Gods stem horen (6) Het thema van deze avond: Hij spreekt nog altijd voort. Gods stem: hoe herken je die Hoe hoor je hem? 1.Wij beginnen met de natuur, en klimmen vandaar op naar de genade. Psalm 19. Het is geen stem en het zijn geen woorden, toch gaat hun prediking uit over de ganse aarde, en hun taal tot aan het einde der wereld. De psalm spreekt hier over Gods heerlijkheid in de natuur – de zon, de stille zwoele oosterse nachten. Vs.1-7. In de oude berijming van de psalm vervolgt de dichter met de woorden: “Des Heren wet nochtans, verspreidt volmaakte glans” Zonder overgang schakelt Psalm 19 na het begin over Gods Woord in de natuur over naar Gods Woord in zijn genade – die daar ver bovenuit komt, en die het hart bekeert. Wij lezen vs. 8-15 Des Heren wet – nochtans, Verspreidt volmaakten glans Daar zij het hart bekeert. Dat doen zon en sterren nooit, die ontroeren wel, maar zij bekeren niet. Er is ook een 3e dimensie in het spreken van God: en dat is de speerpunt die in natuur en genade ons persoonlijk tot een levende relatie brengt met God. God is één en zijn spreken is één. Maar tegelijk openbaart hij zich als Vader, Zoon en Heilige Geest. Zo horen wij het Woord van God de Vader, de Schepper van hemel en aarde in alle werken van de natuur. Het is geen spreken, en het zijn geen woorden, toch gaat hun prediking uit over alle einden der aarde. Zo horen wij God spreken in de Zoon. Nadat hij eertijds vele malen en op vele wijzen tot de vaderen gesproken heeft door de profeten, heeft hij nu in het laatst der dagen tot ons gesproken in de Zoon (Hebr. 1). Het evangelie van verzoening en verlossing, door Jezus Christus. Maar de derde dimensie is God spreekt ook in en door de Heilige Geest, en dat spreken schakelt u en mij in bij zijn werk. Hier dringt de pijl van het Woord van de Vader en van de Zoon door tot ons hart. Hand. 2: De Pinksterbedeling begint hier. Zoals De Geest het hen gaf uit te spreken - Het spraakwonder van de Heilige Geest -, waardoor de persoonlijke band wordt gelegd., en mensen worden ingeschakeld in Zijn werk. Ik noem deze derde en laatste dimensie in Gods spreken Gods stem. Gods stem verstaan: Wat is het? Hoe gebeurt het? Wat moet ik ervoor doen? Tekst: Johannes 10:3 De schapen horen naar zijn stem
Joh. 18:37 Ieder die uit de waarheid is, hoort naar mijn stem (t.o. Pilatus) (-Hand 7:31 : een stem kwam tot Mozes met de brandende braambos -Hand 9:4,7: Paulus op de weg naar Damascus: hoorde een stem .. -Hand 10: bij Petrus: er kwam een stem … -Hebr. 3:7,15: Heden indien gij zijn stem hoort, verhardt u niet Het boek Openbaring is vol van de stem van de Heer: -Ik hoorde achter mij een luide stem.. (1:10) -Stemmen van de troon, stemmen van engelen -De stem ook na een donderslag. (6:1) Psalm 19 OT Psalm 81:12. Israël in de woestijn – Psalm 95:7 Och of gij heden naar zijn stem hoordet. Psalm 106:25 Zij luisterden niet naar de stem des Heren.)
