11/04
ondernemen
duurzaamheid
natuur
veiligheid
energie
water
milieu
ruimte
Tijdingen Onderwijs en wateronderzoek Leerlingen uit de bovenbouw havo en vwo worden uitgedaagd hun verplichte profielwerkstuk te richten op wateronderzoek. Het project heet dan ook ‘ikonderzoekwater.nl’. Het profielwerkstuk bestaat uit de opzet van een onderzoek, het bedenken en uitvoeren van experimenten, analyseren van de uitkomsten met vervolgens een beschrijving en presentatie daarvan. Het onderwerp van het werkstuk moet aansluiten op het profiel dat de leerlingen binnen hun onderwijspakket hebben uitgekozen. In Utrecht is het idee ontstaan jongeren te enthousiasmeren voor wateropleidingen. Inmiddels is het in diverse provincies, waaronder ook Zeeland, opgepakt. De Hogeschool Zeeland (HZ) en de ingenieursbureaus DHV en Grontmij zijn de initiatiefnemers in Zeeland. De provincie subsidieert het project en heeft inmiddels zelf twee opdrachten geformuleerd en aan de site toegevoegd. Vismigratie Migrerende vissoorten komen,
leren van japan
Ook andere instanties, zoals waterschap Scheldestromen, de gemeente Middelburg, Dow Chemical, de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie en rijkswaterstaat hebben onderzoekprojecten op de site geplaatst. Leerlingen krijgen bij de uitwerking van hun profielwerkstuk professionele begeleiding van deskundigen uit de watersector. Zodoende hebben zowel de leerlingen als de instanties die de studeeropdrachten verlenen er profijt van.
Dijkversterking De steenbekleding op sommige zeedijken is niet sterk genoeg. Andere methoden worden toegepast en nog verder ontwikkeld. In Vlissingen is zo’n studielocatie in de zeewering in het kader van Zwakke schakels. Leerlingen kunnen een bijdrage leveren door niet alleen te kijken naar manieren waarop de dijken kun-
[2]
Utrecht en het Netherlands Water Partnership. Het Zeeuwse steunpunt zit in de Hogeschool Zeeland. Behalve de HZ zijn de partners daarin Grontmij, waterschap Scheldestromen, gemeente Vlissingen, provincie Zeeland, rijkswaterstaat en het watersnoodmuseum in Ouwerkerk.
nen worden versterkt, maar daarbij ook ander gebruik van de zeewering te onderzoeken, zoals wonen en recreatie.
om van het ene in het andere water te komen, onderweg veel belemmeringen tegen, zoals stuwen, gemalen, sluizen, waterkrachtcentrales en dammen. Leerlingen wordt gevraagd onderzoek te doen naar vice versa doorlaten die bruikbaar, doelmatig en financieel haalbaar moeten zijn. Behalve het onderzoek naar de doorlaten wordt gestimuleerd studie te verrichten naar aanvullende maatregelen, zoals visstandbeheer en oeverinrichting.
Organisatie Er is een landelijk steunpunt dat bestaat uit de organisaties Advies en Ingenieursbureau DHV, het Junior College
Achtergrondinformatie over het project en de studieobjecten is te vinden op ikonderzoekwater.nl en aan te vragen bij het Zeeuwse steunpunt
[email protected]. Op het emailadres kunnen scholieren zich aanmelden om mee te doen. Bedrijven en instellingen kunnen er hun onderzoekprojecten aanbieden. Over de inhoud van de provinciale projecten kan Annebeth Korteweg van de afdeling water en natuur worden benaderd, telefoon 0118-631110.
radartoren op neeltje jans
europese ondergrondse veiligheid
[3]
veiligheidscontour vlissingen-oost
[3] [5]
vaarroutekaart delta [ 5 ] duizend bezoekers en duur zaam zeeuws brood [ 6 ] overstromingsanimaties voor bewustwording [ 7 ] havenplannen breskens [ 7 ] samenwerking in geodata
[8]
toezicht op zwembaden
[9]
verborgen buitens
[9]
Tijdingen 11/04
column
Leren van Japan kerncentrale nog veiliger maken Jos Bongers, directeur Elektriciteit Productiemaatschappij Zuid-Nederland (EPZ)
De aardbeving en de daarop volgende tsunami in Japan hebben grote indruk gemaakt op de wereld. Duizenden slachtoffers vielen. Een volledige samenleving is in het ongerede geraakt. Ook bij EPZ, exploitant van de enige kerncentrale in Nederland, is het nieuws hard aangekomen. De nucleaire industrie heeft in de nasleep van de natuurramp niet kunnen voorkomen dat een zeer ernstige situatie is ontstaan bij de kerncentrales in Fukushima. Wij leven bij EPZ mee met de Japanse bevolking en in het bijzonder met onze collega’s in de centrales. Die collega’s werken onder zeer moeilijke omstandigheden aan het stabiliseren van de situatie en het beperken van de schade. De situatie in Japan houdt mij de hele dag bezig. Veiligheid was, is en zal altijd topprioriteit bij EPZ blijven. Een gebeurtenis als Fukushima drukt ons weer met de neus op de feiten: de aandacht mag nooit verslappen en je kunt altijd nog veiliger worden dan je al bent.
