In deze Nieuwsbrief aandacht voor de komende activiteiten van TOPOS, te weten:

TOPOS-NIEUWSBRIEF Maastricht, 02 november 2015. Beste allemaal, In deze Nieuwsbrief aandacht voor de komende activiteiten van TOPOS, te weten: TOPOS Lezingenreeks bijeenkomst: maandag 09 november 2015 over Autarkisch Bouwen / Circulair Bouwen TOPOS Cursus Architectuur in de schilderkunst (najaar 2015 en voorjaar 2016; is volgeboekt) TOPOS Jaarprogramma 2015 TOPOS Facebook TOPOS op Youtube TOPOS website TOPOS Lezingenreeks: Autarkisch Bouwen / Circulair Bouwen Tijd: 09 november 2015, 20.00 uur Plaats: Jan van Eyck Academie, Academieplein, Maastricht Toelichting op thema Aan de basis van de selectie van dit thema ligt het jaar 2015 van ‘duurzaam bouwen’ ten grondslag. Bas van der Westerlo van het team C2CExpoLab wil om aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden (gymzalen Egerbos , Stadskantoor Venlo, basisschool de Zuidstroom) aantonen dat duurzaam bouwen, in dit geval circulair bouwen, t.o.v. het traditioneel bouwen bijzonder attractief is, omdat sprake is van: - minder faalkosten in het bouwen, - een hoger rendement in exploitatie/rendement, - een gezonder en veiligere werk- en woongebied en - een positieve uitstraling op de omgeving. Kortom, voldoende (rationele) argumenten, die aantonen dat deze wijze van (duurzaam) bouwen vele voordelen heeft ten opzichte van de traditionele bouw. In de dagelijkse praktijk blijkt dat deze wijze van bouwen zeker nog geen gemeengoed is, integendeel.

1

De vraag rijst wat de oorzaak is dat het duurzaam bouwen met de mond beleden, maar (nog) niet gepraktiseerd wordt. Oorzaken hiervan zijn onder meer de weerbarstige praktijk (technische en organisatorische problemen), maar evengoed ook de gevestigde bouwcultuur. Dit laatste is misschien een kwestie van ‘de slag nog te moeten maken’. Tijdens de bijeenkomst wordt een podium geboden om de beide uiteenlopende wijzen van bouwen op een positieve wijze met elkaar te confronteren. Wie is Bas van de Westerlo MSc.? Gespecialiseerde adviseur bebouwde omgeving, Cradle to Cradle® consultant [email protected]

Tijdens zijn opleiding Bouwkunde aan de TU/e is Bas geïnspireerd geraakt door het circulaire gedachtegoed na het zien van de Tegenlicht documentaire Afval = Voedsel. Sinds 2009 is hij vanuit C2C ExpoLAB als adviseur Circulair Bouwen & -Aanbesteden aan de slag gegaan bij diverse circulaire gebouwontwikkelingen en aanbestedingen. Enkele voorbeelden zijn het nieuwe Stadskantoor Venlo, Sportcomplex Egerbos en Basisschool de Zuidstroom. Het C2C ExpoLAB beschikt over unieke kennis en ervaring over het praktisch toepassen van de ‘cradle to cradle’-principes en de circulaire economie in de bebouwde omgeving en (overheids)bouwprocessen. C2C ExpoLAB helpt zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers van (publieke) gebouwen, op een innovatieve, gemakkelijke en duurzame wijze geld te verdienen en te besparen vanuit de uitgangspunten van ‘cradle to cradle’ en circulaire economie. Het C2C ExpoLAB gelooft in een positieve wereld en het geeft energie daaraan bij te dragen (www.c2cexoplab.eu). Wat Bas persoonlijk aanspreekt aan de circulaire aanpak is dat je tegelijkertijd kunt bouwen aan een positieve toekomst en business. Daar wil hij graag zijn (bouw)steentje aan bijdragen! Hij heeft onderstaande opleiding genoten: Twente University, 2010 – 2013 Eindhoven University of Technology MSc., Architecture, Building and Planning - Building Technology, 2006 – 2009 Wie zijn de coreferenten? Na de inleiding zullen enkele personen reageren op wat gezegd is, te weten: - Frans Crijns, directeur van woonstichting Maasvallei. - Peter van den Boorn, Huiswerkarchitecten. - Jaco Meuwissen, 3W real estate (gevraagd).