Johannes 10:3 – “En de schapen horen zijn stem” Hier in Joh. 10 in dit kleine zinnetje zit eigenlijk alles opgesloten wat ik zoëven bij de schriftlezingen bedoeld heb met die 3e dimensie van het spreken van God. Het beeld dat de Here Jezus zelf erbij gebruikt komt uit de dierenwereld: schapen met een herder. Als hij ’s morgens vroeg zijn stem verheft, dan horen de schapen direct dat hij het is. Zelf heb ik dit ervaren, niet met schapen, maar met geiten op ons erf. Als ik naar hen toe loop en wat naar ze roep – naar Bruintje of naar “Chippin” - dan komen ze al van verre aanlopen. Als een ander dat doet gebeurt er niets … Dat horen is dus meer dan klanken in je oor laten vibreren – en het is ook meer dan de woorden begrijpen – het horen waarvan Jezus hier spreekt is herkennen. Ze horen direct wie het is en dat het hun herder is – dat Hij het is, en daar komen ze op af. “Hij is het weer”. Nu over dat horen van de stem, daar wil ik nu eerst iets meer van zeggen, 1. eerst wat het is, als wij het even losmaken van het beeld met de dierenwereld 2. aan welke voorwaarden het gebonden is, 3. wat het uitwerkt. 1.Wat is dit horen van zijn stem? Het is veel meer dan maar wat teksten lezen, en uitleggen – over liefst interessante onderwerpen waar wij allemaal wat aan hebben, en nog veel over kunnen nadenken, liefst met visuele middelen enz., enz Allemaal heel mooi. Maar als de schapen de stem niet horen van de Herder, dat Hij het is die met jou/met U in gesprek treedt, dan vallen wij onder dezelfde categorie als de Farizeeën die Jezus in Joh 5 verwijt: jullie kennen Mozes en de profeten, maar de stem van de Herder heb je nooit gehoord. De stem horen is : in contact treden. Dat God de Vader jou en mij ziet en kent, zoekt en roept, draagt en leidt. Ook leidt, want dat horen van Zijn stem is veel wijder en breder dan hier in de kerkdienst. Dat gaat door alle uren en dagen van je leven. Hij spreekt tot ons in ontmoetingen, in dromen, in voorvallen, in gebeurtenissen, in een onverwachts gesprek, in een brief, door een geluk of soms zelfs door een ongeluk. Eigenlijk komt heel ons leven te staan in het teken van horen naar Zijn stem. God spreekt nog altijd voort, en dat is die derde dimensie van het werk van de Heilige Geest. Hij maakt Gods spreken door de natuur aan jou geadresseerd,
Hij maakt Gods levend Woord verschenen in Zijn zoon persoonlijk voorjou, Hij is die kant van God waardoor Hij jou en mij – u allen – aanraakt en in een levende relatie stelt. Zonder die levende relatie gaat alles dood. Worden wij natuurfilosofen of mystici, worden wij orthodox en braaf onder de verhoudingen van het Evangelie, maar de Heer zelf: de Goede Herder wijkt uit ons midden. Jezus zegt: “Ik ben de Goede Herder en ik ken ieder van jullie bij name. Wees niet bevreesd”. Waar dat mijn hart raakt, daar voltrekt zich het wonder van het werk van de Heilige Geest, en dat gaat door, in al mijn keuzes en werk. Ik ga van dan af aan Zijn hand, en ik ga Hem herkennen in woorden, preken, liederen, gebeurtenissen, ontmoetingen, enzovoorts. Een nieuwe dimensie in mijn leven, die alles verandert. 2.Hoe werkt dat? Zijn er voorwaarden? Waarom voltrekt zich dat nu zo grillig, de ene keer wel, de andere keer niet, bij de een wel, bij de ander niet? Hoe kunnen wij daarin verder komen? Wat kan ik eraan doen? Zijn er voorwaarden? Dat wij niet langs Hem heen kijken en niets horen, maar steeds gevoeliger worden in het horen van Zijn stem? Luisterend lezen. Denk aan Samuel, aan wie zoals er staat in 1 Samuel 3:7 ‘nog nooit een woord van de Heer was geopenbaard’. De oude Eli leert hem de goede houding in te nemen en eerst te zeggen: Spreek HERE, want uw knecht hoort (vs.9). Als Samuel dat doet gaat God tot hem spreken. Hier ligt het geheim van de bijbel. Dat gaat voor ons open als wij luisterend en met eerbied en openheid lezen. a. Bidt van te voren. Blijf bidden. Bidt ook tijdens het lezen. Zo van : Heer, wat wilt U mij hier laten zien, doen weten, aan herinneren. Wij kunnen het Woord lezen los van de Heilige Geest. Dan wordt het vaak cerebraal. Er vindt geen bevrijding plaats. Het licht valt niet binnen. Woord en Geest zijn niet te scheiden in de omgang met God. Vraag om de komst van de Geest, die Jezus als Trooster en Raadsman beloofd heeft. b. Begin liefst bij ‘centrale gedeelten’, zoals je een schilderij van Rembrandt bekijkt. Je gaat bij het bekijken van de nachtwacht ook niet eerst al je aandacht richten op het kleine hondje in de donkere rechterhoek. Je laat je oog eerst rusten op de plek waar de grote schilder zelf licht op laat vallen. Heb je dat ontvankelijk in je opgenomen, dan dwaalt je aandacht af naar ‘nevenpartijen’. Ben je dus een beginner, lees dan eerst de centrale plaatsen uit de bijbel: Lucas 15, Johannes 8 (eerste deel), 12, 13, 19, 20, Romeinen 8, 1 Corinthiërs 1 en 2, de eerste brief van Johannes, psalm 139 en andere psalmen, Jesaja 40 e.v. en ga dan het beeld verbreden, met Genesis, Mattheus, etc. Ben je vertrouwd met de bijbel, lees dan een kort gedeelte en let op de details, liefst met behulp van een andere vertaling. c. Lees meditatief. Dat doe je door een zin te herhalen, soms door hem aan de Here ‘terug te geven’ met vragen zoals : wat wilt U hiermee zeggen, of met dankzegging: bedankt voor wat U mij hiermee laat zien, of met een vraag: wat wilt U dat ik hiermee doe?, of met verwondering: hoe bijzonder! Eigenlijk is er geen emotie, die hier moet worden uitgesloten. Onbegrip of verzet, pijn, die bovenkomt of al was het alleen maar verwarring. Het helpt als je je het onder woorden brengt en bijna altijd komt er dan ook beweging in mijn ontmoeting met God. Ik geef Hem de ruimte. Vaak bid ik : Heer, maak mijn leegte tot Uw ruimte.