Daarom kijk ik uit naar de veiligheidsonderzoeken die gaan komen. Onze eigen onderzoeken worden al uitgevoerd. De stresstest van de Europese Unie: graag! Juist omdat we met anderen samen nieuwe invalshoeken kunnen vinden om de veiligheid nog beter te krijgen. Het zou bijzonder arrogant zijn als de nucleaire industrie zou zeggen dat niets te leren valt. Bang voor wat uit de stresstests komt, ben ik niet. Wat er ook uitkomt, ons motto blijft veiligheid kan altijd beter. Het is de opdracht van de gezamenlijke nucleaire industrie om lering te trekken en daaraan follow up te geven. Wij staan daarin voorop. In het convenant met de overheid ‘Borssele open tot 2034’ is afgesproken dat de centrale tot de 25 procent veiligste drukwaterkerncentrales in de Westerse wereld moet blijven behoren. De veiligheidsevaluaties en de spiegeling aan ‘state of the art’ leiden tot nieuwe veiligheidsinvesteringen, waardoor het veiligheidsniveau op peil blijft. Een onafhankelijke internationale benchmarkcommissie ziet daarop toe en rapporteert daarover aan de overheid en EPZ. Ik vind het belangrijk hier te benadrukken, dat de kerncentrale Borssele nu veiliger is dan ooit en dat we er alles aan doen hem nog veiliger te maken. De lijst met veiligheidssystemen in onze centrale is lang. Hij is het resultaat van de voortdurende aanpassing van de centrale aan de best beschikbare techniek. Het stelsel van tienjaarlijkse veiligheidsevaluatie, gevolgd door jaarlijkse investeringen in veiligheid om bij te blijven, heeft zijn effect.
Welen - historie van het water De stichting Landschapsbeheer Zeeland wil met het project Historie van het water welen en kreekrestanten beter zichtbaar maken in het landschap. Daarmee worden de natuur- en landschapswaarden vergroot.
Met het project wordt de historie van de strijd tegen het water nog duidelijker leesbaar in het landschap. In dit geval dat van Zuid-Beveland. De polderstructuren uit de Middeleeuwen zijn daar grotendeels intact gebleven met veel restanten van ingedijkte kreken, zoals de Zwaakse Weel, en oude dijkdoorbraken. Op en in de dijken zijn diverse oude bouwkundige elementen te vinden die verband houden met de strijd tegen het water, zoals de historische duikers en coupures.
2
Landschapsbeheer Zeeland heeft het project ontwikkeld met waterschap Scheldestromen, Vereniging Natuurmomenten, de gemeente Borsele, de heemkundige kring De Bevelanden, stichting Cultureel Erfgoed Zeeland en enkele particuliere eigenaren. Vorig jaar is met de uitvoering begonnen. Ook dat gaat gezamenlijk. Het weeltje aan de Noldijk in Nisse is vrij gemaakt van de opslag van wilgen. Het waterschap moest het baggerwerk, dat was gepland in het najaar, uitstellen tot de komende nazomer. De vele regenval is hieraan debet. Rond het weeltje komt nieuwe aanplant.
De Vereniging Natuurmomenten begon eind vorig jaar met herstelwerkzaamheden aan drie weeltjes en een kreekrestant. Het gaat om de weel in de Uitslagpolder bij Heinkenszand, het verlande weeltje aan de Nieuwelandsedijk in Nisse en herstel van de beplanting rond het weeltje aan de Vlieguitpolder bij Kwadendamme. De kreekrestant is aan de noordkant van Oudelande, onderlangs de dijk bij de Dierickhoeve. Daar werd samengewerkt met de heemkundige kring. Onderdeel van Historie van het water is ook een dijkdoorsnede of coupure bij Heinkenszand weer beter zichtbaar te
maken. Daar komt dan ook een voorlichtingspaneel bij. Verder worden wat recreatieve voorzieningen aangebracht en wordt er een excursie georganiseerd. Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en de provincie Zeeland dragen bij in de kosten van het project. De provincie doet dat met geld vanuit het Nationaal Landschap. Contactpersoon bij de provincie is Winant Halfwerk van de afdeling water en natuur, tel. 0118-752108. Voor projecten van Landschapsbeheer wordt verwezen naar de site www.landschapsbeheerzeeland.nl.
Radartoren op Neeltje Jans De Schelderadarketen moet worden uitgebreid met één locatie. De torens die nu in de monding en langs de Westerschelde staan, hebben te weinig zicht op schepen die vanuit het Oostgat de Noordzee opvaren en vice versa.
Om de veiligheid van de scheepvaart zo goed mogelijk te waarborgen is dus een extra radartoren nodig. De beste locatie daarvoor lijkt Neeltje Jans. Het proces begon met de vraag van De Vlaamse Schelderadarketen een toren van 87 meter hoogte in de buurt van Oostkapelle, gemeente Veere, te mogen bouwen. Hoewel nut en noodzaak vanuit nautische overwegingen niet ter discussie staan, moest de gemeente het verzoek afwijzen, doordat er strijdigheid is met het Nationaal Landschap. Schelderadarketen toonde vervolgens aan dat een locatie op zee technisch mogelijk is, maar dat de kosten voor de bouw en het onderhoud aanzienlijk duurder zijn dan wanneer op land kan worden geopereerd. Als reactie opperden de gemeente Veere en de provincie te onderzoeken of vestiging op Neeltje Jans een mogelijkheid is. Het voormalige werkeiland hoort tot het grondgebied van de gemeente Veere. Daarop voerde Schelderadarketen een haalbaarheidsonderzoek uit. De problemen in het Oostgat zijn vanaf Neeltje Jans te
overzien zijn, mits de toren 110 meter hoog wordt. Beleidsmatige knelpunten of problemen met vergunningen die nodig zijn, worden niet verwacht. De gemeente en de provincie stemden in met de conclusies. Wel drongen zij aan op een studie naar de beeldkwaliteit, waarbij ook rekening wordt gehouden met de windmolens die al op Neeltje Jans staan. De studie is inmiddels uitgevoerd en het advies is de radartoren te bouwen op de noordelijke strekdam van de buitenhaven bij de Roompotsluizen. Aan de hand van de voorstudies kan de gemeente Veere nu de procedure beginnen voor het opnemen van de toren in haar bestemmingsplan. Achtergrondinformatie over het provinciale aandeel in de locatiekeuze is beschikbaar bij medewerker ruimte Leo Caljouw, telefoon 0118-631926.