2

Opzet van de avond 20.00 uur Opening door Nico Nelissen, voorzitter Topos 20.05 uur Korte introductie op het thema door Mat Reneerkens 20.10 uur Presentatie Bas van der Westerlo van C2CExpoLab 21.10 uur Reacties van de coreferenten en gesprek met de zaal 22.00 uur Afsluiting TOPOS-cursus i.s.m. Centre Céramique Cursus is volgeboekt!!!!

Architectuur in de Schilderkunst De geschiedenis van de schilderkunst laat zien dat er steeds wisselende thema’s zijn die op doek, paneel of papier worden uitgebeeld. Onderwerpen verband houdend met het Oude en Nieuwe Testament of met de Griekse mythologie waren gedurende vele eeuwen buitengewoon populair. Later verschoof het accent naar profane thema’s waarbij portretten, stillevens en landschappen aan betekenis wonnen. Met de opkomst van de moderne maatschappij werd meer nadruk gelegd op alledaagse thema’s, zoals arbeid, vrije tijd, uitgaansleven en het ‘gewone’ leven in stad en dorp. In de 20ste eeuw werd de figuratieve schilderkunst aangevuld met abstracte voorstellingen. In alle perioden van de geschiedenis van de schilderkunst speelt het thema ‘architectuur’ een rol, soms een bescheiden, maar ook wel een prominente. In deze TOPOS-cursus i.s.m. Centre Céramique wordt aan de hand van het werk van een aantal kunstschilders een beeld gegeven van de wijze waarop in de schilderkunst met het ‘genre’ architectuur wordt omgegaan. Van de geselecteerde kunstenaars worden werken geanalyseerd en becommentarieerd, waardoor er een dieper inzicht ontstaat in de rol die architectuur in de schilderkunst speelt. De cursus bestaat uit twee delen van ieder vier colleges (twee uur per college). In totaal worden zestien kunstenaars behandeld verspreid over de verschillende perioden van de Westerse kunstgeschiedenis. Er wordt een analytisch kader gepresenteerd dat als ‘frame of reference’ fungeert bij het beschouwen van de schilderijen. Een unieke kans om uw kennis op het gebied van architectuur en schilderkunst uit te breiden en te verdiepen! Opzet cursus Deel I Architectuur in de Schilderkunst: de 14de tot en met de eerste helft van de 19de eeuw 1. Architectuur in de Italiaanse Schilderkunst: Gotiek en Renaissance - Giotto di Bondone - Ambrogio Lorenzetti 2. Architectuur in de Hollandse Schilderkunst: kerk en landschap - Pieter Saenredam 3

- Jan van Goyen 3. Architectuur in de Hollandse Schilderkunst: huis en interieur - Jan Steen - Johannes Vermeer 4. Architectuur in de Duitse Schilderkunst: Romantiek en Realisme - Caspar David Friedrich - Adolf von Menzel Deel II Architectuur in de Schilderkunst: de tweede helft van de 19de en de 20ste eeuw 5. Architectuur in de Franse Schilderkunst: Impressionisme en Postimpressionisme - Claude Monet - Georges Seurat 6. Architectuur in de Internationale Schilderkunst: Realisme en Abstractie - Edward Hopper - Piet Mondriaan 7. Architectuur in de Belgische Schilderkunst: Symbolisme en Surrealisme - James Ensor - Paul Delvaux 8. Architectuur in de naoorlogse Schilderkunst: Oorlog en Vrede - Otto Dix - Harrie Gerritz

Plaats: Centre Céramique Tijd: Dinsdagochtend 10.30-12.30 uur Data Deel I: 03, 10, 24 november en 01 december 2015 Data Deel II: 23 februari, 01, 08, 15 maart 2016 Kosten: Euro 50,= per deel 4

