal zijn of een elektrisch of geïntegreerd in een ‘Condition Monitoring System’. Een ‘verstopte’ indicator is de bruutste vorm van een dergelijk apparaat. Een veel betere oplossing is het voortdurend volgen (monitoring) van de drukval over het filterelement.

De drukplaat (links) is zwaar beschadigd door luchtbellen die imploderen; kan niet meer hersteld worden; de rechtse plaat is goed en is als vergelijking bijgeplaatst.

P 12 - 184 - JUNI 2011

Weinig installatie–eigenaars of –bedieners laten een verbrandingsmotor draaien die warmloopt . Spijtig dat niet hetzelfde kan gezegd worden bij hydraulische systemen die warmlopen. Maar zoals bij een verbrandingsmotor is het systeem laten warmlopen tot zelfs oververhitting de snelste weg om hydraulische compo-

t

Fout nummer drie: Warmlopen

REPORTAGE

t

Fout nummer vier: Gebruik van verkeerde olie De olie is de belangrijkste component in ieder hydraulisch systeem. Hydraulische olie is niet alleen een smeermiddel, het is het middel om energie te transporteren door het hele systeem. Deze dubbele rol maakt van de viscositeit de voornaamste eigenschap van de hydraulische olie, want het beïnvloedt zowel de prestaties als de levensduur van de machines.

Voornamelijk door cavitatie en aeration. Zeer moeilijk te herstellen.

Luchtbellen in de inlaat, excessieve temperatuur, misschien lage vloeistofkwaliteit. nenten, dichtingen, slangen en zelfs de olie te vernietigen. Hoe heet is te heet voor een hydraulische systeem? Het hangt voornamelijk af van de viscositeit en de viscositeitindex (de mate van viscositeitverandering met de temperatuur) van de olie and het soort hydraulische componenten in het systeem. Wanneer de olietemperatuur verhoogt, dan daalt zijn viscositeit. Daarom is een hydraulisch systeem te heet, wanneer het de temperatuur bereikt waarbij de olieviscositeit lager wordt dan nodig voor een adequate smering. Een schottenpomp vereist bijvoorbeeld een hoger minimum viscositeit dan een plunjerpomp. Daarom heeft het type van component dat in het systeem gebruikt wordt, invloed op een veilige maximale werktemperatuur. Los van het thema van een adequate smering, waarvan het belang niet kan overdreven worden, beschadigen werktemperaturen boven 82°C de meeste dichtingen en slangcombinaties en versnellen ze de afbraak van de olie. Maar voor redenen die we al hebben aangehaald, kan een hydraulisch systeem warmlopen ver beneden die temperatuur.

De viscositeit bepaalt in hoge mate de maximale en minimale olietemperaturen waarin het hydraulisch systeem veilig kan werken. Wanneer een olie gebruikt wordt met een viscositeit die te hoog is voor het klimaat waarin de machine moet werken, zal de olie niet goed stromen of zal de Aeration effecten op de versmering onvoldoende zijn bij deelplaat. een ‘koud-start’. Wanneer een olie gebruikt wordt met een te lage viscositeit voor het heersende klimaat, zal de vereiste minimale viscositeit niet behouden kunnen blijven. Dat geldt ook voor een adequate smering, zelfs op de heetste dag van het jaar. Maar, er is meer. Binnen de toelaatbare uitersten van de vereiste viscositeit voor een gepaste smering, bestaat een smallere viscositeitband waarbij verliezen geminimaliseerd zijn. Als de viscositeit hoger is dan het ideale, ontstaan nog meer verliezen door vloeistofwrijving. Als de viscositeit lager is dan het ideale, dan worden nog meer verliezen gemaakt door wrijving en interne lekken. Wanneer verkeerde olieviscositeit gebruikt wordt, is er niet alleen schade aan de smering. Er doet zich ook een voortijdig falen van de grootste componenten voor. Verder verhoogt het verbruik in ernstige mate (diesel of elektriciteit). Twee zaken die niemand eigenlijk wil. Ten slotte, wat men er ook zou van denken, het is niet vanzelfsprekend dat de correcte viscositeit in de handleiding van de machinebouwer staat.

Cavitatie waardoor slipper los komt- kan niet hersteld worden.

184 - JUNI 2011 - P 13

t

Plaatselijk te hoge temperatuur.

REPORTAGE

t

duur van een tandwielpomp met 56% kan verminderen. En het is nog slechter bij schotten- en plunjerpompen omdat de constructies niet zo goed zijn om te weerstaan aan de vacuüm geïnduceerde krachten veroorzaakt door een vernauwde inlaat. Hydraulica-pompen zijn niet ontworpen om te ‘zuigen’. Een ander paar mouwen zijn de problemen die veroorzaakt worden door de filters die op de lekleidingen van plunjerpompen en –motoren geplaatst worden. Maar het resultaat is hetzelfde als de aanzuigzeven. Ze kunnen de levensduur sterk verminderen en hebben catastrofale gevolgen voor deze dure componenten.

Fout nummer zes: Zelfvullend – Zelfsmerend? Cavitatie een rolling effect op het raakvlak- kan niet hersteld worden.

Fout nummer vijf: Verkeerde plaats van de filter(s) Iedere filter is een goede filter? Fout! Beter ‘een’ filter dan geen? Fout! Er zijn twee plaatsen voor filters die meer kwaad dan goed doen en zo kunnen ze de componenten beschadigen die ze geacht worden te beschermen. Een filterlocatie moet vermeden worden bij de pompinlaat en de lekleiding(en) van plunjerpompen en –motoren.

Geloven dat hydraulische componenten zelfvullend en zelfsmerend zijn... Een verbrandingsmotor wordt nooit gestart zonder olie in het carter… meestal toch. En toch gebeurt het nog te veel bij veel hooggeprijsde hydraulische componenten. Het is een feit dat als bij het starten de trapsgewijze procedure niet wordt gevolgd, de componenten ernstig kunnen beschadigd worden. In sommige gevallen zullen ze toch goed werken voor een tijdje, maar het kwaad is geschied bij de start en zijn ze gedoemd tot een prematuur falen.

We beseffen heel goed dat de traditionele wijsheid daaromtrent heel anders is. Een filter of eventueel een ‘zeef’ is gewoon nodig op de pompinlaat om op zijn minst de rotzooi tegen te houden. Eerst en vooral, de pomp krijgt zijn olie van een daarvoor ontworpen reservoir, niet uit een vuilnisbak. Ten tweede, het is niet normaal of aanvaardbaar om afval in het reservoir te krijgen. Indien onze eerste betrachting is (en zou moeten zijn) de levensduur van de pomp maximaal te krijgen, dan is het voor de olie veel belangrijker om de pompinlaat vrij en volledig te vullen tijdens iedere inname dan de pomp tegen moeren, bouten en 9/16 duim instelbare steeksleutels te beschermen. Die vormen geen gevaar in een fatsoenlijk ontworpen reservoir, waar de pompinlaat tenminste vijf centimeter boven de bodem is geplaatst. Onderzoek heeft vastgesteld dat een vernauwde inlaat de levens-

Cavitatie met hamereffect op schommelplaat. Twee gedachten kunnen dit dilemma goedmaken: weten wat te doen en eraan denken om het te doen. Niet weten wat te doen is één ding. Het wel weten en vergeten het te doen, is afstompend. Men kan niet op de eigen rug tikken omdat men de pompcarter heeft gevuld met zuivere olie en toch vergeten om de stopkraan van de inlaatleiding open te maken vóór de opstart van de motor.

Fout nummer zeven: Geen opleiding in Hydraulica volgen De bedoeling van dit artikel is te tonen dat, wanneer men, of eigenaar is van, of werkt met, of herstelt, of onderhoud doet van een hydraulische uitrusting, men op de hoogte moet zijn van de laatste en nieuwste onderhoudspraktijken omtrent hydraulische installaties. Een pak geld kan immers tussen de vingers wegglippen.

Cavitatie met effecten op de houdplaat kan nier hersteld worden.

P 14 - 184 - JUNI 2011

De functie van filters in een hydraulisch systeem is vloeistofzuiverheid te bereiken en te behouden. De doelstelling van het op peil

t

De negatieve effecten van aanzuigfilters

t

REPORTAGE

houden van een vloeistofzuiverheid is om een maximum levensduur te bereiken van de systeemcomponenten. Het is goed om te begrijpen dat sommige filterlocaties het omgekeerde effect hebben; de aanzuigfilter is zo’n voorbeeld. De pompinlaat de ideale plaats voor een filtermedium. Het ontbreken van zowel een hoge vloeistofsnelheid, die ingesloten deeltjes losmaken, als een hoge drukval over het filterelement, die het verloop van de deeltjes door de media forceren, verhogen het filterrendement. Nochtans kunnen die voordelen teniet worden gedaan door de stroomrestrictie dat het element maakt in de aanzuigleiding en het negatieve effect dat dit heeft op de levensduur van de pomp. Aanzuigfilters nemen meestal de vorm aan van een 150μm (100 mesh) zeef, die op de aanzuigleiding van de pomp is geschroefd in het reservoir. De stroomrestrictie door de aanzuigzeef, die zelfs vergroot bij lage vloeistoftemperatuur (hoge viscositeit) en als het element verstopt is, verhoogt de kansen op een partiële onderdruk die zich ontwikkelt aan de pompinlaat. Excessieve vacuüm aan de pompinlaat kan cavitatie erosie en mechanische schade veroorzaken.

Cavitatie erosie Wanneer een partieel vacuüm zich aan de pompinlaat ontwikkelt, kan de verlaging van de absolute druk resulteren in de vorming van gas en/of dampbellen in de vloeistof. Wanneer deze bellen samengedrukt worden in de pompuitlaat, dan imploderen ze heel heftig. Implosiedrukken hoger dan 145.000 psi (1.000 bar) werden gemeten en als ‘microdieseling’ optreedt (verbranding van een mengsel van lucht/olie) zijn temperaturen zo hoog als 2.012°F (1.100 °C) mogelijk. Wanneer bellen dicht bij een metalen oppervlak imploderen, ontstaat er erosie (figuur 1). Cavitatie erosie beschadigt kritische componentoppervlakken en vervuilen de hydraulische vloeistof met slijtagedeeltjes. Chronische cavitatie kan ernstige erosie veroorzaken en dat leidt tot pompfalen.

de plunjer van de slipper willen losmaken. Die krachten kunnen de plaat doen knikken; daardoor kan de slipper contact verliezen met de schommelplaat tijdens de inlaat en dan terug op de schommelplaat gehamerd worden tijdens de drukfase. Het spreekt vanzelf dat de schade meestal niet te overkomen is en dus leidt naar een catastrofaal falen van de pomp.

Figuur 2: De slipper komt los van de plunjerbol. ‘Kniepompen’ kunnen beter weerstaan aan die trekkrachten, maar kunnen evengoed kapot gereden worden. Bij schottenpompen kunnen gelijkaardige fenomenen voorkomen. Hier komen de schotten los van de ring bij de inlaatfase en worden ze tegen de ring gehamerd bij de drukfase. Excessieve schade is het gevolg. Tandwielpompen zijn mechanisch gezien het best gewapend tegen de spanningen veroorzaakt door cavitatie. Toch hebben metingen uitgewezen dat, bij verstopte zuigfilter, harsige en oxidatiedeeltjes de levensduur tot 50% kunnen verminderen. Waarom dan nog een aanzuigfilter plaatsen? Als de vloeistof en het reservoir professioneel zijn zuiver gemaakt en alle lucht en vloeistof dat in het reservoir komt adequaat is gefilterd, dan is zelfs een groffilter volledig overbodig. Er zijn hier misschien veel ‘als-en’, maar wordt het niet zo uitgevoerd dan willen wij niet eens een verzekering aannemen. Vergeten we niet dat de meeste aanzuigfilters zich in het reservoir bevinden, een enkele keer buiten het reservoir. Daardoor is het waarschijnlijk dat aanzuigfilters zelden onderhoud krijgen. Dergelijke filters vervangen geven immers aanleiding tot veel meer vervuiling in het reservoir.

Een extra: ‘aeration’

Figuur 1: Er ontstaat erosie.

Mechanische Schade De creatie van een vacuüm in de pompholtes van een axiale plunjerpomp zet de plunjer-bol en het slipper-pad-holte onder trekspanning. Die verbinding is niet gemaakt om te weerstaan aan de spanning en dus komt de slipper los van de plunjerbol (fig. 2). Dat kan gebeuren ogenblikkelijk wanneer de onderdruk groot genoeg is of na vele uren wanneer de trekspanning repetitief is. De houdplaat, die bedoeld is om de plunjer-slippers in contact te houden met de schommelplaat, moet weerstaan aan de krachten die

Deze term komt zelden voor in Europa, eigenlijk is het Amerikaans. Omdat het hetzelfde effect heeft als het effect van cavitatie, maar niet dezelfde oorzaak. Het gaat om luchtbellen in de olie die aan de drukzijde van de pomp imploderen, zoals bij cavitatie. Cavitatie ontstaat bij een zodanige onderdruk dat de dampspanning van de olie wordt bereikt en dampbellen ontstaan. Cavitatie kan meerdere oorzaken hebben zoals onder andere: [zie ook hoger] te hoge viscositeit (dikke olie); verstopte aanzuigfilter. te kleine aanzuigleiding; enz. Luchtbellen in olie; meestal gaat men ervan uit dat olie altijd een hoeveelheid lucht in zich heeft. De andere oorzaken hebben te maken met slecht dichtingen. Omdat beschadigingen van hydraulische pompen dezelfde symptomen vertonen bij cavitatie als bij ‘aeration’ maken wij hier melding van en zijn ze ook in de foto’s te zien. [bronnen : Brendan Casey in machinelubrication (penton)— Vickers ‘pump failure analysis’] n 106 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 15

Veldbusonafhankelijk in Ex-Toepassingen!