Europese ondergrondse veiligheid Een Zeeuws team heeft in een trainingscentrum in Zwitserland getest hoe de programma’s voor veiligheid in ondergrondse ruimten werken. De programma’s zijn onderdeel van Up Safety – Underground programmes Safety van de Europese Unie. Het Zeeuwse team bestond uit leidinggevenden van brandweer, politie en geneeskundige diensten, aangevuld met de veiligheidsfunctionaris van de NV Westerscheldetunnel. Voordat de programma’s voor education, training en exercise (ETE) in Zwitserland werden beproefd, waren er tests met trainers en multidisciplinair samengestelde coördinatieteams van hulpverleningsorganisaties en operators
Provincie Zeeland
van tunnels, ondergrondse parkeergarages en stations. De uitkomsten waren dat de programma’s waardevol zijn en definitief kunnen worden opgenomen in het Europese programma, dat wordt gedragen door deelnemers uit België, Duitsland, Roemenië, Spanje en Nederland. Wel moeten op onderdelen nog verbeteringen worden aangebracht.
Zo moet een oefensimulator – de virtual reality tool – nog verder worden ontwikkeld.
Foto Zeeuws team: vlnr C. Overdulve, veiligheidsregio Zeeland/ brandweer, G. Blanckaert, Westerscheldetunnel, J. van Tol, regiopolitie Zeeland, H. van Tatenhove, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, B. Pronk, veiligheidsregio Zeeland/brandweer, E. Dieleman, veiligheids-regio/
Met de simulator kunnen rampenplannen ondergrondse veiligheid op elke gewenste plek en tijd worden geoefend. Juni 2011 moeten alle programma’s afgerond zijn.
brandweer.
afgesloten. Dat is tijdens de slotconferentie, die in het Scheldetheater in Terneuzen wordt gehouden.
Meer informatie over Up Safety is beschikbaar bij projectleider Ron de Meyer, telefoon 0118-631347
De laatste oefeningen worden 29 juni gehouden, waarna het project een dag later wordt
3
Tijdingen 11/04
Kort Nieuws
Rijksheren spreken over nucleaire veiligheid De vertegenwoordigers van de ministeries in de regio komen eens per jaar samen in het rijksherenoverleg. Samen met de Zeeuwse burgemeesters en de hoofden van de hulpdiensten praten zij dan over één of meer actuele onderwerpen op hun werkterrein. De discussie over de komst van een tweede kerncentrale en de ideeën voor een Nucleair Kenniscentrum in Borssele waren in januari de aanleiding om ‘Nucleaire Veiligheid’ als thema voor het overleg van 15 maart te kiezen. De gebeurtenissen rond de kerncentrales van Fukushima in Japan als gevolg van de aardbeving en de daarop volgende tsunami, begin maart, zetten de bijeenkomst opeens in een ander daglicht. Nucleair deskundige prof. dr. Tim van der Hagen van de TU Delft lichtte de actuele situatie in Japan via een videoverbinding toe. Directeur Jos Bongers van EPZ sprak indringend over de gebeurtenissen in Fukushima en de wereldwijde impact daarvan. De bijdragen leverden voldoende stof om ook in Zeeland verder na te denken over de veiligheid, de noodzaak van oefenen en het bedenken van het ondenkbare.
5 mei sluiting inzending Delta Water Award Multidisciplinaire teams van studenten en jonge professionals hebben nog tot 5 mei de tijd hun ideeën in te dienen om mee te dingen naar de Delta Water Award. De uitdaging is te komen met een innovatief, duurzaam en economisch krachtig idee voor de Zuidwestelijke Delta. Thema’s, waarop kan worden ingespeeld, zijn logistiek, landbouw en aquacultuur, gebiedsontwikkeling aan de kust en duurzame energie. Een jury onder leiding van Deltacommissaris Wim Kuijken selecteert de vijf beste projecten, die vervolgens tot plannen kunnen worden uitgewerkt. Daarbij kan op ondersteuning worden gerekend van studenten van de Delta Academy van de Hogeschool Zeeland en de andere partners: het waterschap, rijkswaterstaat, Evides, de provincie, Zeeland Seaports en het nutsbedrijf Delta. In april volgend jaar wordt het winnende team bekend gemaakt. De Delta Water Award is een geldprijs van 15.000 euro en een studiereis naar een Deltagebied elders in de wereld. Meer informatie is te vinden op www.deltawateraward.com.
MVO in Zeeland In de koersnota MVO in Zeeland geeft het provinciaal bestuur zijn visie op de verbreiding van het maatschappelijk verantwoord ondernemen. De visie beperkt zich niet tot de eigen organisatie, ook voor de industrieën in de zeehavengebieden, het midden- en kleinbedrijf en sociaal-maatschappelijke organisaties worden aanbevelingen gedaan. De doelstelling is dat alle Zeeuwse bedrijven en instellingen in 2030 op een maatschappelijk verantwoorde manier ondernemen. Als tussenstap is gesteld dat in 2015 duizend bedrijven en instellingen zo ver zijn. Hoe dit met acties en samenwerking te bereiken valt, staat in de nota te lezen. MVO in Zeeland is te downloaden op http://provincie.zeeland.nl/wonen/mvo/. Wie geen toegang heeft tot de digitale snelweg kan de papieren versie aanvragen bij het provinciaal informatiecentrum, telefoon 0118-631400.
