ICT Beleidsplan 2013-2016
Kennis maak je met elkaar…leren leren, leren leven.
Inhoud Voorwoord ............................................................................................................................................ 4 Leeswijzer ............................................................................................................................................ 5 Versiebeheer ........................................................................................................................................ 6 1.
Leren met ICT .................................................................................................................................. 7 Voorwaarden ........................................................................................................................................ 7 Ontwikkelingen en trends ..................................................................................................................... 8
2.
Onderwijskundige doelen bij het gebruik van ICT ............................................................................ 9 Wat willen we bereiken bij kinderen? ................................................................................................. 10 Voornemens ....................................................................................................................................... 10 Wat willen we bereiken bij leerkrachten ? .......................................................................................... 11
3.
Communicatie ................................................................................................................................ 12 Wat willen we bereiken op schoolniveau? ......................................................................................... 13 Telefonie ............................................................................................................................................ 13
4.
Gestandaardiseerde software ........................................................................................................ 14 Wat willen we bereiken ? ................................................................................................................... 14 Esis, leerlingenzorg – en volgsysteem .............................................................................................. 14 Management Informatie Systeem, M.I.S. .......................................................................................... 15 Ontwikkelingen: Vensters PO ............................................................................................................ 15 Cupella ............................................................................................................................................... 15 Vervangingsdienst ............................................................................................................................. 16 AFAS .................................................................................................................................................. 16
5.
Aansturing van ICT in de organisatie: de ICT-er als coach ........................................................... 17 Wat willen we met de inzet van ICT-ers bereiken ?........................................................................... 17 De huidige situatie ............................................................................................................................. 17 De gewenste situatie .......................................................................................................................... 19
6.
Het netwerk en alle hardware ........................................................................................................ 20 Netwerk, hardware, huidige situatie, wat willen we bereiken ? ......................................................... 20 Trends en ontwikkelingen .................................................................................................................. 21 Wifi ..................................................................................................................................................... 22
7.
Veiligheid ........................................................................................................................................ 23 Wat willen we bereiken ? ................................................................................................................... 23 Mediawijsheid..................................................................................................................................... 23 Gedagscode ICT Kindante ................................................................................................................. 24
8.
Financiële onderbouwing ............................................................................................................... 25
9.
Literatuurlijst en bronnen ................................................................................................................ 27
10.
Bijlagen ...................................................................................................................................... 28
Bijlage 1: Gedragscode ICT ............................................................................................................... 28 Bijlage 2: voorbeelden Gedragscode ICT voor leerlingen ................................................................. 39 Bijlage 3: Mediawijsheid ..................................................................................................................... 43 Bijlage 4: Wifi, de Gezondheidsraad .................................................................................................. 49
2
Bijlage 5: Monitoring scholen ............................................................................................................. 50
3
Voorwoord ICT, Informatie en Communicatie Technologie is een vakgebied, dat zich bezighoudt met informatiesystemen, software, hardware en (tele)communicatiesystemen. In het onderwijs is en blijft het een middel, ter ondersteuning van educatieve processen, administratieve werkzaamheden, informatievoorziening en communicatie. ICT is uit de hedendaagse maatschappij, wereldwijd niet meer weg te denken sterker nog, het ontwikkelt zich vandaag de dag in een zo’n hoog tempo, dat wat vandaag als “nieuw” wordt ervaren, morgen alweer “oud” is. Dan hebben we het vooral over soorten hardware en toepassingen bijvoorbeeld smartphones en de rol van social media (zoals Twitter, Facebook etc.) en het internet. In de Kindanteorganisatie neemt de ondersteuning door middel van ICT op velerlei gebied een belangrijke plaats in. Primair ondersteund ICT het dagelijks onderwijsproces binnen of buiten de groep, op secondair niveau ondersteunt ICT vele processen, die het onderwijs in de groep ondersteunen. In dit beleidsplan wordt naar de verschillende gebieden kijkend beschreven, waar we met z’n allen naar toe willen. Efficiënte inzet van ICT verhoogt rendement, maakt leren leuker en is voor kinderen vanzelfsprekend. Binnen de gebieden Onderwijs, Personeel , Organisatie, Financiële administratie en Communicatie, maakt Kindante met professionele ICT–middelen werk van informatievoorziening, communicatie en leren van en met elkaar. Onder de paraplu van ICT -inzet in de hierboven genoemde deelgebieden, wordt in dit beleidsstuk de onderlinge samenhang tussen de gebieden niet altijd specifiek benoemd, maar is die wel van nature aanwezig, juist, omdat ICT ondersteund is in de dagelijkse werkzaamheden, Kindantebreed.
In onze Organisatie, zowel op Kindanteniveau als op schoolniveau is er voorzien in een betrouwbaar te ontsluiten netwerkstructuur en wordt er gebruik gemaakt van databanken en informatiesystemen – en platforms. Dankzij het gebruik van professionele hardware en software. Personeel moet in staat zijn, om de apparatuur en bronnen te ontsluiten en raadplegen, die de dagelijkse werkzaamheden in de groep effectief kunnen ondersteunen. Onderwijs verzorgen aan kinderen is onze corebusiness en kan met behulp van ICT, aantrekkelijker, efficiënter en effectiever. Communicatie op ieder niveau en dwars door de gehele organisatie heen wordt ondersteund met moderne ICTmiddelen. We zetten ten behoeve van onze Financiële administratie hoogwaardige systemen en applicaties in, om in controle te zijn over de financiële situatie van de Stichting.
Ook met het oog op de toekomst wil Kindante blijven investeren in ICT en ondersteuning van personeel, die het vanuit de visie en onderwijsconcept van hun school dagelijks inzetten.
4
Leeswijzer Het woord ICT heeft bij velen een technisch gevoelsaspect. Eigenlijk drukt het meer dan ooit uit, wat het is en vooral, waar het voor staat: Informatie en Communicatie technologie. Dit beleidsplan ICT geeft op hoofdlijnen aan, waar de organisatie Kindante de komende 3 jaren, basaal de aandacht op wil vestigen en waar ze accenten wil leggen als het gaat over de inzet van ICT in onze organisatie. Verder geeft deze notitie richting aan de ontwikkeling van ICT op scholen voor de komende 5 jaren. Vanuit een breed perspectief kunnen Kindantescholen keuzes maken voor de toekomst, waar dat kan en zorgvuldig begeleiden en implementeren waar dat moet
5
Versiebeheer
Versie
1.0
Datum mutatie
7 juni 2013
toegevoegd – gewijzigd
Door
Ed Toussaint
6
1. Leren met ICT “De behoeften van het kind zijn leidend, niet het curriculum of de methode. Curriculum, methoden en ICT zijn middelen om het leren te stimuleren en in het geval van ICT grenzen te verleggen. Leren en uitdagen nieuwsgierig te zijn. De wil en de capaciteit te ontwikkelen om onderzoekend in het leven en de wereld te staan” en “De Kindante scholen bieden eigentijds , uitdagend en onderzoekend onderwijs gericht op de veranderende eisen van de maatschappij. Internationalisering en inzet van moderne ICT zijn onmisbare schakels hierbij”. Uit het strategisch beleid Kindante.
Voorwaarden In de gehele Kindante - organisatie is er randvoorwaardelijk zorg gedragen voor alles wat er infrastructureel, softwarematig en hardware matig nodig is, om computers of laptops, digitale borden en Touchscreens die content te laten ontsluiten, die volgens de visie van school en bestuur het onderwijskundige en het bedrijfsmatige proces ondersteunen in de meest ruime zin van het woord. Vanuit het voorwoord geredeneerd, kunnen we niet meer zonder ICT. Wat betekent dat, kijkend naar het onderwijs op 49 scholen van Kindante, HOE zetten we ICT in en met WAT gaan we aan de slag ?
In bovenstaande afbeelding komt basaal tot uitdrukking, dat een combinatie van factoren voorwaarde is voor een succesvolle inzet van ICT. Het denken vanuit de visie van school en niet meteen vanuit de hardware die op de markt komt is hierbij van groot belang. Gemiddeld is het landelijk zo, dat het Basisonderwijs meestal geen gebrek heeft aan een goede infrastructuur of aan een keur van educatieve of administratieve software, maar dat scholen soms worstelen met visie en deskundigheid op het gebied van ICT. Op dit moment is het tegelijkertijd zo, dat door nieuwe hardware ontwikkelingen (bijvoorbeeld maximaal beveiligde draadloze verbindingen) er ook een andere visie op leren kan ontstaan (niet meer gebonden aan een vaste werkplek bijvoorbeeld) . Kijkend naar de toekomst en naar de gerelateerde ontwikkelingen in onze maatschappij en de wereld om ons heen, in het onderwijs en op het gebied van technologie verschuift niet alleen de visie op “wat leert een kind ?” maar ook de visie op “hoe leert een kind ?”
7
Ontwikkelingen en trends Kijkend naar de ontwikkelingen op ICT-gebied, zien we een revolutie van allerlei nieuwe toepassingen, tools, applicaties, en hardware, die er mede voor zorgen, dat denkbeelden over hoe kinderen kunnen leren met ICT ook aan het veranderen zijn. In zijn algemeenheid -
verliest de leerkracht in de toekomst steeds meer zijn centrale plek, omdat de overdracht van kennis en inzichten niet meer tot zijn/haar exclusief terrein behoren; er zijn veel andere wegen waarlangs men aan deze kennis kan komen (ICT).