d. Het is belangrijk om te leren letten op wat jou treft. Een woord blijft bij je haken, een beeld treft je, een uitdrukking irriteert je, je oog dwaalt weer terug naar dat ene zinnetje. Besef dat dat de weg is waarop God met je bezig is. Hij wil je iets laten zien, maar wij zijn vaak verhard van hart en merken zijn kloppen niet op onze deur. De God van de bijbel spreekt in de regel niet rechtstreeks tot ons, Hij doet dat via de Schrift. e. Dat betekent dat het voorgeslacht en wat zij van Hem gehoord en meegemaakt hebben meespeelt. De Schrift bevrijdt ons van een soort van pure subjectiviteit. Als iemand meent van God iets gehoord te hebben, dat rechtstreeks tegen dat wat de tekst toen en daar wilde zeggen ingaat, dan moet betwijfeld worden of dat wel echt een Woord van God is. Je mag en moet dus best ook zakelijk met de bijbel omgaan, bij twijfel er een kommentaar bij nemen, (nuttig, ook als je niet twijfelt1),of je ervaring delen met medegelovigen, die je dan moeten kunnen corrigeren. Het moet er wel echt staan! Moeilijke vragen. Hier sluit in het laatste deel van deze les ook aan dat wij de uitdaging waarvoor onze tijd ons stelt in de bovengenoemde kritische vragen, niet uit de weg moeten gaan. Zeker, de bijbel is een boek dat geschreven is in een heel andere tijd. Het paste in een andere cultuur. Dat maakt dat er delen zijn die ons vreemd overkomen. Die moeten wij niet direct willen wegpolijsten of gladstrijken. Ja, het komt bij ons vreemd over als Jakob denkt dat de wit kaalgestreepte stokken in de voederbak de geiten ertoe brengen witte jongen te baren (Genesis 30:38), of centraler, ja, een opstijgende Jezus, naar een plekje boven onze blauwe hemelkoepel (Handelingen 1::11), is voor ons niet meer voorstelbaar, het bevel van Paulus aan ( alleen getrouwde?) vrouwen om een hoofddeksel en lang haar te dragen (1 Corintiërs 11:5), begrijpen wij niet.. en zo kan ik nog wel even doorgaan. Alles beslissend is ook hier de houding waarmee ik die weerbarstige schriftgedeelten benader. Ben ik de verwaten westerling, die nu hij heeft leren denken alles zo veel beter weet? Of zijn wij zelf misschien met al ons weten toch armer geworden met een gereduceerd werkelijkheidsbeeld, zodat gedeelten van de realiteit ons als westerlingen ontgaan.? Ik denk nu aan demonie, aan engelen, aan gevoel boven verstand, aan intuïtie en profetie. Maar bovenal: juist hier gaat het om die open luisterhouding, waarin ik mij leerling weet en wil horen wat de Heer door zo’n weerbarstig stuk mij hier en nu te zeggen heeft. Onmisbaar onderdeel van dit luisteren zijn een paar vaste ‘hermeneutische regels’: 1.Laat de bijbel zelf spreken en zichzelf uitleggen. Dan blijkt bijv. dat het hele boek Openbaring in het teken staat van een visioen en niet van een waarzeggerij.Dat maakt de uitleg als zou het gaan om een soort van spoorboekje door de tijd onmogelijk. Dan blijkt uit de tekst zelf dat Genesis 1 gestileerd is en niet het karakter draagt van een rapportage. Dan blijkt uit het boek Prediker zelf dat Salomo niet de schrijver ervan is, etc. 2. Vergelijk schrift met schrift. De bijbel is door één en dezelfde Geest geschreven (2 Petrus 1:21). Ook een menselijke auteur doe je alleen recht door hem te laten uitspreken! Dit biedt al voor een groot deel de oplossing van de z.g. moeilijke vrouwenteksten van Paulus. Op vele andere plaatsen buiten 1 Corinthiërs 14 spreken Paulus en de |Schrift een andere taal (Galaten 3: 28, Richteren 4). Het gaat er dan niet om om de ene schriftplaats tegen de andere uit te spelen maar om ruimte te scheppen voor wat ik zou willen noemen de hoofdlijn van het bijbels onderwijs (absoluut: de gelijkheid van man en vrouw) en de aan een bepaalde cultuur verbonden aanpassingen, die in een ander land of in een andere tijd om een andere toepassing vraagt. 3. Verklaar het onduidelijke uit het duidelijke . Als de indruk gewekt wordt dat God een God is die de hand zou hebben in etnische zuiveringen, dan maken een legioen van ander teksten 1
