In deze Nieuwsbrief aandacht voor de komende activiteiten van TOPOS, te weten:

TOPOS-NIEUWSBRIEF Maastricht, februari 2015. Beste allemaal,

In deze Nieuwsbrief aandacht voor de komende activiteiten van TOPOS, te weten: Lezing Studium Generale Universiteit Maastricht woensdag 28 januari 2015 TOPOS Bijeenkomst maandag 02 februari 2015 TOPOS Jaarprogramma 2015 TOPOS Facebook TOPOS op Youtube TOPOS website

STUDIUM GENERALE UNIVERSITEIT MAASTRICHT

Mw. dr.ir. G. Verbeeck, docent kunst en architectuur, Universiteit Hasselt Kyoto in huis: een economische, ecologische en sociale kijk op duurzaam bouwen Woensdag 28 januari, 20.00 uur Karl Dittrichzaal, Student Services Centre Bonnefantenstraat 2 Mevrouw Verbeeck gaat in op wat er nu en in de toekomst van onze woningen op het gebied van duurzaamheid wordt verwacht. Ze bekijkt de technische en de economische mogelijkheden voor energiebesparing en laat zien hoe je de belangrijkste ingrepen het beste

1

kunt bepalen en welke economische en sociale barrières er zijn. Ze gaat verder in op de beperkte tijd dat een huis als woning gebruikt kan worden, maar ook op de duurzaamheid van het gebouw over zijn hele levenscyclus. Afsluitend zet ze de stap van energiegebruik in één woning naar dat van het totale woningenpark. Het energiezuiniger maken daarvan is een werk van zeer lange adem, iets wat bij het schrijven van klimaatplannen en het uitstippelen van toekomstscenario’s vaak over het hoofd wordt gezien. TOPOS LEZINGENREEKS 2015 Nieuwe kansen voor grootschalige verduurzaming woningbouw Maandagavond 02 februari 2015 Tijd: 20.00 uur Plaats: aula Jan van Eyck Academie, Academieplein, Maastricht Toelichting op het onderwerp van de avond Een groot deel van de woningvoorraad in Nederland is in handen van woningbouwcorporaties. Grootschalige verduurzaming van de voorraad bleek tot voor kort zeer moeilijk te realiseren. De omvang van dit probleem, het uitgebreide scala aan energietechnische problemen en de daarmee samenhangende hoge kosten van renovatie en verduurzaming blijken in de praktijk een groot struikelblok. Onder druk van oplopende energiekosten en woonlasten interesseren veel woningbouwcorporaties zich momenteel toch serieus voor het op grote schaal verduurzamen van hun vastgoed. Dat de waarde van hun bezit hierbij toeneemt, is een extra stimulans voor het treffen van energiemaatregelen. Welke kansen zijn er voor grootschalige verduurzaming van de woningbouw? De avond staat in het teken van illustratieve voorbeelden waarbij die kansen optimaal worden benut. Afgelopen jaren zijn enkele pilotprojecten gerealiseerd die hebben aangetoond hoe grootschalige verduurzaming van het corporatiebezit aangepakt kan worden. Een voorbeeld is van architectenbureau Teeken-Beckers. Zij hebben voor Woningcorporatie Heemwonen in Kerkrade-West een grootschalige renovatie gerealiseerd. Op seriematige wijze werden deze woningen getransformeerd naar bijna 0-energiewoningen. Het eindresultaat mag spectaculair genoemd worden; de woningen zijn bijna onherkenbaar getransformeerd. De (woning-) projecten onderscheiden zich door nieuwe vormen van organisatie van de bouwkolom, bouwtechnieken, investeringen/exploitatie en participatie van de eindgebruiker. Met de vernieuwende projectmatige aanpak van een blok ‘rijtjes’ woningen in het krimpgebied Parkstad wordt een stevige ruimtelijke impuls gegeven, die een tevreden terugblik opgeleverd heeft voor de overheden, kennisinstellingen, opdrachtgever, architect, aannemer, installateur, schilder en. . .bewoner. Ofschoon dit soort aansprekende renovatieprojecten voor de betrokken deelnemers succesvol is, gaat men niet op de lauweren rusten. Integendeel, de samenwerking op basis van vertrouwen, vakmanschap en visie nodigt uit tot nieuw projecten die kwalitatief nog beter worden. Opzet van de avond 20.00 Opening door Bas van der Pol 20.05 Introductie door Math Reneerkens op ‘anders bouwen’ bij verduurzaming van vastgoed/woningbouw 20.15 Inleiding door Maurice Vincken, projectleider bij HEEMwonen over ‘De nieuwe rol van de opdrachtgever’ 20.45 Vragen/opmerkingen n.a.v. inleiding 21.00 Inleiding door Jules Beckers, architect- eigenaar van Teeken Beckers Architecten over ‘De nieuwe rol van de architect’

