Extra info elektrische fietsen Wat is een Pedelec? Pedelec betekend Pedal Electric Cycle (Pedaal elektrische fiets). Terwijl de fietser de pedalen rond trapt geeft het elektrische systeem aanvullende kracht. De controle van de afgegeven kracht is gelinkt aan de kracht waarmee de fietser fietst, wat gecontroleerd en bestuurd word door een sensor. In andere woorden: de elektrische ondersteuning zal starten als de fietser start met fietsen en stopt wanneer de pedalen weer stilstaan. Hetzelfde systeem wordt gebruikt in de auto industrie, de stuurbekrachtiging. De Pedelecs fietsen werden in 1998 door Yamaha geïntroduceerd. Het is eigenlijk de laatste innovatie binnen de fietswereld en heeft de potentie om een eigen fiets categorie te worden. Het werkt als een fiets maar heeft het comfort van een brommer / snorfiets.
Wat is een E-Bike? Met een E-Bike is het mogelijk om te “fietsen” zonder te trappen. Eigenlijk is het een snorfiets op stroom. De motor snelheid wordt geregeld door een gashendel of een knop. De menselijke kracht en de elektrische motor werken onafhankelijk van elkaar. Dit betekent dat de gashendel en de pedalen tegelijk kunnen worden gebruikt, dit in contrast met de Pedelec die heeft dat niet. Dit betekent dat de E-Bike eigenlijk meer werkt als een snorfiets. De term E-Bike is gekozen omdat deze fiets meer op een elektrischefiets lijkt dan de gewone fiets die met menselijke kracht wordt voortbewogen, net zoals de termen EScooter en E-Mobile.
Aanschaf, algemene instructies en onderhoud. Elektrischefietsen zijn fietsen met een elektrische ondersteuning(motor) en u het gevoel van de wind in de rug hebben geeft bij gebruik. Het is een heerlijk gevoel om met de zelfde inspanning de dubbele afstand af te leggen.
Elektrische fietsen zijn sinds een aantal jaar op de markt verkrijgbaar. Ze zijn op dit moment populair onder de 50 plussers, dit om o.a. toch mobiel te blijven maar ook mensen met een klein handicap schaffen ze aan. Dit is nu anders geworden, er zijn nu diverse modellen verkrijgbaar die ook voor de jeugd (30+) zeer de moeite waard zijn, voor o.a. woon-werkverkeer, maar ook voor moeders die hun kinderen per fiets naar school willen brengen. Je ziet ze vaak met veel moeite met 2 kinderen op de fiets door de stad/steden rijden. Het voordeel voor het woon-werkverkeer is dat u met minder inspanning, niet bezweet op uw werk aankomt. Maar ook om te mountainbiken zijn er al diverse modellen. Het zou mooi zijn als de overheid voor de aanschaf van een elektrische fiets een subsidie zou geven, omdat het een zeer milieu vriendelijke manier van vervoer is ten opzichte van b.v. een brommer/scooter en auto. Als u de aanschaf van een elektrischefiets overweegt let dan op de volgende punten: 1. Er zijn twee verschillende elektrische fietsen te koop, de eerste is de z.g.n Pedelecs (de fiets waarbij je mee moet trappen) en de E-bike waarbij u kunt kiezen uit brommen, ondersteunend fietsen en gewoon fietsen. 2. Bedenk goed waar u de fiets voor wilt gebruiken, u heeft niets aan een supersonische fiets als u hem alleen gaat gebruiken voor het doen van uw boodschappen. 3. Er zijn twee verschillende motoren, een naafmotor en een motor via de trapas. Een naafmotor heeft voor de ontwerper iets meer mogelijkheden voor de instap hoogte. Over het algemeen geeft een motor bij de trapas met een kracht -, torque sensor de mogelijkheid om vanuit stilstand direct ondersteuning te geven. 4. Het is belangrijk dat als u de fiets gaat gebruiken voor middellange afstanden dat de motor krachtig is voor het opvangen van het rijden tegen de wind in het beklimmen van bruggen en hellingen. Het nadeel is dat dit invloed heeft op de actieradius, hier komt de accu weer om de hoek kijken en de lader. Er zijn laders die de accu in zo’n 2 tot 3 uur weer vol hebben. Dus als u een langere afstand maakt om ergens op bezoek te gaan, dan kunt u daar de accu weer opladen. 5. Voor een goed hoogwaardig product zal bijna altijd een hogere prijs moeten worden betaald. U zult de verschillende onderdelen met elkaar moeten vergelijken. (De gebruikte onderdelen, de motor, de accu en de accessoires). En als laatste wat is uw fiets straks waard bij inruil, een nieuwer model levert natuurlijk meer op dan een wat ouder type.