Het WAGO-I/O-SYSTEM 750 kan naast de standaardomgeving ook ingezet worden in explosiegevaarlijke zones in de industrie en de mijnbouw. Bij industriële toepassingen kan het WAGO-I/O-SYSTEM 750 in zone 2/22 worden ingezet en biedt het een veilige, eenvoudige en goedkope verbinding met sensoren en actuatoren uit zone 0/20 en 1/21. De hiervoor ontwikkelde busmodules creëren een intrinsiek veilig segment, welk geïntegreerd in een standaard velbusstation verschillende voordelen biedt aan de gebruiker: veldbusonafhankelijkheid, flexibiliteit, modulariteit, IEC 61131-3 programmeerbaarheid, betrouwbaarheid, kostenbesparing, enz. Volgende Ex i modules zijn beschikbaar: digitale NAMUR ingangen, digitale uitgangen, analoge ingangen 4-20 mA, analoge HART ingangen 4-20 mA, analoge RTD ingangen, analoge TC ingangen, analoge 0-20 mA uitgangen en de 1,0 A Ex i voedingsmodule.

www.wago.be 107 - Lezersdienst

BEURZEN

De federaties Agoria vzw, Fimop vzw en Belgitrans vzw hadden aan beursorganisator Invent Media de opdracht gegeven om een overkoepelende tweejaarlijkse beurs voor industriële automatisering te organiseren volgens een strikt bluebook dat beantwoordt aan de vooropgestelde eisen.


Beursorganisator Invent Media communiceerde zijn doelstelling officieel op Kanaal Z en verwees daarbij naar haar ambitie om het aantal bezoekers van een soortgelijke Belgische vakbeurs (1.800 bezoekers op 2 dagen) te verdubbelen tijdens de drie beursdagen. De eerste beursdag, woensdag 18 mei, kwam traditioneel rustig op gang met 1.023 bezoekers. Op donderdag 19 mei kwamen 2.983 bezoekers naar de beurs waaronder 924 genodigden voor de nocturne vanaf 18.00 uur. Op de gevreesde vrijdag kwamen toch nog 1.006 bezoekers over de vloer die ook in de namiddag de beurs nog een tijdlang op gang hielden. Missie volbracht dus, maar de organisatoren blijven met de voeten op de grond. Invent Media is alvast bezig met het voeren van een uitgebreide enquête onder bezoekers en exposanten Bovendien wordt samen met de federaties een grondige evaluatie uitgevoerd met het oog op eventuele verbeteringen van het beursconcept.

Representativiteit qua oorsprong bezoekers, profiel en sector Het percentage Nederlandstaligen bedroeg 84,2 % tegenover 14,3 % Franstaligen. Het percentage Duits- en Engelstaligen bedroeg 1,5 %.

De eerste editie van Indumation.be bracht heel wat nieuwe producten naar Kortrijk Xpo.

Om de kwaliteit van het bezoek beter te kunnen inschatten werden zowel tijdens de pre-registraties via internet als tijdens de beurs enquêtes afgenomen. Dit kunnen we aantonen via volgende grafieken:

Activiteit van het bedrijf volgens rangorde: - metaalproductie / constructie: 16,3% - machine-en apparatenproductie: 15,8% - automatisering – ingenieursbureau’s: 13,5% - electro-technische activiteiten hoog-en laagspanning: 11,5% - textiel / kunststoffen / alu-hout: 8,8% - voeding – farma: 7,4% - petrochemie – chemie: 4,7% - overheden en regies infrastructuur: 3,8% - overige zoals transport, vliegwezen, landbouw, dienstensector: 18,2%

Profiel van de bezoeker: - Engineering: 28% - Maintenance: 14 % - CEO/Eigenaar: 11,6% - Directie: 8,6% - Aankoop: 8,3% - Productie: 6,6% - Onderzoek en ontwikkeling: 6,7% - Systeemintegratie: 4% - Leraar – Hogeschool: 4% - Overige zoals facility of logistieke manager: 8,2%

38% van de bezoekers komt naar Indumation.be 2011 voor nieuwe technologie en producten.

184 - JUNI 2011 - P 17

t

Met de eerste editie van Indumation.be heeft de automatiseringssector een duidelijk signaal gegeven naar de exposant en bezoeker dat het opportuun is om één nationale vakbeurs te organiseren die marktrepresentatief is voor de bezoeker, die aan de deelnemers de mogelijkheid biedt om zich volledig te profileren en die bovendien ook betaalbaar blijft.

t

BEURZEN

Indumation.be staat voor innovatie. Dat bleek uit de installaties die de exposanten voorstelden.

96,7% van de bezoekers liet weten dat zij ongetwijfeld Indumation. be weer komen bezoeken.

Uitgebreid getest en geproefd door de bezoeker

Voor de editie 2011 kwamen alvast volgende bedrijven in de toprankings:

Uit de bezoekersenquête distilleert de organisatie alvast volgende trends: - 38% komt naar Indumation.be 2011 voor nieuwe technologie en producten - 33,6% voor onderhoud van bestaande contacten - 18% geeft aan een project te zullen uitvoeren onmiddellijk of binnen het jaar - 7,3% heeft een investeringsdeadline van twee jaar. Van de bezoekers kwam bijna 44% alleen naar de beurs, en 39,5% met maximum twee collega’s. Dit typeert de Belgische beursbezoeker, die tamelijk individualistisch is ingesteld. Daartegenover gebeuren de Nederlandse beursbezoeken meer in groep. In België heerst bovendien de trend dat alleen directieleden of medewerkers de beurs bezoeken. 96% van de ondervraagde bezoekers beweert gevonden te hebben wat hij/ zij zocht. En belangrijk om te onthouden is alvast dat 96,7% meldt dat zij ongetwijfeld Indumation.be weer komen bezoeken.

Dynamisch bezoekersbeleid van de exposant Automation Magazine, Fimop en Invent Media werkten samen een wedstrijd uit om exposanten te betrekken in de bezoekerswerving. De meest succesvolle manier om een potentiële bezoeker tot een effectieve beursbezoeker om te toveren is het rechtstreeks uitnodigen van de relatie door de exposant per kaart, via mail en telefonisch. De beursorganisatie kan dan wel de juiste doelgroepen over de beursvloer krijgen, als exposant moet je dan zorgen dat die bezoeker ook je eigen stand aandoet. De Indumation.be Best Communication Award is een prijs die toegekend wordt aan één exposant met een standoppervlakte van méér dan 64 m2 en één met een standoppervlakte van minder dan 64 m2. In principe wordt berekend hoeveel effectieve bezoekers iedere exposant naar de beurs gelokt heeft in verhouding tot de oppervlakte van zijn stand. Hoe hoger die score, hoe hoger de ranking.

P 18 - 184 - JUNI 2011

Top 5 standen < 64 m2 Winnaar 2de 3de 4de 5de

ABC Industrial Parts Sick Ceratec Bintz Technics ATS

Top 5 standen > 64 m2 Winnaar 2de 3de 4de 5de

Schneider Electric Belgique Beckhoff Automation Siemens Rittal/Phoenix/Eplan Wago Kontakttechniek

Beide winnaars Schneider Electric Belgique en ABC Industrial Parts krijgen de award persoonlijk overhandigd, samen met een mediapakket dat aangeboden wordt door Automation Magazine - Fimop. De reportage van Schneider Electric kan u in dit nummer lezen op pagina 9. Die van ABC Industrial Parts verschijnt in de volgende editie die eind september uitkomt. n

108 - Lezersdienst

Very Intelligent Partners

AB Flex +

AF Belgium

ASCO Numatics

Atlas Copco

BOGE

Brevini

Bürkert Contromatic

Clippard

Compair Geveke

Cqs Technologies

Decleer - Gaelens

Dinamik Compressor

Doedijns Fluidap

Doedijns International

Donaldson

Eriks+Baudoin

Euregio Hydraulics

Festo

Manuli Fluiconnecto

Fluidtech

Gates Europe

Hansa Flex

Howest

Hydac

www.belgitrans.be

Very Intelligent Parts

BELGISCHE VERENIGING VOOR AANDRIJFTECHNIEK vzw Hydraulic Assistance

Hydraumec

Hydro - Tools

ASSOCIATION BELGE DE LA TRANSMISSION asbl Louizalaan 500 Av. Louise, Brussel 1050 Bruxelles e-mail: [email protected]

Hydrauvision

Ingersoll Rand

IPAR (Van Heck Interpieces)

LinMotion

Norgren

Olaer

Pall

Parker Hannifin

Pirtek

REM-B

Bosch Rexroth

Sauer Danfoss

Service Hydro

SMC Pneumatics

Testo

Van de Calseyde

Vemoflex

110 - Lezersdienst

109 - Lezersdienst

Belgitrans_90x265_2011_juni.indd 1

15-06-2011 14:48:12

Make the most of your energy

Schneider Electric biedt geïntegreerde oplossingen aan om energie

residentiële markt, in de gebouwen, in de industrie, de energie en de infrastructuur en voor gegevenscentra en netwerken. Als wereldspecialist in energiebeheer helpen wij u het beste en het meeste uit uw energie te halen.

Altivar 32 Dun, innoverend en toch zó krachtig! Snelheidsregelaars voor asynchrone en synchrone motoren van 0,18 tot 15 kW

Wilt u meer weten? Bezoek www.schneider-electric.be 111 - Lezersdienst

Schneider Electric nv/sa - Tel.: 32(0)2 37 37 502 - [email protected] - www.schneider-electric.be

betrouwbaarder, veiliger, efficiënter en productiever te maken op de

REPORTAGE

Men wil de robot als universeel automatiseringstool op de werkvloer krijgen. De nadruk ligt vandaag steeds meer op nieuwe markten en ... nieuwe concepten met het oog op nieuwe functionaliteiten.

Mobiele robotica

Voor de Robotino XT bionische robotarm, een arm met 13 vrijheidsgraden, haalde Festo dit keer de mosterd bij de slurf van de olifant.

Met de Hybrid-Drive, een geïntegreerde aandrijving/generator van 3 MW, zou de shuttle tot 35% korter zijn.

“De boog kan niet altijd gespannen zijn”, om niet te zeggen dat de Hannover Messe dit jaar op het vlak van nieuwigheden niet het niveau haalde als de vorige jaren, jaren van economische crisis en andere onverwachte gebeurtenissen. Het is duidelijk terug ‘business as usual’. Wat enigszins aan deze trend leek te ontsnappen is robotica en mobiliteit gekoppeld aan robotica.

zienlijk lichter, zijn. American Superconductor gaat nog een stap verder. Zij stellen windturbines voor op basis van hoge temperatuur supergeleidende materialen. Hierdoor zouden vermogens tot 10 MW te realiseren zijn en... de shuttle zou in vergelijking met een traditionele 6 MW windturbines 20 tot 30% korter zijn.

Uiteraard was energie ook dit jaar in het algemeen het thema bij uitstek, en het zal dit waarschijnlijk nog een aantal jaren blijven. Het topic is te actueel, staat politiek bovenaan de agenda en er is op dit vlak nog heel wat ook technologisch te realiseren. De voorbije jaren was energie en energie-efficiëntie vooral een handige marketing tool. Daarbij stond het eerst op de markt komen met een energie-efficiënt product voorop. Denk maar aan de race naar de IE3 en IE4 efficiënte motoren. Vandaag heeft dit thema een meer praktisch karakter. Dat valt onder meer op door het feit dat energie-efficiëntie (eindelijk) op systeemniveau wordt benaderd. Bij Siemens, ABB, Nord, WEG, en andere constructeurs, hoort men letterlijk dat het bijstaan van de klant in de keuze van de juiste motor, transmissiekast, drive, ..., in functie van zijn specifieke toepassing met het oog op energie-efficiëntie één van de belangrijkste uitdagingen voor de constructeurs wordt: tenslotte wordt energieefficiëntie aan de eindstreep gemeten.

Windenergie Met de hetze rond de groene stroomcertificaten is windenergie letterlijk ‘in’. Waarom niet windenergie boven zonne-energie kiezen? Probleem is: hoe hoger het vermogen, hoe hoger de mast van de windturbine en hoe groter (zwaarder) de shuttle. Een Duitse deelstaat wil het aandeel van windenergie in de elektriciteitsproductie optrekken van 3% naar 15%. Gewoon de huidige vervangen door grotere exemplaren, maar dan wel eerst de wetgeving die een hoogtebeperking oplegt aanpassen. Winergy lanceerde op Hannover zijn zogenaamde Hybrid-Drive: een geïntegreerde aandrijving/generator (permanente magneten) van 3 MW. Met de Hybrid-Drive zou de shuttle tot 35% korter, en uiteraard ook aan-

Robotica Waar nog heel wat nieuws viel te rapen is binnen de sector van de robotica. Men wil de robot als universeel automatiseringstool op de werkvloer krijgen. De nadruk ligt vandaag steeds meer op nieuwe markten en ... nieuwe concepten met het oog op nieuwe functionaliteiten. Zo toonde Festo nogmaals zijn Robotino XT bionische robotarm – gebaseerd op het tripodprincipe (al bewegen de drie actuatoren niet los van elkaar, ze worden wel los van elkaar geactiveerd) – met adaptieve grijper. Doelstelling van deze ontwikkeling is een oplossing te kunnen bieden voor het grijpen van de meest fragiele producten zoals fruit. De mosterd is men dit keer gaan halen bij de slurf van de olifant. Het resultaat is een robotarm met zo maar eventjes 13 vrijheidsgraden. Dan is er ook nog Frida (Friendly Robot for Industrial Dual arm Assembly), een ontwikkeling van ABB. De robot heeft 2 armen met 7 vrijheidsgraden, zoals de mens (humanoïde robot). De sturing, motion controller, veiligheidssysteem, ..., alles zit geïntegreerd in de robot die al bij al amper 25 kg weegt. Dat maakt het mogelijk om de robot snel te monteren. Zo zal hij zijn nut als automatiseringsinstrument kunnen bewijzen. Het enige wat nodig is, is een 230 V aansluiting en een ethernet verbinding. Kuka zette op Hannover zijn diverse vakgebieden in de schijnwerpers: assemblage, lastechniek, coatingtechniek, ..., tot en met de medische techniek. Men mag zich in de toekomst aan meer robots verwachten voor de handling van patiënten. Hun onderzoek komt tot uiting in de omnIRob en de YouBot, een mobiele servicerobot, beide zijn studies in het kader van mobiele manipulatie. Het ziet er naar uit dat de AGV (Automated Guided Vehicle) binnenkort vervangen wordt door de AGR (Automated Guided Robot). n 112 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 21

REPORTAGE

De Marine ParkerStore is gevestigd in het nieuwe bedrijfspand dat Service Hydro op kaai 138 in gebruik heeft genomen. De bedrijfsoppervlakte is hiermee verdubbeld naar 2.375 vierkante meter.

