IGNALEMENT >> NIET TEGEN ELKAAR ZEUREN, MAAR DE PROBLEMEN OMHOOG BRENGEN

3

IGNALEMEN

PERIODIEK BRANCHEMAGAZINE VAN

12e jaargang september 2003

>> NIET TEGEN ELKAAR ZEUREN, MAAR DE PROBLEMEN OMHOOG BRENGEN <<

TOM FRANSEN

Te circuleren aan:

Retour aan:

PAGINA 2

INTERVIEW TOM FRANSEN

PAGINA 6

WEINIG ZIEKTEVERZUIM

PAGINA 10

SIGNALEN ECONOMIE OP ROOD

PAGINA 14

PRESTATIEDRANG KENMERK TOPVERKOPERS

PAGINA 20

PIM WIESKE WINT GOLFTOURNAMENT

PAGINA 27

WAT DOEN WE MET CHINA?

PAGINA 31

KANSEN IN KOSTENREDUCTIE

PAGINA 33

PLANTOWNER, WHERE’S YOUR SUPPORT?

PAGINA 39

HET GEZICHT VAN BIOTECHNOLOGIE

PAGINA 43

EUROPEES INKOPEN IN DE ZORG

PAGINA 44

INZET DEFIBRILLATOREN SPAART LEVENS

Interview

Niet tegen elkaar zeuren, maar de problemen omhoog brengen INTERVIEW TOM FRANSEN Tom Fransen is per november 2003 twee jaar federatievoorzitter van FHI. Volgens de huidige statuten zou hij dit najaar moeten aftreden. Gaat dat ook gebeuren? Die vraag zullen uiteindelijk de leden moeten beantwoorden. In elk geval is het nu een geschikt moment om Fransen een aantal vragen voor te leggen en hem te verleiden zich uit te spreken over verleden, heden en toekomst van de federatie van technologiebranches, al was het maar omdat hij toch verantwoording dient af te leggen aan de leden…. Het Signalement-interview is deze keer een gesprek met de voorzitter.

Wie is Tom Fransen? ‘Ik ben meer een doener dan een prater’ is zijn eerste reactie. Toch praat hij verder. ‘Van jongs af aan heb ik een primaire liefde voor ambachten.’ Wie weet heeft van Tom’s verhalen over het bereiden van wijn en jenever en wie zijn eigenhandig gerestaureerde huizen heeft gezien begrijpt wat hij bedoelt. ‘Zorgen en regelen in mijn eigen omgeving, als familiemens, daar houd ik van. Daarbij wil ik niet streven naar materieel gewin. In dat opzicht ben ik niet veeleisend. Het is niet goed om het onderste uit de kan te willen hebben.’ Bijna twee jaar voorzitterschap FHI, hoe is dat bevallen? ‘Als echte brancheman heb ik me als een vis in het water gevoeld, ook al zijn er veel onverwachte dingen op me af gekomen. Ik ervaar dit voorzitterschap zeker als een heel belangrijke functie, waarbij ik het voordeel heb gehad er langzaam naar toe te zijn gegroeid via allerlei andere functies die ik sinds de tachtiger jaren van de vorige eeuw binnen de branche heb vervuld. De eerdere ervaringen die ik had opgedaan in de vereniging werden in de afgelopen periode bevestigd. Als vereniging is FHI nog steeds dezelfde als het ‘oude’ Het Instrument. Maar de tijden veranderen. De organisatie moet daarin meegroeien, flexibel zijn en een ongelooflijke hoeveelheid externe invloeden verwerken. Dat vind ik een interessant proces. Het is daarbij de kunst om de goede dingen overeind te houden, zoals de beurs HET Instrument, die heeft nog steeds, ook internationaal, een geweldig goede naam.’ Hoezo geen prater, denk je even als interviewer. En Tom rondt af: ‘Het is een goede, in economisch opzicht moeilijke, periode geweest waarin ik met veel plezier voorzitter ben geweest.’

2

SIGNALEMENT september 2003 <<

Voordat u federatievoorzitter werd was u al langer actief in het branchebestuur. Is voorzitter zijn van de federatie anders dan het branchevoorzitterschap van Industriële Automatisering? Een heel resoluut antwoord volgt. ‘Het is heel anders. In het federatiebestuur ben je meer faciliterend, bestuurlijk en organisatorisch bezig en verantwoordelijk, vooral als voorzitter. Deelnemen in een branchebestuur ligt ook dichter bij je eigen bedrijfsbelang dan het federatievoorzitterschap. Je kunt vaak direct aanwijzen welk voordeel het voor jouw bedrijf heeft dat je deel uitmaakt van een branchebestuur, overigens zonder dat het ten koste gaat van integriteit van bestuurders. Je zit in zo’n bestuur steeds met branchegenoten en je wisselt dus veel kennis en ervaring uit over wat er in je eigen markt aan de hand is. Dat gebeurt in het federatiebestuur toch wat minder.’ Ziet u vanuit uw voorzitterschap van de federatie veel verschillen tussen de vier branches van FHI? ‘Zeker, de mix die we hebben ontwikkeld van collectieve marketing, belangenbehartiging en dienstverlening wordt per branche duidelijk verschillend ingevuld.

’De beurs HET Instrument, die heeft nog steeds, ook internationaal, een geweldig goede naam.’

De branche Medische Technologie kijkt vooral naar de belangenbehartiging en de lobby die daar bij hoort. Laboratorium Technologie vindt de beurzen en roadshows belangrijk. Waarom dat zo is, is goed te begrijpen als je de verschillen van markten ziet. Zorg, industrie en life sciences zijn totaal verschil-

lende markten. Wat ik zelf heel interessant vind, is te zien hoe de techniek en technologiemarketing toch de bindende factor is en blijft tussen de branches. Vaak zie je in de ’In de vergaderingen is weinig plaats voor filosofische beschouwingen en dat is goed, zo is onze club.’ verschillende branches vergelijkbare marktontwikkelingen die zich voltrekken in verschillende fases. Zo hebben we, tien, vijftien jaar geleden, in de branche Industriële Automatisering een fusie- en overnamegolf zien komen vanuit de VS, die op vrijwel dezelfde wijze een paar jaar later ook de laboratoriumbranche overkwam. Als je daar oog voor hebt kun je erg veel van elkaar leren en beter inspelen op ontwikkelingen.’ Twee jaar geleden startte u uw voorzitterschap onder het motto ‘kwaliteit en betrouwbaarheid’. Zijn daar nu resultaten van aan te wijzen? ‘Ja, daar zijn we op hevige problemen gestoten.’ Even een aarzeling. Hoeveel details moet je geven over problemen die achter je liggen. ‘Er zaten wat dingen structureel fout. In het verlengde van wat ik eerder zei, de tijden veranderen en soms zijn structuren niet mee veranderd of net even niet helemaal goed neergezet. Het vraagt dan veel energie om alles weer in het juiste spoor te krijgen. Dat proces is nu bijna afgerond. De veranderingen die zijn doorgevoerd worden dit najaar vastgelegd in nieuwe statuten. De leden hebben gezien hoe de hele financiële verantwoording is verbeterd en de doelstellingen worden nu steeds helder geformuleerd en, nog belangrijker, ook gerealiseerd. Het bestuurlijk/organisatorische deel is vrijwel afgerond. Nu ligt de aandacht weer vol-

Interview

ledig daar waar ik eigenlijk wilde beginnen: het versterken van de relatie met en tussen de leden. De invoering van een adequaat relatiemanagementsysteem is vertraagd op gang gekomen. Daar staat tegenover dat ik er eigenlijk wel een beetje trots op ben dat het bureau nu alle uren van de medewerkers kan verantwoorden via een eigen registratiesysteem, waarmee elk project financieel geëvalueerd wordt. Ik denk dat geen enkele brancheorganisatie in Nederland dat heeft.’ U hebt in het verleden het FHI-bureau wel eens gekenschetst als ‘projectenbureau’. Wat bedoelde u daarmee? Moet dat veranderen? Fransen bewijst weer eens zijn historisch besef. ‘Het bureau en eigenlijk heel de federatie is enorm taakgericht, activiteitgedreven. Dat heeft te maken met onze oorsprong: het organiseren van de beurs HET Instrument. Bestuurlijk merk je ook dat feitelijkheden steeds drijfveer zijn. In de vergaderingen is weinig plaats voor filosofische beschouwingen en dat is goed, zo is onze club.’

’In goede en slechte tijden zoekt ons soort bedrijven elkaar iedere keer weer op.’

Een aantal jaren geleden formuleerde het federatiebestuur als doelstelling voor FHI ‘minder afhankelijkheid van beursactiviteiten en meer evenwicht richting belangenbehartiging en dienstverlening voor de leden’. Hoe loopt dat nu? Merken de leden dat hun contributie rendement oplevert? Dit is duidelijk één van de moeilijkere vragen voor de voorzitter met zijn historie van activiteit gedrevenheid. ‘Via ons lidmaatschap van MKB-Nederland is er veel gebeurd voor individuele leden. Het is moeilijk om dat soort zaken in algemene termen te communiceren. Een aantal voorbeelden is te noemen: de betalingsproblematiek die we samen met MKB hebben aangepakt, het verpakkingconvenant waarvoor het bureau verplichtingen van de leden overneemt, de problematiek van strijdige regels, versterking van het innovatiebeleid en de instroom in technisch onderwijs. De uitdaging is echter onze organisatie zo in

te richten en te onderhouden dat we in allerlei bijeenkomsten niet tegen elkaar gaan zeuren, maar de problemen die we als ondernemers tegenkomen omhoog brengen, naar een niveau waarop er iets aan gedaan kan worden. Overigens blijkt uit de telefonische vragen die het bureau krijgt dat veel leden de weg naar de dienstverlening en de belangenbehartiging goed kennen. Vanuit het bureau hoor ik dat het wel steeds dezelfde leden zijn die daar gebruik van maken, die ervaren dat blijkbaar als nuttig. Nu is het de kunst om de leden die deze weg nog niet hebben ontdekt de voordelen te doen ervaren.’ Hoe ziet de toekomst van FHI eruit volgens de voorzitter? Moet gestreefd worden naar ledengroei? ‘Groei moet je per definitie nastreven’ vindt de FHI-voorman. ‘Echter nooit ten koste van de bestaande leden. Ik zie zelf niet zo’n nut en noodzaak in het starten van een actie om individuele bedrijven te benaderen om lid te worden. Ik geloof meer in het binden van nieuwe groeperingen van bedrijven die in onze markten actief zijn. Zoals is gebeurd met de Development Club, de VLW, leveranciers van weeginstrumenten en nu weer actueel is in de medische branche voor de medisch speciaalzaken en in elektronica voor de groep van microsysteem- en nanotechnologie. De vier branchebesturen en het federatiebestuur zijn het er beleidsmatig over eens dat elke uitbreiding van leden en activiteiten moet passen bij de bestaande positie van de vier branches in de markt. Elke nieuwe groep wordt gekoppeld aan één van de vier branches. Is die verbinding er niet, dan zeggen we als federatiebestuur gewoon nee tegen een aanvraag.’ Overigens ziet Fransen een rooskleurige toekomst voor FHI als brancheorganisatie. ‘In goede en slechte tijden zoekt ons soort bedrijven elkaar iedere keer weer op. Het samen sterk principe is diep geworteld in de vereniging en geeft een enorm stevige basis.’ U bent kortgeleden toegetreden tot het bestuur van MKB-Nederland. Kunt u iets vertellen over uw eerste ervaringen daar? Lukt het u om op dat niveau iets te bereiken voor de leden? Tom heeft MKB-Nederland vooral ervaren als een erg diverse club. ‘Je komt van alles tegen, van begrafenisondernemers tot bloemisten en technologiebranches zoals wij. Wat je wel snel merkt is dat je vrij dicht

bij de macht zit. Je kunt als MKB bestuur elke minister of de minister president zo aanspreken. MKB-Nederland is goed op de kaart gezet door Hans de Boer. Zijn opvolger Loek Hermans heeft erg veel contacten in de politiek en in de departementen. Daar moeten we ons voordeel mee kunnen doen in de toekomst. MKB-Nederland heeft technologie op dit moment hoog op de agenda staan. Voor ons is dat een goede basis. Als koepelorganisatie heeft men op dit terrein veel in te halen. Men wil ons daarom graag naar voren schuiven.’ De FHI voorzitter zegt zich wel eens te storen aan branchevertegenwoordigers die zich soms letterlijk met hun ellebogen naar voren dringen om maar in de aandacht te komen van deze of gene hoogwaardigheidsbekleder. Verwacht dergelijk gedrag niet van hem. Een dezer dagen is er een evaluatiegesprek gepland betreffende het lidmaatschap van FHI bij MKB-Nederland, met de voorzitters van beide organisaties en de bureaudirecties. Hoe kijkt u aan tegen de economische ontwikkeling en de positie van de FHI bedrijven? Ook hier ziet de voorzitter veel diversiteit. ‘De bedrijven die afhankelijk zijn van industriële investeringen wachten nu al wel erg lang op herstel. Veel van onze leden zitten aan het eind van de cyclus, met name in de industriële automatisering. De medische branche doet het echter lang niet slecht en in de laboratoriumtechnologie profiteren sommige leden ook van de toegenomen virusproblematiek. Elektronica zit echt nog in een dip, zoals we niet eerder gekend hebben in die branche en het is de vraag waar we als Nederland straks staan met onze productie-industrie.’ Niettemin heeft Fransen een onwrikbaar vertrouwen in de ondernemersgeest van de FHI leden. ‘In onze branches barst het van goed ondernemerschap. ’Als ik nu nog twee jaar mee mag bouwen in een lekker zittende jas, met goed gereedschap, dan zeg ik geen nee.’

Op dit moment zijn we als branchebesturen, federatiebestuur en bureau een project aan het definiëren om dat ondernemerschap

>> september 2003 SIGNALEMENT

3

Arbeidsmarkt en regelgeving

NIET TEGEN ELKAAR ZEUREN, MAAR DE PROBLEMEN Vervolg van pagina 3, Interview Tom Fransen

weer te mobiliseren. Het is de bedoeling om met elkaar te kijken waar onze sterkten en zwakten zitten en hoe we straks als de economie weer aantrekt goed aan de bak kunnen komen.’ Hoe lang blijft u nog voorzitter van FHI? ‘Mijn termijn van twee jaar zit er in november op.’ U heeft iets gezegd over een statutenwijziging. Op het federatiecongres van 2002 heeft u van de leden zelfs fiat gekregen een en ander voor te bereiden…. ‘Ja, klopt. Kan ik inmiddels natuurlijk wel iets over zeggen. Het federatiebestuur gaat aan de leden voorstellen het penningmeesterschap nu definitief los te koppelen van de bureaudirectie.

OMHOOG BRENGEN

Hadden we feitelijk al gedaan, maar moet ook statutair worden geregeld. Daarnaast is het voortdurend rouleren van het voorzitterschap niet goed bevallen, terwijl we toch graag willen voorkomen dat er onevenwichtigheid is tussen de branches. Nu wordt voorgesteld de termijn van de federatievoorzitter te verlengen tot vier jaar. Tegelijkertijd is het de bedoeling dat er geen binding meer is tussen de federatievoorzitter en één van de vier branches. Het federatiebestuur gaat dan weer uit vijf mensen bestaan, de vier branchevoorzitters plus een onafhankelijke federatievoorzitter. Ik heb zelf desgevraagd toegezegd dat ik bereid ben een termijn van vier jaar vol te maken en de binding die ik nu nog heb met de branche Industriële Automatisering op te geven.

Als de vier branchebesturen daarmee akkoord gaan, gaat dat voorstel naar het federatiecongres op 27 november. Definitief afscheid nemen in 2005 lijkt mij persoonlijk heel mooi. Ik heb er nu twee jaar ‘reparatiewerk’ opzitten, als ik nu nog twee jaar mee mag bouwen in een lekker zittende jas, met goed gereedschap, dan zeg ik geen nee.’

Groen licht voor verpakkingsconvenant De Milieucommissie van het Europees Parlement heeft ingestemd met het verpakkingsconvenant van Nederland. De milieuafspraken tussen de betrokken partijen zijn voldoende. Aparte Haagse wetgeving is niet noodzakelijk. Alle partijen in de commissie stemden voor een flexibele uitvoering van de herziene Europese richtlijn voor verpakkingen. Zolang de lidstaten maar aan de milieudoelstellingen van de richtlijn voldoen, hoeft van het

parlement het convenant niet te worden vervangen door wetgeving. Het jongste convenant dat in december is vastgesteld en van kracht is tot eind 2005, moet ertoe leiden dat 70% van de verpakkingsmaterialen wordt hergebruikt. Het convenant is ondertekend door brancheorganisaties en bedrijf- en productschappen. Daarmee zijn 250.000 bedrijven in Nederland aan de doelstelling gebonden. BRON: STAATSCOURANT 23-05-2003

Werkgever steeds meer aansprakelijk Als werkgever wordt u steeds vaker aansprakelijk gesteld voor letsel of ziekte van uw medewerkers. U bent aansprakelijk tenzij u het tegendeel kunt aantonen. De toenemende aansprakelijkheid geldt ook voor beroepsziekten als RSI (muisarm), OPS (schilderziekte) en asbestose. Daarnaast is de kans groot dat u als werkgever op korte termijn ook aansprakelijk bent in gevallen van stress en burn-out of zelfs voor de gevolgen van mobiel telefoneren. Ook worden claims steeds hoger door de afkalvende sociale voorzieningen in Nederland.

4


Aansprakelijkheidsverzekeraars zullen zich beraden op de toekomst. Risico’s zullen eerder als ‘niet verzekerbaar’ worden betiteld en acceptatienormen zullen strenger worden. Polisvoorwaarden worden verscherpt. Wat dit op de lange termijn betekent, is moeilijk in te schatten. Het advies is in ieder geval om preventie meer dan ooit serieus te nemen. Daarmee staat u niet alleen sterker bij eventuele claims, maar heeft u ook de grootste kans dat u zich adequaat kunt verzekeren. BRON: NOTABENE, NVG, APRIL 2003

Elektronische handtekening De elektronische handtekening die aan bepaalde betrouwbaarheidseisen voldoet, is sinds half mei 2003 wettelijk gelijk gesteld aan een papieren handtekening. Dat is geregeld in de Wet elektronische handtekeningen, een uitwerking van een Europese. Een elektronische handtekening zal te verkrijgen zijn bij een certificatiedienstverlener. Deze garandeert dat het bericht daadwerkelijk afkomstig is van een bepaald persoon, dat het bericht onderweg niet is gewijzigd en dat niemand het bericht heeft kunnen lezen. BRON: STAATSCOURANT 20-05-2003


Nieuwe wet tegen spam per 31 oktober Op 31 oktober aanstaande gaat een gewijzigde Wet op de telecommunicatie in werking. De nieuwe wet bevat regels tegen spam, het verzenden van grote hoeveelheden ongewenste e-mail of sms. Vanaf 31 oktober moeten alle partijen eerst toestemming vragen voordat ze sms-jes of e-mails met commerciële boodschappen mogen versturen. Ook op andere terreinen wordt de consument door deze wet meer beschermd.

Aanbieders van communicatiediensten moeten zich verplicht aansluiten bij een geschillencommissie. Voor klanten moet het gemakkelijker worden prijs en kwaliteit te vergelijken. Verder wordt het voor aanbieders van communicatiediensten verplicht om bepaalde zaken contractueel vast te leggen, zoals het recht om kosteloos op te zeggen bij een verhoging van tarieven.

Hoe de anti-spamregels gehandhaafd gaan worden is nog onduidelijk. De OPTA en het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) zijn aangewezen als toezichthouder op de herziene Telecommunicatiewet. E-mailmarketingbedrijven pleiten voor een grote mate van zelfregulering, waarbij een lijst van ’respectabele’ mailverzenders wordt opgesteld. De meeste internetproviders zijn voor een hardere aanpak. BRON: KVK 22-8-2003

Dubbele betalingsmoraal speelt bedrijfsleven parten Het Nederlandse bedrijfsleven meet met twee maten als het aankomt op het betalen van facturen. Meer dan een derde van de bedrijven legt zijn debiteuren een kortere betalingstermijn op dan zij zelf hanteert. Dat blijkt uit onderzoek naar het betalingsgedrag van ondernemers dat Intomart uitvoerde in opdracht van Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland (GGN). Deze dubbele moraal zet echter niet al te veel zoden aan de dijk, want een kwart van de facturen wordt te laat betaald.

Het voldoen van de factuur blijkt voor veel bedrijven een tijdrovende klus. Intomart stelde vast dat het niet op tijd betalen van de factuur vooral komt omdat er een discussie over de factuur ontstaat. Dat is bij 52% van de ondervraagde het geval. Bijna een op de tien bedrijven betaalt standaard te laat, om op die manier een rentevoordeel te creëren. Daarnaast blijkt dat het verstrekken van korting op de factuur in 64% van de gevallen leidt tot snelle betaling.

Ook speelt de huidige recessie geen positieve rol. Een op de drie ondernemers kampt met het probleem dat meer dan 30% van de facturen te laat betaald wordt. Tevens is bij een op de vijf bedrijven meer dan 2% van de omzet oninbaar gebleken. Daarbij geven ondernemers aan dat zij verwachten dat het aantal oninbare vorderingen nog verder zal stijgen. BRON: GGN, 26 MEI 2003

Meldpunt Strijdige Regels tot 1 oktober open

Tanken met de lease-auto

Via het Meldpunt Strijdige Regels kunt u de overheid laten weten welke wetten en regels uw bedrijfsvoering belemmeren. In twee maanden tijd hebben ondernemers in Nederland inmiddels ruim 400 knelpunten in de regelgeving gemeld bij het Meldpunt Strijdige Regels.

Op basis van de uitspraak van het Europese Hof kan worden geconcludeerd dat werkgevers de BTW op brandstof die hun werknemers met een tankpas hebben getankt, niet meer in aftrek mogen brengen.

De onuitvoerbaarheid van regels blijkt vooral van toepassing op het midden- en kleinbedrijf. Het Meldpunt Strijdige Regels werd in mei van dit jaar opgericht door het ministerie van Economische Zaken (EZ) en werkgeversorganisatie MKB-Nederland.

Staatssecretaris van Economische Zaken Karien van Gennip en de voorzitter van MKB-Nederland Loek Hermans hebben op verzoek van het bedrijfsleven besloten het meldpunt een maand langer open te houden. Ondernemers kunnen concrete knelpunten nog tot 1 oktober melden. Voor meer informatie kunt u bellen met 0800-8642468 of kijk op www.strijdigeregels.nl. BRON: KVK 20-8-2003

Het laten rijden met lease-auto’s wordt voor de werkgever hierdoor duurder als de werknemers zelf tanken met een tankpas. Hoe de belastingdienst met deze uitspraak in de praktijk zal omgaan is nog niet duidelijk. BRON: NIEUWSBRIEF JUNI 2003, CROP REGISTERACCOUNTANTS EN BELASTINGADVISEURS


5


Weinig ziekteverzuim bij FHI-bedrijven MELDINGSFREQUENTIE

EN

WAO-INSTROOM

LICHT TOEGNOMEN

ArboNed heeft de Periodieke Brancherapportage over de periode 1 juli 2002 tot en met 30 juni 2003 voltooid. Geconcludeerd kan worden dat FHI goed blijft presteren. Het ziekteverzuim ligt bij de FHI-bedrijven nog steeds ruim onder het gemiddelde. Opmerkelijk is dat er wel frequenter dan elders wordt gemeld: adequate melding loont blijkbaar.