Voorwaarde: minimaal aantal deelnemers 12; maximum aantal deelnemers 25 Docent: Prof. dr. Nico Nelissen, voorzitter TOPOS TOPOS LEZINGENREEKS 2015 ‘Nieuwe kansen voor de architectuur: terug naar de essentie’ Na jaren van crisis lijken zich kansen voor een nieuw begin af te tekenen. Hoewel nog broos, lijkt het erop dat ruimtelijke ontwikkelingen in Maastricht die de afgelopen jaren vastliepen, langzaam weer op gang komen. Tijdens de jaren van relatieve stilstand heeft een herijking plaatsgevonden: basiswaarden zijn geherdefinieerd of bevestigd. De projecten zijn ‘bescheidener’ geworden maar misschien daardoor ook sterk bij de essentie gebleven. Er wordt nadruk gelegd op het garanderen van voldoende, kwalitatieve woningen voor minder draagkrachtigen, op het inrichten van een goede projectorganisatie en het bouwen met een minimum aan milieubelasting en sociale kosten. Er zijn ook projecten die na de periode van herbezinning een kans lijken te krijgen om juist nieuwe ontwikkelingen op gang te brengen. Het gaat hierbij om ontwikkelingen van nieuwe bouwtechnieken, die de interesse opwekken van de bouwindustrie. Als de crisis van de afgelopen jaren ons iets heeft geleerd dan is het wel een dieper bewust zijn van waar we mee bezig zijn en hoe nieuwe ontwikkelingen zich verhouden tot hun context. Het gevolg van een en ander is dat oude waarden en nieuwe waarden in concrete projecten bij elkaar komen. 1. Duurzaamheidsoorlog voorbij? Nieuwe kansen voor duurzame materialen. 05 januari 2015 2. Nieuwe kansen voor grootschalige verduurzaming woningbouw. 02 februari 2015 3. Vastgelopen maar toch weer op gang? Nieuwe kansen voor het Sphinxgebied. 30 maart 2015 4. Modern boeren op oude hoeves 13 april 2015 5. Is er een nieuwe toekomst voor de sociale huurwoningen in Maastricht? 11 mei 2015 6. Victor de Stuers oeuvre-lezing: Een kwalitatieve bijdrage aan de architectuur van de stad. 08 juni 2015 7. Nieuwe rol voor de ontwerper. 14 september 2015 8. Een nieuwe houtbouwtraditie? 12 oktober 2015 9. Terug naar de essentie: autarkisch bouwen. 09 november 2015 10. IBA2020: Parkstad opnieuw uitvinden. 07 december 2015 BIJEENKOMSTEN ‘RAAKVLAKKEN’ Topos is voornemens om in 2015 in samenwerking met Studium Generale van Maastricht University een reeks bijeenkomsten te organiseren op het snijvlak van de interface tussen kunst, design en architectuur. De ervaringen 2014 met ‘Raakvlakken’ zijn zodanig positief dat het denken over de reeks van 2015 alleszins gerechtvaardigd is. Gegeven de keuze om vooral op de actualiteit in te haken is het op dit moment nog moeilijk om een exacte invulling aan het

