In vijf stappen naar een moderne gemeente

In vijf stappen naar een moderne gemeente  

 

 

‐ 2 ‐

Inleiding   Amsterdam  bevindt  zich  in  financieel  zwaar  weer.  D66  wil  daarom  slim  hervormen  en  niet  kortzichtig  snoeien.  Dit  betekent  dat  Amsterdam  ruimte  maakt  voor  nieuw  talent  en  flexibiliteit.  Dat  Amsterdam  zichzelf  dus  een  veel  hogere  taakstelling  op  legt.  Dat  de  gemeente  vooroploopt  in  de  modernisering  van werkprocessen: papierloos en desgewenst een kwart van de werktijd thuis  in plaats van op kantoor. En dat de gemeente goedkoper werkt: van dure locaties  in de binnenstad naar een betaalbare stadscampus aan de rand van de stad.     De  gemeente  moet  zich  vooral  richten  op  taken  waartoe  haar  organisatie  optimaal  is  ingericht.  Een  aantal  taken  zoals  parkeerbeheer,  afval  en  ICT  laat  onze stad als het ligt aan D66 over  aan gespecialiseerde organisaties .     In deze financiële analyse maakt D66 duidelijk hoe wij de gemeente Amsterdam  willen  hervormen.    De  komende  weken  zal  onze  fractie  de  Raad  voorstellen  te  besluiten  om  deze  maatregelen  ook  daadwerkelijk  door  te  voeren.  Daarmee  voorkomen we dat Amsterdam de lasten moet doorschuiven naar een volgende  generatie.  Dat  Amsterdam  die  lasten  neerlegt    bij  de  Amsterdammers  door  verhoging van de OZB of de parkeertarieven. Of juist dat Amsterdam die lasten  juist  bij  hen  neerlegt  die  de  crisis  het  hardste  voelen:  de  groeiende  groep  Amsterdammers in armoede. Aan alle Amsterdammers is de gemeente verplicht  bij de noodzakelijke besparingen naar zichzelf te kijken. Verspil deze crisis niet,  maar maak  de gemeente Amsterdam klaar voor een nieuwe toekomst!    Jan Paternotte, fractievoorzitter D66 Amsterdam    April 2012                                         

‐ 3 ‐

 

 

‐ 4 ‐

Inhoudsopgave   Inleiding .............................................................................................................................................‐ 3 ‐ Inhoudsopgave................................................................................................................................‐ 5 ‐ Waarom bezuinigen?....................................................................................................................‐ 6 ‐ De Financiële Opgave ...................................................................................................................‐ 7 ‐ 1. De gemeentelijke formatie ...............................................................................................‐ 8 ‐ Naar een vaste kern en een flexibele schil.................................................................‐ 8 ‐ Een kleinere overheid kan met minder diensten ...................................................‐ 9 ‐ Projectmatig werken........................................................................................................‐ 10 ‐ Dubbel Werk........................................................................................................................‐ 10 ‐ Werken als een bedrijf ....................................................................................................‐ 11 ‐ De stap naar een vaste kern..........................................................................................‐ 12 ‐ 2. Een kleinere overheid neemt minder ruimte in ..................................................‐ 14 ‐ Minder Werkplekken.......................................................................................................‐ 14 ‐ Omvang Werkplek ............................................................................................................‐ 15 ‐ Besparing op huur.............................................................................................................‐ 16 ‐ 3. Dienstverlening: een ‘van 8 tot 8 mentaliteit’.......................................................‐ 17 ‐ Open van 8 tot 8 .................................................................................................................‐ 18 ‐ 4. Slimmer Inkopen ...............................................................................................................‐ 19 ‐ 5. E‐ Amsterdam .....................................................................................................................‐ 20 ‐ Modernisering werkprocessen ...................................................................................‐ 20 ‐ Cashloos.................................................................................................................................‐ 21 ‐ Cloud Computing voor Amsterdam...........................................................................‐ 21 ‐ Literatuurlijst................................................................................................................................‐ 23 ‐

 

‐ 5 ‐

Waarom bezuinigen?  

Voor  het  feit  dat  Amsterdam,  financieel  in  zwaar  weer  zit  en  dringend  dient  te  hervormen zijn grofweg twee oorzaken aan te wijzen.     Allereerst  de  financiële  crisis,  waar  Europa  in  2008  slecht  tegen  bestand  bleek.  Het  Kabinet  Balkenende  IV  koos  bij  haar  aantreden  in  januari  2007  voor  ‘even  geen hervormingen’ en besloot het begrotingstekort te laten oplopen. Nederland  werd  daardoor  onnodig  kwetsbaar.  De  financiële  crisis  mondde  uit  in  een  schuldencrisis, met het gevolg dat Nederland de broekriem stevig moet aanhalen  om  te  voorkomen  dat  ons  land  jaarlijks  meer  dan  3%  van  het  BBP  aan  extra  schulden maakt en deze nalaat aan onze kinderen.   Amsterdam wordt door die  bezuinigingen ook geraakt.     De  tweede  oorzaak  betreft  de  gemeente  Amsterdam  zelf.  De  stad  heeft  een  slechte  reputatie op het gebied van grote (infrastructurele) projecten: die duren  te  lang  en  kosten  te  veel.  Veel  te  lang  en  veel  te  veel.  De  bouw  van  de  Noord‐ Zuidlijn  heeft  de  stad  ruim  1  miljard  euro  meer  gekost  dan  gepland,  en  dat  op  een zeer bescheiden belastingvoet. Naast de Noord‐Zuidlijn zorgen projecten als  de renovatie van de Oostlijn (ROL), het Stedelijk Museum en de Hogesluis ervoor  dat  Amsterdam  tientallen  miljoenen  euro’s  moet  bijpassen.  Amsterdam  heeft  bovendien de duurste ICT‐infrastructuur van alle Nederlandse gemeenten.    Wanneer  de  gemeente  consultancybureaus  inhuurt  om  de  betrokken  gemeentelijke  diensten  door  te  lichten  is  hun  conclusie  dat  het  de  gemeente  ontbreekt  aan  expertise.  De  gemeente  zoekt  vervolgens  de  oplossing  in  het  doorschuiven  van  taken  naar  andere  diensten  en/of  weer  in  een  5‐jarig  verbeterplan.  Maar ruimte om extra talent aan te trekken is er niet: de gemeente  heeft namelijk een beperkte vacaturestop en het totaal aan externe inhuur mag  niet meer dan 13% van het personeelsbestand van de gemeente uitmaken. Zelfs  in  een  tijd  dat  jong  talent  en  mensen  met  een  brede  werkervaring  in  verschillende  organisaties  de  arbeidsmarkt  opstromen  en  zich  gaan  aanbieden  als ZZP’er mag Amsterdam hen nauwelijks inhuren.  Ondertussen  heeft  Amsterdam  meer  ambtenaren  in  vaste  dienst  dan  welke  gemeente  in  Nederland  ook.  En  dat  is  per  inwoner.  Het  gemeentebestuur  heeft  tot nu toe gekozen voor  een  zeer beperkte ambitie: 500‐800 fte minder op een  organisatie van 9500 fte.1 Veel minder dan Rotterdam, Den Haag en Utrecht.    D66  steunt  daarom  het  Amsterdamse  college  in  haar  streven  om  de  gemeentebegroting in evenwicht te brengen door slimmer te werken. De lasten  van vandaag mogen niet we niet doorschuiven naar de volgende generatie. Maar  bezuinigen  op  de  oude  manier  betekent  automatisch  verschraling:  Amsterdam  kan zich niet langer én een vacaturestop én minder externe inhuur permitteren.  Dat betekent immers dat ervaren ambtenaren met pensioen gaan, dat kwalitatief  goede  ambtenaren  vertrekken  en  dat  niemand  hen  mag  vervangen.  Zoals  Ajax                                                          

1 Jaarrekening gemeente Amsterdam 2010, blz. 598 

 

‐ 6 ‐

niet  zonder  jeugdopleiding  kan,    zo  kan  de  gemeente  niet  zonder  nieuwe  instroom.    In  het  Catshuis  is  het  de  regering  van  VVD,  CDA  en  PVV  niet  na  zeven  weken  praten niet gelukt om Nederland aan de noodzakelijke hervormingen te helpen.  D66  is  ervan  overtuigd  dat  Amsterdam  met  slimme  hervormingen  optimaal  gebruik  kan  maken  van  de  huidige  crisis,  én  een  voorbeeldfunctie  kan  claimen.  De  stad  is  dan  financieel  weer  gezond  en  volledig  klaar  voor  een  nieuwe  toekomst!     

