Preparation Guide
IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000
Editie november 2011
Copyright © 2011 EXIN All rights reserved. No part of this publication may be published, reproduced, copied or stored in a data processing system or circulated in any form by print, photo print, microfilm or any other means without written permission by EXIN. ITIL® is a Registered Community Trade Mark of OGC (Office of Government Commerce, London, UK), and is Registered in the U.S. Patent and Trademark Office. CobiTTM is a registered trademark of the Information Systems Audit and Control Association (ISACA)/IT Governance Institute (ITGI). CMMI ® is a registered trademark of Carnegie Mellon University. Six Sigma® is a registered trademark and service mark of Motorola, Inc.
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
2
Inhoud 1. 2. 3. 4.
Overzicht 4 Exameneisen en –specificaties 7 Begrippenlijst 10 Literatuur 22
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
3
1. Overzicht IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL) Samenvatting IT-service management gaat over het leveren van IT gerelateerde services die de business ondersteunen. De internationale standaard voor IT-service management ISO/IEC 20000 maakt duidelijk wat belangrijk is: serviceovereenkomsten opstellen, nadenken over wat daarvoor nodig is, de infrastructuur daarop aanpassen, gebruikers ondersteunen en incidenten oplossen. Het certificaat IT Service Management Associate vereist praktische kennis van IT-service managementprocessen. De onderwerpen van de module zijn: de services coördineren en beheren; de activiteiten voor de vier dienstverleningsgebieden plannen; processen en activiteiten documenteren; documenten gedurende hun lifecycle beheren; rollen en verantwoordelijkheden vastleggen; personeelscompetenties en trainingsbehoeftes beoordelen en beheren; operationeel en tactisch omgaan met risico's voor de service managementorganisatie; constante serviceverbetering toepassen; rapporteren over performance en effectiviteit van processen; rapporteren over de performance van services; verbeteringen vastleggen voor de dienstverleningsprocessen; en een plan vastleggen voor een service managementproces.
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
4
Context Kwalificatieprogramma
Het certificaat IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 is onderdeel van het EXIN ITSM kwalificatieprogramma en een voorwaarde voor de service managerexamens in het kwalificatieprogramma.
Doelgroep ITSM Associate is bedoeld voor personeel dat praktisch betrokken is bij: implementatie, verbetering of kwaliteitswaarborging van dienstverleningsprocessen; implementatie of verbetering van het managementsysteem; coördinatie van dienstverleningssectoren; en/of rapportage over de performance en effectiviteit van service management. Specifieke rollen kunnen zijn: assistent van de service manager teammanager in de IT-afdeling lid van het kwaliteitsteam junior consultant productmanager projectleider van serviceverbeteringsprogramma's
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
5
Voorkennis
Het certificaat ITSM Foundation gebaseerd op ISO/IEC 20000 of gelijkwaardig. De IT Service Management Associate trainingscursus bij een EXIN accredited training provider (ATP), plus drie (3) met succes afgesloten praktische opdrachten als onderdeel van de cursus.
Examenvorm Computergestuurde multiple-choice vragen Indicatie studielast 120 uur Praktische opdrachten De kandidaat moet de praktische opdrachten succesvol afgerond hebben. Time allotted for examination 120 minutes Examendetails Aantal vragen: Cesuur: Open boek/notities: Electronische apparatuur toegestaan:
60 65% (39 uit 60) nee nee
Voorbeeldexamen Een voorbeeldexamen is beschikbaar bij uw geaccrediteerde trainingsprovider.
Training Groepsgrootte Het maximum aantal deelnemers is 15. Contacturen Het minimum aantal contacturen tijdens de training is 36. Dit omvat groepsopdrachten, voorbereiding op het examen en korte pauzes. Dit aantal uren is exclusief huiswerk, logistieke voorbereiding van het examen en lunchpauzes. Training provider Een lijst van geaccrediteerde training providers kunt u vinden op de website van EXIN http://www.exin.com.
