EEN DORP VOOR EEN DORP UN SAT PENTRU UN SAT
Nr. 23 - DECEMBER 2012
NIEUWS UIT MOLDOVIŢA
I
n deze laatste en donkerste maand van het jaar houden wij eraan om al onze vrienden van Moldoviţa even in het voetlicht te plaatsen voor de sympathie, de aanmoediging en de steun die we van ieder mochten ondervinden. We wensen aan allen de warmte en het licht van Kerstmis toe, met vele positieve ervaringen en een goede samenwerking in het nieuwe jaar. December is ook de maand dat vakantieplannen worden gemaakt. Het overaanbod van de reisbestemmingen maakt de keuze dikwijls moeilijk, maar wij hebben slechts één goede tip: 'Wie Moldoviţa bezoekt, kan er tenminste met ons over meepraten'. Lees er meer over in dit toerisme-nummer.
Detail uit 'De aanbidding van het kind Jezus', één van de vele mooie fresco's in de orthodoxe kerk van Moldoviţa.
-2Een aanbod van Pasar in samenwerking met ADR-Toerisme
(Noordelijke) Karpaten ontsluierd Wandelreis met als uitvalsbasis Moldoviţa van 21 juni tot 2 juli 2013
De kloosters van Bucovina Dag 1: Op weg naar een onbekend deel van de Karpaten - Vlucht van Brussel naar Bacau en verdere transfer per bus naar Vatra Moldoviţei.
Dag 4: Grenswandelen - Karpatenwandeling van Vatra Moldoviţei naar Argel. - Terug met het “lokale vervoer”.
Dag 2: Unesco-erfgoed en museum van beschilderde eieren - Dagwandeling vanuit het hotel naar het klooster van Moldoviţa. Op de terugweg bezoeken we het “Eiermuseum” van Lucia Condrea, waar we kennismaken met de kunst van het eischilderen.
Dag 5: De Karpaten en de herders - Met de bus naar Demacușa van waaruit we een stevige, dagvullende bergwandeling maken naar de voet van de Feredeu en het meer van Pascanu tot bij de herders.
Dag 3: Ontdekken van de leefgewoonten in Moldoviţa - In de voormiddag vrij bezoek aan de lokale markt te Moldoviţa. - In de namiddag: ontdekken van het culturele leven in het dorp en een treinrit naar Argel (heen en terug) met het oude stoomtreintje “Mocaniţa Huţulca”. - ’s Avonds genieten we van een barbecue en folklore. Voroneţ - Na het bezoek aan de herders terug naar Moldoviţa. - Om 19 uur barbecue met de hele groep.
Lucia Condrea
Dag 6: Op weg naar ons nieuw hotel in Voroneţ - Vertrek naar Câmpulung en bezoek aan het Houtmuseum. - Bezoek aan het klooster van Humorului. - Met de bus naar ons nieuw onderkomen: hotel “Perla Bucovinei”. - Bezoek aan het klooster van Voroneţ en omgeving. - ’s Avonds traditie en folklore in het hotel.
-3-
Hotel ‘Perla Bucovinei
Marginea Dag 7: Ontdekken van de schatten van Bucovina - Met de bus naar Cacica, voor een bezoek aan de oude en de nieuwe zoutmijnen. - Verder naar Marginea, met een bezoek aan de pottenbakkerij (zwarte keramiek). - Als afsluiter: een bezoek aan het klooster van Suceviţa. Dag 8: Bergwandelen in de buurt van het Raraugebergte - Stevige dagwandeling in het Raraugebergte. Dag 9: Een tocht van een nonnen- naar een monnikenklooster - Met de bus naar Moldoviţa. - Een unieke tocht van het klooster van Moldoviţa naar het klooster van Putna. Dag 10: Het klooster van Dragomirna - Met de bus naar Suceava en bezoek aan het openluchtmuseum met bouwwerken door de eeuwen heen. - Bezoek aan het klooster van Dragomirna met lunch in het klooster. Dag 11: Vrije dag in Voroneţ Dag 12: Terugreis - Transport naar de luchthaven in Bacau. - Vlucht Bacau-Brussel.