Wuppertaler Studienbibel, Prediking van het OT en NT Callenbach, Tyndale commentaries IVP, K.V,Kok etc.
uit de bijbel duidelijk dat we die woorden uit Jozua dus niet goed gelezen hebben (Deuteronomium 33:3, Jesaja 2;2;25: 6 ev. Mattheus 28:19, Openabring 22:2 etc.) Dat geldt ook voor de z.g. ‘wraakteksten’ . Begin met de plaats waar alle licht op valt: “Hebt uw vijanden lief, zegent wie u vervolgen. Zo zijt gij kinderen van uw Vader in de hemel die zijn zon doet opgaan over bozen en goeden” (Mattheus 5:45). “ God is liefde” (1 Johannes 4:16).etc. Vanuit dat licht krijgen de woorden over de toorn en wraak van God het karakter van de verontwaardigde liefde en blijken alleen te mogen worden verstaan als de keerzijde van zijn grote bewogenheid voor ons welzijn. Het antwoord op die vraag geeft Jezus zelf in een heel opvallend klein gesprek met Pilatus: Jezus zegt: Je moet daarvoor wel zelf in de waarheid zijn. Pilatus was wel geboeid, geïnteresseerd in Jezus. Deze man is anders dan anderen. Zijn vrouw had hem nog gewaarschuwd. Hij wilde meer weten. Hoe zit dat met die Koning der joden. Ben jij dat, vraagt hij aan Jezus, en dan zegt Jezus maar één ding: Alleen wie uit de waarheid is hoort mijn stem. Daar staat diezelfde uitdrukking – echt dat herkennen, Hem zien achter zijn woorden, de Koning van ons hart. Maar alleen als je uit de waarheid bent. Ik moest aan dat woord denken toen ik deze week het boekje las van Lorne Cunningham. Het heet: Is dit echt van U, Heer? En hij vertelt het opmerkelijke verhaal van Youth with a Mission. Lorne Cunningham is de oprichter. Hij was in Heidebeek, en mijn vrouw en ik waren uitgenodigd, luisterden naar hem en kregen dat boekje. Zijn levensgeschiedenis. Eigenlijk één grote illustratie van wat het betekent om de stem van de Heer te horen. Het begon met een soort droombeeld dat Lorne kreeg op 20-jarige leeftijd n.a.v. een landkaart die aan de wand hing. Hij zag ineens golven op de kusten van alle werelddelen afkomen, en langzaam veranderden die golven in golven van jonge mensen die op alle kusten van alle werelddelen aan kwamen golven met de boodschap van het evangelie. Nu vandaag heeft YWAM letterlijk 10.000en jongeren in dienst die het evangelie uitdragen over heel de wereld. Maar toen hij dat visioen kreeg, vroeg hij: Is het van U, Heer? En dat vind ik heel reëel. Niet alles wat zomaar in ons opwelt of wat ons op verrassende wijze overkomt of via een woord of inval op ons toekomt is van God. Er zijn mensen die permanent stemmen horen. Naast het feit dat de boze flink gebruik maakt van influisteringen, is stemmen horen het ook nog een psychische ziekte. Wanneer weet ik nu of iets de stem van God is? Nu daarover gaat dit boekje – en Loren zegt in zijn boek 3 punten te hebben ontdekt: bevrijding, reiniging, openheid. 1. Je moet eerst met volmacht de duivel verjagen, je moet gezag nemen over de vijand; 2. je moet daarna gaan door een weg van reiniging (Ps. 139 slot), het opzij schuiven van eigen ideeën; 3.dan stil zijn, open zijn, en luisteren. Be still, for I am God! Bij al die punten moest ik weer denken aan Pilatus, en Jezus’ woord aan Pilatus: Alleen wie uit de waarheid is, hoort naar mijn stem. Je hoort die niet zomaar. Het is alsof Jezus tegen Pilatus zegt: Je bent nog een gebonden mens! Zolang je de boze vaste voet geeft in je leven, en je beheerst wordt door geesten en machten, die niet uit God zijn, zal je mijn stem niet horen.