Groei aangesloten bedrijven Het aantal leden van FHI dat een contract heeft met ArboNed bedraagt 133. Bij deze leden zijn 2913 werknemers werkzaam. 74% van de aangesloten leden heeft een verzuimverzekering afgesloten, tegen ruim 60% van alle klanten van ArboNed. Ziekteverzuim en WAO Het verzuimpercentage exclusief vangnet bij de aangesloten leden bedraagt 3,8% en ligt onder het CBS-gemiddelde voor de Groothandel (4,3%). De meldingsfrequentie bedraagt 1,14. De WAO-instroom (de kans dat een werknemer ooit langer dan één jaar ziek wordt) komt uit op 0,78% en ligt onder het landelijk niveau van de metaal- en elektrotechnische industrie.

Ziekteverzuim De verschillende gegevens hebben betrekking op de bedrijven die gedurende de hele periode 1 juli 2002 tot en met 30 juni 2003 een contract met ArboNed hadden. Het totale verzuimpercentage van de FHI-bedrijven was nu met 4,5% iets lager dan in de periode 1 januari / 31 december 2002: 4,6%. De meldingsfrequentie liep op van 1,14 naar 1,16%.

Verzuimoorzaken Van het langdurig verzuim wordt 27% veroorzaakt door klachten aan het bewegingsapparaat en 17% door psychische klachten. In de afgelopen jaren is in dit verzuimbeeld weinig verandering gekomen. Bedrijven en werknemers

Verzekeraars Het percentage bij ArboNed aangesloten bedrijven dat een ziekengeldverzekering heeft afgesloten bedraagt ruim 63%. Bij deze klanten werkt 38% van het aantal onder contract gebrachte werknemers. Voor leden van FHI is dat respectievelijk 74% en 53%.

6


WAO – instroom In deze paragraaf worden cijfers gepresenteerd over zowel de kans dat iemand die ziek is één jaar of langer ziek blijft (= aantal zieken ≥ 52 weken op 100 verzuimers) als de WAO-instroom (de kans dat een werknemer één jaar of langer ziek wordt = het aantal zieken ≥ 1 jaar op 100 werknemers).


Ontwikkeling van het ziekteverzuim Om een goed beeld te krijgen van hoe het verzuim zich bij de ArboNed klanten ontwikkelt, worden naast de verzuimcijfers over het totale klantenbestand van ArboNed ook de cijfers gegeven voor de groep klanten die over een periode van meerdere jaren een contract met ArboNed heeft, de zogenaamde constante groep. Deze constante groep neemt per jaar als gevolg van contractbeëindigingen steeds iets af, waardoor de cijfers enigszins kunnen afwijken van de vorige brancherapportages. Cijfers zijn gecorrigeerd voor gedeeltelijke ao en vangnet * *Sector CBS: Groothandel ** Sector UWV: Metaal- en Elektrotechnische bedrijfstakken. De cijfers over 2002 zijn een schatting op basis van de volumeontwikkelingen bij UWV-GAK

ArboNed ontwikkelt ”Verzuim-on-line” Met 56.000 bedrijven en 1,16 miljoen werknemers en een omzet van 135 miljoen euro, behoort ArboNed tot één van de grootste arbodienstverleners. Op dit moment maken zo'n 130 leden met in totaal 3000 werknemers gebruik van de diensten van ArboNed. Het verzuim bij deze leden ligt tussen de 3,5 en 4% (landelijk 5,5%). Ook de WAO-instroom ligt beduidend onder het landelijke gemiddelde. Hiermee is aangetoond dat we een relatief gezonde bedrijfstak zijn en aandacht voor verzuim haar vruchten afwerpt. ArboNed werkt daarom al geruime tijd met een reïntegratieprogramma waarin met gespecialiseerde reïntegratiebedrijven op het gebied van fysieke en psychische klachten, arbeidsconflicten, arbeidsbemiddeling en verkorting van wachtlijsten nauw wordt samengewerkt. In een speciale reïntegratiecentrale wordt het gehele traject behandeld, dit levert de ondernemer gemiddeld een besparing van een dag werk op. De reïntegratieprogramma's schelen gemiddeld enkele weken verzuim. Geeft de ondernemer een zogenaamde préautorisatie af voor het inzetten van deze programma's dan wordt er nog eens 1 tot 2 weken extra verzuim teruggewonnen.

Arboned is steeds onafhankelijk gebleven van grote verzekeraars en kan systemen ontwikkelen die de ondernemers (en dus ook werknemers) ten goede komen zonder slechts één broodheer te dienen, terwijl de afspraken met inkomensverzekeraars, waaronder ASR, kunnen worden nagekomen. Zo kan al enige jaren ziekmeldingen elektronisch worden doorgegeven (makkelijk en betrouwbaar). Met ingang van 2004 wordt daar Verzuim-On-Line aan toegevoegd, waarmee de ondernemer via internet op elk moment de actuele informatie over het verzuim kan bekijken. Nieuw in 2004 is ook de preventiescan, waarbij binnen een dagdeel problematisch

verzuim in een onderneming wordt geanalyseerd en van een aanpak voorzien. Bedrijven die een contract hebben met ArboNed worden binnenkort uitvoerig geïnformeerd. FHI en ArboNed hechten grote waarde aan de inmiddels jarenlange samenwerking. Zij zien het als een gezamenlijk belang dat zo veel mogelijk leden van deze samenwerking profiteren, zodat arbeidsrisico's en verzuim nog effectiever bestreden kunnen worden. Het is daarom nu een goed moment (de meeste arbocontracten van andere arbodiensten worden per 1 oktober stilzwijgend verlengd) om zich nog eens te bezinnen op een eventuele overstap naar de dienstverlening van ArboNed. Als stimulans ontvangen leden die dit met ingang van 2004 doen een korting van 4% (exclusief diensten die door derden worden geleverd, zoals speciale reïntegratieprogramma's). Nadere informatie over Arboned, Verzuim on-line of de preventiescan via FHI, A. Meijer, 033-4657507.


7


Wijziging regeling personeelskortingen In de praktijk komt het vaak voor dat werknemers producten uit het eigen bedrijf met korting kunnen kopen. Deze korting vormt in beginsel belastbaar loon in natura, maar terzake geldt een vrijstelling. De toepassing van deze vrijstelling voor loonbelasting en sociale verzekeringspremies is aan bepaalde regels gebonden. De regeling is onlangs gewijzigd.

nemen naar de twee volgende jaren. Dit betekent dat een werknemer in het derde jaar een korting kan krijgen van maximaal € 1.350,-.

Producten uit het eigen bedrijf konden vroeger belastingvrij worden verstrekt mits:

Dit is met name van belang als de werkgever handelt in duurzame consumptiegoederen (auto’s, meubels, huishoudelijke artikelen en elektrische apparaten), maar ook bijvoorbeeld voor reisbureaus.

HEDEN:

• De werknemer ten minste de integrale kostprijs plus de omzetbelasting (BTW) betaalde; en

50% Korting

• Niet méér werd gekocht dan een werknemer met een vergelijkbare gezinssituatie normaal op jaarbasis gebruikt of verbruikt.

Een onbelaste korting is nu mogelijk voor zover de korting niet hoger is dan 20% van de waarde van het product in het economische verkeer en de korting per jaar niet meer bedraagt dan € 450,-.

De regeling was niet van toepassing op geldleningen. De begrippen ‘integrale kostprijs’ en ‘normale gezinsconsumptie’ bleken in de praktijk moeilijk hanteerbaar. De staatssecretaris heeft de regeling daarom met terugwerkende kracht tot 1 januari 2003 vereenvoudigd.

De eis dat het om branche-eigen producten van de werkgever moet gaan blijft bestaan, evenals de uitsluiting van geldleningen.

Uiteraard moet de werknemer dan al twee volle jaren bij de werkgever in dienst zijn geweest en de korting nog niet eerder hebben benut. Op grond van het overgangsrecht kan een werkgever in 2003 kiezen tussen het oude en het nieuwe systeem.

BRON: NIEUWSBRIEF JUNI 2003, CROP Als een werknemer de € 450,- in een jaar niet ten volle benut kan hij het restant mee-

REGISTERACCOUNTANTS EN BELASTINGADVIseurs

Branchepremie WAO komt in 2004 Sinds begin dit jaar zijn kleine werkgevers verlost van Pemba. U en uw collega-ondernemers betalen daardoor allemaal dezelfde WAO-premie. Tijdelijk, want vanaf 1 januari 2004 wil het kabinet de hoogte van de WAO-premie per branche vaststellen. U krijgt straks ook eenmalig de mogelijkheid om eigenrisicodrager te worden.

Het kabinet hoopt dat werkgeversorganisaties in die branches werkgevers zullen ondersteunen bij het opzetten en uitvoeren van verzuimbeleid.

Sinds 1 januari 2003 geldt de Wet premiedifferentiatie en marktwerking bij arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (Pemba) niet meer voor kleine werkgevers.

Eigenrisicodrager Het wetsvoorstel geeft kleine bedrijven ook eenmalig de mogelijkheid om eigenrisicodrager te worden. Dit is vooral interessant voor werkgevers die zelf geen WAO-instroom hebben, maar daarmee in hun branche een uitzondering zijn. Als u zo’n eigenrisicodrager wilt worden, kunt u per 1 juli 2004 zelf gedurende vijf jaar de lasten dragen van eventuele arbeidsongeschiktheid binnen uw bedrijf. In ruil betaalt u dan uitsluitend de basispremie en geen gedifferentieerde premie. Een verzoek hiervoor moet dertien weken van tevoren worden ingediend. Daarom zult u in de praktijk vóór 1 april 2004 een besluit genomen moeten hebben. BRON: DE PERSONEELSADVISEUR, NUMMER 11, 22 AUGUSTUS 2003

Als u minder dan 25 maal de gemiddelde loonsom verloont, hoeft u geen hogere WAOpremie meer af te dragen als een werknemer instroomt in de WAO. In plaats daarvan betaalt u naast de basispremie van 5,05% een uniforme premie van 2,38%. Wetsvoorstel In deze situatie komt binnenkort verandering. Het kabinet heeft een wetsvoorstel ingediend voor de invoering van branchegedifferentieerde premie per 1 januari 2004.

8


Levert een branche veel WAO’ers af, dan heeft dit straks een hogere branchepremie tot gevolg. Bedrijfstakken die het goed doen, betalen juist minder. Dit gebeurt door de loonsommen en uitkeringslasten van alle kleine bedrijven in een branche bij elkaar op te tellen. Vervolgens zal de overheid op iedere branche de Pemba-regels toepassen alsof het één groot bedrijf betreft. Lagere premie Volgens het kabinet zullen deze plannen voor ongeveer 70% van de kleine werkgevers in 2004 een lagere premie opleveren. De meeste branches in het MKB kennen immers een lage WAO-instroom. De paar bedrijfstakken die wel veel WAO’ers afleveren, krijgen een premieverhoging voor de kiezen.


Inschrijving Kroon op het Werk 2004 geopend WERKGEVERSPRIJS

VOOR PREVENTIE ZIEKTEVERZUIM

Werkgevers die een opvallend beleid voeren op het gebied van preventie van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid en bij het weer aan het werk helpen van werknemers met functiebeperkingen en/of psychische problemen, worden uitgenodigd zich kandidaat te stellen voor de werkgeversprijs Kroon op het Werk 2004.

De commissie wil hiermee een bijdrage leveren aan positieve beeldvorming van mensen met een functiebeperking en/of psychische problemen en voorbeelden verzamelen die andere bedrijven en/of organisaties kunnen oppakken.

De Kroon op het Werk is een jaarlijkse prijs ingesteld door de Commissie Het Werkend Perspectief en wordt ondersteund door de Stichting van de Arbeid en de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De prijs wordt op woensdag 21 april 2004 voor de achtste keer uitgereikt. Het winnende bedrijf/organisatie ontvangt 12.000,euro en een bronzen beeld van Theo Mackaay. Bedrijven die voor de Kroon op het Werk in aanmerking willen komen, kunnen zich tot 1 december 2003 opgeven via telefoonnummer 030 - 6378330 of via de website www.kroonophetwerk.nl.

Zelf doen? Wat kunt u zelf doen met het oog op ziekteverzuimpreventie:

Onterechte reprorecht facturen FHI heeft ruim 100 afschriften ontvangen van leden die bezwaar hebben gemaakt tegen de door de Stichting Reprorecht te innen vergoedingen. Er zijn inmiddels 4.000 klachten ingediend bij de Stichting Reprorecht, hetgeen heeft geleid tot een aantal toezeggingen van de zijde van de Stichting.

hierover geïnformeerd en bedrijven, die een te hoge factuur hebben ontvangen, geadviseerd bezwaar te maken.

Sinds februari van dit jaar bepaalt de Auteurswet dat ondernemingen een reprorechtvergoeding moeten betalen van 4,5 eurocent voor iedere fotokopie van gedeelte van een artikel uit auteursrechtelijk beschermde werken, zoals kranten, tijdschriften, boeken en soortgelijke uitgaven. De Stichting Reprorecht int die gelden en verdeelt ze over de auteurs. Ondernemingen die minder dan 50.000 kopieën per jaar maken hebben een factuur van de Stichting Reprorecht ontvangen. Bedrijven die meer dan 50.000 kopieën per jaar maken, hebben geen factuur ontvangen, maar een schatting van het te betalen bedrag, waarvan zij moeten aangeven of deze juist is. FHI is het niet eens met de door de Stichting Reprorecht gemaakte schatting van het aantal door bedrijven gemaakte fotokopieën. Ook is hierover vooraf geen overleg geweest met verschillende brancheorganisaties. Per brief van 27 juni jl. heeft FHI haar leden

• Ondernemingen die aan de Stichting hebben uitgelegd waarom zij geen reprorechtplichtige kopieën maken (bijvoorbeeld omdat er geen kopieermachine is of er geen auteursrechtelijke werken gekopieerd worden) zullen door de Stichting een nulfactuur ontvangen. • De Stichting zal voorlopig afzien van het versturen van betalingsvoorstellen aan de ruim 200.000 ondernemingen die nog niet zijn benaderd. • De Stichting zal voorlopig afzien van het versturen van herinneringen aan ondernemingen die nog niet hebben gereageerd.

Door de druk van onder meer verschillende brancheorganisaties heeft de Stichting Reprorecht inmiddels de volgende toezeggingen gedaan:

Gezien de huidige situatie adviseren wij ondernemingen die een gecorrigeerde factuur hebben ontvangen deze niet te betalen, in afwachting van het verdere overleg tussen de Stichting Reprorecht en de betrokken organisaties. Voor meer informatie: Andreas Meijer, tel.: 033-4657507.

• Zorg ervoor dat zware dingen op heuphoogte staan/liggen voor zo min mogelijk belastend tillen. • Investeer in goed kantoormeubilair en eventuele accessoires als documenthouders en ergonomische muizen. • Stimuleer structureel afwisselende werkhoudingen (bijvoorbeeld door een afwisselend takenpakket). • Werk aan bewustwording en stimuleer het vragen en geven van hulp (bijvoorbeeld bij tillen). • Verhuizen of verbouwen? Denk van te voren goed na over een efficiënte inrichting. • Richt processen efficiënt in, zodat verkeerde belasting zoveel mogelijk voorkomen worden.

Wettelijke rente verlaagd De wettelijk vastgestelde rente die schuldeisers kunnen vragen van mensen die hun schuld niet betalen, wordt verlaagd van 7% naar 5%. De verlaging gaat in op 1 augustus 2003. De verlaging is alleen van toepassing bij schulden van consumenten. Voor ondernemers geldt een hoger rentepercentage. BRON: KVK 1-8-2003


9

Conjunctuurinformatie

Meeste signalen over de economie op rood ALGEMEEN In juli stonden de meeste signalen over de economie op rood. De tweede raming van de economische groei over het eerste kwartaal dit jaar toont aan dat de economie stagneert. De stabilisatie van het volume van het bruto binnenlands product (BBP) is vooral het saldo van gedaalde investeringen en aanhoudende groei van de overheidsconsumptie. De eerste gegevens over het tweede kwartaal laten geen herstel van de groei zien. Zowel in april als in mei dit jaar laat de goederenuitvoer ten opzichte van vorig jaar een daling zien. De verbetering van de industriële productie van begin dit jaar zet niet door. In mei is het niveau van de productie bijna 4% lager dan een jaar eerder. De werkloosheid loopt snel op en het aantal werklozen is in het tweede kwartaal de grens van 400 duizend gepasseerd. In juli veert het producentenvertrouwen van de ondernemers in de industrie wel op, maar het niveau blijft laag. De stemming van de ondernemers in de detailhandel en de diensten blijft eveneens somber (zie Focus). Het vertrouwen van de consument is verder afgenomen en in juli aangeland op het laagste punt sinds januari 1983. Positief is het signaal over de beurs. Het rendement op Nederlandse aandelen bedraagt in tweede kwartaal 17,4%. Na 1999 is het rendement in een kwartaal niet zo hoog geweest.

ECONOMISCHE

Bron: CBS juli 2003

GROEI

EERSTE KWARTAAL

2003: 0,0%

In het eerste kwartaal is het volume van het bruto binnenlands product (BBP) even groot als in hetzelfde kwartaal van 2002. Van economische groei is dus geen sprake. Aan de bestedingenkant van de economie laten de investeringen in vaste activa voor het achtste achtereenvolgende kwartaal een forse volumedaling zien. Er is in het eerste kwartaal ruim 5% minder geïnvesteerd dan een jaar eerder. De investeringen in gebouwen, infrastructuur en machines en installaties liggen ongeveer 10% lager. De daling van de bouwinvesteringen hangt voor een deel samen met meer vorstverlet dan in dezelfde periode van vorig jaar. De overheidsconsumptie blijft een belangrijke positieve bijdrage leveren aan de Nederlandse economie. Vooral de uitgaven aan zorg nemen toe. De volumegroei van de overheidsconsumptie is in het eerste kwartaal uitgekomen op 3,2%. Het volume van de uitvoer van goederen en diensten is 1,5% hoger dan een jaar eerder en dat van de invoer 2,7%. Deze toename wordt grotendeels veroorzaakt door de wederuitvoer. Dit zijn ingevoerde producten (bijvoorbeeld computers en toebehoren), die Nederland weer verlaten nadat ze hooguit een kleine bewerking hebben ondergaan. De export van in Nederland geproduceerde goederen is iets lager dan een jaar eerder. De invoer stijgt na correctie voor de wederuitvoer met ongeveer 1%.

WERKLOOSHEID:

BOVEN DE

400

DUIZEND

In de periode april-juni dit jaar telt Nederland gemiddeld 403 duizend werklozen. In mei-juli vorig jaar passeerde de werkloze beroepsbevolking de grens van 300 duizend, terwijl in april-juni 2001 nog met 232 duizend het laagste aantal werklozen in dit decennium werd geteld. Als gevolg van seizoeninvloeden is de werkloosheid in de periode april – juni altijd iets lager. Worden deze seizoeninvloeden verwijderd dan komt de werkloze beroepsbevolking iets hoger uit en wel op 411 duizend. Het stijgingstempo van de werkloosheid is onveran-

10 SIGNALEMENT september 2003 <<

Bron: CBS juli 2003

Bron: CBS juli 2003


derd hoog. Over de afgelopen zes maanden bedraagt de gemiddelde stijging per maand 14 duizend. In de groep 15-24 jarigen is de werkloze beroepsbevolking nu de 100 duizend gepasseerd. Hiermee is de werkloosheid van de jongeren opgelopen tot 11,6%, tegen 5,4% voor het totaal. Seizoeninvloeden spelen ook hierbij een rol. In juni tot september is de werkloosheid onder jongeren altijd hoger dan in de rest van het jaar. In de zomer zijn meer jongeren dan normaal beschikbaar en op zoek naar een baan.

PRODUCTIE-INDUSTRIE: HERSTEL ZET NIET DOOR In mei 2003 vertoont de Nederlandse industrie geen tekenen van herstel. De industriële productie ligt in mei 3,6% lager dan in dezelfde periode een jaar eerder. De daling is in mei toegenomen, nadat deze begin dit jaar afvlakte. Dit wordt ook bevestigd door de seizoengecorrigeerde cijfers, die het beste zicht geven op eventuele omslagen. Na verwijdering van seizoeneffecten is de productie in mei 2,1% gedaald ten opzichte van april dit jaar. Hiermee zet de bescheiden productiegroei van het eerste kwartaal van 2003 niet door. In mei ligt alleen de productie in de aardolie- en chemische industrie boven het niveau van mei vorig jaar. Forse productiedalingen zijn gemeten in de papieren grafische industrie en in de metaal. In de metaal is in mei ruim 6% minder geproduceerd dan een jaar eerder en in de papieren grafische industrie bijna 10%.

PRODUCENTENVERTROUWEN: VEERT IN JULI IETS OP Het producentenvertrouwen, de stemmingsindicator van de ondernemers in de industrie, is gestegen van -10,1 in juni naar -7,4 in juli van dit jaar. Al sinds februari schommelt het vertrouwen rond het niveau van -7. De verbetering ten opzichte van juni is onder andere het gevolg van minder sombere vooruitzichten over de verwachte bedrijvigheid en een licht verbeterd oordeel over de orderpositie. De bezettingsgraad van het machinepark in de industrie is in juli uitgekomen op 81,2%. Na begin 1994 is de bezettingsgraad niet meer zo laag geweest. Dit geeft aan dat het machinepark in de industrie met een grote overcapaciteit te kampen heeft. Ondernemers hoeven dan ook bij een herstel van de productie niet gelijk via investeringen hun capaciteit uit te breiden.

Bron: CBS juli 2003

FAILLISSEMENTEN:

RUIM

400

PER MAAND

In mei van dit jaar zijn er 485 faillissementen van bedrijven en instellingen (exclusief eenmanszaken) uitgesproken. Dat is bijna de helft meer dan in dezelfde maand van 2002. Het aantal uitgesproken faillissementen wisselt van maand tot maand. Dit heeft voor een deel ook te maken met het aantal zittingsdagen bij het kantongerecht. De tendens is echter duidelijk stijgende. In 2000, het jaar waarin de stijging van het aantal faillissementen inzette, werden gemiddeld 218 faillissementen per maand uitgesproken. In 2001 en 2002 was dit al bijna 280 respectievelijk 340. In de eerste vijf maanden van dit jaar werden er per maand gemiddeld 426 faillissementen uitgesproken. Tot en met mei ligt het aantal faillissementen dit jaar daarmee ruim 35% hoger dan een jaar geleden. Ook in de jaren 1992 en 1993, de vorige periode van economische neergang, werden procentuele stijgingen in deze orde van grootte gemeten.

SLAAT

HET OPTIMISME

VAN BELEGGERS AAN? Vorig jaar ging de geringe economische groei in ons land gepaard met een gebrek aan vertrouwen op een breed front. Naast een vertrouwenscrisis in de politiek, daalde ook het vertrouwen bij ondernemers, consumenten en beleggers. In het eerste kwartaal van 2003 viel de economische groei stil en toonde het vertrouwen alom nog geen teken van herstel. In het tweede kwartaal lijkt in de politiek met de installatie van het tweede kabinet Balkenende de rust enigszins te zijn teruggekeerd en laten de beurskoersen een verbetering zien. Bij ondernemers en consumenten is de vertrouwensdeuk nog steeds goed zichtbaar. Positief voor de economie is het feit dat de beleggers in het tweede kwartaal weer wat aan optimisme en vertrouwen hebben gewonnen waardoor de aandelenkoersen in Amsterdam zijn gestegen. De afgelopen twintig jaar laat het rendement op aandelen per jaar globaal hetzelfde verloop zien als de economische groeicijfers, waarbij als vuistregel wordt aangenomen dat de aandelenkoersen zes à negen maanden voorlopen. In het tweede kwartaal bedraagt het rendement op Nederlandse aandelen volgens de CBS-herbeleggingsindex algemeen ruim 17%. Sinds de sluipende neergang van de beurs in 2000 inzette, is het totale rendement op aandelen niet zo hoog geweest. De koersen van grote internationale ondernemingen volgen meestal de ontwikkeling van de aandelenbeurs in New York.