Instructie en Onderhoud: Als u een elektrische fiets heeft aangeschaft krijgt u van de dealer (als het goed is) uitleg over hoe u de fiets dient te gebruiken. En als het niet duidelijk is vraag het dan nog een keer. En wees niet te bescheiden om het nog een keer terug te gaan als het nog niet duidelijk is. Lees daarbuiten het instructie boekje van de fabrikant goed door, dit is in uw eigen belang. Een elektrische fiets heeft op zich weinig onderhoud nodig.
Wat heel belangrijk is dat u de accu als het ware vertroeteld. Laat de accu even afkoelen (er zijn ook accu’s met koeling) als u de fiets in uw schuur zet en wilt opladen. Vervolgens bij voorkeur volledig laden. De meeste moderne acculaders geven d.m.v lampjes het verloop aan van laden, als de lader aangeeft dat de accu vol is, is het verstandig de lading nog even voort te zetten. Het laatste gedeelte van laden gaat d.m.v. het druppelladen, een langzame manier. Accu’s zijn zeer gevoelig voor lage temperaturen. Het is verstandig de accu op kamertemperatuur te bewaren en te laden. Als u de accu in b.v. een koude schuur bewaard en oplaad dan zal de prestatie van de accu zeer laag zijn en u legt dus ook een veel kortere afstand af. Als u uw fiets gaat gebruiken schakel dan van laag naar hoog op bij het fietsen, het "optrekken" in een hogere(zwaardere) versnelling vergt veel van de accu met als resultaat dat de accu eerder leeg is en de actieradius veel korter is dan aangegeven door de fabrikant. De actieradius is afhankelijk van een aantal factoren: (Die de fabrikant opgeeft is meestal onder gunstige omstandigheden gemeten). Het gewicht van de berijder, de bagage, de weersomstandigheden en of u fietst op een vlak terrein of heuvelachtig.
Actieradius en reikwijdte: De meest gestelde vragen van consumenten over de elektrische fiets betreft de actieradius. Niet alleen bij de aankoop maar ook tijdens het gebruik komen er nogal wat vragen over de af te leggen afstanden met een volle accu. Ik probeer hierna op een eenvoudige wijze uit te leggen welke factoren een rol spelen bij dit onderwerp. Voor de eenvoud heb ik gekozen om een algemene uiteenzetting te geven. Direct na de productie worden sommige accu´s door de fabrikanten volledig geladen. Andere fabrikanten kiezen ervoor de accu ongeladen naar de dealer te sturen. Over het algemeen geldt dat de eerste lading van een accu zeer belangrijk is. De individuele cellen in de accu worden gedurende een 24 uur lading optimaal gevormd. Zodra de accu´s voor het eerst geladen zijn, begint de "verzorgingsperiode". Regelmatig moeten de accu´s even aan de stroom. Ook een accu die niet gebruikt wordt verliest na verloop van tijd wat energie. Voor de levensduur en maximale capaciteit is het van belang de accu´s niet gedurende langere tijd gedeeltelijk gevuld te bewaren. Daarnaast is het belangrijk te weten dat de meeste fabrikanten melden dat de accu´s hun volledige capaciteit gaan opnemen en afgeven nadat de eerste 5 ontladingen en opladingen hebben plaatsgevonden. Na ieder gebruik is het verstandig de accu´s voor zover nodig even te laten afkoelen. Vervolgens bij voorkeur de accu volledig laden. Bedenk dat veel moderne acculaders na verloop van tijd via lampjes aanduiden dat de accu geladen is. Meestal is de vulling dan tussen de 80% tot 90%. Het aan de stroom houden van de accu zorgt voor het vullen tot 100%. Moderne acculaders vullen het laatste gedeelte van de cellen via "druppellading", op een langzame manier dus. (Bij de Ion-concept fietsen gaat dit geheel automatisch via de computer in de fiets) Accu´s zijn over het algemeen gevoelig voor lage temperaturen. De opname en afgifte van stroom is bij lage temperaturen sterk gereduceerd. Het verdient daarom aanbeveling de accu´s op kamertemperatuur te bewaren en te laden.