Opening eerste Marine Parker Store in België Service Hydro opende de eerste Marine Parker Store in België. De winkel is een onderdeel van het nieuwe bedrijfspand dat Service Hydro en de zusterbedrijven Service Power, Service Electro, Service Cranes en Service Drivelines onlangs in gebruik hebben genomen. Service Hydro werd in 1994 opgericht door Marcel De Winter, die voordien 23 jaar in een internationaal maritiem ingenieursbureau had gewerkt. Het bedrijf uit Antwerpen ontwerpt en bouwt hydraulische aandrijvingen voor grote industriebedrijven in België en Luxemburg en voor klanten uit de zeevaart, de binnenvaart en de havensector. “In 2000 vestigden we ons aan het Tweede Havendok in Antwerpen, dat zich toen volop aan het ontwikkelen was tot een maritiem centrum”, aldus Marcel De Winter. “We hebben een eigen patent van stuurwerken voor de binnenvaart op de markt gebracht en leveren ook de hydraulica voor de aandrijving van bunkerpompen, autokranen en lieren. Regelmatig verzorgen we de retrofitting van stuurwerken, waarbij we proportionele stuurschuiven inbouwen. Een volledig automatisch stuurwerk is heel comfortabel en praktisch geruisloos. Je hebt ook geen slijtage meer in de scharnierpunten.”

Onze mensen zijn de motor Onder de recessie heeft Service Hydro het moeilijk gehad. De Winter: “De grote staalbedrijven, onze grootste opdrachtgevers, heeft de zwaarste klappen gekregen. Maar ondanks de crisis hebben we geen medewerkers laten afvloeien. We zijn een servicebedrijf. Onze kracht zit in onze mensen. En die wil je ook in crisistijden niet kwijt. Vooral de zeevaart heeft ons door de crisis geholpen: in tijden van industriële crisis valt eerst de productie stil en pas daarna het transport. Gelukkig is het tij in maart 2010 gekeerd. Sindsdien zit de vaart er weer in en hebben we ook al verschillende mensen extra aangenomen.”

Synergie Door markt-opportuniteiten hebben we in de loop van de jaren verschillende gerelateerde bedrijven kunnen overnemen. Inmiddels werken we met een team van 33 medewerkers. We doen al langer niet alleen maar hydraulica waardoor we aparte entiteiten hebben gecreëerd. Een duidelijke synergie en een sterke administratie onder een btweenheid zijn de basis van de vier zusterbedrijven onder één dak. In 1998 werd Service Drivelines bvba opgericht als service center voor DANA Spicer Off-Highway, wereldleider in industriële transmissies met het merk CLARK.

Service Hydro opende de eerste Marine Parker Store in België. De winkel is een onderdeel van het nieuwe bedrijfspand.

P 22 - 184 - JUNI 2011

REPORTAGE

In Amerika heeft Parker-Hannifin de afgelopen jaren tal van ParkerStores geopend. Die tendens is nu overgewaaid naar Europa.

In 2006 kwam er Service Power bij, gespecialiseerd in dieselmotoren en generatorsets en officiële dealer van John Deere, Mitsubishi, Craftsman en Whisper Power. Sinds 2008 versterkt Joan Kint het team. Hij heeft ruim 35 jaar ervaring met scheepselektriciteit. Joan Kint is oprichter en zaakvoerder van Service Electro, officieel dealer van Alphatron. Vorig jaar werd Service Cranes opgericht. Daar worden vrachtwagenkranen aangeboden van MKG en FASSI. Onze werkplaats is uitgerust met een 10 ton rolbrug om de kranen te plaatsen en te herstellen. “In de zakenwereld ga je ofwel vooruit ofwel dood”, zegt De Winter over de snelle uitbreiding van zijn bedrijf in de afgelopen jaren. “Als zich kansen voordoen en we de ruimte hebben, nemen we die aan. Er zit een mooie synergie tussen onze bedrijven, die voor een deel dezelfde klanten hebben. Ons technisch personeel is uitstekend geschoold. Bij pieken kunnen we medewerkers schuiven tussen de bedrijven. Dat is een formidabele troef. We hoeven bijna nooit nee te zeggen tegen klanten. De toekomst zit in samenwerking. Daar zijn we sterk in en daar kunnen we grote projecten mee aan.”

Die tendens is nu overgewaaid naar Europa. In België gaan we een Marine Parker Store openen, waarbij de focus op de maritieme sector ligt. Niet alleen de eigen firma’s zijn betrokken partij, ook externe bedrijven vroegen om een plaatsje vrij te maken. Zo gaat Service Electro voor Mobitel communicatieapparatuur, telefoon- en internetabonnementen voor de binnenvaart aanbieden. Alphatron gaat op het dak een radar plaatsen, zodat er in de winkel een stuurconsole nagebouwd kan worden. Marcel De Winter is behalve ondernemer ook een echt verenigingsman. Hij is onder meer bestuurslid bij FIMOP, VOKA en Federatie Hydraulica/Pneumatica en mede-oprichter en bestuurslid van Flanders Maritime Equipment Association. n 113 - Lezersdienst

Marine ParkerStore Service Hydro is sinds haar ontstaan distributeur van ParkerHannifin in België en Luxemburg. Parker is de grootste marktspeler ter wereld in hydraulica, pneumatica en aanverwante. In Amerika heeft het concern de afgelopen jaren tal van ParkerStores geopend.

184 - JUNI 2011 - P 23

Succesrecept: Een oplossing die kwaliteit en innovatie combineert.

Succesfactor: Een partner, die kwaliteit en innovatie aanbiedt.

De oplossing voor doorzetters in engineering. Om voorop te blijven in een competitieve markt moet je oog hebben voor de trends van de toekomst. En een partner met gevoel voor kwaliteit en innovatie. Samen met Rexroth kunt u commercieel interessante oplossingen voor de toekomst ontwikkelen. Als wereldwijde marktleider in aandrijf en besturingstechnologie stuwen we de ontwikkeling van nieuwe technologieën – sneller en beter. Bosch Rexroth. The Drive & Control Company

Bosch Rexroth AG www.boschrexroth.com

114 - Lezersdienst

POWER PACK combinations: diesel, hydraulic, compressor, generator

System Integrators Boterhamvaartweg, 2 - BE 2030 Antwerpen - Tel.: +32 3 546 40 80 - www.hydro.be 115 - Lezersdienst

P 24 - 184 - JUNI 2011

TOEPASSING

Compacte persluchtmotoren maken fabricage manipulatoren eenvoudig

Perslucht houdt slijpstenen in beweging Slijpen met de binnenpijp manipulator: na het plaatsen van het apparaat en het spreiden van de zes looprollen brengen drie LZBpersluchtmotoren de rotatieschijf in beweging. (Foto: Atlas Copco Tools).

Met zijn binnen-pijpmanipulatoren kan fabrikant Ibass talrijke opdrachten in pijpleidingen afronden: van het gladmaken van lasnaden tot berging en inspectie. De slijpmodules worden door olievrije Atlas Copco persluchtmotoren aangedreven. Die zijn ondanks hun hoge vermogen compact genoeg en voldoende robuust. De binnenpijp manipulatoren van de Augsburgse Ibass zien er uit als insecten, als ze op hun zes looprollen onderweg zijn. In pijpen en pijpleidingsystemen doen die manipulatoren al het werk: zij slijpen en lassen, testen en inspecteren, zuigen slijpstof af of ruimen bezinksel op. “De lasnaden van de leidingen, die ongeveer een booreiland met het vasteland verbinden, moeten veilig zijn”, zegt Ibass-bedrijfsleider Michael Strasser. “Daarom wordt de naadverhoging in de binnenpijp weggeslepen, om aan de ene kant de binnenpijpweerstand te minimaliseren, anderzijds potentiële scheuren door beginnende metaalmoeheid te verhinderen.” Het gladde oppervlak ontlast bovendien het testen van de naden, omdat de medewerkers niet meer hoeven te beslissen of het bij een unicum om een scheur of gewoon om een rand gaat. Om te slijpen hebben de binnenpijpmanipulatoren een opzet die bestaat uit een rotatieschijf met twee slijphefbomen. Die worden bij het roteren door de centrifugaalkracht naar buiten gedrukt en drukken de slijpstenen tegen de binnenpijpwand. “Daarvoor hebben wij voldoende vermogen nodig”, vervolgt Strasser. Aanvankelijke pogingen om een uit de vaste gefreesde luchtturbine te ontwikkelen, voerden niet naar het doel – de aandrijving was te zwak. “De LZB-persluchtmotoren onderscheiden zich door

Variabiliteit: zes motortypes met koppels tot 680 Nm geven Ibass genoeg ruimte, om de binnenpijp manipulatoren voor alle nominale diameters met voldoende vermogen te bewerken. (Foto: Atlas Copco Tools).

Veel plaats is er niet, om de krachtige slijpaandrijving onder te brengen. De Atlas-Copcopersluchtmotoren zijn dank zij hun hoge vermogen uitermate geschikt voor zulke toepassingen. (Foto: Atlas Copco Tools). hun hoge vermogen: ze zijn zowat 75 % lichter en 85 % kleiner dan een even sterke elektrische asynchronemotor”, zegt de chef van Ibass.

Olievrije motoren voor een kritische omgeving Tegenwoordig zitten er in de grotere apparaten voor nominale diameters van DN 150 tot 1000 drie persluchtmotoren, die telkens via hun rondsel in de tandkrans van de rotatieschijf grijpen. Beneden nominale diameter DN 150 is één motor, die centraal is geplaatst en gelijktijdig het basisframe voor de opbouw van de manipulatoren vormt. In dat geval grijpt Ibass terug op een andere slijpproces: het vlakslijpen met maar één hefboom. Genoeg koppel leveren de LZB-lamellenmotoren in ieder geval, afhankelijk van het type tot en met 680 Newtonmeter (Nm). Omdat ze bovendien ongevoelig zijn voor elektrische storingen of het veroorzaken ervan, zijn ze ook geschikt voor risicovolle toepassingen. “Bouwconcept en robuustheid van de motoren hebben ons overtuigd”, zegt Michael Strasser. “Bovendien zijn ze olievrij – wat belangrijk is, omdat wij alleen droge en schone perslucht gebruiken.” Anders moeten we bij kritische toepassingen een extra uitlaatleiding gebruiken, om te voorkomen dat de olieverzadigde uitlaatlucht in de pijpleiding terechtkomt. Door hun constructie met schoepen met weinig wrijving en gesloten lagers, geven de olievrije motoren geen smeermiddel af aan de lucht.

Modulaire opbouw De perslucht gebruikt Ibass ook voor het spreiden van de zes looprollen, waarmee de manipulatoren door de pijp worden geleid. “Dat is eenvoudig weg het meest flexibel”, aldus Strasser. De looprollen zelf worden echter door elektromotoren aangedreven, omdat die gemakkelijker te regelen zijn, en er geen groot vermogen nodig is. “Hoe ver een apparaat in een pijpsysteem heen- en weer rijden kan, hangt alleen af van het aantal bogen.” Hoewel het slijpen de hoofdopgave van de binnenpijp manipulatoren is, zijn ze door hun modulaire opbouw gemakkelijk om te bouwen voor andere doeleinden. “Inspecties door middel van een camera, verfdikte- of wervelstroomtests kunnen dan gemakkelijk gedaan worden”, benadrukt Michael Strasser. Bij de grotere nominale diameters volstaat het voor de modulewisseling een schroef los te draaien. Ook werk zoals laserscannen van het oppervlak of afzuig- of bergingsopgaven zijn geen probleem. “Laatst hebben we een variant met robotarm ontwikkeld – die zich van buitenaf laat sturen. In het bijzonder bij het bergen profiteert men daarvan.” n

116 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 25

REPORTAGE

De persluchtkwaliteitsanalyse van Festo Energy Saving Services meet het restgehalte van olie en het dauwpunt, identificeert zwakke plaatsen en maakt voorstellen ter verbetering zoals het wisselen van de filter in kortere intervallen.