De Financiële Opgave   Het  college  van  Burgemeester  &  Wethouders  geeft  in  de  financiële  hoofdlijnen  van de begroting 2012 aan dat de gemeente Amsterdam de komende (vier) jaren  80  tot  100  miljoen  euro  moet  bezuinigen.  Dit  bedrag  komt  bovenop  de  in  het  programma‐akkoord  2010‐2014  afgesproken  bezuinigingsopgave  van  208  miljoen euro structureel.. Voorstellen voor de extra bezuinigingsopgave doet het  college in de kadernota 2013. De directe oorzaken van de bijstelling liggen in:    ‐ Een verwachte korting op het gemeentefonds van 50 miljoen;   ‐ Een structureel tekort op de Wet Werk en Bijstand van 20 miljoen;   ‐ Druk op structurele financiering 20 miljoen 2    Bij de genoemde bedragen gaat het om een schatting in miljoenen euro’s. 3     In 2014 kijken rijksoverheid en medeoverheden naar de verdeling van gelden uit  het  gemeentefonds.  4  Oorspronkelijk  zou  dit  in  2013  plaatsvinden.  Deze  herverdeling van het gemeentefonds is meegenomen bij de verwachte korting op  het gemeentefonds binnen de 80 tot 100 miljoen. Door het jaar uitstel vertraagt  het  tempo  van  de  bezuinigingsopdracht  iets.  Daarnaast  kunnen  de  landelijke  bezuinigingsopgave en economische ontwikkelingen leiden tot nieuwe gevolgen  (lees:  bezuinigingen)voor  de  gemeentefinanciën.  Het  is  dus  waarschijnlijk  dat  Amsterdam nog meer moet bezuinigen dan de genoemde 80 tot 100 miljoen.    Deze  bezuinigingen  doorvoeren  met  zo  min  mogelijk  gevolgen  voor  de  Amsterdammer  betekent:  de  gemeente  hervormen  naar  een  nieuwe  moderne  organisatie. Wat D66 betreft beginnen we met deze hervormingen bij de centrale  stad en bij de gemeentelijke diensten.                                                           

2 Bij de druk op de structurele financiering van de gemeente gaat het om het stoppen van  horizonfinancieringen; het structureel financieren met incidentele middelen, renteproblematiek  en problemen met de balans.  3  http://www.amsterdam.nl/publish/pages/398229/financiele_hoofdlijnen_van_de_begroting_20 12.pdf   4 Brief aan de wethouders financiën van de 100.000+ gemeenten van het ministerie van  Binnenlandse Zaken, 6 december 2011.   

 

‐ 7 ‐

 

1.

De gemeentelijke formatie

Naar een vaste kern en een flexibele schil   Een flexibele organisatie is noodzakelijk en wenselijk om meerdere redenen.     Het takenpakket van de gemeente verandert steeds vaker. Projectmatig werken  aan  activiteiten  met  een  gelimiteerde  looptijd  komt  vaak  voor.  De  gemeente  dient  haar  formatie  daarop  aan  te  passen,  zowel  in  kwalitatieve  als  in  kwantitatieve zin. Een flexibele schil geeft de gemeente ook de mogelijkheid om  tijdig  bij  sturen  indien  zich  financiële  calamiteiten  voordoen.  Flexibel  inhuren  betekent  bovendien  dat  de  gemeente  open  staat  voor  inhuur  van  ZZP’ers,  een  categorie waartoe steeds meer professionals behoren.    Realisering  van  deze  moderne  gemeente  is  voor  D66  in  december  2011  aanleiding  geweest  om,  samen  met  het  CDA  Amsterdam,  het  initiatiefvoorstel  Project 1011, de transformatie naar een moderne  gemeentelijke organisatie in te  dienen. 5 Hierin vragen wij het college kritisch te kijken naar de vaste bezetting.     In  onze  ogen  kan  deze  moderne  gemeentelijke  organisatie  met  minder  ambtenaren toe. Dat betekent een veel hogere ambitie dan tot nog toe zichtbaar.  Opmerkelijk  is  dat  niet,  want  Amsterdam  heeft  nog  altijd  geen  strategisch  personeelsbeleid. De cijfers laten ook zien dat er veel ruimte voor verbetering is.  In  vergelijking  met  het  gemiddelde  in  de  140.000+  gemeenten  (11  andere  in  Nederland)  heeft  Amsterdam  een  bijna  twee  keer  zoveel  ambtenaren.  ,Amsterdam heeft per inwoner gemiddeld zelfs de meeste ambtenaren van heel  Nederland.   6  Dat lijkt ook zo te blijven: Rotterdam wil 2450 voltijdbanen in de  organisatie  schrappen,  Den  Haag  bespaart  1500  banen  op  een  organisatie  van  7000 man.7      Minder werk door bouwstop  Op 16  maart  2012 heeft  D66  het  college  schriftelijk  gevraagd naar de  gevolgen  van de economische laagconjunctuur op de vraag naar gemeentelijke diensten en  producten.  8 De gemeentelijke bouwstop die in juli 2011 werd aangekondigd en  het  temporiseren  van  infrastructurele  projecten  van  de  gemeente  en  de  stadsregio  Amsterdam  (SRA)  hebben  logischerwijs  negatieve  effecten  op  de  vraag.     Een  dalende  vraag  naar  gemeentelijke  dienstverlening  en  producten  heeft  directe  invloed  op  de  werkzaamheden  van  diensten  die  samenwerken  in  de                                                          

5 http://www.amsterdam.nl/publish/pages/348589/cr_08122011_project_1011_2.pdf  

6 http://www.inoverheid.nl/artikel/nieuws/1413673/amsterdam‐telt‐meeste‐ambtenaren‐per‐

inwoner.html   7 http://www.binnenlandsbestuur.nl/arbeidsmarkt‐en‐carriere/nieuws/nieuws/rotterdam‐ schrapt‐2450‐banen‐ambtenaren.4872606.lynkx  8 http://www.amsterdamsebos.nl/publish/pages/421117/64paternotteroodink.pdf  

 

‐ 8 ‐

zogenaamde  OntwikkelingsAlliantie.  Het  gaat  hier  om  de  dienst  Economische  Zaken  (EZ),  het  Ontwikkelingsbedrijf  gemeente  Amsterdam  (OGA),  de  dienst  Infrastructuur  en  Verkeer  &  Vervoer  (DIVV),  de  dienst  ruimtelijke  ordening  (DRO),  het  ingenieurs  bureau  Amsterdam  (IBA)  en  het  project  management  bureau  (PMB).    De  OntwikkelingsAlliantie,  maar  bijvoorbeeld  ook  de  dienst  Milieu  en  Bouwtoezicht  (DMB),  zijn  letterlijk  gericht  op  ontwikkeling  en  uitgerust  voor  een  druk  bouwende  én  verbouwende  gemeente.  Daar  is  op  dit  moment geen sprake van.      Op  basis  van  de  gedaalde  vraag  naar  de  werkzaamheden  van  de  OntwikkelingsAlliantie is hier een bovengemiddelde taakstelling reëel. Uitgaande  van een formatiereductie van 20 % gaat het om 352 fte.       OntwikkelingsAlliantie  FTE    Amsterdam   Economische Zaken  65    Dienst  Ruimtelijke  196    Ordening  IngenieursBureau  366    Amsterdam  Dienst  Infrastructuur,  526     Verkeer en Vervoer  Ontwikkelingsbedrijf  407    Gemeente Amsterdam  Project  Management  201    Bureau      Totaal: 1761  (bron: jaarrekening Amsterdam 2010 blz. 598)   