Bron: CBS juli 2003


11


Het rendement van de kleine en middelgrote fondsen in Amsterdam ligt echter hoger dan dat van de algemene index. Dit geeft aan dat beleggers ook positief zijn over de Nederlandse lokale bedrijven.

STEMMING

ONDERNEMERS NEGATIEF

Het vertrouwen van ondernemers en consumenten geeft een indicatie over de toekomstige ontwikkeling van de economie. Zo geeft het producentenvertrouwen in de industrie een aardig beeld van de toekomstige productieontwikkeling in deze bedrijfstak. Dat is van belang omdat het Centraal Planbureau verwacht dat een herstel van de Nederlandse economie zal beginnen met een verbetering van de uitvoer van industriële goederen.

verwachten in 2003 met respectievelijk 22% en 24% flink meer te investeren. In de metaal volgt de verwachte groei op een jaar waarin 17% minder is geïnvesteerd. Vooral in deze bedrijfstak zijn de investeringen al een aantal jaren uitgesteld, zodat het niet is uitgesloten dat de investeringen die in 2003 zijn voorzien, pas later in gebruik zullen worden genomen. Voor 2004 tonen vrijwel alle ondernemers in de industrie zich terughoudend. Het investeringsbedrag zal naar hun verwachting volgend jaar 19% lager uitvallen dan dit jaar. Deze terughoudendheid is overigens typerend voor de voorjaarsmeting over een komend jaar. In het voorjaar schatten ondernemers hun investeringen voor het volgende jaar doorgaans laag in. Zo verwachtten de ondernemers in het voorjaar van 2002 nog dat de investeringen in 2003 met 17% zouden dalen.

In het tijdvak begin 2001 tot eind 2002 daalde het vertrouwen van de industriële ondernemers met 12 punten. In 2001 zakte de trendmatige productiegroei per maand terug van 5% naar 0% en in 2002 kromp de bedrijvigheid met maximaal 3%. Dit jaar schommelt het producentenvertrouwen rond een niveau van -7 en ligt het productievolume in de eerste vijf maanden van dit jaar nog ruim 2% onder het niveau van een jaar eerder. Een herstel in de industrie is nog niet uit het producentenvertrouwen af te lezen. Ook blijft de stemming bij de ondernemers in de detailhandel en in de dienstensector in mineur. De vertrouwensenquête over de diensten in ons land, die door het Europese statistische bureau (Eurostat) wordt gepubliceerd, wijst tot en met juni niet op herstel. In de detailhandel is met name in het tweede kwartaal de stemming van de ondernemers somberder. Opvallend is dat het ondernemersvertrouwen in de detailhandel en in de diensten pas in de loop van 2002 is verslechterd, terwijl dit in de industrie al in 2001 plaatsvond. Dit heeft mede te maken met het feit dat een economische neergang als eerste in de industrie voelbaar is en naijlt bij de handel en de diensten.

Bron: CBS juni 2003

DE

REACTIE VAN DE ARBEIDSMARKT OP DE

ECONOMISCHE GROEI Het omslagpunt in de economische groei aan het begin van dit millennium werd pas veel later zichtbaar op de arbeidsmarkt. Het aantal vacatures verminderde één jaar later, een kwartaal daarna het aantal banen, weer een kwartaal daarna het arbeidsvolume en pas na twee jaar ging de werkloosheid oplopen. In de periode begin 1992 tot en met het eerste kwartaal 1993, toen de economie eveneens een terugval kende, reageerde de arbeidsmarkt ongeveer een half jaar eerder: na drie kwartalen was er al sprake van een lagere banengroei. Dat de arbeidsmarkt nu met een grotere vertraging reageert is een gevolg van de banengroei bij zorg en overheid.

VOOR DIT JAAR GEMATIGD POSITIEF

Economische groei In het eerste kwartaal van 2000 groeide de Nederlandse economie met 4,5% ten opzichte van het eerste kwartaal van 1999. Bij deze wijze van vergelijken is dit het omslagpunt in de groei; voor het eerst was er sprake van een lagere groei ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder.

Dit voorjaar verwachten de industriële ondernemers in 2003 voor een bedrag van 8,3 miljard euro aan investeringen in gebruik te nemen. De groei (8%) is iets hoger dan in 2002 toen de toename van de investeringen op 5% uitkwam. Ondernemers in de voeding- en genotmiddelenindustrie en in de metaal- en elektrotechnische industrie

In de daarop volgende kwartalen ging het jaar op jaar groeicijfer in een glijvlucht naar beneden: in het vierde kwartaal van 2001 was het volume van het bruto binnenlands product nog maar 0,6% hoger dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Vervolgens was er ruim een jaar nagenoeg geen groei meer.

Bron: CBS juli 2003

INVESTERINGSVERWACHTING:



Bron: CBS juni 2003

WERKGELEGENHEID Over het algemeen reageert de arbeidsmarkt met enige vertraging op de economische ontwikkelingen. De afname in de loop van 2000 van de groei van het BBP van 4,5% in het eerste kwartaal naar 2,0% in het vierde kwartaal heeft in dat jaar geen enkel effect gehad op de werkgelegenheidsontwikkeling. Het aantal banen van werknemers bleef gedurende het hele jaar op hetzelfde niveau (2,4%) toenemen ten opzichte van 1999. Ook in 2001 is er nog geen sterke reactie te zien op de voortgaande daling van de economische groei. De groei van het aantal banen liep eerst nog op (+2,6%) en ging vervolgens iets afnemen, maar is in het vierde kwartaal altijd nog 2,0%. Pas in 2002, toen er geen sprake meer was van economische groei, ging het met de banengroei echt bergafwaarts. In het eerste kwartaal van 2003 is het einde van de werkgelegenheidsgroei - een toename van nog maar 0,1% - in zicht. Onderliggend aan deze "overall" ontwikkeling is er sprake van een spagaat tussen enerzijds een toenemende banengroei bij zorg en overheid en anderzijds een afnemende banengroei gevolgd door banenkrimp bij het bedrijfsleven. Beide sectoren realiseerden in het vierde kwartaal van 2000 een groei van 2,4%. Vervolgens liep de banengroei bij zorg en overheid met 2%punten op tot 4,4% in het eerste kwartaal van 2003, in het bedrijfsleven was er in dezelfde periode aan afname met 3,6%-punten naar

Bron: CBS juni 2003

Bron: CBS juni 2003

-1,2%. Als voor deeltijd wordt gecorrigeerd dan loopt de werkgelegenheidsgroei uitgedrukt in arbeidsjaren (het arbeidsvolume) vanaf begin 2002 sneller terug dan de groei uitgedrukt in banen. Liep de banengroei terug van 2,0% naar 0,1% in het eerste kwartaal van dit jaar, het arbeidsvolume daalde vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder van 2,0% naar -0,5%. Met name in het onderwijs en de gezondheidszorg wordt veel in deeltijd gewerkt

VACATURES

EN WERKLOOSHEID

Gedurende 2000 was het aantal openstaande vacatures, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, stabiel op een niveau iets boven de 200 duizend. Vanaf het eerste kwartaal van 2001 nam het aantal vacatures gestaag af en is in het eerste kwartaal van 2003 bijna gehalveerd. Daarmee is ook de spanning op de arbeidsmarkt, afgemeten aan de vacaturegraad (het aantal vacatures per duizend banen), fors afgenomen. De werkloze beroepsbevolking, voor seizoeninvloeden gecorrigeerd, schommelde in het jaar 2000 en begin 2001 rond de 270 duizend personen. In de rest van 2001 lag het niveau zo’n 20 duizend personen lager. Vanaf het eerste kwartaal 2002 nam het aantal werklozen toe, steeds meer. Inmiddels is het stijgingstempo verdubbeld.

Bron: CBS juni 2003


13

Federatienieuws

Prestatiedrang: kenmerk van topverkopers GASTCOLUMN

VAN

FREEK ROOZE

Tijdens een geanimeerd gesprek met andere ondernemers werd mij gevraagd of ik met enige redelijke zekerheid kan voorspellen of een verkoper een ‘topper’ kan worden of niet. Die vraag is makkelijker gesteld dan te beantwoorden. Hoe iemand gaat presteren hangt van een te groot aantal factoren af. In de sport is het maar al te bekend dat veelbelovende talenten de beloftes niet waar kunnen maken. Ook is bekend dat prestaties sterk kunnen fluctueren met zowel de omstandigheden als met wat er ‘tussen de oren’ zit; dus met externe en interne factoren. De vergelijking met verkopers gaat hier zeker op. Bij externe factoren kunt u dan onder andere denken aan invloed van de partner, het gezin, de collega’s, de directe manager en zijn of haar managementstijl, de bedrijfscultuur en economische ontwikkelingen. De interne factoren hebben te maken met hoe de persoon denkt en doet.

Indien we kijken naar de interne factoren die van belang zijn voor commerciële technici om in het vak te kunnen slagen dan vallen deze in zes categorieën. 1. Sociale vaardigheden. Hieronder vallen voor verkopers met name de belangrijke vaardigheden als empathie, mensenkennis, klantgerichtheid, politiek bewustzijn, helder communiceren, invloed uitoefenen en samenwerken. 2. Zelfbewustzijn en zelfregulering. Deze vaardigheden bepalen hoe goed men de eigen voorkeuren, intuïties, emoties, sterke punten en beperkingen kent en hoe men daar mee om weet te gaan. Begrippen als zelfvertrouwen, aanpassingsvermogen en betrouwbaarheid vallen hier ook onder. 3. Prestatiegerichtheid Hier gaat het om de ambitie, motivatie en betrokkenheid om doelen te halen, zichzelf te verbeteren, initiatieven te tonen en kansen te grijpen. Ook optimisme valt hieronder. 4. Kennis Heeft niet alleen betrekking op producten, technieken, diensten, het bedrijf, concurrenten en toepassingen, maar (in mindere mate) ook op algemene zaken als economie, politiek, geschiedenis, natuurwetenschappen en menswetenschappen. 5. Verkoopvaardigheden Zuivere verkoopvaardigheden bevatten de methoden en technieken om de gedachtegang en percepties van mensen doelbewust in een bepaalde richting te sturen. Voorbeelden zijn vraagtechnieken, presentatietechnieken, bezwaren voorkomen, afsluittechnieken en onderhandelingsvaardigheden.


6. Analytische en technische vaardigheden Deze vaardigheden zijn nodig om (technische) problemen in te kunnen schatten en eventueel op te kunnen lossen en om zichzelf en de nabije omgeving te organiseren. Laten we nu eens terugkeren naar de vraag waar het allemaal om begon: Kun je van tevoren zien of iemand een topper wordt? Die vraag is nu te vertalen naar: In welke van deze zes categorieën scoren topverkopers het hoogst? Daarbij gaat het niet alleen om de ‘score’ in de afzonderlijke categorieën, maar ook om het onderlinge belang van de categorieën. De eerste drie categorieën vallen onder wat Goleman1 emotionele vaardigheden noemt. Dankzij zijn werk weten we dat deze emotionele vaardigheden in alle beroepen waarin veel met andere mensen wordt omgegaan, ongeveer een factor twee belangrijker zijn dan cognitieve of analytische vaardigheden. Dat wil zeggen dat honderden managers uit verschillende disciplines deze vaardigheden twee maal zo vaak het predikaat ‘belangrijk voor succes’ meegaven dan de andere vaardigheden. Ik kan hierin meegaan, maar wil binnen deze drie categorieën nog een extra belangenonderscheid maken. De echt goede verkopers scoren in de praktijk bovengemiddeld in de categorie prestatiegerichtheid. Het gaat dan niet zozeer om de omzetprestatie, maar meer om verschillende gedragsprestaties. Omzet- (en winst)prestaties zijn het gevolg van gedragsprestaties! De betere verkopers zullen steeds weer streven naar wegen die tot betere prestaties leiden. Voor hen is iedere verbetering een uitdaging.

Net zoals ieder probleem beschouwd wordt als een uitdaging waar ze op dat moment nog geen oplossing voor hebben. Ze zijn er echter van overtuigd dat ze die wel zullen vinden. Het is een kwestie van mentaliteit. Zo kan een verkoper die een aantal keren te horen heeft gekregen dat een concurrerend nieuw product beter en goedkoper is dan wat zijn firma bieden reageren met "hier valt weinig aan te doen". Iemand met meer ambitie zal zeggen: "wat kan ik eraan doen om toch van ze te winnen?". Een dergelijke houding vinden we ook in allerlei andere gedragingen terug. Van het voorbereiden van gesprekken en de wijze waarop men zichzelf organiseert tot en met de kledingkeuze. Het zal duidelijk zijn dat ik (en u) vooral op deze gedragsaspecten moet letten als we aankomende toppers willen herkennen. Vragen of opmerkingen kunt u sturen naar: [email protected]. 1)

Daniel Goleman, Emotionele Intelligentie in de praktijk ISBN 90-254-1365-X

Echt of Vals? Eurostration, The European Institute for Business Registration. Een echt lijkende factuur met specificatie, een logo dat lijkt op dat van de Europese Unie en een website die zo op het eerste oog echt lijkt. Of de aangeschrevene maar zo vriendelijk wil zijn de verschuldigde registratie-fee à € 38,68 over te maken middels de aangehechte acceptgiro, wegens opname van de bedrijfsgegevens in het Europese ondernemersinformatiesysteem. Dit naar aanleiding van de Europese wettelijke verplichte deponering van uw jaarrekening. Als u oplet dan merkt u dat de firmanaam inderdaad vermeld word op de website maar met het adres van een particulier in een andere woonplaats die dezelfde naam heeft. Pas dus op: betaal nooit klakkeloos uw facturen! BRON: KADERINFO 9 JUNI 2003

Federatienieuws

Minimumloon gaat met 1,25% omhoog

Kinderopvang en personeelswerving

De brutobedragen van het minimumloon stijgen per 1 juli met 1,25 procent. Dit percentage is het gemiddelde van de CAOstijging in de marktsector, de gepremieerde en gesubsidieerde sector en de overheid (berekend door het Centraal Planbureau). Bij een kortere arbeidstijd (bijvoorbeeld voor leerlingen in een combinatie van leren en werken) is het loon naar evenredigheid lager.

Kinderopvang staat in de belangstelling. Steeds meer medewerkers, mannen en vrouwen, doen een beroep op professionele kinderopvang voor hun kind(eren) terwijl ze aan het werk zijn. Ook werkgevers hebben belang bij toegankelijke kinderopvangvoorzieningen. Het belangrijkste instrument om een bijdrage te kunnen leveren aan de combinatie arbeid en zorg voor hun werknemers, zeker in het midden- en kleinbedrijf. Daarnaast is kinderopvang een instrument (in het pakket van arbeidsvoorwaarden) om voldoende personeel te werven en te behouden. Daarom heeft MKB-Nederland voor u als werkgever een praktijkinfo uitgebracht waarin alle praktisch informatie over ‘kinderopvang en uw werknemers’ instaat. Voor meer informatie of het aanvragen van de brochure kijk op www.mkb.nl.

Leeftijd 22 21 20 19 18 17 16 15

De nieuwe bedragen van het wettelijk minimumloon (wml) zijn: Per maand: € 1264,80 Per week: € 291,90 Per dag: € 58,38 Voor meer informatie www.min.szw.nl BRON: KADERINFO 23 JUNI 2003

%wml

per maand

per week

per dag

85 72,5 61,5 52,5 45,5 39,5 34,5 30,0

€ 1075,10 917,00 777,85 664,00 575,50 499,60 436,35 379,45

€ 248,10 211,60 179,50 153,25 132,80 115,30 100,70 87,55

€ 49,62 42,32 35,90 30,65 26,56 23,06 20,14 17,51

Zichtbare resultaten voor www.instrumentengids.nl In de eerste maanden van 2003 is de on line catalogus www.instrumentengids.nl ge-updated. De deelnemers, bedrijven die hun producten op de site aanbieden, zijn gepusht om hun info te verversen. De gebruikersdoelgroep is aangeschreven met het bericht dat de info is ververst en met het doel de bekendheid te vergroten.

Voor zowel bezoeker als deelnemer van www.instrumentengids.nl zijn de concrete aanpassingen duidelijk geworden. De site heeft een vernieuwde structuur gekregen, waardoor het gebruikersgemak is toegenomen. Het meest concrete resultaat voor deelnemers is een bericht van gebruikers, waarin om concrete informatie wordt gevraagd. In de afgelopen zes maanden heeft FHI een mailing naar de bezoekers van de beurzen HET Instrument en Electronics & Automation gedaan. Deze uitgebreide mailing heeft een verviervoudiging van de bezoekersaantallen opgeleverd. Deze stijging heeft zich vanaf april doorgezet. De grafiek toont de ontwikkeling van die bezoekersaantallen per week. Op www.instrumentengids.nl vinden zodoende wekelijks gemiddeld 1200 unieke bezoekers (circa 28.000 accesses) hun weg

naar meer dan 5.000 productklassen aangeboden door ruim 800 leveranciers binnen de branches Industriële Elektronica, Industriële Automatisering, Laboratorium Technologie en Medische Technologie. Gezien de bezoekersstijgingen wordt het voor iedere deelnemer steeds belangrijker, om het pakket aan producten en fabrikanten up-to-date te houden. Daarnaast kan men ook nieuwsberichten vermelden op www.instrumentengids.nl. Nog niet alle deelnemers zijn actief genoeg gebleken, waardoor men allerlei kansen kan mislopen. De deelnemers zullen binnenkort opnieuw herinnerd worden aan het up-to-date houden van hun

gegevens. In de komende periode staan de concrete metingen centraal in de verbeteringen voor www.instrumentengids.nl. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen / Jerry Visser, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected].

Aantal accesses op www.instumentengids.nl per week in 2003 Tot en met week 31


15

Federatienieuws

De Oranje Vrijstaat, kun je nog wel zakendoen in een markt zonder regels? FHI

FEDERATIECONGRES IN NOVEMBER TAST DE GRENZEN AF VAN HET VRIJE MARKT PRINCIPE

Op 27 november aanstaande is er weer het jaarlijkse federatiecongres van FHI, dit keer in de theaterzaal van De Flint in Amersfoort. Tijdens het congres staat de vraag centraal hoe we als ondernemers omgaan met de spanning van een doorgeschoten regelgeving enerzijds en de negatieve kanten van een dogmatisch afgedwongen marktwerking anderzijds. Het derde element is de enorme groei in transparantie van het zakendoen en het vierde de maatschappelijke weerstand tegen het ongebreideld belonen van leiderschap, nu geëtiketteerd met de modeterm ‘corporate governance’.

Het kabinet Balkenende II worstelt met haar doelstelling ‘minder regels’, terwijl er nog steeds meer regelgeving op de ondernemer afkomt, is het niet uit Den Haag, dan wel uit Brussel. De mededingingsautoriteit NMA wordt steeds meer ervaren als een bedreiging dan als een hulpmiddel om de markt beter te doen functioneren. Intussen willen ondernemers graag maatschappelijk verantwoord opereren, zich aan de regels houden en niet geassocieerd worden met ordinaire ‘zakkenvullers’. Is dit allemaal nog waar te maken, of raakt de Nederlandse ondernemersgeest volledig gefrustreerd? ‘Entertrainer’ Jaap Bron zal tijdens het FHIcongres schetsen hoe een ondernemer zich staande houdt in dit spanningsveld. Hoe de politiek haar geloofwaardigheid nog meer verliest door gebrek aan begrip en interesse en hoe de overheidsambtenaren er trots op zijn dat zij weer een probleem hebben dat zij zelf hebben veroorzaakt.

Jan Marijnissen is uitgenodigd om zich te manifesteren als de politicus met interesse en begrip voor ‘de kleine man’. Bovendien is Marijnissen de politicus die vaak laat merken dat hij verstand heeft van marketing en erin slaagt de meest vreemde boodschappen goed te verkopen. Uit het ambtenarendom is Chris Buijink, directeur-generaal Ondernemersklimaat en plaatsvervangend secretaris-generaal van het ministerie van Economische Zaken de man. Hij komt toelichten waar men ‘nou helemaal mee bezig is’ bij de overheid. Onze eigen nieuwe MKB-man, Loek Hermans, opvolger van Hans de Boer en goed thuis in Den Haag, komt vertellen wat hij namens ons gaat doen om ondernemen weer ‘leuk’ te maken. En natuurlijk gaan we in discussie, met elkaar en met de mannen waarvan we hopen dat ze hun invloed resultaatgericht kunnen aanwenden.

theaterzaal De Flint in Amersfoort

Een uitnodiging voor het congres volgt spoedig aan alle FHI-leden.

Statutenwijziging en start strategieproject tijdens FHI federatiecongres 27 november In het ledengedeelte van het FHI federatiecongres komt op 27 november een aantal huishoudelijke zaken aan de orde. De voorgenomen statutenwijziging zal worden gepresenteerd (zie interview met Tom Fransen elders in dit blad). Daarnaast komen zowel de jaarcijfers 2002 als de begroting 2004 aan de orde. Beleidsmatig is het federatiebestuur voornemens in 2004 een strategieproject uit te voeren. De opzet hiervoor zal ook worden gepresenteerd op 27 november.

RECTIFICATIE INTERNETBEDRIJVENGIDS.COM

Jaap Bron


Loek Hermans

In nummer 2 van het Signalement heeft FHI gewaarschuwd voor internetbedrijvengids.com. De in het artikel beschreven wijze van acquisitie is niet juist en/of onvolledig. Hetzelfde geldt voor het niet vermelden van de juiste (bedrijfs)gegevens op de site vanwege het ‘verbouwen’ daarvan. Wel adviseert FHI bedrijven, bij het aangaan van een overeenkomst met Infosite, er goed op te letten onder welke voorwaarden en condities dit gebeurt.

Federatienieuws

FHI vernieuwt managementteam technologiebranches "VERDERE

PROFESSIONALISERING IN COMBINATIE MET JEUGDIG ELAN"

Per augustus 2003 is het nieuwe managementteam van FHI, de federatie van technologiebranches formeel in functie. Na een periode als adjunct directeur en als waarnemend algemeen directeur, is drs. J.C. (Kees) Groeneveld (51) benoemd als federatiemanager en voorzitter van het managementteam. Nieuw is dat de federatie nu voor elk van de vier branches een branchemanager heeft benoemd die deel uitmaakt van het managementteam. Voor de branche Industriële Elektronica is aangesteld de heer ir. P.P. (Paul) Petersen (36) en de heer ing. L.L. (Leo) Oosterveen MSc. (32) is branchemanager geworden voor de branche Industriële Automatisering. Beide heren zijn al enige jaren werkzaam op het bureau van FHI. Voor de branche Laboratorium Technologie is een nieuwe branchemanager aangetrokken van buiten het bureau, mr. A. (Andreas) Meijer (29), terwijl het branchemanagement voor de branche Medische Technologie in handen is en blijft van de heer ing. L.H.M. (Luc) Knaven (35).

Mevrouw M.H. (Marina) van den Berg (35) is de verantwoordelijke voor het office management van FHI en ook al een aantal jaren actief in verschillende functies bij FHI. Daarmee bestaat het managementteam nu uit zes personen. De vier branchemanagers werken in een matrixstructuur waarbinnen ieder een eigen inhoudelijke specialiteit heeft: Petersen voor economisch onderzoek, Oosterveen voor roadshow-activiteiten, Meijer voor juridische zaken en Knaven voor interne automatisering. Zowel het federatiebestuur als de ver-

schillende branchebesturen zijn bijzonder ingenomen met de realisatie van de nieuwe bureaustructuur en de invulling daarvan. In de aanloop naar de formalisering van een en ander is reeds gebleken dat het bureau professioneler en efficiënter is gaan werken, met behoud van jeugdig elan en slagvaardigheid. Het FHI bureau ‘bedient’ in totaal circa 850 bedrijven die zijn aangesloten bij één of meer van de vier technologiebranches. De bedrijven realiseren gezamenlijk een omzet van circa 11 miljard euro. Naast de traditionele brancheactiviteiten als belangenbehartiging en individuele dienstverlening, is FHI vooral bekend als initiërende en uitvoerende organisatie voor collectieve marketingactiviteiten voor haar leden. In de komende tijd wil FHI zich vooral richten op verdere verbetering van het ‘relatiemanagement’ met de leden en uitbouw van de ‘lobbyactiviteiten’, waarbij de brancheorganisaties van FHI een bredere groep van managers binnen de organisatie van de aangesloten bedrijven willen gaan betrekken en bedienen.