-
zijn boeken en (krijt)bord op een retour. Het boek is sterk lineair bedoeld voor het gemiddelde van de groep. Met de inzet van ICT wordt differentiëren gemakkelijker, dankzij de instellingen die de leerkracht in de educatieve software kan doen. Kennis verandert, evenals de wijze waarlangs deze opgeslagen is.
-
veranderen de leerdoelen en wordt alles mondialer. Ook de leerlingen, onze leerlingen, veranderen, ze zijn minder homogeen te groeperen en te houden dan vroeger.
-
wordt de lerende steeds meer actief betrokken bij zijn/haar eigen leerproces.
-
levert ICT een steeds groter wordend aandeel in kennisconstructie i.p.v. kennisvergaring.
-
wordt het steeds belangrijker om in samenlevingen met sterk wisselende contexten te leren functioneren
-
De trend van 21 Century learning: waarbij er steeds meer plaats en tijd onafhankelijk geleerd kan worden, de onderwijstijd effectiever benut en gemoderniseerd kan worden, hoe je met behulp van ICT het onderwijs kunt afstemmen op de individuele leerling, hoe de competenties van leerkrachten verder ontwikkeld moeten worden en mediawijsheid tot het curriculum van scholen moet gaan behoren
st
Met dit kader in ons achterhoofd, redenerend vanuit de speerpunten van ons strategisch beleid, zullen Kindantescholen de komende jaren naar eigen aanleg en tempo, met een professionele slagvaardigheid stappen vooruit moeten maken. Omdat de ontwikkelingen angstaanjagend snel gaan op ICT-gebied, moeten we niet panikeren, maar leren van elkaar. Kennis delen, binnen en buiten de school, tussen teamleden, tussen kinderen, tussen ouders en vooral ook tussen een combinatie van deze drie geledingen, kan leiden tot een ontwikkeling van ICT-gebruik, waarbij eenieder krijgt wat hij/zij aankan, zonder iets te hoeven missen.
8
2. Onderwijskundige doelen bij het gebruik van ICT Het Kind staat voorop en dus centraal, ieder kind is uniek en heeft talenten. Elk kind is bijzonder en elk kind mag er zijn. Kinderen zijn gelijkwaardig. Om in de kinderen te kunnen investeren, moeten we in de medewerkers investeren en moeten de medewerkers in zichzelf en elkaar investeren. Uit het Strategisch beleid Kindante.
Algemeen De ondersteuning van ICT in het dagelijks werkveld van de school is gerelateerd aan de visie en missie die de school volgt en beschrijft in haar schoolplan. Per school wordt in het schoolplan een paragraaf ICT opgenomen, die zo concreet mogelijk beschrijft, WAT de inzet van ICT omvat en HOE ICT wordt ingezet ten behoeve van het onderwijs en het dagelijks management. Hieronder worden t.a.v. het gebruik van ICT, gerelateerd aan dagelijks onderwijs, de volgende algemene doelen beschreven, waarvan alle scholen van Kindante uitgaan in hun eigen ICT beleid: 1. 2. 3. 4.
5.
6. 7.
Laat kinderen ervaren, dat leren met ICT leuk, boeiend, verrassend en een echte uitdaging kan zijn. Wissel de inzet van software en toepassingen af: kinderen moeten we meer laten construeren i.p.v. reproduceren. Laat kinderen en leraren ervaren, dat men kan leren van en met ICT, dat ICT wordt ingezet met een doel en dat ICT op zich geen doel is. Laat kinderen en leraren ervaren, dat een adequate inzet van ICT binnen het bestaande klassenmanagement kan zorgen voor besparing in tijd (mits er een basale kennis van de te gebruiken applicaties voorhanden is). Laat kinderen en leraren ervaren, dat met de inzet van methode gebonden of niet methode gebonden software, een beter passend aanbod kan worden verzorgd en er met de adequate inzet van software beter gedifferentieerd kan worden (Passend Onderwijs). Met behulp van ICT kunnen we samen werken, samen delen en samen leren met en van andere kinderen en leerkrachten. We werken met de mogelijkheden van de huidige hard – en software, afgestemd op het doel, vanuit de visie van elke afzonderlijke Kindanteschool.
9
Wat willen we bereiken bij kinderen? 1.
2. 3. 4. 5.
6.
Scholen zetten methode gebonden en niet-methode gebonden software op een dergelijke wijze in, dat het kind in zijn leerproces op maat wordt ondersteund, daar waar individuele leerroutes zijn in te stellen, worden die voor kinderen die daar behoefte aan hebben ingesteld. Kinderen kunnen ter ondersteuning van het onderwijsaanbod, met behulp van ICT herhalingsstof, verdiepingsstof en verrijkingsstof ontsluiten Kinderen kunnen alle software die voor hun bedoeld is goed gebruiken Kinderen krijgen geleerd, hoe ze m.b.v. ICT informatie moeten zoeken, beoordelen, ordenen, verwerken, opslaan en delen Kinderen leren omgaan met een aantal applicaties, waaronder applicaties van Office. (Outlook, Word, PowerPoint ), waarbij het niet gaat om een soort van “typevaardigheid diploma” , maar om vaardigheden in het gebruik van de softwareomgeving en inzicht in de toepassingsgebieden Kinderen leren met applicaties hun werk te presenteren (b.v. Power Point, Prezi, Mindmapsoftware (Inspiration/Kidspiration, foto - en filmapplicaties)
7.
Kinderen leren van de ander, kunnen de ander wat leren. Het is niet de leerkracht, die alle toepassingen moet en kan beheersen. Leerlingen leren het de medeleerling en/of de leerkracht. Op school krijgen kinderen de kans, om hun kennis te delen, met andere kinderen, met leerkrachten, ouders, in hun groep, in school en daarbuiten
8.
Daar waar het individuele kind, of groepje kinderen zelfstandig aan de slag kan met opdrachten, moeten computers, digiborden, touchscreens, dyslexie-hardware of tablets middelen zijn, om hun doel te bereiken
9.
Kinderen maken we mediawijs. We hebben het dan o.a. over de huidige Social Media, gedragsregels op internet, de manipulatiemogelijkheden van de reclamewereld.
Voornemens Er dient nader onderzocht te worden in hoeverre de aanwezige Elektronische Leeromgevingen (zogenaamde ELO’s) de dagelijkse onderwijspraktijk kunnen ondersteunen. Naast de gratis aangeboden omgeving van Acadin (voor meer en hoogbegaafde leerlingen), waar nu al verschillende Kindantescholen mee experimenteren, wordt er een pilot in schooljaar 2013-2014 georganiseerd voor ingebruikname van een ELO van onze “schoolwebsite leverancier” de Bouwmeestergroep. Deze ELO wordt van content voorzien door de leerkracht(en).
Doel van de pilot moet zijn, om in de meest brede zin ervaring op te doen, met een elektronische omgeving, waar vooral educatieve content kan worden ontsloten. Daarnaast kunnen mededelingen, agenda en huiswerk op een efficiënte manier worden ontsloten t.b.v. het onderwijs leerproces. We zoeken antwoorden op de volgende vragen:
in hoeverre is de school in staat, om content te digitaliseren? Voor wie is de digitale omgeving efficiënt werkbaar in school ? (Welke kinderen, leerkrachten en ouders?) voegt de omgeving iets toe aan het onderwijskundige concept van een school ? maakt de omgeving waar, dat kinderen op school, maar ook thuis doelgericht aan de slag kunnen?
In een op maat gesneden projectplan worden concrete doelen voor school beschreven, het aantal deelnemende leerkrachten/kinderen, evaluatiemomenten en doorlooptijd. Er zijn geen kosten aan dit project verbonden.
10
Wat willen we bereiken bij leerkrachten ? A. -
-
Leerkrachten bezitten basisvaardigheden m.b.t. ICT Leerkrachten zijn vaardig in het gebruik van apparaten, hardware en software en toepassingen in de onderwijscontext indien van toepassing: p.c. , laptop, notebook, beamer, digitaal schoolbord, touchscreen en/of tablet Leerkrachten kunnen bestanden beheren (zgn. verkenner functies in Windows) Leerkrachten kunnen werken met de standaard kantoortoepassingen, zoals een tekstverwerker en presentatiesoftware Leerkrachten kunnen werken met de onderwijs specifieke toepassingen, die op hun school van toepassing zijn, zoals een digitale leeromgeving, dyslexie gerelateerde hard – en software Leerkrachten kunnen foto’s, video’s en audio digitaal maken Leerkrachten kunnen omgaan met digitale communicatiemiddelen Leerkrachten kunnen participeren in sociale netwerken Leerkrachten vinden hun weg op internet: gebruiken van een internetbrowser en toepassen van een zoekmachine op internet (vinden, beoordelen en verwerken van informatie).