Een kleinere overheid kan met minder diensten Sinds de jaren ’80 heeft Amsterdam het aantal gemeentelijke diensten vergroot.  Een ontwikkeling die paste bij een tijd waarin veel gebouwd en verbouwd werd.  Een  uitvloeisel  hiervan  is  het  ontstaan  van  de  eerder  genoemde  OntwikkelingsAlliantie.  Alle  diensten  en  bureaus  die  behoren  tot  de  OntwikkelingsAlliantie  hebben  eigen  directies,  secretariaten  en  communicatieafdelingen.  Om  tot  de  juiste  afstemming  te  komen  hebben  deze  directies een tweewekelijks alliantieberaad.    De  keuze  voor  kleinere  en  meer  op  een  specifieke  taak  gerichte  diensten  komt  mede voort uit de wens politieke aansturing te versterken. In de jaren ’80 stond  de  Dienst  Publieke  Werken,  waar  het  overgrote  deel  van  de  huidige  OntwikkelingsAlliantie  uit  voort  is  gekomen,  bekend  als  een  ‘eiland’  binnen  de  gemeentelijke organisatie.     Dit  risico  is  met  de  invoering  van  het  dualisme  een  stuk  kleiner,  omdat  aansturing een bestuurlijk en niet langer een primair politiek proces betreft. Ook  geldt  dat  de  zes  diensten  van  de  OntwikkelingsAlliantie  samen  kleiner  zijn  dan   

‐ 9 ‐

de oorspronkelijke Dienst Publieke Werken.  9 Ten slotte concluderen wij dat de  erfenis  van  Publieke  Werken  niet  onverdeeld  positief  is.  Met  name  ten  aanzien  van  de  Dienst  Infrastructuur,  Verkeer  &  Vervoer  is  door  onderzoeksbureaus  regelmatig  geconcludeerd  dat  deze  niet  toegerust  is  voor  een  kwalitatief  goede  invulling  van  haar  taken.10  Wethouder  Eric  Wiebes  (VVD,  Verkeer)  zei  onder  meer  over  de  Renovatie  van  de  Oostlijn  (ROL)  dat  dit  project  ‘een  maatje  te  groot’ was voor DIVV.    D66 kiest nadrukkelijk voor een kleinere overheid die minder gefragmenteerd is  in  gemeentelijke  diensten.  Daarom  wil  D66  de  OntwikkelingsAlliantie  samenvoegen  tot  een  dienst  met  één  directie.  Daarmee  ontstaan  directe  besparingen  op  staf,  communicatie,  kosten  voor  afstemming  en  secretariële  ondersteuning. Dit naast mogelijke synergievoordelen.    

Projectmatig werken De gemeente Amsterdam moet het idee loslaten dat een gemeente alle expertise  zelf  in  huis  moet  hebben.  Door  op  projectbasis  te  gaan  werken  kan  de  vaste  formatie  naar  beneden  en  ontstaat  er  ruimte  om  specialistische  kennis  in  te  huren voor specifieke activiteiten.   Projectmatig werken is bijvoorbeeld al praktijk bij het  ministerie van Buitenlandse Zaken. Daar werken zij  met  expert‐bestanden (gevuld met zowel internen als externen)  voor bijvoorbeeld korte missies. Bij een vacature  voor een  specifieke functie krijgt het expertbestand een algemene  oproep. Geïnteresseerden kunnen dan solliciteren op de functie  voor bepaalde tijd.   

 

Dubbel Werk In januari 2009 presenteerde een commissie onder leiding van Bert Mertens een  rapportage over mogelijke verbeteringen in het bestuur van Amsterdam.  11 Een  van de aanbevelingen van de commissie Mertens was het aan de orde stellen van  de  taakverdeling  tussen  stad  en  stadsdelen.  Bij  de  nieuwe  bestuursperiode  (2010‐2014)  werd  een  update  van  deze  taakverdeling  als  noodzakelijk  gezien,  dit om dubbel werk te voorkomen. D66 wil dat Amsterdam de aanbevelingen van  de commissie Mertens op korte termijn afmaakt en dat daarbij een update van de  taakverdeling  tussen  stad,  stadsdelen  en  de  gemeentelijke  diensten  wordt  meegenomen.  Dit  is  lijn  met  de  huidige  bezuinigingsronde  waarin  het  stadsbestuur dubbel werk in versneld tempo aanpakt.                                                              9 De dienst Publieke Werken telde in de jaren tachtig 3000 werknemers, bij de 

OntwikkelingsAlliantie gaat het om 1750 fte.   10 DIVV ‘Werk in uitvoering', http://www.amsterdam.nl/@404582/pagina/ 11 http://www.amsterdam.nl/publish/pages/142279/rapportmertens_def.pdf  

 

‐ 10 ‐

Een  voorbeeld  van  dubbel  werk  is  het  schrijven  en  vaststellen  van  acht  verschillende  woonvisies  voor  de  stad.  Of  de  verantwoordingssystematiek  binnen  de  gemeente  Amsterdam  voor  rijksuitgaven.  Voor  gemeenteregelingen  schrijft  de  Dienst  Maatschappelijke  Ontwikkeling  (DMO)  een  subsidieregeling.   Stadsdelen  doen  hiervoor  een  aanvraag  om  die  vervolgens  te  evalueren  en  verantwoording af te leggen aan DMO die weer verantwoordt aan het Rijk. Ook  bij cultuurgelden en gelden voor stedelijke vernieuwing is een zelfde omslachtige  soort  systematiek  opgetuigd.  Dubbel  werk  is  ook  zichtbaar  op  terreinen  als  stadsdeeloverstijgend ruimtelijk beheer en beleid.      D66 kwalificeert efficiënt als volgt:     ‐ beleidsontwikkeling per domein óf centraal óf decentraal (dus kiezen);   ‐ uitvoering van beleid bij de stadsdelen. Zo blijven we als gemeente in staat om  burgers, ondernemers en organisaties maatwerk te kunnen bieden die nodig is  anno 2012;  ‐ dienstverlening moet in Amsterdam overal gelijk zijn;  ‐  binnen  de  gemeentelijke  organisatie  moet  er  sprake  zijn  van  uniformiteit  van  bedrijfsprocessen.  (Geen  wildgroei  van  duizenden  verschillende  ICT‐applicaties  12) 