Lucht is geld Een prestatiesterk energiebeheer verhoogt de werkingsgraad van pneumatische installaties en componenten. Het beschermt tegen verborgen persluchtverlies en verhoogt de prestatie door de integratie van technische nieuwe ontwikkelingen. Uiterst precieze analyses vormen de basis voor lagere energiekosten. Perslucht is een van de belangrijkste energiedragers in de industrie. Alleen al in Duitsland zijn ongeveer 62.000 persluchtinstallaties in werking. Niet zelden zijn die systemen echter zonder bewaking of controle geïnstalleerd. 79% van de persluchtkosten wordt gegenereerd door het ter beschikking stellen en de conditionering van elektrische energie. Zelfs wanneer compressoren, verdeelsystemen en pneumatische aandrijvingen juist gedimensioneerd zijn, veroorzaken lekkages vaak verliezen tot 600l/min. Dat is toch maar lucht, zou men kunnen denken. Maar bedenk dan ook dat een vermindering van de persluchtverliezen tot 100l/min al een besparing van 1.000 euro per jaar oplevert.

ENCLOSURES

Het grote besparingspotentieel blijft dikwijls onbenut, omdat de kennis van de besparingsmogelijkheden beperkt is. Ook de technische uitrusting voor het identificeren van verliesbronnen is in vele gevallen niet voorhanden. Vaak zijn het tijdgebrek en onduidelijke verantwoordelijkheden in de alledaagse werksfeer die het implementeren van energiebesparende maatregelen blokkeren. Het is precies daar dat Festo Energy Saving Services (FESS) ingrijpt. Met de FESS kunt u het persluchtverbruik met eenvoudige middelen controleren en verbeteren. Vertrekpunt hierbij is altijd een grondige inventarisatie en analyse van het totale persluchtsysteem die alle zwaktes blootlegt, van de compressor tot de toepassingen.

Energiekosten verminderen Met een optimaal lekkagebeheer hebben kosten geen kans. Elke lekkage die verholpen wordt, vermindert direct de persluchtkosten. Volgens een studie van het Fraunhoferinstituut ISI (“Compressed Air Systems in the European Union”, 2000) biedt het verhelpen van lekkages alleen al ongeveer 42% van het totale besparingspotentieel. In het kader van een efficiënt lekkagebeheer controleert een

POWER DISTRIBUTION

CLIMATE CONTROL 118 - Lezersdienst

REPORTAGE

Met een optimale persluchtkwaliteit zijn pneumatische installaties duidelijk een langer leven beschoren. Bovendien dalen de bedrijfskosten. Een onevenwichtige persluchtkwaliteit door toedoen van bijvoorbeeld olie, water of vervuiling heeft immers een uiterst negatieve invloed op de levensduur van pneumatische componenten. Met als gevolg verhoogde energieën bedrijfskosten.

Perslucht sparen

Met een optimaal lekkagebeheer hebben kosten geen kans. specialist met een ultrasoondetector het persluchtsysteem op ondichte posities en maakt zich meester van elkeen met alle technische gegevens, zoals benodigde wisselstukken. Die documentatie dient als masterplan voor mogelijke besparingen. Steeds meer bedrijven beroepen zich op exacte persluchtverbruikgegevens als centraal selectiecriterium van nieuwe installaties. Met een zorgvuldig uitgevoerde persluchtverbruiksanalyse spaart u tot 50% in vergelijking met de gangbare methodes. De persluchtverbruiksanalyse bepaalt het exacte verbruik van een installatie voor de ingebruikneming, tijdens de werking en bij machinestilstand. Zo wordt een optimale dimensionering van de persluchtverzorging gewaarborgd en wordt het instorten van het persluchtnetwerk door overbelasting uitgesloten.

Idealiter beginnen de besparingsmaatregelen al aan de bron van perslucht. De energieanalyse van het genereren van de perslucht levert over een tijdspanne van 24 uren een gedetailleerd verbruiksprofiel van stroom en perslucht alsook van drukniveau. Een verbeterde takt van de compressorlooptijden optimaliseert hun volledige belastingsgraad. Flexibele toepassingsscenario’s schakelen niet benodigde compressoren tijdelijk uit en verdelen de vermogensbronnen bijzonder doeltreffend. Zo wordt het beschikbare compressorvermogen optimaal benut. Een meting van de geleverde hoeveelheid perslucht bij machinestilstand bepaalt het berekende lekkageverlies en dus de mogelijke besparing in het totale persluchtsysteem. Het loont zich zeker voor bedrijven om het sluipend energieverlies van persluchtinstallaties door nauwkeurige analyses tijdens de looptijd zichtbaar te maken. Worden de resultaten snel in optimaliseringsmaatregelen omgezet, dan kunt u dag na dag kostbare energie sparen. n 117 - Lezersdienst

We’re inventing the future. We’ve been doing so for fifty years and we will still be doing it tomorrow. 63 international subsidiaries. We are close to you - wherever you are. 1.500 patents worldwide - Rittal innovations to boost your competitiveness. 10.000 employees - expertise that you can feel. 7.700.000 of our TS 8 enclosures have been produced - the winning model for your application. And a countless number of enthusiastic customers all over the world.

IT INFRASTRUCTURE

SOFTWARE & SERVICES

www.rittal.be

ABB drives and motors For improving energy efficiency

ABB N.V. Hoge Wei 27, B-1930 Zaventem, Belgium Phone +32 (0)2 7186311, Fax +32 (0)2 7186666 Website: www.abb.be 119 - Lezersdienst ABB adv Energy Eff 185x130.indd 1

17-06-2011 07:29:48

120 - Lezersdienst

ADVERTORIAL

Atlas Copco toont de superieure energiezuinigheid van schroeftechnologie voor luchtblowers aan Perslucht met lage druk vormt de hoeksteen van vele productieprocessen en is essentieel voor een ongestoorde voortgang van de productie. Met het ontwikkelen van een lagedrukblower op basis van de schroeftechnologie, is Atlas Copco erin geslaagd belangrijke stappen te zetten in de verlaging van het energieverbruik. In de ZS-schroefblowers wordt het concept van de interne compressie toegepast, waar de traditionele Roots-lobbenblowers externe compressie toepassen om de systeemdruk te bereiken. Tests onder toezicht van en gecertificeerd door de onafhankelijke Technischer Überwachungs-Verein (TÜV) uit Duitsland, hebben aangetoond dat de ZS-blower 23,8 procent energiezuiniger is dan een drielobbige blower bij een druk van 0,5 bar(e), en 39,7 procent bij een druk van 0,9 bar(e). (technisch witboek beschikbaar op www. efficiencyblowers.com).

Innovatieve schroefblowers De ZS van Atlas Copco is een 100% olievrije schroefblower, die het resultaat is van tientallen jaren ervaring met het ontwerpen en produceren van innovatieve schroefblowers. Met de ZS-blowers beschikt u over een unieke, volledig geïntegreerde eenheid waarmee u uw energiekosten met gemiddeld 30% kan verlagen. De industriële fabricage in het algemeen, maar vooral toepassingsgebieden, zoals afvalwaterzuivering, pneumatisch

transport, energieopwekking, de levensmiddelen- en drankenindustrie, de farmaceutische en chemische industrie, de pulp- en papierindustrie, de textiel- en cementindustrie kunnen in hoge mate profiteren van deze energiezuinige, uiterst betrouwbare serie olievrije persluchtoplossingen van Atlas Copco. www.atlascopco.be www.efficiencyblowers.com n 121 - Lezersdienst

De technologie van morgen, hier en nu

Trap uw oude blowers eruit, en spaar energie met onze nieuwe schroefblowers

Vergeet uw oude blowers en stap over naar de technologie van de toekomst. De nieuwe schroeftechnologie van de Atlas Copco ZS-blowers is gemiddeld zo’n 30% energiezuiniger dan de bestaande lobben- of rootstechnologie. Door het energieverbruik van uw blowersysteem te verminderen, zal u niet alleen heel wat milieuvriendelijker werken, maar biedt u tegelijk een beter antwoord op de vraag naar duurzame produktiviteit en lagere CO2-uitstoot. Wil je weten hoe u met Atlas Copco ZS-blowers en -compressoren uw energiekosten kunnen verlagen? Kijk op www.efficiencyblowers.com www.atlascopco.be

121 - Lezersdienst

Atlas Copco | ZS launch | A5 Landscape 210 x 148,5 mm | Nederlands

184 - JUNI 2011 - P 29

AF Belg 090812 an Compresseurs 130x185:

Page 2

Nieuwe olievrije compressoren: onberispelijke luchtkwaliteit vlakbij het proces. • Lucht van medische kwaliteit • Onklopbare energie-efficiëntie • Neemt weinig ruimte in • Uitstekende geluidsdemping • Opvallend modern design • Eenvoudig te onderhouden • Van 1,5 kW tot 45 kW

Een compleet gamma olievrije compressoren voor alle processen – zelfs de kleinste – in uiteenlopende sectoren: voeding, elektronica, farmaceutica... De kwaliteit van perslucht als roeping.

Serial RSW

Serial SL

www.af-belgium.be AF BELGIUM nv - Chaussée de Tubize 485 F - 1420 Braine-L’Alleud Tel.: (02) 351 26 76 - Fax: (02) 351 26 62 - E-mail: [email protected] 122 - Lezersdienst

miniature PneumatiC ...we invented it Nieuw in België ! Een geïntegreerd concept Compleet gamma hydraulische slangen en perskoppelingen voor industriële en mobiele toepassingen.

SolutionS to your unique needS!

WE FEEL BETTER UNDER PRESSURE ! www.vitillo.be - www.teknohose.be

Meer info ? Clippard Europe S.A. Parc Scientifique Einstein Rue du Bosquet, 6 1348 Louvain-la-Neuve Belgium Tel +32 10 45.21.34

www.clippard.eu 123 - Lezersdienst

Euregio Hydraulics nv Hagbenden 39A – B – 4731 EYNATTEN – Tel: +32 (0)87 858 858 – Fax: +32 (0)87 858 859 [email protected] – www.euregiohydraulics.be www.eh-business.be 124 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

TUBUS structuurdemper nu ook als neerhouderdemper verkrijgbaar ACE Stoßdämpfer heeft voor persgereedschap nieuwe, zogenaamde neerhouderdempers ontwikkeld. Dat was noodzakelijk omdat de tot nu toe in de automobielindustrie voor dit doel gebruikte PU veren niet meer aan de eisen van snellere persen, bijvoorbeeld bij het omvormen van carrosseriedelen, voldeden. Want door de hogere terugslagsnelheid na de plaatvervorming zijn ook de daarbij optredende krachten gestegen. Op grond van dit probleem vroegen de automobielfabrikanten om neerhouderdempers te ontwikkelen, die bij het openen van de pers na het persen de borgschroeven en daarmee ook de eigenlijke werktuigen moeten beschermen. De bouten moeten verhinderen dat de door een werktuigbovendeel in de achteruitbeweging meegenomen meerdere tonnen zware neerhouder niet naar buiten kan vallen. Omdat de PU veren onder de nieuwe omstandigheden in vele gevallen binnen korte tijd gewoonweg verbrokkelden, waren borgschroeven, werktuigen en neerhouder zonder bescherming. De borgschroeven scheurden af en veroorzaakten productie-uitvallen en aanzienlijke reparatiekosten aan de werktuigen. Daarna werden speciale neerhouderdempers voor de verschillende borgschroefdiameters van M10 tot M30 ontwikkeld. Een vergelijking tussen de zo ontstane TUBUS neerhouderdempers, die uit co-polyester elastomeer vervaardigd zijn, en PU veren tonen on-

Schematisch persgereedschap met neerhouder en borgschroeven.

der statische omstandigheden aan dat de totale energie en in het bijzonder de geabsorbeerde energie van de producten duidelijk boven die van de PU dempers liggen. De maximale energieopname bedraagt daarbij tussen 5 en 269 Nm. n 125 - Lezersdienst

ATEX gecertificeerde ventieleilanden met remote veldbus aansturing Het ATEX gecertificeerd ventieleiland is geschikt voor kasten met veldbus remote I/O.

ASCO Numatics introduceert een ATEX gecertificeerd ventieleiland, dat bij uitstek geschikt is voor installatie in kasten met veldbus I/O. Het ventieleiland is ATEX gecertificeerd voor zone 1 - 21 (categorie 2 GD) en verlaagt de de kosten van installatie, inbedrijfstelling en onderhoud. Met de nieuwe ATEX ventieleilanden kunnen elektrische en pneumatische componenten in dezelfde kast worden geïnstalleerd waarbij het gebruik van wanddoorvoeren en elektrische verbindingen overbodig is en aanzienlijke besparingen worden gerealiseerd. Ze hebben diverse toepassingen in de farmaceutische industrie en fijnchemie waar ATEX-apparatuur wordt geïnstalleerd voor een hogere veiligheid en flexibiliteit van batchprocessen. De ventieleilanden bieden flexibiliteit en veiligheid en zijn volledig geassembleerd. De elektrische en pneumatische verbindingen zijn ontworpen voor snelheid en gebruiksgemak. Tevens kan onder-

houd worden gepleegd aan een ventiel, door de druk van het ventiel te isoleren, zonder het productieproces te onderbreken. De Ex ia stuurventielen zijn compatibel met alle remote I/O-fabrikanten.