Suceviţa
Inbegrepen: - Vlucht Van Brussel naar Bacau en terug. - luchthaventaksen en BTW. - Alle transfers van en naar het hotel en alle andere transfers volgens programma. - Verblijf in pension en/of hotel in vol pension (ontbijt, lunch of picknick en diner). - Begeleiding door een ervaren Pasar-gids en plaatselijke wandel- en/of cultuurgidsen. - Bezoeken zoals vermeld in het programma. - Uitgebreide Pasar-brochure. - Annulatieverzekering Niet inbegrepen: - Lunch op de dagen van de verplaatsingen per bus. - Dranken en persoonlijke uitgaven, fooi chauffeurs en gidsen. - Eventuele brandstoftoeslag en/of verhoging van de luchthaventaks. Kostprijs: 1024 € per persoon (op basis van tweepersoonskamer) Toeslag éénpersoonskamer: op aanvraag Pasar-, KWB- en ADR-leden genieten 25 € korting. Inschrijven: - via website: www.pasar.be/beveren-waas - ofwel via e-mail:
[email protected] Dirk Van de Velde
Dragomirna
-4-
Vakantiebeurs
T
ijdens het weekend van 8 en 9 december organiseerde 'Pasar', met partner 'Govaka', de jaarlijkse vakantiebeurs in Ranst en Sint-Lievens-Houtem. Roemenië was dit jaar het gastland en vermits er een goede samenwerking bestaat tussen 'Pasar' en 'ADR-Toerisme', was dit een goede gelegenheid om Roemenië kleurrijk in de kijker te zetten.
Een mooi gedocumenteerde stand, bemand door Patrick Hauman, Jef Van Meerbergen, Jean-Pierre Van der Elst (ADR-Toerisme), en Jef Van Hoof (ADR) was de blikvanger van de beurs. Het traditionele natje (!) bracht de proevers direct in de sfeer, en onder de klanken van het Roemeense folklore-ensemble 'Roma Luca' waanden ze zich reeds diep in Roemenië. Succes verzekerd, ook op het Roemenië-forum dat werd bijgewoond door 1800 bezoekers, gespreid over de twee dagen.
-5-
HET KLOOSTER VAN MOLDOVIȚA
H
et monasterium van Moldoviţa werd gebouwd in 1532 door prins Petru Rares (1483-1546), wiens buste en woonhuis binnen de hoge kloostermuren staan. Als teken dat het klooster gebouwd werd door een vorst staat de toren boven het heiligdom. De fresco's werden aangebracht in 1537. In het open portaal is een afbeelding van “het Laatste Oordeel” te zien, minder groots dan in Voroneţ, maar wel met een pittig detail: de katholieke monniken staan bij de ‘slechten’ afgebeeld, dit naar aanleiding van de godsdienstoorlog tussen katholieken en orthodoxen. De zuidermuur is heel goed bewaard en toont ons een opmerkelijke hymne aan O.L.Vrouw. De 24 fresco's werden gemaakt naar een gedicht met 24 strofen, geschreven door de patriarch van Constantinopel. Hij deed dit om O.L.Vrouw te bedanken, omdat zij de stad had gered van een invasie van de Perzen in 626. De meest monumentale scène is echter "de Belegering van Constantinopel" en "de Val van het Byzantijnse rijk". Deze laatste is een hystorische traumatische gebeurtenis voor de orthodoxe christenen van de Bucovina.
Binnen de stadsmuren is een vrij ongewone processie te zien, waarin de koningen mee opstappen. Er wordt ook een miraculeuze icoon meegedragen, waarvan wordt verteld dat voor Moldavië een gunstig tijdperk aanbrak vanaf het ogenblik dat dit vorstendom Moldavië de icoon van de Patriarch van Constantinopel ten geschenke kreeg. Als men dit beleg aandachtig bekijkt, merkt men dat de geschiedenis werd aangepast aan de Roemeense geschiedenis, want herkenbaar aan de kledij staan binnen de stad de Moldaven en buiten de stadsmuren de Turken… Bekijk de opmerkelijke stamboom van Jezus en let op de zeer uitvoerig gedrapeerde kledij die het geheel iets elegants en levendigs geeft. In het interieur trekt de iconostase onze aandacht. Zoals overal is ze in verguld hout uitgewerkt, maar door de motieven tussen de verschillende registers is dit misschien wel de kunstzinnigste uitvoering van Moldavië. Het woonhuis van Petru Rares werd ingericht als museum. Men kan er gesneden meubilair uit de 16de eeuw bezichtigen alsook de twee meter hoge troon van de prins. Het klooster van Moldoviţa werd in 1975 door de "Federation of Writers and Journalist on Tourism" (FIJET) bekroond met de prestigieuze prijs van de Gouden Appel, die in het museum te zien is.
