In dit nummer o.a. Groeiambities van Donkergroen De bio-economie in beeld Innovaties in de zorg Het Rode-Loper-Beleid van de gemeente Groningen

februari 2014

In dit nummer o.a. • Groeiambities van Donkergroen • De bio-economie in beeld • Innovaties in de zorg • Het ‘Rode-Loper-Beleid’ van de gemeente Groningen

I N H O U D Wat hebben ‘MyOrder’ en bodemdaling met elkaar te maken? Beide komen voor(t) in (uit) Groningen. ‘MyOrder’ is enkele jaren geleden ontwikkeld. Ik kan me de presentatie tijdens een Flinc-pitch nog goed herinneren. De Rabobank zag de kansen en nu zie je het terug in hun reclames op tv. Een innovatief product uit Groningen. Een om trots op te zijn.

9

Op bodemdaling en bevingen zijn we minder trots, al leidt dat wel tot

18

veel aandacht in de media. Los van het feit dat schade domweg vergoed moet worden, wordt in discussies over economische ontwikkeling het sentiment uitgespeeld

Anders denken

om uitzonderingsposities te claimen. Uitzonderingen zijn alleen te rechtvaardigen als er bijzondere omstandigheden zijn. En die zijn er in economische zin niet. De kennis die nodig is om schokbestendig te bouwen moet ontwikkeld

40

28

worden en dat leidt per definitie tot nieuwe technieken ‘made in Groningen’. Ik wil de angst en problemen van inwoners niet bagatelliseren, maar laten we niet terugvallen op de sfeer van

Siem Jansen [email protected] @siem_nom

‘wingewest’. We passen er toch voor om als

NOMbassadeur 5 EZ-wethouder Joost van Keulen kijkt over stadsgrenzen heen

‘calimero’ gezien te worden? Immers, al jaren



laten we trots zien dat het in Noord-Nederland goed gaat. Na Leeuwarden, gekozen tot cultu-

Ambitie

Energie

9 Donkergroen: economische factor van belang 14 Frisian Motors doet in duurzame mobiliteit

rele hoofdstad van Europa in 2018, is de stad

WaterLink 16 Duimen in de lucht voor Blue Leg Monitor

Groningen kanshebber om gekozen te worden

AgroAgenda 18 Greenlincs gonst van de nieuwe ontwikkelingen

tot meest innovatieve stad in Europa! Alleen de

Zorg

24 Innovatieve zorgdiensten van Repoint en Zorg Office Nederland

economie van de afgelopen jaren zorgt voor nieuwe werkgelegenheid.

Participatie

28 Een nieuwe impuls voor Royal Hoitsema Labels

Waarbij ik overigens besef dat dit aan een Aldel-medewerker op dit

Samenwerking

31 i3event investeert in innovatieve plannen

moment moeilijk te verkopen is.



32 IWC en ATB zien prima businesskansen

nominatie zegt al genoeg. Juist de vernieuwende

NOM BD

Vernieuwen betekent ook anders denken. Te beginnen bij de vraag

Prijs

34 Handige tips en online advies voor Viaconcept

waar we goed in zijn en wat we zelf kunnen én in de eerste plaats op

Groei

36 Het buitenland komt steeds dichterbij voor Hei-tech

eigen kracht. Alleen zo komen we verder. In dit nummer weer een paar

Spotlicht

38 Limis geeft wereldwijde gezondheidszorg nieuwe dimensies

mooie voorbeelden hoe bedrijven dat laten zien. En voor het overige, in navolging van’ MyOrder’, gewoon laten zien wat we kunnen. Het gras is



Masterclass

écht groener in Noord-Nederland, ook als het beweegt.



Open deur

PS Heeft u de laatste commercial van MyOrder al gezien op You Tube?

INVESTEREN IN ONTWIKKELING

FEBRUARI 2014

42 Echte verandering begint bij jezelf

En verder … Column Siem 2

Zoek op MyOrder ‘Vandaag bankieren zoals morgen’.

•

40 Inhoudelijke ondersteuning voor snelle groeiers

• Kwetters 8 • Tips & tricks online marketing 12 NOM on Tour 13 • Blikvanger 21 • Middenkaart Biobased economy 22 • Kwetters 27 Groenspiratie 43 • Coming soon Innovatiefonds Noord-Nederland 44

J O O S T V A N K E U L E N | Wethouder EZ gemeente Groningen

NOMMER is een magazine van N.V. NOM en speciaal bedoeld voor relaties en iedereen die geïnteresseerd is in de activiteiten van de investerings- en ontwikkelings-

Waar-o-waar??

maatschappij voor het Noorden. NOMMER is open,

Op de cover van de NOMMER een foto van Anja Kanters en

toekomst- en resultaatgericht en beschrijft de economische

Ruud van Dijk op een schitterende locatie ergens in Noord-

ontwikkelingen, de ondernemingsgeest, en het leven

Nederland. Waar precies? Ja, dat horen wij graag van u! Laat het

en werken in Groningen, Friesland en Drenthe.

ons weten door een mail te sturen naar Giny Hulsebos via [email protected] en wie

Verspreiding: gratis onder alle relaties van N.V. NOM.

weet bent u de gelukkige winnaar

NOMbassadeur

‘Iedere gemeentebestuurder zou NOMbassadeur moeten zijn’

van een fantastische, goed gevulde,

Redactie: Communicatie N.V. NOM, Manisch Creatief.

NOM-goodybag!

Eindredactie: Annemarie Atema, [email protected]. Idee, art direction en realisatie: Manisch Creatief. Tekstbijdragen: Annemarie Atema, Menno Bakker, Amber Boomsma, Manisch Creatief, Folkert van der Glas, Jaap Jepma, Loek Mulder, Melle Renema.

Fotografie: Manisch Creatief, Jaap Spieker, Henk Veenstra (cover), Jan Zeeman, archief NOM.

4

5

Drukwerk: WM Veenstra. Oplage: 3.500 exemplaren. Rechten: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of geproduceerd zonder schriftelijke

Early adopters zijn we niet meer ;), maar in de week dat Facebook

toestemming van de N.V. NOM of andere auteursrecht-

10 jaar bestaat, lanceert de NOM de NOM Facebook-pagina.

hebbenden. Alle gegevens zijn onder voorbehoud, en er

Nu horen we er ook echt bij. En hoewel Google+ alweer enige tijd

kunnen geen rechten aan worden ontleend.

in de lucht is, lijkt het alsof we hier wel een beetje bij de early adopters horen. #stiekemeenbeetjetrots.

Hoog bovenaan het lijstje van ambities van EZ-wethouder

NOMMER is een uitgave van N.V. NOM, Investeringsen Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland.

Maar goed, u begrijpt het al, we want likes en volgers! Dat kan

Paterswoldseweg 810, Groningen.

via www.facebook.com/HetisTijdvoordeNOM en www.gplus/

Telefoon (050) 521 44 44, www.nom.nl.

NVNOM. Op beide pagina’s leuke en nuttige links, tips & trics, cartoons, filmpjes, nieuwsartikelen en meer. En dit is nog maar

Cover: Anja Kanters van Donkergroen en NOMmer

het begin…

Ruud van Dijk.

Februari 2014

Joost van Keulen (VVD) van de gemeente Groningen staat dat hij van Groningen een stad met een beter ondernemers-

Sinds ruim anderhalf jaar bekleedt Van Keulen de wethouderszetel in Groningen. In die tijd heeft hij de banden met de NOM flink aangehaald. En niet alleen tussen de bestuurder zelf en de

klimaat wil maken. Precies op dat punt hebben de NOM en

NOM is er wat veranderd. Ook het

Van Keulen elkaar gevonden. Als NOMbassadeur wil Van

de NOM weten elkaar beter te vinden,

Keulen extra vaart zetten achter zijn eigen ambities en

betekent dat dan ook dat er voor die

achter die van de NOM.

er geen duidelijk beeld van te hebben,

ambtelijk apparaat en de mensen van zegt Van Keulen. Dat klinkt goed, maar tijd wat aan schortte? Van Keulen zegt het was immers voordat hij aantrad als wethouder.

•

FEBRUARI 2014

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

}

}

Aangeschoven aan de Piet Hein Eek-tafel in de wethou-

Een schoolvoorbeeld van de nieuw ingevulde samen-

derskamer met uitzicht op de noordzijde van de Grote

werking heeft betrekking op de komst van IBM naar

Markt is ook Sander Oosterhof, bij de NOM verantwoor-

Groningen. De Amerikaanse softwaregigant besloot

delijk voor Foreign Direct Investment en Business

begin vorig jaar, gelokt door het potentieel aan jonge,

Development. Hij heeft wel beleefd hoe de verhoudingen

hoogopgeleide it’ers in de stad, een vestiging op te

tussen stad en NOM waren. ‘Niet dat het niet boterde

zetten aan het Zuiderdiep. Het levert Groningen ruim

tussen beide’, benadrukt Oosterhof, ‘allerminst. We

driehonderd nieuwe banen op. Dat IBM voor Groningen

weten elkaar nu echter nog sneller te vinden. En naast de

koos was mede het resultaat van de inspanningen van de

leads die we binnenkrijgen via de NFIA, gaan we zelf ook

tandem die de NOM en de gemeente samen vormden,

pro-actief aan de slag.’ De NFIA is het Netherlands

daarbij ondersteund door onder meer de RUG, de Hanze-

Foreign Investment Agency, het bureau voor buitenlandse

hogeschool en de provincie. ‘De tweede keer dat mensen

investeringen van het ministerie van EZ. ‘Tegenwoordig

van IBM hier waren hebben we al een overleg geregeld

gaat onze aanpak veel sterker uit van eigen initiatief.’ Het

met de burgemeester en hebben we een mooie lunch

is de NOM die tegenwoordig de proposities formuleert

voor ze georganiseerd’, verklaart Van Keulen. En zo moet

en daarmee de boer op gaat. Met een goed omschreven

het ook wat de wethouder betreft. Eén telefoontje van

aanbod maakt de NOM duidelijk wat de regio te bieden

de NOM moet genoeg zijn om nog dezelfde middag met

heeft, bijvoorbeeld op het terrein van watertechnologie

een potentiële investeerder in het stadhuis aan tafel te

en (groene) energie.

zitten. ‘Zo wil ik mijn rol ook invullen’, verklaart Van Keulen. ‘Vestigingssubsidies of andere financiële steun

6

‘Een meer gedurfde agenda’, reageert Van Keulen. Dat is

kan ik immers niet bieden, maar ik kan een onderne-

goed voor de NOM, maar het is eveneens goed voor de

ming wel laten voelen dat ze zeer welkom is en ik kan

stad, voegt Van Keulen toe: ‘Bedrijven staan immers niet

meedenken over huisvesting en vergunningtrajecten.’

meer in de rij. Dat vraagt om een andere benadering.’

Het valt onder wat de stad het ‘Rode-Loper-beleid’ noemt, waarmee Groningen zich profileert als aantrek-

De stad gaat al mee in die veranderde aanpak. Bijvoorbeeld

kelijke vestigingsplaats en waarbij de onderneming ook

in de sector van de datacenters is het te zien. Daar hebben

echt als klant wordt gezien.

de gemeente Groningen en de NOM een doeltreffende

Oosterhof herkent in de gang van zaken rond de vesti-

samenwerking opgezet door de acquisitieprogramma’s

ging van IBM de toegenomen interactie en verbeterde

van de stad en van de NOM/Groningen Seaports ineen te

betrokkenheid van bestuurders. Zo is het niet alleen de

schuiven. Groningen wordt daarin in beeld gebracht als

NOM die heeft gekozen voor een actievere opstelling en

vestigingslocatie voor de wat kleinere datacenters, met

meer zelf de boer op gaat, ook van de kant van de stad

name de Eemshaven wordt gepresenteerd als plaats waar

verandert er dus wat. Op die manier weten de NOM en

de grotere datahotels zich kunnen vestigen.

de stad Groningen elkaar volgens Oosterhof goed te

7

NOMbassadeur Joost van Keulen en NOMmer Sander Oosterhof op de trappen van het bordes

versterken. Van Keulen vult aan: ‘Het heeft weinig zin

Over de stadsgrens

elkaar vliegen af te vangen. Die tijd is voorbij. Iedereen is

bestond. ‘Wethouder Van Keulen is juist om zijn functie

ik voortdurend bij me draag. Als wethouder van de stad

Groningen is ook de eerste stad waarmee de NOM een

er nu wel van doordrongen dat de regio pas iets bereikt

benaderd’, legt Oosterhof uit. ‘Ondernemers zijn onze

ben je wat mij betreft vanzelfsprekend NOMbassadeur.

nieuw type afspraken heeft gemaakt over hoe beide partijen

wanneer we samen de kar trekken.’ Meest recente bewijs

klanten, maar onze feitelijke opdrachtgevers zijn natuur-

Iedere gemeentebestuurder zou het zo moeten zien.’

omgaan met potentiële investeerders. Vooral over wie wat

hiervoor, en opvallend wapenfeit, is de nominatie van

lijk de bestuurders van gemeenten en provincies. In hun

En er liggen kansen zat, meent Van Keulen, die vooral

doet wanneer zich een geïnteresseerde partij meldt. Dat

Groningen als iCapital. Groningen bevindt zich als kan-

opdracht werken wij aan versterking van de noordelijke

mogelijkheden ziet in ontwikkeling van bedrijvigheid

betekent ook dat Van Keulen over de stadsgrenzen heen

didaat-Innovatiehoofdstad van Europa tussen steden als

economie. Dat kunnen we alleen maar doen wanneer

in de healthy aging, energie en ict. ‘Groningen is een

moet kijken. ‘Er zit wel een zekere discrepantie in’, aldus

Barcelona, Espoo, Grenoble, Malaga en Parijs. Tot stand

we samen met hen de sterke kanten van het gebied naar

city of talent’, aldus Van Keulen. ‘De stad heeft een goed

Van Keulen. ‘De NOM werkt voor heel Noord-Nederland.

gekomen na een slim en intensief lobbyprogramma van

voren brengen.’

opgeleide beroepsbevolking, de kosten van arbeid en de

Ik ben in de eerste plaats wethouder van de stad. Toch zeg

de stad Groningen, met ondersteuning van de NOM.

grondprijzen zijn relatief laag. Dat zijn pluspunten, waar Van Keulen zelf beschouwt zijn nieuwe titel min of meer

ik: het maakt mij niet uit of een bedrijf zich vestigt in de stad Groningen, in Assen of elders in de regio. Het gaat

Pluspunten

als een officiële naam voor een taak die hij reeds als de

mij om de samenwerking en de werkgelegenheid van het

Van Keulen is de eerste bestuurder in het rijtje NOM-

zijne zag: de stad samen met de NOM neerzetten als een

gebied als geheel.’

bassadeurs, dat tot op heden louter uit ondernemers

aantrekkelijke vestigingsplek. ‘Het is voor mij een rol die

•

FEBRUARI 2014

we nog veel lol van zullen hebben.’

