Het KRUISPUNT - informatiebulletin van de NIGA - PAASNUMMER 4e jaargang nr. 2, maart/april 2012 Redactie: Jelle Loosman Ad-Interim-Redactie: Alfred C. Bronswijk
INBURGERINGS-CURSUS PASEN Ik kom er eerlijk voor uit. We doen fatsoenlijk ons best om in Alanya te ‘tanınırken’ (in te burgeren). Coby draagt weliswaar nog geen ‘başörtü’ (hoofddoek). En ik stap nog niet rond in zo’n typische Turkse kruis-op-kniehoogte-broek. Maar toch... Onze Turkse koffietjes bestellen we al ‘sade’ (zuiver, zonder suiker). Thuis nippen we een ‘ada çay’ – eiland-thee, door onze eigenste mini-mini-grutter Hassan aanbevolen en geleverd. Natuurlijk uit van die handige Turkse tulpglaasje. Verder strooien we al eindeloos met de beleefdheidszin ‘çok teşekkür ederim’ (dank u zeer). Integreren Inburgeren dus. Dat is zoiets als de taal van de nieuwe omgeving overnemen. De gewoontes, gebruiken en normen. Aanpassen. Integreren. Maar dat gaat niet vanzelf. Integereren is een moeizaam, langdurig en misschien haast onmogelijk proces. Elke keer wanneer ik in de bus lijn 2 door de 25 Meterstraat van Alanya schudt, of wanneer Coby en ik op onze pastorie-fietsjes door de Tukse wijken sjezen, worden we er mee geconfronteerd. Hier loopt het leven via totaal andere sporen dan waarlangs ons noorderlijk bestaan zich gewoonlijk beweegt. Een vreemde De opschriften lees ik, maar snappen – nee! Wat mij reclameborden aanprijzen is doorgaans een raadsel. Waar plaatjes ontbreken ga ik al bij een simpele menu-kaart intellectueel op mijn plaat. Ook zal ik nooit één worden met al die oudere mannen, die in kluitjes eindeloos roddelend, theetjes sippend uren en uren voor hun winkeltjes gewichtig
ongewichtige zaken bespreken. Daarbij – lengte, vlassig haar, mijn lichte teint maken dat zelfs de diep-donkere oogjes van de buurkindjes meteen zien wat ik ten diepste ben: een buitenstaander, een vreemde! Zo moet men indertijd ook hebben aangekeken tegen de apostel Paulus. Nee, de taal sprak hij perfect, het alledaagse (koiné) Grieks. Ook uiterlijk leek hij geen spat op de bleke NoordEuropese massa-toerist, die in de ogen van velen hier net zoveel waarde heeft als men er aan verdient. En toch...toch was ook die apostel een buitenstaander, een vreemde. Maar dan anders... Veranderen Nederlanders zitten hier doorgaans niet om iets te veranderen. Tenzij iets in hun eigen levensverhaal. Zij komen vooral om zonnestralen te vangen. Om te genieten. Van het vreemde. Van het andere. Van de voordelen van de betaalbaarheid. Hun tijdelijke of permanente Turkse biotoop laten ze voor wat ‘ie is... De bijbelse Paulus kwam niet voor de zon. Niet om in te genieten. Niet voor de goedkoopte. Hij kwam juist om de menselijke biosfeer van zijn tijd wél te veranderen. Naar hoofd, hart en handen. Geloof, hoop en liefde In de tijd van Paulus huisde in de hoofden en harten vooral angst. Angst voor het willekeurig ongewisse. Angst voor een verpletterde hemel die liefdeloos met mensen speelt. Angst voor goden die wél eisen, maar nooit (ver)geven. Angst voor de liefdeloosheid van een wrede wereld. Angst voor de uiteindelijke leegte van een leeg leven en een lege dood. Vandaar dat de antieke mens ook zo hartstochtelijk fel, medogenloos, zelfzuchtig, kort, op het scherpst van de snede leefde. Daartegenover plaatste Paulus een radicaal nieuwe visie. Een kijk op het leven die je kernachtig kunt samenvatten in de drie-slag: Geloof, hoop en liefde – de bekende contraspreuk van Paulus tegen alle angst, hopeloosheid en liefdeloosheid (1 Cor. 13). Geloof Wanneer het woordje ‘geloof’ valt denken mensen direct aan ingewikkelde godsdienstsystemen. Aan allerlei dogmatische zo-is-het-en-niet-anders uitspraken, die als hoekige legoblokken op elkaar worden gestapeld door machts-instituten en personen (van kerk, moskee, goeroe tm verlichte leefgemeenschap). Systemen of meningen die niet lekker zitten en waarmee men misschien wil breken. Maar daarmee wordt het woord en het begrip ‘geloof’ wel onbehoorlijk vervuild. Het Engels kan ons uit de brand helpen. Wat ons Nederlands niet doet, doet deze taal wél. Engels maakt namelijk een onderscheid tussen ‘belief’ (geloof, in de zin van wat je gelooft, de geloofs-voorstellingen, de geloofs-leer van bijv. kerk, moskee, goeroe) en ‘faith’ (geloof, in de zin van vertrouwen, jouw existentiele levensrichting en jouw persoonlijke basis-orientatie en levenshouding). Over dat ‘faith’, over die levensgerichtheid, die bestaans-orientatie wilde Paulus het hebben met de mensen van zijn tijd. En - met ons. Cultuur veranderen Geen levensgelrichtheid, geen ‘geloof’, op goden van angst en willekeur. Maar een levenshouding, een ‘faith’ met liefde als bron, aldus Paulus. God is liefde. Daarom
2
Graag willen Coby en ik u allen heel erg bedanken voor de geopende deuren en de open harten. Onze werkperiode als ‘ad interim’ loopt af. Wat niet afloopt zijn de warme gevoelens en de goede herinneringen aan u, de expats en de land-forensen in het boeiende Alanya. Ga met God!
horen geloof en liefde ook onverbrekelijk samen. Tot die overtuiging was Paulus zelf met vallen en opstaan gekomen. Door een bijzonder gebeuren dat hem ook nog eens hoop gaf. Hoop – dat er in je eigen leven steeds groei naar het goede, naar het lichtende mogelijk is. Hoop - voor het verdere dan de dooie dood en de droeve groeve. Hoop - door wat er op die speciale morgen had plaats gevonden, wat wij straks ook hier in Alanya vieren en herdenken: de Opstanding.
Uw Alfred C. Bronswijk In die nieuwe richting wilde hij de menslijke cultuur veranderen in van een cultuur van geloof, hoop en liefde. Daarom liep hij hier in deze streken rond: Antalya, Perge, Derbe, Konya...
IN EN OM DE NIGA Aankondiging van het gemeenteberaad Het is altijd goed om met elkaar over plannen te praten. Of over het reilen en zeilen. Over de idealen, over de praktijk en de cijfers. Dit vindt plaats op het jaarlijkse gemeenteberaad. Een en ander wordt door de kerngroep en onze immer accurate penningmeester Ernst Meijer voorbereid. Nadere details volgen. Maar graag noemen we nu al de datum: 20 mei 2012. Een uitnodiging en de agenda ontvangt u in de loop van april. We houden een Zomerstop Zoals ook het geval is in de Duitse en Noorse zustergemeentes zijn de maanden juli en augustus de perioden dat de meeste leden de warmte van de Turkse Zuidkust proberen te ontwijken. Ook in de kring van de NIGA is dat het geval. Vanaf 1 juli tot 1 september zijn er dan ook geen diensten en NIGA-activiteiten; we houden dan een zomerstop. Nadat de werkperiode van Coby en Alfred Bronswijk afloopt – op 20 maart vliegen zij weer Holland-waarts – komen ds. Jan van der Stouw en zijn vrouw de NIGA versterken tot eind juni. Op 2 september starten de kerkdiensten en de nazomeractiviteiten weer, in samenwerking met de nieuwe pastor voor die periode. Namens de Kerngroep.