-6-
MOLDAVISCHE KLOOSTERS
W
e zijn in de 15de eeuw. Stefaan de Grote regeert over Moldavië, een machtige staat met uitzonderlijke economische en artistieke ontplooiing. Na elke overwinning op de Turken liet hij een kerkje bouwen. Zo ontstond er een eigen stijl: een mengeling van traditionele volkskunst en Byzantijnse invloeden, maar zeer harmonisch. Een bijzonderheid van deze orthodoxe kloosters vormen de kleurige fresco's op de buitenmuren. Ze zijn waarschijnlijk terug te voeren op de middeleeuwse gewoonte van deze streek, om op feestdagen de hele bevolking rondom de vorst te verenigen. Vermits vele mensen bij zo'n gelegenheid niet in de kleine ruimte van de kerk konden, kwam men op het idee om ook de buitenmuren van de kerken te versieren met fresco's. Voor de ongeletterde massa was het een educatief programma, een beeldverhaal: prentje na prentje werd hen niet alleen de bijbel, maar ook grote historische gebeurtenissen verteld. De behandelde thema's zijn de stamboom van Jezus, het Laatste Oordeel, verhalen uit het leven van heiligen, de hemelse en aardse hiërarchie en het beleg van Constantinopel.
Ondanks de grote temperatuurschommelingen en neerslag blijven, met uitzondering van de noordzijde, de fresco's hun mooie kleuren behouden. Zelfs na analyses, die experten van de gebruikte verf- en kleurstoffen en van de ondergrond maakten, heeft men het geheim van de Moldavische kunstenaars nog niet achterhaald. Deze kloosters worden beschermd door de Unesco. Frescotechniek, zie nieuwsbrief nr.16, maart 2010 www.moldovita.be.
Boven: de beschilderde kloostermuren van Suceviţa - Onder: detail uit de gevelfresco’s van het klooster in Voroneţ
-7-
Moldoviţa Ligging Moldoviţa, een Noord-Roemeens dorp met 5000 inwoners, is gelegen op 550 m hoogte, aan de bovenloop van de gelijknamige rivier. Het strekt zich uit over de dorpen Argel, Rasca, Demacuşa en Moldoviţa en situeert zich in het hart van het laaggebergte van de oostelijke Karpaten, Obcina Feredeu en Obcina Mare, op 30 km van de stad Câmpulung Moldovenesc. Het beslaat de grootste oppervlakte van de provincie Suceava, met hoogten op de hellingen van de Feredeu: Pascanu (1479 m), Tomnaticul Mic (1351 m), Turculova (1257 m), Chicera Mica (1294 m) en Obcina Mare (1200 m).
Ontstaan Moldoviţa werd voor het eerst vermeld in documenten van het jaar 1443; het waren herders uit de streek van Transsylvanië die er zich vestigden. In de tweede helft van de 16de eeuw kwamen ook Huţuli (etnische volksstam) naar Moldoviţa afgezakt. Zij waren door Germaanse inwijkelingen verjaagd uit hun oorspronkelijke woongebieden. De Huţuli waren vooral vatenmakers en houtbewerkers. Vanaf de jaren 1700 zijn ze de voornaamste inwoners geworden in Moldoviţa, waar de invloed van hun originele cultuur en beschaving nog steeds merkbaar is. Ze zijn een onafhankelijk volk in de oostelijke en de noordelijke Karpaten; hun voorouders waren
-8Daciërs en Walachijnse herders, maar ze kenden een andere historische ontwikkeling.