Wat doet Graydon ook al weer? ‘Wat doet Graydon ook al weer?’ is voor veel FHI-leden een overbodige vraag. Graydon Nederland BV is leverancier van bedrijfsinformatie en verleent diensten op het gebied van debiteurenbeheer en incasso. Voor wie dit nog niet weet of wel al wist, maar nog geen verband ziet met FHI: Wat hebben FHI en Graydon samen? Sinds drie jaar biedt FHI haar leden de mogelijkheid om tegen gereduceerd tarief gebruik te maken van de dienstverlening van Graydon. Tijdens een uitgebreide inventarisatie onder de leden in 2000 gaf ruim de helft aan geïnteresseerd te zijn, waarna uiteindelijk bijna 200 relatienummers zijn aangemaakt. Het aantal actieve gebruikers is in drie jaar tijd gestegen van een kleine 40 naar ruim 70 en deze gebruikers vinden wij voornamelijk binnen de branches Industriële Elektronica en Industriële Automatisering.

Een actieve gebruiker vraagt tenminste twee keer per maand een bedrijfsinformatierapport op en/of draagt één keer per maand één of meer dossiers over ter behandeling in de fase debiteurenbeheer of incasso. De behoefte aan bedrijfsinformatie is bijna verdubbeld. Enerzijds zijn er meer leden die zich graag (vooraf) willen informeren over de kredietwaardigheid van hun afnemers.

Graydon Laatste Sommatie explosief gegroeid. Voor alle leden is een (gratis) on line toegang tot de databank van Graydon beschikbaar en daarmee ook tot de overige dienstverlening (niet gratis). Facturatie geschiedt door FHI maandelijks en achteraf. Voor vragen: FHI, de heer mr. A. Meijer, telefoon 033-465 75 07.

Anderzijds maakt de stagnatie van de economische groei, het al maar verslechteren van het gemiddelde betalingsgedrag en het toenemend aantal faillissementen het noodzakelijk om te weten met wie men zaken doet. Het aantal incassozaken neemt minder snel toe, maar daarentegen is het gebruik van de


17

Federatienieuws

Collectieve verzekeringspakketten voordelig voor FHI-leden Samen met HBR Branche Verzekeringen B.V. biedt FHI vanaf 1996 verschillende mantelovereenkomsten aan haar leden aan. Onlangs is deze samenwerking geïntensiveerd. Dankzij de collectiviteit van FHI profiteren de leden van aantrekkelijke premiekortingen.

De bestaande lopende collectieve verzekeringen voor FHI-leden zijn uitgebreid met drie nieuwe mantelovereenkomsten: • Collectieve Arbeidsongeschiktheidsverzekering voor DGA’s en Zelfstandigen • Collectieve Particuliere Pakketpolis voor alle privé-verzekeringen • Collectieve Zakelijke Brandverzekeringen Zoals u mag verwachten hebben HBR en FHI een gunstige collectiviteitkorting weten te bedingen die geheel aan u toekomt. Daarnaast kent de arbeidsongeschiktheidsverzekering als enige in Nederland een no-claimregeling die kan oplopen tot 25%

extra korting. Het tweede pakket valt onder de zogenaamde secundaire arbeidsvoorwaarden. HBR is er in geslaagd een particulier pakket samen te stellen voor alle medewerkers van FHI-lidbedrijven. Hierbij kan worden gedacht aan de opstal-, inboedel-, aansprakelijkheid-, rechtsbijstand-, doorlopende reis-, caravan-, pleziervaartuigen- en gezinsongevallenverzekeringen. Voor FHI-leden geldt een korting van maar liefst 20% korting op alle tarieven. Bij het derde pakket gaat het om verzekeringen voor gebouwen, inventaris en goederenvoorraad, bedrijfsschade, glasverzekeringen et cetera. Omdat de brandverzekeringsmarkt dermate complex is zal elk risico apart wor-

den beoordeeld. Na vaststelling van de premie zal een collectiviteitkorting in mindering worden gebracht. FHI en HBR Branche Verzekeringen B.V. werken nog aan de volgende collectiviteiten: • Collectieve aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven • Collectieve werkmaterieelverzekering • Collectieve rechtsbijstandverzekering voor bedrijven • Collectieve regeling voor aanvullende pensioenen Voor meer informatie over de lopende collectieve verzekeringen kunt u contact opnemen met: HBR Branche Verzekeringen B.V. Korte Kleverlaan 34, 2061 EE Bloemendaal Tel.: 023 - 5260768, Fax: 023 - 5277723 E-mail: [email protected] Postadres: Postbus 54, 2060 AB Bloemendaal.

Twee actuele workshops op 12 november: pensioenverzekering en aansprakelijkheid Op 12 november organiseert FHI samen met HBR Verzekeringen en A Priori een tweetal workshops voor lidbedrijven. ’s Middags gaat het over het aanpassen van pensioenverzekeringen aan nieuwe wetgeving. In de ochtend is er een oriëntatie op de problemen die zijn gegroeid rond de verzekerbaarheid van beroeps- en productaansprakelijkheid. PENSIOENEN Door verscherpte juridische en fiscale wetgeving dienen de pensioenregelingen op een aantal punten te worden aangepast. Daarnaast speelt een aantal economische factoren welke direct invloed hebben op de wijze van financiering van de pensioenen. Reden genoeg om eens extra aandacht aan de huidige pensioenregelingen te besteden. De belangrijkste wettelijke wijzigingen die hierbij een rol kunnen spelen zijn: • Fiscale behandeling van pensioenen (Witteveen-wetgeving) • Artikel 2b Pensioen- en spaarfondsenwet (recht op uitruil) • Algemene Wet Gelijke Behandeling (AWBG) • Het fiscale besluit van 2 juli 2001 (kapitaal met pensioenclausule) Alle huidige pensioenregelingen dienen uiterlijk op 1 juli 2004 te zijn aangepast aan de nieuwe wetgeving.


Om voor de toekomst een juiste fiscale en economische beslissing te kunnen nemen, organiseert FHI in samenwerking met HBR Brancheverzekeringen en A Priori een studiemiddag om alle aspecten welke hierboven zijn genoemd met u te bespreken.

Daarnaast is het claimgedrag de laatste jaren aan verharding onderhevig. Opdrachtgevers stellen op voorhand in leveringsvoorwaarden vaak al een maximaal bedrag voor aansprakelijkheid vast. Helaas zijn deze bedragen meestal een veelvoud van welke gebruikelijk zijn op de normale aansprakelijkheidsverzekering. Al met al ontwikkelingen welke zorg baren en het zaken doen af en toe bemoeilijken.

AANSPRAKELIJKHEID De verzekeringsmarkt is de laatste jaren qua capaciteit voor bepaalde risico’s enorm afgenomen. Een aantal redenen ligt hieraan ten grondslag. Als voornaamste reden wordt genoemd 11 september 2001, echter voor deze datum waren er al signalen dat de tekencapaciteit en bepaalde risico’s onder druk zouden komen te staan.

Reden voor FHI om in samenwerking met HBR Brancheverzekeringen een bijeenkomst te organiseren met een aantal leden om de problemen verder uit te diepen en te kijken of er verzekeraars te vinden zijn die voor deze risico’s een oplossing kunnen bieden.

Op aansprakelijkheidsgebied is het tegenwoordig met name zeer moeilijk om goede dekking te krijgen op: • Productaansprakelijkheid • Zuivere vermogensschade

Binnenkort ontvangen alle leden een folder met aanmeldingsformulier voor deelname aan de workshops. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Andreas Meijer van FHI.

Beide bijeenkomsten vinden plaats op woensdag 12 november 2003 ten kantore van FHI te Amersfoort.

Federatienieuws

Vergaderfaciliteiten bij FHI te Amersfoort Voor haar leden biedt FHI de mogelijkheid tegen geringe kosten gebruik te maken van vergaderfaciliteiten. U kunt gebruik maken van de vergaderzalen met koffie, thee en frisdrank. Voor de kosten hiervoor: zie schema. Wanneer u gebruik wilt maken van één van de vergaderzalen neem dan contact op met de secretaresse van uw branche. Uiteraard is de beschikbaarheid beperkt tot de periodes dat er geen branchevergaderingen zijn.

Industriële Automatisering: Sandra van Dusschoten tel: 033-465 75 07 Industriële Elektronica: Renée Boerma tel: 033-465 75 07 Laboratorium Technologie: Liesbeth Kamp tel: 033-465 10 63 Medische Technologie: Liesbeth Kamp tel: 033-465 10 63

FHI-gebouw te Amersfoort

Afscheid Hans de Boer Tijdens het symposium ter gelegenheid van het afscheid van Hans de Boer als voorzitter van MKB-Nederland, ontving Hans de Boer (48) uit handen van de minister-president, de heer mr. dr. J.P. Balkenende, een koninklijke onderscheiding.

De Boer is benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

De Boer verliet MKB-Nederland na vijfenhalf jaar voorzitterschap op 30 juni 2003.

Eerder op de dag benoemde de Algemene Ledenvergadering van de Koninklijke Vereniging MKB-Nederland De Boer tot erelid van de organisatie.

Hij heeft het voorzitterschap overgedragen aan drs. L.M.L.H.A. Hermans. De heer Hermans (52) is op 1 juli 2003 in dienst getreden.


19

Golftournament

FHI 15e Golftournament

Pim Wieske wint 15e FHI golftournament HEERLIJKE

LEDENRELATIEDAG IN

BEST

BOFT WEER MET WEER

Pim Wieske, jonge ondernemer van sensorproducent DIS, is de verrassende winnaar geworden van het wedstrijddeel van het FHI golftournament. Uit handen van de voorzitter van de golfcommissie, Gejan Starink, kreeg Pim niet alleen de wisselbeker, maar ook de door HP beschikbaar gestelde tablet PC. Met 42 stableford punten troefde de winnaar René Hissink van Fluke Europe af, die tweede werd. De winnaar van 2001, Willem van Raalte (Da Vinci Europe) finishte deze keer als derde. De beste golfer van FHI, Dick Gommer, van het ingenieursbureau met dezelfde naam, eindigde met zijn lage handicap van 5 toch nog als negende en maakte zijn faam ook waar door de longest drive te slaan.

Pim Wieske met de wisselbeker

De dag op de golfbaan in Best werd weer een heerlijk feest van herkenning en weerzien na de vakantie. Als altijd werkte ook nu het weer mee. De langverwachte regenbuien barstten pas los toen iedereen binnen was voor het aperitief na de wedstrijd en de clinics. Met zestig wedstrijdspelers, dertig masterclinicers en twintig echte beginners was de baan goed gevuld. Opvallend was hoe juist ook de ongeoefende golfers zich tijdens de dag serieus op het spel storten. De professionele golfleraren, pro’s in het jargon, spraken daar na afloop hun waardering voor uit. Sponsors Nieuw in de geschiedenis van het FHI Golftournament was dat voor het eerst een aantal bedrijven die zakelijk partner zijn van de federatie optraden als sponsor.

De ‘huisstandbouwer’ Arti’70, de ‘huisaccountant’ BDO en de ‘huisdrukkerij’ Van de Ridder reageerden meteen enthousiast toen hen gevraagd werd hun naam aan het


evenement te verbinden. Mede dankzij hun steun kon de volledige baan worden afgehuurd, hoefde het niemand aan iets te ontbreken qua catering en bleef de deelnameprijs toch binnen proporties. De aanwezigheid van Jan Oosterling (Arti), Ton de Waardt (BDO) en vader en zoon Jan en Bertil van de Ridder, droeg ook bij aan het gevoel van ‘we doen het met elkaar’. Ontwerper Machiel Crielaard van Arti’70 bleek talent te hebben. Hij won de beginnersclinic.

Ook zijn bedrijf droeg bij door als lid van de golfclub Best de shotgun te sponsoren. Commissielid Ton Kersbergen hield de Getronics traditie hoog in de vorm van de haring en korenwijn die hij op de baan liet rond gaan. Bijna alle deelnemers droegen ook bij aan een prachtig gevulde prijzentafel, waarbij Dick Kamphuis van HP wel heel verassend uit de hoek kwam door een PC tablet ter beschikking te stellen als hoofdprijs. Volgend jaar zal het 16e golftournament weer gehouden worden op de laatste donderdag van augustus, op een nog nader te bepalen locatie.

Nieuw was ook dat de hele dag voor het eerst werd georganiseerd zonder Henri van Adelberg als commissievoorzitter. Gejan Starink slaagde met glans voor zijn examen als nieuwe ‘trekker’. Hij maakte zich druk waar dat nodig was en bleef relaxed waar dat kon.

Golftournament

FHI 15e Golftournament

Uitslagen Golftournament 28 augustus 2003 Prijswinnaars Golfclinic Masterclass Derde prijs : Bouk Ruijter Tweede prijs : Rolf Dam Eerste prijs : Rob Sollie Prijswinnaars Golfclinic Beginners Derde prijs : Andreas Meijer Tweede prijs : Allan Axel Eerste prijs : Machiel Crielaard

TOP

TIEN WEDSTRIJD

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Pim Wieske René Hissink Willem van Raalte Chris Taling Wil Volgers Ronald van Franck Otto Kwak Jan Hendrik Luijt Dick Gommer Ton Kersbergen

36 25 32 36 22,7 26 36 36 5 29

Longest drive (Hole 14) Dames : Christien Mendlik Heren : Dick Gommer

Neary (Hole 3) Dames : Heren :

31,7 21,9 28,2 31,7 20 22,9 31,7 31,7 4,4 25,5

Paula van Franck Jan Tournois

36 24 32 36 22 25 36 36 4 28

42 40 36 36 36 36 35 34 34 33

Collectieve FHI stands op de Analytica 2004 en Interkama MET FHI

NAAR

ANALYTICA MÜNCHEN

Bij voldoende belangstelling streeft de branche Laboratorium Technologie naar collectieve deelname aan Analytica 2004, in de Neue Messe München. Analytica 2004 vindt plaats van 11 tot en met 14 mei 2004. Collectieve deelname houdt in dat onder de vlag van FHI een aantal bedrijven met ieder een kleine stand, gezamenlijk een paviljoen vormen.

Internationaal geldt Analytica als één van de toonaangevende beurzen op het gebied van labanalyse. Het bezoekersaantal bedroeg in 2002 bijna 35.000. Naast vele buitenlandse bezoekers was ruim een derde van de 1.100 deelnemende bedrijven in 2002 afkomstig van buiten Duitsland.

Leden van de branche Laboratorium Technologie kunnen één dezer dagen een concreet voorstel tot deelname verwachten. Nadere informatie is verkrijgbaar bij Andreas Meijer van FHI, [email protected].

FHI volgt Interkama naar Hannover De FHI-branche Industriële Automatisering organiseert op de Interkama 2004 een ‘traditioneel’ FHI-collectief. De beurs vindt plaats in Hannover van 19 tot 24 april 2004. Interkama geldt als de meest internationaal georiënteerde vakbeurs voor procesautomatisering. Nog voor de uitvraag naar de FHIleden hebben Thermo Electra, Badotherm en

Rense Instruments aangegeven geïnteresseerd te zijn in deelname. De ervaring leert dat Interkama vooral van belang is voor de contacten met agenten wereldwijd.

ring ontvangen binnenkort de uitnodiging tot deelname. Belangstellenden kunnen contact opnemen met Leo Oosterveen van FHI, [email protected].

De leden van de branche Industriële Automatise-


21

Federatienieuws

CONGRES ELEKTRONICA EN AUTOMATISERING

Ander onderwijs en meer bedrijvenclusters TOEKOMST VAN TECHNIEK IN

NEDERLAND

TER DISCUSSIE

Zowel de ‘maakindustrie’ als de procesindustrie moeten in Nederland blijven. Dat is belangrijk voor de kenniseconomie én voor het creëren van voldoende toegevoegde waarde in de nationale economie. Vanuit deze gezamenlijke conclusie formuleerden de twee congresserende industriële branches van FHI, elektronica en automatisering, op 5 juni operationele beleidsspeerpunten voor de komende jaren. Die speerpunten werden helder geformuleerd. Het technisch onderwijs en onderzoek op hogescholen en universiteiten moet meer inspelen op de behoefte aan ‘beleving’ bij jonge mensen in het huidige decennium. Daarnaast moeten Nederlandse bedrijven meer doen aan ‘clustervorming’ willen zij internationaal ‘aan de bak’ kunnen, gezamenlijk optrekken, met behoud van eigen identiteit en interne organisatiestructuur. Geen grootschalige fusies, maar in groepsverband, met verschillende bedrijven onderzoek definiëren en laten uitvoeren en vervolgens dat samen internationaal ‘marketen’.

Het gezamenlijke symposium van de twee branches van FHI was aangekondigd als ‘brancheoriëntatie op waardetoevoeging, kenniseconomie, engineering en productie’, onder de koptitel ‘De toekomst van techniek in Nederland en West-Europa’. Drie hoogleraren en een ondernemer zetten de zaal op scherp. Professor Cor Molenaar schetste enkele cultuurveranderingen. "De zap-generatie van na de verzuiling weet niet meer goed wie waar staat. We willen allemaal toch weer ‘ergens bij horen’, kijk maar naar het succes van verenigingen als de ANWB en de Rabobank. Nu de jaren zeventig generatie van Bos en Balkenende aan de macht komt, zijn we nog wel steeds een volk dat goed is in de combi-

natie van handel en techniek, maar landsgrenzen kun je niet meer verdedigen. Ons voordeel én nadeel ten opzichte van andere continenten is dat Europa nog steeds tien, twintig verschillende culturen in zich heeft". Professor Guus Berkhout, van de TU Delft, pleitte voor ‘nieuw leiderschap dat de innovatiecyclus en de levenscyclus van producten en bedrijven gaande houdt en die cycli aan elkaar koppelt’. Het onderscheid tussen universiteit en bedrijfsleven was er wel in zijn denkraam, maar beiden sluiten naadloos en interdisciplinair op elkaar aan. DSM-TU Eindhoven hoogleraar Henk Leegwater riep op tot samenwerking tussen de overheid, de technologiebranches van FHI

en de universiteiten om samen te zorgen dat de procesindustrie in Nederland blijft. ‘Het loonkostenvoordeel dat multinationals kunnen hebben in andere landen is altijd tijdelijk. Maar een chemische fabriek blijft wel tenminste vijftig jaar in bedrijf’. Leegwater voorspelde een aanhoudende groei van de chemische industrie, maar signaleerde dat daar in Nederland nu te weinig in wordt geïnvesteerd. Jan Keijzer, directeur van Adeon Technologies, een vanuit Nederland internationaal opererend klein bedrijf in productiesoftware voor de elektronica-industrie was het meest concreet. Hij riep de branche op een consortium te stichten waarbinnen de Nederlandse ‘contract manufacturers’ zouden kunnen samenwerken om internationaal een alternatief te bieden voor OEM-uitbesteders, naast de grote Amerikaanse manufacturers die nu ook in Europa actief zijn geworden. In de zaaldiscussie bleek hoezeer de thematiek leeft, vooral wat betreft de bezorgdheid met betrekking tot onderwijs en onderzoek. FHI kondigde aan enkele initiatieven in voorbereiding te hebben en het bestuur van de federatie van technologiebranches beloofde de gedane voorstellen op te pakken, zowel intern als extern, in de lobby bij overheden.

Overzicht internationale beurzen Biotechnica

(www.biotechnica.de) Hannover, 7-9 oktober 2003 Internationale vakbeurs voor biotechnologie Medica Düsseldorf (www.medica.de) Düsseldorf, 19-22 november 2003 Internationale vakbeurs voor gezondheidszorg Rich-Mac (www.richmac.it) Milaan, 25-28 november 2003 Internationale vakbeurs voor chemie & laboratoriumtechnologie Pittcon (www.pittcon.org) Chicago, 8-11 maart 2004 Solutions for Better Chemistry Interkama (www.interkama.de) Hannover, 19-24 april 2004 Automatisering in de procesindustrie onderdeel Hannover Messe


Analytica

Go Automation Days 2004

(www.analytica.de) München, 11-14 mei 2004 Analytische & laboratoriumindustrie (www.messebasel.ch/go-automation) Basel, 31 augustus – 3 september 2004

Scanlab / Pharmatech 2004 (www.bellacenter.dk) Copenhagen, 5-9 september 2004 BIAS 2004 (www.bias-net.com) Milaan, oktober 2004 HET Instrument 2004

(www.hetinstrument.nl) Utrecht, 1-5 november 2004 Internationale vakbeurs voor Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie

HET 2004

25e editie van HET Instrument TERUG NAAR RELATIE INDUSTRIE EN WETENSCHAP We schrijven 1956. De eerste beurs, nee tentoonstelling, het instrument. Dertig bedrijven exposeren in de Apollohal in Amsterdam. Het Instrument, voor industrie en wetenschap. November 2004, achtenveertig jaar later is er de vijfentwintigste editie van HET Instrument, vakbeurs voor industriële automatisering en laboratoriumtechnologie. Naar verwachting 500 exposanten die 4000 leveranciers presenteren aan vijfentwintigduizend bezoekers uit INDUSTRIE en WETENSCHAP, een combinatie die actueler is dan ooit. De perspresentatie van het beursconcept van HET Instrument op 1 oktober markeert het moment van opening van inschrijving tot deelname aan de beurs die van 1 tot en met 5 november 2004 weer in de Jaarbeurs Utrecht wordt gehouden.

Meer wetenschap De tentoonstellingscommissie binnen FHI is van plan het wetenschappelijk gehalte van de beurs extra te benadrukken volgend jaar en in de aanloop. De besturen van de samenwerkende branches Industriële Automatisering en Laboratorium Technologie hebben daar om gevraagd. Industriële Elektronica sluit zich er bij aan, zij het waarschijnlijk niet in haar volle breedte. Het congresprogramma is een belangrijk hulpmiddel om bezoekers duidelijk te maken op welk niveau het aanbod op de beurs zich bevindt. Daartoe worden nu al afspraken gemaakt met organisaties als het proteomics platform, STW, NVML, KNCV en KIVI/NIRIA. Enabling technologies HET Instrument 2004 wordt geprofileerd als een beurs met een aantal enabling technologies, elektronica, testtechnologie en analysetechnieken en applicatiegerichte producten en systemen in de industriële automatisering en life sciences. Van de branche industriële elektronica is de suggestie gekomen om een speciale stand in te richten als Enabling Technology Spectrum, ETS, waarin een overzicht gegeven zou kunnen worden van allerlei technologieën die beschikbaar zijn: elektronica, opto, laser, nano, ultrageluid, keramiek, kwarts… Live PIL Na het succes van 2002 zal er nu ook weer een Live PIL, Production Integration Line worden opgezet op de beursvloer. In 2004 zal dat ook een geïntegreerd lab omvatten. De eerste voorbereidende stappen zijn alweer gezet.


Voordelige standaardstands Op voorstel van de tentoonstellingscommissie, is aan de deelnemers van 2002 gevraagd in hoeverre men interesse heeft in een compleet aanbod voor beursdeelname, inclusief standbouw, om daarmee de kosten en de inspanning te kunnen beperken. Op die vraag is veel positieve reactie gekomen. Eén dezer dagen ontvangen alle leden informatie daarover, met een mogelijkheid om te bestellen. Er worden diverse standtypes aangeboden, in de range van 2.900 euro voor een Basic standje van 16 m2 tot 7.500 euro voor een Professional stand van 40 m2.