B. -
Pedagogisch handelen: een leraar kan m.b.t. ICT rekening houden met de impact die de digitale wereld op het kind heeft de verbinding leggen tussen leerdoel, werkvorm en inzet van ICT-hulpmiddelen uitleggen welke meerwaarde ICT in het onderwijs heeft
-
Didactisch handelen : een leraar kan m.b.t. ICT instructie geven laten leren gestructureerd oefenen onderzoekend leren leren leren toetsen
C. -
Werken in de schoolcontext: een leraar kan administratieve zaken digitaal vastleggen, beheren en delen voortgang van leerlingen digitaal zichtbaar maken en volgen digitaal communiceren
D. -
Professionele ontwikkeling: een leraar kan voor zijn/haar vakgebied relevante digitale bronnen vinden en raadplegen de laatste ontwikkelingen in het vakgebied volgen en kennis en ervaringen uitwisselen via digitale platforms
Om ontwikkeling en groei van medewerkers op het gebied van ICT te waarborgen, zijn vaardigheden, ontwikkelpunten en evt. scholing onderwerp van gesprek met de directie van school tijdens de F- gesprekken.
11
3. Communicatie We willen een organisatie zijn waar een ieder met respect voor de ander kan zeggen wat hij wil en denkt, gespiegeld aan waar de organisatie voor staat en naar streeft. Een organisatie waar een ieder zich kan ontwikkelen, die zich verbindt aan de missie en visie van Kindante.
Uit het Strategisch beleid Kindante.
Algemeen, wat willen we bereiken? 1. 2.
3. 4.
De aanwezige middelen ten volste benutten: mail, website, intranet, telefonie De Kindanteorganisatie heeft een bestuursnetwerk, waarop iedereen met een account kan inloggen en er voor personeel en kinderen vanaf groep 5 het gebruik van een emailadres mogelijk is. Scholen maken voor hun kinderen, leerkrachten en participanten accounts aan. De scholen en de stichting hebben een functionele website De organisatie beschikt over een Intranet. Kindante - breed worden hier bestanden en mededelingen t.b.v. personeel verspreid. Daarnaast worden er ten behoeve van informatievoorziening en uitwisseling van ervaringen communities aangemaakt, waarbinnen Kindantepersoneel digitaal kan samenwerken (denk aan netwerken van b.v. managementassistenten, ICT-ers, IB-ers Hoogbegaafdheid etc.)
Zoals in ons strategisch beleid verwoordt, willen we de komende beleidsperiode nog meer gebruik maken van de middelen (ICT) die ons ter beschikking staan. Na een jaar van implementeren van de intranetomgeving (Plaza, schooljaar 2011-2012), breekt een periode aan van perfectioneren, uitbreiden van functionaliteiten waar nodig en borgen. De cultuur om digitaal “te delen” ook buiten de schoolmuren, of om digitaal samen te werken, of om naar “buiten toe” eigen specialismen ten toon te spreiden moet groeien. In eerste instantie zal de Plaza met name de “ virtuele werkplek” zijn, maar het eigenlijke doel zit in het digitaal communiceren door de gehele organisatie heen. Binnen alle domeinen, werkgroepen, partners en medezeggenschapsraden, clusters van leerkrachten en netwerken van bijvoorbeeld directeuren, IB-ers, ICT-ers, managementassistenten en conciërges, wordt de Plaza het centrale communicatieplatform. In de komende jaren, zullen alle personeelsleden van Kindante, op de Plaza alle relevante informatie in de vorm van mededelingen en bestanden moeten kunnen zoeken en vinden. Vanuit de verantwoordelijkheid van de werknemer zelf, wordt er een proactieve houding gevraagd, om zich steeds meer zelf van de benodigde informatie te voorzien. Er wordt een koers ingeslagen van “brengen” naar “halen”. Ook het computernetwerk zelf, voorziet na de migratie naar Edugrip Centraal (2012-2013) over nog meer Outlookfunctionaliteiten, die het mogelijk maakt om alle medewerkers in de organisatie per mail te kunnen zoeken en vinden. In schooljaar 2012-2013 staat en eerste Stichting brede evaluatie van de Plaza gepland.
12
Wat willen we bereiken op schoolniveau? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Iedere school heeft een schoolwebsite, waarmee nieuws digitaal wordt gedeeld met ouders en andere bezoekers van de site Alle scholen versturen per mail digitale nieuwsbrieven en/of publiceren die op hun website Voor mensen (ouders/verzorgers) die niet de middelen hebben om digitaal te communiceren wordt door school een passende oplossing gezocht Mits onderwijskundig functioneel, communiceren leerkrachten en kinderen zakelijk met elkaar digitaal Bij voorkeur wordt de website aan content gevuld door het “hele team” en niet door een persoon Leerkrachten, O.O.P en management worden lid van communities (Intranet) die voor hen van belang zijn in het kader van hun taak/functie. Bij voorkeur wordt op de website een jaarplanning weergegeven (vrije dagen, werkgroep vergaderingen, activiteiten, huiswerk etc.) Scholen kunnen kiezen voor verschillende omgevingen, om direct met ouders te communiceren, zoals ISY, Ouderportaals, Mail of social media (Facebook, Twitter).
Telefonie Met de komst van het glasvezelnetwerk wordt ook een VoIP-telefonie structuur aangelegd. VoIP = Voice over IP, oftewel spraakdata over een “internetverbinding” versturen). Kindantescholen, met een economisch afgeschreven ISDN-telefooncentrale, migreren naar het VoIP-platform. De organisatie komt hiermee op een hogere standaard voor telefonie en intern telefoneren (4 cijfers) wordt zeer eenvoudig. Met intern wordt de gehele Kindanteorganisatie bedoeld die op dit VoIP – platform zijn aangesloten. Middels een digitaal telefoonboek, wordt ieder telefoonnummer zichtbaar en is bellen met een muisklik mogelijk evenals de mogelijkheden om gesprekken door te verbinden, in de wacht te zetten, voicemailberichten in te spreken etc. Telefoneren op school, doe je altijd met de VoIP telefoon; onderling , intern bellen in de Kindanteorganisatie gaat tegen een uiterst laag “verkeerskostentarief” van Ziggo (eigenaar glasvezelverbinding); voor bellen naar privénummers en mobiele nummers (06) werden op voorhand gunstige tarieven afgesproken met providers. Op dit moment zijn er 47 locaties aangesloten op VoIP. Vanaf kalenderjaar 2013 wordt het aantal locaties geleidelijk uitgebreid met als streven de gehele Kindanteorganisatie middels VoIP te laten telefoneren.status per 1 januari 2013 is, dat 10 scholen (15 locaties) nog niet over VoIP beschikken. Uitrol van VoIP geschiedt alleen dan, wanneer de huidige telefooncentrale economisch is afgeschreven. Er blijft in school alleen een analoge (KPN)-lijn over t.b.v. brandmelding, inbraakalarm, liftalarm of remote besturing van verwarmingsinstallaties; de Fax verdwijnt met de komst van VoIP. Er wordt onderzocht, in hoeverre alarmcentrales in hun dienstverlening kunnen functioneren met ip-telefonie (VoIP), want dat zou kunnen leiden tot de opheffing van de huidige KPN-abonnementen voor wat betreft doormelding inbraak, brand en remote control van cv-installaties over ISDN-1 lijnen.
In de komende beleidsperiode wordt per schooljaar onderzocht of locaties kunnen aansluiten op het VoIPnetwerk.
13
4. Gestandaardiseerde software Verantwoording afleggen naar buiten en binnen de organisatie is vanzelfsprekend. Dus leggen we intern en extern verantwoording af over de mate waarin we succesvol zijn, ook als de wetgever of andere partijen daar niet expliciet om vragen. Uit het strategisch beleid Kindante.
Wat willen we bereiken ? Met gestandaardiseerde software, met name in het administratieve kader, wil Kindante processen automatiseren, efficiënter en effectiever werken en de foutmarge aanzienlijk verkleinen. Met de verschillende softwaretoepassingen zoals in dit hoofdstuk beschreven, wil Kindante any time, any place, een helder en eenduidig beeld hebben van zaken, zodat er transparant kan worden gestuurd, verantwoord en gecontroleerd.