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
6
2. Exameneisen en -specificaties De exameneisen zijn de onderwerpen van de module. Er wordt van de kandidaat verwacht dat hij of zij deze grondig beheerst. De exameneisen zijn uitgewerkt in examenspecificaties. In onderstaande tabel staan de onderwerpen van de module (exameneisen). Het gewicht van de verschillende onderwerpen in het examen wordt uitgedrukt in een percentage van het totaal.
Exameneis
Gewicht (%)
Examenspecificatie
1. Plannen van de dienstverlening
20
1.1
Plannen van de dienstverlening
3
1.2
Plannen van de activiteiten van service management
7
1.3
Plannen van de rollen en verantwoordelijkheden
5
1.4
Plannen van het service managementsysteem
5
2. Management van de dienstverlening
35
2.1
Implementeren van doelstellingen en beleid
5
2.2
Beheren van procesactiviteiten
10
2.3
Risicomanagement
10
2.4
Onderhouden van het service managementsysteem
10
3. Meten, monitoren en rapporteren
25
3.1
Meten, monitoren en rapporteren over service performance
3.2
Meten, monitoren en rapporteren over service
3.3
5
managementprocessen
10
Reviewen van het service managementsysteem
10
4. Verbetering van de dienstverlening
20
4.1
Analyseren van procesefficiëntie en compliance
10
4.2
Verbeteringen definiëren
10
Totaal
100
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
7
Examenspecificaties Plannen van de dienstverlening (20%)
1.1 Plannen van de dienstverlening (3%) De kandidaat kan: 1.1.1 Een serviceovereenkomst plannen 1.2 Plannen van de activiteiten van servicemanagement (7%) De kandidaat kan: 1.2.1 De activiteiten van de align-processen plannen en documenteren 1.2.2 De activiteiten van de delivery-processen plannen en documenteren 1.2.3 De activiteiten van de control-processen plannen en documenteren 1.2.4 De activiteiten van de support-processen plannen en documenteren 1.3 Plannen van rollen en verantwoordelijkheden (5%) De kandidaat kan: 1.3.1 Rollen en verantwoordelijkheden in het Service management definiëren 1.3.2 Vaardigheden en competenties voor rollen in het servicemanagement definiëren 1.4 Plannen van het servicemanagementsysteem (5%) De kandidaat kan: 1.4.1 Alignment van het Service managementsysteem ter ondersteuning van de business plannen 1.4.2 Procesgovernance in de leveringsketen plannen en vastleggen 2. Management van de dienstverlening (35%) 2.1 Implementeren van doelstellingen en beleid (5%) De kandidaat kan: 2.1.1 De teams begeleiden bij het realiseren van gezamenlijke doelstellingen en bestaand beleid 2.1.2 De juiste communicatiemiddelen inzetten 2.2 Procesactiviteiten beheren (10%) De kandidaat kan: 2.2.1 Best practice in de align-processen implementeren en ten uitvoer brengen 2.2.2 Best practice in de delivery-processen implementeren en ten uitvoer brengen 2.2.3 Best practice in de control-processen implementeren en ten uitvoer brengen 2.2.4 Best practice in de support-processen implementeren en ten uitvoer brengen 2.3 Risicomanagement (10%) De kandidaat kan: 2.3.1 Risico's identificeren 2.3.2 Mitigerende acties definiëren 2.3.3 Risico's monitoren
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
8
2.4 Onderhoud van het servicemanagementsysteem (10%) De kandidaat kan: 2.4.1 Het Service managementsysteem beheren 2.4.2 Personeelscompetenties onderhouden 2.4.3 Documentatie van processen en procedures onderhouden 3. Meten, monitoren en rapporteren (25%) 3.1 Meting, monitoring en berichtgeving van service performance (5%) De kandidaat kan: 3.1.1 Service performance meten en monitoren 3.1.2 Rapporteren over Service performance 3.2 Meting, monitoring en berichtgeving van service managementprocessen (10%) De kandidaat kan: 3.2.1 Service performance meten