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

|

Sander Oosterhof Manager NOM Foreign Direct Investment / Manager Business Development T (06) 215 185 00 • E [email protected]

Kwetters!

Peerby Een ladder, een hogedrukreiniger, een bakfiets. Typisch producten die je liever leent dan koopt. Peerby is een spullen te lenen van je buren en andersom. Buren moet

Cradle to Cradle beker

hier breed worden opgevat, ze kunnen zomaar een paar

Dit bijzondere bekertje ziet er in eerste

kilometer bij je vandaan wonen.

instantie uit als een kartonnen wegwerp-

internetdienst die je daarbij wil helpen. Het helpt je

bekertje met een deuk erin. Maar schijn

Quora

bedriegt ... Dit bekertje is van porselein

Quora is een internetvraagbaak waar je op zoek kunt naar

en tot in het kleinste detail gevormd als

antwoorden op uiteenlopende vragen of zelf een bran-

een ingedeukt kartonnen bekertje. Het

dende vraag kunt stellen. Quora is een app die uniek is in

gebruik van dit bekertje geeft een aparte

zijn soort. Deelnemers hebben een hoog niveau en zijn

ervaring. In tegenstelling tot een karton-

vaak experts binnen hun vakgebied, wat erg inspirerend

nen bekertje drinkt het heerlijk en door

kan zijn.

de subtiele deuk ligt het verrassend comfortabel in de hand. Deze bestanddelen

Park-line

zijn puur natuur. Mocht het bekertje op

Parkeren met de Park-line App zorgt ervoor dat je zorge-

de afvalberg terechtkomen dan heeft dit

loos kunt parkeren via je smartphone. Je opent de App,

geen nadelige gevolgen voor het milieu.

controleert de zone en drukt op ‘start’. Bij terugkomst

Bron: www.bespaarbazaar.nl

open je de App en druk je op ‘stop’. Zo bespaart je onderneming al snel tot 20% op de parkeerkosten.

Visitekaartjes archiefkast Geen rondzwervende visitekaartjes meer! 8

‘De economische waarde van groen wordt onderschat’

Vanaf nu is er dit kleine ladekastje om jou

Maakt maaltijden delen makkelijk

te helpen bij het archiveren. Deze gadget

Thuisafgehaald.nl maakt het mogelijk om je kookkunsten te delen met

is net een mini-archiefkast; een echte must

mensen bij jou in de buurt. Of je nu culinaire hoogstandjes maakt, of

have voor op het bureau! En met de bijge-

macaroni met kaas ... hier kun je je maaltijd delen met je buren. Geen zin

leverde tabbladen is het heel makkelijk om

om te koken? Kijk hier wat er aangeboden wordt en je hebt zo iets lekkers

de kaartjes op te bergen en terug te vinden.

op je bord. Ga ook op culinaire ontdekkingstocht in je eigen buurt. Deel,

Enorm handig en bovendien ziet het er heel

proef en geniet!

grappig uit, want wie verzint het nu om een archiefkast op een bureau neer te zetten?!

Bron: www.thuisafgehaald.nl

Bron: www.megagadgets.nl

9

Groeiambities voor Donkergroen Donkergroen behoort tot de top drie van grootste bedrijven in de Nederlandse groensector. Maar de ambities van het bedrijf, met een hoofdvestiging in Sneek, reiken verder. Men wil nog sneller kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen. Om dat mogelijk te maken heeft NOM Finance Donkergroen een mezzanine-

Zeven woorden die je Tweets meer retweets bezorgen Uit onderzoek blijkt dat woorden als ‘Please RT’ en ‘Please Retweet’ hoog scoren, maar bovenaan de lijst staat een verrassende (of juist niet) andere term: 1.

Please Help

2.

Please Retweet

3.

Please RT

financiering verstrekt, een nieuw financieringsinstrument. ‘Met de lening kunnen we meer innovaties doorvoeren en de vele marktkansen versneld oppakken.’

}

4. Please 5. Retweet 6. Spread 7. Visit

NOMmer Ruud van Dijk en

Bron: www.twittermania.nl

Anja Kanters van Donkergroen

• I N V E S T E R•E NF EI BNR OU N A RT IW2I K0 K1 E4 L I N G

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

versneld op te pakken.’ De introductie van het nieuwe financieringsproduct kwam voor Donkergroen bovendien op een prima moment. Het bedrijf had recent Verwijmeren Groen uit het Brabantse Etten Leur overgenomen en is momenteel bezig met een tweetal kleinere overnames. Daarnaast zijn activiteiten opgestart in het Belgische Wilrijk, nabij Antwerpen. En ook worden, in het kader van de nieuwe participatiewet, gesprekken met een looptijd van ongeveer zes jaar. De lening is bedoeld

overheden gevoerd om nieuwe programma’s te ontwik-

om de financiële structuur van een bedrijf te versterken,

kelen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

zonder dat NOM Finance aandeelhouder wordt. Door het inzetten van een mezzanine-financiering kunnen

Trots

we wellicht een hefboom naar andere financiers bewerk-

Het traject voor het verstrekken van een mezzanine-

stelligen. In eerste instantie proberen we met de lening

financiering is vrijwel identiek aan dat van een participatie.

vooral familiebedrijven en bestaande bedrijven met een

Met dat verschil dat de NOM zich bij de analyse direct

bewezen track record uit te dagen om juist nu investerin-

kan focussen op de lange termijn. Ruud: ‘Wat is de

gen te doen die anders niet of in mindere mate zouden worden gedaan. Donkergroen, een innovatief bedrijf met veel aandacht voor product- en marktontwikkeling, paste }

10

naar mijn idee perfect in dat profiel.’

‘Groen is een economische factor van belang’, stelt

werkt vanuit 15 locaties in Nederland en behoort tot

Anja Kanters. ‘Dat wordt vaak onderschat. Een huis in

de top drie van de groenbranche. Momenteel kent

een wijk waar veel groen is, is letterlijk meer waard dan

Donkergroen ruim 500 medewerkers, in het hoog-

Prima moment

wanneer groen in de omgeving ontbreekt. Kijk maar

seizoen oplopend tot maar liefst 700. Tuinarchitecten,

Ruud heeft niets teveel gezegd. Zijn verhaal maakte

eens naar de mislukte Vinex-wijken. Hoe anders had het

adviseurs, hoveniers, stratenmakers, noem maar op.

Anja direct enthousiast. Ze had het gevoel dat de lening

kunnen lopen met een goede groeninvulling. En neem

Ze werken onder meer aan (binnen)tuinen, terreinen,

Donkergroen zeker van pas kon komen. Het bedrijf blijft

kinderen die in een leefbare en inspirerende omgeving

parken, speelplekken en daktuinen.

tenslotte maar groeien en vooral innoveren. ‘Toch doe ik

buiten moeten kunnen spelen. Of het bevorderen van

11

als het even wat lastiger wordt een pas op de plaats’, ver-

meer beweging bij ouderen. Allemaal zaken die je kunt

Bewezen track record

telt ze. ‘Want ik let uiteraard wel goed op de centen. Op

vertalen in economische waarde. Helaas wordt dat nogal

We spreken Anja in haar werkkamer op de hoofdvesti-

dat soort momenten benader je de markt net iets voor-

eens vergeten.’ Anja is directeur en medeaandeelhouder

ging in Sneek. Ze groeide op in Breda, zegt ze. Maar de

zichtiger. Een mezzanine-financiering maakt het voor

van Donkergroen, een landelijk opererende organisatie

grote stad was niets voor haar. Liever wilde ze buitenaf

ons mogelijk om, naast onze reguliere investeringen, nog

van creatieve groendenkers en doeners met een vernieu-

wonen. ‘Het buitenleven heeft me altijd erg getrokken.

meer innovaties door te voeren en de vele marktkansen

wende kijk op de beleving van binnen- en buitenruimte.

Maar voor iemand met amper inkomen was dat niet

tuur in elkaar? Dat soort vragen kun je allemaal over-

Het familiebedrijf, in 1961 opgericht door Hessel Donker,

haalbaar. Op zoek naar ruimte om te leven en te wonen

slaan. Wel kijk je in vergelijking met een participatie nog

kwam ik uiteindelijk in Sondel, in Gaasterland, terecht.‘

meer naar het management. Je staat immers op afstand

In 1977 kwam ze in dienst bij Donkergroen. Tien jaar

en dat blijf je ook. Dat betekent dat je het bedrijf zeer

later werd ze er directeur en sinds 1991 is ze medeaan-

kritisch doorlicht en onder alle stenen kijkt. Voordat je

deelhouder van het nog immer ambitieuze groenvoorzie-

de mezzanine-financiering daadwerkelijk verstrekt moet

ningsbedrijf. Ook Ruud van Dijk, Investment manager

je het volste vertrouwen in het management hebben. Bij

van de NOM, is bij het gesprek aanwezig. Hij ontmoette

Donkergroen was dat 100% het geval. Wat me, naast het

Anja voor het eerst in 2010. Een kortstondige ontmoe-

innovatieve karakter, vooral is opgevallen is dat mede-

ting, om te kijken of Donkergroen en de NOM wellicht

werkers bevlogen zijn en met veel trots over het bedrijf

iets voor elkaar konden betekenen. Tot iets concreets

spreken. Er is natuurlijk wel een zakelijke cultuur, maar

kwam het destijds niet. Onlangs zocht Ruud wederom

de sfeer is er een van ‘hard werken’ en toch ook gemoe-

contact. ‘NOM Finance heeft sinds kort een nieuw finan-

delijk. Het is een echt familiebedrijf.’

waarde van het bedrijf? Hoe zit de aandeelhoudersstruc-

|

cieringsinstrument, een mezzanine-financiering’, legt hij de reden uit. ‘Het is een achtergestelde lening met

•

FEBRUARI 2014

Ruud van Dijk Investment manager NOM T (06) 215 185 09 • E [email protected]

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Adwords Keyword Planner (http://adwords.google.com/keywordplanner) of ‘google’ op “adwords keywordplanner”

Door: Melle Renema (twitter.com/mellerenema) Partner & Google Analytics specialist @ De Beste Koffie

Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaald zoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak er gezocht wordt op bepaalde zoekwoorden.

Online marketing: Waar begint u? Door: Melle Renema Partner & Google Analytics-specialist @ De Beste Koffie Vaak krijgen wij de vraag hoe bedrijven zelf een begin kunnen maken met online marketing. Voeg Melle toe op LinkedIn (nl.linkedin.com/in/mellerenema) Wetende dat het toch een complexe zaak is, wil ik u graag kennis laten maken met een aantal en/of volg hem op Twitter (twitter.com/mellerenema). tools die wij vaak gebruiken in de oriënterende fase. Deze fase kan ook gezien worden als een soort van 0­meting van uw huidige site en internet marketing.

Google Trends (http://www.google.nl/trends)

Online marketing: waar begint u?

InNoot: U moet een Google account hebben en ingelogd zijn om deze tool te gebruiken navolging op de Keyword Planner is het van belang om

Vaak krijgen wij de vraag hoe bedrijven zelf een begin kunnen

huis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst? een vakantiepark en verhuurt bungalows: Is het dan verstandig om de term bungalows te kiezen

maken met online marketing. In deze nieuwe rubriek wil ik

Met Google Trends vindt u antwoord op zulke vragen. Google Trends vindt u antwoord op zulke vragen.

Online tools

Open Site Explorer

te kijken naar zoektrends. Stel: u heeft een vakantiepark Google Trends (http://www.google.nl/trends)

en verhuurt bungalows: is het dan verstandig om de term of ‘google’ op “google trends”

bungalows te kiezen of is het verstandiger om vakantie-

In navolging op de Keyword planner is het van belang om te kijken naar zoektrends. Stel: U heeft of is het verstandiger om vakantiehuis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst? Met

u graag kennis laten maken met een aantal tools die wij vaak gebruiken in de oriënterende fase. Deze fase kan ook gezien worden als een soort van 0-meting van uw huidige site en internetmarketing.

Online tools

Het Nieuwe Zoeken

Open Site Explorer (http://www.opensiteexplorer.org/) Deze tool geeft inzicht in de prestaties van uw site ten op-

12

zichte van uw concurrentie. Open Site Explorer laat zien wat,

De NOM on Tour op 19 februari jongstleden ging

hoeveel en waar er naar uw site gelinkt wordt. Tevens laat de

over Het nieuwe zoeken. Vroeger zochten we iets op

tool zien hoe uw site door Google gewaardeerd wordt. Daar-

Google. Nu weet Google waar we zijn, wie we zijn en

naast kunt u de prestaties van uw eigen site vergelijken met

Adwords Keyword Planner (http://adwords.google.com/keywordplanner)

SEO-tips voor je website (http://seositecheckup.com/)

die van directe concurrenten.

of ‘google’ op “adwords keywordplanner”

Adwords Keyword Planner Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaald (http://adwords.google.com/keywordplanner )

zoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak er gezocht wordt op bepaalde zoekwoorden. Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website

de infrastructuur die er al ligt. Want anders word je De online vindbaarheid van uw website valt of staat met

niet gevonden. En als je dan gevonden wordt, kun

techniek, snelheid en content. Deze online tool geeft u

je dan zelfs geld verdienen via het internet? Jazeker!

snel inzicht hoe Google-vriendelijk uw website is en op

Internetondernemer Schelte Meinsma liet zien hoe

welke punten u uw site qua techniek, snelheid en content

het werkt, hoe je stuurt en optimaliseert en uiteinde-

moet verbeteren.

lijk verdient via het internet. De aanwezigen werden verrast met handige tips en nieuwe inzichten. Dit in

voor te optimaliseren of betaald zoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe

vaak er gezocht(http://www.opensiteexplorer.org/) wordt op bepaalde zoekwoorden.

of ‘google’ op “open site explorer” Deze tool geeft u inzicht in de prestaties van uw site ten opzichte van uw concurrentie. Open Site Explorer laat zien wat hoeveel en waar er naar uw site gelinkt wordt. Tevens laat de tool ook

wat we zoeken. Dus moet je als ondernemer mee op

Meer weten?

combinatie met de presentatie van directeur Jeroen

Samen met Schelte Meinsma en Alex van Ginneken heb

Wiggers van gastbedrijf API uit Emmen maakte deze

ik een boek geschreven genaamd ‘Fact Based Marketing’,

NOM on Tour tot een door de aanwezigen enthou-

waar ook een online versie (whitepaper) van is. Deze

siast ontvangen middag. API is gespecialiseerd in

whitepaper kunt u vinden op www.debestekoffie.nl.

toegepast onderzoek naar polymeren. Ze beschikken

Hierin komen meer online tools aan bod en vertellen we

over een uitstekend ingericht laboratorium en een

ook meer over succesvol online ondernemen.

complete pilot-plant. In het laboratorium is alle apparatuur voorhanden die nodig is voor een gede-

In het volgende artikel

tailleerde analyse en karakterisering van polymeren.