2 4
Veiligheidscontour Vlissingen-Oost Vlissingen-Oost is het eerste industriegebied in Nederland dat een veiligheidscontour krijgt. Rond het gebied is een lijn getrokken, waarbinnen alleen risicovolle en aanverwante of zeehavengebonden bedrijven zich kunnen vestigen. Zo worden de kansen op ongevallen binnen een beperkt gebied gehouden. Daarbuiten zijn allerlei andere bestemmingen mogelijk, zoals woningbouw, kantoren of de vestiging van minder risicovolle bedrijven. Een begrip in de veiligheidscontour is het plaatsgebonden risico. Daarin wordt de kans berekend dat iemand overlijdt als gevolg van een ongeluk met gevaarlijke stoffen. De
veiligheidscontour is zo getrokken dat het plaatsgebonden risico van alle bedrijven erbinnen valt. De veiligheidscontour is een extra element in de toetsing van milieuvergunningen, dat voortvloeit uit het Besluit externe veiligheid inrichtingen. Hij is niet van toepassing op de kerncentrale, windturbines en het vervoer van gevaarlijke
stoffen; hiervoor is andere wet- en regelgeving van kracht. De gemeente Borsele was de eerste die de veiligheidscontour vaststelde; inmiddels hebben de gemeente Vlissingen en de provincie dat ook gedaan. Bij de totstandkoming waren het havenbedrijf Zeeland Seaports en de Veiligheidsregio Zeeland betrokken.
Vaarroutekaart Delta De vaarmogelijkheden in de Delta zijn gebundeld in een vaarroutekaart. Zij zijn toegankelijk via het internet. Het doel ervan is Zuidwest-Nederland onder de aandacht te brengen als hét watersportcentrum van Europa. De vaarroutekaart werd 1 maart ten doop gehouden op de internationale watersportbeurs HISWA in Amsterdam
en is sindsdien te downloaden op www.deltagids.nl. Gebruikers kunnen hun vaarvoorkeuren aangeven
en de bezienswaardigheden die zij willen bezoeken. Met één muisklik kunnen zij die informatie overnemen in hun
Het ontwerpbesluit lag tot eind maart ter inzage in de gemeentehuizen van de twee gemeenten en in het kantoor van de provinciale directie Ruimte, Milieu en Water. Tot die tijd konden ook zienswijzen tegen het ontwerpbesluit worden ingediend. Er is een folder met daarin de veiligheidscontour op een kaart ingetekend, inclusief de plaatsgebonden risicocontou-
ren per bedrijf. De folder is te raadplegen op www.zeeland. nl, veiligheid, risico’s in zicht, veiligheidscontour VlissingenOost. In papieren vorm is de folder te bestellen bij het provinciaal informatiecentrum, infocentrum@zeeland. nl, telefoon 0118-631400. Meer informatie is verkrijgbaar bij medewerker milieukwaliteit André Lindenbergh, telefoon 0118-631772.
vaarboekje. En natuurlijk kan de informatie ook worden uitgeprint. Via de site kan ook worden gekozen voor themaroutes. En wie zelf geen boot heeft, kan zien waar de verhuurders zitten. Alle jachthavens worden vermeld. Schippers die niet volgens een route wil varen, maar wel alle informatie beschikbaar willen hebben, kunnen de applicatie via de site op hun smartphone installeren.
ganisaties om de mogelijkheden van het watersportgebied bekend te maken onder een breder publiek dan tot nu toe. De vaarroutekaart is daarin een stap. Vanuit de brede samenwerking werd kennis uit onderzoek, praktijkervaring en toepassingsmogelijkheden vergaard om de informatie voor de varende watersporters zo uitgebreid en overzichtelijk mogelijk te kunnen aanbieden.
Het is de bedoeling de gebruiksmogelijkheden van de vaarroutekaart verder uit te breiden met meer informatie en technische mogelijkheden, zoals het toevoegen van de eigen vakantiefoto’s aan het vaarboekje.
Meer informatie is verkrijgbaar bij watersportcoördinator Rowena van der Maat,
[email protected], tel 06-13857858 en bij Madeline Buining van de afdeling economie, tel. 0118-631843. En zoals gemeld: de vaarroutekaart is te zien op www.deltagids. nl.
Samenwerking De vaarroutekaart kwam tot stand uit het samenwerkingsverband van het Kenniscentrum Kusttoerisme, HISWA Vereniging, ondernemers uit het Deltagebied en Promotie Zeeland Delta. Coördinator watersport Rowena van der Maat was er nauw bij betrokken. De functie van coördinator werd vorig jaar ontwikkeld bij de provincie in samenwerking met diverse brancheor-
Provincie Zeeland
5
Tijdingen 11/04
Duizend bezoekers en duurzaam Zeeuws brood Ruim duizend bezoekers waren eind maart in West-Vlaanderen op het event Maatschappelijk verantwoord ondernemen. Zeeuwse en Vlaamse stand- en workshophouders informeerden hen over allerlei ontwikkelingen in branches en sectoren als voeding, auto-industrie, bedrijfsvoering, vloerbedekking en duurzame inkoop.
boeren die zijn aangesloten bij de Coöperatieve Zeeuwse Aan- en Verkoopvereniging. De granen worden gemalen bij Krijger Molenaars in Renesse. Het broodje is op initiatief van de provincie ontwikkeld bij de twee bakkersbedrijven Bliek Meesterbakkers en Dick Bunt en bij supermarktketen Agrimarkt. Leverancier van bakkerijgrondstoffen Zeelandia in Zierikzee was er ook bij betrokken.