Werken als een bedrijf Een  zo  efficiënt  mogelijke  uitvoering  van  beleid  is  in  de  stad  Amsterdam  van  groot  belang:  voor  onze  burgers,  voor  ondernemers  en  voor  andere  belanghebbenden.  Nóg  belangrijker  de  manier  waarop  het  stadsbestuur  die  uitvoering aanstuurt en hóe het stadsbestuur daarover verantwoording aflegt.     D66 wil daarover afspraken maken. Wij stellen voor dat raad en college, aan de  hand van normen gebaseerd op bijvoorbeeld benchmarks, daar samen op korte  termijn uit komen.    Geen  dubbel  werk  leidt  tot  lagere  kosten  in  de  uitvoering  van  taken,  minder  beleidsmakers  en  minder  management.  Daarnaast  moeten  de  werkprocessen  zelf ook kritisch bekeken worden. Te vaak houdt de gemeente oude werkwijzen  in  stand  gehouden  die  zijn  gebaseerd  op  verouderde  beleidsuitgangspunten  en  organisatiestructuren die inmiddels niet meer bestaan of die zijn gewijzigd. Ook  maakt de gemeente onvoldoende gebruik van nieuwe communicatiemiddelen die  afstemming  tussen  afdelingen  onderling  kunnen  verbeteren  en  die  de  besluitvorming  aanzienlijk  kan  versnellen.  Het  stadsdeel  Oost  heeft  in  dit  verband positieve ervaringen met het gebruik van de tool Yammer.13    D66  wil  dat  de  gemeente  Amsterdam  gemeentebreed  nieuwe  middelen  en  concepten inzet om haar organisatie te verbeteren. Dit leidt tot verbeteringen en  kostenbesparingen  in  de  werkprocessen  van  de  gemeentelijke  organisatie.  Uiteindelijk  profiteert  de  Amsterdammer  hier  dubbel  van:  lagere  lasten  en  een  betere  dienstverlening  aan  de  balie  zelf.   Het  concept  van  zeven  gemeentelijke                                                          

12 http://webwereld.nl/nieuws/67906/ict‐herstel‐amsterdam‐gebaseerd‐op‐drijfzand.html   13 www.oost.amsterdam.nl/.../110530_de_kracht_van_oost_visie_en_actieplan.pdf

 

 

‐ 11 ‐

front  offices  in  de  stadsdelen  is  hier  een  goed  voorbeeld  van    (zie  hoofdstuk,  Dienstverlening een ‘van 8 tot 8 mentaliteit’).    

De stap naar een vaste kern     In  2010  gaven  de  centrale  stad  en  de  gemeentelijke  diensten  609  miljoen  euro  uit  aan  personeel.  Amsterdam  is  daarmee  een  conservatieve  gemeente.  De  gemeente  Rotterdam  heeft  als  taakstelling  om  20%  te  bezuinigen  op  de  apparaatskosten  (besluit  gemeenteraad  november  2011).  De  Economic  Development  Board  Rotterdam  (EDBR)  adviseerde  in  2010  om  een  formatiereductie  toe  te  passen  van  20  tot  25%.  14  Het  college  van  B&W  van  Rotterdam  meldt  inmiddels  in  de  aanloop  naar  de  begroting  2013  dat  er  al  sprake is van een formatiereductie van 1500fte extra (sinds 2010  ging het al om  1000fte)  door  een  gedaalde  vraag  uit  de  markt.  15    De  gemeente  Den  Haag  bestond  in  2010  uit  7000  FTE,  en  gaat  terug  naar  5500  FTE,  een  reductie  van  21,4%.    De keuze van het college is wat D66 betreft een keus voor de korte termijn. En  dat  is  een  gemiste  kans.  Een  vacaturestop  en  stevige  bezuinigingen  op  externe  inhuur  voorkomen  dat  Amsterdam  investeringen  doet  ten  behoeve  van  een  grotere formatiereductie. Het budget voor frictiekosten is op voorspraak van de  coalitiepartijen  PvdA,  VVD  en  GroenLinks  in  2010  gereduceerd  van  40  miljoen  tot  27  miljoen  euro.16  De  gemeente  Den  Haag  deed  het  omgekeerde:  daar  is  in  2011  het  budget  voor  frictiekosten  verhoogd  met  20  miljoen  om  1000  fte  te  kunnen krimpen.    Om op lange termijn te kunnen besparen op de kosten van de vaste formatie, én  om  een  strategisch  personeelsbeleid  mogelijk  te  maken  zijn  incidentele  financiële  middelen  en  nieuwe  ambities  nodig.  D66  stelt  daarom  voor  om  een  frictiekostenbudget  van  150  miljoen  euro  te  vormen.  Dit  is  nodig  omdat  het  huidige  ambtenarenontslagrecht  voor  afvloeiingsregelingen  uitgaat  van  wachtgeld  voor  langere  periodes.  Een  initiatiefwet  van  CDA  en  D66  zou  het  mogelijk maken dat alle Nederlanders onder hetzelfde ontslagrecht vallen, maar  deze wet ligt nog bij de Tweede Kamer.   Daarom moet uitgegaan worden van 100.000 euro gemiddeld per regeling, zodat  het mogelijk wordt een aanvullende formatiereductie van 1500 fte te realiseren.  Structureel  bespaart  de  gemeente  hiermee  direct  voor  75  miljoen  euro  aan  salariskosten,  nog  los  van  besparingen  op  kantoorruimte  en  de  facilitaire  ondersteuning.  De  investering  in  frictiekosten  compenseren  we  zodoende  na  twee jaren ruim.    D66  wil  25  miljoen  euro  van  de  structurele  besparing  op  de  vaste  formatie  inzetten  om  ruimte  te  creëren  voor  kennis  op  maat.  Nieuwe  medewerkers  met                                                          

14 http://edbr.nl/Documenten/Coalitie%20akkoord%202010%20‐%202014%20digitaal.pdf   15 

http://www.parool.nl/parool/nl/224/BINNENLAND/article/detail/3234711/2012/04/02/250 0‐ambtenaren‐verliezen‐baan‐in‐Rotterdam.dhtml   16 Aangenomen amendement C, Verburg c.s. bij de begroting gemeente Amsterdam 2011.    

 

‐ 12 ‐

werkervaring  van  buiten  die  de  gemeentelijke  organisatie  voor  bepaalde  tijd  ondersteunen.  D66  wil  hiermee  af  van  de  maximering  van  externe  inhuur  op  13%.      Daarnaast  wil  D66  dat  de  hoofdstad  werkt  aan  evenwichtige  leeftijdsopbouw  binnen  de  gemeentelijke  organisatie.  Overheden  zijn  wereldwijd  onvoldoende  voorbereid op vergrijzing van het ambtenarenapparaat.  17 Dit geldt ook voor de  gemeente  Amsterdam.  De  verwachting  is  dat  vanaf  2014  de  helft  van  het  ambtenarenapparaat  in  de  hoofdstad  binnen  enkele  jaren  gaat  uitstromen.  Om  kwaliteit  binnen  de  organisatie  en  daarmee  continuïteit  van  dienstverlening  te  kunnen garanderen moet de gemeente sterk gaan verjongen. D66 wil de huidige  ontwikkeling  keren  en  meer  mogelijkheden  voor  startersbanen  creëren. 18  Zo  kunnen  oudere  werknemers  jongere  werknemers  opleiden  en  ontstaat  er  een  evenwichtige leeftijdsopbouw binnen het personeelsbestand. 

‘De overheid heeft aanmerkelijk meer werknemers van 50 jaar of ouder. Bovendien zijn ambtenaren in het algemeen in de gelegenheid al voor de pensioengerechtigde leeftijd te stoppen met werken, waardoor het probleem alleen maar gecompliceerder wordt.', aldus Henk Berg, partner bij KPMG.

(bron: http://www.inoverheid.nl/artikel/nieuws/1948557/overheden-

onvoldoende-voorbereid-op-vergrijzing.html)

  Maatregel 

Effect  op  begroting  in  miljoenen  euro’s   Vorming budget Frictiekosten 2013  ­50  Vorming budget Frictiekosten 2014  ­100  Besparing formatiereductie 2013  25  Besparing formatiereductie 2014  75  Flexibele personeelskosten 2013  ­25   Structurele  besparing  formatie  vanaf  50  2015 

                                                         17 http://www.inoverheid.nl/artikel/nieuws/1948557/overheden‐onvoldoende‐voorbereid‐op‐ vergrijzing.html   18 Het gaat om een selectieve vacaturestop in Amsterdam. Er bestaat bijvoorbeeld wel een 

jaarlijkse traineepool met 24 plekken. In 2012 waren er 1250 aanmeldingen voor de traineepool.  