en monitoren 3.2.2 Rapporteren over Service managementprocessen 3.3 Beoordelen van het servicemanagement (10%) De kandidaat kan: 3.3.1 Het interne auditprogramma monitoren 3.3.2 Managementbeoordelingen van het Service managementsysteem voorbereiden 4. Verbeteren van dienstverlening (20%) 4.1 Analyseren van procesefficiëntie en compliance (10%) De kandidaat kan: 4.1.1 De implicaties van procesgovernance op de leveringsketen analyseren 4.1.2 Procesefficiëntie en naleving van standaarden analyseren 4.2 Verbeteringen vastleggen (10%) De kandidaat kan: 4.2.1 Verbeteringen in dienstverlening definiëren 4.2.2 Verbeteringen in Service managementprocessen definiëren 4.2.3 Verbeteringen in het Service managementsysteem definiëren
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
9
3. Begrippenlijst De begrippenlijst bevat de begrippen die in de toets bevraagd kunnen worden. De termen staan op alfabetische volgorde in het Nederlands. Kennis van deze termen is niet voldoende om het examen te kunnen maken. De kandidaat begrijpt de begrippen en kan voorbeelden noemen. Nederlands
Engels
Accounting
Accounting
Activiteiten
Activities
Afhankelijkheid
Dependency
Afstemming van overeenkomsten
Alignment of agreements
Alignment
Alignment
Analyse onderliggende oorzaak
Root cause analysis
Architectuur
Architecture
Audit
Audit
Auditing
Auditing
Auditprocedures
Audit procedures
Auditrapport
Audit report
Balanced scorecard
Balanced scorecard
Baseline
Baseline
Bedrijf
Business
Bedrijfsbehoefte
Business need
Belang van het proces
Process importance
Belanghebbende analyse
Stakeholder analysis
Belanghebbende matrix
Stakeholder matrix
Belangrijkste assets
Major assets
Belangrijkste stakeholders
Key stakeholders
Beleid
Policy
Beloningen
Incentives
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
10
Beoordeling
Assessment
Beoordeling van verbetering
Assessment of improvement
Beoordeling veiligheidsrisico
Security risk assessment
Beschikbaarheid
Availability
Bevoegdheid
Authority
Bewaken
Monitor
Bewijs
Evidence
Budgeting
Budgeting
Budgeting & accounting voor services
Budgeting & accounting for services
Budgeting- & accountingbeleid
Budgeting & accounting policy
Business impact analysis (BIA)
Business impact analysis (BIA)
Business relationship management
Business relationship management
Business relationship manager
Business relationship manager
Callcenter
Call center
Capacity management
Capacity management
Catalogus
Catalogue
Certificatieaudit
Certification audit
Certificatieschema
Certification scheme
Change advisory board (CAB)
Change advisory board (CAB)
Change management
Change management
Change schedule
Change schedule
Classificatie
Classification
Coaching
Coaching
Communicatie
Communication
Communicatiemethode
Communication method
Communicatieplan
Communication plan
Competentie
Competence
Competentiematching
Competency matching
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
11
Configuratie-item (CI)
Configuration item (CI)
Configuratieverificatie
Configuration verification
Configuration management
Configuration management
Configuration management database
Configuration management database (CMDB)
(CMDB) Consolidering
Consolidation
Continue professionele ontwikkeling (CPD)
Continual professional development (CPD)
Continue verbetering
Continual improvement
Contractbeëindiging (vervroegde)
Contract termination (early)
Contractbeëindiging (verwachte
Contract termination (expected end of contract)
contractafloop) Contractgeschil
Contractual dispute
Contractmanager
Contract manager
Corrigerende actie
Corrective action
CRAMM (CCTA Risk Analysis and
CRAMM (CCTA Risk Analysis and Management
Management Method)
Method)
Critical success factors (CSF's)