Recent De infrastructuur kreeg een deuk: gestolen spoorstaven (anno 2003 en 2004) en vernielde bruggen en wegen (overstromingen in 2008 en 2009) deden het dorp geen goed. Ook de houtindustrie ging fel achteruit. Met de bereidwillige medewerking van de Roemeen Dumitri Savin en de Oostenrijker Georg Hocevar werden nieuwe spoorrails aangelegd voor de Mocaniţa, het smalspoorstoomtreintje. In 2003 werd het 'Dorpsmuseum' (Muzeul Satului) opge-
richt om de Huţuli-cultuur en -beschaving te bewaren en te promoveren. In 2004 rolde de 'Toeristische Gids - Monografische schets van Moldoviţa' van de drukpers. In 2006 bouwde men voor het ruitertoerisme een logiesplaats 'gite d’étape', evenals 2 afdelingen voor natuurlijke verwerking van woudvruchten (aardbeien, bosbessen, paddestoelen). Deze drie projecten werden gefinancierd door de 'Stichting Carpaten - FDEC Roemenië', ingevoerd door de Stichting 'Baltagul' en gecoördineerd door Gica Iliesi, toenmalig voorzitter van de stichting. De gemeenten Moldoviţa en Kruibeke zijn verbroederd sedert het jaar 1990 en officieel gejumeleerd in 2000. Tijdens de lente van het jaar 2003 werd op initiatief van Patrick Hauman, coördinator van het project 'Toerisme' van 'Een Dorp voor een Dorp' (Kruibeke), in samenwerking met Gicã Iliesi, voorzitter van de Stichting 'Baltagul' uit Câmpulung Moldovenesc, de werkgroep voor toeristische ontwikkeling van Moldoviţa opgericht (GIDE = Grupul de Iniţiativ pentru Dezvoltarea Ecoturismului Moldoviţa). Die gaat zich nu omvormen tot 'Vereniging Pro Moldoviţa - GIDE', met zetel in het Dorpsmuseum. Dit gebouw zal uiteindelijk het 'Roemeens-Belgisch Cultuurcentrum' worden, dat een toeristisch informatiecentrum zal omvatten. Een onvervuilde natuur vormt het kader voor be-
langrijke (eco-)toeristische attracties. Het Pension Leonora ** in Rasca is, met een stalling voor 10 paarden, volledig uitgerust voor ruitertoerisme. Er is ook mogelijkheid tot verblijf (3 tot 7 dagen) voor liefhebbers van wandeltoerisme (hiking, trekking), en bergcyclisme (mountainbike). Op aanvraag: wandeltochten met paard en kar naar de bestemming van uw keuze, deelname aan thuisactiviteiten (melken van schapen en koeien, hooien), ontbijt bij de schaapherders, folkloristische dansen bij een houtvuur. Zaterdag en zondag rijdt de Mocaniţa tot Argel en terug. Ander toeristisch aanbod: de vele tradities en gebruiken: Pasen, Kerstmis, Nieuwjaar, bezoek aan kunstenaars (beschilderen van eieren, houtsnijwerk, decoreren van flessen, weef- en borduurwerk), de fresco's in de orthodoxe kerk en de kapel van het seniorencentrum, het Dorpsmuseum en het Eiermuseum, traditionele en folkloristische klederdracht. Op de zondagmarkt vindt ieder zijn gading tussen het gevarieerde aanbod van voedingswaren, kleding, gereedschappen, volkskunst en huishouding. Een doeltreffende uitwerking van een toeristisch en ecologisch programma in combinatie met het culturele toerisme in de regio rond Moldoviţa en de heuvelstreek van Bucovina, zorgt ervoor dat Moldoviţa een veelbelovende "eco-toeristische" bestemming wordt.
Adressen voor toeristisch onthaal, programma's en andere toeristische informatie kan bekomen worden bij Mihaela Hiche, verantwoordelijke voor toerisme Moldoviţa:
[email protected]
Verantwoordelijke uitgever: Jos Wijnen, Pastoor Pungsstraat 2, Kruibeke - Redactie: Leo Nys, Patrick Hauman - Layout: Freddy Van Lommel