Pneumatische aansluitingen eenvoudig te realiseren Het ventieleiland is voorzien van een eenvoudige elektrische aansluiting voor vier spoelen/ventielen. De afneembare meervoudige stekker IP20 wordt voorbekabeld geleverd en door het ontbreken van klemmenborden is de bekabelingtijd aanmerkelijk korter. De pneumatische aansluitingen zijn snel en eenvoudig te realiseren door rechtstreekse montage onderaan of op de zijkant van de kast dankzij de afdichting op de pneumatische basis. Opstarten is snel en eenvoudig met lokale LED en handbediening voor controle / diagnose van de stuurventielen. Een individueel ‘shut-off (hot swap)’ ventiel geïntegreerd in de basisplaat zorgt ervoor dat het proces doorgaat terwijl er een afsluiter wordt verwijderd. Het systeem is vergrendelbaar om onopzettelijke activering te voorkomen. Het eiland met vier ventielen en mogelijkheid tot 8 is beschikbaar als 5/2 enkele spoel (monostabiel) of 3/2 veerretour versie (door afdichting poort 2). Elk ventiel beschikt over een geïntegreerd afsluitmechanisme en functioneert bij een omgevingstemperatuur van +5°C tot +50°C met een debiet van 600 l / min. n 126 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 31

publiciteit juni:Opmaak 1

25/05/2011

14:06

Pagina 1

Gericht op de toekomst

Meetoplossingen testo dataloggers • registratie van temperatuur, vochtigheid en absolute druk • groot geheugen • sondes aansluitbaar • gratis software

krachtige beweging

testo thermische camera’s • voorkom schade en bespaar tijd en geld • verschillende camera’s • uitstekende beeldkwaliteit • gratis software

Brevini Fluid Power brengt u verder Brevini Fluid Power is hét sterke merk als het gaat om betrouwbare hydraulische systemen. Of het nu gaat om losse componenten, complete custom made hydraulische systemen of turnkey projecten, onze innovatieve producten garanderen dat u in beweging blijft. Met onze hydraulische (proportionele) ventielen, aggregaten, motoren, pompen en kleppen richten wij ons op de (mobiele) industrie. Producten van Brevini Fluid Power voldoen aan de hoogste nationale en internationale kwaliteitseisen en worden wereldwijd naar volledige klanttevredenheid toegepast.

Brevini Fluid Power

testo persluchtteller persluchtverbruik controleren en bewaken • verschillende diameters mogelijk van DN 15 tot DN 250 •

Benelux B.V. Röntgenweg 24 2408 AB Alphen aan den Rijn T +31 (0) 172 47 08 70 [email protected] www.brevini.nl

testo NV • Industrielaan 19 • 1740 Ternat Tel 02/582 03 61 • [email protected] • www.testo.be 128 - Lezersdienst

127 - Lezersdienst

REPORTAGE

De toekomst van ‘automation’ in Europa? Een sterk verhoogde complexiteit, vraag naar hogere efficiëntie en nood aan flexibiliteit. Als klant komt men dan met de vraag te zitten: hoe vul ik dat in? Zelf, of doe ik een beroep op een integrator of... reken ik hiervoor op mijn constructeur.

Total Integrated Automation Portal Er beweegt wat in de automatiseringswereld, vooral de laatste jaren, en het gaat snel. Voor bedrijven als Siemens meer dan ooit noodzaak in te spelen op deze zich wijzigende omstandigheden. Op Indumation stelde Siemens dan ook hun oplossing voor de toekomst voor, waaronder de TIA (Total Integrated Automation) Portal, een geavanceerd softwareplatform voor geïntegreerd engineeren van automatiseringstaken. Men is reeds geruime tijd bezig deze evolutie nauwkeurig op te volgen, een basisvereiste van ieder bedrijf wil het steeds mee zijn met wat leeft op de markt. Dit komt onder meer tot uiting in het feit dat men bij Siemens op basis van trendanalyse van 3 sectoren is overgestapt op 4 sectoren: naast Energie, Industrie en Healthcare is er als vierde sector ‘Infrastructure & Cities’ bijgekomen.

Vakbeurs voor breed platform Er was een tijd dat vakbeurzen in België het niet meer deden. Deze leemte werd dan gedeeltelijk ingevuld door de kleine heel specifiek gerichte modulaire vakbeurzen. Voor heel wat bedrijven met een relatief breed producten serviceaanbod, bleken deze kleine modulaire vakbeurzen onvoldoende om zich ten volle naar hun klanten te positioneren. “Vandaar”, zo zegt Philip Maertens, Vice President for Industry Automation and Drive Technologies, “dat de Belgische industrie de koppen bijeen heeft gestoken en om zich onder de vleugels van de vakorganisaties Agoria, Belgitrans en Fimop achter een nieuw beursinitiatief met een breed platform te scharen.” Uiteindelijk werd dat ‘Indumation’ dat zowel factory automation, proces control als infrastructure afdekt. Deelname aan de nieuwe vakbeurs moest binnen ieders budget te vallen, ook kleine(re) bedrijven, partners, integratoren,... moesten zich in deze vakbeurs te herkennen. Bovendien moest het om een moderne, makkelijk bereikbare, locatie gaan waardoor de keuze uiteindelijk op Kortrijk viel.

Noden van de toekomst Als gloednieuwe Belgische vakbeurs fungeerde de eerste editie van Indumation als de plaats om alle relevante spelers in process, factory en infrastructure automation samen te brengen. Meteen is het ook de plaats om alle innovaties in dit heel brede vakgebied onder één dak aan de geïnteresseerde bezoeker te tonen. En heel wat bedrijven hadden innovaties te melden. “Zo kijken we bij Siemens binnen elke sector hoe de toekomst – over een tijdspanne van 20 tot 30 jaar – er gaat uitzien en hoe we als bedrijf hierop een antwoord gaan kunnen bieden. Voor wat de industrie betreft, moet een onderscheid worden gemaakt tussen de verschillende werelddelen. En wat wordt de toekomst van ‘automation’ in Europa? Philip Maertens: “Een sterk verhoogde complexiteit, vraag naar hogere

TIA Portal is engineeringsplatform dat alle automatiseringsoftwaretools in één ontwikkelomgeving combineert.

efficiëntie en nood aan flexibiliteit. Als klant komt men dan met de vraag te zitten: hoe vul ik dat in? Zelf, of doe ik een beroep op een integrator of ... reken ik hiervoor op mijn constructeur. Bij Siemens hebben we de know-how, expertise en producten om geïntegreerde oplossingen aan te bieden. En dit is waar onze eindklant een toenemende behoefte aan zal hebben daar de complexiteit het voor hem steeds moeilijker maakt: de integrator en in extremis de constructeur verschijnt terug op het voorplan.” Het is hier dat het Totally Integrated Automation (TIA) Portal om de hoek komt kijken. TIA Portal is engineeringsplatform dat alle automatiseringsoftwaretools in één ontwikkelomgeving combineert zodat ingenieurs op een intuïtievere en efficiëntere kunnen werken.

Groen Het milieu is eveneens uitgegroeid tot een speerpunt voor Siemens. De ‘Groen’ portfolio neemt van dag tot dag toe en dan met name op het vlak van oplossingen voor een verhoogde energie-efficiëntie. Het meten van het energieverbruik, een soort conditioning monitoring, wordt steeds belangrijker. Als bewijs kan de koppeling van de Siemens micro grid in Huizingen aan de Energy Box in Oostende – wat op Indumation werd getoond – gelden. n

129 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 33

Geen vuiltje aan de lucht De persluchtverzorgingssystemen van ASCO Numatics laten uw persluchtinstallatie vrij ademen. Verontreinigde lucht in pneumatische leidingen zorgt vroeg of laat voor problemen. De oorzaken? Corrosie, stof, condensvocht. De oplossing? Persluchtverzorging. De modulaire persluchtverzorgingsapparatuur van ASCO Numatics waarborgt het juiste debiet en de juiste druk. Ze zijn overal inzetbaar, eenvoudig te monteren en makkelijk te onderhouden. Bovendien zijn deze filter-drukregelaar-olievernevelaars prijstechnisch een interessante oplossing.

Lusambostraat 53, 1190 Brussel, Tel. 02 333 02 50, [email protected] Industrielaan 21, 3925 BD Scherpenzeel, Tel. 033 277 79 11, [email protected]

185 x 130 product sdvert Dutch:Layout 1

10/09/2010

08:44

Page 1

adv_Vuiltje-lucht_BNLx_185x130_VL.indd 1

Een aandrijving kiezen bij Control Techniques kan niet makkelijker! Ieder product beschikt over een breed gamma aan spanningen en vermogens terwijl de enorme flexibiliteit ze inzetbaar maakt voor de meeste toepassingen

130 - Lezersdienst 04-12-2009 13:43:36

www.controltechniques.be

131 - Lezersdienst

TOEPASSING

Pompaandrijvingen met Blue Hydraulics-technologie verminderen de hydraulische energievereisten tot 70 procent, hebben een aanzienlijk lager geluidsniveau en een kleinere installatieruimte.


Steeds meer elektro-hydraulische componenten worden rechtstreeks in de besturingsarchitectuur geïntegreerd.

IndraMotion MLD combineert ‘Motion and Logic’ in de hardware van een IndraDrive-servobesturing.

Bosch Rexroth België heeft op Indumation 2011 de nadruk gelegd op digitale elektronica in hydraulische componenten en op energiezuinige aandrijvingen. De vele mogelijkheden van de intelligente servodrive-oplossing IndraMotion MLD werden live gedemonstreerd.

Een frequentie-omvormer past actief de snelheid van de pompmotor aan aan de bestaande vereisten. Een lagere snelheid in de deellast vermindert het energieverbruik van de hydraulische units in machines met 30 tot 70 percent, afhankelijk van de cyclische kenmerken. Het gemiddelde geluidsniveau wordt met maximaal 20 dB (A) verlaagd, en laat toe de hydraulische unit in vele machines zonder uitgebreide inkapseling te installeren. Een bijkomend positief effect is dat de actieve toerentalverandering de hoeveelheid warmte die door de hydraulische vloeistof geabsorbeerd moet worden vermindert, waardoor de koeling wordt geminimaliseerd.

Digitale elektronica in hydraulische componenten Steeds meer elektro-hydraulische componenten worden rechtstreeks in de besturingsarchitectuur geïntegreerd. Er is een compleet programma regelaars en ventielen voorhanden voor het aansturen van hydraulische assen, met of zonder geïntegreerde regelaar (Motion Control IAC en HACD en HNC100). Daarbij horen ook hydraulische cilinders met opgebouwde ventielen en positiemeting. De HNC100-3x is de meest recente aanvulling op de elektro-hydraulische controllerfamilie HNC-100. Deze nieuwe controller controleert tot vier assen, terwijl de toegenomen rekenkracht de scanratio aanzienlijk verlaagt. In de compacte versie voor eenassige toepassingen vormt deze nieuwe Motion Controller een aanvulling in het programma elektrohydraulische NC controllers voor positie-, druk- en snelheidsregelkringen. Deze versie is uitgerust met de standaardinterfaces SSI en Profibus DP. Rexroth heeft de afmetingen van de regelaar teruggebracht tot 120 x 42 x 115 mmm. Het HNC100-3x bouwpakket kan verder worden uitgebreid met een closed-loop-regelaar van vier assen en kan worden voorzien van tal van interfaces. Het compacte ontwerp bespaart ook montageruimte in de schakelkast.

Plaats en energie besparen met pompaandrijving met variabele snelheid Pompaandrijvingen met Blue Hydraulics-technologie verminderen de hydraulische energievereisten tot 70 procent, hebben een aanzienlijk lager geluidsniveau en een kleinere installatieruimte. Dit gaat uiteraard niet ten koste van de performantie, die zelfs nog toeneemt.

IndraMotion voor intelligente servodrive-oplossingen Verder is er een volledig platform om tot succesvolle automatiseringsoplossingen te komen. Servodrives, besturingssystemen, gestandaardiseerde engineering en volledig uitgewerkte softwareoplossingen zorgen voor hoge prestaties en een gebruiksvriendelijke bediening. IndraMotion MLD maakt deel uit van dit modern automatiseringsplatform voor modulair machineontwerp. IndraMotion MLD combineert ‘Motion and Logic’ in de hardware van een IndraDrive-servobesturing. Deze servobesturingen zijn beschikbaar met een geïntegreerde ‘motion-controller’ waarop men bijkomend tot maximum 9 extra servobesturingen kan aansluiten. Een gebruiksklare functiebibliotheek vereenvoudigt het gebruik van het intelligent aandrijfsysteem. Toepassingen zoals gelijkloop, synchronisatie, CAM-functies, registercontroller, open afwikkelen, e.a. zijn beschikbaar als voorgeprogrammeerde functies. Er zijn ook volledig uitgewerkte softwareoplossingen met kant-enklare HMI voor ‘Handling-’ en ‘Metalforming’-toepassingen. De open technologie en communicatie-interfaces vergemakkelijken de integratie van IndraMotion MLD in elk automatiseringsontwerp. n

132 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 35

ACRO is een KHLim kennis– en onderzoekscentrum dat ten dienste staat van de bedrijfswereld, de wetenschap en het onderwijs In het opleidingsaanbod van ACRO staan ondermeer

bod

saan g n i d oplei e w u ie nu op .be Het n O .ACR w w w

PLC opleidingen Opleidingen over Bustechnologie ACRO is PICC (PROFIBUS & PROFINET International Competence Center) en PITC (PROFIBUS International Training Center)

Visiegebaseerde opleidingen Opleidingen in de Pneumatiek Voor data, inhoud en prijzen kan u steeds terecht op www.ACRO.be Contact opnemen is mogelijk op Tel: 011/ 27 88 20 of [email protected] 133 - Lezersdienst

Van ons mag u alleen de betere oplossing verwachten!

Wij bieden u: - Actuators en lineaire aandrijfsystemen. - Stappenmotoren en servoaandrijvingen. - Wormwielhefelementen. - Spanelementen en - systemen. - Veer- en schudelementen. - Triltoevoersystemen. - Draaitafels en assemblagesystemen. - Draaikranslagers Kwaliteit in componenten en systemen voor productieautomatisering.

www.atb-automation.be T +32 (0)2 334 99 99 F +32 (0) 2 334 99 80

Uw leverancier voor:

R

134 - Lezersdienst ATB_Automation-Magazine_advertentie_185x130mm_03-2011.indd 1

21-3-2011 10:44:54

Fimop te gast in het prestigieuze station van Guillemins Op 7 juni vond de statutaire ledenvergadering van Fimop plaats in Luik. Na het officiële gedeelte bracht het gezelschap een bezoek aan het station van Guillemins in Luik. Dat indrukwekkende bouwwerk is ontworpen door de Spaanse architect Santiago Calatrava, een grote persoonlijkheid op het gebied van hedendaagse kunst. Op het eind van de dag werd er in het ‘Grand Café de la Gare’ een receptie en diner aangeboden.