Esis, leerlingenzorg – en volgsysteem In schooljaar 2011-2012 is ernaar gestreefd om alle scholen wegwijs te maken binnen de ESIS-B module. Praktisch hield dit in dat het verplicht is gesteld voor alle scholen om hun absenties in ESIS bij te houden en alle toetsresultaten hierin in te voeren. Alle leerkrachten hebben hiervoor een training gehad door een medewerker van Kindante. Op een enkeling na, is dit voor alle scholen gelukt. Deze enkelingen zijn in de eerste helft van schooljaar 2012-2013 overgegaan. De enige uitzonderingen zijn SO/VSO de Parkschool en SO/VSO Xaverius. ESIS is nog niet klaar om deze scholen goed te bedienen met hun software, dus is besloten dat de scholen nu nog beter af met de software die zij al gebruikten (resp. Datacare en Schooldatabeheer). Op dit moment zien we dat de verdere dossiervorming in ESIS op gang begint te komen. Ook de opbrengsten (trendanalyses en dwarsdoorsnedes) worden veel gebruikt, vaak met ondersteuning van een medewerker van het stafbureau. Nog een opkomende trend is het gebruik van de groepsplannen in ESIS. Sinds het begin van schooljaar 20122013 is deze module beschikbaar. Het doel van de module is een digitale ondersteuning/ verslaglegging te zijn van het handelingsgericht werken en de 1-zorgroute op school. De scholen beslissen zelf of ze van deze module gebruik willen maken. Verder is in schooljaar 2012-2013 een start gemaakt met schoolrapporten binnen ESIS (naast de 2 scholen die op eigen initiatief al waren begonnen). In het begin van het schooljaar 2011-2012 zijn de scholen geïnformeerd over hun opties hieromtrent. Ze kunnen het rapport door Rovict laten maken voor een vast bedrag met een levertijd van 4 weken. Of ze kunnen het rapport laten maken door een medewerker van het stafbureau, zonder meerprij. Per school worden de wensen en mogelijkheden besproken. De planning is om in schooljaar 2012-2013 3 scholen te bedienen met een afgerond rapport. Er zijn meerdere scholen die hebben aangegeven geïnteresseerd te zijn in een ESIS rapport, met deze scholen worden verdere afspraken gemaakt medio oktober 2013. De komende schooljaren zal het accent dus liggen op het maken van schoolrapporten en het begeleiden van dossiervorming en groepsplannen. Trainingen of extra uitleg kunnen worden verzorgd door het stafbureau. Daarnaast zijn er ontwikkelingen bij de leverancier gaande waar we rekening mee moeten houden en wellicht actief een rol in moeten gaan spelen: - Vanwege de introductie van het passend onderwijs zullen er wijzigingen aankomen. - Voor de bediening van de SBO scholen staan er ontwikkelingen aan te komen. - Het elektronische leerlingdossier (ELD) wordt verder geïmplementeerd.
14
Management Informatie Systeem, M.I.S. De invoering van lumpsum in augustus 2006 heeft bij schoolbesturen in het primair onderwijs geleid tot een heroverweging van tot dan toe gevolgde wijze van sturing en vormgeving van beleid. Deze nieuwe manier van sturing en vormgeving van beleid betekent een fundamentele wijziging van informatiebehoefte op operationeel, tactisch en op strategisch niveau door de hele organisatie heen. Hiertoe is de stap gezet richting een gezamenlijke inrichting van een M.I.S. (Management Informatie Systeem) met onderliggende KPI’s (Kritische Proces Indicatoren) voor de pijlers Onderwijs, Personeel, Financiën en Facilities.
Doel: Op schoolniveau wordt het M.I.S. door het management gebruikt als signaleringsinstrument. Voor het College van Bestuur geeft het op school – en op bestuursniveau de juiste indicatoren weer, om beleidsmatig te kunnen sturen. Alle daar getoonde indicatoren, die worden genormeerd vanuit overheidsnormen of Kindantenormen, halen hun gegevenssets uit bestaande bronsystemen. Zo komen alle personele gegevens en alle boekhoudkundige gegevens uit de systemen van SROL en alle leerling-gegevens uit Esis. Richting 2014-2015 zullen nieuwe ontwikkelingen vanuit de overheid geïnitieerd wellicht het huidige M.I.S. zo goed als overbodig maken:
Ontwikkelingen: Vensters PO Vensters PO is een project waarbij cijfermatige informatie over scholen voor primair onderwijs verzameld wordt in één systeem. Het gaat dan bijvoorbeeld om gegevens op het gebied van onderwijsopbrengsten, leerlingenpopulatie, financiën en personeel. Doelstelling van Vensters PO is om samen met schoolbesturen en scholen te komen tot een instrument waarmee zij: -
de eigen organisatie professioneler kunnen besturen en opbrengstgerichter kunnen werken aan belanghebbenden verantwoording kunnen afleggen informatie voor ouders beschikbaar kunnen stellen, onder andere met het oog op schoolkeuze.
Afhankelijk van de behoefte van scholen en schoolbesturen gaat Vensters PO aan de slag met de volgende drie vensters : het managementvenster, het schoolvenster en het schoolkeuzevenster. Doel van Vensters: Het ManagementVenster is bedoeld voor intern gebruik binnen de school. Het Venster verschaft data en achtergrondinformatie waarmee de school tot opbrengstgerichte afspraken kan komen. Het biedt ook mogelijkheden tot benchmarken met andere scholen of besturen. Het SchoolVenster is bedoeld om op de website van de eigen school te plaatsen. Aan de hand van concrete gegevens uit dat venster kunnen scholen een gesprek aangaan met hun belanghebbenden, zoals ouders en de gemeente. Het Schoolkeuzevenster is een website waarop ouders die een basisschool voor hun kind kiezen, basisscholen met elkaar kunnen vergelijken. Vensters PO gebruikt de gegevens van DUO en de Inspectie van het Onderwijs. Voor een deel van de indicatoren leveren scholen of besturen zelf informatie aan. Vensters PO geeft de cijfers in heldere rapportages terug aan de scholen en schoolbesturen. De scholen kunnen hun eigen resultaten eenvoudig vergelijken met landelijke gemiddelden (benchmarken). De implementatietijd staat gepland tot februari 2015.
Cupella Alle scholen van Kindante voeren hun taakbeleidadministratie met de webbased software Taakbeleid van de firma Cupella. Het programma houdt in de basis rekening met: bapo, deskundigheidsbevordering, de
15
normjaartaak (en "opplussen" / compensatieverlof) en de normlessentaak en rekent gemakkelijk uit, hoeveel uren een leerkracht voor de groep mag staan en hoeveel uur hij/zij werkelijk voor de groep staat.
Vervangingsdienst Het management van Kindantescholen maakt gebruik van de software van Clooser, een digitale omgeving waar de vervanger zich inschrijft en de directie van een school doelgericht een vervanger in de database kan zoeken.
AFAS Sinds 1 januari 2013 werkt Kindante met een eigen geautomatiseerde geïntegreerde omgeving voor de personele, salaris en financiële administratie met behulp van AFAS. Hierbij wordt Kindante voor de salarisadministratie ondersteund door Salure. Per diezelfde datum is tevens het proces van de inkomende factuurstroom geautomatiseerd, waarbij facturen na ontvangst, bij voorkeur al digitaal, worden gescand en verder volledig digitaal het verwerkingsproces doorlopen. Met het in eigen regie nemen van de volledige administratie, kan nu verder koers worden gezet op het ontsluiten van de functionaliteiten van AFAS op het gebied van planning & control, verzuim, personeelsverloop, competentiemanagement en het digitale personeelsdossier.
16
5. Aansturing van ICT in de organisatie: de ICT-er als coach “Om te investeren in kinderen in onszelf en in anderen goed te doen, gebruiken we ook de denkkracht en ervaringen van anderen dan onszelf, met als doel bij ons zelf en de ander het maximale eruit te halen en te groeien. Elkaar sterker maken.” Uit het strategisch beleid Kindante.
Wat willen we met de inzet van ICT-ers bereiken ? • • • • • • • • •
ICT-beleid initiëren en coördineren Collega’s inspireren, enthousiasmeren en motiveren Het management op scholen van adviezen voorzien ICT schoolbeleid maken en jaarplannen opstellen Software bestuderen, demonstreren en te ondersteunen bij het implementeren daarvan Collega’s consulteren, ondersteunen, adviseren en te scholen ICT-ers in netwerk(en) te laten samenwerken (Kenniskringen, Intranet, Social media) ICT-ers leiden werkgroepen en bijeenkomsten (team – bouwvergaderingen) Eerste hulp bij technische ondersteuning kunnen bieden
Daarnaast is er behoefte aan strakkere “bovenschoolse” aanpak voor wat betreft minimale formatieve ruimte voor ICT. Ook ziet men m.n. de laatste 2-3 jaar de ontwikkelingen in de maatschappij zo hard gaan op het gebied van ICT, dat de gap tussen kind en leerkracht alleen maar groter wordt, als we niet “bijblijven” en dus daar de tijd voor moeten vrijmaken ! Bijna alle scholen van Kindante hebben een ICT-er (taak). De ICT-ers van Kindante zijn aangesloten bij Kenniskringen (1 & 2). Hierin wordt informatie en kennis gedeeld, ervaringen gehaald en gebracht tijdens bijeenkomsten op Kindantescholen en digitaal in de community van Plaza. Voorafgaand aan de totstandkoming van dit beleidsstuk, is er in de Kenniskringen ICT zorgvuldig overleg gevoerd over de huidige taak, positie, taakomvang en waardering van het ICT-coördinatorschap, zoals dat nu gestalte krijgt in de organisatie. Dit heeft geleid tot de volgende constateringen:
De huidige situatie Van de 49 scholen: -
Wordt op 4 scholen de ICT-taak waargenomen door een directielid Ontbreken op 2 scholen ICT-ers Worden 7 scholen binnen Kindante ondersteund door een “meerscholen ICT-er” Wordt op 9 scholen de ICT-taak “weggezet” in de normjaartaak (dus geen niet-lesgebonden uren voor de taak vrijgemaakt, variërend van 20 uur tot 100 uur op jaarbasis) Alle overige scholen hebben 1 ICT-er, waar de taak wordt uitgevoerd met normjaartaakuren, vrij roostering in de week (variërend van 2 dagen per week tot een ochtend per 14 dagen), of een combinatie daarvan.