In de volgende editie van de Nommer vertel ik meer over Google Analytics en waarom dit web-analytics-pakket

@Jeroen en Ank Wiggers: hartelijk dank voor de

van essentieel belang is om online succesvol te zijn of te

gastvrijheid!

worden. Houd www.nom.nl in de gaten voor informatie over Noot: U moet een Google account hebben en ingelogd zijn om deze tool te gebruiken Noot: u moet een Google-account hebben en ingelogd zijn om

de volgende NOM on Tour!

deze tool te gebruiken. • FEBRUARI 2014 Google Trends (http://www.google.nl/trends)

of ‘google’ op “google trends”

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

13

Kansrijke producten In de zoektocht naar groeifinanciering voor de aanstaande productintroducties kwam Theo in contact met de NOM. De ontwikkelingsfinanciering was door Frisian Motors al zelf geregeld. ‘Met het oog op huidige en verwachte marktontwikkelingen komen we met twee zeer kansrijke producten’, vervolgt Theo. ‘Als die producten straks klaar zijn, moet je ervoor zorgen dat je continu voorraad in huis hebt. De financiering daarvan willen

de NOM, is een ervaren ondernemer en informal investor

we voor de komende jaren gereed hebben. Dankzij een

die zijn kennis en ervaring actief ter beschikking stelt aan

Aanjaagfinanciering van de NOM is dat inmiddels ook

de bedrijven waarin hij participeert. Ook zijn verhaal was

gelukt.’ Frisian Motors is een jong bedrijf met een gereed

uitsluitend positief. Wat mij persoonlijk erg aanspreekt is

en veelbelovend product dat bovendien opereert binnen

dat Theo de Jong innovatie ziet als een doorlopend proces.

de Topsectoren. Energie in dit geval. Het voldeed daar-

Hij luistert goed naar zijn klanten en maakt op basis van

mee aan alle criteria om voor de achtergestelde lening in

een specifieke behoefte een testmodel. Om die vervolgens

aanmerking te komen. ‘De productintroducties hebben,

samen met de klant door te ontwikkelen tot een eindpro-

net als hun andere elektrisch aangedreven werk- en voer-

duct. Dat proces herhaalt hij continu. Daar zijn wij erg van

tuigen, alles te maken met duurzame mobiliteit’, bena-

gecharmeerd.’

drukt Investment manager Jan Martin Timmer van NOM

NOM gelooft in groeipotentie Frisian Motors

Finance. ‘Elektrisch vervoer is een enorme groeimarkt.

Warme leads

Alle reden dus om met elkaar in gesprek te gaan.‘

Theo de Jong is tevreden over de samenwerking met de

Toonbeeld van innovatie en praktische toepasbaarheid

NOM. Er was vanaf dag één een goede klik, zegt hij. ‘Er is

Frisian Motors richt zich op het ontwerpen en produceren van elektrisch aangedreven

kunt schakelen. We willen de nieuwe elektrische trans-

werk- en voertuigen voor de agrarische-, recreatie- en transportsector. In deze groei-

productierijp maken. Daarnaast zijn we bezig met het

een goede structuur neergelegd en er zijn heldere afspraken gemaakt. Jan Martin Timmer zat goed in de materie en is bovendien pragmatisch ingesteld. Dat betekent dat je snel

14

15

porter en de elektrische minishovel nu zo snel mogelijk genereren van warme leads.

markt staat het bedrijf uit het Friese Bakkeveen aan de vooravond van twee kansrijke

Zodat we de producten straks

productintroducties. Om kansen optimaal te benutten heeft de NOM Frisian Motors

ook direct kunnen uitleveren.’

Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E [email protected]

een Aanjaagfinanciering verstrekt. Van huis uit is Theo de Jong elektrotechnicus. Vrijwel

Elektrische transporter

Aanjaagfinanciering

zijn hele arbeidsleven heeft hij zich bewogen in de

De onderneming uit Bakkeveen levert elektrisch aan-

U heeft een gereed product en weet dat u kansrijk bent. De toege-

wereld van de kleine elektronica, telecommunicatie en

gedreven werk- en voertuigen, met name voor gebruik

voegde waarde van uw product is reeds bewezen. En nu doorpakken!

beveiligingsystemen. Ooit bouwde hij, gefascineerd door

in de agrisector. Het productontwerp en het design

Innovatie als doorlopend proces

Om die extra stap te zetten heeft u kapitaal nodig. Betreft dit een

de opkomst van elektrisch vervoer, een personenauto

gebeuren veelal in eigen huis, de productie vindt in het

Om een nog scherper beeld te krijgen deed Jan Martin

bedrag tussen € 50.000,- en € 200.000,-? Dan kunt u in aanmerking

om naar een elektrisch model. Geweldig vond hij dat.

buitenland plaats. Een werkwijze die Frisian Motors in

Timmer een marktonderzoek, inclusief gesprekken met

komen voor de NOM Aanjaagfinanciering; een achtergestelde lening

Vooral ook omdat hij wist dat voor elektrisch vervoer

staat stelt om kwalitatief goede producten te leveren, een

potentiële klanten van Frisian Motors. De resultaten

voor kansrijke, jonge bedrijven opererend binnen de Topsectoren of

een grote toekomst in het verschiet ligt. ‘Maar ik wist

drietal momenteel, die qua prijsniveau gelijkwaardig zijn

bevestigden zijn goede gevoel. De producten van het

provinciale speerpunten (chemie, creatieve industrie, energie, high

ook dat het nog lang zou duren voordat een volwassen

aan met brandstof aangedreven modellen. Zo introdu-

Friese bedrijf bleken niet storingsgevoelig, zijn energie-

tech systems, logistiek, life sciences, tuinbouw, agrifood, water, bio-

elektrische auto voor iedereen beschikbaar is’, vertelt

ceerde het als eerste bedrijf in Europa een full electric

zuinig en in aanschaf concurrerend met conventionele

based economy, sensortechnologie en healthy ageing).

Theo. ‘Bovendien is de productie zeer kapitaalintensief.

tuintractor & zitmaaier: de FM-30. ‘Binnenkort lanceren

werk- en voertuigen. ‘Binnen de doelgroep, die verras-

Ik heb me daarom gericht op betaalbare oplossingen die

we twee nieuwe producten die wederom een toonbeeld

send groot is, bleek grote behoefte aan de bestaande en

Weten of u voor een Aanjaagfinanciering in aanmerking komt? Doe

gebruikers zowel milieu- als praktische voordelen biedt.

zijn van innovatie en praktische toepasbaarheid’, blikt

nieuwe producten van Frisian Motors’, vertelt Jan Martin.

dan de NOM Financieringscheck op www.nom.nl. Alle vragen positief

Uiteindelijk heeft dat in 2009 geresulteerd in de oprich-

Theo vooruit. ‘Een elektrische transporter met een vier-

‘Daarnaast heb ik gesproken met Fred Sterk, een mede-

beantwoord? Neem dan contact met ons op.

ting van Frisian Motors.’

wielaandrijving en een volledig elektrische minishovel.’

aandeelhouder van het bedrijf. Fred, geen onbekende van

•

FEBRUARI 2014

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Symposium WaterLink lijkt blijvertje

Innovatieprijs voor ‘buien radar voor waterkwaliteit’ 16

17

Het gaat steeds beter met het innovatieklimaat in Noord Nederland. Men hoeft de edities van

hoe schoon het water is. De innovatie is onder andere

logie. NOMmer Alex Berhitu is niet alleen tijdens het

‘de Nommer’ van de laatste twee jaar er maar op na te slaan om te concluderen dat het aantal

geschikt voor waterliefhebbers zoals duikers, zwemmers,

WaterLink Symposium de enthousiaste spreekstalmeester

booteigenaren en vissers. Door de gegevens over de

maar tevens één van de bedenkers van de WIS-competitie

waterkwaliteit te delen op internet, kunnen gebruikers

en het aanspreekpunt voor Business Development binnen

het symposium ‘WaterLink’, half januari in het WTC Leeuwarden. Hier werd onder grote belang-

samen een overzicht maken van de kwaliteit van het wa-

de Water Alliance.

stelling de ‘Water Alliance Innovation Stimulation Award 2013’ uitgereikt aan het Friese bedrijf

Water Alliance Innovation Stimulation Award wint Blue

vernieuwende initiatieven is toegenomen in het Noorden. Dat werd nog eens bevestigd tijdens

Blue Leg Monitor met de innovatie ‘iQWtr’, een intelligente kwaliteitsmeter van water.

ter in Nederland en mogelijk ook internationaal. Met de Leg Monitor een intensief ondersteuningstraject op het gebied van marketing en matchmaking, inclusief gratis

Ruim tweehonderd vertegenwoordigers van het bedrijfs-

De spannende finale van de ‘Water Alliance Innovation

deelname aan een belangrijke internationale vakbeurs.

leven, kennisinstellingen en overheden waren op de

Stimulation Award 2013’ was een van de hoogtepunten

De bezoekers van WaterLink doneerden ruim 3000 euro

tweede editie van WaterLink, het symposium dat een

van het symposium. Met de prijs wil initiatiefnemer

voor ’Water for Everyone’. Deze stichting is betrokken bij

brug wil slaan tussen vraag en aanbod in de watertech-

Water Alliance het innovatief ondernemerschap in de

duurzame projecten op het gebied van schoon drinkwa-

nologie, afgekomen. Nu het symposium voor het tweede

sector stimuleren. Acht innovatieve watertechnologie-

ter en sanitaire voorzieningen voor mensen, ongeacht

achtereenvolgende jaar zoveel bezoekers trekt lijkt het

bedrijven presenteerden hun innovatie. Dit hadden zij

hun nationaliteit en religie, in ontwikkelingslanden of

symposium een ‘blijvertje’ op de behoorlijk volle agenda

ook in november gedaan tijdens de internationale beurs

landen die zijn getroffen door natuurrampen of interne

van watertechnologie-evenementen in Nederland. Op

Aquatech in Amsterdam. Na telling van de scores in Am-

conflicten zoals burgeroorlogen.

het programma stonden onder andere workshops over

sterdam en Leeuwarden ging Stefan van der Molen van

actuele thema’s zoals financieringsmogelijkheden en

Blue Leg Monitor met de ‘iQWtr’ - een soort ‘buienradar

Samen met publieke en private marktpartijen, overheden

fiscale voordelen voor innovaties in de waterketen, de

voor de waterkwaliteit’ - met de hoogste eer strijken. Het

en kennisinstellingen wil de Water Alliance ondersteuning

waarde van water in de foodindustrie en watermanage-

bedrijf uit Sneek ontwikkelde een instrument dat, gekop-

bieden bij het vermarkten van ideeën en concepten op

ment in het moderne agrarische bedrijf.

peld aan een app op de smartphone, exact kan meten

het gebied van duurzame en innovatieve watertechno-

•

FEBRUARI 2014

Alex Berhitu (NOM), Stefan van der Molen (Blue Leg Monitor) en Hein Molenkamp (Water Alliance)

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Alex Berhitu Business Development Manager Watertechnologie NOM T (06) 255 472 69 • E [email protected]

Eind januari troffen ruim 100 vertegenwoordigers van bedrijven, kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisaties elkaar in Bakkeveen, om de aftrap mee te maken van de AgroAgenda Noord Nederland. Een paar weken later schuiven we aan tafel bij Eisse Luitjens, om te peilen of die bijeenkomst heeft gedaan wat hij ervan hoopte. Luitjens is programmamanager voor Agrifood & Biobased. Daarvoor werd

de clusterorganisatie ‘Greenlincs’ opgericht.



Als ‘captain’ van Greenlincs is het zijn opdracht



om met alle ketenpartijen uit Noord-Nederland



de agro & foodsector te helpen innoveren in de



richting van een sterke biobased regio.

De NOM en de AgroAgenda: de regio heeft veel te bieden Er was een flinke aanloop nodig, zegt Luitjens: ‘We zijn als NOM al in 2007 begonnen met de aandacht voor biobased en agribusiness. Zo’n nieuwe ontwikkeling heeft tijd nodig, dat is logisch. Pioniers zijn in die fase belangrijk. De drie provincies zijn vol overtuiging aangehaakt en kunnen projectmatig aan de slag om partijen aan elkaar te verbinden en initiatieven los te trekken.’ Halverwege 2013 leverde dat, onder aanvoering van professor Rudy Rabbinge de AgroAgenda Noord Nederland op. ‘Een innovatieagenda voor de agrifood en bioeconomie, die door belanghebbenden zelf is opgesteld’, benadrukt Luitjens, ‘en daarmee dus een product van en voor de markt.’ Ondertekenaars van

Eisse Luitjens, aanjager voor de clusterorganisatie Agrifood & Biobased

‘Greenlincs

18

die agenda zijn ondernemingen als Avebe, FrieslandCampina en Ecostyle, kennisinstellingen als VHL en Nordwin College, LTO-Noord, de provincies en de Milieufederaties. ‘Het komt er nu op aan om met hen samen die agenda uit te rollen’, zegt Luitjens, ‘en in binnen- en buitenland de voedingsmiddelenindustrie met z’n ketenpartners op het podium te zetten. Want de noordelijke regio heeft echt veel te bieden!’

wil voertuig zijn voor onde rnemers en kennissector’ Gezond, duurzaam en concurrerend Kennisdelen en samen innoveren voor toekomstig succes

Clusterorganisatie Greenlincs gaat die opgave ondersteunen,

de biobased economy. In elk van de drie noordelijke provincies worden concrete projecten uitgevoerd en vindt beleidsontwik-

Of Luitjens tevreden is? En óf hij tevreden is! De grote

sadeurs. De agro & foodsector staat de komende jaren wel

keling plaats. Innovatieve, kleine bedrijven roeren zich, maar ook

belangstelling voor de bijeenkomst en het enthousiasme

voor een flinke uitdaging, vindt Luitjens. Zowel maat-

grote ondernemingen weten zich omringd door gespecialiseer-

van de deelnemers mag wat dat betreft maatgevend

schappelijke druk als de eigen motivatie van bedrijven

de kennis(instellingen). De biobased economy is steeds nauw

zijn. Na afloop kwamen er bovendien veel reacties die

leiden tot verduurzaming en ook Europees landbouwbeleid

verweven met andere economische sectoren: in Groningen en

zijn indruk bevestigden. Bedrijven, maatschappelijke

dwingt tot innovatie. Wat betekent dat voor de opgave in

Drenthe wordt die in één adem genoemd met de (groene) chemie

organisaties en kennisinstellingen zijn doordrongen

het Noorden? Luitjens steekt drie vingers in de lucht en

en agro, in Fryslân ligt de combinatie naar watertechnologie en

van de urgentie om niet alleen kennis te delen, maar

somt op: ‘Bedrijven zullen ten eerste marktgerichter gaan

zuivel. Ook zijn er in de provincies verrassende combinaties naar

ook om samen innovatieve routes te verkennen die

produceren. Leveren wat de omgeving vraagt. Daar hoort

energie, healthy ageing en sensortechnologie.

leiden tot nieuwe ondernemingssuccessen. Tijdens de

bij dat ze de opgave hebben om te vergroenen, zowel in

bijeenkomsten passeerden al vele voorbeelden de revue:

de bedrijfsvoering als in productieprocessen en technieken.

het verwaarden van koolhydraten en eiwitten, neven-

Tenslotte zijn er de maatschappelijke wensen die tot

stromen en plantinhoudstoffen als basis voor nieuwe

nieuwe uitdagingen leiden, bijvoorbeeld als het gaat om

producten. Het gonst van de nieuwe ontwikkelingen en

dierwelzijn, biodiversiteit en landschap, de relatie boer en

dat inspireert. Die inspiratie omzetten in nieuwe ontwik-

burger en burger en gezonder voedsel.’

