In ’t kort
Aandachtspunten:
additionele snelwegproblemen (t.o.v. personenverkeer): colonnevorming en gewichtsbeperking (A12); herkomst/bestemming: problemen nemen toe door economische groei; alle werkkernen zijn van belang voor goederenvervoer; niet buiten de kerngebieden vragen winkellocaties om extra maat regelen (stedelijke distributie); Beatrixsluizen (derde kolk): noodzaak onverminderd,
◆ ◆ ◆ ◆ ◆
maar is er voortgang in de besluitvorming?
Aanbevelingen:
permanente monitoring goederenvervoer; opzetten fleiden naar routes buiten NV Utrecht; astarten Ports project; opstartenBlueinitiatiefgroepen (Klooster en Eem); uitwerken innovatieve concepten (AMS barge); mobiliteitsmanagement voor goederen; onderzoek logistiek centrum oost- of zuidzijde NV Utrecht; en informeren over belang goederenvervoer; uitdragen continueer bestaande overleggen met bedrijfsleven.
◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆
14
Samenvatting aanvullende verkenning
Goederenvervoer
A. Inleiding Het Projectteam Pakketstudie Goederenvervoer heeft als opdracht gekregen een aanvullende verkenning te maken gericht op het goederen vervoer in het gebied van de Ring en de Driehoek. De aanvullende verkenning is een analyse van het huidige en toekomstige multimodale netwerk goederenvervoer en het gebruik ervan. De aan vullende verkenning is uitgevoerd in aansluiting en afstemming op het Beoordelingskader. De aanvullende verkenning geeft input voor de op timaliseringfase, het formuleren van “ no regret” maatregelen en de zogenaamde “quick wins”. Deze zijn daarmee ook agendasettend voor het vervolgtraject. Voor de uitvoering zijn vrijwel geen nieuwe onderzoeken gedaan. Op een aantal aanvullende modelberekeningen specifiek voor het goederen vervoer na, is gebruik gemaakt van bestaand materiaal. Als uitgangspunt heeft oplevering van deze aanvullende verkenning op 1 november 2007 gegolden. Daar waar geen of niet tijdig informatie beschikbaar was, is gebruik gemaakt van “expert judgement”. Voor de kwaliteit van de afwikke ling is afgezien van het gebruik van reistijd zoals aanbevolen in het Beoordelingskader. De daartoe noodzakelijke gegevens waren voor deze aanvullende verkenning niet tijdig beschik baar. Inmiddels is de eerste informatie hierover wel beschikbaar. Als opstap naar de volgende fase kan alsnog getoetst worden op reistijd.
A.1. De uitvoering Vanwege de korte doorlooptijd van het project is gewerkt in drie parallelle werkstromen en heeft de integratie van deze stromen tegelijkertijd met de uitwerking plaatsgevonden. De drie stromen zijn: ◆ Het verzamelen van data en het analyseren ervan. ◆ Het vaststellen van het Kwaliteitsnet: weg, water en spoor. ◆ Het analyseren van de vraagzijde, de verladers, vervoerders en ontvangers.
Het Kwaliteitsnet Goederenvervoer vormt een belangrijke pijler in de afwikkeling van het goederenvervoer. Het Kwaliteitsnet is voor de modaliteiten weg, water en spoor gedefinieerd. Hierbij dient te worden aangetekend dat het net buiten het BRU-gebied en buiten ’t Gooi nog bestuurlijke vasts telling behoeft. Verder is het Kwaliteitsnet nu met een eerste kwalitatieve analyse robuust gemaakt voor 2020. Een k wantitatieve robuustheidsanalyse is in de optimalisatiefase nog nodig. Hierbij kan worden geprofiteerd van de ervaringen uit een pilot in de Zuidvleugel. Ook moet in de optimaliseringfase nog worden afgestemd met de voorstellen voor de weginfrastructuur.
15
samenvatting aanvullende verkenning goederenvervoer
toplocatie bedrijven opgave weg opgave water opgave spoor
Kaart 3: Infrastructurele opgaven herkomst-/bestemmingsverkeer (inprikkers naar toplocaties bedrijventerreinen)
B. Ambities en resultaten
Bovendien concurreren personenvervoer en goederenvervoer binnen dezelfde modaliteit, bijvoorbeeld spoor, soms met elkaar. Voor de optimalisatiefase is dit een punt van aandacht. Verder werkt het Beoordelingskader met reistijd als criterium. Voor goederenvervoer, zeker bij goederen met een lage intrinsieke waarde, is vaak de kostprijs van vervoer doorslaggevend. Deze notie is meegenomen in de aanvullende verkenning. Daarnaast zijn in het Beoordelingskader economische kerngebieden gedefinieerd. Deze zijn met uitzondering van Lage Weide primair gerelateerd aan personenvervoer. Voor goederenvervoer geldt dat andere kerngebieden (intern en extern) belangrijker kunnen zijn dan voor personenvervoer. Daarnaast zijn niet de relaties met de belangrijkste woongebieden van belang, maar wel die met de belangrijkste winkel gebieden. Dit leidt ertoe dat de voor goederen vervoer relevante locaties afwijken van die voor het personenvervoer.