135 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 37

TRANSPORTSYSTEMEN

Transportbanden-rollenbanen-schakelkettingen-spiraalconveyors-…

Easy Systems bvba Motstraat 14, B-3300 Tienen T: +32 (0)16/81.88.65 F: +32 (0)16/82.50.05 [email protected] www.easy-systems.be

SMC Opleiding en Training

136 - Lezersdienst

137 - Lezersdienst

SMC Opleiding en Training Ons aanbod: - Kennismaking met pneumatiek - Inleiding in pneumatiek - Elektro-pneumatiek - Vacuüm - Energy Saving in pneumatische installaties - Pneumatisch- en elektrisch positioneren - Storingzoeken in geautomatiseerde pneumatische installaties

www.smcpneumatics.be Worldwide leading experts in pneumatics 138 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Safety rotatie encoder RVK58S Machinebouwers en installatiebedrijven vertrouwen steeds meer op failsafe componenten om te voldoen aan de veiligheidseisen volgens de nieuwe Machinerichtlijn 2006/42/EG. De safety sinus/cosinus rotatie encoder RVK58S is een ideale keuze, omdat ermee ook de positie van de rotor zeer nauwkeurig te detecteren is. Alleen rigoureuze end-to-end veiligheidsconcepten zijn in staat om daadwerkelijk het vereiste veiligheidsniveau te realiseren. Dit betekent dat de draagwijdte van een veiligheidsoplossing net zo doeltreffend is als de zwakste schakel in de keten. Het is al langer gebruikelijk om belangrijke systeemcomponenten redundant uit te voeren en om potentieel falen te detecteren door middel van het vergelijken van overeenkomstige systeemparameters.

´Self-monitoring´ vervangt redundantie Intelligente ´self-monitoring´ wordt nu vaak in plaats van redundantie toegepast om een goede werking van de verschillende functionele units te waarborgen. De nieuwe RVK58S sin/cos rotatie encoder van Pepperl + Fuchs Drehgeber GmbH speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van veilige aandrijfoplossingen. Deze hogeresolutie encoder, ingebouwd in een 58 mm behuizing, heeft 1024 stappen per omwenteling

en beschikt over een functioneel veiligheidsconcept, samen met een absolute positievolger als extra feature. De signaalconditionering wordt verzorgd door een speciale ASIC, die tevens de interne diagnostiek verzorgt. Storingen op de incrementele encoderschijf of fouten in het signaalpad kunnen betrouwbaar worden gedetecteerd met gebruik van de formule sin2(x) + cos2(x) = 1 voor het evalueren van de incrementele sinusen cosinus-signalen van de encoder, die 90 graden worden verschoven worden. De voedingsspanning, temperatuur, LED drive en ijkgegevenscontrolesom worden ook gemonitord. Als er een overschrijding plaatsvindt schakelt de encoder-elektronica de uitgangen in een hoge-impedantie toestand, zodat de besturing de storing onmiddellijk kan detecteren door middel van de open-circuit detectiefunctie. Met deze functie vereenvoudigt de nieuwe rotatie encoder de ontwikkeling van veilige machines aanzienlijk en elimineert tegelijkertijd de noodzaak om redundante sensoren toe te passen, zoals in conventionele concepten gebruikelijk is. n 139 - Lezersdienst

Condensatie krijgt geen kans Met de nieuwe generatie Rittal kastverwarmingen wordt de elektronica in schakelkasten doeltreffend beschermd tegen condensatie. De verbeterde verwarmingsprestaties en een efficiënt energiegebruik zijn te danken aan de CFD-gebaseerde constructie (Computational Fluid Dynamics) en aan de nieuwste generatie PTC-elementen (Positive Temperature Coefficient). In het bijzonder bij buitenopstellingen, maar ook bij toepassing binnen, vormt condenswater een gevaar voor de elektronica. Kastverwarmingen beschermen de elektronica tegen condensatie en garanderen bovendien een minimale werkingstemperatuur van de installatie, ook wanneer ze wordt uitgeschakeld. Het doeltreffend verwarmen van schakelkasten vereist de inzet van de juiste technologieën. De kastverwarmingen beschikken met hun CFD-gebaseerde constructie,

over een design dat voor betere verwarmingsprestaties zorgt bij eenzelfde grootte. De nieuwste generatie PTC-elementen draagt dan weer bij aan de energie-efficiëntie. Deze elementen regelen autonoom de verwarmingstemperatuur in functie van de omgevingstemperatuur. “Met de nieuwe kastverwarmingen zijn we erin geslaagd een product te ontwikkelen dat de veiligheid en de beschikbaarheid van sturingselektronica ondersteunt”, aldus Danny Forré, Product Manager bij Rittal.

Condenswatervorming voorkomen Door het gebruik van geïntegreerde ventilatoren kunnen verwarmingsprestaties van 250 tot 800 Watt gehaald worden, zonder ventilatoren is dat 10 tot 150 Watt. De verwarmingen werden ontworpen als volledig aansluitklare eenheden. Dankzij de dubbele snelaansluitklemmen is een vlotte bekabeling en aaneenschakeling zonder bijkomende schroefklemmen mogelijk. Voor de montage is er keuze tussen een tijden kostenbesparende klembevestiging op 35 mm rails EN 50 022 en een schroefbevestiging rechtstreeks op de montageplaat. Ook bij gebruik van warmtewisselaars en koelapparaten wordt condenswatervorming voorkomen door kastverwarmingen. Een bijkomende toepassing van thermostaten en/of hygrostaten is ideaal voor een stijging van de energie-efficiëntie. n 140 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 39

REPORTAGE

Mechatronica beschrijft de synergetische samenwerking tussen machinebouw, elektrotechniek en informatietechnologie in het ontwerp en de productie van industriële producten en het ontwerp van processen.

Mechatronica betekent mogelijkheden De invloed van trends zoals elektrische mobiliteit en de stijgende vraag naar consumptiegoederen in opkomende naties is niet beperkt tot de wereldwijde economie. Deze hebben ook een langdurige weerslag op de technische ontwikkeling door de vereisten voor machines en systemen te veranderen, wat op zijn beurt nieuwe ontwikkelingsbenaderingen vereist. Een veelbelovende aanpak waarvoor ingenieurs en hun automatiseringspartners steeds meer kiezen is mechatronica. Ongeacht of het doel ruimtebesparing en aandrijfoplossingen in het vakgebied van de elektrische mobiliteit is, of flexibele automatiseringssystemen voor verpakkingsmachines die zich snel kunnen aanpassen aan de korte cycli in de consumptiegoederenindustrie, de beste reactie op deze nieuwe uitdagingen lijkt te vinden te zijn in de interdisciplinaire samenwerking van machinebouw, elektrotechniek en softwareontwikkeling, die wij mechatronica noemen.

Flexibiliteit verhogen

chatronica dezelfde trend zal volgen. Lenzes Drive Package, dat bestaat uit een 120 Hz-motor, tandwielkast en gedecentraliseerde frequentieomschakelaar, volgt bijvoorbeeld dit principe van grotere integratie: een efficiënte en ruimtebesparende aandrijfoplossing. Dit pakket, dat kan worden bekeken en gebruikt als een gestandaardiseerde module, toont duidelijk hoe de mechatronica-aanpak een nieuwe manier vereist van hoe we productontwikkeling bekijken. Dergelijke ontwikkelingen zijn buiten bereik met restrictieve productengamma’s; ze vereisen een gereedschapskist van gestandaardiseerde modules. Met andere woorden, standaardisering is een absolute vereiste voor grotere integratie. De gestandaardiseerde modules kunnen dan worden geïntegreerd en steeds verder in schaal verkleind – en dit is waar de analogie met elektronica duidelijk wordt. Tegelijkertijd verhoogt het softwaregedeelte de flexibiliteit. De fysische limieten en uitdagingen in aandrijftechnologie zijn natuurlijk verschillend van deze in elektronica. Zaken zoals afkoeling en elektromagnetische compatibiliteit zijn echter nog altijd een probleem.

Mechatronica belooft succesvol te zijn in twee opzichten. De steeds verbeterende integratie tussen elektronica en mechanica bespaart ruimte en kosten. Tegelijkertijd kan software voldoen aan de toenemende behoefte aan flexibiliteit. Het belang van software voor automatiseringssystemen en aandrijfoplossingen wordt steeds groter.

Synergieën creëren

Als u het op deze manier bekijkt, zou mechatronica de start kunnen betekenen van een technologische trend die vergelijkbaar is met deze van elektronica. Naast transistors met discrete schakelingen en vrij programmeerbare FPGA’s (field programmable gate array), begon de elektronicaontwikkeling ook met een gestandaardiseerde eenheid die, door middel van steeds grotere integratie, nieuwe ontwikkelingen mogelijk maakte (zie info box). Vandaag biedt software ons de maximaal mogelijke flexibiliteit, terwijl veel hardware er nog hetzelfde uitziet. U zou kunnen denken dat me-

Om de nodige synergieën te creëren werken we samen in interdisciplinaire projectteams. Het belangrijkste is te zorgen dat ingenieurs ideeën en kennis rechtstreeks uitwisselen en kritieke beslissingen binnen de groep kunnen nemen.

Het belang van software in automatiseringssystemen en aandrijfoplossingen zal in de toekomst altijd maar toenemen.

Succes als een team: De samenwerking tussen automatiseringspartner en ingenieur zal steeds belangrijker worden.

P 40 - 184 - JUNI 2011

Lenze sloot zich in een vroeger stadium aan bij de trend naar mechatronica en heeft geïnvesteerd in elektronica en software van de kern van mechanische aandrijftechnologieën. Vandaag hebben we meer dan voldoende knowhow binnen het bedrijf over elke discipline die onder mechatronica valt.

Onze opleidingsprogramma’s besteden steeds meer tijd aan toepassingen en systemenkennis. Lenze heeft een internationaal netwerk van toepassingsexperts opgezet om te waarborgen dat onze klanten over heel Europa kunnen genieten van hetzelfde ervaring-

REPORTAGE

De hardware and software vereenvoudigen de taken van de machinebouw.

Internationale teams staan in voor de klantentevredenheid.

sniveau. Met hun gebundelde expertise helpen ze onze klanten automatiseringsmaatregelen nemen die hen perfect passen, zonder hun budgetten geweld aan te doen. De flexibiliteit achter de mechatronica-aanpak gaat volledig over oplossingen vinden die het best geschikt zijn voor elke toepassing, en dit is wat de relatie tussen automatiseringspartner en ingenieur zo belangrijk maakt.

neemt alle programmeringszorgen weg voor de klant! Alles wat u moet doen is de configuratie kiezen die het best geschikt is voor uw apparatuur.

De trend naar grotere integratie is niet beperkt tot aandrijf- en automatiseringstechnologieproducten. U zult merken dat de integratie van modules ook steeds meer wordt gebruikt om machines te bouwen. Dit geeft aan dat standaardisatie eveneens nodig is in dit verband, net zoals software hier belangrijker wordt. De voordelen die dit biedt zijn gemakkelijk terug te vinden op de markt voor verpakkingsapparaten.

Gestandaardiseerde oplossingen voor grotere flexibiliteit Verpakking vormt een deel van het verkoopsargument in het verkooppunt. Naast zijn oorspronkelijk doel om de inhoud van het product te beschermen, zorgt verpakking voor imagovorming en biedt het ook voortdurend nieuwe praktische elementen. Ongeacht of de verbinding tussen product en verpakking is georkestreerd of logisch opgebouwd, deze bestaat en het is een directe relatie. Gezien de snel afnemende ontwikkelingscycli in de consumptiegoederenindustrie, brengen korte marktrijpheidsperiodes voor verpakkingsapparaten een volledig nieuwe dynamiek in deze markt. “Zodra een merkgoederenfabrikant een nieuw type verpakking heeft ontwikkeld en hij, na duur marktonderzoek, de verpakking wil beginnen produceren, begint de klok te tikken voor de ingenieur”, verklaart dr. Thomas Cord, Managing Director van Lenze Automation GmbH sinds 2010. Naast moderne apparatuurconcepten is het gebruik van beproefde en geteste modules absoluut noodzakelijk, zodat we sneller kunnen reageren en daarbij de leveringstermijnen verkorten. Dit is de reden waarom Lenze zijn klanten uitvoerig geteste oplossingen biedt voor machineparksubprocessen, zoals materiaalhantering en de scheiding van producten. Zo heeft Lenze bijvoorbeeld mechatronicamodules ontwikkeld voor invoer- en dubbelebandtoepassingen, samengesteld uit L-force Controller 3200 C, omschakelaars en motoren. Het kritieke onderdeel is echter de gestandaardiseerde software. Lenze heeft functionele componenten ontwikkeld voor de dubbeleband- en invoersystemen waarvan de structuren niet afhankelijk zijn van de mechanische details. Dit

Machinebouw als een succesfactor Het centrale element achter het ontwerp van geïntegreerde mechatronicaoplossingen gebaseerd op de principes achter de mechatronica-aanpak is de ontwerpomgeving – in zekere zin de “synopsis van mechatronica”. Lenzes Drive Solution Designer (DSD) is een krachtig ontwerpwerktuig voor een snelle en gemakkelijke keuze tussen aandrijvingen. Samenwerkend met een L-force-ingenieur van Lenze, waarborgt het een consistente oplossing die zowel designprogrammeurs als onderhoudstechnici kan ondersteunen bij het uitoefenen van hun verantwoordelijkheden. Krachtige machinebouwwerktuigen zoals deze, gecombineerd met de knowhow van ervaren toepassingsingenieurs, zullen in de toekomst nog belangrijker zijn. De tijd en de kosten die nodig zijn voor machinebouw vergen steeds meer aandacht op uiterst dynamische markten. Naast de vereenvoudiging die voorvloeit uit het gebruik van beproefde en geteste mechatronicamodules, zijn universele machinebouwwerktuigen die zorgen dat de ontwerpingenieurs in de disciplines van machinebouw en elektrotechniek en software op doeltreffende wijze kunnen samenwerken een even belangrijke factor voor succes als de ondersteuning van ervaren partners in aandrijf- en automatiseringstechnologie.