Critical success factors (CSFs)
Dal
Trough
Definitive Hardware Store (DHS)
Definitive Hardware Store (DHS)
Definitive Media Library (DML)
Definitive Media Library (DML)
Demand management
Demand management
Deming cyclus (PDCA)
Deming cycle (PDCA)
Derdelijnsondersteuning
Third line support
Detectie
Detection
Diagnostische scripts
Diagnostic scripts
Dienstencatalogus
Service catalogue
Dienstverlener
Service provider
Document(en)
Document(s)
Documentbeheer
Documentation management
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
12
Documentbeheersysteem
Document management system
Doelgroep
Target audience
Doelmatigheidsrapportage
Fit for purpose reporting
Doelstelling
Target
Eerstelijnsondersteuning
First-line support
Effectieve communicatie
Effective communication
Efficiëntie
Efficiency
Eigenaar
Owner
Eigenaarschap
Ownership
Eindgebruikers
End users
(Eind)verantwoordelijkheid
Accountability
Eisen van het bedrijf
Business requirements
Empowerment
Empowerment
Ernstig incident
Major incident
Escalatiedrempels
Escalation thresholds
Event management
Event management
Financieel analist
Finance analyst
Financieel manager
Finance manager
Financieringsmodellen
Finance models
Firewall
Firewall
Forward schedule of change (FSC)
Forward Schedule of Change (FSC)
Framework
Framework
Functie
Function
Functionele configuratieaudit
Functional configuration audit
Gebeurtenis
Event
Gebruiker
User
Gecontroleerde acceptatietest
Controlled acceptance test
Geïntegreerde benadering
Integrated approach
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
13
Geïnteresseerde(n)
Interested party
Geplande implementatie
Scheduled implementation
Gereedheid voor audit
Audit readiness
Governance
Governance
Groepen voor technische ondersteuning
Technical support groups
Helpdesk
Help desk
Herstellen
Recover
Hervatten
Restore
Holistisch standpunt
Holistic view
Hoofdleverancier
Lead supplier
Identificatie
Identification
Identificeerbare componenten
Identifiable components
Identiteit
Identity
Impact
Impact
Impact op de dienstverlener
Service provider impact
Impact op de leverancier
Supplier impact
Impactanalyse
Impact analysis
Impactbeoordeling
Impact assessment
Implementatie
Implementation
Incident & service request management
Incident & service request management
Incident matching
Incident matching
Incidentafsluiting
Incident closure
Incidentmanager
Incident manager
Informatie-assets
Information assets
Informatiebron
Source of information
Informatiestroom
Information flow
Information security management
Information security management
Ingrijpend probleem
Major problem
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
14
Integriteit
Integrity
Interfaces
Interfaces
Interne afdeling
Internal department
Interne groep
Internal group
Investeringsuitgaven
Capital expenditure
Ishikawa-diagram
Ishikawa diagram
Jaarlijks servicerapport
Annual service report
Jaarlijkse trend
Annual Trend
Kepner-en-Tregoe-analyse
Kepner & Tregoe analysis
Key performance indicators (KPI’s)
Key performance indicators (KPIs)
Klacht
Complaint
Klant
Customer
Klantontevredenheid
Customer dissatisfaction
Klanttevredenheid
Customer satisfaction
Knowledge base
Knowledge base
Known error
Known error
Known error database (KEDB)
Known error database (KEDB)
Kosten
Cost
Kritieke belang van service
Service criticality
Kwaliteit
Quality
Kwaliteit van de informatie
Quality of information
Kwartaaltrend
Quarterly trend
Leverancier
Supplier
Leverancier(s)
Supplier(s)
Leveranciersmanagement
Supplier management
Leveranciersmanager
Supplier manager
Maandelijks servicerapport
Monthly service report
Managementverantwoordelijkheid
Management responsibility
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
15