B.1. Ambities Op basis van de beleidsnota’s van de partners zijn de gezamenlijke ambities voor het goede renvervoer gedefinieerd. Uitgangspunt hierbij is een dubbele doelstelling. De NV Utrecht zet zich in de Pakketstudies uiteraard in voor het bereik baar houden van de eigen toplocaties voor het goederenvervoer. Maar daarnaast bestaat de opgave voor de NV Utrecht als draaischijf van Nederland uit het blijvend goed afwikkelen van het doorgaande goederenvervoer. B.2. Voorwaarden De lijn van het Beoordelingskader van de Pakket studies is aangescherpt om het hanteerbaar te maken voor de aanvullende verkenning goederen vervoer. Belangrijk hierbij is de constatering dat in het Beoordelingskader uit pragmatische overwegingen gekozen is voor het benoemen van goederenvervoer als “modaliteit” naast de modaliteiten auto, fiets en OV. De feitelijke situatie is dat goederenvervoer een eigen entiteit is die zelf de modaliteiten weg, water en spoor in zich heeft.
16
samenvatting aanvullende verkenning goederenvervoer
toplocatie winkelgebied opgave weg
Kaart 4: Infrastructurele opgaven stedelijke distributie (inprikkers naar toplocaties winkelgebieden).
De analyse in deze aanvullende verkenning is ver volgens opgebouwd op basis van een driedeling, naar aard van de vervoerstroom (zie ook kaart 3 en 4): ◆ doorgaand verkeer; ◆ herkomst- en bestemmingsverkeer (van/naar bedrijventerreinen); ◆ stedelijke distributie.
De programmering tot concrete projecten en activiteiten zal in samenhang met de optimalisa tiefase verder uitgewerkt worden.
B.3. Resultaten Om het goederenvervoer meer dan voorheen een integraal onderdeel te laten zijn van het verkeers- en vervoerbeleid en om een goede input te krijgen voor het vervolg van de Pakketstudies is het noodzakelijk een aantal acties te onder nemen. Deze acties maken geen deel meer uit van de aanvullende verkenning en vragen een eigen besluitvorming.
Voor elk van deze stromen zijn de relevante ver voerwijzen geanalyseerd en zijn ontwikkelingen, knelpunten en oplossingen in beeld gebracht. De rapportage Aanvullende Verkenning Goederen vervoer heeft een zeer hoge informatie dichtheid en bevat onderdelen die nader moeten worden uitgezocht. De communicatie heeft zich noodge dwongen beperkt tot de betrokkenen in de totale projectorganisatie rond de Pakkets tudies. Met name in de richting van bedrijven en gemeenten moet nog veel werk worden verzet om de essentie van de rapportering ook tot uitvoering te brengen. In het navolgende zijn de belangrijkste punten hiervan weergegeven. Het komt er op neer dat dit een richting gevende momentopname is.
17
samenvatting aanvullende verkenning goederenvervoer
B.3.a. Het afmaken van onderdelen van de aanvullende verkenning ◆ Het afmaken en regelen van de besluit vorming rond het Kwaliteitsnet Goederenver voer samen met provincie, BRU, gemeenten en GOVERA. Uitvoeren van een selected link analyse op de modelresultaten voor de referentiesituatie 2020. Op basis hiervan kan een beter onderbouwd beeld worden gege ven van de belangrijkste doorgaande routes (transports tromen) en kan vanuit goederen vervoer beter geprioriteerd worden in knel punten op de hoofdinfrastructuur. ◆ Na het beschikbaar komen van de reistijden, een toets uitvoeren op de aangewezen knel punten in het wegennet. ◆ Link leggen met de werkgroep “Wegen” (A2,5, A30, HWN/OWN, mogelijkheden tot omleiden van doorgaand verkeer naar andere wegen). ◆ Het verwerken/beïnvloeden van de uitkomsten van de LMCA’s. ◆ Op projectbasis uitwerken van een aantal con crete voorstellen, al of niet in samenhang met andere lopende projecten en programma’s (zie ook B.4.b).