Noord-Nederland ontwikkelt zich sterk op het brede terrein van

met de partners in de AgroAgenda als belangrijke ambas-

kelingen en netwerken, dat is wat Eisse Luitjens betreft

•

de opgave voor Greenlincs en de partijen die zich bij de

De lat ligt dus hoog als het gaat om de vraag wanneer de

AgroAgenda, de innovatieagenda voor de agrifood en

AgroAgenda, die innovatieagenda voor de noordelijke

bioeconomie in Noord-Nederland, hebben aangesloten.

agrifood en bioeconomie, succesvol is? ‘Uiteraard’, vindt

FEBRUARI 2014

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

}

19

BLIKVANGER

}

E E N FOTOGR AFISCH E KIJK OP H E T N OOR DE N

Luitjens, ‘het gaat wel ergens om! We willen tenslotte bijdragen aan een gezonde, concurrerende en duurzame

Aanmelden als partner in de AgroAgenda Noord Nederland kan

sector. Dat bereiken we niet door op de handen te gaan

via de website www.greenlincs.nl of door een email te sturen naar

zitten en elkaar aan te kijken. Halen en brengen, inspireren

[email protected]. Op de website is de AgroAgenda ook als

en delen (boeien en binden, zoals iemand laatst zei),

PDF te downloaden en u ziet er een filmische impressie van de

daar moet het in het netwerk over gaan. In mijn stuur-

bijeenkomst in januari.

groep zijn zowel de ondernemers en kennisinstellingen als de overheden en maatschappelijke organisaties vertegenwoordigd. Als ik die het komende jaar enthousiast en tevreden zie deelnemen in nieuwe ontwikkelingen, dan

20

bereiken we veel.’ Luitjens is even stil en merkt dan op:

21

‘We zijn niet alleen een projectenmachine. Wat ik wil bereiken is dat we processen stimuleren die leiden tot verrassende nieuwe ontwikkelingen en dat de deelnemers daarin waardevolle contacten en contracten op doen die leiden tot vernieuwende, concurrerende activiteiten in de bedrijven. Natuurlijk streef ik wel naar een substantiële omvang, we willen er toe doen.’

Meedoen? Ja, met opgestroopte mouwen De start in januari levert veel handvatten om in 2014 stevig aan de weg te timmeren. Clusterorganisatie Greenlincs is daarvoor het vehikel. Hoe? ‘We komen

‘Dit typische ‘Van Warmerdamdecor’ kwam ik tegen tijdens een wandel-

Foto:

dit jaar met een uitnodigende kalender om partner in

reportage rond Meerstad, aan de noordzijde. Een bewoonde wereld en toch

Jan Zeeman | Fotografie

de AgroAgenda te zijn’, zegt Luitjens. De website www.

leeg, zoals in de film de Noorderlingen en de Wisselwachter. Vandaar de

M 06 - 36 17 57 65

greenlincs.nl wordt ingericht als ‘basiskamp’. Daar wordt

associatie. Bij dekrantvantoen.nl kun je van de wandeling een impressie zien

E [email protected]

informatie gedeeld, prikkelende voorbeelden uitgelicht,

en lezen. Zoektermen ‘zeeman’, ‘inki’ en ‘meerstad’.

I www.janzeeman.net

de linken gelegd naar andere initiatieven en een actuele kalender opgenomen. ‘We zullen dit jaar in elk geval nog twee keer een bijeenkomst organiseren zoals die in januari’, zegt Luitjens. ‘Dat worden bijeenkomsten om met opgestroopte mouwen aan mee te doen. Hard aan het werk in goed gezelschap, met een informeel glas op een

Eisse Luitjens Programmamanager Greenlincs T (06) 534 246 29 • E [email protected]

inspirerende plek, dát is het beeld dat ik daarvan heb.’ |

•

FEBRUARI 2014

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

De bio-economie in beeld 1 Ferwert 1

Metslawier

Eemsmond 1

1 Warffum

1 Zoutkamp

1

1 Winsum

Delfzijl

1 Dokkum

Legenda

11

BBE

Sexbierum

Food 1 Harlingen

1 Franeker 1

19

Vierverlaten 1 1 Grootegast

LEEUWARDEN

1

10 99

Appingedam

Agri Klooster-Lidlum 1

85

2 2 Farmsum

1

1 Hallum 20

7

2 4

2 1 Leek

1 Garyp

1 Hilaard

4

Roden

1 GRONINGEN 1

Foxhol

1 Haren 1

2 3 Hoogezand

Eelde 1 1

1 Scheemda

2 Sappemeer

1 1 Noordlaren

1

2 Bad Nieuweschans

1

1 Zuidlaren

1

22

1 1 Tynaarlo

Drachten

1 Bolsward

1 1 3

Sneek

Veendam 1 1 2

Oude Pekela 2

23

2 3 1 1 Joure

Workum 1 St. Nicolaasga 1 Elahuizen Balk 1

1

1 Gorredijk 1 3 Heerenveen

1 Nijehaske 2 Sint1 johannesga

ASSEN

1 Oosterwolde

Gasseltenijveen 1

1 2 Appelscha

1 Musselkanaal

Ter Apelkanaal 1

1 Rotstergaast Lemmer 1

Valthermond 1

Wolvega 2

1 Beilen

1 Orvelte

2 1 Wijster 2

12 1 3

EMMEN

Hoogeveen 1

1

1 Wageningen

1

Meppel 2

Genemuiden

4

2 1

Arnhem

1

Lelystad

1 Bleiswijk

1

Lichtenvoorde

1 Enschede

1

Monnickendam

4

4

Coevorden

•

FEBRUARI 2014

2

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Klazienaveen 1 1 1

CureTrack: medische hulpmiddelen overal traceerbaar

ICT maakt zorg beter

}

In een tijd dat marktwerking in de zorg nog steeds een heet hangijzer is en besluitvorming van de overheid steeds meer zorgorganisaties en inmiddels ook gemeenten tot verregaande reorganisaties noopt, zijn initiatieven van ondernemers die de sector daarbij helpen meer dan welkom. En die komen er steeds meer. De afgelopen jaren is er een toename van het aantal kwalitatieve financieringsaanvragen voor slimme zorgdiensten en -producten, constateert Jan Martin Timmer, Investment manager van de NOM.

24

Aanvankelijk zorgde Repoint vooral voor de beveiliging

managementinformatie’, vertelt Hans. ‘Het hele werktra-

(mensen en ict-oplossingen) van grote ziekenhuizen en

ject wordt op deze manier inzichtelijk gemaakt en proces-

instellingen, maar door goed te luisteren en mee te denken

sen worden efficiënter doordat er overzicht is. CureTrack

met zijn opdrachtgevers heeft Hans Punt, directeur en

zorgt voor lagere kosten, slimmere inkoop, vermindering

eigenaar van het bedrijf, voor slimme doorontwikkelingen

van zoektijd, een beter onderhoud van apparatuur en

gezorgd. Bij ziekenhuizen worden medische hulpmiddelen

daardoor veiliger manier van werken en geoptimaliseerde

vaak in grote aantallen ingekocht vertelt hij, maar vreemd

werkprocessen. Dit systeem is de oplossing waarmee alle

genoeg raakt het zicht op deze middelen na aanschaf snel

lagen in een zorgorganisatie kunnen werken.’

kwijt. Door dit slechte zicht op de werkelijke voorraad en het gebruik ervan lopen mensen onnodig te zoeken naar

Succesvol

de materialen die ze nodig hebben, of dat nou bedden zijn

CureTrack wordt inmiddels naar tevredenheid gebruikt in

of geavanceerde medische apparaten en kan de veiligheid

vijf ziekenhuizen. Daarmee is Repoint het enige bedrijf

sterk verbeterd worden, daar zet ook de regering fors op in.

in Nederland dat een succesvolle implementatie van een

Niet erg efficiënt, meende Punt. Ervan overtuigd dat dat

tracking & tracing systeem in zorginstellingen op zijn

beter kon ging hij aan het werk.

naam heeft staan. Dat zal de ingang naar nieuwe instel-

Efficiency in de zorg is een dilemma. Grote angst is of er

Zorg heeft een ander dna dan commerciële sectoren, is

met al die bezuinigingen nog wel voldoende aandacht

de conclusie van Jan Martin. ‘Voor de NOM betekent dat

100% registratie

2008 werken er inmiddels ongeveer 20 bij Repoint. En zo-

besteed kan worden aan waar het echt om draait: het ver-

dat er anders gekeken wordt naar de financieringsstruc-

Punt slaagde erin met een team van medewerkers geavan-

als het nu lijkt zet die groei voorlopig nog wel even door.

lenen van kwalitatief goede zorg. Er is vraag naar slimme

tuur van nieuwe zorgproducten. We kijken verder vooruit

ceerde hardware en software te ontwikkelen die het moge-

In Nederland, maar Hans Punt hoopt ook daarbuiten.

oplossingen waardoor medewerkers efficiënter kunnen

dan bij andere business. Doordat trajecten langer duren,

lijk maakt om medische hulpmiddelen te lokaliseren. Door

werken en zich meer kunnen focussen op hun werkelijke

zijn de risico’s groter. Je kunt nog zo goed onderzoek doen

een speciaal ontwikkelde node te bevestigen aan alle

taken. Binnen de sector is inmiddels de bewustwording

naar wat er gebeurt in de markt, maar je hebt niet altijd

Hiermee kunnen patiënten worden gevolgd tijdens het ge-

toegenomen dat er voor verbeterplannen samengewerkt

precies in beeld wat er in het hele landschap gebeurt. Als

hele zorgproces, met een focus op poliklinische processen.

moet worden met bedrijven.

je lang moet wachten op de introductie van je product

‘Ziekenhuizen willen zich steeds meer onderscheiden’,

Een goede ontwikkeling, vindt Jan Martin Timmer. ‘Zorg

kan het ook zomaar gebeuren dat je door de concurrent

weet Hans te vertellen. ‘En als ze efficiënt georganiseerd

is een van de aandachtsgebieden binnen de sector Life

wordt gepasseerd.’

lingen zeker makkelijker maken. Begonnen met 5 fte’s in

Ondertussen komt Repoint ook met InfoTrack op de markt.

zijn en goed voor hun medewerkers en patiënten zorgen,

Afbeelding Repoint-node

Sciences van de NOM. Als NOM hebben we een goed

25

is dat ook voor zorgverzekeraars interessant. Met onze ict-

zicht op de sector. We hebben niet direct met zorginstel-

Ict-gerelateerd

mogelijke verplaatsbare apparatuur wordt deze traceerbaar.

lingen te maken maar wel met commerciële bedrijven die

Toch komen steeds meer serieuze ondernemers met

Deze Repoint-nodes zijn met elkaar verbonden via een

de zorg bedienen met een innovatief product. Doordat we

slimme oplossingen voor de branche. Ook de kwaliteit

draadloos netwerk. CureTrack, zoals dit ‘location tracking &

als NOM goed ingevoerd zijn in specifieke netwerken en

van de plannen die hun weg vinden naar de NOM neemt

tracing system’ is genoemd, creëert een ‘real time’ overzicht

ervaring hebben binnen deze sector kunnen we de zicht-

toe. Verheugend, vindt Jan Martin. ‘Veel van de initia-

van alle nodes in een speciaal voor iedere klant op maat

CureTrack en InfoTrack zijn klantspecifieke applicaties ge-

baarheid van dit soort initiatieven vergroten, verbanden

tieven zijn ict-gerelateerd en richten zich op een andere

ontwikkelde interface. Deze biedt een spathelder grafisch

baseerd op een in eigen beheer ontwikkelde en gepatenteerde

leggen en zo bedrijven met elkaar verbinden.’

organisatie van front- en backofficesystemen. Dat sluit

weergegeven overzicht van de locatie en status van alle

real time plaatsbepalingstechniek. De basis is het gebruik van

goed aan op wat verpleegkundigen en verzorgenden het

materialen. Er kunnen lijsten geproduceerd worden waar af-

batterijgevoede zender-ontvangercombinaties die met elkaar

oplossingen kunnen wij ze daarbij absoluut helpen.’

}

Verder vooruit kijken

liefst willen: kwaliteit leveren en zich zo weinig mogelijk

gevinkt kan worden wanneer apparatuur is schoongemaakt

een draadloos netwerk (eigen protocol) aanleggen, waardoor er

Het implementeren van nieuwe producten in de zorg

bezighouden met zaken als organisatie en administratie.’

en er kan gecheckt worden wanneer onderhoud plaats

maar weinig infrastructuur nodig is (in tegenstelling tot WiFi bij-

is een proces van lange adem. Besluitvorming verloopt

Repoint uit Heerenveen en Zorg Office Nederland uit

moet vinden. Zo is er ook meteen zekerheid dat veilig met

voorbeeld). Hiermee kan per klant de optimale balans gevonden

vaak via veel verschillende organisatielagen. Een van de

Stadskanaal zijn mooie voorbeelden van noordelijke

de apparatuur kan worden gewerkt.

worden tussen functionaliteit en investering en kan altijd een

grootste uitdagingen van de ondernemer is om met de

ondernemers die er vroeg bij waren en inzagen waar de

‘beslisser’ aan tafel te komen. Daarna volgen vaak lange

veranderende zorgmarkt echt op zit te wachten. Met

trajecten van testen op de werkvloer, afstemming met

hun businessplan wisten ze de NOM te overtuigen hen

midden en hogermanagement, budgetafstemming, etc.

te ondersteunen met een Aanjaagfinanciering. •

OK TOBER 2013

goede business case gerealiseerd worden.