AGENDA NIGA
Gezindheid Ten diepste bracht Paulus geen wetten en voorschriften (ook al heeft de loop der eeuwen het christendom dikwijls wel versmald tot een voorgeschreven systeem). Hij liep het vuur uit zijn sandalen voor een nieuwe levensinstelling, die dieper ging dan een hand, of land vol regels. Hij wilde een totale andere mentaliteit. Eentje die wortels schiet in de kern van iemands persoonlijkheid: ‘laat die gezindheid in u zijn die ook in Christus Jezus was’. (Filippenzen 2:5). Een gezindheid, een mentaliteit die hij had ervaren bij Jezus van Nazeth. In wie zich Gods liefde totaal had geuit en die een totaal-dienend mens was geweest. Tot het uiterste! De Paasmorgen vieren – hier, daar of elders. Dan gaat het niet zozeer om het vasthouden van gewoontes of tradities, hoe goed op zich ook. Evenmin om een historiserende blik naar 2000 jaar terug. De kern van de zaak is onze religieuze grondhouding, wat wijzen als de mysticus Meester Eckhart (ca. 1260-1328) al scherp aanvoelden. Die vond het niet essentieel om je, bijvoorbeeld, af te vragen hoe Jezus op Palmzondag Jeruzalem was ingetrokken, het tempelplein had schoongeveegd (Marc. 11: 1-11). Wel: of Hij zijn intocht zou kunnen houden in de ‘stad van ons hart’ en daar de ‘tempel’ van ons leven reinigen van de ‘handelaars’en ‘kooplui’. Een man als Angelus Silezius (1624-1677) formuleerde het zo: ‘de vraag van de Opstanding van Christus is ‘of hij in jou kan opstaan’, of je dát gelooft, daar gaat het om’. Inburgeren dus. De Opstanding van Christus integreren in ons zelf. In onze (wereld)cultuur. In ons persoonlijk bestaan. In dat opzicht heb ik, hebben wij met elkaar nog een lange inburgeringsweg te gaan... Gezegend en zinvol Pasen! Uw Alfred C. Bronswijk
18 maart – 10.00 uur, Noorse kerk, Nederlandse dienst, voorganger Alfred C. Bronswijk 20 maart – 15.00 uur, Noorse kerk, Kirchen-Kaffee Duitse gemeente, Nederlanders zeer welkom; rond 16.00 uur repetitie koor 25 maart – 10.00 uur, Noorse kerk, Nederlandse dienst van Schrift en Tafel/Eucharistie, voorganger Jan van der Stouw 27 maart – 15.00 uur, Noorse kerk, Kirchen-Kaffee Duitse gemeente, Nederlanders zeer welkom; rond 16.00 uur repetitie koor 29 maart – 15.00 uur, Pastorie, Inspiratie-Middag met Jan van der Stouw 1 april -10.00 uur, Noorse kerk, Nederlandse Palmzondagdienst, voorganger Jan van der Stouw 8 april - 10.00 uur, Noorse kerk, Duits/Nederlandse Paasdienst, Jan van der Stouw en Johannes Weingaertner
Heer, geeft mij de moed om te veranderen wat ik kán veranderen. Heer, geef mij de kracht om te aanvaarden wat ik niét kan veranderen. Heer, geef mij de wijsheid om te kiezen tussen het ene en het andere.
10
3
GEBED Toegeschreven aan Meester Eckhart
Toegezonden door Kees en Louisa Hogenes
MOGEN WE ONS EVEN VOORSTELLEN?
U weet het natuurlijk. De NIGA kent een kleine Kerngroep. Zeg maar: mensen met hart voor de zaak. Om te helpen, om te (be)sturen. Met hoofd, hart en hand. Hein van der Kamp, een ‘jong’ lid, stelt zich hierbij voor. Wij zijn Roelien en Hein van der Kamp. Om en nabij de 60 jaar en wonen ons hele leven al in Meppel, zeer naar tevredenheid overigens.