De beurs in de Kortrijkse Xpo was compact en overzichtelijk opgezet. In het midden grote ruimten voor catering en modeshows, eromheen de thematisch en regionaal gerangschikte stands. In vijf zalen, die vanuit de centrale ruimte te betreden waren, werden de workshops gehouden. Toespraken waren er in de grote zaal. Eén van de sprekers was promotor van cradle tot cradle Michael Braungart, die zich verzette tegen de verwijtende boodschap als zou de mens alleen maar vervuilend bezig zijn: ‘Pas als je niet bestaat, heb je een emissie van nul’ en ‘je hoeft je niet te schamen dat je leeft’. De van origine Zeeuws-Vlaamse dagvoorzitter prof. Herman Wijffels (IJzendijke; hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke verandering Universiteit Utrecht) en prof. Jacques Reiniers (Aardenburg; hoogleraar inkoopmanagement Nijenrode Business Universiteit) verzorgden een meet and greet. Die was speciaal voor
6
de Zeeuwse bezoekers, van wie er veel met door de provinciale betaalde bussen naar het event waren gekomen. Wijffels bepleitte met het oog op de toenemende wereldbevolking een circulaire economie die de hulpbronnen niet uitput. Voor het meten van welvaart en welzijn ried hij aan verder te kijken dan al-
leen naar het bruto nationaal product. De meet and greet werd een extra Zeeuws onderonsje toen daar het duurzame Zeeuwse broodje werd gepresenteerd. Het ronde licht-meergranenbrood is gebakken uit Zeeuwse tarwe en spelt, afkomstig van de akkers van
Reijniers verzorgde verder een workshop duurzaam inkopen. Hij waarschuwde inkopende instanties de innovatieve en creatieve kracht van hun leveranciers niet in de kiem te smoren door hen al te strenge eisen voor te leggen. Er kan meer worden bereikt door tijdig met elkaar te overleggen over de wensen en verlangens en de daarbij passende mogelijkheden. De Nederlandse deelnemers moesten duidelijk wennen aan het Vlaamse jargon in de workshops duurzaam personeelsbeleid. ‘Kansengroepen’
en ‘invoegbedrijven’ waren niet gekende termen voor mensen die niet gemakkelijk toegang hebben tot de arbeidsmarkt en bedrijven die zich juist daarvoor openstellen. Wubbo Ockels presenteerde zijn duurzame snelbus in Kortrijk en bezoekers konden zich laten rondrijden in een Hasseltse fietstaxi. Award Tijdens de beurs werd de MVO-Award uitgereikt aan Beltrami, groothandel in natuursteen uit Harelbeke met vestigingen in het Verenigd Koninkrijk, Polen en Frankrijk. De jury prees het bedrijf voor zijn vasthoudendheid in het duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen in de hele keten, inclusief de productielocaties in China, India en Vietnam. Het bedrijf viel al eerder in de prijzen. Het ontving het West-Vlaams charter Duurzaam Ondernemen. Met de MVO-Award krijgt Beltrami een communicatieplan en een filmpje over de duurzaamheid in eigen huis. Verder lift het bedrijf mee in de mediacampagne voor het MVO-event. De twee andere genomineerden waren het Algemeen Ziekenhuis Blasius in Dendermonde en Van Houtum Papier in Swalmen. De organisatie van de beurs was in handen van de provinciale ontwikkelingsmaatschappijen West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen.
Overstromingsanimaties voor bewustwording Sinds 1953 zijn Zeeland grote overstromingen bespaard gebleven. De dijken en duinen zijn sterk. De pijlerdam houdt al 25 jaar het waterpeil in de Oosterschelde beheersbaar. Hierdoor voelen inwoners zich veilig en houden ze nauwelijks rekening met een mogelijke overstroming. Toch kan het morgen gebeuren, met grote gevolgen. Hoe zorgt de overheid ervoor dat mensen zich daarvan bewust worden, dat ze voorbereidingen gaan treffen voor een situatie, waarvan ze denken dat die nooit komt? Dr. Jan Gutteling van de Universiteit Twente gaf tijdens een openbaar hoorcollege op de Hogeschool Zeeland een voorzet: ‘zorg dat het risico zo reëel wordt, dat mensen handelingsperspectieven meekrijgen waarvan ze het nut inzien en die eenvoudig zijn uit te voeren‘.
Dit advies past precies bij de ontwikkeling van de driedimensionale overstromingsanimatie die de afdeling water en natuur in samenwerking met het cluster openbare orde en veiligheid heeft ontwikkeld. Het filmpje laat zien hoe Walcheren na een dijkdoorbraak bij het Vlissingse Nollestrand langzaam volloopt en welke plaatsen droog blijven. De stad, de gebouwen en het landschap zijn duidelijk te herkennen. De interactieve versie van de film beleefde zijn première
tijdens de open dag van provincie eind februari in Middelburg. De bezoekers konden aangeven op welke specifieke locaties zij de gevolgen van een dijkdoorbraak wilden zien. Met speciale 3D-brillen op werd de impact echt duidelijk. De reacties waren eensluidend: de beelden maken duidelijk wat een overstroming kan betekenen zonder angst aan te jagen. In een enquête die die dag werd gehouden, gaf de helft van de respondenten aan voorbereidingen te gaan treffen. De film wordt in het project
Havenplannen Breskens Uitbreiding van de jachthaven tot 840 ligplaatsen en de bouw van ruim tweehonderd woningen buitendijks zijn de meest in het oog springende onderdelen van het masterplan voor de handels- en jachthaven in Breskens van het kwaliteitsteam Zeeland. Alle activiteiten die nu ook al op die locatie worden ontplooid, blijven bestaan, zoals watergerelateerde bedrijven,
Provincie Zeeland
visserij en het visserijmuseum, detailhandel en horeca. Het aantal parkeerplaatsen gaat van 710 naar 942. Bij de
huizen komen dan nog 248 privé parkeerplaatsen. Het stoere karakter van de visserplaats moet behouden blijven.