Geoptimaliseerde werkprocessen ‘Het systeem is bewezen goed, heeft een hoge nauwkeurig}

www.repoint.nl

heid en levert via de speciale rapportagemodule uitstekende • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Zorg Office Nederland: backoffice voor de hele sector }

Noordelijk Lentebierenfestival Op zaterdag 8 maart organiseren PINT-regio Noord en Stadsschouwburg

Noord Nederlands Toneel speelt ‘Oresteia’

De Harmonie voor de tweede maal het Noordelijk Lentebieren-festival. Tijdens

Van 20 februari t/m 17 april speelt het Noord

dit eendaagse festival kun je in een plezierige ambiance van bijzondere bieren

Nederlands Toneel ‘Oresteia’ een actuele

genieten. Op het Noordelijk Lentebierenfestival zullen ambachtelijke Neder-

bewerking van de Griekse tragediedichter

landse brouwerijen circa 30 à 40 lentebieren presenteren. Van elke deelne-

Aeschylus. Oresteia vertelt het verhaal van

Toen Jaap van der Schoor eind jaren 90 nog werkzaam was bij

Dé speler worden in Nederland

mende brouwerij is er een deskundige aanwezig die de bieren tapt of schenkt

Klytaimnestra, een sterke zelfbewuste vrouw

een volmachtbedrijf ziektekosten zag hij al dat de administra-

Alhoewel de zorgmarkt grillig is zijn de groeiverwachtingen

en je alles kan vertellen over het bier, de brouwerij en het brouwproces.

die in een verlangen naar vrijheid de strijd

tieve lasten bij zorgverzekeraars naar verhouding wel erg hoog

volgens Van der Schaaf gunstig. Gestart met 3 medewerkers in

Bron: www.harmonie.nl

aanbindt tegen haar ‘onderdrukker’. Slim,

waren, vaak meer dan 15% van de omzet. Een aantal jaren later,

2009 werken er inmiddels 10. ‘We kunnen onze dienstverlening

geraffineerd en provocerend keert zij zich

als interimmanager in de zorg, stuitte hij op dezelfde proble-

kwijt aan grote en kleine bedrijven en ons werkgebied is heel

tegen het onrecht dat haar en haar gezin

men. Hij wist ook wat de oorzaken waren: tijdrovende admini-

Nederland. De thuiszorg is momenteel erg in beweging, een

is aangedaan. Vanuit een positieve energie

stratieve processen, softwaresystemen die niet goed op elkaar

deel gaat naar de gemeente, een deel naar de zorgverzekeraars.

strijdt ze voor een betere wereld waar elke stem

aansloten en een omslachtige manier van werkplanning voor de

Dat betekent voor ons dat we steeds snel moeten schakelen. In

gehoord wordt en het recht zijn loop heeft.

medewerkers. Reden genoeg om samen met een collega eens te

het begin richtten we ons vooral op de grotere partijen die de

Bron: www.nnt.nl

rekenen en te zoeken naar een oplossing. De uitkomst was het

WMO (Wet maatschappelijke ondersteuning) uitvoerden, nu

begin van Zorg Office Nederland: een backoffice voor de zorg

richten we ons ook op kleinere zorgpartijen die door de nieuwe

met de bedoeling om het gehele administratieve proces van met

regelgeving hun bestaansrecht dreigen te verliezen. Als zij hun

name thuiszorginstellingen over te nemen, vanaf de indicatie

krachten bundelen en met een backoffice gaan werken is de

tot en met de salarisadministratie.

kans groter dat ze blijven bestaan. En doordat veel zorgtaken worden overgeheveld naar gemeenten zijn zij nu ook een

26

Financiering

interessante doelgroep. Hoe Jaap het voor zich ziet? ‘Het plan is

Scratch Map

De basis van de dienstverlening zou moeten bestaan uit slim

dat wij dé speler in Nederland worden op dit terrein. Door onze

De Scratch Map is een mooie persoonlijke wereldkaart, waarbij je de landen

gekoppelde software om alle processen feilloos op elkaar aan te

backoffice-functie ontstaat er weer aandacht voor waar het in

waar je al een keer bent geweest met een muntje kunt wegkrassen. Iedereen

laten sluiten en de juiste managementinformatie te leveren: een

de zorg over moet gaan: meer handen aan het bed, betere zorg

die graag op reis gaat weet dat je niet elk plaatsje op de landkaart makkelijk

investering. Via een intermediair kwam Van der Schoor terecht

leveren en beter in control zijn.’

kunt terugvinden om het iemand

|

bij de NOM. Chantal Leijendekker, Investment Manager, boog

te laten zien. Maar ingewikkeld

zich over de businesscase en zag dat het initiatief potentie had.

hoef je het jezelf niet te maken met de persoonlijke Scratch Map.

Strak ingerichte processen

loos aansluit op de software van cliënten, kan het traject al vanaf

Bespaar jezelf de ellende van

Partijen als Raet, Max-IT en Helpline werden ingeschakeld

de zorgaanvraag ingelezen en gemanaged worden. Specifieke

om de backofficesoftware en de rooster- en planpakketten te

gegevens van medewerkers worden in het systeem verwerkt zodat

koppelen en om gedegen kwaliteit te garanderen. Er werd tijd

precies zichtbaar is wie wanneer beschikbaar is. Daarna worden

geïnvesteerd om alle processen strak in te richten en te testen.

op basis van de indicatie en in overleg met de klant zorgroutes

Vanzelfsprekend kwam de jarenlange ervaring van Jaap in de

opgesteld. Dit resulteert in een persoonlijke werkplanning die op

zorg hierbij goed van pas. Al vrij snel kwamen de eerste op-

de eigen mobiele apparatuur van de medewerkers zichtbaar is.

drachten: zorginstellingen uit heel Nederland die ervoor kozen

Dat kan een pda, een ipad of een iphone zijn. Alle thuiszorgmede-

hun administratieve processen aan Zorg Office Nederland uit te

werkers zijn op deze manier nauwkeurig ingepland. Door te werken

besteden.

met in- en uitchecken op moment van aanvang en afsluiting van

‘Al aan de telefoon kunnen we de instellingen die we bellen

de werkzaamheden, registreert het systeem de werkelijke tijd van

vertellen welke besparing we voor ze kunnen betekenen. Als je

zorgverlening. Met deze gegevens kan Zorg Office Nederland

weet dat onze klanten gemiddeld 3 euro per gedeclareerd uur

factuurbestanden aanmaken die door het zorgkantoor aan de

aan zorgkosten kwijt zijn, dan snap je dat we snel een afspraak

instellingen worden uitbetaald, en uit het roosterpakket met werke-

hebben als ze van ons horen dat wij dat voor ongeveer eenderde

lijk gemaakte uren komen de gegevens voor de salarisadministratie.

doen.’

www.zorgofficenederland.nl

•

FEBRUARI 2014

Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E [email protected]

Kwetters!

De backoffice Door een maatpakket software dat probleem-

Chantal Leijendekker Investment Manager NOM T (06) 502 021 61 • E [email protected]

27

overbodige pennensets, stickers of punaises om je reizen bij te gewoon iedere keer als je ergens

Atelier Drents Museum

geweest bent, het land of de

Met de tentoonstelling

plaats weg.

Atelier Drents Museum viert het Drents

Bron: www.megagadgets.nl

Schildersgenootschap (DSG) t/m 11 mei

houden op je wereldkaart. Kras

haar zestigste verjaardag in het Drents Museum. 24 Kunstenaars hebben zich door onder andere het gebouw, tentoonstel-

Vijf opvallende Facebook-weetjes

lingen, interieurs, stijlkamers en het depot

• Als Facebook een land zou zijn, dan zou het het derde

van het museum laten inspireren met als

grootste land van de wereld zijn op China en India na.

resultaat een bonte parade van onder meer

• Facebook is beschikbaar in meer dan 70 talen.

schilderijen, tekeningen, foto’s en keramiek.

• Facebook is goed voor 1 minuut van iedere 7 minuten die iemand online door-

Het Drents Schildersgenootschap is een

brengt (ter wereld) en 3 minuten in iedere 4 minuten op een sociaal netwerk.

kring van professionele kunstenaars, foto-

• 543 miljoen maandelijkse actieve gebruikers maken gebruik van Facebook op mobiel.

grafen en grafisch ontwerpers die in Drenthe

• Dagelijks worden er meer dan 300 miljoen foto’s naar Facebook geüpload.

werkzaam zijn.

Bron: boek ‘Think like Zuck’

Bron: www.drentsmuseum.nl • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

NOM participeert in Royal Hoitsema Labels

Een goede basis voor een mooie toekomst

}

Na zijn middelbare school ging hij Geo Informatica studeren aan de Hogeschool van Utrecht. Hij kwam er naar eigen zeggen iets te laat achter dat het vakgebied eigenlijk niets voor hem was. Toch ronde Alex Wiersma de studie met succes af, in 1987 om precies te zijn. Wat volgde was een mooie carrière waarin hij directie-, management- en adviesfuncties vervulde in uiteenlopende branches. Bijna negen jaar was hij actief in de verpakkingsindustrie. Recent nog als interim directeur van een internationale verpakkingsgroep. Maar Alex Wiersma wilde meer. Hij had behoefte aan een nieuwe impuls. ‘Sinds 2009 ben ik op zoek naar een bedrijf waarin ik kan participeren en dat ik als ondernemer kan leiden’, licht hij toe. ‘Via mijn netwerk kwam ik in contact met Ruud van Dijk, Investment manager van NOM Finance. Ruud vertelde dat Royal Hoitsema Labels uit Groningen te koop stond en dat het bedrijf in samenspraak met NOM Finance een

interim-directeur aangesteld die samen met het zittende

traject was opgestart om een geschikte overnamekandi-

management de continuïteit van Royal Hoitsema Labels

daat en mede-investeerder te vinden. Zijn verhaal maakte

moest borgen. In april 2013 werd, mede op verzoek van

mij nieuwsgierig en vooral enthousiast.’

de familie van de verkopende partij, het traject met Alex Wiersma voortgezet. Hij schreef een businessplan en

28

Goed gesprek

onderging tevens een assessment. ‘Bij het maken van een

Royal Hoitsema Labels produceert etiketten voor de

businessplan moet een aantal zaken helder zijn’, vertelt

food-, beverage en tabaksindustrie. Er wordt wereldwijd

Alex. ‘Zie ik voldoende perspectief? En weet ik dat per-

geleverd aan gerenommeerde opdrachtgevers als Heineken,

spectief ook duidelijk te maken aan banken? Normaal ge-

FrieslandCampina, Imperial Tobacco, British American

sproken sluit je dat kort met de betreffende ondernemer,

Tobacco, AB InBev en Vrumona. De onderneming is

maar dat kon nu niet. Van de zaakwaarnemer van de

opgericht in 1653 en behoort daarmee tot één van de

familie heb ik toestemming gekregen om uitgebreid met

oudste bedrijven van Nederland. In 1953 kreeg Royal

het management te praten. Hun ideeën over de toekomst

Hoitsema Labels het predikaat ‘Koninklijk’, een loffelijke

van Royal Hoitsema Labels heb ik in het businessplan

toevoeging die onderstreept dat het voldoet aan de hoogste

gecombineerd met mijn eigen visie. Het is daardoor een

kwaliteitseisen en een betrouwbare partner is voor haar

bijzonder document geworden omdat je in een manage-

relaties. Niet verwonderlijk dus dat de interesse van Alex,

ment buy-in traject vrijwel nooit de mogelijkheid krijgt

een man met hart voor de verpakkingsindustrie, meteen

om zo gedetailleerd een businessplan te maken.’

29

was gewekt. Kort na de eerste ontmoeting met Ruud

Bewust of onbewust moet u Royal Hoitsema Labels wel kennen. De etiketten die het 360 jaar oude bedrijf uit Groningen levert sieren de producten van merken als FrieslandCampina, British American Tobacco, Heineken en AB InBev. Eind vorig jaar werd Royal Hoitsema Labels verkocht aan de NOM, Sterk Advies BV en de nieuwe algemeen directeur Alex Wiersma. ’De NOM heeft gedurende het gehele traject intensief en positief kritisch meegekeken.’ •

FEBRUARI 2014

zaten ze samen om tafel met Fred Stutterheim, de toen-

Kritisch

malige directeur/grootaandeelhouder. Het werd een goed

Op 8 november 2013 werd Royal Hoitsema Labels ver-

gesprek. Zo goed, dat werd besloten om snel met elkaar

kocht aan NOM Finance, Sterk Advies (eigendom van de

verder te praten. Een dag voor de tweede afspraak kwam

ervaren en succesvolle ondernemer Fred Sterk) en Alex

echter het trieste bericht dat Fred Stutterheim plotseling

Wiersma. Alex werd benoemd tot algemeen directeur van

was overleden. Van 1985 tot aan zijn overlijden in maart

Hoitsema. ‘Alle partijen hebben een minderheidsbelang,

2013 voerde hij de directie.

wat zorgt voor meer stabiliteit in de besluitvorming’, benadrukt hij. De NOM heeft gedurende het gehele traject

Businessplan

intensief en positief kritisch meegekeken. ‘Een professionele

Het proces werd logischerwijs even stilgelegd. Wel

club die hoge eisen stelt aan een participatie. Ook de

werd direct na het overlijden van Fred Stutterheim een

samenwerking met Ruud van Dijk heb ik als uiterst pret-

} • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

}

Groningen kent veel initiatieven om jonge ondernemers te stimuleren. Sinds eind 2013 is er een nieuw project: i3event, een initiatief van Rabobank Stad en Midden Groningen, Kamer van Koophandel, Flinc, gemeente Groningen en de Vereeniging van Handelaren Anno 1847. i3event staat voor ‘idea’, ‘invest’ en ‘initiate’ en verwijst naar het proces om van een goed idee naar een nieuwe onderneming te komen. En dat is precies wat het event beoogt: door een praktische organisatie ondernemers met goede ideeën direct in contact brengen met (private) investeerders en daadwerkelijk nieuwe bedrijvigheid realiseren.

GamePond op weg naar nieuwe onderneming

30

Rieneke Schaap, Gidi van Liempd en Merel

Tijdens de eerste bijeenkomst eind 2013

plannen presenteerden aan een groep van

van der Wees zijn deelnemers aan i3event.

maakten alle deelnemers kennis met elkaar

investeerders.’

Met GamePond, een game-platform,

en elkaars projecten. Dat varieerde van in-

Gidi is enthousiast over de aanpak van het

vergelijkbaar met de Wii, willen ze mensen

teressante ‘groene’ internettoepassingen en

event. ‘We hebben interessante contacten

met plezier laten bewegen in het zwembad.

app’s op het gebied van health, industriële

opgedaan, waaronder bijvoorbeeld een in-

toepassingen tot nieuwe horeca-concepten

dustrieel ontwerper. Het was ook leerzaam

Gidi van Liempd vertelt hoe GamePond

en duurzame meubelen voor thuis of op

om met de andere deelnemers te spreken.

bij het event betrokken raakte: ‘We hadden

school.