5

programma te geven. Het voornemen is om een vijftal bijeenkomsten te plannen in het najaar van 2015. DAG VAN DE ARCHITECTUUR 27 juni 2015 Na de succesvolle organisatie van de Dag van de Architectuur in de afgelopen jaren organiseert TOPOS Maastricht ook in 2015, samen met de gemeente Maastricht en de BNAZuid-Limburg de Dag van de Architectuur. Deze vindt plaats op zaterdag 27 juni 2015. Rondom het landelijke thema ‘het jaar van de ruimte’ zal weer een compleet programma met architectuurlezingen en bezoeken aan spraakmakende gebouwen georganiseerd worden. TOPOS BIJ KUNSTTOUR (IN SAMENWERKING MET ART2CONNECT) Thema: Is het kunst of kan het weg? 22 t/m 25 mei 2015 De jaarlijkse meerdaagse KunstTour Maastricht is hét moment in het jaar waarop de gehele kunstketen, van beginnend tot gevestigd kunstenaar van broedplaats tot erkend instituut, zich kan presenteren aan een breed publiek. Met “Is het kunst (architectuur) of kan het weg” kan het publiek in een ongedwongen en toegankelijke setting kennis te maken met de kunstenaars, architecten, kunstinitiatieven en kunstinstituten uit Maastricht en de Euregio. Fysiek, maar ook via Facebook, websites en Twitter en radio online wordt het brede spectrum van creatief en artistiek potentieel dat deze Regio rijk is gebundeld en gezamenlijk gedeeld met het publiek. De kans om van ‘onbekend en onbemind’ te verworden naar ‘gekend en geliefd’. In 15 jaar tijd is Kunsttour uitgegroeid tot een begrip in de hele Euregio. Het evenement trekt in stijgende lijn rond de 9.000 bezoekers. Daarmee geeft ART2Connect invulling aan de vraag naar een toegankelijk en laagdrempelig maar professioneel en kritisch podium voor hedendaagse kunst & architectuur in de Euregio. STAD EN LITERATUUR (IN SAMENWERKING MET CENTRE CÉRAMIQUE) Veel boeken spelen zich af in steden. Soms worden die steden terzijde genoemd, maar andere keren vormt een bepaalde stad een specifieke inspiratiebron voor de auteur. Hij of zij is er opgegroeid, heeft er bijzondere ervaringen opgedaan, is erdoor gefascineerd of heeft er bijvoorbeeld talrijke positieve en minder positieve herinneringen aan. De gebouwde omgeving, of die nu mooi of lelijk is, vormt het decor voor een verhaal dat boeit vanwege de wijze waarop de auteur de urbane context als leidraad of motief in zijn of haar werk gebruikt. Als lezer worden we meegenomen in de beschrijvende, analyserende en becommentariërende wereld van de schrijver. Hij stimuleert ons tot denken over de stad, tot het begrijpen van het stedelijk leven en tot een bijzondere kijk op de woon- en leefomgeving van de stedeling of de bezoeker. Het doel van de cursus is om aandacht te besteden aan de verscheidenheid die er in de literaire wereld is inzake het omgaan met de stad. Gedurende de cursus zullen we onze eigen beelden, herinneringen en interpretaties van de stad relateren aan die van de auteur van het boek dat wij behandelen. De boeken die behandeld worden, zijn: · Erik de Kuyper, Met zicht op zee (Oostende) (06-01-2015) · Martin Sommer, Dorp in Picardië (Jeantes) (03-02-2015) · Ad van Iterson, De citoyenne (Maastricht) (03-03-2015) · Ilja Leonard Pfeijffer, La superba (Genua) (14-04-2015) TOPOS EXCURSIE 2015 ‘Op zoek naar de oudste stad van Nederland’ Zaterdag 26 september 2015