Flood Aware van de Europese Unie ingezet bij een campagne de overstromingsbewustwording te vergroten bij Zeeuwse bedrijven. De beelden worden gecombineerd met adviezen die inzichtelijk maken hoe schade te voorkomen of te beperken. De tweedimensionale overstromingsanimaties die nu in het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk te zien zijn, worden door de 3D-beelden vervangen. Op verzoek van de technische universiteit van
Graz, Oostenrijk, wordt de film in september gepresenteerd tijdens het internationale symposium ‘Urban Flood Risk Management, approaches to enhance resilience of communities’.
Het kwaliteitsteam kwam tot deze raadgeving in samenwerking tussen de provincie, de gemeente, waterschap Scheldestromen en rijkswaterstaat. Het advies werd onlangs aan de gemeente Sluis aangeboden. Als gevolg van de dijkverzwaring ontstaat een kans de jachthaven uit te breiden en een internationale allure te geven. Parkeerruimte en een nieuwe ontsluiting zijn voorzien. Daarop voortbordurend wordt voorgesteld op de middenhavendam ruimte te maken voor bedrijven, horeca en een nieuw visserijmuseum, dat het huidige gaat vervangen. De horeca op de kaai blijft bestaan. Het wonen concentreert zich op de strekdam aan de handelshaven en op de kaai. Doordat de huizen buitendijks komen, moeten ze extra worden beschermd tegen overstromingen. Op maaiveld zijn daarom alleen bergingen en parkeergarages. Om de nieuwe bebouwing mogelijk te maken zal een deel van het oude moeten worden gesloopt zonder dat de functies die zij herbergen, verloren gaan.
In het plan is een spilfunctie voor een beeldbepalende trappartij opgenomen, die de verbinding gaat vormen tussen het havengebied en het dorp.
Meer informatie over de animatie is verkrijgbaar bij Ylva Peddemors (0118-631158) van water en natuur en Hanneke Blok (0118-631392) van openbare orde en veiligheid.
Bij de aanbieding van het advies van het kwaliteitsteam hebben Gedeputeerde Staten onder meer opgemerkt dat de gemeente moet kiezen voor uitvoering van de plannen van de handelshaven óf de veerhaven. Beide oppakken is te groots, ambitieus en duur voor het dorp. Geprobeerd moet worden met de woningbouw een kwaliteitsslag te maken in relatie tot de leegstand elders in het dorp en de regio. Deze en andere aspecten kunnen, als tot uitvoering wordt overgegaan, worden uitgewerkt in een structuurvisie. Achtergrondinformatie over het advies is beschikbaar bij Mathieu van Woerkom van de afdeling ruimte, telefoon 0118631921.
7
Tijdingen 11/04
Samenwerking in geodata Medewerkers van rijkswaterstaat, waterschap Scheldestromen en de provincie onderzochten in een workshop de mogelijkheden van samenwerking in het gebruik van geodata. Zij deden dat op verzoek van de directieteams van de drie organisaties. De opdracht was na te gaan of winst en efficiency te behalen zijn vanuit regionale samenwerking. De organisatoren van de workshop, Ada de Waard van rijkswaterstaat, Johan van Cranenburgh van het water-
schap en Jasper van Bochove van de provincie, benaderden de vraag vanuit de inhoud. Zij legden die voor aan beleidsmedewerkers voor water, milieu en rampenbestrijding.
Van Bochove: ‘Vanuit het geografisch informatiesysteem GIS is veel mogelijk. Het was voor ons daarom interessanter te kijken welke wensen er bij de drie organisaties in het werk van alledag leven.
Eén miljoen voor water? In Zeeland liepen een kleine achthonderd kinderen van vijftien basisscholen elk zes kilometer lang met zes liter water op hun rug. In het hele land liepen zo meer dan 24.000 kinderen. Zij lieten zich daarbij sponsoren.
Eén van de conclusies was dat we één kaartenloket kunnen inrichten. Behalve inkoopvoordeel levert dat tijdwinst en optimaal gebruik van de infrastructuur op. En wat minstens zo belangrijk is: de burger kan de informatie van de drie overheidsinstanties via één loket raadplegen’. Van Cranenburgh vult aan dat per beleidsterrein is gekeken welke geo-informatie in één beeld is aan te bieden. De Waard concludeert dat het besef is ontstaan dat geografische gegevens eerder in het proces ingebracht moeten worden dan nu veelal het geval is. Pilot Voor de rampenbestrijding is een pilot begonnen. In een jaar tijd wordt getest hoe de
Hoewel nog niet alle geld is geteld, kon op het congres van Wereld Waterdag bij de Technische Universiteit in Delft worden gemeld dat er rekening mee moet worden gehouden dat zo een bedrag van een miljoen euro bij elkaar is gelopen voor drinkwater- en sanitatieprojecten in ontwikkelingslanden. Ook de totale Zeeuwse opbrengst is bij het ter perse gaan van deze Tijdin-
informatie van de drie instanties het best via één loket kan worden aangeboden. Daarvoor wordt het provinciale geografische loket gebruikt. Voor de twee andere beleidsterreinen, water en milieu, worden de mogelijkheden verder onderzocht. Behalve voor geodata waren er workshops over samenwerking in verkeersmanagement, arbeidsmarkt, contracten en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Meer informatie over de samenwerking in de geodata is beschikbaar bij de provinciaal medewerkers Lucinda Martens (0110-631714) en Jasper van Bochove (0118-631703).