De Mechatronicawet van Moore De Wet van Moore, in 1965 geformuleerd door Gordon Moore, stelt dat het aantal transistors op een chip nagenoeg verdubbelt om de 18 maanden. Dit betekent ook dat de prestaties bijna verdubbelen zonder veranderende kosten. Deze voortdurende prestatieverhoging is de basis voor de explosieve ontwikkeling in de elektronicaindustrie, die haar toepassingen vindt in talrijke domeinen. Als we er in slagen de integratie van mechatronicaoplossingen voortdurend met dezelfde snelheid te verhogen, zullen deze ook worden gebruikt voor steeds meer toepassingen. Gezien de omstandigheden voor mechatronica zou het echter uiterst moeilijk zijn om de snelle ontwikkeling die we meemaken in de halfgeleidertechnologie, te evenaren. n 141 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 41

ACTUALITEIT

ABB introduceert nieuwe drukomvormer met TTG technologie

TVH ontwikkelt testbank met VHTIstudenten

Eaton iProx sensorenserie

ABB introduceert de nieuwe druktransmitter met TTG technologie (Trough The Glass ). De druktransmitter Serie 266 van ABB combineert nieuwe technologieën met bestaande eigenschappen en functies. De configuratie van het toestel kan op drie manieren worden uitgevoerd: met PC ondersteunde software, via een Hand Held Terminal of via de lokale bedieningstoetsen. De bediening met toetsen via LCD aanduider gebeurt volgens het ABB concept. Dank zij de TTG technologie met capacitieve toetsen, kan de nieuwe drukomvormer 266 doorheen het deksel heen ingesteld worden. Hierdoor is het niet nodig de behuizing voor de configuratie van het toestel te openen. De capacitieve toetsen zijn een groot voordeel in Exd toepassingen. Drukomvormer model 266 beschikt in standaarduitvoering over de nodige software voor het detecteren van verstopte impulsleidingen, de zogenoemde PILD. In functie van toepassing en kosten, kan een nauwkeurigheid tussen 0,06 % en 0,025 % van de meetwaarde worden gekozen. De transmitter heeft TUV certificaten voor SIL 2 en SIL 3 volgens IEC61508 . Men heeft de keuze uit een breed meetbereik palet van 0,05kPa tot en met 60 MPa. Materialen in contact met het medium zijn verkrijgbaar in roestvast staal, tantalium, Diaflex, Hastelloy C276-C2000, Superduplex of Inconel 625. Volledig afgelaste scheidingsmembranen en geschikte vuloliën laten gebruik bij hoge temperaturen en hoog vacuüm toe. Voor agressieve media kunnen de membranen voorzien worden van een goud coating of PTFE folie. n

Naar jaarlijkse gewoonte zette TVH – Thermote & Vanhalst weer zijn schouders onder het eindwerk van drie studenten van het VHTI, het departement Technologie en Informatica binnen de KATHO in Kortrijk. Dit jaar werkten Bert Degezelle, Tuur Putman en Samuel Descheemaker aan de ontwikkeling van een universele testbank voor reductoren. De studenten konden daarbij zoals altijd een beroep doen op de infrastructuur van TVH en op de professionele begeleiding door TVH-bedrijfscoach David Lips-D’hoore. De testbank is geschikt voor het testen onder belasting van alle types reductoren. Met behulp van deze unieke machine worden m.a.w. de tandwielkasten in elektrische heftrucks, die zorgen voor de mechanische overbrenging tussen elektromotor en wiel, grondig getest op hun goede werking. Voor de studenten is de realisatie van dit eindwerk in een bedrijfsomgeving uiteraard een waardevolle ervaring. Voor TVH betekent het dat men voortaan nog beter garant kan staan voor de kwaliteit van de geleverde producten. TVH heeft alle vertrouwen in de vernieuwende waarde van de testbank. Ook deze keer zullen de studenten en hun coach meedingen naar de prestigieuze Innovation Award, de hoofdprijs van de wedstrijd georganiseerd door het Innovatiecentrum Kortrijk. n

De Electrical Sector van Eaton lanceert een nieuwe iProx inductieve sensorenserie die zowel kracht als veelzijdigheid belichaamt. Dankzij een geïntegreerde microprocessor en de unieke Smart SenseTM technologie, heeft elke iProx sensor een groot detectiebereik en intelligentie die kan worden afgestemd op elke toepassing. Cilindervormige sensoren met schakelafstanden van maximaal 29 millimeter zijn leverbaar, tweemaal de schakelafstand van andere inductieve sensoren van dezelfde grootte. iProx sensoren bieden een groot aantal extra functies die kunnen worden geactiveerd met behulp van optionele programmeertools. De ProxView software voor Microsoft Windows en Windows Mobile apparaten kan worden gebruikt om elke sensor voor een breed scala van toepassingen te programmeren, zodat iProx sensoren tevens kunnen dienen als 100% vervanging voor andere inductieve sensoren, waardoor de eisen ten aanzien van opslagcapaciteit aanzienlijk verminderd worden. Het iProx productassortiment is zeer divers en bestaat uit verschillende modellen zoals 3-draads of 4-draads DC-apparaten, verschillende schroefdraaddiameters van M12 tot M30 en een breed scala aan aansluitmogelijkheden. Alle iProx sensoren kunnen metalen objecten betrouwbaar detecteren. Hun hoge ontwerpkwaliteit met een roestvast stalen cilinder, een 300° zichtbare dual-color LED (operationele gereedheid en output status), evenals corrosiebestendige frontplaten van Ryton en een schokabsorberend gietmateriaal, zorgen voor een robuust ontwerp en een optimale geschiktheid voor industriële toepassingen. n

142 - Lezersdienst

P 42 - 184 - JUNI 2011

143 - Lezersdienst

144 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

Veilig afschermen

Festo en Pilz verloten opleidingen tussen bezoekers

Hansen Industrial Transmissions onder vleugels van Sumitomo Heavy Industries

Veiligheidsafschermingen voor machines moeten voldoen aan eisen in de machinerichtlijn. Ook zijn er zijn enkele normen die technische details bevatten. Een belangrijke voorwaarde is dat een verwijderbaar paneel na het losschroeven uit zijn bevestigingspunten moet vallen. Het paneel mag dus niet op zijn plaats blijven zitten. Er moeten ook onverliesbare bevestigingsmiddelen worden gebruikt. Dus schroefjes en boutjes mogen er niet uit vallen. Euchner is gespecialiseerd op het gebied van machineafschermingen en wil haar kennis graag delen. Hier vindt u alvast belangrijke informatie. Actuele verplichtingen zijn beschreven in de machinerichtlijn 2006/42/ EC. In normen staan technische aanbevelingen. De belangrijkste hoofdstukken zijn; EN 953: Veiligheidsafstanden 5.2.2 / Zicht 5.2.4 / Gereedschap 5.4.3 / Bevestiging 5.4.4 / Zicht 5.10 / Transparantie 5.11 / Kleur 7.5 EN-ISO 13857: Maaswijdte en veiligheidsafstanden 4.2.4.1 / Tussenwaarden 4.3 EN-ISO 12100-2: Geometrie 4.2.1 / Insluiting en vluchten 5.5.3 EN 1088/A2: Hekschakelaars EN-ISO 14119: Hekschakelaars en manipulatie n

Op de Indumation-beurs kreeg elke bezoeker die op de stand van Festo of Pilz kwam de kans om een iPad of een opleidingsvoucher ter waarde van 600 euro te winnen. De iPad werd verloot tijdens de nocturne op donderdagavond en werd gewonnen door de heer Meersman van Peleman industries. Hij kreeg de iPad onmiddellijk op de beurs overhandigd. Uit alle andere bezoekers werden de gelukkigen geloot voor één van de 6 opleidinsvouchers: • De Heer De Ruysscher van Unilin; • De Heer Deschepper van ATS; • Mevrouw Ramboer van Deceuninck; • De Heer De Nijs van Chevron; • De Heer Bauden van DC Engineering; • De Heer Deij van Decamet. n

Industriële tandwielkastenspecialist Hansen Industrial Transmissions (HIT), in maart 2011 overgenomen door Sumitomo Heavy Industries Ltd. (SHI), werkt met zijn nieuwe eigenaar aan een veelbelovende toekomst. In combinatie met het eigen uitgebreide productengamma voor specifieke aandrijfoplossingen heeft HIT de nieuwe bedrijfsidentiteit tijdens de ‘Hannover Messe’ en op de ‘Maintenance show’ in Antwerpen geïntroduceerd. “We hebben een hele weg afgelegd sinds Sumitomo Heavy Industries in oktober 2010 hun bod om de aandelen van Hansen Industrial Transmissions over te nemen aankondigden”, zegt managing director Torsten Schultz van HIT. “Maar we zijn zeer verheugd dat we nu, na de afronding van de overname, kunnen beginnen werken aan een boeiende en veelbelovende toekomst. Volwaardig deel zijn van een gereputeerde en ook financieel sterke groep zoals SHI, en daarenboven terug op onze kernactiviteit kunnen concentreren, was het scenario waarop we gehoopt hadden. De overname van HIT, met hoofdkantoor in Edegem, door het Japanse SHI is dan ook een belangrijke en hoopvolle nieuwe mijlpaal in onze bedrijfsgeschiedenis.” HIT gelooft sterk in Sumitomo’s visie om ‘een wereldleider in de industriële aandrijftechniek te worden, door innovatie en globalisering’. Nu de overname afgerond is, ziet het Edegems bedrijf tal van mogelijkheden om met de beschikbare middelen en de mogelijke synergieën een substantiële bijdrage te leveren aan het realiseren van de SHI-visie. n

145 - Lezersdienst

146 - Lezersdienst

147 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 43

ACTUALITEIT

Vorstbestendige thermostaat: frostTHERM-ATs

Compacte vloeistofpomp

Vacuümventielen bij Pneuvano

Hoge beschermingsgraad, de nieuwste aansluittechnologie, alsmede vorstbeschermingsbewaking over een groot oppervlak, vormen de meest uitgesproken kenmerken van nieuwe frostTHERM-ATs van JUMO. Om schade door vorst te voorkomen controleert het apparaat de temperatuur van de binnenkomende luchtstroom in de water/ lucht-verwarming in ventilatie- en airconditioningsystemen. Het apparaat kan optioneel op een muur of een leiding worden gemonteerd. Een speciale versie is beschikbaar voor DINrailmontage. De door JUMO geteste ‘PushIn®’ terminal-technologie zorgt voor de elektrische aansluiting. De aansluitdraden worden eenvoudig in de klemmenstrook tegen de aanslag geduwd. Geen gereedschap is nodig voor het aansluiten van de draad of kabel met de ring en de bedrading veilig is. Daardoor worden de voor het aansluiten benodigde kosten en de tijd aanzienlijk verminderd vergeleken met het toepassen van een conventionele schroefterminal. Met de ‘Push-In®’ terminal-technologie kunnen lasten tot maximaal 16A bij 230V AC direct geschakeld worden. Installatiekosten worden verder verlaagd doordat er geen belastingscontactor nodig is. De frostTHERM wordt in twee varianten geleverd: Met de veiligheidstemperatuurmonitor’(tm) versie is de reset automatisch, terwijl de veiligheidstemperatuurbegrenzer’(tm) versie een handmatige reset vereist. Beschikbare varianten van de JUMO frostTHERM-ATs zijn: sensorbuislengtes van 3.000 mm, 6.000 mm en 12.000 mm. Met de versie met de 12.000 mm lange sensorbuis kan de bescherming van grote ventilatiedoorsnedes met slechts één vorstbeschermingsthermostaat gerealiseerd worden. n

Met thuisbasis Sursee (Zwitserland) ontwikkelt en produceert KNF Flodos een uitgebreid gamma van hoogtechnologische producten. De laatste innovatie is de NF25, dewelke de meest compacte membraan-vloeistofpomp is in de wereld. Met afmetingen van 38x26x38 mm en een gewicht van 60 g, transporteert deze pomp vloeistof en gas/vloeistofmengsels tot 250 ml per minuut. Vergeleken met andere membraanvloeistofpompen, is de ratio tussen grootte en prestaties met de NF25 het meest doeltreffend. Dit maakt deze pomp uiterst geschikt voor inbouw in toestellen waar ruimte een kritische factor is. Het gepatenteerd ventiel-systeem verzekert een lineair debiet in functie van het motor-toerental en maakt dit tot een ideaal alternatief van grotere pompen voor simpele doseertoepassingen. Het gebruik van een borstelloze DC-motor garandeert het onderhoudsvrij pompen voor meerdere jaren. Een andere technische specialiteit van KNF is de anticavitatie-kamer. Deze beproefde technologie optimaliseert de stromingsdynamica en alzo het cavitatie-gedrag, wat resulteert in minder gasbel-vorming, minder lawaai en een regelmatiger en verhoogd debiet. Deze nieuwe NF25 is uiterst geschikt voor OEM-applicaties zoals in inkjet printers, medische en analytische apparaten, fuel cells, reinigings- en desinfecteringstoestellen alsook voor waterbehandeling. n