Het ICT-beleid impliceert aansturing van ICT op schoolniveau, maar we zien in de praktijk scholen, -
Die hier relatief weinig formatie of taakuren voor reserveren (krimpsituatie, onderschatting van de prioriteit, geen ICT-er met coachende vaardigheden, anders…) Die graag deskundigheid “inhuren” van een “meerscholen ICT-er”. Hier doet zich bovendien de situatie voor, dat 3 van de 5 meerscholen ICT-ers, naast hun ICT-taak op 2 scholen ook nog een groepsverantwoordelijkheid dragen. Een haast onmogelijke opdracht.
17
Kerntaken:
Het vertalen van het ICT-beleid van de school naar onderwijsinhoudelijke en onderwijsorganisatorische ICT- doelen. Het voeren van overleg met de collega ICT-ers en beleidsmedewerker ICT over het ICT-beleid van de stichting en de consequenties hiervan voor het ICT-beleid van de school. Het, in samenwerking met de schoolleiding, opstellen en evalueren van een ICT-beleidsplan c.q. jaarplan voor de school. Het voorbereiden van de inrichting van in- en externe (net)werk(project)organisaties. Het besturen en onderhouden van het netwerk en het, al dan niet in overleg met de leraar met ICT- taken, verhelpen van kleine storingen. Het voeren van overleg met de applicatiebeheerder over storingen in applicaties. Het, in samenwerking met de schoolleiding, initiëren en( bege)leiden van werkgroepen. Het functioneren als vraagbaak en aanspreekpunt voor leidinggevenden en medewerkers binnen de school. Het functioneren als aanspreekpunt voor de externe systeembeheerder. Het op peil houden van de voor het beroep vereiste bekwaamheden en het zo nodig uitbreiden hiervan. Het deelnemen aan scholings- en ontwikkelingsactiviteiten en o.a. collegiale consultatie Hij/Zij ondersteunt de schoolleiding bij de uitwerking van het ICT-beleid binnen de school en draagt zorg voor de coördinatie en uitvoering van ICT werkzaamheden binnen de school. Hij /zij draagt zorg voor professionalisering van de personeelsleden binnen de school.
Hij/Zij bezit
Vaardigheid in het initiëren en coördineren van ICT-beleid. Vaardigheid in het opstellen van adviezen en beleidsplannen. Vaardigheid in het opereren in (in)formele netwerken Vaardigheid in het leiden van of deelnemen aan werkgroepen Theoretische en praktijkkennis op het gebied van ICT. Kennis van de ICT- infrastructuur in het onderwijs, de school en de samenleving. Kennis van relevante begrippen en begrippennetwerken. Kennis van de doelstellingen en de beleidsuitgangspunten van de school. Kennis van relevante wet- en regelgeving.
18
De gewenste situatie De gewenste situatie wordt serieus onderzocht in de komende beleidsperiode. Kindante heeft te maken met krimp en herstructurering van huisvesting en heeft bovendien hieraan gerelateerd een herstructurering van de organisatie (incl. functieboek) op de agenda staan. We gaan uit van een 3-tal opties: 1.
Kindante voert geen nieuw beleid op de bezettingsgraad van geschoolde deskundige ICT-ers, en laat het aantal uren voor de inzet van de ICT-er op school vrij. De huidige situatie dus.
2.
De scholen, die een goed gekwalificeerd ICT-er in huis hebben, iemand met de juiste competenties, om onderwijsinhoudelijk het ICT gebruik op school te kunnen blijven stimuleren en begeleiden, moeten de persoon in kwestie vooral aan boord houden en formatief de ruimte geven, om de taak goed te kunnen uitvoeren. Tegelijkertijd moeten de scholen die gebrekkig of niet worden aangestuurd door een ICT-er voorzien worden van een ICT-er, in een “meerscholenconstruct”.
3.
We voorzien de gehele organisatie in de aansturing van ICT met een meerscholenconstruct, waarbij de meerscholen ICT-er geen lesgebonden taken meer heeft en de werktijden met de verbonden scholen (max. 3 tot 4) in onderling overleg met de desbetreffende directie kan inrichten; gevolgen: uitruil van formatie bovenschools, meer expertise gebundeld aan de slag; gestructureerd “bovenschools overleg”, kortere lijnen met grotere slagkracht, de deuren open op alle scholen, om samen sterker te worden !
ICT-ers van Kindante hebben zich in grote mate (meer dan 90%) uitgesproken voor een combinatie van opties 2 en 3: aan boord houden, van een ICT-er op school in combinatie met een meerscholen-ICT-er – construct. De ICT-er zou idealiter op alle scholen deel moeten uitmaken van het Managementteam en voor collega’s op school zou de taakstelling helder moeten zijn. ICT is ondersteunend en moet vanuit een onderwijskundige visie worden ingezet. De ICT-er is vooral onderwijskundig coach met draagvlak (rol schooldirectie) in zijn/haar team. Het verschil in competenties van de ICT-ers moet minimaal zijn. Een vastgestelde “minimale taaktijd ICT” per school dient te worden vastgesteld.
19
6. Het netwerk en alle hardware Netwerk, hardware, huidige situatie, wat willen we bereiken ? Het technische onderdeel om te komen tot het goed functioneren van ICT, is de infrastructuur van het netwerk, dat ontsloten wordt door hoogwaardige hardware-apparatuur. We willen:
Een, stabiel, betrouwbaar en beveiligd netwerk Any Place, Any Time het netwerk ontsluiten Zorg dragen voor betrouwbare backup’s van data Werken met moderne, hedendaagse (rand)apparatuur (A-merk) , redenerend vanuit de toepassing waarvoor het wordt gebruikt , niet vanuit de hardware Doordacht met nieuwe (hardware) mogelijkheden experimenteren. Dit moet er toe leiden, het aanwezige onderwijsconcept maximaal met ICT te ondersteunen en nieuwe kansen te creëren, in een veilige omgeving
Op alle Kindantelocaties ligt een hooggekwalificeerd netwerk van netwerkkabels (Cat 4 en 5) die alle utp aansluitpunten voor computers, laptops en notebooks met elkaar verbinden en die op een plek op de locatie centraal bij elkaar komen in de serverruimte, alwaar deze kabels zijn verbonden met zogenaamde patchpanelen en switches. Vanuit de switches wordt er een verbinding tot stand gebracht middels glasfiber, tot in het Datacenter van Unilogic. De locatie maakt derhalve deel uit van een complex bestuursnetwerk, waarvan het kloppend hart zich bevindt op de Bergerweg te Sittard. We spreken daarom ook niet van een “schoolnetwerk” , maar van een “bestuursnetwerk”. De schoolomgeving maakt daar deel van uit.In schooljaar 2012-2013 is de gehele organisatie “gemigreerd” naar het besturingssysteem Windows – 7 / Office 2010 / Edugrip Centaal, waarbij de slag is gemaakt van schoolnetwerk naar bestuursnetwerk. Op iedere willekeurige p.c. in dit netwerk kan met het persoonlijke account worden ingelogd. Op dit moment bevinden zich in dit netwerk bijna 2400 p.c.’s/laptops/notebooks. Voor scholen is de uitrolnorm 1 p.c. op 7 leerlingen, met een afschrijvingstermijn van 5 jaren. Kijkend naar de gemiddelde computerdichtheid, dan komen we op een werkelijk gemiddelde van 1 p.c. op 4 leerlingen ! Tijdens de migratie naar Edugrip Centraal is het gehele computerpark waar nodig geüpgraded. Kijkend naar de digitale borden en touchscreen t.v.’s, dan zien we het volgende: het aantal digitale borden bedraagt 265, waarvan 90% van het merk Smart, in hoogte verstelbaar (om het werken van kinderen aan de borden mogelijk te maken, c.q. te stimuleren ). Het aantal Touchscreens bedraagt 38, deze worden met name in de onderbouw ingezet (gr. 1 & 2 en zijn ook in hoogte verstelbaar ten diensten van kinderen !) Op dit moment, zijn er drie scholen binnen Kindante, die vanwege hun werkwijze / onderwijskundige visie gebruik maken van een (gedeeltelijk) draadloos netwerk waarin notebooks en laptops niet plaatsgebonden in school door kinderen kunnen worden ontsloten. Concluderend kunnen we stellen, dat er voor de komende jaren geen explosieve groei van het totaal aantal Smartboards en/of touchscreens is te verwachten. Dit heeft verschillende oorzaken: -
Keuzes die scholen hierin maken Verzadiging Krimpscholen
Voor wat betreft scholen, die in 2014 of later ophouden als zelfstandige school te bestaan: alle hardware in school aanwezig zal in nauw overleg met betrokkenen worden (her)verdeeld onder andere Kindantescholen. We hebben het dan over p.c.’s, beeldschermen, laptops, notebooks, tablets, digiborden, touchscreens, VoIP telefoons en overige VoIP – hardware, switches en POE connectoren. Hierbij is van belang om te bekijken -
Waar de vertrekkende kinderen naar toe gaan. Wellicht is het ICT-materiaal op de ontvangende school/scholen nodig om in de behoefte te voldoen
20
-
Scholen die al volgens de meerjarenplanning -ICT de uitbreiding van hardware hadden gepland hebben voorrang op scholen die geen uitbreiding gepland hebben.