gen nog niet bekend, waardoor de score van de ruim 760 leerlingen nog niet kan worden gepresenteerd. Scholen en scholieren uit Clinge, Goes, Hulst, Middelburg, Oostburg, Schore, Serooskerke (W), Sluiskil, Stavenisse, Terneuzen en Veere deden mee. Op de foto lopen leerlingen van de Rehobothschool uit Stavenisse. Wandelen voor water is bedoeld om kinderen hier bewust te laten worden dat drinkwater niet overal en in even grote mate beschikbaar is. Kinderen in ontwikkelingslanden moeten daar veelal ver voor lopen. Voordat de scholieren gesponsord op pad gingen konden zij zich in de problematiek verdiepen via het lespakket ‘Water het blauwe goud’ en een gastles van vrijwillige deskundigen. Wandelen voor water is een initiatief van Aqua for all. In Zeeland was de organisatie van de sponsorloop in handen van COS Zeeland, centrum voor internationale samenwerking. Waterschap Scheldestromen, waterbedrijf Evides en de provincie Zeeland waren er ook bij betrokken.
8
Toezicht op zwembaden In Zeeland zijn zo’n 120 zwembaden, variërend van campingof hotelbaden tot een tropisch zwemparadijs en van een wedstrijdbad tot een therapeutisch bassin in een ziekenhuis of revalidatiecentrum. De provincie bezoekt ze jaarlijks allemaal.
Die bezoeken vloeien voort uit de Wet hygiëne en veiligheid voor badinrichtingen en zwemgelegenheden. In de wet is het toezicht op de zwembaden opgedragen aan de provincie. De inspecteurs van de afdeling handhaving natuur en milieu komen minstens één keer per jaar in alle baden. Op sommige locaties komen ze vaker, bijvoorbeeld bij grotere zwembaden of omdat eerder overtredingen zijn geconstateerd. De controle wordt dan opgevoerd tot de situatie weer
binnen de wettelijke proporties is. De inspecteurs letten op de algemene staat van de hygiëne en het onderhoud. Loszittende trappen, gladde vloeren of kapotte tegels kunnen gevaarlijk zijn voor zwemmers, dus worden de controles daarop gericht. Ook wordt nagegaan of een logboek wordt bijgehouden. Bij de waterkwaliteit wordt gekeken naar de frequentie van de eigen bemonstering en of voldoende laboratoriumonderzoek wordt gedaan. Ook de tijdige ver-
versing van het water wordt gecontroleerd. Een bezoek aan de technische ruimte is daarom vast onderdeel van het werk. Aan de apparatuur kan worden afgelezen hoeveel water er wordt rondgepompt, of de filters werken, wanneer de bemonstering plaatsvindt en nog zo wat technische informatie die van belang is voor de veiligheid en de hygiëne. De dosering van chemicaliën in het water kan er worden bijgesteld. Voor de veiligheid wordt ook ‘toezicht op toezicht’ uitge-
Verborgen buitens Ruim twintig van de eertijds wel tweehonderd buitenplaatsen zijn nog te vinden op Walcheren. De meeste staan in De Manteling. Waar de meerderheid is verdwenen zijn nog wel sporen te achterhalen, zoals een gracht, een lange oprijlaan of een groot boerenerf. Onder de titel Verborgen buitens van Walcheren wordt sinds 2009 gewerkt aan het
behoud en beter herkenbaar maken van de voorname bebouwing uit vroeger tijden.
De bedoeling is dat als half dit jaar het project wordt afgerond zo’n twintig buitens wat
oefend. Daarbij wordt onder andere bekeken of het zwembad voldoet aan de eisen voor EHBO en reddend zwemmen. Al naar gelang de grootte van het bad kunnen de inspecteurs vragen naar de beschikbaarheid van diploma’s en vaardigheden van het personeel. Gecontroleerd wordt ook of de inrichting voldoende toezichthouders langs het water inzet en of dat aantal overeenkomt met het eigen plan. Mocht er ondanks alle voorzorg toch een ongeval zijn, dan komen de provinciale inspecteurs onderzoeken hoe tijdens
het incident het toezicht was ingevuld.
meer uit hun schaduw zijn getreden.
terpartijen zijn onder handen genomen, waardoor grachten, laansloten en vijverpartijen er weer in volle glorie bij liggen. Per locatie is een voorlichtingspaneel geplaatst. Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling en de provincie Zeeland financierden mee aan het project. Het provinciale geld kwam uit het budget voor het Nationaal Landschap.
Er was veel animo toen projectleider stichting Landschapsbeheer Zeeland de eigenaren van de verborgen buitens benaderde. De stichting deed dat mede namens de andere deelnemers in het project: de stichting In Arcadië (voorheen stichting Particuliere Historische Buitenplaatsen), de Walcherse Archeologische Dienst, stichting Cultureel Erfgoed Zeeland en de provincie Zeeland. Van de 32 aanmeldingen konden er twintig worden geselecteerd. Op vier locaties werd archeologisch onderzoek gedaan en op vijf historisch onderzoek. Per buitenplaats zijn diverse werkzaamheden uitgevoerd, zoals herstel van laanbeplanting, bomenrijen, hagen en hoogstamboomgaarden. Kleine historische elementen zijn hersteld of opnieuw aangebracht, waarbij gedacht kan worden aan dampalen, een welput of bouwkundige elementen aan een monumentale boerenschuur. Ook wa-
Provincie Zeeland
Behalve de controle op het zwemwater in badinrichtingen controleert de provincie ook de zwemplaatsen in het buitenwater. Die controles beperken zich tot het zomerseizoen. De uitkomsten staan dan op de site van de provincie. Meer informatie over het toezicht op het zwemwater is beschikbaar bij Durk-Jan Lagendijk, telefoon 0118631124.