◆
◆ ◆
◆
◆
◆
B.3.b. In elk geval te starten projecten ◆ Het opzetten van permanente data-inwinning / monitoring rond het goederenvervoer. Dit is met name gericht op het ontwikkelde beleid en de te starten projecten. Op dit moment zijn op regionaal / lokaal niveau te weinig data structu reel beschikbaar. ◆ Het uitvoeren van een kwantitatieve robuustheidsanalyse 2020 voor het Kwaliteits net Goederenvervoer, in lijn met de pilot voor de Zuidvleugel. ◆ Spoedig starten van de inventarisatie en analyse en naar besluitvorming leiden van het BluePorts project. ◆ A anvullend op (de scope van) het Blue Ports project: een SWOT uitvoeren voor de NV Utrecht om de resterende kansen voor ver voer over water en spoor in beeld te brengen (verladende bedrijven die nu slechts gebruik maken van de weg, maar waarvoor vervoer over water [en spoor] een aantrekkelijk alterna tief kan zijn; verkennen van nieuwe markten). ◆ Het aangaan van een gesprek met het containerbinnenvaartproject AMSbarge. ◆ Het opstarten van een initiatiefgroep rond het Klooster. Betrek hier ook potentiële bedrijven bij. ◆ Het opstarten van een initiatiefgroep rond de Eem (mogelijkheden en bedreigingen om het vervoer over de Eem te waarborgen en uit te
◆
◆
breiden, inclusief potentie van uitwisseling op kruising met de A1). Opzetten van een inventarisatie van bedrijven die nu aan water gevestigd zijn, maar die daar nu én in de toekomst geen gebruik van willen maken; en onderzoeken van de mogelijkheden dergelijke bedrijven te verplaatsen naar uni modale bedrijventerreinen. Uitvoering van het “Quick Win” project: Verdiepen havens Lage Weide. L ZV (langere en zwaardere vrachtwagens) inpassen in het Kwaliteitsnet, mede door het aanwijzen van locaties die voor LZV’s bereik baar moeten zijn. Het in samenhang opzetten van Stedelijke Distributie trajecten in de 12 gedefinieerde Winkelgebieden (voor zover nog niet ge schied). Dit in samenhang met de Commissie Stedelijke Distributie, Platform Goederen vervoer Utrecht en Goederenvervoer Team Utrecht. Nader uitwerken van innovatiesuggesties als: ongehinderd transport naar de stedelijke centra, bouwlogistiek via water, AMSbarge e.d. Mobiliteitsmanagement voor goederen (inclusief nachtvervoer) is kansrijk voor ver dere uitwerking op het niveau van bedrijven en bedrijfsterreinen. Het is b elangrijk nader onderzoek te doen bij het verladend bedrijfs leven en dit in te bedden in de vervolgacties rond mobiliteitsmanagement. Het opstarten van een onderzoek naar de wenselijkheid en de mogelijkheden van een groot nieuw logistiek terrein aan de oostof zuidzijde van de NV Utrecht, waar ook gezamenlijke faciliteiten en samenwerking efficiency kunnen bevorderen. Het voorbereiden en opzetten van een goede verankering (inhoudelijk en organisatorisch) van het goederenvervoer in het vervolg van de Pakketstudies inclusief de Planstudies.
B.3.c. Communicatie Het uitdragen van het belang van een zelfstandige plaats van het goederenvervoer in de planvorming, als entiteit naast personen vervoer, met de hoofdmodaliteiten weg, water en spoor. ◆ D e communicatie rond het project goede renvervoer heeft zich beperkt tot de project organisatie van de Pakketstudies in brede zin. Zeker gezien de gebleken onbekendheid met het onderwerp, is communicatie van de resultaten in breder kader noodzakelijk. Het gaat om informeren, maar ook enthousias meren en waar nodig aanzetten tot actie. ◆
18
◆
C. Overige informatie
Om de toepassing van ICT in het goederen vervoer te verbeteren, zijn acties gewenst. Verbreed en borg de kennis en diepgang bij medewerkers van transportbedrijven en logis tieke dienstverleners en van de betreffende ICT leveranciers. Maak regelmatige wederzijdse gastcolleges operationeel en financieel moge lijk bij opleidingen in logistiek en ICT.
C.1. De organisatie De aanvullende verkenning is uitgevoerd door een projectteam van vijf leden, waarin o pgenomen een vertegenwoordiger uit het bedrijfsleven. Daaromheen heeft een kerngroep van twaalf leden gefunctioneerd, waarin eveneens het bedrijfsleven was vertegenwoordigd. De kern groep heeft de producten van het projectteam beoordeeld en aangevuld. Het voorliggende eindproduct is daarmee een gezamenlijk product van alle in het projectteam en de kerngroep deel nemende partijen. Om een brede input en draagvlak te verkrijgen zijn daarnaast verschillende sessies en over leggen gehouden, met een breed spectrum: vervoer gevaarlijke stoffen, economische zaken, vervoerend bedrijfsleven (weg, water en spoor), PPS enz. De deelnemers aan deze sessies hebben inbreng gehad in het eindconcept van de aan vullende verkenning. De actieve communicatie vanuit het projectteam heeft zich beperkt tot de deelnemers aan deze sessies en de project organisatie rond de Pakketstudies.
B.3.d. Organisatie Het Projectteam Goederenvervoer en daar omheen het kernteam was een organisatie gericht op het binnen de afgesproken tijd realiseren van een aanvullende verkenning. Voor het v ervolg van de Pakketstudie is een dergelijk team noodzakelijk om de doel stellingen rond het goederenvervoer te halen. Geadviseerd wordt een dergelijk team in stand te houden voor Ring en Driehoek samen. Dit team kan een voortschrijdende opdracht krijgen en direct worden aangestuurd door het Programmabureau van de Pakketstudies. ◆ Daarnaast is het van belang bestaand overleg als PGU en UVVB/bedrijfsleven te continueren en meer inhoud te geven. ◆
19