2

21.30 Vragen/opmerkingen n.a.v. inleiding 22.00 Afsluiting De sprekers:

Maurice Vincken (1967), projectleider bij HEEMwonen. Hij is sinds 1990 werkzaam in de corporatiesector. Daar heeft hij diverse vastgoed gerelateerd functies uitgeoefend op het gebied van vastgoedexploitatie en –ontwikkeling. Volgens hem is er een duidelijke trend zichtbaar van veranderende rollen in de gehele bouwketen. Het platform Ketensamenwerking Zuid is hier een teken van. De laatste jaren is hij actief geweest op het gebied van duurzaam bouwen en renoveren. De focus lag de laatste jaren bij de renovatie waarbij hij als projectleider het initiatief heeft genomen tot het project ‘Bestaande Wijk Van Morgen’ in Kerkrade-West. Een landelijk voorbeeldproject van geïndustrialiseerd renoveren.

Jules Beckers (1965) is architect- eigenaar van Teeken Beckers Architecten. Zijn passie ligt bij het ontwerpen, hierin heeft echter in de loop der jaren een verbreding plaats gevonden. Door zijn docentschap aan de Media en Design faculty te Genk wordt er meer gewerkt in de lijn van productontwikkeling. Aspecten als prefabricage, duurzaamheid en hergebruik van materialen spelen hierbij een belangrijke rol. Op het moment is hij betrokken bij het buro IBA Parkstad (Internationale Bauausstellung). Tot 2020 functioneert IBA Parkstad als laboratorium en is het een motor voor vernieuwende ideeën en toonaangevende projecten. Het architectenbureau werkt aan ontwerpopgaven op velerlei gebied. Door nauwe samenwerking met bouwers en producenten wordt er gewerkt aan oplossingen die innovatie binnen het bouwproces te weeg brengen. De winnaar van de VKG Architectuurprijs 2013/14 het project “Kerkrade West, de renovatiewijk van morgen”, dat Jules Beckers samen met zijn voormalige compagnon Theo Teeken realiseerde, is hiervan een goed voorbeeld.

3

TOPOS LEZINGENREEKS 2015 Nieuwe kansen voor de architectuur: terug naar de essentie Na jaren van crisis lijken zich kansen voor een nieuw begin af te tekenen. Hoewel nog broos, lijkt het erop dat ruimtelijke ontwikkelingen in Maastricht die de afgelopen jaren vastliepen, langzaam weer op gang komen. Tijdens de jaren van relatieve stilstand heeft een herijking plaatsgevonden: basiswaarden zijn geherdefinieerd of bevestigd. De projecten zijn ‘bescheidener’ geworden maar misschien daardoor ook sterk bij de essentie gebleven. Er wordt nadruk gelegd op het garanderen van voldoende, kwalitatieve woningen voor minder draagkrachtigen, op het inrichten van een goede projectorganisatie en het bouwen met een minimum aan milieubelasting en sociale kosten. Er zijn ook projecten die na de periode van herbezinning een kans lijken te krijgen om juist nieuwe ontwikkelingen op gang te brengen. Het gaat hierbij om ontwikkelingen van nieuwe bouwtechnieken, die de interesse opwekken van de bouwindustrie. Als de crisis van de afgelopen jaren ons iets heeft geleerd dan is het wel een dieper bewust zijn van waar we mee bezig zijn en hoe nieuwe ontwikkelingen zich verhouden tot hun context. Het gevolg van een en ander is dat oude waarden en nieuwe waarden in concrete projecten bij elkaar komen. 1. Duurzaamheidsoorlog voorbij? Nieuwe kansen voor duurzame materialen. 05 januari 2015 2. Nieuwe kansen voor grootschalige verduurzaming woningbouw. 02 februari 2015 3. Vastgelopen maar toch weer op gang? Nieuwe kansen voor het Sphinxgebied. 02 maart 2015 4. Modern boeren op oude hoeves 13 april 2015 5. Is er een nieuwe toekomst voor de sociale huurwoningen in Maastricht? 11 mei 2015 6. Victor de Stuers oeuvre-lezing: Een kwalitatieve bijdrage aan de architectuur van de stad. 08 juni 2015 7. Nieuwe rol voor de ontwerper. 14 september 2015 8. Een nieuwe houtbouwtraditie? 12 oktober 2015 9. Terug naar de essentie: autarkisch bouwen. 09 november 2015 10. IBA2020: Parkstad opnieuw uitvinden. 07 december 2015 BIJEENKOMSTEN ‘RAAKVLAKKEN’ Najaar 2015 Topos is voornemens om in 2015 in samenwerking met Studium Generale van Universiteit Maastricht een reeks bijeenkomsten te organiseren op het snijvlak van kunst, design en architectuur. DAG VAN DE ARCHITECTUUR 27 juni 2015 Na de succesvolle organisatie van de Dag van de Architectuur in de afgelopen jaren organiseert TOPOS Maastricht ook in 2015, samen met de gemeente Maastricht en de BNAZuid-Limburg de Dag van de Architectuur. Deze vindt plaats op zaterdag 27 juni 2015. Rondom het landelijke thema “het jaar van de ruimte” zal weer een compleet programma met architectuurlezingen en bezoeken aan spraakmakende gebouwen georganiseerd worden. TOPOS BIJ KUNSTTOUR (IN SAMENWERKING MET ART2CONNECT) Thema: Is het kunst of kan het weg ? 22 t/m 25 mei 2015