6

Maastricht en Nijmegen hebben als steden veel met elkaar gemeen. Ze liggen aan een grote rivier, hebben een Romeinse oorsprong, ontwikkelden zich voorspoedig in de Middeleeuwen, kenden beide een fascinerend aarden verdedigingstelsel, hebben beide een industriële periode doorgemaakt en hebben ook beide een universiteit binnen de stadsgrenzen. Desondanks verschillen de steden onderling van elkaar, mede als gevolg van het feit dat de binnenstad van Nijmegen grotendeels werd verwoest door een ‘vergissingsbombardement’ in 1944. TOPOS wil nader kennis maken met de recente ontwikkelingen in Nijmegen op het gebied van infrastructuur, stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie. Op het programma staan onder andere de volgende recente projecten: dijkverzwaring, stadseiland, Tweede stadsbrug, Waalsprong, stadsboulevard, binnenstedelijke invullingen (Hessenberg, Sint Jorishof, Plein 1944), monumentale stadsuitleg, Wederopbouwarchitectuur, herbestemming Limosterrein, Fiftytwodegrees. Tevens wordt een bezoek gebracht aan onze zusterorganisatie AcN, Architectuurcentrum Nijmegen. Na afloop zal blijken welke stad daadwerkelijk de oudste stad van Nederland is, wat betreft de aandacht voor ruimtelijke kwaliteit. Website TOPOS Op onze website www.toposmaastricht.nl kunt u alle informatie vinden over bestuur en organisatie van TOPOS, als ook over onze activiteiten: lezingen, raakvlakken, excursies en bijzondere bijeenkomsten. Neem eens een kijkje op onze website en laat u verrassen door de veelheid en gevarieerdheid van onze activiteiten! U kunt TOPOS steunen door Vriend te worden van TOPOS (slechts Euro 25,= per jaar) of door TOPOS te sponsoren (vanaf Euro 250,= per jaar). Aanmelding, dan wel nadere informatie hierover bij [email protected] TOPOS op Youtube Kijk eens naar onze TOPOS-activiteiten op het filmpje gemaakt door ons bestuurslid Will Kohlen: http://youtu.be/38NvfzP9P18 TOPOS op Facebook TOPOS heeft nu ook een www.facebook.com/topos.architectuurcentrummaastricht . Graag ontvangen wij relevante ‘links’. TOPOS-lezingen erkend als bij- en nascholing voor architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten Door SBA (Stichting Bureau Architectenregister) zijn onze TOPOS-lezingen erkend als passende bij- en nascholing voor architecten, stedenbouwers, landschapsarchitecten en interieurarchitecten. Iedere lezing telt voor 2 uren; dus als u alle lezingen volgt, voldoet u aan de kwantitatieve en kwalitatieve eisen gesteld aan de bij- en nascholing. U moet zelf registreren welke lezingen u bijwoont en verder moet u vanaf 1 januari 2011 verplicht uw opdrachtgevers informeren over wat u aan bij- en nascholing hebt gedaan. Een reden te meer om naar de TOPOS-lezingen te komen! Sponsor of vriend van TOPOS? Wilt u sponsor worden van TOPOS, vraag dan naar de voorwaarden bij [email protected]. Wij zorgen voor gerichte publiciteit onder een voor u uiterst relevante doelgroep! Vanaf nu worden in onze Nieuwsbrieven ook de namen vermeld van de Vrienden van TOPOS (zie onderaan de Nieuwsbrief). Bent u nog geen vriend van TOPOS, maak dan Euro 25,= over op rekeningnummer IBAN: NL27INGB0673964167 van Stichting TOPOS o.v.v. Vriend 2014. TOPOS is vooral voor u bedoeld!

7

Goed nieuws voor (potentiële) TOPOS sponsoren. Let op: TOPOS heeft de ANBIstatus !!! De Belastingdienst heeft TOPOS per 01 januari 2013 aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dit betekent dat het bedrag dat u sponsort aan TOPOS fiscaal aftrekbaar is (zelfs voor een hoger dan het gesponsorde bedrag). Uw belastingadviseur weet hier het fijne van! Voor nieuwe sponsoren een reden te meer om zich bij TOPOS als sponsor aan te melden. Neem contact op met [email protected] TOPOS website Voor alle informatie over TOPOS (Agenda, Jaarprogramma 2015, Jaarverslag 2014, Sponsoren, Vrienden en allerlei andere wetenswaardigheden) zie: www.toposmaastricht.nl Meld u aan voor de Nieuwsbrief bij: [email protected]. Sponsoren De activiteiten van TOPOS worden mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van: Hoofdsponsoren •

Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie

•

Gemeente Maastricht

•

Architecten aan de Maas Maastricht – Rotterdam

•

Mosa

Sponsoren •

SATIJNplus Architecten Born

8

•

Architectenbureau Jo van de Staay Maastricht

•

Bremen Bouwadviseurs

•

iNeX Architecten Maastricht

• Frencken Scholl Architecten Maastricht

• N Architecten

9

• humblé/martens, architectuur en stedelijk ontwerp

• Continu, Detachering en Werving & Selectie

•

Camille Oostwegel ChâteauHotels & -Restaurants

• Bpd ontwikkeling

•

3W New Development

• element a

• Huiswerk Architecten 10

• Van Neerbos, bouwmaterialen groep, p/a Fregatweg 48 6222 NZ Maastricht

•

Bouwbedrijf Lemmens Maastricht / Valkenburg

•

AMA GROUP ASSOCIATED ARCHITECTS BV

Berichten voor de Nieuwsbrief Berichten voor de Nieuwsbrief toesturen aan [email protected] Maastricht, november 2015. De voorzitter van het Bestuur, Prof. dr. Nico Nelissen De voorzitter van de Programmaraad, Ir. ing. Bas van der Pol

11