Je merkt dan toch dat je allemaal last hebt

met ons basisplan een game jam in Eind-

Daarna gingen de ondernemers met hulp

van dezelfde problemen en krijgt tips en

hoven gewonnen, een wedstrijd waarbij

van coaches uit het bedrijfsleven aan de

adviezen over wat je beter wel of misschien

we een game moesten maken voor in het

slag met het verfijnen van hun bedrijfs-

juist niet zou kunnen doen. Wat ik heel

zwembad. Daarna bedachten we dat we

plan. Ook konden ze workshops volgen op

prettig vind is dat er ervaren mensen zijn

eigenlijk verder wilden: ons project van

het gebied van pitchen voor investeerders,

die je willen helpen bij het opzetten van

tig ervaren. Hij is toegankelijk, maar bovenal erg scherp.’

Strategische focuspunten

één game naar een platform ontwikkelen.’

financiering van een nieuwe onderneming

een bedrijf. We hebben tot nu toe echt

Met de overname door genoemde partijen is een goede

Inmiddels is Alex alweer een paar maanden als algemeen

Via via hoorden de teamleden van

en business model-innovatie.

goede begeleiding gehad.’

basis gelegd voor een mooie toekomst. Aan Alex de taak

directeur binnen Royal Hoitsema Labels actief. Dat doet

GamePond over i3event. Gidi vulde de

Gidi vertelt: ‘Het traject verloopt best snel.

om de groei en de ontwikkeling die het bedrijf de afgelo-

hij met zichtbaar veel plezier. Op de vestiging aan de

inschrijfformulieren op de site in, een

Onze coach dwong ons over een aantal

Alle deelnemers zijn zich momenteel aan

pen jaren heeft doorgemaakt versneld voort te zetten.

Peizerweg in Groningen verhaalt hij enthousiast over

selectiecommissie (vertegenwoordigers van

zaken serieus na te denken en dingen goed

het voorbereiden voor een presentatie in

de weg die hij met het bedrijf wil inslaan. ’De afgelopen

de organiserende partijen) selecteerde uit

op papier te zetten. Dat moest ook wel,

maart. Dan worden de resultaten gepresen-

jaren is er veel tijd en aandacht besteed aan het inten-

33 aanmeldingen de 16 meest kansrijke

want afgelopen januari hadden we onze

teerd: is het gelukt financiering te vinden

Royal Hoitsema Labels pronkt op shirts FC Groningen

siveren van bestaande klantcontacten en het verder

ideeën en jawel, GamePond zat erbij.

eerste Pitch & Match, waarin we onze

en kan het bedrijf daadwerkelijk starten?

Afgelopen 12 februari kreeg Royal Hoitsema Labels een

bij nieuwe relaties. Wij zijn snel maar zorgvuldig een

eervolle vermelding achterop de shirts van FC Groningen.

commercieel apparaat aan het opbouwen. Het tweede

De initiatiefnemende partijen brengen

binatie van de initiatiefnemende partijen

woordig echt veel meer tijd en energie dan

Dit gebeurde tijdens de thuiswedstrijd tegen FC Twente. Het

focuspunt is Lean Six Sigma, een doelgerichte aanpak

elk hun eigen visie en expertise mee als

perfect aanvullend, vindt Maarten God-

vroeger.’ Agatha Dooper van Rabobank

bedrijf ontving de prijs van de CleanCampagne omdat het

die moet zorgen voor een duurzame verbetering van het

het gaat om het stimuleren van innova-

dijn, projectmanager van Flinc. Hij ziet

Stad en Midden Groningen benadrukt dat

duurzaamheid op succesvolle wijze een plek geeft in haar

bedrijfsresultaat. De methodiek moet ons in staat stellen

tief ondernemerschap. Voor wethouder

dat ook als de kracht van het event. ‘Zo

de Rabobank als coöperatieve bank als

hele bedrijfsvoering. Zo is onder meer geïnvesteerd in een

om de kostprijs van onze producten significant te ver-

Economische zaken en Innovatie van de

kunnen we ondernemers op verschillende

geen ander weet dat je samen meer bereikt

nieuw ketelhuis. Dit heeft gezorgd voor een drastische daling

lagen. De combinatie van Sales en Lean Six Sigma moet

gemeente Groningen Joost van Keulen is

manieren inhoudelijk adviseren en helpen

dan alleen, door mensen met elkaar te

van het energieverbruik. Tevens is een nieuwe afvalinstallatie

Royal Hoitsema Labels de komende jaren nog succes-

i3event ‘een krachtig instrument om het

met contacten.’ Sieger Dijkstra, voorzit-

verbinden en kennis met elkaar te delen.

aangeschaft. De CleanCampagne, onderdeel van het uit-

voller maken. Het begin is, gezien het aantal actuele

potentieel aan kleine ondernemingen die

ter van de Vereeniging van Handelaren

‘Het i3event laat een nieuwe manier van

voeringsprogramma van de Energy Valley Topclub, stimuleert

grote leads, in elk

dagelijks hard werken aan het vinden van

Anno 1847, vindt het helemaal van deze

denken zien: over het opzetten van een

het MKB hun bedrijf te verduurzamen.

geval veelbelovend.

creatieve oplossingen te stimuleren en

tijd om bedrijven in plaats van een prijs

onderneming en het zien van kansen in

aan te jagen en eventuele belemmeringen

toe te kennen te helpen met het vinden

de markt.’

daarbij weg te nemen.’ Hierbij is de com-

van financiering. ‘Want dat kost tegen-

}

uitbouwen van processen. Momenteel zijn er een tweetal belangrijke strategische focuspunten. De eerste is de commerciële uitbouw door het aantrekken van nieuwe omzet

•

FEBRUARI 2014

|

Ruud van Dijk Investment manager NOM T (06) 215 185 09 • E [email protected]

Krachtige organisatie door samenwerking en bundeling van expertise

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

www.i3event.nl

31

IWC en ATB aanjagers innovatieve desinfectie

Proefkonijn pootaardappel

kostenefficiënt zou kunnen zijn, maar die ook voor het milieu goed nieuws zouden kunnen betekenen. Als proefkonijn werd de pootaardappel genomen, daar dit

Ionisatie voor dummies

product gevoelig is voor besmetting, bijvoorbeeld door contact met rotte knollen tijdens de oogst.

ATB desinfecteert water en lucht door middel van ‘ionisa-

Samen met de onderzoeksafdeling Life Science Research

tie’. Vraag is: wat is dat?

& Development (LSRD; een samenwerking tussen de

Wel, na een onweersbui voelt de lucht zuiver aan. Metingen

scholen Van Hall Larenstein en NHL) werd een consorti-

onthullen hoe dit komt: door de elektrische ontlading

um gestart, waar ook enkele andere bedrijven in partici-

heeft op een natuurlijke wijze ionisatie plaatsgevonden.

peerden. Sytze Wiegersma van LRSD herinnert zich: ‘Na

Het komt er op neer dat een zuurstofatoom door de

wat oponthoud bleek dat ons onderzoek geschikt was

vrijgekomen elektrische lading van het onweer wordt

Innovative Water Concepts (IWC) in het Friese Grou en ATB Nederland in Wapserveen. De partijen

voor subsidiëring in het kader van het programma Fryslân

gesplitst. Zuurstofatomen veranderen door die splitsing

werden door Alex Berhitu van de NOM bij elkaar gebracht en hadden al direct een goed gevoel over

Fenijt. En dus hebben we samen met Praktijkonderzoek

in positief en negatief geladen zuurstofionen en die laten

Plant & Omgeving (onderdeel van de Universiteit Wage-

via een vrij complex proces koude verbranding ontstaan,

ningen, red.) onderzocht of een combinatie van tech-

waardoor verontreinigingen worden opgeruimd. De door

een combinatie van innovatieve techniek de reiniging van onder andere foodproducten en bijbeho-

nieken voor het reinigen van pootaardappelen tot betere

ATB gemaakte ionisatoren werken met hetzelfde principe,

rende installaties efficiënter én duurzamer kunt maken. De pootaardappel mocht voor proefkonijn

resultaten zou leiden. We kwamen tot de conclusie dat

alleen in versterkte mate en met weinig energie.

dit duidelijk het geval was.’ Percentages zijn moeilijk te

Hoe ontstaan innovaties? Wanneer mensen met vernieuwingsdrang bij elkaar komen, de beroemde ‘klik’ hebben en elkaar inspireren tot het delen van kennis. Neem de samenwerking tussen de bedrijven

elkaar. Samenwerking leek aantrekkelijk. Het gevolg: een onderzoek naar de manier waarop je door

spelen. En zie daar: minder besmettingen, minder spoelwater. Goed voor economie én ecologie. De

noemen, zo stelt Wiegersma. ‘Het blijft microbiologie en dat is complex. Maar het feit dat je substantiële verbete-

NOMMER sprak met de betrokkenen. 32

ringen ziet in de desinfecterende performance is een heel

dan gezamenlijk een of twee methoden hebben verfijnd

mooi uitgangspunt voor verder onderzoek.’

die dan concreet worden toegepast en waar de industrie

Lokkers van ATB vult aan: ‘En dat is precies wat we graag

weer een stukje efficiënter en schoner van is geworden.’

willen. We zien businesskansen. Het zou bijvoorbeeld

Lokkers durft nog een stapje verder te gaan. ‘Ik heb een

mooi zijn wanneer vervolgonderzoek ons een basis geeft

groen hart. De aanzienlijke milieuvoordelen die we de

ATB Nederland

Innovative Water Concepts

om daadwerkelijk apparaten te leveren voor diverse

komende vijf jaar hopen te realiseren zijn voor ons beider

Een korte voorstelronde van de hoofdrolspelers: het

Dan het Friese Innovative Water Concepts (IWC) van

industrieën.’

bedrijven een belangrijke motivatie. Maar op zakelijk

bedrijf ATB Nederland van onderneemster Gentia Lok-

Tjerk Nijdam. Dit bedrijf heeft een reinigingstechniek

kers is één van de weinige specialisten op het gebied van

ontwikkeld waarmee allerlei soorten voedsel, van fruit

En de toekomst?

om tegen die tijd in mijn specifieke segment marktleider

desinfectie van lucht en water door middel van ionisatie

tot kippen, maar ook de bijbehorende industriële appa-

Waar de partners over vijf jaar willen staan? ‘Moeilijk

te zijn.’

(zie kader). Die techniek van ioniseren is in de loop der

ratuur, onder hoge druk gereinigd kan worden. Dit met

te zeggen’, stelt Nijdam van IWC. ‘Maar ik hoop dat we

decennia steeds verder doorontwikkeld. Voor ATB voert

een mengsel van lucht en water. De techniek (Undine)

‘Nommer’ Berhitu hoort het gesprek met een aimabele

het spoor van betrokkenheid in zekere zin terug tot voor

is gebaseerd op een innovatief apparaat waar speciale

glimlach aan. ‘Het is natuurlijk allemaal pionieren wat

de jaren dertig, zo legt Lokkers uit. ‘De opa van mijn

sproeikoppen in zitten. ‘In veel industrieën blijf je maar

hier gebeurt, je kunt niet alles voorspellen. Maar het is

Duitse zakenpartner heeft de ionisatietechniek al onder-

spoelen’, zo legt Nijdam uit. ‘Het grote voordeel van onze

mooi om te zien hoe, op basis van je eerste technologische

zocht om in die tijd de lucht in duikboten te verbeteren.

techniek is dat je zestig procent minder water kwijt bent.

Technisch lukte dat toen niet. Na de val van de muur is

Al onze klanten bij elkaar besparen zo opgeteld iedere dag

deze techniek weer uit de la gekomen en samen met de

al twintig miljoen liter water. Kun je nagaan wat dit op

Life Sciences R&D is een onderzoeksafdeling binnen het

universiteit van Bremen verder ontwikkeld. Die tech-

internationale schaal kan betekenen.’

samenwerkingsverband Life Sciences&Technology. De

niek wordt door ons tegenwoordig niet alleen toegepast

33

vlak ben ik ook ambitieus. Ik zou het erg mooi vinden

Over Life Sciences R&D

inschatting, balletjes gaan rollen. En het enige wat er voor nodig was, was een kopje koffie in een wegrestaurant in Heerenveen.’

afdeling voert al tien jaar toegepast onderzoek uit binnen

bij het zuiveren van lucht, maar ook van water. Dat is

NOM Business Development

alle segmenten van life sciences. Life Sciences R&D

mondiaal gezien een unicum. Het grote voordeel is dat je

Alex Berhitu van de NOM herkende de potentiële kracht

maakt daarbij gebruik van een combinatie van onderwijs

door zuivering met ionen geen chemicaliën nodig hebt.

van een alliantie en zorgde voor een nadere kennismaking

en projectingenieurs voor het opzetten en uitvoeren van

Het is bovendien veilig voor mens en milieu en er zijn

tussen ATB en IWC. En het klikte. Men bedacht dat het com-

projecten, dit in samenwerking met ondernemers.

geen schadelijke reststoffen. De methode wordt op dit

bineren van elkaars technieken wel eens tot spectaculaire

moment vooral veelvuldig ingezet in de bierindustrie.’

verbeteringen zou kunnen leiden, die voor de industrie

•

FEBRUARI 2014

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Alex Berhitu Business Development Manager Watertechnologie NOM T (06) 255 472 69 • E [email protected]

Diensten concretiseren

te pakken en niet te lang stil te staan bij dingen. Het is

Rik wilde dan ook graag eens van gedachten wisselen

goed om steeds aandacht te besteden aan verbeteren en

Friesland en Drenthe, was het nu de beurt aan Groningen. Maar liefst 25 ondernemers vulden de

met Schelte. Volgens hem dé specialist en autoriteit op

innoveren, want stilstaan is meer dan ooit achteruitgaan.’

vragenlijst in en maakten duidelijk waarom zij deze even praktische als waardevolle kennisprijs

baar maken van resultaten en het online bepalen van

Nadat de NOM al eerder een online marketing strategie had weggegeven aan ondernemers in

wilden winnen. Maar goed, er kon er natuurlijk maar een de winnaar zijn.

het gebied van het bepalen van een strategie, het meetbudgetten gerelateerd aan verdiensten.