Excursie Tweede Pinksterdag, 13 juni, wordt in het kader van De dag van het kasteel een excursie naar enkele buitens georganiseerd. Informatie daarover en over Verborgen buitens op Walcheren is te vinden op www. landschapsbeheerzeeland.nl. Contactpersoon bij de provincie voor het project is Winant Halfwerk, telefoon 0118752108.
9
Innovatielocatie
Tijdingen 11/04
De provincie Zeeland en het Kennis Netwerk Delta Water propageren vernieuwing in de zuidwestelijke Delta. Op diverse innovatielocaties wordt proef gedraaid met uitdagende methoden voor kustverdediging, energie uit water, aquacultuur en estuariene dynamiek. De Middelburgse fotografe Anda van Riet brengt de innovatielocaties in beeld. Beleidsmedewerker water Ruben Akkermans van de provincie biedt achtergrondinformatie.
Topsy Baits Topsy Baits in Wilhelminadorp is het eerste Nederlandse bedrijf dat commercieel zagers (nereis virens) kweekt in bassins. Levend worden de zeepieren verkocht als visaas en diepgevroren of in korrelvorm als visvoer voor viskwekerijen. Directeur Bert Meijering begon
op een klein perceel. Inmiddels beslaat het bedrijf zeventien hectare, waarop honderd bassins zijn ingericht. In elk bassin ligt een laagje van vijftien centimeter zand, daarboven staat zo’n dertig centimeter zout water, dat vanuit de Oosterschelde wordt ingelaten. De productie bedraagt op jaarbasis honderd
Zeshonderd meter boerenlandpad Tussen Thorn in Limburg en Sluis in Zeeuwsch-Vlaanderen loopt het ruim 360 kilometer lange Grenslandpad. Het is een langeafstandswandelpad van de stichting Wandelplatform LAW. In Zeeuwsch-Vlaanderen loopt het pad langs het oostelijke deel van Braakman en daar ontbrak een schakel van ruim een halve kilometer. Dat kwam doordat het pad daar over particulier boerenland moest lopen. Het pad gaat deels over verharde wegen en deels over graslandpad. Inmiddels is de ket-
Colofon Aan deze Tijdingen werkten mee:
Bram Abrahamse, Ruben Akkermans, Hanneke Blok, Jos Bongers, Madeline Buining, Leo Caljouw, Rudie Geus, Winant Halfwerk, Annebeth Korteweg,
10
ting gesloten door voor de duur van zeven jaar een contract aan te gaan met de twee grondeigenaren. Zij stelden in het graslandpad een strook grond beschikbaar aan het Wandelplatform. Daar tegenover staat een vergoeding van 45 eurocent per meter per jaar, in één keer te voldoen. De vergoeding
Durk-Jan Lagendijk, André Lindenbergh, Lucinda Martens, Ron de Meyer, Anne-Marie Mol, Wouter Stapel, Marion Struik, Marloes van Tilburg, Astrid van der Ven, Ilona Vette, Mathieu van Woerkom, Ans van Nieuwenhuijze (eindredactie) Fotografie: Anda van Riet (pag. 3, 4, 5, 7,
8, 9, 10), Juniorcollege Utrecht (1) Ruden
ton zagers. In Frankrijk worden proeven gedaan met het maken van kunstbloed uit de zagers. Behalve de wormen worden kokkels en tong gekweekt. Het kweeksysteem en de apparatuur, zoals beluchtingsystemen en oogstmachines, zijn op het bedrijf ontwikkeld. Meijering deelt zijn kennis met
soortgelijke bedrijven, zoals het proefproject De Zeeuwse Tong in Colijnsplaat en agrariërs in de buurt, die zich op aquacultuur toeleggen. Zie voor meer informatie www. innovatielocaties.nl.
komt overeen met de normen van de catalogus Groenblauwe diensten. Behalve voor de vergoeding vroeg de stichting subsidie in de promotie- en uitvoeringskosten. De provincie sprak daarvoor twee potjes aan: het investeringsbudget landelijk gebied en het budget recreatieve voorzieningen uit het provinciaal sociaal-economisch beleidsplan. Uit beide werd 1.092 euro beschikbaar gesteld. Gedeputeerde Staten gaven
Riemens (2) Rudie Geus (2) Jan van Brantegem (3) Wessel Stroober (4) Marijana Pajovic (6) Arendo Schipper (7) Cartoon: Danker Jan Oreel Basisontwerp: Creatie en Communicatie Opmaak: provincie Zeeland, afdeling I&D. Druk:LNO, Zierikzee
in hun besluit aan dat de subsidie van totaal ruim tweeduizend euro past binnen zowel het ruimtelijke als het recreatieve beleid.
Uitgave: Provincie Zeeland, afdeling Communicatie, postbus 6001, 4330 LA Middelburg, tel. 0118-631400, e-mail
[email protected]. Abonnementen en losse exemplaren van Tijdingen zijn hier gratis te bestellen. Adreswijzigingen/opzeggingen: telefoon 0118-631269, onder vermelding van abonneenummer (op de adreswikkel).