Trends en ontwikkelingen Tablets Er wordt in Nederland (en daarbuiten) op dit moment volop geëxperimenteerd met het gebruik / de inzet van zogenaamde tablets. Devices, ontworpen om in je hand te houden, die een zeer persoonlijke wijze van inrichting kennen. Verder voorzien van alle mogelijkheden, die je op een ”normale” p.c. ook aantreft: software in APP-vorm, opslagcapaciteit, muziek/foto/film/video, snelle toegang tot internet en Social Media etc. De ervaringen met tablets in het algemeen en Ipads in het bijzonder in het Primair Onderwijs zijn nog schaars. In het VO is er wat meer ervaring, maar ook daar zijn er successen en mislukte implementatietrajecten. Grote voordelen van tablets: -
De kracht van de tablet zit ‘m in gepersonaliseerd leren, omdat je een tablet met apps (software) helemaal op de persoon afgestemd kan inrichten Makkelijk te transporteren (licht in gewicht en behendig in afmetingen), dus bij uitstek geschikt voor in je schooltas (i.p.v. boeken) Persoonlijk gebruikersgemak: eenvoudig en intuïtief, instellingen van achtergrond, licht en lettergrootte en altijd en overal toegang tot je content “De les houdt nooit op” Motivatie is uit ervaring gebleken, is vrijwel gegarandeerd Wisselwerking mogelijk van actief iets “doen” (opzoeken, notities maken, typen), of stof “tot je nemen” (surfen op internet, I-Books) Niet werkplek gebonden (onderweg, op school, thuis)
Op basis van de opgedane ervaringen in den lande, is een uitrol op grote schaal van deze apparaten binnen Kindantescholen voorlopig niet aan de orde en wel om de volgende redenen: -
-
-
-
-
Er is aan content voor dagelijks gebruik in school niets, waarin een tablet een werkstation, notebook of laptop zou kunnen vervangen Een tablet is ontworpen voor 1 persoon, die hem zo inricht, dat het device zijn leren of werken ondersteunt Er is geen Kindanteschool, die vanuit een onderwijskundige visie tablets als noodzaak voor het ondersteunen van leren nodig heeft, waarbij sterk de nadruk moet liggen op niet plaats gebonden werken (mobiel) en met name digitaal leerstofaanbod De uitgeversmarkt heeft geen passend aanbod: 95% van de Apps zijn Engelstalig en de kwaliteit van de content laat niet de inhouden zien van multimediale software die voor p.c.’s laptops en notebooks is ontwikkeld M.a.w. de educatieve software zoals die nu in netwerken het leren ondersteund, is in de vorm van apps niet ontwikkeld en er zijn ook geen gedigitaliseerde methodieken voor het PO op de markt, die “het boek” zouden kunnen vervangen Financieel is het op dit moment niet mogelijk om bijvoorbeeld ieder kind vanaf groep 6 te voorzien van een tablet De vaardigheden van de leerkracht spelen een cruciale rol, om in een digitale leer omgeving met de tablet als hoofd ondersteunend middel, dagelijks onderwijs aan kinderen te verzorgen Er is geen nog standaard, die uitgevers het vertrouwen geeft, om op basis van een softwareplatform software of content te ontwikkelen (Win8-iOS-Android) Er zijn weliswaar ELO– concepten (Elektronische Leer Omgevingen), maar die behelzen enkel en alleen de gestructureerde omgeving waarbinnen leerkracht/kind/ouder kunnen inloggen en niet de digitale content (leerstof). Deze moet door leerachten vaak zelf ontwikkeld en toegevoegd worden. Beheersmatig, sterk afhankelijk van welk concept er wordt gebruikt, is sterk onderbelicht wie in school zorgt voor App-installaties, software-updates, virusprotectie en algemeen beheer, opladen etc. Infrastructureel/financieel: wifi wordt bij de inzet van tablets in schoolgebouwen noodzaak Verzekeringstechnisch : wie is aansprakelijk bij diefstal, verlies of beschadiging op school, thuis, of onderweg van school naar huis en v.v.?
21
Dit neemt niet weg, dat ook Kindantescholen daar waar dat zinvol is mogelijk, tablets inzetten ter ondersteuning van het dagelijks werk, met name in het management of als aanvulling op het reguliere aanbod t.b.v. zorgleerlingen (slechtziendheid, syndroom van Down). Wifi De inzet van wifi is voor Kindantescholen optioneel en sterk aan de regel gebonden, dat dit alleen is toegestaan met gecertificeerde hardware geïnstalleerd door onze partners Unilogic/Wentzo t.b.v. veiligheid, performance en ondersteuning. Scholen die wifi gebruiken, stellen zich nadrukkelijk op de hoogte van de publicatie van de Gezondheidsraad, die als bijlage (3) is toegevoegd. We leven in het “wifitijdperk” en overal om ons heen, thuis, op straat, in stadscentra, kantoren en soms scholen bevinden wij ons in een stralingsgebied van Wifi of Blue Tooth. Er zijn wetenschappelijke publicaties over de negatieve gevolgen van wifistraling, maar er zijn te weinig concrete onderzoeksresultaten over welk effect wifistraling op opgroeiende kinderen heeft. In samenwerking met de partner in kwestie (Wentzo) wordt in ieder geval voor een zo veilig mogelijke plaatsing van de wifirouter zorg gedragen. (niet in de onmiddellijke nabijheid van kinderen en/of volwassenen.) Kindante propagandeert de aanleg van wifi niet, maar ondersteunt de scholen bij de aanleg er van, als er vanuit onderwijskundig kader het niet-werkplek gebonden werken noodzakelijk wordt geacht.
22
7. Veiligheid Wat willen we bereiken ? Veiligheid op school heeft vele componenten en is nauw verbonden met veiligheid in andere sectoren van het maatschappelijke leven. Veiligheid op scholen van Kindante, staat niet los van de veiligheid in de wijk of de straat, maar heeft ook raakvlakken met de veiligheid en geborgenheid in de privésfeer. Kinderen, personeel, ouders en andere bezoekers van onze scholen moeten veilig zijn en zich veilig voelen binnen de school. E.e.a. wordt op schoolniveau vastgelegd in het schoolveiligheidsplan. Voor wat betreft ICT, wordt in het kader van veiligheid de nadruk gevestigd op mediawijsheid en de gedragscode ICT. Mediawijsheid moet kinderen o.a. leren om verantwoord om te gaan met social media. Kinderen worden vandaag de dag ook overstelpt met informatie vanuit alle andere media (reclame, t.v.-series, you-tube), waarbij het belangrijk is, de gegeven informatie op betrouwbaarheid en waarheden of onwaarheden te kunnen inschatten.
Mediawijsheid Mediawijsheid is een ruim begrip. Basaal mag je stellen, dat Mediawijsheid in ieder geval onder de aandacht gebracht moet worden van kinderen, hun ouders en leerkrachten. Waar hebben we het dan over ? Over het gebruik van Hyves, Facebook en Twitter en LinkedIn en over hoe we leven in een wereld vol beelden. Hoe ga je met elkaar om op internet ? Hoe voorkom je pestgedrag op internet ? Met welk doel plaatst de pers een afbeelding in een krant en hoe wordt een soapserie opgenomen ? Wat is echt en wat is gemanipuleerd ? Wat ste wordt er in de reclamewereld allemaal gephotoshopt ? Het hoort bij de opvoeding van een kind in de 21 eeuw ! In feite wil Kindante op drie sporen inzetten: 1. Op onderwijskundig vlak: Het is onmogelijk, om Kindante- breed een kant en klaar aanbod te leveren, om met kinderen van de groepen 1 t/m 4 en/of 5 t/m 8 en ouders en leerkrachten het thema mediawijsheid onder de aandacht te brengen. Dat heeft niet alleen te maken met de enorme diversiteit aan stof, die hiervoor (heel vaak gratis) is te krijgen (online), maar heeft ook te maken met de uitdrukkelijke wens van scholen om het passend in hun eigen visie onder de aandacht te brengen (klassikaal, projectmatig, online, op papier, met ouderavond, zonder ouderavond, gerelateerd aan een methode SEO etc.). Verder zijn er school – of wijkafhankelijk vele opties, om bijvoorbeeld een ouderavond rondom dit thema te organiseren i.s.m. partners. (Suggesties zijn onder de aandacht gebracht van de Kenniskringen en als bijlage (3) bijgevoegd. ) 2. Op het personele vlak: Medewerkers van Kindante behoren te weten, wat men als individu openbaar kan plaatsen op blogs, fora, social media of websites, met inachtneming van regels, die hiervoor zijn beschreven in de gedragscode ICT van Kindante. 3. Op het communicatieve vlak: Als Kindante als stichting, of als scholen individueel aan de slag gaan met sociale media, ten behoeve van hun eigen communicatie met “de wereld om hen heen”, dan moet men zich goed op de hoogte stellen van mogelijkheden en consequenties. Als het Twitteren, of het bijhouden van een Facebook-pagina voor school constructief een bijdrage levert, bovenop alle communicatie die er al wordt gevoerd, dan moet hier alle ruimte voor zijn en alle betrokkenen professioneel mee om kunnen gaan. Om het thema mediawijsheid als zodanig onder de aandacht te brengen en scholen van Kindante te begeleiden in de bovengenoemde zaken, zullen twee mediacoaches worden opgeleid in schooljaar 2013-2014 die ten diensten van Kindantescholen kunnen worden ingezet. Denk aan advies op maat en onderwijskundige ondersteuning, voorlichting aan schoolteams en voorlichting aan ouders. Dientengevolge zal er Mediawijsheid – beleid worden ontwikkeld.