Schelte Meinsma adviseert

Schelte en Rik hebben twee middagen bij elkaar gezeten

Viaconcept wint dé online mar keting strategie

Focus

Ook voor Schelte waren de gesprekken met Viaconcept inspire-

34

Tijdens de high tea van de NOM op de Promotiedagen

en met elkaar de actuele stand van zaken en de gewenste

rend. Hij geeft aan genoten te hebben van de leergierigheid en

Noord-Nederland (2013) werd de prijs door niemand

doelstellingen besproken. Dit leidde tot werkelijk

het enthousiasme. ‘Viaconcept was op zoek naar een nieuwe

minder dan Sander Oosterhof, manager NOM Business

waardevolle tips en adviezen. ‘Door mijn eigen werk-

propositie maar vooral naar een betere online profilering. Ik

Development, uitgereikt aan Sjoerd Lautenbach van

zaamheden meer als producten te zien en er concretere

heb ze geadviseerd concreter te worden over hun aanbod, in

Viaconcept, het reclamebureau van Rik Huisman in Gro-

proposities van te maken, zullen mijn klanten ze gemak-

taal en in producten, maar ook om persoonlijker te commu-

ningen. Waarom Rik deze prijs zo graag wilde winnen?

kelijker herkennen en kan ik er tegelijkertijd zelf beter

niceren.’ Volgens Schelte kiezen potentiële klanten er steeds

Omdat, zo gaf hij aan in zijn motivatie, hij niet zomaar

op sturen’, verklapt Rik. ‘Online kun je dan bijvoorbeeld

vaker voor zich eerst online te oriënteren. Dat betekent dat je

een online strategie wilde winnen, maar juist het advies

vertellen dat al zoveel mensen tevreden zijn over mijn

als bedrijf goed moet nadenken hoe je je business presenteert.

en de visie van Schelte Meinsma. Ja. Met zo’n antwoord

product x, ze kunnen het product liken en er hun vrien-

Waar ondernemers nogal eens last van hebben is dat ze te veel

scoor je. Duidelijk verhaal.

den over vertellen. Dat werkt. Ik kan daarmee ook goed

willen vertellen. En vervolgens verdwalen in verhalen over alles

communiceren op de platforms waar we met Viaconcept

wat ze doen. Terwijl een bezoeker in de praktijk gemiddeld

Rik Huisman, directeur en eigenaar van Viaconcept, is door

op te vinden zijn, Facebook, LinkedIn, onze website

maar drie pagina’s bekijkt. ‘Focus is dus heel belangrijk. Waar

de wol geverfd. Al in 1988 begon hij zijn eerste onderne-

natuurlijk en in nieuwsbrieven.’

wil je op gevonden worden? Wat wil je met je site bereiken? In het geval van Viaconcept waren dat vooral de quickscan en

ming in reclame en grafische vormgeving. Hij weet het zich nog goed te herinneren. ‘Er was toen ook crisis. Mijn eerste

Tevreden

de contactopname. Dat kwam niet direct uit de site-analyse.

kantoor was in mijn auto, een oude Mitsubishi Galant.’

Kennis delen met andere ondernemers werkt. ‘Mijn ont-

En dus hebben we daarvan actiepunten gemaakt. Verder vond

In de jaren erna heeft Huisman zijn activiteiten verder

moeting met Schelte heeft geresulteerd in een betere

ik het een gemiste kans dat de mensen achter het bedrijf niet

geprofessionaliseerd. Op huismanzeilen.nl is te zien dat hij

internetstrategie voor mijn eigen website, viaconcept.nl’,

op foto’s zichtbaar waren. Voor het type bureau dat zij hebben

slim werk heeft gemaakt van zijn hobby, zeilen. Maar de

vertelt Rik tevreden. ‘Daar ga ik mee aan het werk. Van-

draait het juist steeds meer om de mens.’

hoofdactiviteit blijft Viaconcept. Met Viaconcept werkt

zelfsprekend zullen ook mijn klanten daarvan profiteren.

hij eraan om de communicatie van bedrijven te verbeteren.

Die kan ik nu nog beter adviseren over hun online

Het bedrijf is actief op het snijvlak van vormgeving, com-

strategie. Andere ondernemers adviseer ik ook om door

municatie en internet en werkt voor alle soorten MKBbedrijven. ‘De laatste jaren verandert er veel binnen mijn vakgebied’, vertelt Huisman. ‘Er wordt steeds meer online gecommuniceerd en die ontwikkelingen gaan snel. Daar wil ik op voorbereid zijn. Met Viaconcept zitten we op dit moment nog een beetje in de transitie van offline naar online. Het is ons doel om bedrijven op het hoogste niveau te adviseren en coachen, zodat zij verder kunnen groeien. We

www.scheltemeinsma.nl

! A Schelte’s tips voor iedereen die buiten de prijzen viel maar ook online wil scoren R T X E Ook meegedaan maar geen persoonlijk online marketing advies gewonnen? De NOMMER heeft Schelte Meinsma bereid gevonden nog een tweetal tips met alle andere noordelijke ondernemers te delen.

helpen onze klanten wel met hun online strategie, maar voor onszelf kwamen we er maar niet aan toe. Terwijl dat

Tip 1: Maak gebruik van je referenties

Tip 2: Gebruik Google Analytics

natuurlijk wel moet.

Online bescheiden zijn is niet nodig. Aanbevelingen

Analytics niet goed ingericht. Zonde! Hier staan alle gedetailleerde gegevens

en reviews van klanten zijn vaak écht geloofwaardig

van je site. Met deze informatie kun je campagnes meten, weet je op

en kunnen de conversie op je site verbeteren.

welke zoekwoorden je gevonden wordt en wat je paginaweergaves zijn.

Een tevreden Rik Huisman, directeur en eigenaar van Viaconcept, geniet van zijn prijs.

•

FEBRUARI 2014

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Bij veel ondernemers is Google

35

Hei-tech ontwikkelt en levert douchewarmtewisselaars voor nieuwbouwwoningen. De onderneming uit Emmen is met stip marktleider. Vooral door het energiebesparende karakter van de producten is de potentie in binnen- en buitenland enorm. Om kansen ook daadwerkelijk te benutten is gekozen voor een versterking van het management.

Kansrijke combinatie Tony Gordon, die al een lange werkrelatie met Heidemans heeft, is oprichter en mede-eigenaar van het Britse BPD Ltd, een gespecialiseerde toeleverancier aan de bouwsector. Harry Müller bekleedde diverse managementfuncties bij

NOM Finance en de Stichting ir. G.J. Smid Fonds zien toekomst in de nieuwe strategische

productiebedrijven en was de laatste acht jaar directeur

koers van Hei-tech. Vandaar dat is besloten om samen risicodragend kapitaal beschik-

de indruk van de mogelijkheden van Hei-tech en wilde

van een service- en onderhoudsbedrijf. ‘Ik was onder via een MBI-constructie graag mijn bijdragen leveren’,

baar te stellen.

vertelt hij. Müller is enthousiast over het driemanschap.

NOM en ir. G.J. Smidfonds helpen Hei-tech doorgroeien

Een zeer kansrijke combinatie, noemt hij het. ‘Tony heeft veel internationale saleservaring en een groot en

‘Het buitenland klopt letterlijk op de deur’ waardevol netwerk. Hij gaat zich daarom bezighouden

36

Veel warmte gaat bij het douchen rechtstreeks met het

met de internationale expansie van Hei-tech. Jacob

douchewater het riool in. Doodzonde, maar volgens

kan zich volledig focussen op productontwikkeling,

Hei-tech ook volstrekt onnodig. Het bedrijf uit Emmen

de productie en de productieautomatisering. Hij is een

Fonds erbij betrokken. Samen met deze stichting hebben

ontwikkelt apparaten die het leidingwater dat naar de

geweldige techneut. En zelf ben ik verantwoordelijk

we besloten om het bedrijf risicodragend kapitaal te

douche gaat verwarmen met het afvalwater dat naar

voor de sales in Nederland en een paar Europese landen

verstrekken. De financiële injectie is bedoeld om te

het riool gaat. Douchewarmtewisselaars worden ze ge-

en voor het algemeen management van Hei-tech.’

investeren in nieuwe markten, de ontwikkeling van nieuwe producten en de ontwikkeling van internationale

noemd. Hei-tech produceert en levert ze in verschillende soorten en maten. Voor douchegoten, douchebakken en

Briljant

voor doucheafvoerpijpen. Overal waar gedoucht wordt

Naast de financiële inbreng van Gordon en Müller had

of warm water naar het riool wordt afgevoerd kunnen ze

Hei-tech tevens extra werkkapitaal nodig. Want, zoals

Managementinformatie

37

saleskanalen.’

worden toegepast. Een voornaam product is de Recoh-

alleen een flinke gas- en geldbesparing op, maar draagt

Müller het omschrijft: ‘Het buitenland klopt letterlijk op

Harry was positief verrast door de werkwijze van de

vert, een buisvormige warmtewisselaar. Evenals de

het ook bij aan een verlaging van de energiecoëfficiënt

de deur.’ Vandaar dat contact werd gezocht met de NOM.

NOM, zegt hij. Vooral door de terzake kundige en diep-

andere producten van Hei-tech levert de Recoh-vert niet

(EPC).

Na een nauwgezet onderzoek werd het enthousiasme

gaande vragen die hij en de andere managementleden

van Jan Martin Timmer, Investment Manager van NOM

kregen voorgeschoteld. ‘De NOM ging heel grondig te

Eigen middelen

Finance gewekt. Hij was onder de indruk van de pro-

werk. Het presenteren van een paar lichtzinnige ideetjes

Hei-tech is opgericht door Jacob Heidemans. Naast het

ducten, maar vooral ook van de visie van het bedrijf

is onvoldoende om voor extra kapitaal in aanmerking te

ontwikkelen van douchewarmtewisselaars hield hij

en de samenstelling van het management. ‘Ze zijn echt

komen. We wisten dat onze plannen goed onderbouwd

zich ook bezig met onder meer finance en sales. Anders

complementair aan elkaar’, licht hij toe. ‘Jacob Heide-

waren. Maar het is natuurlijk prettig om dat van mensen

gezegd: hij deed vrijwel alles. Dat zorgde ervoor dat

mans heeft het sinds de oprichting fantastisch gedaan.

met verstand van zaken herbevestigd te krijgen.’ Jan

kansen niet volledig werden benut. De potentie van de

Hij is briljant in het ontwikkelen van nieuwe producten,

Martin benadrukt dat Hei-tech liet zien volledig in control

producten van Hei-tech is namelijk enorm. Zo wordt in

het doorontwikkelen van bestaande producten en het

te zijn wat betreft de sturing van het bedrijf. ‘Met één

circa 30% van alle Nederlandse nieuwbouwwoningen

verbeteren van productiemethodes. Daar kan hij zich

druk op de knop weten ze waar ze staan. Ook tijdens

een douchewarmtewisselaar toegepast. Om Hei-tech nog

nu helemaal op storten. De kans is aanzienlijk dat Hei-

het onderzoek waren ze in staat om bij uiteenlopende

beter op de toekomst voor te bereiden is gekozen voor

tech sneller groeit dan verwacht. En dat betekent dat de

scenario’s de daarmee samenhangende resultaten inzich-

een versterking van het management. Uiteindelijk werd

onderneming in de nabije toekomst nog meer geld nodig

telijk te maken. Hun managementinformatie laat dus

die gevonden in de vorm van Tony Gordon en Harry

heeft. Om te voorkomen dat Hei-tech te snel aan de

aan niets te wensen over. Dat zegt veel over een bedrijf.’

Müller. Beiden namen veel kennis, ervaring én eigen

limiet zit, hebben we ook de Stichting ir. G.J. Smid

financiële middelen mee. Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E [email protected] •

FEBRUARI 2014

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

SPOTLICHT

ONDERNEMING UITGELICHT Een inkijkje in de virtuele OK

LIMIS: innoveren als core business

Sneak preview in de toekomst van de zorg

Verminderen naadlekkage Het zijn innovaties die de gezondheidszorg beter en tegelijkertijd efficiënter maken. De patiënt profiteert omdat de vaardigheden van specialisten beter worden, maar ook omdat operaties preciezer worden en de risico’s daarmee kleiner.

Het is een behoorlijke expeditie, wanneer je vanaf de hoofdingang van het Medisch Centrum

Een mooi voorbeeld is een project dat bij

Leeuwarden (MCL) door de bijna eindeloze gangen loopt op weg naar LIMIS. Maar voor wie van

LIMIS - in vergelijking met de gamingtoepassingen - een iets minder exotische

innovatie houdt is een bezoek aan het ‘Institute for Healthcare Innovations & Training’ een heerlijk

naam heeft gekregen: ‘project naadlek-

uitje. In propere lichtgekleurde ruimten werkt hier een team van medisch specialisten én business

kage’. ‘Een innovatie waar veel patiënten

managers hand in hand aan vernieuwingen die de wereldwijde gezondheidzorg nieuwe dimensies

erg blij van zullen worden’, aldus Bouma. ‘In tien procent van alle darmoperaties

geven. Enkele wapenfeiten: ‘ BlijvendinBalans’ -e-coaching voor mensen met overgewicht, de Virtuele OK en het ‘project naadlekkage’, waar de wereld op korte termijn nog veel van zal horen. De NOMMER sprak met directeur Hessel Bouma en kreeg alvast een sneak preview in de toekomst 38

van de gezondheidszorg.

wereldwijd treedt namelijk de gevaarlijke e-coaching programma voor mensen met

oog-hand coördinatie voor de chirurgen.

complicatie van naadlekkage op. Een pas

overgewicht. Mensen met overgewicht

Samen met Grendel Games en Olympus

geopereerde darm gaat dan lekken, wat

worden online geholpen hun leefstijl te

Medical Systems uit Hamburg is ook de

levensbedreigend is. We ontwikkelen nu

verbeteren en te komen tot een gezond

Virtuele OK (operatiekamer) ontwik-

een meetinstrument waarmee de chirurg

gewicht. Deelnemers krijgen persoonlijke

keld. Dat is een online trainingstool voor

kan meten op welke plek de doorbloeding

‘Innovaties hebben een bijzondere eigen-

voor expertise en de side-by-side training

zijn we vérder gaan kijken. Onze missie

tips en adviezen. Het is een heel intelli-

OK-assistenten. Door te gamen leert men

van de darm het beste is. Dát is dan de

schap’, stelt Bouma. ‘Dat is dat je nooit

laparoscopie. Dit werd als enige in Ne-

is dat we zinvolle, innovatieve bijdragen

gent programma, ontwikkeld door onder

spelenderwijs om te gaan met ingewikkelde

plek die je moet kiezen voor je ingreep en

kunt voorspellen hoe en wanneer ze pre-

derland door de Inspectie goedgekeurd.

willen leveren aan het verbeteren van de

andere psychologen, diëtisten en bewe-

OK-apparatuur en in te spelen op reële

de daaropvolgende hechting. Het gevolg

cies ontstaan. Ergens op de wereld heeft

Vanuit die situatie is LIMIS ontstaan.’

gezondheidszorg. Dus zijn we los van die

gingsdeskundigen.

situaties. En wat zie je? Dat de trainings-

is dat het percentage naadlekkages naar

iemand een idee, de omstandigheden

De succesvolle ontwikkeling als trainings-

trainingen ook continu op zoek gegaan

arbeid gigantisch toeneemt! Als er één

verwachting afneemt. Je kunt je voorstel-

blijken gunstig en páts; er groeit iets. Zo is

centrum was een goede zakelijke bodem

naar nieuwe innovaties. De spin-off van die

Gaming

ding is dat we hebben geleerd dan is

len wat een dergelijke ontwikkeling de

het in Leeuwarden ook gegaan. Aanvan-

om verder te ontwikkelen. Daarvoor werd

inspanningen is dat de gezondheidszorg op

Andere in het oog springende innovaties

het dat ieder mens van groot tot klein

komende jaren mondiaal kan betekenen

kelijk met kijkoperaties in de buikholte,

in 2009 Hessel Bouma aangetrokken, die

bepaalde gebieden beter wordt en er ook

betreffen de introductie van gaming bij

verknocht is aan spelletjes.’

voor het welzijn van patiënten en ook de

ook wel laparoscopie of minimaal-invasieve

eerder zijn sporen had verdiend als busi-

nog eens nieuwe bedrijvigheid ontstaat.’

opleidingstrajecten. Bouma: ‘De behoefte

Dat ook chirurgen zich niet aan die

efficiency in de gezondheidszorg.’

chirurgie genoemd. Dat was rond het

ness manager bij onder andere Philips en

is begonnen op universiteiten en andere

menselijke eigenschap onttrekken wordt

En de toekomst? Mogen we verwachten

jaar 2000. In die tijd werkte chirurg

als kwartiermaker Healthy Ageing bij het

De strategie die Bouma schetst heeft al een

plekken waar chirurgen en OK-assistenten

volgens Bouma bewezen door het succes

dat LIMIS de komende jaren blijft groeien?