 

‐ 13 ‐

 

2.

Een kleinere overheid neemt minder ruimte in

  Moderne  organisaties  hebben  niet  alleen  een  meer  flexibele  formatie,  maar  passen ook ‘het nieuwe werken’ toe. Om werk en privé gemakkelijker te kunnen  afstemmen  stimuleert  de  gemeente  thuiswerken  en  wordt  meer  gestuurd  op  output dan op aanwezigheid. De combinatie van minder ambtenaren en moderne  inrichting  van  werkplek  en  werktijden  betekent  dat  de  gemeente  toe  kan  met  veel minder huisvesting.    In  de  huisvestingsvisie  presenteert  de  taskforce  huisvesting  de  bezuinigingsopgave  die  in  2010  door  het  college  van  B&W  is  vastgesteld  voor  gemeentelijke  huisvesting.  Vanaf  1  januari  2012  is  de  taskforce  huivesting  overgegaan  in  het  bureau  gemeentelijke  huisvesting  (BGH).  Het  gemeentebestuur  gaat  op  termijn  10,9  miljoen  euro  besparen  op  huisvesting.  Hiervoor  stoot  de  gemeente  13  locaties  (52.000  m2)  af  en  zet  zij  in  op  een  gemeentecampus  rond  het  Waterlooplein  en  het  Weesperplein.  De  gemeente  Amsterdam  wil  centrale  stad  en  de  gemeentelijke  diensten  huisvesten  in  totaal  17 gebouwen met een kantooroppervlakte van 170.000 vierkante meter. Hiervan  zijn  vier  gebouwen  eigendom  van  de  gemeente: het  stadhuis,  het hoofdkantoor  van de GGD, het Gemeentearchief (de Bazel) en de Stadsbank van lening. Het gaat  hier om 82.000 vierkante meter kantooroppervlak. De gemeente huurt daarnaast  op  termijn  88.000  vierkante  meter.  “Het  eindbeeld  is  dat  medewerkers  van  diensten straks kunnen flexwerken in comfortabele, moderne kantoorgebouwen.  De  stadsdeelkantoren  vallen  buiten  deze  operatie.”,  aldus  de  gemeente  op  22  november 2011. 19     Met de transformatie naar een nieuwe moderne gemeentelijke organisatie zijn er  op  het  gebied  van  gemeentelijke  huisvesting  extra  besparingsmogelijkheden  te  realiseren.  De verwachting is dat de komende jaren de overheid kleiner wordt.  20 D66 Amsterdam stelt voor om het aantal vaste formatieplaatsen met 1500 te  verlagen. Een kleinere organisatie heeft minder kantoorruimte nodig.     Een  extra  verkleining  van  het  kantooroppervlak  van  de  gemeentelijke  huisvesting  van  25.000  vierkante  meter  leidt  bij  een  huurprijs  van  gemiddeld  200  euro  per  vierkante  meter  tot  een  besparingsmogelijkheid  van  5  miljoen  euro.    

Minder Werkplekken Binnen de ambities van het nieuwe werken en de maatschappelijke trend om de  combinatie van werk en privé mogelijk te maken zal niet meer iedere ambtenaar  elke  dag  op  kantoor  zitten.  En  met  de  digitalisering  van  dienstverlening  en  bedrijfsprocessen van de gemeente neemt de noodzaak om werkzaamheden op  kantoor uit te voeren verder af.                                                            19 http://www.amsterdam.nl/@485435/pagina/ 

20 Accenture, 20/20

 

vision: Fast Forward De Nederlandse overheid in 2020.  

‐ 14 ‐

  In  het  onderzoek  ‘Trends  in  Mobiliteit’  maakt  Capgemini  inzichtelijk  dat  overheden  ambtenaren  ten  minste  25%  van  de  arbeidstijd  thuis  kunnen  laten  werken en dat zij hiermee ook op resultaat voordelen kunnen behalen. 21     De provincie Overijssel werkt sinds 2006 met flexibele  werkplekken: het TOOL‐concept. TOOL staat voor The Other  Office Life. Overijssel is de eerste provincie die volgens zo'n  kantoorconcept werkt. Dit betekent dat ambtenaren er  voornamelijk digitaal werkten en dat medewerkers geen vaste  werkplek hebben. (bron: http://www.overijssel.nl/actueel/nieuws/@151178/nieuwe‐ werken‐doe‐0/) Ook stadsdelen werken al flexibel. Bij de instelling van  stadsdeel Oost is het hele stadsdeel Zeeburg in het  stadsdeelkantoor van Oost‐Watergraafmeer ingepast.   

Omvang Werkplek Door  de  toename  van  de  mogelijkheden  tot  thuis‐  en  flexwerken  is  het  de  verwachting dat vanaf 2015 de omvang van de werkplek per medewerker daalt  naar  11,5  m2    VVO  (Verhuurbare  Vloeroppervlak).  22  In  Amsterdam  wordt  momenteel  nog  gerekend  met  14  m2  VVO.  23  Dat  scheelt  15000  m2  op  6.346  werkplekken  waar  de  huisvestingsvisie  2011  nog  altijd  mee  rekent.  Deze  berekening gaat uit van de bestaande situatie met een bezetting van 8.122 FTE.  Bij  een  gemiddelde  huurwaarde  van  200  euro  per  vierkante  meter  praten  we  hier over een mogelijke besparing van 3 miljoen euro.    De gemeente Amsterdam werkt met een nieuwe gemeentelijke norm wat betreft  de  huurwaarde  van  kantoorgebouwen.24  De  toekomstvisie  stelt  dat  een  huurwaarde per vierkante meter van 165 euro ruim binnen de nieuwe norm valt.  In het kader van een landelijke vergelijking (gecorrigeerd voor de Amsterdamse  situatie  waar  de  huurprijzen  nu  eenmaal  hoger  liggen  dan  in  de  rest  van  Nederland),  zou  de  maximale  huursom  maximaal  ca.  €  215  per  m2  per  jaar  mogen zijn.    Deze maximale huursom geldt voor zowel een kantoorgebouw in de binnenstad  van Amsterdam als voor gebouwen aan de randen van de stad. Wat D66 betreft  kiest de gemeente ervoor kantoorruimte aan de randen van de stad te huren.  In  de  binnenstad  wordt  immers  de  hoofdprijs  betaalt:  bijvoorbeeld  200  euro  per  vierkante  meter  voor  de  huisvesting  van  de  Dienst  Infrastructuur  Verkeer  &  Vervoer (DIVV) op de Prins Hendrikkade.                                                           21  

http://www.nl.capgemini.com/m/nl/n/pdf_Thuiswerkende_ambtenaar_kan_Nederlandse_overh eid_miljarden_opleveren.pdf   22  http://www.nvbeo.nl/Archief%20NB/Daling%20werkplekomvang%20per%20medewerker.pdf   23 Huisvestingsvisie Taskforce huisvesting oktober 2011 blz. 10.  24 Huisvestingsvisie Taskforce huisvesting oktober 2011 blz. 15.  

 

‐ 15 ‐

  D66  stelt  voor,  in  lijn  met  de  taskforce  huisvesting,  te  kiezen  voor  een  gemeentelijke  campus,  maar  deze  een  plek  te  geven  op  één  van  de  meer  betaalbare  plekken  in  de  stad.  Wij  denken  dan  in  eerste  instantie  worden  aan  locaties als Zuidoost, Nieuw‐West, de Westpoort en Amstel III.  Het campusmodel  is  voor  ons  wel  dienstbaar  aan  de  besparingsdoelstelling:  als  één  grote  betaalbare  kantoorlocatie  niet  haalbaar  is  kunnen  we  kiezen  voor  kantoren  op  verschillende plekken.                                                                                                        

(bron: Bron: Dynamis “Sprekende cijfers 2012 blz. 31.)    