Inspiratie-Middagen Vier inspiratie-middagen mochten we uiteindelijk houden. Plaats: pastorie. Middagen voor de gemeenschap. Om geinspireerd te worden. Om elkaar te ontmoeten. Om na afloop met een oer-gezellige nazit en een glas in de hand ‘şerefe – proost’ te zeggen, het leven is goed. Centraal bij deze middagen in woord en beeld (PowerPoint is geweldig) : ‘De fascinerende schatkamer van de christelijke kunst en symboliek’. Onbekende gebieden van de christelijke (kunst)geschiedenis werden betreden. Met als climax de kunst van de Opstanding en Pasen. Het was fijn om steeds een grote groep leden van de NIGA gastvrij te mogen ontvangen en verzorgen. Vooral omdat we in doorsnee met 12 deelnemers bijeen waren. Met veel plezier vernemen we dat de opvolger, ds. Jan van der Stouw, de nu ontstane traditie wil voortzetten. Op 29 maart zetten zijn vrouw en hij de pastorie-deuren wijd open voor hún veertiendaagse ‘inspiratie-middag’
Turkije Bij toeval ontdekten we, nu ongeveer 7 jaar geleden iets van het aanbod van onroerend goed in Turkije, middels een woonbeurs. Daar zijn we heel enthousiast gemaakt door de verkoper van ons eerste appartement en zijn het weekend daaropvolgend naar Alanya afgereisd om meerdere projekten te bekijken. Zo kwamen we in Mahmutlar terecht bij het projekt Holiday Village, prachtig gelegen in een heerlijke natuur aan de voet van het Taurusgebergte. Na 4 jaar hebben we deze woning verkocht en zijn verhuisd naar een moderner appartement. We komen ongeveer 4 keer per jaar en totaal verblijven we ongeveer 2,5 maand per jaar. We hebben altijd erg veel zin om naar Turkije te komen en bijna altijd moeite om weer te vertrekken naar Nederland. Dat heeft ook veel met het weer te maken. Zondagse diensten Voor enkele jaren terug zagen we een aanplakbiljet bij de strandtent van Mahmutlar over zondagse diensten van de Nederlandse kerk in Alanya. De zondag daarop zijn we voor het eerst op de fiets naar Alanya gereden en hebben met heel veel plezier de dienst bijgewoond. Vanaf die tijd proberen we als we in Turkije zijn naar de diensten te komen. In Nederland ben ik (Hein) werkzaam in de verkoop van betonspecie en Roelien bemoeit zich met o.a. het huishouden en alle andere aanverwante zaken. Wij zijn christelijk gereformeerd, kerken in Meppel. En dan ons gezin- we hebben 3 kinderen en 6 kleinkinderen. Lid van de kerngroep Vorig jaar ben ik (Hein) gevraagd om deel te nemen in de Kerngroep en daar heb ik volmondig ja op gezegd, alhoewel het soms lastig is om vanuit Nederland volop deel te nemen hierin. De betrokkenheid is er veel meer als je in Turkije bent, temeer omdat je er dan midden in zit. Met onze hartelijke wens voor goede Paasdagen, Hein van der Kamp
4
Kruispunt-Brunches De twee geagendeerde brunches werden gehouden. De eerste vrijdag morgen van de maand. Rond de kleurrijke wereld van de iconen en de Oorterse Orthodoxie. “Geloof op ooghoogte – schoonheid, geschiedenis en geheimen van Ikonen’ Naast verrassende ontdekkingen en gesprek ook hier ontmoeting. Coby stond garant, net als bij de middagen, voor een goede verzorging die alleen nu wat werd verbreed met verrukkelijke schootbroodjes, soep etc.. Met 11/12 personen vulden we de kamer. Met voldoening kijken we er op terug en hopen dat deze ontmoetingen ook in de toekomst voortgezet kunnen worden. Internationalisering Welke koers de NIGA in de toekomst vaart is niet aan ons. Wel kunnen wij zeggen dat we de mogelijkheden van de ‘internationalisering’ hier van groot belang achten. Vooral het contact met de Duitse zustergemeente. We hebben er van genoten en zodoende hebben ook Duitsers aan onze activiteiten deelgenomen. Het is goed wanneer, naast het waardevolle van de gezamenlijke diensten (Paasmorgen!), stappen genomen kunnen om de internationaliteit structureel meer uit te diepen. Zeemanskoor Met heel veel plezier heeft een Duits/Nederlandse pioniersgroep zich, eenmaal in de veertien dagen, een middag bekwaamd in het zingen van internationale zeemansliederen. De club telde uiteindelijk 12 zangers. En – stel u voor – een hoteleigenaar die hiervan lucht kreeg wilde dit Shanty-koor zelfs voor een avond-optreden engageren... Tot een echt optreden is het natuurlijk niet gekomen. Daarvoor was vooral ondergetekende te ongeschoold. Maar gezellig was het wel. Tot en met het schorre-kelen-spoel-biertje achteraf in het buurtrestaurant. We hopen van harte, dat er straks een muziek-bekwaam menspersoon dit zang-initiatief gaat voortzetten... NIGA-reizen Spontaan kwam het bij ons op. Een NIGA-reis! En dan naar Istanbul. De moeite waard. Met Ernst en Cigdem zijn we er voor gegaan. De aanmelding was echter te gering. Het initiatief vroeg duidelijk toch een langere aanloop. Zodat mensen zich er eerder op konden voorbereiden. Deze keer dus niet. Maar wie weet opent de toekomst wegen voor vergelijkbare activiteiten...