Manager ernstige incidenten
Major incident manager
Mate van controle
Degree of control
Mean time between failures (MTBF)
Mean time between failures (MTBF)
Mean time between service incidents
Mean time between service incidents (MTBSI)
(MTBSI) Mean time to repair (MTTR)
Mean time to repair (MTTR)
Mean time to restore service (MTRS)
Mean time to restore service (MTRS)
Media (willekeurig soort)
Media (any type)
Meeteenheden
Metrics
Melding
Call
Meten
Measure
Mitigatie
Mitigation
Naleving
Compliance
Nalevingsrapport
Compliance report
Non-compliance
Non-compliance
Non-conformiteit
Non-conformance
Non-conformiteiten
Non-conformities
Noodwijziging
Emergency change
Objectieve beoordeling
Objective assessment
Onderaannemer
Sub-contractor
Onderhandeling
Negotiation
Ontwerp
Design
Operationele uitgaven
Operational expenditure
Organisatiestructuur
Organization structure
Organogram
Organization chart
Outsourcing
Outsourcing
Overgang, transitie
Transition
Package release
Package release
Pareto-analyse
Pareto analysis
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
16
Personeelscompetentie
Staff competency
Personeelsrekrutering
Staff recruitment
Personeelsresources
Staff resources
Personeelsvaardigheden
Staff capability
Piek, top
Peak
Plan, do, check, act
Plan, do, check, act
Post implementation review (PIR)
Post-implementation review (PIR)
Prestatiebeoordeling
Performance review
Preventieve actie
Preventive action
Previous/existing process issues, (van
Previous/existing process issues
tevoren) bestaande procesproblemen Prioriteit
Priority
Prioriteitenconflict
Conflict of priorities
Pro-active problem management
Pro-active problem management
Probleemsluiting
Problem closure
Problem
Problem
Problem management, probleembeheer
Problem management
Problem manager
Problem manager
Procedure
Procedure
Proces
Process
Proceseffectiviteit
Process effectiveness
Procesefficiëntie
Process efficiency
Proceseigenaar
Process owner
Procesintegratie
Process integration
Procesmanager
Process manager
Procesontwerp
Process design
Procesverbetering
Process improvement
Raakvlakken
Touch points
RACI (responsible, accountable, consulted,
RACI (Responsible, Accountable, Consulted,
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
17
informed)
Informed)
Rapport(en)
Report(s)
Rapporteertools
Reporting tools
Re-active problem management
Re-active problem management
Registratie(s)
Record(s)
Rekrutering
Recruitment
Relaties
Relationships
Release- en deployment management
Release and deployment management
Release packaging
Release packaging
Release scheduling
Release scheduling
Release sign-off
Release sign off
Releasedistributie
Release distribution
Reparareren
Repair
Request for change (RFC)
Request for change (RFC)
Resource management
Resource management
Review
Review
Review ernstig probleem
Major problem review
Review ernstige incidenten
Major incident review
Reviewplan
Review plan
Reviewsessie
Review session
Risico te falen
Risk of failure
Risicomanagement
Risk management
Risico's
Risks
Roldefinitie
Role definition
Rolintegratie
Role integration
Rolrichtlijnen
Role guides
Roltoewijzing
Role allocation
Scope
Scope
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
18
Scripts
Scripts
Security management
Security management
Service
Service
Service continuity & availability management
Service continuity & availability management
Service credits
Service credits
Service delivery
Service delivery
Service improvement plan (SIP)
Service improvement plan (SIP)
Service level
Service level
Service level agreement (SLA)
Service level agreement (SLA)
Service level alignment
Service level alignment
Service level drempels
Service level thresholds
Service level management