 

Besparing op huur Voor  de  genoemde  nieuwe  locaties  geldt  een  lagere  huurwaarde  per  vierkante  meter  kantoor.  Het  verschil  tussen  bijvoorbeeld  de  mediane  huurprijs  in  Amsterdam Centrum en in Amsterdam Zuidoost is 50 euro per vierkante meter  (zie  bovenstaande  tabel  Dynamis  2012).  Het  gaat  dan  om  een  besparingsmogelijkheid van 4,4 miljoen euro voor 88.000 vierkante meter . Of in  het geval van een verkleining van het aantal vierkante meters met 40.000 om 2.4  miljoen euro.         Mogelijke  besparing  (in  miljoenen  euro’s structureel)  25.000 m2 minder kantoorruimte door  5.0  formatiereductie  Minder vierkante meter per werkplek  3   Lagere huurprijs aan de randen van de  Tussen 2.4 en 4.4   stad  Totaal  10,4 – 12,4     

‐ 16 ‐

3.

Dienstverlening: een ‘van 8 tot 8 mentaliteit’

  Amsterdam  (gemeentelijke  diensten  en  stadsdelen)  heeft  ongeveer  50  verschillende  locaties  voor  de  veelheid  aan  diensten  die  de  gemeente  levert.25  Het betreft hier niet alleen loketten voor burgerzaken , maar ook vergunningen  (parkeren, evenementen etc.)  en sociale zaken (DWI, loket Zorg en Samenleven).      De door de gemeenteraad vastgestelde visie op dienstverlening 2010‐2014  wijst  op  landelijke  ontwikkelingen.  Het  gaat  onder  andere  om  het  Nationaal  Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e‐overheid (NUP). De gemeente moet  straks  niet  alleen  de  eigen  dienstverlening  verzorgen  maar  ook  vragen  voor  andere  overheden afhandelen.  De  ambitie  is  dat  in  2015  gemeenten  de    ingang  voor de overheid in haar geheel moeten zijn. 26      Wat D66 betreft concentreert Amsterdam haar dienstverlening op 7 locaties, in  lijn met de door de gemeente eerder vastgestelde visie op dienstverlening: in elk  stadsdeel  één.  Dat  sluit  aan  bij  het  bestuurlijke  document  ‘Eindbeeld  stadsloketten  2014’.  Een  belangrijk  punt  hierin  is  een  eind  te  maken  aan  de  onoverzichtelijkheid van de openingstijden: wanneer de zeven locaties allemaal  in ieder geval van acht uur ’s ochtends tot acht uur ’s avonds open zijn, dan weet  iedere  Amsterdammer  waar  hij/zij  aan  toe  is.  Bij  deze  locaties  kan  de  Amsterdammer  dan  ook  terecht  voor  alle  diensten  die  de  gemeente  levert:  een  one­stop­shop  dus.  Hiermee  levert  Amsterdam  snelle  en  ruim  beschikbare  dienstverlening, die goedkoper en minder versnipperd is.     Op  9  juli  2009  stelde  het  college  van  B&W  de  Uitwerking  Implementatieplan  Inrichten  Nieuwe  Stadsdeelorganisaties  vast.  De  uitwerking  hiervan  moet  leiden  tot  een  heldere  dienstverlening  en  herkenbare  inrichting  daarvan.  27  Wat  D66  betreft zijn er in 2014 nog 7 gemeentebalies voor dienstverlening in de stad en  indien noodzakelijk een beperkt aantal specialistische (zorg)loketten. Daarnaast  wil  D66  dat  zoveel  mogelijk  Amsterdammers  thuis  achter  hun  computer  gemeentezaken kunnen regelen.     De  gemeentebegroting  2012  schat  de  totale  kosten  voor  gemeentelijke  dienstverlening in Amsterdam rond de 250 miljoen euro. 28 Naar schatting maakt  de inrichting van balielocaties ongeveer 40% uit van het totaal. Amsterdam heeft  ongeveer  50  verschillende  locaties  voor  dienstverlening.  Dit  zou  de  gemeente  100 miljoen euro kosten. Een besparing van 25% door samenvoeging van balies  tot één per stadsdeel zou een besparing op kunnen leveren van 25 miljoen euro.                                                          

25 De Dienst Facilitair Management (DFM) geeft aan dat de dienst bezig is met een inventarisatie 

van de loketten. De inventarisatie moet nog worden getoetst bij de gemeentelijke diensten en  stadsdelen en is mogelijk nog niet compleet. Naar verwachting komt het aantal in de buurt van  50 loketten. (antwoord DFM op 05‐04‐2012).  26 Dienstverlening Amsterdam één visie voor stad en stadsdelen 2010‐2014 (raadsvoordracht  09‐02‐2011 blz. 1.    27 Stadsdeel West Programmabegroting 2011 blz. 11.  28 Begroting gemeente Amsterdam 2012 blz. 201. En wijziging van de begroting van baten en  lasten en de 7 stadsdeelbegrotingen 2012 bladzijdes. 186 t/m 210.  

 

‐ 17 ‐

D66  heeft  daarom  het  college  op  5  april  2012  schriftelijk  gevraagd  naar  het  aantal balielocaties en de kosten.      

Open van 8 tot 8 Op  dit  moment  werkt  de  gemeente  met  centrale  openingstijden  voor  de  hele  stad, met mogelijkheden voor de stadsdelen om deze te verruimen. 29   

    Op  de  zeven  front  offices  van  de  gemeente,  in  elk  stadsdeel  één,  wil  D66  vaste  openingstijden  van  8  tot  8  uur.  Desgewenst  mogen  stadsdelen  ook  deze  openingstijden  verder  verruimen.  Zodoende  weet  iedere  Amsterdammer  altijd  wanneer hij/zij terecht kan bij de gemeente: in ieder geval van 8 tot 8. Voor deze  extra openstelling trekt D66 5 miljoen euro uit.          Mogelijke  besparing  (in  miljoenen  euro’s structureel)  Van  50  locaties  naar  7  die  van  8  tot  8  20 miljoen euro   open zijn.              

                                                        

29 http://www.amsterdam.nl/veelgevraagd/?caseid=%7bDB3000A0‐AB1E‐486E‐B5F1‐

49EED0CB3456%7d&parentproductid=%7b32A64B09‐0B50‐4789‐B610‐F4DCA0B5CCA4%7d  

 

‐ 18 ‐

4.