23
Gedagscode ICT Kindante De gedragscode is een document , waarin helder wordt uiteengezet, hoe er, in welke situatie, omgegaan moet worden met
Het gebruik van de e-mail en internetfaciliteit op computers in het netwerk van Kindante Het gebruik van vaste telefonie in de organisatie van Kindante Het gebruik van mobiele (Smart)telefonie in de organisatie van Kindante Data die ontsloten worden in het netwerk van Kindante
en hoe er , in welke situatie, beveiligingscontroles kunnen worden uitgevoerd op bovenstaand gebruik. Deze gedragscode geldt voor alle mensen die gebruik maken van het netwerk van Kindante, medewerkers van Kindante. In de tekst van deze gedragscode wordt in dit kader onder “medewerkers” verstaan: -
medewerkers met een arbeidsovereenkomst stagiaires uitzend – freelancekrachten vrijwilligers ouders leerlingen externe(n)
De gedragscode in opgenomen in de bijlage (1). Iedere Kindanteschool heeft een “Gedragscode” ICT voor leerlingen, afgeleid van de “gedragscode ICT Kindante”, die ook in de schoolgids wordt gepubliceerd. Voorbeelden hiervan zijn opgenomen in bijlage (2).
24
8. Financiële onderbouwing Meerjaren investeringsplan Infrastructuur en hardware 2012
2013
2014
2015
2016
€ 378.200
€ 168.600
€ 141.343
€ 151.179
€ 223.157
Infrastructuur (20 jr.)€
€ 24.359
€ 17.250
€ 9.750
€0
€ 8.750
Smartboards (8 jr.) €
€ 314.910
€ 36.000
€ 54.900
€ 4.050
€ 104.400
Laptops (5 jr.) €
€ 31.850
€ 32.950
€ 32.600
€ 40.166
€ 21.850
TOTAAL ICT €
€ 749.319
€ 254.800
€ 238.593
€ 195.395
€ 358.157
PC's (5jr.) €
Vertaling van meerjaren investeringsplan naar exploitatielasten 2012-2016 bij huidige afschrijvingtermijn 2012
2013
2014
2015
2016
Afschrijvingen oud (*)
€ 350.000
€ 270.000
€ 235.000
€ 190.000
€ 145.000
w.v. smartboards
€ 120.000
€ 120.000
€ 120.000
€ 120.000
€ 120.000
w.v. pc/laptop/infrastr.
€ 230.000
€ 150.000
€ 115.000
€ 70.000
€ 25.000
Afschr. PC's NIEUW TOT
€ 75.640
€ 109.360
€ 137.629
€ 167.864
€ 212.496
Afschr infra NIEUW TOT
€ 1.218
€ 2.080
€ 2.568
€ 2.568
€ 3.005
€ 39.364
€ 41.520
€ 48.383
€ 48.889
€ 61.939
€ 6.370
€ 12.960
€ 19.480
€ 27.513
€ 31.883
€ 261.800
€ 261.800
€ 261.800
€ 261.800
€ 261.800
Iknow (€ 2,98/leerl./jr.
€ 29.800
€ 29.800
€ 29.800
€ 29.800
€ 29.800
Eduphone
€ 38.000
€ 38.000
€ 38.000
€ 38.000
€ 38.000
Afschr smartboard NIEUW TOT Afschr laptops NIEUW TOT Edugrip (€ 26,18/leerl.)
APS (Microsoft licenties)
€ 55.000
€ 55.000
€ 55.000
€ 55.000
€ 55.000
Glasvezel € 0,93/ll/mnd)
€ 111.600
€ 111.600
€ 111.600
€ 111.600
€ 111.600
Esis A+B
€ 45.000
€ 45.000
€ 45.000
€ 45.000
€ 45.000
Intranet (€ 1,90+1,67/leerl)
€ 35.700
€ 35.700
€ 35.700
€ 35.700
€ 35.700
Verbruiksmiddelen ICT
€ 60.000
€ 60.000
€ 60.000
€ 60.000
€ 60.000
TOTAAL EXPLOITATIELASTEN ICT w.v. afschr smartboards OUD+NIEUW Totaal TOTAAL EXPL. LASTEN ICT exclusief Smartboards
€ 1.109.492
€ 1.072.820
€ 1.079.959
€ 1.073.734
€ 1.091.223
€ 159.364
€ 161.520
€ 168.383
€ 168.889
€ 181.939
€ 950.128
€ 911.300
€ 911.576
€ 904.846
€ 909.284
VERGOEDING MI ICT (nivo 2012)
€ 1.005.082
€ 1.005.082
€ 1.005.082
€ 1.005.082
€ 1.005.082
(*) o.b.v. activaregister ICT t/m 2010
Gemiddeld aantal leerlingen tijdens beschouwing periode 2012-2016 = 10.000 Gemiddeld aantal Brinnummers tijdens beschouwing periode 2012-2016 = 48 De algehele meerjarenbegrotingen en exploitatie van ICT hardware, infrastructuur en gestandaardiseerde software loopt in de pas met de ICT MI.-vergoedingen. Bij de intrede van digitale schoolborden en touchscreens bleven de M.I. – vergoedingen gelijk. Dat heeft Kindante er niet van weerhouden om duurzame gestandaardiseerde digitale borden en touchscreens beleidsrijk te implementeren, vandaar de zichtbare overschrijding totale exploitatie versus vergoedingen MI.
25
Ook voor de komende beleidsperiode, zijn scholen aan zet, als het gaat om de inrichting van hun onderwijs, Idealiter maakt de school een schoolplan, waarin het voor de komende jaren o.a. de onderwijskundige koers beschrijft. In dit schoolplan zit een paragraaf ICT, waarin wordt aangegeven hoe ICT daarbij ondersteund. Gerelateerd aan het schoolplan, vindt jaarlijks het begrotingsgesprek plaats, waarbij de school, binnen de beschikbare budgetten haar eigen keuzes maakt.
26
9. Literatuurlijst en bronnen Surf Magazine, over ICT voor het hoger beroepsonderwijs en onderzoek, verschijnt maandelijks SA-MBO-ICT Organisatie van en voor instellingen van het MBO, banden met Kennisnet Zoetermeer Weten wat werkt en waarom 4W, Wetenschappelijke uitgave Kennisnet, jaargang 2, nr. 1, 2013 Info Magazine, uitgegeven door APS-IT diensten, verschijnt maandelijks Mediawijzer.net Expertisecentrum voor mediawijsheid PO-raad Sectororganisatie voor het primair onderwijs Kader voor ICT-bekwaamheid van leraren uitgave Kennisnet, Zoeterneer, 2013 Tablets in het onderwijs Whitepaper van Station to Station, Woerden, 2013 PC-Rendement Magazine, Rotterdam, verschijnt maandelijks WinMagPro ICT magazine, Rijswijk, verschijn maandelijks De gezondheidsraad Adviesorgaan voor regering en parlement Den Haag De Conversation Company de door Steven van Belleghem, uitgegeven door Lannoo Campus, 2 druk maart 2012 Vives, onderwijsvernieuwingen met ICT in PO/VO/BVE Magazine, Haarlem, verschijnt maandelijks
Geraadpleegde internetsites: http://www.leraar24.nl www.kennisnet.nl www.mediaenmaatschappij.nl www.mediawijsheid.nl www.besturenraad.nl www.poraad.nl
27
10.
Bijlagen
Bijlage 1: Gedragscode ICT
Gedragscode ICT Kindante
28
Inhoud Inleiding 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
Privacy Beheer Algemene uitgangspunten Gebruik van Internet Gebruik van e-mail Het gebruik van vaste telefoon Gebruik ter beschikking gestelde mobiele (smart) telefoon Gebruik van mobiele telefoon door leerlingen en ouders Monitoring VoIP telefoonverkeer Monitoring e-mailverkeer Monitoring Internetverkeer Werken in de privé situatie Richtlijnen voor het gebruik van Social Media Tekenblad
29
Inleiding De gedragscode is een document, waarin helder wordt uiteengezet, hoe er, in welke situatie door medewerkers omgegaan dient te worden met:
Het gebruik van e-mail en internet binnen het netwerk van Kindante Het gebruik van vaste telefonie binnen Kindante Het gebruik van mobiele (smart)telefonie binnen Kindante Data (bestanden) die ontsloten worden binnen het netwerk van Kindante
Hoe er, in welke situatie, beveiligingscontroles kunnen worden uitgevoerd op bovenstaand gebruik. Deze gedragscode geldt voor iedereen die gebruik maakt van het netwerk van Kindante en/of zich in een Kindantelocatie bevindt. In deze gedragscode wordt onder “medewerkers’ verstaan:
Medewerkers met een arbeidsovereenkomst Stagiaires Uitzend – en freelancekrachten Vrijwilligers Ouders Leerlingen Externen
Waarbij opgemerkt, dat de ICT-er, dan wel directie van een schoollocatie verantwoordelijk zijn voor het communiceren van deze gedragscode naar stagiaires, uitzend – freelancekrachten, vrijwilligers, ouders, leerlingen en externen die gebruik willen maken van het netwerk op de betreffende locatie.