Projectteam Binnen het bureau van FHI is inmiddels een projectteam geformeerd om de beurs voor te bereiden en te realiseren. Het team bestaat uit de beide branchemanagers, Leo Oosterveen van Industriële Automatisering en Andreas Meijer van Laboratorium Technologie, samen met de projectmedewerkers Annika van Baars en Jerry Visser. Bedrijven die intern de overweging moeten maken of en hoe men zou willen deelnemen kunnen deze mensen aanspreken en hen vragen naar het bedrijf te komen om info te geven en samen te brainstormen over wat voor de exposant het beste zou zijn. (tel 033 4657507, zie ook www.hetinstrument.nl).

VAKPERSPRESENTATIE HET INSTRUMENT 2004 Op 1 oktober presenteert FHI HET Instrument 2004 aan de vakpers. Zoals gebruikelijk ruim een jaar voor de beurs krijgt de vakpers uitgebreide informatie over hoe de beurs opgezet gaat worden, welke thema’s voorbereid gaan worden en hoe de beurs zijn plaats heeft in de actualiteit van de markt. De pers heeft daardoor de mogelijkheid om thema-edities te plannen voor volgend jaar en nu alvast in berichtgeving in te spelen op de lijn die wordt uitgezet. De meeting wordt op 1 oktober belegd in Media Plaza in het Jaarbeurs complex. Naast de medewerkers van FHI en enkele leden van de beurscommissie zullen enkele

gasten het woord voeren. Professor dr. A.J. Berkhout, hoogleraar Innovatiemanagement aan de TU Delft en ideoloog achter het innovatieplatform van het kabinet Balkenende, zal het woord voeren en de plaats van HET Instrument in innoverend Nederland belichten. Eric Kakes, van de biotechnologiedivisie van FHI-lid Applikon, gaat uitleggen hoe een Nederlands bedrijf met eigen producten in de wereldmarkt voor biotechnologie succesvol kan zijn, mede dankzij de beurs. Wie bij de perspresentatie aanwezig wil zijn kan zich melden bij FHI, Annika van Baars.

Industriële Elektronica

Algemene Ledenvergadering Industriële Elektronica DOELSTELLING ELECTRONICS & AUTOMATION

GEHAALD

Op 5 juni kwam de branche Industriële Elektronica bijeen voor haar ledenvergadering. Op dezelfde dag werd de beurs Electronics & Automation 2003 geëvalueerd. Doelstelling van de beurscommissie was om zoveel mogelijk gekwalificeerde bezoekers te werven tegen zo laag mogelijke kosten, effectief en efficiënt. De kosten voor deelname bedroegen eenderde deel van een gangbaar beursbudget. De intensiteit van de bezoekers was gelijk aan de vorige edities. Doelstelling gehaald dus. De evaluatie leverde toch nog weer verbeterpunten op.

In de ledenvergadering traden de heren Rakhorst en Kersbergen af, omdat hun termijn vol was. De heer Westendorp moest het bestuur verlaten, omdat het niet te combineren viel met zijn werk binnen Nedap. De heer Van Schagen volgt de heer Kersbergen op als voorzitter en de heren De Vries (Chess Beheer B.V.) en Plooy (tbp electronics) werden gekozen als nieuwe bestuursleden. De heer Kersbergen is in 1993 de heer Nijkerk opgevolgd als voorzitter met de heer Rakhorst als ‘running mate’. De heer Rakhorst heeft veel gedaan voor de branche, hij heeft grote bedrijven opgebouwd maar heeft altijd interesse gehad in kleine bedrijven wat uiteindelijk geresulteerd heeft in de oprichting van de Development Club. De heer Rakhorst heeft het voorzitterschap van de Development Club inmiddels overgedragen aan de heer De Vries (Chess Beheer B.V.). De heer Kersbergen droeg met een gerust hart de voorzittershamer over aan de heer Van Schagen. De heer Van Schagen is tien jaar bestuurslid. Dit betekent dat hij de functie van voorzitter voor een periode van twee jaar op zich neemt in plaats van vier jaar wegens de maximale bestuursperiode van twaalf jaar. Hij ziet het als zijn taak om dienstverlening van FHI aan de leden meer onder de aandacht van de leden te brengen.

De heer Van Schagen heeft het penningmeesterschap overgedragen aan de heer De Vries (Van Reijsen Elektronica). De heer Westendorp nam ook afscheid van het bestuur. Westendorp is een bijzondere persoonlijkheid en zijn afwijkende mening en kijk op zaken zal gemist worden binnen het bestuur. In de persoon van de heer Plooy heeft het bestuur een waardige opvolger gevonden voor de heer Westendorp. De komende twee jaar wordt extra aandacht gegeven aan de toegevoegde waarde die FHI aan leden verstrekt. Er worden nieuwe activiteiten opgezet. Hierbij kan gedacht worden aan activiteiten op het gebied van HF Technology en Elektronica assemblage/productie. Daarnaast wordt vanzelfsprekend

Siebren de Vries

Ton Plooy


gekeken naar de toekomst van de branche. Welke mogelijkheden en bedreigingen komen op de branche Industriële Elektronica af? Wat doet een individueel bedrijf daarmee? Welke toegevoegde waarde kan de brancheorganisatie daarbij leveren? Na de Algemene Ledenvergaderingen van beide branches werd dit verwoord in de themabijeenkomst ‘Toekomst van de techniek’. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected].

Erik van Schagen als nieuwe voorzitter met aftredend voorzitter Ton Kersbergen (l.) en scheidend vice-voorzitter Dick Rakhorst (r.)

ZIJN

COMPONENTEN SEXY GENOEG?

De bijeenkomsten van de deelnemers aan de productstatistiek Passieve & Elektromechanische Componenten hebben aangetoond, dat het informele deel van een productstatistiek van groot belang kan zijn. De onderwerpen die de laatste jaren aan de orde zijn gekomen, variëren van betalingsproblematiek tot het verschuiven van de elektronicaproductie naar de kwaliteit van het technisch onderwijs. Tijdens de beurs Electronics & Automation 2003 is naar aanleiding van het laatste onderwerp een lunchbijeenkomst georganiseerd, om in een open discussie de wensen en mogelijkheden van bedrijfsleven en onderwijs onder de aandacht te brengen. De belangrijkste overeenkomst die de technische scholen en leveranciers van componenten hebben is het gebrek aan interesse van scholieren om de techniek in te gaan. Om over deze problematiek blijvend contact te houden werd ter plekke het Platform Onderwijs opgericht. De meest prangende problemen zijn het imago van techniek en de uitwisseling van componenten, om het technisch onderwijs actueler en leuker te maken. Beide onderwerpen kwamen aan de orde op de bijeenkomst van 16 september 2003. Voor het imago werd een presentatie gegeven door Jeroen Otter van www.yourfuture.tv en www.scholieren.tv. Deze onderneming richt zich zowel op ondernemingen als scholen, om het image van de organisaties goed onder de aandacht te brengen bij scholieren en studenten. Daarnaast werd met de scholen besproken, hoe de ‘end-of-life’ componenten makkelijk uitgewisseld kunnen worden tussen bedrijven en scholen. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected].


PROGRESS 2003, keynotes, flashes & workshops ON EMBEDDED SYSTEMS RESEARCH IN

NIEUWEGEIN

Wetenschap en bedrijfsleven ontmoeten elkaar tijdens PROGRESS 2003 op 22 oktober in NBC De Blokhoeve in Nieuwegein. Voor de vierde keer worden resultaten gepresenteerd van het nationale Programma voor Research On Embedded Systems and Software, PROGRESS.

In heel korte ‘flash’ presentaties van niet langer dan een minuut, worden in totaal veertig projecten gepresenteerd in twee presentatieblokken in de ochtend van 22 oktober. De researcher met de beste flash krijgt een prijs van de PROGRESS jury, net als de groep die de beste wetenschappelijke poster presenteert. Rondom de flashblokken en twee postersessies komen drie keynote speakers voor het voetlicht. Elk van hen gaat vanuit eigen ervaringen met embedded systems research in op de problematiek van verschillende disciplines en culturen die samen resultaat moeten boeken. Professor De Man van IMEC in Leuven, erkende autoriteit in de embedded systems research wereld, refereert aan the ambient intelligent era waarin het onvermijdelijk wordt dat verschillende ‘technoculturen’ samensmelten tot één discipline. Jan van der Pers, bekend als winnaar van de Mechatronics Trophy 2003, laat aan de hand van zijn winnende productontwikkeling zien hoe die samensmelting succesvol wordt gerealiseerd. De derde keynote komt van Miedema, voormalig R&D chef van Ericsson

en nu actief met zijn eigen firma Wireless Value. Hij analyseert de verschillende rollen van kleine bedrijven, van wetenschappers en van onderwijs bij de ontwikkeling en realisatie van embedded systems. Workshops In de middag wordt van alle aanwezigen, wetenschappers en mensen uit de bedrijven, input verwacht. Er zijn vijf parallelle workshops gedefinieerd, elk met een specifieke case. Vanuit de case wordt bekeken hoe praktische bedrijfsdoelstellingen al dan niet gecombineerd kunnen worden met wetenschappelijke doelstellingen. De workshopthema’s zijn domestic appliances, ingeleid door Betronic Design; medical technology met een case van Philips Medical; Siemens VDO Automotive adressert automotive als thema; entertainment is het applicatiegebied waarop de firma Not the Fly zich richt; Chess leidt de workshop in over infrastructure. PROGRESS-voorzitter Eric van Utteren, voormalig senior vice-president Philips Research, opent en sluit PROGRESS 2003.

Hij zal de input van de dag toetsen aan en in het kader zetten van de Embedded Systems Roadmap die Progress in 2002 presenteerde. Organisatie De Progress dag op 22 oktober wordt georganiseerd door STW (Stichting Technologie en Wetenschap) en FHI, federatie van technologiebranches gezamenlijk. Op 9 oktober, voorafgaand aan Progress organiseert FHI een puur marktgerichte dag in Eindhoven, het D&E event voor Design Automation & Embedded Systems (zie elders in deze uitgave). Info Voor meer info, programma, gratis aanmelding als bezoeker aan Progress 2003, zie www.fhi.nl/progress. Specifieke info betreffende het PROGRESS researchprogramma zie www.stw.nl/progress. Persoonlijk contact: FHI, Paul Petersen, tel 033 4657507, e-mail: [email protected].

Wat doen we met China? WILLEM

VAN

Op 22 september 2003 heeft de vergadering voor de deelnemers aan de productstatistiek Actieve Componenten plaatsgevonden. Tijdens de vorige vergaderingen heeft FHI mede voor de deelnemers aan de productstatistiek Passieve & Elektromechanische Componenten sprekers van verschillende organisaties uitgenodigd. Zo zijn er presentaties geweest van ASML, Stork Electronics en Salland Electronics. In beide groepen van componentenleveranciers was het onderwerp over de verschuiving van elektronicaproductie naar Oost-Europa en China aan de

KEMENADE

TE GAST BIJ

FHI COMPONENTENLEVERANCIERS

orde van de dag. Vanzelfsprekend is dit onderwerp van belang voor leden uit de branche, die actief zijn in de elektronicaassemblage en -productie. Jan Keijzer van Adeon Technologies had tijdens de themabijeenkomst op 5 juni 2003 al aangekaart, dat de leden van de Nederlandse brancheorganisatie eens breder kunnen kijken dan de eigen landsgrenzen. FHI heeft voor de genoemde groepen daarom een China analist uitgenodigd, om een presentatie te verzorgen voor componentenleveranciers en elektronicaproductiebedrijven. De heer Willem E.C. van Kemenade (www.willemvk.org) lichtte toe welke

industrieën in welk tempo zich naar China begeven. Hij gaf tevens aan welke landen daar het meest nadeel van ondervinden. Voor de FHI leden is vooral van belang welk effect China heeft op de Nederlandse economie en welke mogelijkheden of bedreigingen hieruit ontstaan voor de Industriële Elektronica. Gezien het belang van dit onderwerp voor de gehele branche, zal de heer Van Kemenade in de loop van dit jaar de presentatie verzorgen voor een breder publiek. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected].


27


Test & Measurement, eindelijk Benelux VOLLEDIGE

SAMENWERKING MARKTINFOGROEPEN

NEDERLAND

sentaties van de resultaten tegelijkertijd te laten plaatsvinden. Op 23 september 2003 tijdens de vergadering bij de FEE in Brussel is dit daadwerkelijk gelukt. Een aantal barricades stond de volledige openheid in het tonen van de resultaten in de weg. Ten eerste kwamen de groepen afwisselend in Nederland en België samen, waarbij een algemene vergadering werd uitgeschreven. Op 23 september heeft een historische bijeenkomst van de deelnemers aan de T&M statistiek plaatsgevonden. De samenwerking tussen FHI en FEE loopt reeds vanaf 1993 en heeft afwisselende activiteiten opgeleverd. Aangezien de meerderheid van de deelnemers in beide landen actief is en deelneemt aan de statistieken van beide landen, is steeds getracht de pre-

Ten tweede werd van ieder Nederlandse platformdeelnemer verwacht, dat er ook met de statistiek werd meegedaan. Daarna moesten voornamelijk de definities van de statistieken op één lijn worden gebracht. Als afrondende activiteit werd in mei 2003 de richtlijn van de statistiek afgestemd met deze intensievere samenwerking. In alle

EN

BELGIË

stappen zijn de deelnemers betrokken en dankzij de stap van de Belgische deelnemers, om geen bezwaren te hebben in het vertonen van de Belgische resultaten binnen een algemene vergadering, is de volledige samenwerking tot stand gekomen. De stappen zijn niet voor niets gezet. Een efficiënte bijeenkomst en het streven naar samenhang in de Benelux kan de inleiding zijn voor de volgende stap, samenwerken in Europa. Vanuit Agilent Technologies werd een presentatie gegeven hoe de Europese statistiek georganiseerd wordt. De T&M groep houdt leuke uitdagingen voor de komende jaren. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected].

Verkoopargumenten voor omgevingstesten ‘SHAKER’,

OPEN HUIS BIJ

PHILIPS CFT,

TESTEN VOOR

EFFICIËNTER TRANSPORT EN HET NUT VAN NORMEN

‘Straks kunnen er 10% meer televisies in een container, dat heeft het testen van de bestaande TV verpakking opgeleverd’ aldus Dave Corben van Philips CFT. Bij valtesten en testen met de shaker, zeg maar schudden van de TV met verpakking, is gebleken dat bestaande verpakking eigenlijk zwaarder is dan nodig, met het oog op de verwachte belasting. Een lichter verpakkingsontwerp is dus mogelijk. Op deze manier kan omgevingstesten tot efficiënter transport leiden. Een andere ervaring op dit gebied komt van IPS Packaging. Raymond Peutz van IPS


vertelt dat aan de hand van maximum schadeprofielen van producten, verpakkingen veel efficiënter ontworpen kunnen. Hij daagt de omgevingstesters uit met stellingen als ‘zonder het testen van het product heeft verpakkingstesten geen zin’ en ‘vaststellen van schadeniveau gaat vooraf aan de keuze van de omgevingstestnorm’. Het moge duidelijk zijn; onderlinge kennis en ervaringsuitwisseling, daar houden de plotters zich in hun ledenmeetings mee bezig. Het biedt echter wel aanknopingspunten om als PLOT gezamenlijk de boer op te gaan om industriële klanten het belang van omgevingstesten duidelijk te maken.

Wellicht is de tijd hiervoor nog niet volledig rijp. Duidelijk is wel dat omgevingstesten een bijdrage kan leveren aan efficiëntere distributie en transport. De leden van het Platform Omgevingstechnologie ontmoetten elkaar op 25 september bij Philips CFT. Omgevingstesten verdient zich terug. Meer informatie over het platform omgevingstechnologie zie www.plot.nl. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Sandra van Dusschoten van het bureau, telefoonnummer 033-4657507.


Design Automation & Embedded Systems 2003 D&E

EVENT, TECHNOLOGIE EVENEMENT

VOOR MANAGEMENT, ENGINEERS EN ONTWIKKELAARS Op donderdag 9 oktober 2003 ontmoeten bedrijven elkaar voor de vijfde keer in negen jaar onder de titel ‘Design Automation & Embedded Systems. Het event vindt plaats in het Evoluon te Eindhoven. Als ‘spin-off’ van de tweejaarlijkse voorjaarsbeurs Electronics & Automation organiseert de FHI brancheorganisatie voor Industriële Elektronica een high-tech productshow met seminarprogramma voor management, engineers & ontwikkelaars van bedrijven in de ‘zelfscheppende’ industrie. Businesscreatie is het ultieme doel van het D&E event.

De bezoeker vindt een breed spectrum aan aanbieders van hardware, design & engineering en ontwikkelsoftware. Deze bedrijven presenteren zich op het Meeting Plaza en in het lezingenprogramma worden applicaties toegelicht door bedrijven die zelf de gepresenteerde technologie toepassen. Het D&E event wordt geopend met een plenaire presentatie van Océ Technologies. Eric van Utteren, voorzitter van Progress, zal de dag afsluiten met een blik op de toekomst, de activiteiten van het Progress researchprogramma. Van Utteren zal ingaan op nieuwe initiatieven van Progress, gericht

op het efficiënt & effectief laten verlopen van embedded systems research naar toepassingen in de industrie. Deze keynote speech loopt vooruit op het Progress Symposium 2003, dat plaatsvindt op woensdag 22 oktober 2003 in NBC De Blokhoeve te Nieuwegein. De organiserende branche en haar special interest cluster ‘Development Club’ hopen en verwachten, dat uit het D&E event ook ideeën komen voor nieuwe projecten die kunnen worden ingebracht bij PROGRESS. Bedrijven die het D&E event 2003 vormgeven:

Alcom Electronics, Advantech, Atos Origin TA, Bergson, BFi OPTILAS, Chess embedded Technology, Elincom Electronics, Eurocircuits BVBA, Getronics Industrial Automation, Indes, JTAG Technologies, Mentor Graphics, Microtron electronics, PTS Software, Salland Electronics, Sasco, an arrow company, Technolution B.V., The MathWorks, Transfer, Trident Displays, Zuken B.V. Voor het complete programma, achtergrondinformatie en inschrijving als bezoeker check www.fhi.nl/d&e. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected].

STC knooppunt in sensortechnologiemarkt GASCHROMATOGRAFIE,

HOMEBASED DIAGNOSEKIT EN EEN COMPLETE STUURGROEP

Trots vertelde Henk Klein Wolterink in de eerste elevator pitch van de Sensor Technologie Club over de gaschromatograaf die hij samen met en voor Interscience heeft ontwikkeld. In vijf minuten wist hij zijn publiek duidelijk te maken hoeveel kennis van het applicatiegebied van een sensor nodig is om tot een werkend instrument te komen.

Bedenk een nieuw embedded systeem en je komt meteen met sensorvragen. Dat is althans de ervaring van Jac Goorden van Simbon. Hij heeft zich tijdens de PROGRESS meeting van oktober 2002 opgeworpen als projectleider van de home diagnosekit, een projectidee waar een aantal bedrijven enthousiast mee aan de gang is gegaan. De sensortechnologie die nodig is voor dit project is door Jac toegelicht tijdens de ledenvergadering afgelopen 7 mei hetgeen meteen nieuwe betrokkenheid opriep van een aantal STC leden. Omgaan met industrieel eigendom daarover informeerde Wouter Pijzel van de Nederlandse Orde van Uitvinders de leden.

Huib Pasman gaf een overzicht van de sensortechnologieën die de verschillende TNO Instituten in huis hebben. Rolf de Boer, directeur eigenaar van Smartec wordt bij de volgende ledenmeeting voorgesteld als nieuwe voorzitter van de club. Hij volgt daarmee dan Hens Dekker op die deze rol voor een interimperiode heeft bekleed en straks weer ‘gewoon’ stuurgroeplid is. De stuurgroep is verder uitgebreid met Wybren Jouwsma en Rijk Verheul. Eén van de ambities van de stuurgroep is om onderling contact en uitwisseling te versterken tussen sensoronderzoeksgroepen aan de universiteiten en de leden.

Daarnaast blijft het contact met de vragers van sensortechnologie centraal staan en zijn de eerste plannen gelanceerd voor een sensorworkshop/conferentie tijdens HET Instrument 2004. Sensortechnologie vraag en aanbod wordt 9 oktober in de ledenmeeting weer bij elkaar gebracht bij Shell Amsterdam. Shell ontwikkelt zelf sensortechnologie, maar zoekt daarnaast voor specifieke uitdagingen de hulp van de leden van sensortechnologie club. Gedreven sensorontwikkelaars mogen deze meeting niet missen. Geïnteresseerden in de Sensor Technologie Club kunnen contact opnemen met Sandra van Dusschoten van het FHI bureau.


29

Development Club

Development Club gaat uit zijn dak HISTORISCHE LEMMERMEETING

LEGT BASIS VOOR

Op 12 juni beleefde de Development Club een historische meeting. De zestien bedrijven van de Development Club die met in totaal ruim dertig mensen aanwezig waren hebben unaniem aangegeven te willen gaan investeren in een researchprogramma, uit te voeren door Nederlandse universiteiten! Na een intensieve dag van ideeontwikkeling hebben de aanwezigen het raamwerk voor zo’n researchprogramma, gericht op een Europese voorsprong voor de participerende bedrijven per 2010, geformuleerd en daarbinnen prioriteiten gesteld. Iets dergelijks is in Nederland (en daarbuiten?) nog niet eerder vertoond!!!

Wat nu verder? Aan het eind van de meeting is afgesproken dat het bestuur van de DevClub nadere voorstellen zal doen aan de hand van de uitkomst, ten aanzien van de verdere vormgeving van het programma, hoe we opdrachten kunnen gaan formuleren, hoe wordt samengewerkt met universiteiten en hoe de organisatie van dit alles op poten moet komen. Drie mensen hebben zich ter plekke al opgegeven om in een werkgroep mee te doen aan de formulering van invul-

lingsvoorstellen: Henk van Kampen, Ad Schipper en Ton Zengerink. Inmiddels heeft het bestuur een eerste meeting gehad waarin een en ander verder is uitgewerkt. Met name is de conclusie getrokken dat er een concrete fysieke plek zou moeten worden gezocht waar de uitwisseling van kennis gaat plaatsvinden, het DevLab. Er is een eerste inventarisatie gemaakt van mogelijke knelpunten zoals het omgaan met eigendom van IP.

DEVLAB

Op 25 september, in de reguliere DevClub meeting zal de club weer een vervolgstap zetten met elkaar. Uitgangspunt waarop massaal positief is gereageerd is dat er een plan komt waarbinnen alle deelnemers jaarlijks 1% van hun loonsom inzetten en geprobeerd wordt dat bedrag te vermenigvuldigen via subsidies en sponsoring van grote bedrijven. Het enthousiasme van 12 juni werd gevoed door de wijze waarop een gemeenschappelijke lijst van prioritaire technologievelden tot stand kwam en waar iedereen ‘brood’ in zag. Die lijst is voorlopig nog even vertrouwelijk…. Mail reacties naar [email protected] naar [email protected].

Wind in de zeilen voor DevClub Of het nu kwam door het succes van de brainstormsessie van de dag ervoor of het uitdagende trotseren van ‘vrijdag de dertiende’, feit was dat de leden van de Development Club op die dag in juni perfect zeilweer hadden. Na de zware ‘denken praatdag’ werden de Clubleden al heel vroeg gewekt met keiharde muziek: It’s a beautiful day van U2. Lukte het vorig jaar nog om wat na te dutten in de boot, door een windstilte op het Slotermeer, nu moest iedereen meteen ‘in de touwen’. We hebben het niet exact geklokt, maar het heeft er alle schijn van dat de vloot


dit keer in vergelijking met andere jaren een wat uitgebreidere lunchpauze nam in Woudsend. Vervolgens was er weer zoveel bravoure in de schippers gevaren, dat er hier en daar toch opnieuw wat problemen ontstonden met de skûtsjeswedstrijd die sommigen probeerden de loef af te steken. Tenslotte belandde iedereen behouden bij zeilschool De Kikkert voor de nababbel en een bbq die zou blijken een ouverture te zijn op de lange hete zomer van 2003. De datum voor volgend jaar is alweer gereserveerd: vrijdag 11 juni 2004.