Slimmer Inkopen

  In  2010  gaf  Amsterdam  aan  inkoop  1.500.000.000  euro  (1,5  miljard)  uit,  waarvan  de  beïnvloedbare  uitgaven  bestonden  uit  1  miljard  euro.  30  D66  stelt  daarom  voor  om  nu  te  starten  met  een  nieuwe  operatie,  gericht  op  een  forse  besparing  op  inkoopkosten.  Dit  na  de  10%  operatie  in  2006  en  de  heroverwegingsoperatie Inzet op Herstel uit 2010. 31  32     De gemeente bespaart sinds 2011 al op inkoop. Zo kende de begroting 2011 met  de  operatie  Inzet  op  Herstel  al  voor  23.7  miljoen  aan  taakstellingen  op  het  inkoopbudget. De begroting 2012 voegt daar nog de taakstelling op GWW inkoop  aan toe. 33    “Daarnaast is als taakstelling vastgesteld dat op Inkoop vanaf 2014, ten bate van  de  gemeentelijke  begroting,  een  structurele  besparing  van  ruim  20  miljoen  gerealiseerd moet worden”. 34    D66  kiest  voor  een  structurele  besparing  op  inkoop  van  5%  op  1  miljard.  Dat  maakt structureel 50 miljoen euro vrij. Met de al geformuleerde taakstelling van  20  miljoen  na  2014  komt  dit  neer  op  een  extra  besparingsmogelijkheid  van  30  miljoen euro.      De  inkoop  in  de  gemeente  Amsterdam  is  in  handen  van  bijna  30  diensten,  7  stadsdelen én de centrale  stad. Met deze  gefragmenteerde inkoop (160 miljoen  wordt  ingekocht  op  basis  van  raamcontracten,  jaarrekening  2010  blz.  333.)  is  weinig  eer  te  behalen  met  het  oog  op  een  efficiëntere  inkoopstrategie.  D66  wil  daarom ook meer regie op de inkoop. Uitgangspunt: veel meer letten  op kosten,  volumes en een betere registratie van het beheer.      De rijksoverheid werkte tot de jaren negentig met een centrale inkoopplek, het  Rijksinkoopbureau  (RIB).  Nu  werkt  de  rijksoverheid  met  professionele  inkooporganisaties. 35     

Mogelijke  besparing  (in  miljoenen  euro’s structureel)  Inkoopbesparing  van  5%  op  30   beïnvloedbare  inkoop  van  1  miljard  (min ingeboekte besparing vanaf 2014  a 20 miljoen)                                                              

30 www.amsterdam.nl/publish/pages/96325/jaarrekening_2010.pdf

 blz. 440.  

31 http://www.amsterdam.nl/publish/pages/11084/bwoverzichten10operatiedefinitief.pdf   32 Inzet op Herstel, heroverwegingsoperatie 2010‐2014: de mogelijkheden in beeld.  33 Kadernota 2012 blz. 15 & 16. Begroting 2012 blz. 251 & 345.   34 Begroting Amsterdam 2012, blz.258. 

35 http://www.utwente.nl/mb/ompl/staff/Telgen/overheid_op_weg_naar_prof.pdf  

 

‐ 19 ‐

5.

E- Amsterdam 

  Gebruik van papier belast het milieu, en leidt tot een stevige infrastructuur aan  printers  en  repro  afdelingen,  en  daarmee  aan  kantoorruimte.  Het  gebruik  van  contant  geld  is  kostbaar.  D66  zoekt  daarom  besparing  in  een  moderniseringsslag: de cashloze en papierloze gemeente, ofwel: E‐Amsterdam!   

Modernisering werkprocessen D66  wil  via  een  vergaande  digitalisering  van  bedrijfs‐  en  informatieprocessen  het  werkplekonafhankelijk  werken  verder  mogelijk  maken.  Dat  betekent  verregaande  beperking  van  de  papierstroom  en  minimalisering  van  de  opslag  daarvan.  Digitalisering  van  archieven  (e‐depots)  en  van  post‐  en  facturenstromen gaan daarmee hand in hand.    Met  een  vergaande  digitalisering  komt  het  papierloos  werken  steeds  meer  in  beeld.  Wat  betreft  D66  Amsterdam  gaat  de  gemeente  Amsterdam  grotendeels  over  op  papierloos  werken.  De  gemeenteraad  van  Amsterdam  heeft  eerder  besloten  per  1  maart  2012  papierloos  te  vergaderen  36  Verwacht  wordt  dat  de  raad  door  deze  overstap  zo’n  3  miljoen  kopieën  en  daarmee  160.000  euro  per  jaar bespaart. 37     Grote  organisaties  als  het  Ministerie  van  Veiligheid  en  Justitie  en  een  wereldwijde  financiële  dienstverlener,  de  Lage  Landen,  zijn  in  een  vergaande  ontwikkeling wat betreft papierloos werken. 38     De  voordelen  van  papierloos  werken  gaan  verder  dan  de  besparingen  op  printkosten  door  het  in  gebruik  nemen  van  iPads  (of  andere  tablets).  Veel  organisaties maken de fout dat zij weliswaar de papierstroom digitaliseren maar  op  dezelfde  wijze  blijven  werken als  voorheen.  Dat  leidt  ertoe  dat  de  output  in  termen  van  aantallen  interne  nota’s,  beleidsdocumenten  e.d.,  de  wijze  waarop  deze  tot  stand  komen  en  de  daarmee  gepaard  gaande  inzet  in  fte’s  hetzelfde  blijft.  Door  slimme  semantisch  webtoepassingen,  waarin  computers  bestaande  data  in  de eigen  database  analyseren en gebruiken,  voorkomen  we veel  dubbel  werk .    Naast  papierloos  werken  zou  de  gemeente  ook  de  voordelen  van  de  digitale  factuur  (e‐factuur)  moeten  benutten.  “Ieder  jaar  versturen  bedrijven  bijna  500  miljoen  facturen  per  post.  Vervolgens  worden  deze  facturen  handmatig  verwerkt. Dit kost tijd en geld. Daarom stimuleert de overheid om elektronische  facturen  te  verzenden,  naar  de  overheid  én  naar  andere  bedrijven”,  zo  valt  te  lezen op de website van de rijksoverheid.  39  De rijksoverheid wil in 2014 80%                                                          

36 http://zoeken.amsterdam.raadsinformatie.nl/cgi‐

bin/showdoc.cgi/action=view/id=135158/type=pdf/09012f9780e2c9da.pdf   37 http://www.notubiz.nl/nieuws.php?page=nieuws&nieuwsid=184   38 http://www.imagine2012.nl/themas/sessie/papierloos‐werken‐met‐ipads‐veilig‐en‐ vertrouwd   39 http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/digitale‐overheid/elektronisch‐factureren  

 

‐ 20 ‐

van de facturen voor producten en diensten digitaal ontvangen. Wat D66 betreft  gaat de gemeente Amsterdam mee in deze ambitie.  Het gaat dan niet alleen om  de  digitale  ontvangst  van  de  factuur  maar  vooral  om  de  mogelijkheden  van  digitale verwerking in de boekhouding.    

Cashloos De gemeente Amsterdam wil muntgeld in de ban doen bij parkeren in de stad. Bij  de  nieuwe  parkeerautomaten  betaalt  de  automobilist  alleen  nog  maar  met  pinpas,  creditcard  of  mobiele  telefoon.  Wat  D66  betreft  trekt  de  gemeente  Amsterdam  deze  lijn  door  naar  de  gehele  organisatie.  De  kosten  voor  giraal  betalingsverkeer zijn aanzienlijk lager dan voor contante (chartaal) betalingen. 40  In  de  aanbeveling  van  de  Europese  Commissie  over  de  euro  als  wettig  betaalmiddel  is  opgenomen  dat  contant  geld  altijd  geaccepteerd  moet  worden  binnen de Europese Unie. Dit is in strijd met de huidige praktijk in Nederland.41  Zodra er duidelijkheid is op dit dossier wil D66 dat Amsterdam als pionier gaat  werken met een cashloze organisatie.    