Jeroen Meijerink in het MCL, nu verbon-

Universitair Medisch Centrum Groningen

reeks opmerkelijke projecten opgeleverd,

worden opgeleid. Die locaties waren dik-

van de ‘Nintendo Wii U Laparoscopie

Bouma: ‘Groei van onze organisatie zélf

den aan het VU medisch centrum. Hij

(UMCG). Hierbij ontwikkelde hij de

die de incubatieperiode al achter zich heb-

wijls goed voorzien van allerlei simulatie-

Trainer’. ‘Dat is een trainingsgame waar-

is geen doel op zich. Wel hebben we de

was buitengewoon geïnteresseerd in de

strategie en was hij onder andere oprichter

ben en op het punt staan op de markt te

apparatuur, maar die werden niet intensief

mee specialisten hun laparoscopische

ambitie om onze innovaties in het huidige

methodieken voor zogenaamde knoops-

van het Healthy Ageing Network Noord-

worden gebracht. Een mooi voorbeeld is

genoeg gebruikt. Iedereen vroeg zich af

vaardigheden kunnen verbeteren. Dat is

tempo door te ontwikkelen. Daarbij staat

gatoperaties en ging zich in deze techniek

Nederland (HANNN). ‘Ik vond LIMIS

de innovatie BlijvendinBalans, een

hoe dat nu kon. Blijkbaar wordt werken

nu al een PR-succes. Niet alleen kan men

samenwerking centraal, met specialisten,

bekwamen. Zo begon het in Leeuwarden

een échte uitdaging, al klinkt dat mis-

aan een simulator als onderdeel van een

nu thuis trainen, wanneer men maar wil;

maar ook met tal van toeleveranciers en

te broeien. ‘Men gelóófde er in. Er werd

schien wat cliché. De minimaal-invasieve

lange werk- of studiedag saai gevonden. In

ook kan men in het ziekenhuis een half

kennisinstellingen. En natuurlijk met be-

door de MCL-directie geïnvesteerd in

chirurgie was zich wereldwijd razendsnel

een samenwerkingsverband tussen UMCG

uurtje voor aanvang van een operatie nog

drijven die risico durven te nemen, omdat

vier nieuwe operatiekamers, zogenaamde

aan het ontwikkelen, met als gevolg dat

en het gamingbedrijf Grendel Games (een

even het hoofd scherpen en de handen

ze een duidelijke marktvisie hebben. Dat

endosuites en het werd een specialisme.

Leeuwarden op dat gebied werd gezien als

eerdere participatie van de NOM, red.)

soepel maken. De game is dan als het ware

soort samenwerkingsverbanden is de beste

Met als gevolg dat Leeuwarden uitgroeide

een zeer belangrijke hotspot. Er werden

en LIMIS wordt nu de ‘Nintendo Lap Wii

het equivalent van een warming up van

garantie voor groei.’

tot dé plek waar iedere chirurg moest zijn

veel trainingen gegeven. Vanuit die positie

Trainer’ ontwikkeld ter verbetering van de

een sportman.’

www.limis.org

•

FEBRUARI 2014

Je online lijfcoach door dik en dun

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

39

het feit dat een nieuwe lichting Snelle Groeiers al in de

Het kan eenzaam zijn om richting te vinden met je be-

startblokken staat voor de tweede masterclass - van weer

drijf, zeker als je pioniert en de onderneming door groei

vier sessies - die in maart start. Reden temeer om ons

verandert. Dat heeft ook invloed op je eigen rol in het

aanbod op dit vlak verder te ontwikkelen.’

geheel. Daarom hebben veel ondernemers behoefte aan een klankbord. Netwerkbijeenkomsten zijn meestal niet

Klankbord bieden

geschikt voor echt inhoudelijke verdieping, terwijl zo’n

De NOM zocht bij de opzet en uitvoering van deze mas-

masterclass die slag wél maakt.’

terclass samenwerking met innovatienetwerk Syntens,

Chantal constateert tot slot dat het klankbordeffect van

dat per 1 januari 2014 is gefuseerd met de Kamer van

de masterclass ook positief doorwerkt in het NOM-net-

Koophandel tot één nieuwe organisatie. ‘Wij hebben al

werk. ‘Het is waardevol dat de bedrijven die wij financie-

Masterclass Snelle Groeiers prikkelt ondernemerschap jarenlang ervaring in het organiseren van themabijeen-

ren elkaar weten te vinden om van elkaar te leren en te

komsten waar ondernemers in vertrouwelijke setting kun-

profiteren. Dat gaat gemakkelijker na die gezamenlijke

nen inzoomen op vraagstukken’, vertelt bedrijfsadviseur

sessies. We zijn blij dat deze beweging in gang is gezet,

KvK Karel Bolt. ‘De NOM creëert meerwaarde door zo’n

want ook goede netwerkcontacten dragen bij aan groei.’

masterclass te bieden aan bedrijven die zij financieren.

Of groei nu een bewuste ambitie is of een gevolg van succesvolle producten, diensten en prestaties, in alle

Ervaring deelnemers eerste masterclass

gevallen heeft uitbreiding impact op een onderneming. Zeker als de ontwikkelingen opeens snel gaan. Welke 40

fases doorloopt een bedrijf bij groei? Hoe kun je effectief meebewegen en inhoud geven aan verandering?

Geert-Jan Geersing, &Talent:

Roy Lübbers, Pipe Proteq:

Deze en andere vragen zijn onderwerp van gesprek bij de nieuwe NOM-masterclass Snelle Groeiers.

‘Ontmoeting, inspiratie en energie’

‘Verfrissend en gevarieerd klankbord’

41

Bij de ontwikkeling van een onderneming is inspiratie

het zinvol om met elkaar in gesprek te gaan over hoe

‘Wij hebben een heldere groeiambitie. Alleen is groei bij ons een orga-

‘Wij bieden een nieuw beschermingsproduct voor buizen in de olie- en

minstens zo belangrijk als geld. Voor de NOM reden om

je groei in goede banen kunt leiden. We kozen bewust

nisch proces, waarbij de talenten van onze mensen het uitgangspunt

gasindustrie. Een vrij terughoudende markt, maar als er één schaap over

naast financiële draagkracht ook inhoudelijke ondersteu-

voor een kleine groep deelnemers en inbreng van eigen

zijn. Dit betekent dat vaststaande stroomdiagrammen en systemen

de dam is… We praten met enkele grote partijen op de wereldmarkt

ning te bieden. Speciaal voor veelbelovende jonge bedrij-

casussen. Die openheid vooraf was best spannend, want

minder aan ons besteed zijn. De zin van deze masterclass zat voor mij

die serieuze interesse hebben. Als dat positief uitpakt, kan het snel gaan

ven die gebruikmaken van Aanjaagfinanciering, organi-

pas na de eerste sessie hebben wij doelgericht sprekers

vooral in de ontmoeting met andere ondernemers. Hun ervaringen

met onze business. Door de masterclass Snelle Groeiers ben ik beter

seerde NOM Finance samen met Syntens eind 2013 de

gezocht bij de thema’s die we met elkaar bepaald heb-

brachten nieuwe inspiratie en energie voor het aanscherpen van onze

voorbereid op de veranderingen die dat teweeg zou brengen. Boven-

eerste editie van de nieuwe masterclass Snelle Groeiers.

ben. Dat maakte strakke inhoudelijke sturing iets lastiger,

eigen ideeën. Een mooi effect op de ontwikkeling van &Talent.’

dien heb ik bruikbare adviezen gekregen voor de situatie waar we nu in

Want groei kent een geheel eigen dynamiek en vraagt

maar de winst was groter: namelijk dat we echt konden

om zorgvuldige keuzes. Een enthousiaste groep van

inspelen op concrete groeivragen van ondernemers.’

dertien Noord-Nederlandse ondernemers ging in vier ses-

zitten. Want groei begint met keuzes maken en focus.’ ‘De passie van de andere deelnemers voor hun producten en diensten is vanuit mijn vak als psycholoog en talentontwikkelaar bekeken

‘Het was verfrissend om zo’n gevarieerd klankbord te hebben binnen de

sies aan de slag met concrete kwesties die spelen in hun

Behoefte aan uitwisseling

fascinerend. Leerzaam ook, omdat het laat zien hoezeer die passie een

groep. Heel uiteenlopende bedrijven en dus ook verschillende groeipro-

bedrijf. Daarbij werden ze ‘aangejaagd’ door inhoudelijke

Tijdens de inleidende bijeenkomst selecteerde de groep

drijfveer is voor groei. De grote uitdaging is vervolgens om op een

cessen. Toch was er veel herkenning in de vragen die leven. Dat maakt

adviseurs en externe sprekers, die specifieke expertise

drie overkoepelende thema’s die beurtelings centraal

manier te groeien die past bij jouw bedrijf. Al betekenen zo’n eigen

dat je elkaar rake tips kunt geven en aan het denken wordt gezet. Met al

combineren met ervaring in het ondernemerschap.

stonden in de navolgende sessies: groeistrategie &

kijk en ontwikkeling heus niet dat je het wiel opnieuw moet uitvinden.

die diverse bedrijven in portefeuille heeft de NOM een enorm sterk net-

samenwerking, commerciële strategie & branding en

We ontdekten tijdens de masterclass voldoende overeenkomsten en

werk. Het is een goede zaak dat er door zo’n masterclass verbindingen

Inspelen op praktijk

tot slot interne organisatie & verandermanagement.

centrale thema’s. Volgens mij kon iedereen iets van waarde halen en

ontstaan met ruimte voor diepgang op inhoudelijke vraagstukken.’.

Groepsinteractie blijkt de grote motor achter het succes

‘We hebben per thema een ervaren expert gezocht die

brengen.’

van de masterclass. ‘Hoe verschillend de business van

zowel vanuit theorie als praktijk verdieping kon bieden’,

onze deelnemers ook is, ze hebben vergelijkbare vragen en

vertelt Chantal. ‘In combinatie met de inbreng van de

knelpunten als het om groei gaat’, stelt Chantal Leijen-

deelnemers was er meer dan voldoende gespreksstof. De

dekker, Investment manager NOM Finance. ‘Daarom is

behoefte aan uitwisseling blijkt groot. Dat blijkt ook uit •

FEBRUARI 2014

Chantal Leijendekker Investment manager NOM T (06) 502 021 61 • E [email protected]

Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E [email protected] • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

groenspiratie Noord-Nederland waar het gras groener is ... Dat het gras in Noord-Nederland groener is, dat weet u, maar dat de groener-gras-tas veel gebruiksmogelijkheden heeft misschien nog

De dynamiek van verandermanagement

niet. Daarom enige inspiratie op deze pagina! Nieuwe ideeën van uw kant zijn ook zeker welkom. Wellicht staat uw foto met de tas in de volgende NOMMER!

Groei betekent verandering. Het thema verandermanagement was daarom een dankbaar gespreksonderwerp bij de vierde sessie van de masterclass Snelle Groeiers (zie pagina 40 en 41). Nicole van der 42

Ouw, specialist in het creëren van doorbraken, liet ondernemers ervaren dat ze bij de ontwikkeling

43

van hun bedrijf vaak een essentiële factor over het hoofd zien: zichzelf. Want dáár begint verandering. ‘Dat lijkt een open deur en precies daarom gaan zoveel

ondernemer van de toekomst creëert. Zodat ze zin hebben

ondernemers voorbij aan hun eigen rol’, zegt Nicole, die

de schouders er met elkaar onder te zetten.’

vanuit haar bedrijf Creatief Verandermanagement actief is als adviseur, trainer en coach. ‘De kernvraag bij groei

Doorbraakdenken

is welke plek de ondernemer zelf kan innemen om het

Als sparringpartner adviseert Nicole ondernemers met

bedrijf beter te laten functioneren. Blijven doen wat je

groeiende bedrijven over hun grootste ontwikkelpunten.

altijd al deed, is een grote valkuil. Je laten leiden door de

‘Denk bijvoorbeeld aan: overzicht houden, in contact

waan van de dag trouwens ook. Want als je niet uitkijkt,

blijven met product en klanten, medewerkers motiveren,

zijn het de klanten die de richting van jouw bedrijf gaan

balanceren tussen beheersing en flexibiliteit en last but

bepalen.’

not least de eigen rol binnen het bedrijf. Bij de masterclass Snelle Groeiers zijn we daar in alle openheid flink mee aan

De onderstroom

de slag gegaan. Want vooral door denkpatronen te door-

‘Bij groei komt het aan op keuzes maken, focussen op je

breken en nieuwe perspectieven te verkennen, ontstaat

specifieke krachten en die goed leren vermarkten’, stelt

ruimte voor groei en verandering.’

Nicole. ‘Bovendien is het van wezenlijk belang om - naast bedrijfsmatige aandachtspunten - gevoel te ontwikkelen voor de onderstroom in de organisatie. Want het kost

Wilt u ook meer weten over de dynamiek van verander-

bakken met energie als die onderstroom de verkeerde

management, stuur dan een mail naar Giny Hulsebos via

kant uit beweegt. De kunst is om visie te ontwikkelen

[email protected]. Mogelijk is Nicole van der Ouw

en je medewerkers mee te krijgen in het beeld dat jij als

gastspreker bij een volgende NOM on Tour!

... trouwens, niet alleen groener, ook nog ’s SMARTer ... In de volgende NOMMER meer over het verhaal achter dit spetterende nieuwe logo. Lees hier alvast over op nom.nl: www.nom.nl/homepage/noord-nederland-als-region-smart-factories/

•

FEBRUARI 2014

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw

s r e m e n r e d n o r o o V

n a V

e e id

n e ë e d i e v e i t a v o n n i met

p r a a n .nl

ho + + nline o i e m Per 1

om ud n

t c u rod

! aten g e in d