INITIATIEF

of

Development Club

Kansen in kostenreductie PHILIPS MEDICAL SYSTEMS FHI en Philips Medical Systems organiseren op 7 oktober een bijzondere workshop. Geïnitieerd vanuit de FHI Development Club gaat een geselecteerde groep bedrijven de uitdaging aan die Philips Medical Systems heeft neergelegd: denk eens mee over een redesign voor bepaalde producten, zodanig dat deze tegen minder kosten kunnen worden gepresenteerd en voldoen aan (toekomstige) milieueisen.

DAAGT ONTWIKKELAARS UIT

Met een negental bedrijven en bedrijvenclusters gaan de Philips mensen op 7 oktober intensief aan de slag om uit te vinden welke mogelijkheden er zijn en of deze bedrijven in de toekomst partners voor dit succesvolle Nederlandse OEM bedrijf zouden kunnen zijn.

communicatie en kan worden gezien als een logisch vervolg op een eerdere technologiedag bij ASML, zij het dat via een strengere selectie nu wat meer beslotenheid is gezocht in verband met de concurrentiegevoeligheid in de medische high tech markt.

Het initiatief tot de workshop komt voort uit de DevClub werkgroepen marketing en

Minac zoekt aansluiting bij FHI MICROSYSTEEM

EN

NANOTECHNOLOGIE CLUSTER

Minac, een cluster van bedrijven en onderzoeksinstellingen op het gebeid van microsysteem- en nanotechnologie, heeft FHI gevraagd voor haar het secretariaat te willen gaan voeren.

gienetwerken en -lobby. Een personele binding is er al: Wybren Jouwsma, directeur van Bronkhorst High Tech in Ruurlo, is zowel voorzitter van Minac als stuurgroeplid van de Sensor Technologie Club.

De vraag van het 32 lidorganisaties tellende cluster komt niet alleen voort uit de wens te kunnen beschikken over professionele secretariaatsondersteuning, maar heeft evengoed te maken met de behoefte aan binding en samenwerking met andere FHI clusters als de Development Club en de Sensor Technologie Club.

Binnen FHI is het beleid dat elk nieuw cluster aangehaakt wordt aan één van de vier branches van FHI. In dit geval heeft het bestuur van de branche Industriële Elektronica al te kennen gegeven het verzoek van Minac positief te waarderen en secretariaatsvoering door het FHI bureau te zien als meerwaarde voor de eigen branche en voor FHI als geheel. Effectuering vindt naar verwachting plaats met de jaarwisseling, mits ook het federatiebestuur van FHI fiat geeft.

Bovendien wil Minac graag via de FHI kanalen aanhaken bij alle andere technolo-

Jouwsma benoemd als lid Innovatie Platform Wybren Jouwsma is één van de nieuw benoemde en inmiddels geïnstalleerde leden van het Innovatieplatform ‘van Balkenende’.

Als lid van het interdepartementale adviesorgaan opereert Jouwsma formeel op persoonlijke titel.

Als voorzitter van de technologiecommissie van MKB Nederland, voorzitter van Minac en stuurgroeplid van de Sensor Technologie Club was Jouwsma aanbevolen door zowel FHI als de Metaalunie en MKB Nederland.

Binnen FHI is hij echter bekend als bestuurder/ondernemer die voortdurend terugkoppelt naar de netwerken waarin hij opereert. ‘Boodschappen’ zijn aan hem altijd goed besteed.

Naast Jouwsma zijn ondermeer benoemd in het innovatieplatform: Kleisterlee van Philips, Van der Lels van Schiphol, Rinnooy Kan van ING, Van der Veer van Shell, Wijffets van de SER en voormalig AKZO directeur Sistermans, nu voorzitter van de AWT.


31

Industriële Automatisering

Cijfers & trends centraal in ledenvergadering Industriële Automatisering De ledenvergadering van de branche Industriële Automatisering in FIGI Zeist stond op 5 juni in het teken van cijfers en mensen. Trendcijfers, markt en productstatistieken en de verenigingsfinanciën werden behandeld. Het enige aftredende bestuurslid, Joop Versteeg, werd herkozen en Leo Oosterveen werd voorgesteld en hartelijk begroet als nieuwe branchemanager.

Eigenlijk snijden degenen die niet deelnemen zichzelf in de vingers, want alleen als je deelneemt krijg je de getotaliseerde resultaten… dus DOE MEE aan het trendonderzoek en de voor uw activiteiten relevante productstatistieken. Deze oproep deed IA bestuurslid Hans Bakker aan de leden. Nu al doet bijna 40% van de IA leden mee aan het trendonderzoek, wat betrouwbare cijfers oplevert. Honderd deelnemers betekent 95% statistische betrouwbaarheid. De oproep voor deelname van Hans Bakker is ook geldig

voor de productstatistieken. Door aanhoudende groei zijn er bij de groep veldinstrumentatie nu meer dan 50 deelnemers. De uitvraag die al bestond uit ondermeer level, niveau, flow, analyse, intrinstiek veilige interfaces is verbreed met remote IO en procesrecorders. Daarnaast is er een breed scala aan statistieken zoals machinebouwcomponenten (bijvoorbeeld encoders, timers tellers) en handheldmeters/gasdetectie. De groeiende deelname leidt tot betrouwbaarder cijfers zodat iedere deelnemer een

beter beeld krijgt van de branche waarin hij opereert. Nog niet deelnemers aan het trendonderzoek en productstatistieken worden aangemoedigd om de statistiekaanvraagformulieren op te vragen bij het FHI bureau en deel te gaan nemen. Branchevoorzitter Tom Fransen riep de leden op om de ledenvergadering te benutten als hét moment voor input waarop het bestuur haar koers kan uitzetten. Financiële realisatie 2002 en begroting 2004 werden na heldere presentatie door penningmeester Jan Willem Jongbloed, zonder veel discussie goedgekeurd. Aansluitend begroetten de leden Leo Oosterveen als branchemanager Industriële Automatisering. Hij is het aanspreekpunt voor vragen en opmerkingen over brancheactiviteiten en beleid.

Rondetafeldiscussie trekt dit jaar extra veel toehoorders CONFERENTIE

ZORGT VOOR ‘FINE TUNING’ OM PRODUCTIEPROCES TE OPTIMALISEREN

ROTTERDAM - De rondetafelconferentie van de Industrial Business Conference tussen plantowners en productie-installatieleveranciers levert ‘fine tuning’ op om productieprocessen steeds een graadje verder te optimaliseren. Dat bleek tijdens de vierde editie van de IBC, afgelopen 25 juni in ‘De Kuip’ in Rotterdam.

De IBC bestaat uit een ‘marktplein’ met daarop een twintigtal kleine stands van leveranciers. Plantowners en leveranciers treffen elkaar ’s ochtends echter vooral tijdens een rondetafelconferentie. Het gaat hierbij om plantowners en leveranciers in de breedste zin van het woord. Zo zijn niet alleen de aanbieders van productie-installaties zelf aanwezig, maar ook de system integrators die merkonafhankelijk installaties ‘aan elkaar kunnen knopen’ tot lopende fabrieksstraten. De voorbereiding van de IBC is in handen van brancheorganisatie FHI. Elk jaar bespreken de plantowners en leveranciers elkaars wensen in een ongedwongen, openhartige sfeer zonder in te gaan op concrete projecten (wie geïnteresseerd is, kan ’s middags echter wel projectpresentaties bijwonen die ingaan op een specifieke


ject een balans mogelijk is tussen wat de plantowner over zijn eigen productieproces weet en wat de leverancier aan suggesties kan doen over de voorhanden zijnde technische verfijning.

implementatie van een nieuwe productietechniek). Deze zogenaamde ‘rondeSystem integrators zijn bijvoorbeeld niet tafelconferentie’ bevalt zo goed dat van alleen maar geïnteresseerd in nieuwbouwbeide kanten steeds meer belangstelprojecten, ze hebben inmiddels ook kennis ling voor deze uitwisseling bestaat. Dit om bestaande installaties te optimaliseren. jaar vertaalde zich dat in een hondertal Bovendien kunnen system integrators in het toehoorders uit beide hoeken. voortraject al meedenken over een ontwerp. De toehoorders konden weliswaar niet De balans kan per project steeds anders direct aan de conferentie deelnemen, komen te liggen, maar steeds staat optimamaar wilde wel graag meer horen over lisatie van het productieproces centraal. de bij elkaar levende wensen en overwegingen. Volgens dagvoorzitter professor Henk Leegwater (zelf werkzaam bij DSM, tevens bij de Technische Universiteit Eindhoven) blijkt dat er per pro- Rondetafeldiscussie met publiek


Plantowner, Where’s your support, next door or down under? APC 2003, AUTOMATION CONFERENCE IN TU DELFT

IN

PETROCHEMICALS

Dat de activiteiten van petrochemische bedrijven in Nederland veranderen en sommige onderdelen verschuiven naar andere landen is niet te voorkomen. Een tweejaarlijkse conferentie houdt dat niet tegen. Wat de branche, leveranciers, integrators, engineers en plantowners wel kunnen en moeten doen is zich met elkaar beraden welke expertise hier lokaal, in Nederland en West-Europa voorhanden dient te zijn om onze procesindustrie goed te kunnen bedienen en om uiteindelijk met elkaar op basis van kennis en toegevoegde waarde een goeie boterham te verdienen. Ook hoogwaardige presentaties door plantowners en branchegenoten over automatisering en de rol van kennis- en productenleveranciers voor de engineering, het beheer en de operatie van chemische en petrochemische installaties.

Instrumentatie, control en engineering, welke ondersteuning en expertise heeft de plantowner nodig, wanneer en waar kan die support het beste worden aangeboden? Down under of naast de deur? Hoe krijg je de juiste kennis binnen in de verschillende fasen van pre-engineering, engineering, detailed engineering, installatie, commissioning, operatie, (predictive) onderhoud, revamp en demolition. Tijdens de APC op 19 en 20 november in de TU Delft komen dit soort vragen aan de orde, eerst managerial en daarna uitgewerkt de technologieën die hier een rol in spelen: con-

trol & automation, veldinstrumentatie & communicatienetwerken en analyse en testtechnieken. De call for papers is de deur uit en de voorstellen komen binnen. Shell, DSM, Lyondell, Honeywell, Yokogawa, Procos en de TU Delft leveren in elk geval bijdragen over onderwerpen als Key Performance Indicators, in line analyse, diagnostiek, beheer van analysesystemen en Total Cost of Ownership. En al deze lezingen in de geest van de ‘oude’ Proces Automatisering Dagen, waarbij een hoog inhoudelijk niveau van de lezingen uitmondt in een stimulerende en richting-

www.petrochemicals.nl

gevende discussie tussen industriële automatiseerders, engineers en plantowners. Naast FHI, de branche Industriële Automatisering, zijn als medeorganisatoren betrokken bij de invulling van het lezingenprogramma: de SMRBT, het samenwerkingsverband van KIVI NIRIA voor meet- en regeltechnici, WIB international instrument users association’, PROFIBUS Nederland en Fieldbus Foundation Nederland en USPI-NL (Uitgebreid Samenwerkingsverband Proces Industrie Nederland). Aanmelden voor het geven van lezingen en of het verzorgen van een table top presentatie kan bij Sandra van Dusschoten van het FHI-bureau.

The meeting of flowspirits ALLE SPECIALISTEN VERENIGD TIJDENS

FLOWSHOW 2003

WIB-manager Tom Kuperij kwam met de karakterisering op de proppen: ‘the meeting of flowspirits’ noemde hij de FlowShow. Dat was het ook echt weer op 17 en 18 september in het Nieuwegeinse Business Center. Net als de eerste keer in 2001 was de hele Nederlandse ‘flowwereld’ weer verzameld om met elkaar de laatste ontwikkeling in het vakgebied door te nemen. Net als de eerste keer bleek ook nu weer hoe zeer dit evenement in een behoefte voorziet. De gezamenlijke organisatie komt ook de relatie ten goede tussen de FHI branche voor Industriële Automatisering en de gebruikersorganisatie van plantowners WIB.

De erkende ‘flowgoeroe’ Kees Kayser van Dow Chemical leverde beide dagen met een keynote presentatie een forse bijdrage. Op basis van ervaringen van gebruikerswerkgroepen van WIB en NAMUR ging Kayser in op de diagnosefunctionaliteit in flowmeetapparatuur. In hoeverre kan nu echt zonder restricties worden gemeten en geregeld; gaat de productiviteit dankzij diagnostiek echt omhoog; is de operationele flexibiliteit verbeterd. Vraagstellingen die leidden tot ervaringuitwisseling, richtinggevend voor de

toekomst. Uiteraard verhaalden de leveranciers, ook op de meetingplaza uitvoerig over hun producten, over de antwoorden die zij aan het vormgeven zijn op vragen van plantowners en over de ideeën die zij zelf, pro-actief ontwikkelen. Behalve van Dow leverden ook specialisten van andere plantowners waardevolle bijdragen: DSM, Huntsman, Kisuma Chemicals en Shell. Met name het verhaal van Shell-man Karregat over de problematiek rond upscaling trok de aandacht.

www.flowshow.nl

Hij maakte maar weer eens duidelijk dat het opschalen van laboratoriumactiviteiten naar productie ook wat betreft flowmeting niet altijd evident is. Uit de onderzoekswereld waren er bijdragen van Kema, TNO en de universiteit van Oxford. De FlowShow is in twee jaar tijd een instituut geworden, perfect passend qua timing, precies tussen twee edities van de beurs HET Instrument. Hulde aan de organisatoren.


33


FOOD AUTOMATION SHOW nieuw FHI evenement FAS 03

VOORZIET IN BEHOEFTE IN DE MARKT

Het werd hoog tijd dat er een FHI roadshow kwam voor productieautomatisering in de voedingsmiddelenindustrie. Dit najaar is het zover, op 29 oktober in Wageningen en 30 oktober in Zwolle. De respons van de leden op de uitvraag tot deelname aan de Food Automation Show FAS 03 bewijst dat er behoefte was aan het initiatief. Nu nog de goede bezoekersdoelgroep binnen zien te krijgen…

De deelnemende leden van FHI hebben ervoor gekozen om in deze eerste editie van de FAS te beginnen aan de basis: meet-, regelen besturingstechniek. Daarnaast wordt ingespeeld op actuele zaken in de voedingsmiddelenindustrie: tracking & tracing en voedselveiligheid, twee onderwerpen die alles met elkaar te maken hebben en ook tijdens HET Instrument 2002 al succesvol werden geadresseerd. Onder leiding van branchemanager Leo Oosterveen is het al gelukt om een aantal interessante bedrijven van buiten FHI te betrekken bij het lezingenprogramma. Uit de hoek van plantowners zijn dat Nutricia/ Nutreco en Verkade. Daarnaast leveren de specialistische machinebouwers Stork Dairy

FAS 03

DEELNEMENDE BEDRIJVEN:

Allmons, Applikon, ATH Techniek, Endress+Hauser, Festo, Getronics, GTI, Gullinex, IDS, Imtech, Krohne, Methec, Penko Engineering, Samson Regeltechniek, Siemens, Starren, Stevo, Testo, VEGA Meet- en Regeltechniek, Von Rohr ARCA

Foods en Noord Oost Nederland bijdragen. Regelgeving blijft voorlopig nog wel een belangrijke drijvende factor achter investeringen in automatisering in de voedingsmiddelenindustrie. De S88 en S95 batchcontrol standaarden moeten antwoord geven op de eisen van de Food Law. Hygiëne-eisen volgens HACCP en EHEDG vragen om de inzet van geavanceerde meet- en regeltechniek. De Food Automation Show wordt georganiseerd door de Nederlandse Brancheorganisatie voor Industriële Automatisering, van FHI. Bij de organisatie wordt samengewerkt met de stichting PAVO, Proces Automatisering in de Voedingsmiddelenindustrie en met PROFIBUS Nederland. De locaties voor FAS 03 zijn het WICC in Wageningen op 29 oktober en de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle op 30 oktober. Zie voor het uitgewerkte programma en inschrijving www.fhi.nl/fas.

Who’s in control? SPANNINGSOPBOUW VOOR LAGERHUISSESSIE CONTROL PRODUCT SUPPLIERS MET INSTALLATEURS

IN

TECHNISCHE AUTOMATISERING

Het Efteling hotel in Kaatsheuvel is op 8 oktober decor voor de tweede Lagerhuissessie die het FHI cluster Control Product Suppliers (CPS) organiseert. Vorig jaar is het spits afgebeten door de Industrial System Integrators, die een pittige maar nooit kwetsende confrontatie aangingen met de Control Product Suppliers. Deze editie zijn de installateurs van de vakgroep Technische Automatisering (TA) van de Uneto VNI de ‘opponent’ van de Control Product Suppliers.

Er is weer een aantal pittige stellingen voorbereid, zowel vanuit de CPS als vanuit de installateurshoek. Beide groepen hebben de afnemersrelaties tussen control product suppliers en installateurs besproken in hun eigen besloten meetings. Zo confronteren de CPS’ers de installateurs met stellingen als: ‘Installateurs trainen hun personeel onvoldoende’ en ‘te vaak worden verouderde control products gehandhaafd in een installatie’. Stuurgroepleden van de Uneto VNI vakgroep Technische Automatisering, Luc Bronkhorst (Bosma en Bronkhorst) en Jan de Col van Ciltron hebben gezamenlijk met hun ledenkring voorbereid: ‘Control Products Suppliers moeten zorgen dat hun


producten downward compatible zijn’ en ‘de projectgarantietermijn moet bepalend zijn voor de garantietermijn van control products’.

Aanjager voor de discussie zijn de resultaten van CPS vragenlijsten die de installateurs moeten invullen en de vragenlijsten die de Control Product Suppliers moeten invullen voor de installateurs. Hoe denkt men over elkaar en hoe te handelen als men elkaar tegenkomt. Belangstellenden kunnen voor meer informatie en inschrijving contact opnemen met Sandra van Dusschoten van het FHI bureau.

Leidt 8 oktober tot meer begrip tussen installateurs en control product suppliers? Hier een blik op de Product Suppliers in hun conferentie met System Integrators vorig jaar op Nijenrode


PROFIBUS Nederland PROFISAFE

EN

PROFINET

ONDER DE AANDACHT

IN NAJAARSACTIVITEITEN

Seminar productieautomatisering Op 4 november organiseert PROFIBUS een seminar in het trade centre De Waalbrug in Waardenburg speciaal voor de productieautomatisering. Het programma voorziet in informatie voor de startende PROFIBUS gebruiker, technisch management dat graag een overzicht krijgt van de mogelijkheden en voordelen en ervaren gebruikers die graag kennis maken met de ervaringen van andere gebruikers. Dit laatste wordt bereikt door twee presentaties van gebruikers die hierin hun ervaringen aangeven zowel tijdens engineering als tijdens productie. Ook is het thema veiligheid in het programma opgenomen. PROFIBUS heeft met PROFIsafe een oplossing waarmee machines en/of installaties kunnen voldoen aan de normen IEC 61508 en EN 954-1. Dit thema wordt ingeleid door het Nederlands Normalisatie Instituut, NEN uit Delft. Zij gaan in op: "Wat is machineveiligheid en hoe bereik je die?". Aansluitend hierop wordt PROFIsafe voorgesteld aan de hand van een presentatie en een demonstratie.

Op een stand van 16m2 kunnen de bezoekers kennismaken met PROFIBUS in een opstelling waarin meerdere leveranciers zijn geïntegreerd. Ook hier wordt ruim aandacht gegeven aan PROFIsafe. PROFInieuws – de nieuwsbrief van PROFIBUS Tijdens de Elektrotechniek en MoCon geeft PROFIBUS twee nieuwe edities van PROFInieuws uit. Deze nieuwsbrief biedt de markt actuele informatie over de ontwikkelingen rond PROFIBUS en haar leden. Zo worden er telkens praktijkcases en artikelen over nieuwe technologie en nieuwe producten van leden opgenomen.

BUS op een eenvoudige wijze in PROFInetoplossingen geïntegreerd kunnen worden. PROFInet is gebaseerd op Ethernet. Een communicatiemedium dat al tientallen jaren bestaat en tot voor kort voornamelijk werd ingezet voor uitwisseling van grote hoeveelheden data tussen PLC-, PC- en DCSsystemen onderling. Daarnaast is Ethernet met name bekend uit de ICT-omgeving. Er zijn geen bedrijven te vinden waar Ethernet niet wordt toegepast.

PROFIBUS en Ethernet - PROFInet PROFInet is de Ethernet-oplossing van de PROFIBUS-organisatie. Doel van PROFInet is om gebruikers een transparante verbinding aan te bieden tussen het veldniveau en de ICT-omgeving. Op deze manier kunnen gebruikers op een eenvoudige manier signalen en informatie uitwisselen tussen deze omgevingen.

Aanvullende informatie over dit seminar is te vinden op www.fhi.nl/profibus. Ook kunnen geïnteresseerden zich hier inschrijven.

Industriële automatiseringsoplossingen zijn zowel op te bouwen met PROFIBUS als met PROFInet.

MoCon in Den Bosch Op 26 en 27 november 2003 is PROFIBUS aanwezig op de beurs MoCon in Den Bosch.

Combinaties van de twee oplossingen zijn ook mogelijk. Dit betekent dat bestaande en nieuwe installaties uitgevoerd met PROFI-

Ethernet is van huis uit niet realtime en deterministisch. Dit betekent dat je nooit de zekerheid hebt, dat een bericht binnen bepaalde tijd is aangekomen. Deze eigenschap betekent dat Ethernet in zijn huidige vorm niet binnen de industriële automatisering is in te zetten; het zou bijvoorbeeld leiden tot een zeer wisselvallige productkwaliteit en erger nog, tot persoonlijke slachtoffers. De PROFIBUS-organisatie heeft echter Ethernet aangevuld met de realtime en deterministische kenmerken. Belangrijk hierin is, dat dit gedaan is, zonder de Ethernetstandaard aan te passen. Op dit moment draaien al installaties uitgevoerd met PROFInet. In de volgende uitgave van het Signalement zal nader op PROFInet worden ingegaan.


35


ISI Platform alive & kicking SYSTEM

INTEGRATORS GAAN VOOR MARKT EN TECHNOLOGIE

De tegenvallende conjuncturele marktontwikkeling heeft eerder een positief dan een negatief effect op het functioneren van het FHI platform Industrial System Integrators. Kort na de succesvolle Industrial Business Conference was er op 3 september alweer een goedbezochte en inspirerende ledenmeeting gericht op technologie en voor 12 november staat er een ledenmeeting gepland over ‘onderhandelen in de markt’. Intussen werkt de club ook alweer aan de voorbereiding van een flitsende presentatie op HET Instrument 2004 en beginnen de werkzaamheden richting de ISI Academy vruchten af te werpen. De ‘jonge honden club’ van 1998 is nog steeds ‘alive & kicking’.

Belangrijk voor remote control van productieprocessen. Monique van Staalduinen van de firma Methec leerde de anderen wat er komt kijken bij de integratie van vision in grotere systemen. Er kan heel wat meer dan een aantal jaren geleden, maar trivaal is het zeker allemaal nog niet. Expertise en ervaring zijn cruciaal bij visionprojecten.