De UNIVER vacuumventielen zijn van zeer goede kwaliteit en bedrijfszeker. Het bewijs is, dat reeds veel konstrukteurs (zelfs Duitse) ze inbouwen in hun machines en dat ook meer en meer toeleveranciers van vacuumapparatuur ze in hun verkoopsgamma opnemen. De UNIVER vacuumventielen zijn in de vacuumwereld alom gekend en geprezen. Het gamma bevat een complete range van elektro/pneumatische ventielen om te voldoen aan al uw vacuumbehoeften. Verkrijgbaar in aansluitingen van G1/8” tot 1.1/2” en in 3/2 of 2/2 uitvoering. Diverse versies beschikbaar in directgestuurd of servoassisted met vacuüm of perslucht. Deze reeks vacuumventielen is gebouwd volgens het Originele Univer klepsysteem, reeds vele jaren geapprecieerd in de machinebouw. Dit concept garandeert u een hoge betrouwbaarheid en een lange levensduur. n

148 - Lezersdienst

P 44 - 184 - JUNI 2011

149 - Lezersdienst

150 - Lezersdienst

ACTUALITEIT

MAC-servomotoren en geïntegreerde MISstappenmotoren

De WEG Blackberry App: info over energiebesparing, vermindering van uitstoot en de terugverdientijd

Westermo apparaten voldoen aan ATEX, DNV, Industrial IT, UL en CSA specificaties

De basisidee bij de ontwikkeling door JVL (Denemarken) van de MISstappenmotoren, was de installatiekost tot het minimum te herleiden, maar ook een component te maken die veel beter beschermd is tegen elektrische ruis (interferentie), een typisch probleem dat kan optreden wanneer men gebruik maakt van lange kabels om de controller en de motor met elkaar te verbinden De stappenmotor, de Hall-sensor of absoluutencoder, en de elektronica zijn speciaal bij JVL ontworpen om samen één geheel te vormen, waarbij de motoraandrijving en de controller gemonteerd zijn in een afgesloten ruimte binnenin de motor. JVL MIS-stappenmotoren, in Benelux verdeeld door Rotero, zijn leverbaar in uitvoeringen van 1,1 tot 2,9 Nm (types MIS 231 tot MIS234) en van 2,5 tot 7,2 Nm (types MIS 340 tot MIS342) De jarenlang beproefde MAC-servomotoren met geïntegreerde elektronica zijn nu leverbaar met behuizing uit roestvrij staal (RVS316). Deze nieuwe versie is ideaal voor de voedselindustrie en de medische sector waar regelmatig met water moet worden schoongemaakt. De IP67 beschermingsfactor betekent dat de motor stof- en waterdicht is tot op een diepte van 1 meter gedurende een halfuur. De roestvrijstalen behuizingen zijn beschikbaar voor motoren met of zonder reductiekast. De reducties zijn verkrijgbaar in de ratio’s van 5:1, met een constant koppel van 1.7Nm, tot een maximum ratio van 100:1 met een constant koppel van 33Nm. n

De nieuwe Blackberry App van WEG is nu beschikbaar op http://www.weg. net/green/uk/blackberry-apps.html. Deze app is een krachtig en mobiel stuk gereedschap voor gebruikers van elektromotoren voor het berekenen van de energiebesparing, vermindering van uitstoot van CO2 en de rentabiliteit. Verder kan de App worden gebruikt voor het maken van rapporten over alle elektromotoren in een organisatie. De Blackberry app is eenvoudig in gebruik en kan ingesteld worden op kW of HP, en Euro, Dollar of Britse Ponden als standaardvaluta. Andere valuta zijn ook instelbaar. Verder zijn er coëfficiënten voor de CO2 uitstoot veroorzaakt door kolen, aardgas en andere brandstoffen. De app is essentieel voor het berekenen van de terugverdientijd bij het kiezen voor Premium in plaats van Standard Efficiency motoren bij nieuwe projecten. Maar de app is al even nuttig bij het bepalen van de bedrijfskosten van bestaande motoren en het berekenen van de terugverdientijd bij vervanging door efficiëntere modellen. Ook kan de terugverdientijd van een nieuwe motor worden berekend en vergeleken met de kosten van het herwikkelen van een defecte motor. Het systeem houdt hierbij rekening met het mogelijke rendementsverlies van 1 tot 2% van herwikkelde motoren. De Blackberry app is een aanvulling op het WEG Motor Payback Tool, dat kan worden gedownload van (www.weg. net/be/Products-Services/Motors/ Payback-Tool). n

Westermo Data Communications meldt dat de meeste van haar industriële communicatieproducten nu voldoen aan internationale industriële specificaties. Deze omvatten ATEX, DNV, Industrial IT, UL en CSA en hebben betrekking op een serie Ethernet-extenders, switches en mediaconverters. De ATEX en DNV goedkeuringen kunnen de producten worden toegepast op plaatsen waar ontploffingsgevaar kan heersen en aan boord van zeeschepen. De industriële IT-goedkeuringen maken naadloze integratie met ABB producten mogelijk. Met de UL en CSA goedkeuringen kunnen de producten worden gebruikt in NoordAmerika en Canada. De ATEX-conforme producten zijn de Wolverine DDW-120 Ethernet Extender en de RedFox industriële routing switches. De DDW-120 voldoet aan de Ex nA IIC T4 Gc, en de RedFox met Ex nA IIC T4 Gc en Ex tc IIIC Dc, waardoor beide producten geschikt zijn voor gebruik in explosiegevaarlijke omgevingen. De door Det Norske Veritas (DNV) goedgekeurde producten voor gebruik in de scheepvaart, zijn de SDW-541 en SDW532 ‘unmanaged’ industriële Ethernetswitches en de MCW-211 Industrial Ethernet FX/TX mediaconverter. De goedgekeurde producten van ABB Industrial IT zijn de Lynx+ compact layer 3 managed Ethernet switch, de RedFox serie switches, de Wolverine DDW-225 Industrial Ethernet SHDSL extender en het ODW-642 glasvezelmodem. Het ABB Industrial IT initiatief is een programma van goedkeuringen dat klanten helpt bij de integratie van de technologie van ABB en de apparatuur van de ABB-partners. n

151 - Lezersdienst

152 - Lezersdienst

153 - Lezersdienst

184 - JUNI 2011 - P 45

Actua Smeermiddelvrije kunststof-glijplaten voor alle soorten bewegingen Voor de smeermiddelvrije lagering van assen en rails biedt igus GmbH, Keulen een omvangrijk programma polymeerglijlagers voor rotatie- en hefbewegingen. De tribologisch geoptimaliseerde kunststoffen kunnen natuurlijk ook worden gebruikt voor bewegingen overlangs. Daarvoor heeft de onderneming nu ‘DryLin’-glijplaten gepresenteerd. Met de nieuwe glijlagers voor alle soorten dragers, bijv. staaldragers of bodemplaten van aluminium, kunnen tot twee ton langzaam, dynamisch worden verschoven. Bij vier platen komt dit overeen met het gewicht van een Afrikaanse mannetjesolifant. Smeermiddelvrije glijplaten van hoogrendementskunststof zijn bijna overal toepasbaar. Ze kunnen worden toegepast voor werkzaamheden op willekeurige ondergronden. Het thema hygiëne speelt een centrale rol om te voorkomen dat op ongedefinieerde glijbanen of wegen zich verontreinigingen aan de lagerpunten afzetten. De ‘DryLin’-glijders zijn temperatuurbestendig tot 90°C en bestand tegen corrosie en chemicaliën. Hiermee kan men smeermiddelvrij grote gewichten over diverse oppervlakken (staal, aluminium, rvs enz.) verschuiven bij een tegelijkertijd zeer goed slijtagegedrag, aldus igus. Een schroefverbinding over de metalen inzet garandeert een goede steun. In de standaarduitvoering voor de buitendiameters 40, 60 en 80 mm - zijn de glijplaten per direct verkrijgbaar met korte levertijden. Het statische draagvermogen bedraagt 120.000, 66.000 of 28.500 N. Als aanvulling biedt igus talrijke ‘iglidur’-halffabricaten aan voor individuele geometrieën. Alternatief kunnen mechanisch afgewerkte, individuele vormen en maten direct worden besteld. 154 - Lezersdienst

L.TAS & Co. sluit overeenkomst met MS GRAESSNER L. TAS & Co. vertegenwoordigt toonaangevende bedrijven op het vlak van aandrijftechiek zoals KTR; RINGSPANN en TOLLOK. Recentelijk is een overeenkomst gesloten met de firma MS GRAESSNER. MS GRAESSNER heeft meer dan 50 jaar ervaring in het ontwerpen en bouwen van tandwielkasten: de DynaGear, een hoogdynamische servo-hoektandwielkast; de prijstechnisch interessantere DynaGear Economy; de DesignGear, een hoektandwielkast die aan uw specifieke eisen/wensen voldoet, de PlanetGear, een planetaire tandwielkast en natuurlijk de krachtige PowerGear tandwielkast. 155 - Lezersdienst

Agenda EMO in 2011 weer naar Duitsland De volgende editie van de EMO, de vakbeurs voor metaalbewerking, zal in 2011 opnieuw in Duitsland plaatsvinden. Van 19 tot 24 september 2011 zullen internationale fabrikanten van productietechniek ‘Gereedschapsmachines en meer’ aan het publiek voorstellen In Hannover zullen managers en inkopers uit de internationale afnemerssectoren de kans krijgen om fabrikanten van productietechniek uit de hele wereld te ontmoeten. “De EMO in Hannover blinkt uit door zijn bijzonder internationale karakter, zijn omvattende producten dienstenaanbod, zijn grote innovatiekracht en de superieure kwaliteit zowel van de bezoekers als van de exposanten”, benadrukte Christoph Miller, Managing Director van de EMOorganisator. Miller is ervan overtuigd dat “het sectorale forum van de metaalverwerking in 2011 in de hele industrietak voor een enthousiaste sfeer zal zorgen en tot investeringen zal aanzetten”. 156 - Lezersdienst

P 46 - 184 - JUNI 2011

Gratis Lezersdienst fax: +32 (0)2 640 84 80 of e-mail: [email protected]

NAAM

VOORNAAM

FIRMA FUNCTIE DIENST STRAAT POSTCODE

NR

BUS

PLAATS

TEL

FAX

INFO

E-MAIL CODES PUBLICITEIT

INDEX

UW GEGEVENS

Als de naam, die in het adresveld van het magazine vermeld staat, niet overeenkomt met uw naam, gelieve dan onderstaand formulier in te vullen en te terug faxen. Als u meer informatie wenst over een advertentie of een artikel, gelieve dan de overeenkomstige code in het formulier hieronder in te vullen en te faxen. Om een abonnement te verkrijgen, stort u 50 euro op rekening 210-0347117-06 van Automation Magazine. U kan ons ook bereiken via e-mail: [email protected].

ADVERTEERDERSINDEX

CODES ARTIKELS

BEDRIJF

PAG. CODE

Schneider Electric wint Best Communication Award op Indumation.be

9

103

Sneller, slimmer en meer functionaliteit: WAGO Ethernet controller 2.0

11

105

De Zeven Meest Gemaakte Fouten bij Hydraulische Installaties

12

106

ABB

28

119


17

108

ACRO

36

133

Mobiele robotica

21

112

AF BELGIUM

30

122

Opening eerste Marine Parker Store in België

22

113

ASCO NUMATICS BENELUX

34

130

Perslucht houdt slijpstenen in beweging

25

116

ATB AUTOMATION

36

134

Lucht is geld

26

117

ATLAS COPCO

29

121

TUBUS structuurdemper nu ook als neerhouderdemper verkrijgbaar

31

125

BECKHOFF

48

157

ATEX gecertificeerde ventieleilanden met remote veldbus aansturing

31

126

BELGITRANS

19

109

Total Integrated Automation Portal

33

129

BOSCH REXROTH

24

114


35

132

BREVINI

32

127

Safety rotatie encoder RVK58S

39

139

BURKERT

38

136

Condensatie krijgt geen kans

39

140

CLIPPARD

30

123

Mechatronica betekent mogelijkheden

40

141

CONTROL TECHNIQUES

34

131

ABB introduceert nieuwe drukomvormer met TTG technologie

42

142

EASY SYSTEMS

38

137

TVH ontwikkelt testbank met VHTI-studenten

42

143

EUREGIO HYDRAULICS

30

124

Eaton iProx sensorenserie

42

144

FESTO

10

104

Veilig afschermen

43

145

FIMOP

19

110

Festo en Pilz verloten opleidingen tussen bezoekers

43

146

IFM ELECTRONIC

2

100

Hansen Industrial Transmissions onder vleugels van Sumitomo Heavy Industries

43

146

PARKER

28

120

Vorstbestendige thermostaat: frostTHERM-ATs

44

147

SCHNEIDER ELECTRIC

20

111

Compacte vloeistofpomp

44

148

SERVICE HYDRO

24

115

Vacuümventielen bij Pneuvano

44

149

SMC PNEUMATICS

38

138

MAC-servomotoren en geïntegreerde MIS-stappenmotoren

45

150

TESTO

32

128

De WEG Blackberry App

45

151

VALORLUB

5

101

Westermo apparaten voldoen aan ATEX, DNV, Industrial IT, UL en CSA specificaties

45

152

WAGO

16

107

EMO in 2011 weer naar Duitsland

46

153

Smeermiddelvrije kunststof-glijplaten voor alle soorten bewegingen

46

154

L.TAS & Co. sluit overeenkomst met MS GRAESSNER

46

155

ARTIKELENINDEX TITEL De toekomst van pneumatica

PAG. CODE 6

102

157 - Lezersdienst

Indumation.be 2011 haalt vakbezoekers

Recommend Documents