Service level management
Service level manager
Service level manager
Service level requirements
Service level requirements
Service managementplan
Service management plan
Service managementsysteem
Service management system
Service request
Service request
Servicebeschikbaarheid
Service availability
Servicecomponent
Service component
Servicedesk
Service desk
Servicekwaliteit
Service quality
Servicekwartaalrapport
Quarterly service report
Servicemanagement
Service management
Servicemogelijkheden
Service capabilities
Servicerapportcatalogus
Service report catalogue
Servicerapporteringsanalist
Service reporting analyst
Servicerapporteringsmanager
Service reporting manager
Servicerapporteringsproces
Service reporting process
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
19
Servicerapporteringstools
Service reporting tools
Servicesancties
Service penalties
Service-tijden
Service hours
Servicetoezeggingen
Service commitments
Serviceverbetering
Service improvement
Single point of contact
Single point of contact
Standaardwijziging
Standard change
Status van incidentoplossing
Status of incident resolution
Status van probleemoplossing
Status of problem resolution
Subjectieve beoordeling
Subjective assessment
Succescriteria
Success criteria
Support-tijden
Support hours
Surveillance audit
Surveillance audit
SWOT-analyse (Strengths, Weaknesses,
SWOT-analysis (Strengths, Weaknesses,
Opportunities and Threats)
Opportunities and Threats)
Taken
Tasks
Teamwerk
Teamwork
Technische strategie
Technical strategy
Tendensen
Trends
Teruggedraaide wijziging
Reversed change
Tijdigheid van informatie
Timeliness of information
Toegankelijkheid
Accessibility
Tolerantie
Tolerance
Tools (hulpmiddelen)
Tools
Tweedelijnsondersteuning
Second line support
Type melding
Call type
Uitbestede leverancier
Sub-contracted supplier
Uitgebreide incidentlevenscyclus
Expanded incident lifecycle
Uitzonderingsrapport
Exception report
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
20
Urgentie
Urgency
Vastgelegde doelstellingen
Defined objectives
Versiebeheer
Version control
Vertrouwelijk
Classified
Vertrouwelijkheid
Confidentiality
Vervulling van een verzoek
Request fulfillment
Volwassenheid
Maturity
Volwassenheid van het proces
Process maturity
Voorspelling
Forecast
Waarschijnlijkheid
Probability
Wijzigingsverzoek
Change request
Workload management
Workload management
Workaround
Workaround
Zakelijk prioriteit
Business priority
Zakelijke voordeel
Business benefit
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
21
4. Literatuur A
ISO/IEC ISO/IEC 20000-1:2011(E) Part 1: Specification Switzerland, ISO, 2011 ISO/IEC 20000-1:2011(E)
B
ISO/IEC ISO/IEC 20000-2:2005(E) Part 2: Code of Practice Switzerland, ISO, 2005 ISO/IEC 20000-2:2005(E)
C
EXIN Associate_ITSM_V1.0.ppt Utrecht (NL), EXIN, 2011
D
Dr Jenny Dugmore and Shirley Lacy Introduction to the ISO/IEC 20000 Series: IT Service Management United Kingdom, BSi, 2011 ISBN-10: 0580728463 ISBN-13: 978-0580728464
E
David Clifford Implementing ISO/IEC 20000: The Roadmap The Netherlands, Van Haren Publishing, 2008 ISBN 9 087 53082 X
F
Leo van Selm ISO/IEC 20000 An Introduction The Netherlands, Van Haren Publishing, 2008 ISBN 9 789 08753 0815
Comment Boek A, ISO/IEC 20000-1:2011(E) Part 1: Specification, is in 2011 opnieuw uitgegeven. De wijzigingen in deze nieuwe editie zijn opgenomen in C en D.
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
22
Overview of the literature Exam specification Literature 1.1
D
1.2
D
1.3
D
1.4
D
2.1
D
2.2
D
2.3
D
2.4
D
3.1
D
3.2
D
3.3
4.1 4.2
D E
Chapter 3
D E
Chapter 3
D
Preparation guide IT Service Management Associate based on ISO/IEC 20000 (ITSM20AS.NL)
23
Contact EXIN www.exin.com