Iedereen is anders: de invloed van persoonlijke factoren na hersenletsel Caroline van Heugten
NAH infobijeenkomst 18 nov. 2015, Hoensbroek
Dept P&N, MHeNS, FHML Dept NP&PP, FPN
Uitkomsten na hersenletsel? Hersenletsel
Stoornissen
Activiteiten
Participatie
(dagelijks leven)
(maatschappij)
Omgevingsfactoren
Persoonlijke factoren 2
Hersenletsel of participatie? Hersenletsel
Stoornissen
Activiteiten
Participatie
(dagelijks leven)
(maatschappij)
Omgevingsfactoren
Persoonlijke factoren 3
Ernst van de problematiek? Vergeetachtig Mentale traag Moeite met schrijven Slechte concentratie Geen 2 dingen tegelijk Moeite met lezen
61% 56% 56% 55% 53% 48%
depressie Eerder huilen Initiatiefverlies Irritatie Veranderde seksualiteit Veranderde persoonlijkheid Afhankelijk gedrag Depressief
58% 50% 50% 49% 48% 45% 45%
Ernst van de problematiek versus participatie?
Veel problemen
?
Goede participatie
Weinig problemen
Slechte participatie
?
Factoren van invloed op participatie? Hersenletsel
Stoornissen
Activiteiten
Participatie
(dagelijks leven)
(maatschappij)
? Omgevingsfactoren
Persoonlijke factoren 6
Ontslagbestemming na hersenletsel? CVA trauma
70-95% gaat weer naar huis
hartstilstand Participatie in de maatschappij
Participatiesamenleving
Hersenletsel patient
Persoon die (ooit) een hersenletsel heeft gehad
Participatie of hersenletsel? Hersenletsel
Stoornissen
Activiteiten
Participatie
(dagelijks leven)
(maatschappij)
Omgevingsfactoren
Persoonlijke factoren 9
Beloop kwaliteit van leven na een jaar (Van Mierlo et al, 2015)
2m
6m
1 jr
Risico op een lagere kwaliteit van leven na een jaar (Van Mierlo et al, 2015)
2m
6m
1 jr
Risico op een lagere kwaliteit van leven na een jaar (Van Mierlo et al, 2015) Goede uitkomst
Slechte uitkomst
2m
6m
1 jr
Risico op een lagere kwaliteit van leven na een jaar (Van Mierlo et al, 2015; Brands et al, 2014)
Voorspellers? Persoonlijke factoren!
2m
6m
1 jr
Persoonlijke factoren Persoonlijkheidskenmerken Persoonlijkheidstrekken die je meekrijgt vanaf je geboorte en die over het algemeen vrij stabiel zijn, zoals extravert/introvert. Coping stijlen Emotionele, cognitieve en gedragsmatige strategieën die menen uitvoeren om om te gaan met stressvolle situaties, zoals vermijden (passieve coping). Zelf-effectiviteit het vertrouwen van een persoon in de eigen bekwaamheid om met succes invloed uit te oefenen op zijn of haar omgeving Ziekte cognities Mentale representaties die mensen maken wanneer ze geconfronteerd worden met een ziekte, zoals een gevoel van hulpeloosheid en acceptatie.
Invloed van persoonlijke factoren op depressieve symptomen na CVA (Van Mierlo et al, 2015) Leeftijd, opleiding en geslacht Ernst CVA, ADL, cognitie Meer passieve coping Proactieve coping Zelf-effectiviteit Meer hulpeloosheid Minder acceptatie Minder voordelen Neuroticisme Minder optimisme Pessimisme
Meer depressieve symptomen
Invloed van persoonlijke factoren op cognitieve klachten na CVA (Nijsse et al, 2015) Geslacht en opleiding Hogere leeftijd Ernst CVA, ADL Meer cognitieve stoornissen Meer depressieve symptomen Passieve coping Minder proactive coping Zelfeffectiviteit Neuroticisme Optimimse Pessimisme
Meer cognitieve klachten
Invloed van persoonlijke factoren op tevredenheid en kwaliteit van leven (Brands et al, 2014; Tielemans et al, 2015) Meer proactieve coping
Hogere zelfeffectiviteit
Toename van zelfeffectiviteit
* Minder depressieve symptomen * Meer tevredenheid * Betere kwaliteit van leven
De rol van ziekte cognities bij tevredenheid met leven (Van Mierlo et al, 2015)
CVA
2 mnd
2 jr Acceptatie neemt toe
Tevredenheid
Acceptatie Hulpeloosheid Voordelen
Tevredenheid
Acceptatie Hulpeloosheid Voordelen
Uitdagingen in zorg en onderzoek? * * * * *
Stimuleren van (pro)active copingstijlen Vergroten van zelfeffectiviteit Reduceren van emotionele stress Veranderingen leren accepteren Beinvloeding van ziekte-cognities
* * * * * *
?
Informatie & educatie Positieve feedback & beloning Cognitieve gedragstherapie Probleemoplossende vaardigheidstraining Motiverende gespreksvoering Mindfulness-based therapie
Mijn boodschap aan U ° Leven met een hersenletsel = deelnemen aan de maatschappij ° Iedereen is anders ° Houd rekening met persoonlijke factoren ° Stimuleer adaptieve factoren ° Van hersenletsel patient naar persoon die (ooit) een hersenletsel heeft gehad
Dank voor uw aandacht