ISI is een club van jonge bedrijven, maar vergadert bij voorkeur op chique kastelen. Landgoed De Rhederhorst was het deze keer op 3 september. Een historische omgeving met een modern technologische content: het ging over wireless communication met

Voor de meeting van 12 november over ‘onderhandelen’ is succesvol onderhandeld met de heer Van der Heyden van bureau Zuidema. Hij komt als deskundige de leden wijs maken hoe je jouw resultaten kunt verbeteren.

GPRS en over integratie van visiontechnieken. Ruud Bosgraaf van Raaf Open Systems reikte de system integrators aan hoe je met GPRS veilig draadloos kunt communiceren en onafhankelijk kunt zijn van dure vaste telefoonlijnen.

Weeginstrumenten (VLW)

Ledengroei bij VLW LEVERANCIERS

VAN WEEGINSTRUMENTEN KRIJGEN MEER ZICHT OP MARKTONTWIKKELING

In 2002 en 2003 is het aantal leden van de Vereniging voor Leveranciers van Weeginstrumenten aanzienlijk toegenomen. Mede door veranderingen in de markt voor weegapparatuur zijn er meer bedrijven actief. Een intensieve benadering van deze bedrijven resulteerde in een totaal van 40 leden, een stijging van circa 15% in een jaar tijd.

Trendcijfers In de afgelopen ledenvergadering is dan ook weer aandacht gevraagd voor een trendonderzoek onder de VLW leden. In 2001 deed een record aantal VLW leden mee aan het brancheonderzoek, waardoor een basisomzet voor de groep bedrijven kon worden vastgesteld. Sindsdien is het niet mogelijk geweest om de voortgang van die omzet vast te stellen. Bij de andere branches gebeurt dat eveneens met behulp van een trendonderzoek. Voor de eerste helft van 2003 hebben nu voldoende bedrijven een opgave gedaan om de resultaten te rapporteren voor de VLW. De rapportage zal alleen aan de deelnemers verstrekt worden. Verwacht mag worden dat de respons vervolgens groter zal worden. Werkgroep wettelijke metrologie Uit de drukbezochte ledenvergadering is tevens een werkgroep wettelijke metrologie


voor automaten samengesteld. Deze groep bestaat uit de heren J. Brosens (Precia Molen), F.J. Driessen (Diwac), W.F. Kool (Retail Vision), M. Palmen (Reek Weegtechniek), A. Pijnenburg (Welvaarts Weegsystemen), V.M. van der Wel (Penko Engineering B.V.) en P.P. Petersen (FHI). De werkgroep is bijeengekomen om de volgende revisievoorstellen te bespreken: MID, R134, R87, R51 en R61. Vooral wat betreft de MID revisie is voor 1 juli een reactie geformuleerd, die naar het Ministerie van Economische Zaken en de CECIP is gestuurd. Het grootste bezwaar vanuit het VLW met betrekking tot het MID is, dat de lidstaten afzonderlijk kunnen aangeven voor welke groeperingen de richtlijn zal worden gebruikt. Het is te verwachten dat de lidstaten de nu gebruikte groeperingen overnemen, wat tegelijkertijd betekent dat de uitvoering van de richtlijn per lidstaat zal verschillen.

VLW acht dit een ongewenste situatie. De wens om handelsbelemmeringen binnen Europa op te heffen, wordt door een dergelijke aanpak niet ondersteund. VLW heeft daarom al meerdere malen bij de CECIP en het Ministerie van Economische Zaken gepleit voor dezelfde toepassingsgebieden, zoals die ook in de NAW-richtlijn zijn vastgesteld. Tijdens de General Assembly van CECIP te Interlaken kwamen deze aspecten eveneens aan de orde. Voorafgaand aan de vergadering heeft VLW verder twee mogelijke aanpassingen voorgesteld ten behoeve van het berekenen van de contributie. Hierover is nog geen beslissing genomen. Najaarsactiviteiten De komende activiteiten zijn achtereenvolgens de deelname van VLW leden aan de Food Automation Show, 29 en 30 oktober, en de vergaderingen op 12 november 2003, respectievelijk de ledenvergadering en het platformoverleg met het Nederlands Meetinstituut en het Ministerie van Economische Zaken. Voor meer informatie: FHI, Paul Petersen, telefoon (033) 4657507, e-mail: [email protected].

Laboratorium Technologie

Nieuw bestuur, trends en e-business LEDENVERGADERING LABORATORIUM TECHNOLOGIE

Op donderdag 15 mei vond de Algemene Ledenvergadering van de branche Laboratorium Technologie plaats in Fort Voordorp te Groenekan. De vergadering stond in het teken van wisselingen in de bestuurssamenstelling. Ook is de nieuwe branchemanager aan de leden gepresenteerd. Het aansluitende themagedeelte was bijzonder interessant, met gastsprekers over trends in de biotechnologiemarkt, technische ontwikkelingen in proteomics en de praktijk van e-business bij het laboratoriuminkoopproces.

Scheidend voorzitter Bob Hazewinkel hield na zijn welkom een bewogen laatste jaarrede. Hazewinkel bedankte de leden voor het in hem gestelde vertrouwen en sprak de overtuiging uit dat in John van Halderen een heel goede opvolger is gevonden. De heer Alain Vervaecke (Agilent Technologies) werd onder applaus herbenoemd tot bestuurslid.

scheidende penningmeester, de heer Kos, een toelichting gegeven. De doelstelling van een eigen vermogen dat minimaal de grootte heeft van 1 jaar de vaste bureaukosten is bereikt. Vervolgens werd de V&W rekening van de LT-branche over 2002 gepresenteerd.

beurs HET Instrument. De leden gaven door middel van applaus unaniem decharge aan de heer Kos en het bestuur voor het gevoerde financiële en bestuurlijke beleid over 2002. Mevrouw Margreet Schreijer informeerde de leden door middel van een uitgebreide presentatie over de stand van zaken van HET Instrument 2004 (1-5 november 2004), alsmede over de verschillende dataopties, locaties en concepten voor de verdere toekomst. Thema Na het huishoudelijke gedeelte was het tijd voor een interessante themamiddag met

Vervolgens werden de kandidaten Jacco Schipperen (Ankersmid), Hans Lubbers (Salm en Kipp), Peter Krabbenborg (Varian) en Henri Stappaerts (Applikon) bij acclamatie verkozen tot nieuwe bestuursleden. Samen met mevrouw Margreet Schreijer (Bio-Rad Laboratories) en Piet Kruijt (HCI Cryogenics) vormen zij het nieuwe LT-bestuur. In Fort Voordorp werd tevens de nieuwe branchemanager Laboratorium Technologie, Andreas Meijer, aan de leden gepresenteerd. De heer Meijer, die tevens federatiejurist is, is per 1 april bij FHI in dienst is getreden.

Nieuwe bestuursleden schuiven aan

Financiën Op de door BDO Accountants afgegeven goedkeurende accountantsverklaring jaarcijfers 2002 van FHI werd door de

In de begroting voor 2004 is een contributieverhoging opgenomen van 4% ten opzichte van 2003. Hierbij is uitgegaan van een inflatiecorrectie en minderopbrengst uit de

als hoofdthema’s ‘Kennisoverdracht in Ebusiness’ en ‘Trends in Biotechnologie en Proteomics’. Een interessante lezing over e-procurement werd verzorgd door de heer A.J. Kreeft van Purchase Support Group. Kersverse branchemanager Andreas Meijer presenteerde de voorlopige resultaten van het onderzoek in de branche over e-business. De heer Rob Janssen van NIABA belichtte de ‘Trends en ontwikkelingen in de wereldmarkt voor biotechnologie: kansen en bedreigingen voor Nederland’. Over de ontwikkeling van contractlabs en de laatste ontwikkelingen in apparatuur, heeft de heer Twan America van het Proteomics Platform/DLO Wageningen verhaald. De leden konden aan het einde van de dag napraten en netwerken onder het genot van een goed verzorgde borrel.

goed verzorgd in Fort Voordorp



Biotech Roadshow 2003 ‘…..-OMICS

VANDAAG EN MORGEN, HOE KRIJGEN WE HET

VOOR ELKAAR?’ In de laatste week van september trok de Biotech Roadshow van de Nederlandse Brancheorganisatie voor Laboratorium Technologie door het land. In de vorm van een collectieve marketingactiviteit presenteerden de ruim 30 vooraanstaande leveranciers van labapparatuur hun specifieke apparatuur en producten op drie verschillende locaties. Daarnaast was het lezingenprogramma minstens zo belangrijk. Elk van de drie dagen waren er keynote speeches

door prominente biotechnologie hoogleraren, onderzoekers en producenten. Daarnaast verzorgden de deelnemende bedrijven parallel aan het lezingenprogramma meer technologische en applicatiegerichte presentaties. Direct na opening van de inschrijving meldden de eerste enthousiaste bezoekers zich. Op het moment van schrijven van dit artikel zag het ernaar uit dat de Biotech Roadshow, mede gezien het hoge aantal deelnemende

bedrijven en de inhoud van het lezingenprogramma, het succes van de voorgaande editie zou gaan overtreffen. De locaties van de Biotech Roadshow 2003 waren het Martini Plaza in Groningen op 23 september, het Poortgebouw in Leiden op 24 september en het WICC Congrescentrum in Wageningen op 25 september. Meer info: www.fhi.nl/biotech.

Roadshow LabAnalyse nadert In het vorige nummer van het Signalement werd reeds aangekondigd dat de opzet van de Roadshow LabAnalyse enigszins gewijzigd is ten opzichte van de vorige editie in 2001. Gekozen is om een duidelijk thema te verbinden aan het evenement: Monsterflow in QA laboratoria. Diverse sprekers, waaronder de heer Brander (GE plastics), de heer H. Vedder (Blgg BV), de heer J. Volkers (Analytico), de heer M. van Ryckeghem (SGS Antwerpen), dr. P.E.G. Leonards (Rijksinstituut voor Visserij Onderzoek) en de heer V.D. Buscemi (Amsterdam Fertilizers BV) hebben aangegeven invulling te willen geven aan het

lezingenprogramma. Onderwerpen die aan bod komen zijn monstervoorbehandeling, analyseroutines, datastroombeheer en rapportage. Net als bij de Biotech Roadshow organiseren ook de deelnemende bedrijven een parallel lezingenprogramma met presentaties en lezingen die meer technologisch/ applicatiegericht van aard zijn. De roadshow is gratis te bezoeken en vooral interessant voor medewerkers en management van laboratoria van grote ondernemingen, contracten testlaboratoria, milieulaboratoria en onderzoeksinstellingen. In tegenstelling tot het vorige bericht zal de Roadshow LabAnalyse alleen plaatsvinden

op woensdag 29 oktober a.s. in De Kuip te Rotterdam. Dit betekent dat de dinsdag in Veldhoven is komen te vervallen. Voor meer info: - www.fhi.nl/analytisch - FHI, Andreas Meijer of Marina van den Berg (033-4651063).

Het gezicht van de Biotechnologie! Fusies, overnames en samenwerkingsverbanden binnen de Biotechnologiesector beperken zich niet tot nieuwe verbanden binnen de landen of regio’s maar gaan dwars door de continenten heen. Door deze bewegingen zal het gezicht van de Biotechnologiesector drastisch veranderen. Er zullen veel minder bedrijven overblijven. De ‘grote’ bedrijven staan voor een keuze: doorgaan op de ingeslagen weg en de kas volledig gebruiken voor de ontwikkeling van hun geneesmiddelen, of een deel van het geld gebruiken voor een fusie, overname of samenwerkingsverband. De omzet binnen de mondiale biotech steeg vorig jaar met 15%, maar de verliezen verdubbelden zich nog. De Biotech is zeker een sector waar veel muziek in zit, enkel volgens de analisten van Ernst & Young gaat dit

zeker nog tot 2010 duren. Er is namelijk nog geen consolidatie binnen de gehele sector ontstaan. Dit alles wordt veroorzaakt door meerdere aspecten. Niet alleen de technologische doorbraken zijn hierop van invloed maar ook de overheden en de organisatie van de bedrijven zelf zijn hier debet aan. Hier moeten dus wijzigingen in doorgevoerd worden, zoals de overheden die hun regelgeving omtrent de nieuwe types geneesmiddelen uit de biotechnologie moeten aanpassen. Maar ook moet er gekeken worden naar de prijs van de geneesmiddelen uit de biotechnologie, deze ligt namelijk vaak vele malen hoger dan de ‘gewone’ geneesmiddelen. Daarnaast moeten ook de bedrijven zelf in hun organisatie enige aan-

passingen doen. Men moet proberen niet steeds zelf het wiel uit proberen te vinden maar dit in samenwerking met hun concullega’s. Op deze manier ontstaan er financieel sterkere bedrijven en door de samenvoeging van technologieën kan het ontwikkeltraject versneld worden. BRON FINANCIEEL DAGBLAD, PAGINA 13, DATUM 13-06-2003


39


De donatie aan Dokters van de Wereld gaat naar Afghanistan Op 5 augustus 2003 is er een geldbedrag van € 6000,- aan het project ‘Afghanistan’ van Dokters van de Wereld geschonken. Dit bedrag is vrijgekomen uit de sponsoropbrengsten tijdens HET Instrument 2002, na aftrek van de kosten voor de presentatiestand op de beurs.

De sponsoren die aan dit project hebben meegewerkt (zie sponsorenlijst) hebben dit geldbedrag bij elkaar gebracht. Daarnaast is door de firma Dépex b.v. een centrifuge aan de organisatie geschonken. Voor het opgebrachte geldbedrag zou Dokters van de Wereld apparatuur uitzoeken die geleverd kon worden door de sponsors. Al snel bleek echter dat inkopen van apparatuur in Nederland zoveel extra transportkosten met zich mee zou brengen, dat er weinig geld over zou blijven. Na overleg met het projectteam dat dit project heeft getrokken is er uiteindelijk besloten het geld te doneren aan een project. Er is gekozen voor het project Afghanistan. Met het geld wordt ter plaatse in Afghanistan ingekocht naar behoefte van het project. Door de inkopen ter plaatse te doen is dit weer een ‘kleine’ ondersteuning voor de economie in Afghanistan.

HET PROJECT AFGHANISTAN Historie Dokters van de Wereld is sinds 1982 aanwezig in Afghanistan, waar een achttien jaar lange burgeroorlog aan de gang is. Na het ineenstorten van het communistische regime in 1992, heeft de Taliban, een fundamentalistische islamitische fractie, vanaf 1995 in vier jaar tijd, tweederde van het grondgebied veroverd. In die gebieden heerst een islamitische staat, waar de Taliban de wetten voorschrijft, waarvan vrouwen de voornaamste slachtoffers zijn. Tegenwoordig, is de bevolking door de droogte gedwongen om het platteland te verlaten en zich naar de grote steden te begeven. Sinds twee jaar heeft het tekort aan regen daling van de graanproductie veroorzaakt. In twee jaar is de landbouwproductie met 65% gedaald. Het graantekort loopt op tot 2,3 miljoen ton in 2001. Graan is het basisvoedsel van het Afghaanse volk.


Dokters van de Wereld is aanwezig in Afghanistan sinds 1982, en in Hérat sinds 1992. Dokters van de Wereld steunt drie moeder- en kindzorgcentra in Hérat en vier in Kabul.

DE SPONSOREN

DIE DIT PROJECT

MOGELIJK HEBBEN GEMAAKT:

• ABB • Amersham Biosciences • Applikon • Beun de Ronde • Bio-Rad Laboratories • CBS Europe • Clean Air TechniekV • Da Vinci Europe • Laboratory Solutions • Den Hartog Scientific • Dépex • Dometic GmbH • Greiner Bio-One • ICN Biomedicals • Industrial Automation Partners • Interflow • Interscience • Micropower • Paes Nederland • Polytemp • Salm en Kipp • Sanyo Gallenkamp • Shimadou Benelux • Skalar • Snijders Scientific • Uvikon • Zematra

Hier kunnen vrouwen terecht voor gynaecologische consulten, begeleiding bij zwangerschap, opsporing van ondervoeding, kindergeneeskunde, inenting en algemene medische consultatie. Verder zijn er verschillende gezondheidsvoorlichtingprogramma’s die door de centra

zijn opgezet op het gebied van borstvoeding, verzorging van net geborenen en voeding. Om het hoofd te bieden aan het gebrek aan medisch personeel zijn er trainingen die op langere termijn medisch personeel autonoom moeten maken. Ook is opleiding van en steun aan het vrouwelijke personeel van groot belang, omdat de gezondheidszorg de enige sector is waar vrouwen toestemming krijgen om te werken. De renovatie van de gezondheidsinfrastructuur, de bevoorrading van medicijnen, medisch en niet medisch materieel, voedingsproducten en sanitaire producten is een ander terrein van interventie. Afghanistan; Licht de Sluier op Afghanistan is door een humanitaire ramp getroffen. De droogte, die al drie jaar heerst, heeft 5 miljoen mensen (een kwart van de totale bevolking) in een levensbedreigende situatie gebracht en 1 miljoen mensen op de vlucht doen slaan. De landbouwproductie is dramatisch gedaald, de veestapel is sterk uitgedund en de voorraden zijn uitgeput waardoor hele families gedwongen aan een uittocht zijn begonnen. "Het Afghaanse volk staat voor een crisis die ze nog niet eerder hebben meegemaakt", zegt de coördinator van de Verenigde Naties in Afghanistan, waarmee hij onderstreept dat de humanitaire crisis dramatische afmetingen aanneemt. Dokters van de Wereld is werkzaam in Herat, waar zich sinds enkele maanden 200.000 mensen opeen gestapeld hebben in noodlottige kampen, die steeds groter worden omdat er dagelijks 2.000 nieuwe vluchtelingen bijkomen. De levensomstandigheden zijn ondraaglijk; er is een zeer groot gebrek aan water, voeding en onderkomen. De medische teams van Dokters van de Wereld werken in twee klinieken in het kamp Maslakh, 17 kilometer van Herat, een uitgestrekte woestijnvlakte, dat meer dan 100.000 vluchtelingen telt.


Dokters van de Wereld doet zo’n 2500 consultaties per week maar de behoefte aan gezondheidszorg is enorm. De medische activiteiten zijn in vier maanden verdubbeld. Het antwoord van de internationale gemeenschap op deze crisis is ontoereikend. Van de door de Verenigde Naties gevraagde 250 miljoen dollar aan overheden in november 2000 om de benodigdheden van het jaar 2001 te dekken, is slechts 1/3 deel sinds het begin van het jaar 2001 bij elkaar verkregen. Zij laten de bevolking in de steek. Geconfronteerd met deze noodsituatie heeft Dokters van de Wereld besloten om te getuigen via een grote internationale actie. Op 12 juni zal de organisatie zich mobiliseren in Parijs, 16 andere Franse steden en in Amsterdam door vrouwenbeelden te bedekken met een tsjadri (sluier). Hiermee wil Dokters van de Wereld een alarmkreet uiten over de hongersnood onder de Afghaanse bevolking en het woord aan de vrouwen geven, zodat deze onder de aandacht wordt gebracht en de internationale gemeenschap zijn plicht tot hulp uitvoert. Er is nog tijd om levens te redden.

BEDANKBRIEF DOKTERS VAN

DE

WERELD

De Dokters van de Wereld zijn alle sponsoren/donatoren heel erg dankbaar. Zoals u reeds in het Signalement heeft kunnen lezen wordt het opgebrachte geld van de actie tijdens HET geschonken aan een project in Afghanistan. Zoals bekend heeft de firma Dépex tijdens de beurs HET Instrument 2002 een centrifuge aan Dokters van de Wereld geschonken. Deze centrifuges heeft binnen de organisatie Dokters van de Wereld uiteindelijk zijn plaatsje gevonden en is aan de slag in het Diaconessen Ziekenhuis te Paramaribo!


41

Medische Technologie

Algemene Ledenvergadering Medische Technologie Op 4 juni 2003 vond in het Groot Kievitsdal te Baarn de algemene ledenvergadering van de Nederlandse brancheorganisatie voor Medische Technologie plaats met aansluitend een druk bezochte themamiddag over Europees inkopen in de gezondheidszorg.

Tijdens de ledenvergadering is teruggeblikt op de belangrijkste activiteiten van het afgelopen jaar. Daarnaast is uitvoerig ingegaan op de resultaten van de ledenenquête die in het voorjaar is gehouden.

dragen aan de heer Kramer. De heer Van den Broek heeft in de periodes 1995-2000 en 2001-2003 met veel voortvarendheid het voorzitterschap van de medische branche vervult.

Verder vond er een evaluatie plaats van de beurs MEDICA Utrecht. De branche opteert om actief te blijven in participeren in MEDICA Utrecht en daarnaast op kleinschalig lowbudget niveau specialistische roadshows te organiseren.

Onder zijn bezielende leiding is de branchevereniging omgevormd naar een actieve organisatie die lobby en belangenbehartiging boven aan de agenda heeft staan. De heer Van den Broek blijft binnen het bestuur actief en heeft het penningmeesterschap van de heer Kramer overgenomen.

Bestuurszaken Tijdens de ledenvergadering heeft de heer Van den Broek het voorzitterschap overge-

De ledenvergadering wenste de heer Kramer veel succes in het voorzitterschap.

Tevens is het medische bestuur versterkt met de heren Snijders (Snijders Scientific) en Kerkkamp (Datex Ohmeda). De vergadering heeft unaniem ingestemd met de benoeming van beide nieuwe bestuursleden.

de heren Kerkkamp en Snijders

Gesprekken Zorgverzekaars In toenemende mate blijkt er bij zowel FHI als een aantal grote individuele Zorgverzekeraars behoefte te bestaan aan bilateraal contact. Recent heeft FHI inventariserende gesprekken gevoerd met Achmea Zorg (in SOMT verband) en VGZ. Hierbij is gesproken over Europees aanbestedingsbeleid, invoering van de DBC’s. Daarnaast is gesproken over kwaliteitsdoelstelling en de wijze c.q. parameters op basis


waarvan de kwaliteit wordt getoetst. In de praktijk blijkt dat de toeleverende industrie vaak een heel andere invulling geeft aan het begrip kwaliteit dan de zorgverzekeraars. De industrie signaleert dat op verschillende fronten de kwaliteit van de zorg onder een toenemende prijsdruk steeds vaker in het geding komt. Besloten is om in nader overleg de kwaliteitsaspecten en de parameters waarop de toetsing plaatsvindt nader te bespreken.

Voorst was het opvallend dat zowel Achmea Zorg (tijdens de themamiddag Europees inkopen) alsook VGZ zich negatief uitlieten over het aanbestedingsinstrument. Beide partijen gaven aan dat zij momenteel onder juridische druk de procedures hanteren maar liever op andere wijze de inkoop zouden willen regelen. Met VGZ is daarnaast gesproken over een aantal clusterspecifieke zaken voor zuurstofverstrekking en defibrillatoren.


Themamiddag Europees Inkopen Tijdens het symposium ‘Europees inkopen in de Zorg’ ontmoetten de leveranciers van medische technologie een gezelschap van vertegenwoordigers van ziekenhuizen, zorgverzekeraars, de politiek en het ministerie van VWS. In de discussie werden de ruim honderd aanwezige fabrikanten en leveranciers bevestigd in het branchestandpunt dat Europees aanbesteden geen extra marktwerking oplevert, maar de marktwerking en innovatie juist afremt.