Simpel gezegd, indien de fiets met accu gestald is in een koude schuur, en de accu daar ook geladen wordt, zullen de prestaties erg klein zijn ( denk aan het moeilijker starten van een auto). Zodra de temperaturen in het voorjaar weer boven de 10-15 graden komen gaan de gezonde accu´s weer normaal presteren. Persoonlijke omstandigheden: Fabrikanten investeren enorme bedragen in de ontwikkeling van moderne elektrische fietsen. Verschillende proeven worden genomen om de actieradius vast te stellen. Over het algemeen worden de test voor actieradius afgenomen op vlakke parcours, onder gunstige weersomstandigheden en met een proefpersoon van ca 75 kg. Alle componenten aan de fiets staan perfect afgesteld. Op deze wijze worden door verschillende gebruikers tests uitgevoerd waarvan de waarden worden vastgelegd. In de praktijk komt u bij de dealer en laat zich adviseren over de beste keuze. Na aankoop volgt meestal een instructie door de dealer en u gaat op pad. In veel gevallen blijkt dat u slechts gedeeltelijk de gebruiksaanwijzing of de uitleg van de dealer begrijpt. Onderstaand enkele algemene richtlijnen: Het gebruik van de nieuwe elektrische fiets vraagt in het begin gewenning. Een eerste kennismaking en gebruik door een "leek" geeft geen optimale prestaties. Leer de mogelijkheden van de fiets kennen, en bepaal onder verschillende omstandigheden wat de grootste actieradius geeft. Het gewicht van de berijder en belading ( fietstassen etc) de rij-omgeving ( stad, vlakke weg, heuvelachtig terrein) en de weersomstandigheden zijn van grote invloed. Daarnaast is het gebruik van de versnellingen en de trapfrequentie (beenomwentelingen per minuut) van groot belang. Bedenk dat een elektromotor op een fiets heel krachtig kan zijn. Vaak nodigt dit uit tot uiterst relaxed trappen in een zware versnelling. ( Vergelijk het rijden in een auto in de vijfde versnelling in de stad. De meeste auto’s kunnen dit eenvoudig, echter met een te laag toerental voortdurend rijden geeft extra slijtage aan de motor en laat het brandstofverbruik enorm stijgen.) De ideale trapfrequentie ligt bij ca 60 tot 70 omwentelingen per minuut. Dus zodra de gewenste snelheid is bereikt is het verstandig op basis van deze trapfrequentie de juiste versnelling te kiezen. Soms is dit bij hogere snelheden de zwaarste versnelling soms is dit bij lagere snelheden de tweede of derde versnelling. Bij het optrekken wordt de minste energie uit de accu verspilt indien weggereden wordt in de eerste versnelling. Ook het beklimmen van hellingen en viaducten op basis van de juiste versnelling