Gezag nemen over de vijand is het eerste, door te zeggen: verlos mij van de boze. Sterker, zeg het met volmacht: Weg in de naam van Jezus! Dan zul je wel merken of er iets is dat je weg wil trekken van de waarheid. Die macht moet eerst verbroken worden. Dan: reiniging, het tweede. Ik moet altijd denken aan Elia, wat die door moest maken. Voor hij stil kon worden voor God. De macht van Baäl was verbroken op Karmel. Toen die tweede stap. Kwam er eerst een heel diep reinigingsproces op de weg naar Horeb in de woestijn. Zijn twijfel Zijn angsten Zijn zelfbeklag Alles wat het horen naar de stem onmogelijk maakt. Als hij daar doorheen geleid is – 1 Koningen 19 - dan komt de Heer op hem toe in het suizen van een zachte stilte. De stem van de stilte. Zo vertaalt Buber. De stilte die ons stil maakt voor God. Ps. 46. Be still for I am God. Dan gaat God spreken, en Elia hoorde de stem. Alleen wie uit de waarheid is, hoort naar mijn stem. Ja vaak moet er eerst in ons nog iets gebeuren voor wij echt horen wat de Heer ons zeggen wil. Verlos ons van de Boze. Create in me a clean heart. Heer, zuiver mijn diepste verlangens en bedoelingen, en maak mij stil voor U. En God gaat spreken. Want, wij hebben het gezongen: Hij spreekt nog altijd voort. Tenslotte 3.Wat werkt het uit? 1.Zoals boven gezegd: het stelt heel ons leven in een ander licht: we leven het nu voor het aangezicht van God. Laten ons door Hem leiden. Denk aan de Psalmen . Heel het leven ligt daar open voor het aangezicht van God en de dichter treedt in gesprek. Over alles wat hem beweegt. Soms in gevecht. Hij kan de stem van God niet horen. Dan bidt hij : zend Heer uw licht en waarheid tot mij( Psalm 43: 3). 2. Leiding (Psalm 86:11 Leer mij Here uw weg, 25:12 God zal zelf zijn Leidsman wezen, leren hoe hij wandelen moet..) 3. Inschakeling De voorbeelden in de Bijbel zijn legio. Denk aan Elia. Hij wordt weer ingeschakeld. Denk aan Paulus: hij wordt een instrument in Gods hand. Denk aan Lorne Cunningham: met veel vallen en opstaan, God gaat hem gebruiken. Dat is de uitwerking. De schapen horen mijn stem - en wat gaan ze dan doen? Zij volgen de Herder waar Hij hen ook heen leidt.
Op grazige weiden, maar ook soms in donkere dalen., als alleen nog maar zijn stok en zijn staf ons geleiden. De uitwerking is dus: navolging en gehoorzaamheid. Niet als plicht of wet, maar blij – altijd blij omdat Hij er is – en omdat Hij niet rust voor Zijn werk klaar is! Eerst verkondiging van het Evangelie aan alle volkeren, en dan de totale wederopbouw van alle dingen, en intussen – overal voortekenen – eerstelingen zaaien van de oogst die komt! In de opbouw van gezinnen en culturen die nu niet langer in het teken staan van de Boze van Babylon, maar een voorglans tonen van het nieuwe Jeruzalem. Kortom: horen naar de stem van de Goede Herder is heel belangrijk, een derde dimensie – het werk van de Geest. Stel je open voor dit werk van de Geest – en leer met Samuel toen hij nog heel klein was, en het woord des Heren schaars was, toen hij voor het eerst de stem hoorde – zeggen: Spreek Heer want uw knecht hoort.