9
Afgezien van het feit dat dit alles de opmaat werd tot de 1e Kruistocht, gebeurde er ook iets anders, iets positiefs. De kerkleiding liet de gelovigen weten dat een werkelijke pelgrimage naar het werkelijke Jeruzalem eigenlijk noch noodzakelijk, noch zaligmakend was. Het ging immers om een geloofskwestie. De navolging van Christus was toch een spirituele zaak. En spirituele zaken zijn niet plaatsgebonden, maar kunnen overal plaats vinden. Geestelijk. Ook thuis, bijvoorbeeld in je eigen dorp of kerkgebouw. Want is het christelijke kerkgebouw niet het symbool van het Nieuwe Jeruzalem, de stad van Christus... Overal in Europa Die aanwijzing werd goed begrepen. Overal in Europa verschenen Kruiswegen, bij dorpen, rond kerken. Eenvoudig vaak, groots soms. Of, zoals in Bretagne, massieve monumenten waarop het hele Lijdensverhaal was uitgebeeld – de Calvaires. Nu Jeruzalem onbereikbaar was hielden de gelovigen hier voortaan hun processies en leefden zich zo in in het Lijden van hun Heer. De eigen buurt was Jeruzalem geworden, je kon thuis pelgrimeren... Er gebeurde méér. Omdat het kerkgebouw immers de Godsstad symboliseerde werden ook daar de 14 staties van de Kruisweg aangebracht. Aan de zijmuren. Als schilderij, snij- of beeldhouwwerk, of gewoon als een cijfer en kruis. Men kon nu de kruiswegprocessie binnenshuis houden; wel zo goed in een nat klimaat. Maar vooral had het voordelen voor de individuele gelovigen. Zij konden nu elk moment, elke dag, elke zondag, spiritueel, de Kruisweg van Christus lopen en Hem zo navolgen. Kunstwerken Zodoende zijn er schitterende kunstwerken ontstaan en heeft de christelijke geloofskunst zich formidabel uitgebreid over Europa. Overal kwamen de afbeeldingen van het Lijden van Christus en werd het medeleven met Hem een essentieel onderdeel van de christelijke vroomheid. In de ban van deze diepe tragedie van het Lijden van Christus ontwierp Henri Matisse een Kruisweg met 14 staties, als tegeltableau, voor de Rozenkranskapel in het Franse Vence’, in 1950. “De kroon op mijn werk”zou de kunstenaar later zeggen. Zo spreken nog steeds overal kunstwerken van het Grote Gebeuren, van de weg die de Man van Smarten voor ons ging – het centrale thema van het Evangelie, het meest verbreidde thema in de Westerse kunst. Eigenlijk dankzij de islam.... Alfred C. Bronswijk EVEN EEN BLIK TERUG Wanneer dit nummer van Kruispunt u bereikt, zijn Coby en ik al druk bezig met de terugreis. Met veel plezier kijken we terug op een intensieve tijd. Veel plezierige contacten werden gelegd. Met evenzoveel hartelijke mensen mochten we kennis maken binnen deze Nederlandse, interkerkelijke duiventil-gemeenschap. We zijn dankbaar voor al het vertrouwen en de grote openheid waarmee men ons, passanten die wij zijn, tegemoet trad.