en trapfrequentie is een leerproces. Het is geen enkel probleem een accu in topconditie bij het beklimmen van hellingen binnen de 6 tot 8 km leeg te rijden. Een lage trapfrequentie en de zwaarste versnelling tegen de helling op worden door motor en fiets probleemloos geaccepteerd. De benodigde energie komt uit de accu. Deze is na deze topprestatie snel leeg. Verdeel de krachten die de motor moet leveren zoals een wielrenner dit doet bij het beklimmen
van een helling. Durf ook een keer zonder ondersteuning van de motor te fietsen ( met de wind in de rug, hellinkje af) en vergroot daarmee uw fietsafstand. Met andere woorden anticipeer en gebruik uw kennis van uw voertuig om het optimale rendement te halen. Accu’s Hollandia en Pelikaan werken met name Li-ion batterijen echter leggen we hieronder toch nogmaals de overige batterij types uit. De voor velen mysterieuze accu is wellicht het belangrijkste onderdeel van uw elektrische voertuig. Deze informatie is niet bedoeld als uitvoerig technisch naslagwerk, maar een handleiding voor de meest voorkomende vragen. Dit stuk heb ik geschreven naar aanleiding van veel vragen omtrent de Accu, ik hoop hiermee wat meer duidelijkheid te geven. 1.Accu typen; 2.Hoe vergelijk ik de verschillende capaciteiten? 3.Wat is de levensduur van mijn accu? 4.Hoe krijg ik maximaal rendement van de accu? 5.Meer algemene vragen.
Accu typen: Er zijn op dit moment 4 meest voorkomende typen(waarvan de eerste eigenlijk niet meer in nieuwe fietsen wordt gebruikt.) voor het gebruik in elektrische fietsen: de Nikkel Cadmium (NiCd) ,de Nikkel Metaal Hydride accu (NiMh), de Lithium-Ion (Li-Ion) accu en de nieuwste de Li-PO Lithium Polymer NiCd accu. Deze accu zal u niet veel meer tegen komen, de accu zal alleen nog in 2de hands fietsen zitten. De NiCd accu is geheel vervangen door de NiMh accu Voordelen: Inmiddels eenvoudig verkrijgbaar, robuust, en inmiddels niet al te duur in aanschaf. Hoge vermogensopname geen probleem, goede energiedichtheid, Afhankelijk van gebruik tussen de 500 en 1000 opladingen voor vervanging. Nadelen: milieuvraagstukken. Overige: Vuile contacten vormen een bron van ellende en zorgen voor tegenvallende prestaties of lastige storingen. Snelladen onder de 5 graden of van accu´s die langer dan 6 maanden zijn opgeslagen is schadelijk. Eerst gedurende 14 tot 20 uur op geringe sterkte laden. Daarna zijn ze weer geschikt voor snelladen Diepontladen (door bijvoorbeeld een lampje te laten branden (bijv. controlelampje van de accu) tot onder de 1V per cel kan een polariteitwissel tot gevolg hebben.