Er blijken steeds meer signalen te zijn dat voor de markt voor Medische Technologie het inzetten van het Europees aanbestedingsinstrument meer negatieve dan positieve effecten heeft. Een belangrijke doelstelling van aanbesteden is het openbreken van de markt om ook nieuwe (buitenlandse) toetreders een kans te bieden. Dit moet dan leiden tot een optimale verhouding tussen prijs, kwaliteit en doelmatigheid. In de praktijk blijkt dat juist het tegenovergestelde wordt bereikt. Mondiale productie, de complexiteit van het medische product en specifiek van toepassing zijnde medische wetgeving/richtlijnen maken dat de levering van medische technologie per definitie lokaal is ingericht. Buitenlandse avontuurtjes komen daarom in dit segment in de praktijk vrijwel niet voor en zouden zelfs grote risico’s met zich mee kunnen brengen. De aanbestedingsformule werkt daarom nauwelijks in de medische sector. Vijf jaar verplicht Europees aanbesteden heeft de sector inmiddels wel veel papierwerk en bureaucratie opgeleverd. Nu ziekenhuizen en zorgverzekeraars zich massaal gedwongen voelen de aanbestedingsprocedures uit te voeren loopt de situatie uit de hand en dreigen er onwerkbare situaties te ontstaan. De kosten van uitvoering van de procedure stijgen explosief en staan niet meer in verhouding tot de omvang van de orders.

volle zaal bij thema ’Europees Inkopen’

Met bedragen van EUR 0,2 tot 1,5 miljoen per aanvraag gaat het om een heel andere orde van grootte dan bijvoorbeeld in de bouw of defensie. De hoeveelheid papierwerk is wel vergelijkbaar en neemt voortdurend toe. Kleinere en grotere bedrijven besluiten uit kostenoverweging steeds vaker niet mee te doen aan aanbestedingsprocedures, waardoor het aanbod voor de afnemende partijen wordt belemmerd. Tijdens het symposium bleek dat ziekenhuizen en zorgverzekeraars dubbele gevoelens hebben over de behaalde resultaten. Dat de aanbesteding van specialistische medische producten uiteindelijk hogere prijzen en veel administratieve ballast oplevert bleken herkenbare thema’s. Eén voordeel was wel te noemen. De inkopende partij wordt namelijk gedwongen vooraf zeer goed na te denken over de juiste specificaties van het aan te schaffen product. Vaak zelfs zo goed dat uit het bestek al blijkt wie de order moet gaan krijgen. En dat bespaart de industrie een hoop zinloos werk! Dat toeschrijven van specificaties naar één bepaalde leverancier lijkt men overigens te hebben afgekeken van andere EU-landen. Met de conclusie dat er dus niets anders verandert dan de toevoeging van remmende bureaucratie hoopt FHI Medische Technologie de politiek te inspireren tot een vernieuwing in nationaal en Europees beleid. Inmiddels is FHI gezamenlijk met juridisch adviesbureau Corvers Procurement een voorlichtingsprogramma/workshops aan het opzetten welke in februari 2004 gaan plaatsvinden. Daarnaast heeft de themamiddag er inmiddels mede toe geleid dat het onderwerp aanbesteden in de zorg opnieuw op de agenda van verschillende beleidsmakers is komen te staan. Wordt vervolgd.

MEDISCH SPECIAALZAKEN OVERWEGEN AANSLUITING

FHI

Recent heeft er met het bestuur van de sectie Medische Speciaalzaken van Orthobanda een gesprek plaatsgevonden over de aansluiting van SMSO bij FHI. SMSO heeft veertien aangesloten bedrijven en vertegenwoordigt circa 200 miljoen euro omzet op jaarbasis. De speciaalzaken houden zich voornamelijk bezig met het verstrekken van hulpmiddelen als stoma-, incontinentie- en diabetesproducten. Daarnaast leveren de speciaalzaken nog een veelheid aan overige medische hulpmiddelen. De gesprekken met het bestuur van SMSO zijn zeer constructief verlopen. Eind september zal FHI een presentatie verzorgen voor de ledenvergadering van SMSO waarna zij definitief zal beslissen over de aansluiting bij FHI Medische Technologie.

EVALUATIE SSO STANDAARD SERVICE OVEREENKOMST In 2000 is na een intensieve periode van samenwerking tussen FHI, de WIBAZ/VZI/CIBZ (Instrumentatietechnici Academische Ziekenhuizen) en de NVILG de Standaard Service Overeenkomst tot stand gekomen. Nu het modelcontract al enkele jaren in de markt wordt gebruikt is besloten een evaluatie te houden. Op 28 oktober aanstaande komen de partijen voor een evaluatie bijeen. Het modelcontract is voor FHI-leden vrij te gebruiken en in gedrukte vorm verkrijgbaar via het bureau van FHI. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met mevrouw L. Kamp of ing. L.H.M. Knaven.

BEURZEN Van 19 t/m 22 november 2003 vindt in Düsseldorf de internationale vakbeurs Medica Düsseldorf plaats. 13 t/m 16 mei 2004 vindt (gelijktijdig met Support) in de Jaarbeurs Utrecht de beurs Balance plaats. Een beurs over leven met een chronische ziekte.


43


Inzet van meer defibrillatoren spaart levens BRANCHE

INFORMEERT MINISTERIE OVER MOGELIJKHEDEN

Op 18 juni heeft FHI voor het ministerie van VWS een bijeenkomst georganiseerd over de ontwikkeling en toepassing van AED’s (defibrillatoren). Doelstelling was het ministerie inzicht te geven in technische, medische en economische aspecten van AED’s. De bedrijven constateerden dat er binnen Nederland veel onwetendheid bestaat over AED’s aangaande de technische ontwikkelingen, de veiligheid bij gebruik, de grote impact op de volksgezondheid en de beschikbare ervaringsresultaten vanuit homecare proefprojecten en evidence based onderzoeken.

Plotselinge dood, zonder voortekenen en vaak bij zich gezond wanende personen komt duizenden keren per jaar voor en is daarom een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Een ritmestoornis van het hart, het zogenaamde kamerfibrilleren, ligt in circa 80 - 90% van de gevallen aan deze plotselinge dood ten grondslag. Jaarlijks overlijden in Nederland op deze wijze naar schatting 15.000 personen. Het is bewezen dat het binnen vijf minuten toedienen van een stroomstoot (zogenaamde defibrillatie) bij een dergelijk hartritmestoornis, de overlevingskansen met wel 50 tot 70% verhoogt. Onderzoeken tonen echter ook aan dat het

alleen uitrusten van ambulance/politie met een AED, hoe belangrijk ook, niet de grootste winst in patiëntenlevens gaat opleveren. Hiervoor is de responstijd van de Nederlandse ‘first responders’ bijna altijd te lang (niet binnen vijf minuten). Om grote winst in de overlevingscijfers te behalen is een goed dekkende publieke en homecare toegankelijkheid van de AED nodzakelijk. Alleen dan zijn grote aantallen patiënten te redden. De huidige generatie AED's zijn qua bediening, beveiliging en ondersteuning met spraak en beeld dermate eenvoudig in het gebruik dat deze feitelijk momenteel door elke leek/burger bediend kunnen worden.

Workshop Post Marketing Surveillance IN KADER VAN

MEDICAL DEVICE RICHTLIJN

Vorig jaar heeft de Inspectie voor Gezondheidszorg (IGZ) het medische bedrijfsleven aangeschreven met het verzoek mee te werken aan een enquête inzake Post Marketing Surveillance (PMS). Doelstelling van de enquête was inzicht te verkrijgen in de stand van zaken ten aanzien van het gebruik van PMS. Uit de enquête bleek dat veel medische bedrijven niets of nauwelijks iets doen aan PMS. Ook blijkt er veel onduidelijkheid te bestaan over de interpretatie van de eisen die de Medical Device Richtlijn aan PMS stelt. Om deze reden heeft FHI besloten om via het SOMT, gezamenlijk met enkele andere brancheorganisaties op 5 november vanaf 14.00 een workshop te organiseren over PMS. De heer Kraus, inspecteur van de gezondheidszorg, zal ingaan op de eisen die de Nederlandse overheid stelt aan PMS. TNO zal vanuit de praktische invalshoek invulling geven aan de workshop. Tevens wordt ingegaan op de toekomstige veranderingen binnen de CE richtlijn medische hulpmiddelen. Daarnaast wordt vanuit het bedrijfsleven een presentatie verzorgd over de bestaande ervaringen met PMS in de medische sector. Noteer vast in uw agenda: PMS-workshop - woensdag 5 november vanaf 14.00 uur – locatie Groot Kievitsdal te Baarn. Nadere informatie volgt.


Vanuit VWS was een vertegenwoordiging vanuit de afdelingen Hulpmiddelen en Medische Technologie aanwezig. Met verschillende presentaties vanuit het bedrijfsleven en de GGD Maastricht en een live-demonstratie van de AED werd het ministerie op de hoogte gebracht van de mogelijkheden. Het grootschalig, goed doordacht uitzetten van een landelijke dekking (en eventuele ondersteunende training) van AED's vraagt om een interdepartementale aanpak en visie. Dit was de conclusie die getrokken is uit de bijeenkomst met VWS. Een integrale aanpak vanuit verschillende ministeries zou daarbij zeer wenselijk zijn. Daarnaast is er een groot vraagstuk aangaande het kostenaspect versus het redden van levens. Het advies van VWS aan FHI was om de AED-problematiek ook via de politiek aanhangig te maken. Inmiddels heeft FHI overleg gehad met de Nederlandse Hartstichting en wordt onderzocht of er een gezamenlijk informatietraject voor tweede kamerleden opgezet kan worden.

Zorgsignaal Calamiteiten en Incidenten Vorig jaar heeft de Nederlandse vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) het ICT-project Zorgsignaal gelanceerd. Een ziekenhuismeldingssysteem voor incidenten en calamiteiten. Met Zorgsignaal hebben ziekenhuizen de mogelijkheid om calamiteiten en (bijna-)incidenten snel onderling te melden. Vanaf het begin heeft FHI grote bezwaren geuit tegen de procedures rondom Zorgsignaal. Er was geen sprake van een evenwichtige opzet, waarin ook de belangen van de industrie werden meegenomen. De praktijk leert dat meer dan 80% van de incidentmeldingen uiteindelijk voortkomen uit bedieningsfouten. Vaak is er echter enige periode van onderzoek nodig om dat daadwerkelijk aan te tonen. Het breed uitzetten van waarschuwingen over producten, die achteraf herroepen moeten worden, kan leiden tot allerlei onwenselijke gevolgen voor de industrie, ziekenhuizen en patiënten. Inmiddels heeft de NVZ haar procedures op een aantal onderdelen aangepast en aangegeven dat ook het ICT-systeem wordt aangepast. FHI onderzoekt nog of met de vernieuwde aanpassingen de belangen van de industrie nu wel voldoende worden gewaarborgd, alvorens een positief advies richting de leden te geven.

Wij zijn voor u een herkend reclamebureau... Al jarenlang is JWB het creatieve bureau achter FHI. Met veel plezier werken wij aan de herkenbaarheid van de beurzen Het Instrument en E&A, de Roadshows en het eigen gezicht van uw brancheorganisatie. Indirect kennen wij u dus al, maar wij zouden ook graag eens rechtstreeks met u kennismaken. JWB is een reclamebureau zonder poespas; dat een hoog kwalitatief niveau koppelt aan serviceverlening. Van ontwerp tot realisatie, u kunt het met een gerust hart aan ons overlaten. Onze kennis van uw branche werkt hierbij in uw voordeel. Zelf ook beter (h)erkend worden? Bel dan 036 5220484 voor een persoonlijke kennismaking. BROCHURES EN PERIODIEKEN

VERPAKKINGSDESIGN

LOGO'S EN HUISSTIJLEN

DIRECT MAIL

PRINTING ON DEMAND

ADVERTENTIES EN MEDIA-ADVIES

PRESENTATIE- EN POS-MATERIALEN

WEBDESIGN EN REALISATIE

U KUNT BIJ ONS TERECHT VOOR:

Postbus 45 · 3890 AA Zeewolde · Gildenveld 22 · 3892 DG Zeewolde T 036 - 522 04 84 · F 036 - 522 04 86 · [email protected] · www.jwbcom.nl


AWBZ en de NMa Voor veel ondernemers actief in de AWBZ bestaat onduidelijkheid over de mogelijkheden en de onmogelijkheden die de mededingingswet biedt om de concurrentie met elkaar aan te gaan en hoe de onderhandelingen met de afnemers, de zorgkantoren, vorm kunnen krijgen. Ook de mogelijkheden om samen te werken zijn voor de aanbieders in de AWBZ onduidelijk. Om deze reden heeft de NMa zich een visie gevormd over ondernemerschap binnen de AWBZ en deze ter reactie voorgelegd aan verschillende koepelorganisaties. Via MKB-Nederland is inmiddels gereageerd. Hoewel MKBNederland een voorstander is van vraagsturing en veel mogelijkheden ziet voor meer concurrentie tussen de zorgaanbieders kan zij zich niet vinden in de interpretatie van de gevolgen van de ontwikkelingen voor de mededinging. De eenzijdige benadering van

de aanbodskant van de markt kan grote gevolgen hebben voor de gehele sector en zal op de langere termijn de mededinging beperken. Naast de bestaande ontwikkelingen is het noodzakelijk dat aan de vraagkant de monopoliede structuur wordt doorbroken en de cliënt meer invloed krijgt. In de visie van MKB-Nederland krijgt vraagsturing pas echt vorm als de relatie tussen de cliënt en de zorgaanbieder wordt versterkt. Dat betekent dat de zorgkantoren moeten gaan concurreren en dat de cliënt meer gebruik kan gaan maken van het PGB en eigen betalingen. MKB-Nederland heeft in een tweetal nota’s een visie neergelegd over de mogelijkheden voor vraagsturing en de nadelige gevolgen van inkoopmacht. Deze nota’s en de volledige reactie op de NMa visie zijn op te vragen bij Mevrouw L. Kamp van FHI.

NZF inkoopvoorwaarden Vorig jaar hebben de NVZ, Arcares GGZ Nederland en de Vereniging Gehandicapten Zorg nieuwe inkoopvoorwaarden gedeponeerd. Deze voorwaarden zijn inmiddels voor gebruik ter beschikking gesteld aan onder andere de aangesloten ziekenhuizen. Evenals bij de introductie van de NZf inkoopvoorwaarden in 1991 heeft FHI de nodige bezwaren tegen de inhoud van de inkoopvoorwaarden. Momenteel vindt gezamenlijk met de brancheorganisatie Nefemed een inventarisatie van de knelpunten plaats,

welke op korte termijn met de NVILG (inkopers) besproken zullen worden. Binnenkort wordt vanuit FHI een circulaire aan de leden verzonden waarin expliciet op de inhoud van de nieuwe inkoopvoorwaarden wordt ingegaan. Voorts zijn er besprekingen met de NVILG (inkopers) gaande om een evenwichtig modelcontract voor investeringsgoederen te ontwikkelen. Hierover verwachten wij u dit najaar nader te kunnen berichten. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met ing. L.H.M. Knaven of Mr. A. Meijer.

AGENDA 2003/2004 1 oktober 8 oktober 9 oktober 9 oktober 16 oktober 23 oktober 29 oktober 29, 30 oktober 5 november 12 november 19, 20 november 20 november 27 november voorjaar voorjaar mei 26 augustus 1 t/m 5 november

2003 2003 2003 2003 2003 2003 2003 2003 2003 2003 2003 2003 2003 2004 2004 2004 2004 2004

Persconferentie HET Instrument 2004 Lagerhuisdebat FHI-CPS/Uneto TA D&E event, Design Automation & Embedded Systems Ledenmeeting Sensor Technologie Club Ledenbijeenkomst PROFIBUS Progress 2003 Roadshow LabAnalyse Food Automation Show FAS 03 Workshop Post Marketing Surveillance Workshop Pensioenverzekeringen/Aansprakelijkheid Automation in Petrochemicals Conference (APC) Ledenmeeting Development Club Federatiecongres FHI, De Flint Amersfoort CARP 04, Automation in Pharmaceuticals MA Dagen, Machine Automatisering Industrial Business Conference 2004 16e FHI Golftournament HET Instrument 2004


INFORMATIE

N IEUWE L EDEN :

HEAD Electronics B.V., Lidnummer 1316 Adresgegevens: Postbus 3214, 2220 CE Katwijk Multi-post Systems B.V., Lidnummer 1319 Adresgegevens: Postbus 8095, 3301 CB Dordrecht

Arvansys B.V., Lidnummer 1317 Adresgegevens: Einsteinstraat 67, 3316 GG Dordrecht Michell Instruments Benelux B.V., lidnummer 1314 Adresgegevens: Postbus 4056, 2980 GB Ridderkerk Trebing + Himstedt Prozeszautomation GmbH & Co, Lidnummer 1318 Adresgegevens: Wilhelm Hennemannstrasse 13, D-19061 Schwerin - Duitsland

Hendriks Thermoregulation B.V., lidnummer 1315 Adresgegevens: De Grens 18 c/d, 6598 DL Heijen

A ANVRAGEN

LIDMAATSCHAP

Carya Automatisering - automatisering van testen meetopstellingen en pilot plants. Hamer Installatietechniek B.V. - levering/plaatsing tankinstallaties & werkplaatsinrichtingen, service en onderhoud tankstations. Klimaattechniek - meet- en regeltechniek. Kistler B.V.: piëzo-elektrische en piëzo resitieve kracht-, druk- en versnellingssensoren. SAP Nederland B.V.: software voor bedrijfsautomatisering.

Philips TASS biedt diensten en (software)producten voor de ontwikkeling / realisatie van technische software in elektronicaproducten, industriële automatisering, medische en communicatieapparatuur. Adelco Electronics B.V.: distributeur van elektronische componenten.

INFORMATIE

VANUIT

DE LEDENKRING

A-top Electronics BV is verhuisd naar Overhorst 24, 5707 CB Helmond. Telefoonnummer: 0492-317431, telefax 0492-359403. Het postadres is niet gewijzigd. Hutronic Multi Media B.V. heeft haar bedrijfsnaam gewijzigd in Hutronic Telecommunicatie B.V. De overige gegevens blijven ongewijzigd. Knürr B.V. is verhuisd naar Druivenstraat 3, 4816 KB BREDA. Het postbusnummer (Postbus 3131) is komen te vervallen. De overige gegevens blijven ongewijzigd.

Op 28 mei is ABB b.v. uit Delft verhuisd naar het hoofdkantoor in Rotterdam. De nieuwe adresgegevens zijn: Marten Meesweg 5, 3068 AV Rotterdam. Postbus 301, 3000 AH Rotterdam, tel: 010-4078911, fax: 0104078452. De website en de e-mailadressen blijven ongewijzigd. Op 1 juni 2003 is het lidmaatschap van Möller & Co overgegaan in BIZERBA Nederland B.V. De nieuwe gegevens zijn: BIZERBA Nederland B.V., dhr. R. Steenbeeke, Postbus 10, 7550 AA Hengelo. Per juni 2003 heeft Iris Vision een nieuw adres: Pas Buiten 15A, 4871 CT Etten-Leur, tel: 076-5036646, fax: 076-5019715. Per 9 juli 2003 heeft Orbisphere een nieuwe naam: Hach ULTRA Analytics. Voor meer informatie over de naamswijzigingen kunt u terecht op de website: www.hachultra.com. April 2003 hebben HVL Elektrotechniek en Merwestroom hun krachten gebundeld. Met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2003 is door deze fusie HVL B.V. ontstaan. Vooralsnog zullen de vestigingen in Dordrecht en Gorinchem naast elkaar blijven functioneren. Enraf B.V. is verhuisd naar een nieuwe locatie: Delftechparkweg 39, 2628 XJ in Delft. Postadres: postbus 812, 2600 AV Delft. Telefoon: 015-2701100, telefax: 0152701111.

Guardess B.V. te Nieuwegein is sinds 1 januari 2003 werkzaam onder de naam Vanenburg Europe B.V. te Putten. De juiste adresgegeven zijn: Postbus 231, 3880 AE Putten. Schott Benelux B.V. is per 13 juni 2003 verhuisd. Het nieuwe adres is: Marconistraat 36, 4004 JM Tiel. Het postadres, telefoon- en faxnummer blijven ongewijzigd.

Bij Sondag Optische Instrumenten B.V. zijn de heer en mevrouw Sondag teruggetreden en heeft hun schoonzoon dhr. T. Verkerk samen met zijn compagnon dhr. L. van den Berg het roer overgenomen. Vanaf 1 juli 2003 zijn de nieuwe adresgegevens: Cereslaan 26, 5384 VW Heesch, Postbus 123, 5258 ZJ Berlicum. Het telefoon- en faxnummer blijven voorlopig ongewijzigd. ATAS Benelux is per 12 juni 2003 verhuisd naar een nieuw pand. De nieuwe adresgegevens zijn: Argonstraat 86, 2718 SN Zoetermeer, e-mail: [email protected]. Alle overige gegevens blijven ongewijzigd. Beun De Ronde heeft een nieuw telefoonnummer: 0294-280980 Lab-Data Management Systems bv is verhuisd. Het nieuwe adres is: Noorderkade 2-S, 1823 CJ Alkmaar. Het telefoon- en faxnummer blijven ongewijzigd.

P ERSONEELSBEMIDDELING Eurolectron heeft momenteel een vacature voor een: TECHNICAL SALES ENGINEER M/V PC.BOARD EN FUNCTIONELE TEST APPARATUUR (ATE)

Vereisten: Commerciële instelling, goede contactuele eigenschappen. Ervaring in loaded board, in-circuit en functionele testsystemen en Instrumenten, VXI, PXI, strekt tot aanbeveling. Opleiding: MTS/HTS elektronica - werken denkniveau Bedrijven die in deze vacature iemand beschikbaar hebben kunnen reageren. EUROLECTRON BV, Celsiusbaan 4A, 3439 NC, Nieuwegein, T.a.v. de heer Peter van Oostrom. E-mail: [email protected].

Beschikbaar voor de arbeidsmarkt Allegiance heeft per 1 juni 2003 een nieuwe naam: Cardinal Health. Deze naamswijzigingen heeft voor het bedrijf verder geen gevolgen voor de legale vorm van de huidige contracten met betrekking tot de leveranciers. Wilt u meer informatie kijk dan op: www.cardinal.com.

N IEUWS

UIT DE LEDENKRING

Met steun vanuit het netwerk, ook van leden van de Development Club, heeft het management van Technobis een MBO gerealiseerd. Onder leiding van DevClub bestuurslid Pim Kat nam een team van vier mensen de stap om Technobis los te koppelen van de HIT groep. De vier man zijn John de Vries (groepsleider assembly), Alex de Leth (groepsleider engineering), Bram Kruk (bedrijfsleider) en Pim Kat (algemeen directeur). Technobis heeft ondermeer bekendheid gekregen als een van de winnaars van de Mechatronics Trophy 2003.

H ANDELSCONTRACTEN Heron Robotunits GmbH is een Oostenrijks producent van automatiseringsbouwkasten voor de machinebouwsector en zoekt een vertegenwoordiger. Voor meer informatie: Heron Robotunits GmbH, Kaiser-Frans-Josef-Str. 35, A-6890 Lustenau. Tel: +43 5577 893900, fax: +43 5577893906. Contactpersoon: de heer Erich Wizeling ([email protected]). Internet: www.robotunits.com.

SENIOR SOFTWARE ONTWIKKELAAR/ TECHNICAL CONSULTANT Academisch afgestudeerd in 1995 op FPGAontwikkeling, werkervaring bij Baan R&D en bij Tasking, zowel in ERP als in embedded ontwikkelomgevingen. Voor meer informatie/contact: Kees Groeneveld, FHI, 033-4657507 of [email protected].

COLOFON REDACTIE Bureau FHI REDACTIE-ADRES Postbus 2099 3800 CB Amersfoort Telefoon(033) 465 75 07 Fax (033) 461 66 38 Internet www.fhi.nl E-mail [email protected] VORMGEVING studio oudwater, Baarn DRUK Drukkerij Van de Ridder, Nijkerk

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs, redactie en het bureau van FHI geen aansprakelijkheid.


47

IGNALEMENT >> NIET TEGEN ELKAAR ZEUREN, MAAR DE PROBLEMEN OMHOOG BRENGEN

Recommend Documents