Cloud Computing voor Amsterdam Op 21 maart 2012 heeft D66 schriftelijke vragen gesteld over de mogelijkheden  van cloud‐computing voor Amsterdam.42 Uit interviews door D66 met diverse  grote  marktpartijen,  die  de  overstap  al  maakten  van  cloud‐oplossingen  voor  kantoorautomatisering, blijkt dat de kosten terug te brengen zijn tot in de orde  van grootte van ca € 50 per fte per jaar. Dit betekent dat we spreken over zeer  aanzienlijke gerealiseerde besparingen ten opzichte van andere oplossingen.     Los  van  de  mogelijkheden  die  cloud  computing  biedt,  zijn  de  ICT  kosten  per  werkplek  een  groot  probleem  voor  de  gemeentelijke  organisatie.  Uit  de  zogenaamde  NFC  (Netherlands  Facility  Costs)  index  2010  blijkt  dat  de  gemiddelde  werkplekgerelateerde  ICT‐kosten  in  Nederland  ca    2.500  euro  bedragen.  43  (Let  wel  dit  zijn  de  gemiddelde  kosten  voor  de  werkplek  in  2010,  dus vóór de grootschalige introductie van cloud oplossingen.)    De  gemiddelde  kosten  in  de  gemeente  Amsterdam  liggen  daar  ver  boven.  Het  gemiddelde per fte van de zogenaamde BRI‐diensten komt uit op ca. 8.500 euro.  BRI  diensten  zijn  die  diensten  die  een  aantal  jaren  geleden  als  eerste  zijn  opgenomen onder de centrale regie van de nieuwe werkwijze van de Dienst ICT.                                                                  

40 Jaarverslag 2011 van de Nederlandse Bank (DNB) blz. 75.   41 Nederland kent een aantal pin‐only concepten in bijvoorbeeld de supermarktbranche.   42 http://www.amsterdam.nl/publish/pages/421117/69roodink.pdf  

43http://www.facility‐info.com/products/personeel/nfc‐index‐2010‐kosten‐werkplek‐e‐9‐990‐

11326   

 

‐ 21 ‐

In  onderstaand  overzicht  is  de  begrote  omzet  in  2012  van  de  dienst  ICT  weergegeven per BRI dienst.       Omzet DICT  Omzet DICT per fte  per dienst   fte  Afnemer   2012  (bedragen x  €1000): 

Bestuursdienst Gemeente Amsterdam  Dienst Belastingen Gemeente Amsterdam  Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling  Dienst Milieu en Bouwtoezicht  Dienst Persoons‐ en Geo‐informatie  Dienst Werk en Inkomen  Dienstverlening en Facilitair Management  Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam Subtotaal     

 

6.822 2.956 4.171 1.737 5.319 7.235 4.133 6.191 38.564 

400  350  550  300  250  1950  350  400  4.550 

€ 17.055  € 6.769  € 4.613  € 7.130  € 10.292  € 3.707  € 10.306  € 6.870  €8.476 

 

 

 

  D66 wil bovenop de reeds door het college ingeboekte besparing (tot nader orde  uitgesteld  á21  miljoen  per  jaar)  nog  eens  2.000  euro  per  werkplek  besparen  door  middel  van  modernisering  van  de  werkomgeving.  Om  de  hiervoor  noodzakelijk initiële investering te doen, reserveren wij de eerste 3 jaar jaarlijks  10  miljoen.  Uiteindelijk  praten  we  dan  over  een  structurele  besparing  van  30  miljoen euro per jaar. Dit cijfer baseren wij op de volgende cijfers: een formatie  van  15.000  fte  ‐  BRI  diensten  (5000  gebruikers),  niet‐BRI  diensten  (4000  gebruikers) en stadsdelen e.a. (6000 gebruikers). In totaal 15.000 gebruikers  44  in de centrale stad, alsmede de gemeentelijke diensten en de stadsdelen.     Het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten (KING)  stelt dat Nederlandse gemeenten 20% tot 30% kunnen  besparen op de bedrijfsvoering door krachten te bundelen  op het gebied van ICT. (bron: 

http://www.automatiseringgids.nl/nieuws/2012/15/king‐wil‐1‐ict‐ omgeving‐voor‐415‐gemeenten)  

    Moderniseren werkomgeving     

  Mogelijke  besparing  (in  miljoenen  euro’s)  30 

                                                        

44 http://zoeken.amsterdam.raadsinformatie.nl/cgi‐

bin/showdoc.cgi/action=view/id=145153/type=pdf/09012f978104546e.pdf  blz. 7.  

 

‐ 22 ‐

Literatuurlijst  

Stukken gemeente Amsterdam:    ‐ Jaarrekening 2010 Gemeente Amsterdam.  ‐ Begroting Gemeente Amsterdam 2011.  ‐ Kadernota Gemeente Amsterdam 2012.  ‐ Begroting Gemeente Amsterdam 2012.  ‐ Wijziging van de begroting van baten en lasten en de 7 stadsdeelbegrotingen 2012.   ‐ Inzet op Herstel, heroverwegingsoperatie 2010‐2014: de mogelijkheden in beeld.  ‐ Stadsdeel West Programmabegroting 2011.  ‐ Dienstverlening  Amsterdam  één  visie  voor  stad  en  stadsdelen  2010‐2014  (raadsvoordracht 09‐02‐2011).    ‐ Huisvestingsvisie Taskforce huisvesting (oktober 2011).  ‐ Eindbeeld Stadsloket 2014.  ‐ Uitwerking Implementatieplan Inrichten Nieuwe Stadsdeelorganisaties (2009).   ‐ http://zoeken.amsterdam.raadsinformatie.nl/cgi‐ bin/showdoc.cgi/action=view/id=145153/type=pdf/09012f978104546e.pdf   ‐ www.oost.amsterdam.nl/.../110530_de_kracht_van_oost_visie_en_actieplan.pdf       Bronnen:  ‐ Accenture, 20/20 vision: Fast Forward, De Nederlandse overheid in 2020.  ‐ Brief aan de wethouders financiën van de 100.000+ gemeenten van het ministerie van  Binnenlandse Zaken, 6 december 2011.    ‐ http://webwereld.nl/nieuws/67906/ict‐herstel‐amsterdam‐gebaseerd‐op‐ drijfzand.html  ‐ http://www.automatiseringgids.nl/nieuws/2012/15/king‐wil‐1‐ict‐omgeving‐voor‐ 415‐gemeenten.   ‐ http://www.facility‐info.com/products/personeel/nfc‐index‐2010‐kosten‐werkplek‐e‐ 9‐990‐11326  ‐ http://www.imagine2012.nl/themas/sessie/papierloos‐werken‐met‐ipads‐veilig‐en‐ vertrouwd   ‐ http://www.inoverheid.nl/artikel/nieuws/1413673/amsterdam‐telt‐meeste‐ ambtenaren‐per‐inwoner.html  ‐ http://www.jaarverslagdnb.nl/downloads/DNB_Jaarverslag_2011.pdf   ‐ http://www.nl.capgemini.com/m/nl/n/pdf_Thuiswerkende_ambtenaar_kan_Nederlands e_overheid_miljarden_opleveren.pdf  ‐ http://www.notubiz.nl/nieuws.php?page=nieuws&nieuwsid=184  ‐ http://www.nvbeo.nl/Archief%20NB/Daling%20werkplekomvang%20per%20medewe rker.pdf  ‐ http://www.overijssel.nl/actueel/nieuws/@151178/nieuwe‐werken‐doe‐0/  ‐ http://www.parool.nl/parool/nl/224/BINNENLAND/article/detail/3234711/2012/04 /02/2500‐ambtenaren‐verliezen‐baan‐in‐Rotterdam.dhtml  ‐  http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/digitale‐overheid/elektronisch‐factureren  ‐ http://www.inoverheid.nl/artikel/nieuws/1948557/overheden‐onvoldoende‐ voorbereid‐op‐vergrijzing.html      Schriftelijke vragen en initiatiefvoorstel D66 Amsterdam:    ‐ D66‐raadslid Roodink, Cloud Computing, (21 maart 2012)  ‐ D66‐raadsleden Paternotte & Roodink,  Vraag naar en aanbod van gemeentelijke  dienstverlening en producten, (16 maart 2012).  ‐ D66‐raadsleden Roodink & Paternotte, Kosten dienstverlening gemeente Amsterdam (5  april 2012).   ‐ D66 Amsterdam en CDA Amsterdam, Project 1011, de transformatie naar een moderne  gemeentelijke organisatie (december 2011). 

 

‐ 23 ‐