8
HIJ IS EEN VOLKSVERLAKKER Hij is een volksverlakker – zeggen de mensen (Joh. 7:12) Hij is een duivelskind – menen de theologen (Marc. 3:22) Het is een zatlap en een hoerenloper – roddelt het volk (Luc. 7:34) Als hij een profeet was had hij die snol vast doorzien mompelt een gastheer (Luc. 7: 39) Hij slaat godslasterlijke taal uit klagen de Farizeeën (Luc. 5: 21) Is dat niet de zoon van de timmerman? ergeren zich de stadsgenoten (Mat. 13: 55) Hij verdient de doodstraf – oordeelt de rechtbank (Marc. 14:64) Hang hem aan het kruis – schreeuwt het gepeupel (Mat. 27:22) Dit is mijn Zoon – spreekt de stem uit de hemel (Joh. 3: 22) U bent de Christus belijdt Petrus (Marc. 8:29) Echt, dit was een Zoon van God – roept de officier (Mat. 27: 54) Mijn Heer en mijn God! fluister ik met de ‘ongelovige’ Thomas (Joh. 20:28) ACB
WAAROM PASEN NIET OP PINKSTEREN VALT ‘Het is echt een zootje bij die christenen’ hoorde ik laatst iemand zeggen. ‘Al die verschillende meningen en tegenstrijdigheden. Neem nou de data van het Paasfeest. Nooit zijn ze het met elkaar eens...’ Als klaprozen en paardebloemen. Wat ik daar hoorde zeggen was het alom bekende liedje. Het is het veelgehoorde refrein van de moderne geest, die op voorhand meent dat het christelijk geloof idealiter een soort koekkoek-een-zang zou moeten zijn. En - dat, waar deze uniformiteit ontbreekt, het bewijs van christelijk falen wordt geleverd... Achter deze opvatting schuilen echter twee stevige denk-gebreken. De eerste is de onkunde over de ontstaansgeschiedenis van de wereldwijde geestesbeweging die de navolging van Jezus ooit had teweeggebracht. Deze beweging verspreide zich niet volgens de strakke lijnen van een soort stedebouwkundige planologie. Op een tekentafel, doordacht en berekend. De christelijke boodschap zaaide zich in feite uit, zoals klaprozen en
5
paardebloemen worden uitgezaaid over het land. Met de wind. Nu eens hier. Dan weer daar. Al naar gelang de sociale en culturele voedingsbodem kreeg ook het Evangelie zodoende overal een eigen regionale en/of locale traditie en kleur. Eigen eigenaardigheden. Dat klaproosmodel is het eerste wat we moeten weten. Het tweede is, dat de eerste drie eeuwen de kerk geen wereldwijde uniformiteit kende. Rond het bekken van de Middellandse zee kwamen overal los samenhangende groepen – gemeentes. Elk had eigen accenten, eigen liturgievormen, eigen eigenaardigheden. In grove lijnen leken al die groepjes ‘klaprozen’ wel wat op elkaar. Maar de verschillen waren echt opmerkelijk. Naar inhoud en naar vorm. Het christendom was vooral een beweging – geen instituut. Diversiteit in plaats van uniformiteit. Centrale leiding was er niet of nauwelijks. En de steeds rondrazende christenvervolging maakte dat ook én onwenselijk én onmogelijk. Pesach De verschillen uitten zich bijvoorbeeld met Pasen. Wanneer vier je dat feest? Welke kalender kan daarbij handen en voeten geven? Men wist: de Kruisiging en de Opstanding e vielen ooit rond het joodse Pesachfeest. En dat viel weer op de 14 Nisan – de joodse e e lentemaand. Dan zou Jezus op de 15 van die maand zijn gekruisgd. De 17 zou dan de Paasmorgen zijn... Inderdaad vierden ooit veel gemeentes, volgens de joodse kalender, hun Pasen aan de hand van Pesach. Maar ja... om dat goed uit te vlooien had je wel de joodse maankalender nodig. En dat was buitengewoon onpraktisch in een wereld met een 11 dagen langere zonnekalender. Zeker in gebieden waar helemaal geen joden, als refentie, woonden. Een combinatie van beiden gaf nog meer moeilijkheden. Andere gemeentes kozen weer 27 maart als vaste datum. En zo waren er nog meer oude tradities... Een regel In 313 kregen de christenen godsdienstvrijheid van keizer Constantijn de Grote. De ondergrondse kerk kwam voor de dag. Overleg, afstemming en pogingen tot meer eenheid werden mogelijk. Ook de keizer bevorderde het. Het eerste internationale Oecumenische Concilie (een soort algemene vergadering van christenen uit heel de wereld) gehouden 325 in Nicea (nu Iznik) zocht één regel om het feest van de Opstanding te berekenen. Men besloot: het Paasfeest moest altij ná Pesach vallen, zoals ook ooit de Opstanding. Verder moest het wél een zondag zijn – de eerste dag van de week. Maar men koos niet voor een vaste dag, maar schoof een beetje met de joodse kalender mee. Het feest moest vallen op de eerste zondag na de eerste volle maan na de eerste dag van de lente – zo het advies.