Gelukkig zijn de meeste accu´s hiertegen beveiligd. Bij extreem hoge temperatuur treedt er versnelde interne ontlading op. De eerste keer moeten nieuwe NiCd cellen 15 tot 20 uur worden geladen om de cellen optimaal te vormen. NiMh accu. De NiMh hebben de NiCd accu´s vervangen voor het huis / tuin en keukengebruik. Het prijsverschil in productie en aanschaf is eigenlijk geen belemmering meer om Ni Cd te gebruiken, de NiMh zijn eigenlijk op dit moment de standaard. Voordelen: Goed beschikbaar, kunnen tegen sterk wisselende vermogensafgifte, hoge energiedichtheid. Nadelen: Geen, behalve dat het toch beter is om ze na b.v. 10 x laden te refreshen. Bij de fietsen van Sparta, Batavus en Koga Miyata, hoeft dit niet, hier moet de fiets als u deze niet gebruikt altijd aan de lader staan. Overige: NiMh accu´s laden over het algemeen sneller dan andere accu´s. Het geheugeneffect (memory effect) is vrijwel nihil. De zelfontlading van een NiMh accu is groter dan van een NiCd accu. U zult vaker moeten herladen ook indien de accu is opgeslagen. De gebruiksmogelijkheden van de NiMh cellen zijn beperkt van –5 graden Celsius tot ca 40 graden Celsius. Li-Ion accu Deze accu's zijn op dit moment met een opmars bezig. Geen geheugeneffect meer en refreshen is ook niet meer nodig. De meeste van ons zijn bekend met dit soort accu´s, omdat ze gebruikt worden in MP3 spelers, mobiele telefoons, etc. Voordelen: Licht van gewicht, relatief veel capaciteit, minder gevoelig voor temperatuurswisselingen. Nadelen: De prijs is op dit moment nog erg hoog. Lithium Polymeer accu
Lipo staat voor Lithium Polymeer en het grote voordeel t.o.v. NiCad en NiMH is het lagere gewicht en de grotere capaciteit van de cellen. Doormiddel van het serieel en/of parallel schakelen is het mogelijk een accupack te maken welke geschikt is voor diverse toepassingen. Een enkele lipo cel heeft een nominale spanning van 3.7 V. De capaciteit van de cel is afhankelijk van welk type en merk lipo het betreft, maar dit varieert grofweg tussen de 300 mAh en 8000 (!) mAh. Een lipo pack wordt aangeduid door het aantal serieel en/of parallel geschakelde cellen te vermelden. Zo is de benaming voor een pack wat bestaat uit 3 serieel geschakelde, en 2 parallel geschakelde cellen een 3s2p-pack. Ervan uitgaande dat dit cellen betreft met een capaciteit van 2200mAh betekent het dat we hier een pack van 11.1V (3 x 3.7) hebben, met een capaciteit van 4400mAh (2 x 2200mAh). (Let op dat het aantal cellen dat nodig is om een 3s2p accu te maken (3x2)= 6 is!)
De C staat voor de capaciteit van de accu uitgedrukt in mah. Het aantal milli ampere dat de accu in een uur kan leveren. Het getal voor de C geeft aan dat je maximaal zoveel keer de accu mag belasten, oftewel ontladen. Dus in dit geval: 15C en 20C staat voor max belasting en dat druk je uit in Ampere. 15C 1000mAh betekend de accu is tot 15 X 1000 = 15A belastbaar zonder daar schade van te ondervinden. 20C 1000mAh betekend de accu is tot 20 X 1000 = 20A belastbaar zonder daar schade van te ondervinden. Laden en ontladen van lipo cellen Lipo-cellen zijn vergeleken met NiCad en NiMH cellen veel kritischer bij het laden en ontladen. Er zijn twee dingen waar je absoluut rekening mee moet houden bij het laden en ontladen en dat is de maximale ontlaadspanning en maximale laadspanning. Een lipocel heeft, wanneer deze helemaal vol is, een spanning van 4.2 Volt en het is belangrijk ervoor te zorgen dat de spanning nooit hoger wordt dan deze 4.2 V. Aan de andere kant is het noodzakelijk ervoor te zorgen dat de spanning van een cel onbelast nooit lager wordt dan 3.0V. Belast moet je ervoor zorgen dat de spanning van een enkele cel nooit onder de 2.5V komt. Gebeurt dit wel dan is de kans groot dat de cellen beschadigd raken, of zelfs spontaan in brand vliegen. Het is dus noodzaak dat u de gebruiksaanwijzing van de fiets en lader goed doorleest om problemen te voorkomen.