4

De jaarlijkse meerdaagse KunstTour Maastricht is hét moment in het jaar waarop de gehele kunstketen, van beginnend tot gevestigd kunstenaar van broedplaats tot erkent instituut, zich kan presenteren aan een breed publiek. Met “Is het kunst (architectuur) of kan het weg” kan het publiek in een ongedwongen en toegankelijke setting kennis te maken met de kunstenaars, architecten, kunstinitiatieven en kunstinstituten uit Maastricht en de Euregio. Fysiek, maar ook via Facebook, websites en Twitter en radio online wordt het brede spectrum van creatief en artistiek potentieel dat deze Regio rijk is gebundeld en gezamenlijk gedeeld met het publiek. De kans om van ‘onbekend en onbemind’ te verworden naar ‘gekend en geliefd’ STAD EN LITERATUUR (IN SAMENWERKING MET CENTRE CÉRAMIQUE) Veel boeken spelen zich af in steden. Soms worden die steden terzijde genoemd, maar andere keren vormt een bepaalde stad een specifieke inspiratiebron voor de auteur. Hij of zij is er opgegroeid, heeft er bijzondere ervaringen opgedaan, is erdoor gefascineerd of heeft er bijvoorbeeld talrijke positieve en minder positieve herinneringen aan. De gebouwde omgeving, of die nu mooi of lelijk is, vormt het decor voor een verhaal dat boeit vanwege de wijze waarop de auteur de urbane context als leidraad of motief in zijn of haar werk gebruikt. Als lezer worden we meegenomen in de beschrijvende, analyserende en becommentariërende wereld van de schrijver. Hij stimuleert ons tot denken over de stad, tot het begrijpen van het stedelijk leven en tot een bijzondere kijk op de woon- en leefomgeving van de stedeling of de bezoeker. Het doel van de cursus is om aandacht te besteden aan de verscheidenheid die er in de literaire wereld is inzake het omgaan met de stad. Gedurende de cursus zullen we onze eigen beelden, herinneringen en interpretaties van de stad relateren aan die van de auteur van het boek dat wij behandelen. De boeken die behandeld worden, zijn: · Erik de Kuyper, Met zicht op zee (Oostende) (06-01-2015) · Martin Sommer, Dorp in Picardië (Jeantes) (03-02-2015) · Ad van Iterson, De citoyenne (Maastricht) (03-03-2015) · Ilja Leonard Pfeijffer, La superba (Genua) (14-04-2015) TOPOS EXCURSIE 2015 Op zoek naar de oudste stad van Nederland Zaterdag 26 september 2015 Maastricht en Nijmegen hebben als steden veel met elkaar gemeen. Ze liggen aan een grote rivier, hebben een Romeinse oorsprong, ontwikkelden zich voorspoedig in de Middeleeuwen, kenden beide een fascinerend aarden verdedigingstelsel, hebben beide een industriële periode doorgemaakt en hebben ook beide een universiteit binnen de stadsgrenzen. Desondanks verschillen de steden onderling van elkaar, mede als gevolg van het feit dat de binnenstad van Nijmegen grotendeels werd verwoest door een ‘vergissingsbombardement’ in 1944. TOPOS wil nader kennis maken met de recente ontwikkelingen in Nijmegen op het gebied van infrastructuur, stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie. Op het programma staan onder andere de volgende recente projecten: dijkverzwaring, stadseiland, Tweede stadsbrug, Waalsprong, stadsboulevard, binnenstedelijke invullingen (Hessenberg, Sint Jorishof, Plein 1944), monumentale stadsuitleg, Wederopbouwarchitectuur, herbestemming Limosterrein, Fiftytwodegrees. Tevens wordt een bezoek gebracht aan onze zusterorganisatie AcN, Architectuurcentrum Nijmegen. Na afloop zal blijken welke stad daadwerkelijk de oudste stad van Nederland is, wat betreft de aandacht voor ruimtelijke kwaliteit. Website TOPOS Op onze website www.toposmaastricht.nl kunt u alle informatie vinden over bestuur en organisatie van TOPOS, als ook over onze activiteiten: lezingen, raakvlakken, excursies en