De verschillende berekeningen zal ik u besparen. In elk geval is de uitkomst zo, dat in het oosten Pasen doorgaans (soms wel 4 tot 5 weken) later valt dan in het westen. De laatste keer dat Pasen in oost én west gelijk valt is op 24 april 2698. Daarna is het verschil tussen de beide kalenders zo groot dat dit nooit meer voorkomt. En Pinksteren dan? Terwijl de Kerstdatum is gefixeerd (25 december), wandelt de Paasdatum. Pinksteren – 50 dagen ná Pasen (Pentekoste= 50) – wandelt dus automatisch mee. Dat is ook de reden dat Pasen en Pinksteren nooit zullen samenvallen. Zodoende... Alfred C. Bronswijk
KRUISWEGKUNST - MET DANK AAN DE ISLAM Rond het jaar 1000 ging een kreet van ontzeting door christelijk WestEuropa. De Egyptische Fatimiden kalief, Al-Hakim, maakte in 1009 de Heilige Grafkerk met de grond gelijk. Hij verdroeg het niet langer dat de belangrijkste christelijke kerk op zijn grondgebied stond en brak de ‘Kerk van de Mestvaalt´, zoals moslims deze toen spottend noemden, af. Ook bedevaarten naar Jeruzalem, eerst ruim toegestaan, werden haast onmogelijk gemaakt. De Seldsjoeken deden er een paar decennia later nog een dik schepje bovenop. Het motief voor de latere Kruistochten. Maar ook de bron voor een bijzondere christelijke kunstvorm – tot op vandaag. Kruisweg Wie een Rooms Katholiek kerkgebouw bezoekt ziet aan de wanden links en rechts reeksen schilderijen. Of series beeldhouwwerk. Of ook wel kruisen met daaronder cijfers. En wie de schilderijen, beelden of cijfers telt moet gewoonlijk tot 14 tellen. Deze 14 voorstellingen, kruisen of cijfers verbeelden iets wat zich tot op de dag van vandaag in het verre Jeruzalem bevindt. De Kruisweg – de Via Crucis, deftig gezegd – die Jezus vanaf het gerechtsgebouw naar Golgotha gelopen zou hebben. Voor menig gelovige in de oudheid was het letterlijk (na)lopen van deze Kruisweg een soort allerheiligste levensplicht. In de Stille Week vóór Pasen die weg te kunnen gaan was de ultieme bedevaart, en Jeruzalem was daarom het christelijke Mekka. Veertien staties In de loop van de tijd hadden de gelovigen langs die Kruisweg een aantal plaatsen als bijzonder heilig gemarkeerd. Hier was Jezus gevallen, daar had hij zijn moeder ontmoet en verder op had Simon van Cyrene...en elders Veronica... En zo waren er op den duur 14 plekken gekomen – stationes, staties geheten – waar de Heer iets was overkomen en waar de vrome pelgrims later bij stil konden staan.
Oost en west Liepen de christenen nu voortaan overal in dezelfde pas? De meerderheid wel. Afwijkingen bleven. Een gigantisch grote afwijking kwam doordat de Orthodoxe Kerken in het Oosten – Turkije, Griekenland, Rusland, Syrie, Irak, Iran etc., ruwweg 1/3 van het wereldchristendom – nog eeuwen na 1582 (het jaar waarin Rome en de westerse wereld de modernere Gregoriaanse kalender invoerden) de Juliaanse kalender bleven gebruiken. Ook wilde men geen Paasdatum die vóór Pesach zou kunnen vallen.
Maar nu, met de verwoesting van de Grafkerk en door het afsluiten van Jeruzalem, was het gedaan met de pelgrimages. Het was onmogelijk geworden zelf de weg van de Heer te lopen en te bidden bij de 14 heilige staties van de Kruisweg. Letterlijk in de voetsporen van de Heer te gaan was een illusie geworden....
6
7