Vergelijk van verschillende capaciteiten: Dit onderdeel zorgt voor veel verwarring. De capaciteit van de accu wordt gemeten in ampère uren (Ah). Dit is de energieafgifte van de accu over een bepaalde periode. Helaas worden door de verschillende technologieën verschillende tijdsperiodes gebruikt. Wat is de levensduur van mijn accu. Gelet op bovenstaande uiteenzetting is te begrijpen dat de levensduur van de accu van veel factoren afhangt. Onderstaand een paar richtlijnen. De accu´s krijgen hun maximale kracht pas na ca. 5 ontladingen en ladingen. Met name de eerste vullingen bij de fabrikant, dealer of u zijn erg belangrijk. In de eerste fase worden de cellen van de accu gevormd. Het continue diepontladen van iedere accu beperkt de levensduur enorm. Loodaccu´s zijn hiervoor het meest kwetsbaar (soms na 50 ontladingen reeds versleten). NiCd accu´s zijn tot op heden het sterkst. Naar verwachting meestal 400 tot 500 opladingen. In sommige gevallen wel 1000 opladingen. De NiMh accu´s gaan 300 tot 400 opladingen mee. Iedere nieuwe generatie geeft een groter resultaat. Indien de accu´s tussen de 25% en 50% worden leeggereden voordat ze opnieuw worden geladen stijgt de levensduur aanzienlijk. Het is belangrijk de accu´s altijd te laden na gebruik. Het voor langere tijd wegzetten van een niet geladen accu verkort de levensduur en de actieradius.
Hoe krijg ik maximaal rendement van de accu. Volg in alle gevallen de gebruiksaanwijzing bij uw fiets. Volg onderstaand tips welke de levensduur van de accu ten goede komen: Loodaccu´s gaan zeer snel kapot indien zij ongeladen worden weggezet. Het verdient dus aanbeveling na gebruik de accu direct op te laden. Ook het regelmatig bijladen van een niet opgeslagen accu is verstandig. (min. 1 x per maand). NiCd accu´s kunnen beter tegen een stootje. Ze hebben vaak last van het zgn. memory effect. Dit kan worden verholpen door de accu enkele keren te ontladen en te laden. In enkele gevallen worden NiCd accu zonder memory effect gebruikt. Het is aan te bevelen na enkele korte ritten de memory modellen te diepontladen, zodat het maximale rendement weer gehaald kan worden. NiMh accu's hebben minder last van het zgn. memory effect. Op sommige momenten kan het geen kwaad de accu incidenteel te diepontladen, zodat het maximale rendement na opladen weer gehaald kan worden. Om de levensduur van de cellen niet nadelig te beïnvloeden dient regelmatig diep ontladen te worden voorkomen. Algemene vragen: Vr. Is de temperatuur van invloed op de accu? Antw. Ja. Het laden en bewaren van een accu in de wintermaanden gebeurt bij voorkeur in een verwarmde ruimte. Lage temperaturen beïnvloeden de werking van de accu. Vr. Mag ik de acculader van mijn auto-accu gebruiken. Antw. Het is in sommige gevallen mogelijk een andere acculader te gebruiken voor het laden van de accu. Ik raad het echter ten zeerste af. De door de fabrikant bijgeleverde acculader is veelal de beste combinatie met uw accu. In veel gevallen vervalt de garantie op de accu indien deze met een andere lader is opgeladen. Vr. Als het controle lampje groen aangeeft is de accu dan vol? Antw. Zodra het lampje op de acculader groen gaat branden, zijn de meeste accu´s voor 80% tot 90% gevuld. Het aan de stroom houden zorgt voor het opvullen van het laatste deel (druppellading). Vr. Als ik wil wegrijden met een hoge versnelling raakt mijn accu dan eerder leeg? Antw. Ja. Vergelijk het met de kracht die een auto motor moet leveren indien bij een verkeerslicht in de derde versnelling wordt opgetrokken. Het wegrijden in een lage versnelling kost relatief veel minder kracht voor de motor en op die grond ook voor de accu. De actieradius is daarom groter.
( Bron: elektrischefietsen.nl )