5

bijzondere bijeenkomsten. Neem eens een kijkje op onze website en laat u verrassen door de veelheid en gevarieerdheid van onze activiteiten! U kunt TOPOS steunen door Vriend te worden van TOPOS (slechts Euro 25,= per jaar) of door TOPOS te sponsoren (vanaf Euro 250,= per jaar). Aanmelding, dan wel nadere informatie hierover bij [email protected] TOPOS op Youtube Kijk eens naar onze TOPOS-activiteiten op het filmpje gemaakt door ons bestuurslid Will Kohlen: http://youtu.be/38NvfzP9P18 TOPOS op Facebook TOPOS heeft nu ook een www.facebook.com/topos.architectuurcentrummaastricht . Graag ontvangen wij relevante ‘links’. TOPOS-lezingen erkend als bij- en nascholing voor architecten, stedenbouwkundigen, tuin- en landschapsarchitecten en interieurarchitecten Door SBA (Stichting Bureau Architectenregister) zijn onze TOPOS-lezingen erkend als passende bij- en nascholing voor architecten, stedenbouwers, landschapsarchitecten en interieurarchitecten. Iedere lezing telt voor 2 uren; dus als u alle lezingen volgt, voldoet u aan de kwantitatieve en kwalitatieve eisen gesteld aan de bij- en nascholing. U moet zelf registreren welke lezingen u bijwoont en verder moet u vanaf 1 januari 2011 verplicht uw opdrachtgevers informeren over wat u aan bij- en nascholing hebt gedaan. Een reden te meer om naar de TOPOS-lezingen te komen! Sponsor of vriend van TOPOS? Wilt u sponsor worden van TOPOS, vraag dan naar de voorwaarden bij [email protected]. Wij zorgen voor gerichte publiciteit onder een voor u uiterst relevante doelgroep! Vanaf nu worden in onze Nieuwsbrieven ook de namen vermeld van de Vrienden van TOPOS (zie onderaan de Nieuwsbrief). Bent u nog geen vriend van TOPOS, maak dan Euro 25,= over op 67.39.64.167 van Stichting TOPOS o.v.v. Vriend 2014. TOPOS is vooral voor u bedoeld! Goed nieuws voor (potentiële) TOPOS sponsoren. Let op: TOPOS heeft de ANBIstatus !!! De Belastingdienst heeft TOPOS per 01 januari 2013 aangemerkt als Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI). Dit betekent dat het bedrag dat u sponsort aan TOPOS fiscaal aftrekbaar is (zelfs voor een hoger dan het gesponsorde bedrag). Uw belastingadviseur weet hier het fijne van! Voor nieuwe sponsoren een reden te meer om zich bij TOPOS als sponsor aan te melden. Neem contact op met [email protected] TOPOS website Voor alle informatie over TOPOS (Agenda, Jaarprogramma 2014, Jaarverslag 2013, Sponsoren, Vrienden en allerlei andere wetenswaardigheden) zie: www.toposmaastricht.nl

Meld u aan voor de Nieuwsbrief bij: [email protected]. Sponsoren De activiteiten van TOPOS worden mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van: Hoofdsponsoren

6



Stimuleringsfonds voor de Creatieve Industrie



Gemeente Maastricht



Architecten aan de Maas Maastricht – Rotterdam



Mosa

Sponsoren 

SATIJNplus Architecten Born



Architectenbureau Jo van de Staay Maastricht

7



Bremen Bouwadviseurs



iNeX Architecten Maastricht

 Frencken Scholl Architecten Maastricht

 N Architecten

 humblé/martens, architectuur en stedelijk ontwerp

 Continu, Detachering en Werving & Selectie



Camille Oostwegel ChâteauHotels & -Restaurants 8

 Bouwfonds Ontwikkeling Limburg



3W New Development

 element a

 Huiswerk Architecten

 Van Neerbos, bouwmaterialen groep, p/a Fregatweg 48 6222 NZ Maastricht



Bouwbedrijf Lemmens Maastricht / Valkenburg



AMA GROUP ASSOCIATED ARCHITECTS BV

9

Berichten voor de Nieuwsbrief Berichten voor de Nieuwsbrief toesturen aan [email protected] Maastricht, februari 2015. De voorzitter van het Bestuur, Prof. dr. Nico Nelissen De voorzitter van de Programmaraad, Ir. ing. Bas van der Pol

10