Uitgangspunt is, dat iedere medewerker van Kindante de gelegenheid krijgt kennis te nemen van betreffende gedragscode. In de maatschappij zien we in toenemende mate het gebruik van:
Smarttelefoons en tablets (met internettoegang) door kinderen en personeel op basisscholen Sms services , WhatsApp , pingen, berichten via social media Een fotocamera en/of videocamera op mobiele telefoonapparatuur Publiceren van filmpjes en fotomateriaal op vrij toegankelijke internetsites (You-Tube); Downloads (Lime Wire, Torrentz) Opslagcapaciteit en toenemend gebruik van mobiele gegevensdragers (memorysticks, externe harde schijven, Mp3-spelers, tablets, smartphones) Social Media zoals Facebook, LinkedIn, Hyves, MySpace, Twitter Chatomgevingen (Skype)
Duidelijkheid over wat mag en kan bij betreffende maatschappelijke ontwikkelingen is een vereiste om op een goede wijze om te gaan met deze voorzieningen. Doel van deze gedragscode is:
Handhaving van goede naam en integriteit Uitdragen van goede waarden en normen Tegengaan van “ongewenst gebruik”, seksuele intimidatie, discriminatie of ander onacceptabel gebruik Het in bescherming nemen van gebruikers Systeem en netwerkbeveiliging Kostenbeheersing
30
Kindante verwacht van medewerkers van het netwerk, dat zij rekening houden met het voorgaande en derhalve zorgvuldig omgaan met het ICT-netwerken alle genoemde voorzieningen op de school en op de werkplek. Als hoofdregel voor dagelijks gebruik, geldt dan ook: gebruik de computer en de (mobiele) telefoon en/of voorzieningen, in principe voor het werk en/of voor onderwijsdoeleinden. Ieder gebruik in strijd met het doel van deze gedragscode is niet toegestaan.
1. Privacy Kindante hecht aan privacy van medewerkers en kinderen. De Wet op de persoonsbescherming staat toe dat de werkgever controleert op onjuist gebruik dan wel misbruik van bedoelde voorzieningen. Deze controlemogelijkheden staan beschreven in betreffende gedragscode en geven aan op welke wijze en in welke situaties Kindante tot controle kan overgaan. Daarbij is het streven gericht op een goede balans tussen controle en privacybescherming.
2. Beheer Het netwerk op scholen, wordt in eerste lijn “onderhouden” door de ICT-er op school. Het betreft hier op zeer kleine schaal kunnen uitvoeren van handelingen, die voor het dagelijks gebruik noodzakelijk zijn. Op hoofdlijnen geschiedt alle onderhoud, door Unilogic. Indien er in deze gedragscode gesproken wordt over de netwerkbeheerder, dan wordt Unilogic Networks bedoeld. In alle andere gevallen wordt “de ICT-er op school” als terminologie gebruikt.
3. Algemene Uitgangspunten Ieder computernetwerk kent een eigen vorm van kwetsbaarheid en beveiliging. In dit verband worden de gebruikers gewezen op het volgende:
User-identificatie (inlognaam en wachtwoord) , zijn persoonsgebonden en mogen niet aan derden worden doorgegeven Het wordt aanbevolen om wachtwoorden elke drie maanden te veranderen De inhoud en het onderhoud van de home-directory (het aan de gebruiker beschikbaar gestelde deel van de server) valt volledig onder de verantwoordelijkheid van de gebruiker, die deze voorziening zakelijk gebruikt Het up – en downloaden van niet aan onderwijs gerelateerde bestanden is niet toegestaan zonder uitdrukkelijke permissie van de netwerkbeheerder/ICT-er op school. Hier wordt dus niet bedoeld het up – of downloaden van bestanden t.b.v. de intranetomgeving Een systeem waarop de gebruiker heeft ingelogd moet worden afgesloten bij het einde van het gebruik; een systeem waarop is ingelogd mag door de gebruiker niet onbewaakt worden achtergelaten. Bij het verlaten van werkplek , wordt m.b.v. snel toets combinatie windowstoets - L, de toegang tot het netwerk vergrendeld Iedere gebruiker dient de aanwijzingen van de netwerkbeheerder/ICT-er op school in kwestie op te volgen Bij constatering van storingen en/of andere onregelmatigheden aan computers of het netwerk, inbreuken op beveiliging etc. dient de gebruiker dit terstond aan de netwerkbeheerder of ICT-er school te melden.
31
Het is verboden voor een gebruiker om:
Zelf software te installeren zonder toestemming van de netwerkbeheerder/ICT-er op school; Niet geautoriseerde apparatuur aan te sluiten op het computernetwerk; Virussen te maken en/of te verspreiden. Hoewel het gehele netwerk ter degen is beveiligd d.m.v. antivirusprogrammatuur en firewalls, is de kans aanwezig, dat een flexibel ingezet werkstation (b.v. een laptop) , niet is voorzien van de laatste updates. In dat geval is het verplicht, om eerst het antivirusprogramma te updaten en dan pas gebruik te maken van een in te pluggen gegevensdrager (b.v. usb-stick), om zo het netwerk niet te vervuilen met virussen, die b.v. van thuis zijn “meegenomen” Het computernetwerk te gebruiken om toegang te krijgen tot gegevens die niet voor de gebruiker bestemd zijn, dan wel ander strafbaar gedrag. Dit geldt in de regel ook voor beheerders van het netwerk, ICT-ers op school, of anderen die als beheerder mogen inloggen Opgeslagen bestanden op mobiele gegevensdragers (usb-sticks) die privacygevoelige informatie bevatten, onbeheerd achter te laten, of niet goed genoeg te beschermen tegen verlies of diefstal Storingen of andere onregelmatigheden aan de computers of het netwerk zelf te verhelpen Of op andere wijze te handelen, in strijd met het doel van deze gedragscode
NB: het gebruik van memorysticks/usb-sticks wordt uit oogpunt van veiligheid afgeraden (verlies/diefstal). Alle data en outlookcomponenten zijn remote benaderbaar en bevinden zich in de eigen “Kindantecloud” en worden daar veilig geback-upt.
4. Gebruik van Internet
Gebruikers mogen via het netwerk van Kindante gebruik maken van internet in het kader van de functie-uitoefening of onderwijsactiviteit Medewerkers mogen incidenteel en kortstondig internet gebruiken voor persoonlijke doeleinden, mits dit geen storende onderbreking vormt van de werkzaamheden Het is verboden, om auteursrechtelijk beschermde afbeeldingen (gedownload van internet) te gebruiken op websites, in rondschrijven of e-mails Het is voor gebruikers in ieder geval verboden middels het netwerk van Kindante internet te gebruiken om: Te winkelen voor een niet zakelijk doel Te gokken of deel te nemen aan kansspelen Niet zakelijke nieuwsgroepen of chatboxen te bezoeken Websites te bezoeken die pornografisch, racistisch, discriminerend, beledigend of aanstootgevend materiaal bevatten en/of dit materiaal te bekijken of te downloaden Aanstootgevende informatie waartoe men via internet toegang heeft verkregen zonder toestemming te downloaden, te veranderen, te verspreiden of te vernietigen Afbeeldingen en videocommunities te bezoeken, die privé-materiaal van wereldburgers publiceert (b.v. You-Tube) Te mailen met e-mailaccounts anders dan het account van Kindante (Hotmail,Gmail @Home etc.) en/of het Skype mail adres te gebruiken Social Media te gebruiken (zoals b.v. Hyves,Twitter, Facebook en MySpace)
tenzij een van de bovengenoemde zaken een educatief doel dient, of rechtstreeks voortvloeit uit werkzaamheden, die met de functie op school te maken hebben, dan wel met permissie van de direct leidinggevende in kwestie.
32
5. Gebruik van e-mail
Iedere gebruiker van Kindante kan beschikken over een persoonlijk e-mailadres (leerlingen evt. vanaf groep 5) , om e-mails te ontvangen en te versturen Volwassen gebruikers mogen incidenteel en kortstondig het e-mailsysteem gebruiken voor het ontvangen en versturen van persoonlijke e-mail mits dit geen onderbreking vormt van de werkzaamheden Het versturen van e-mail moet ten allen tijde voldoen aan de volgende voorwaarden: correct taalgebruik en een correcte vermelding van de afzender, een duidelijke en ter zake doende inhoud en een eventueel meegestuurde bijlage met een maximale omvang van 3 MB Het is voor gebruikers in ieder geval verboden middels het netwerk van Kindante de e-mailfaciliteit te gebruiken om: Berichten anoniem of onder een fictieve naam te versturen Dreigende, beledigende, seksueel getinte, racistische dan wel discriminerende berichten te versturen. Indien een gebruiker ongevraagd informatie van deze aard krijgt aangeboden, dient dit te worden gemeld aan de netwerkbeheerder, ICT-er op school of aan de directie van de school Kettingmailberichten te versturen Niet-zakelijke privé-berichten, publicaties/rondschrijven, nieuwsbrieven, power points e.d. (evt. van buiten de organisatie) te versturen Iemand elektronisch lastig te vallen (de ontvanger wenst van de verzender geen mail te ontvangen) Op andere wijze te handelen in strijd met het doel van deze gedragscode De gebruiker is verplicht zijn e-mailbox regelmatig op te schonen, door niet relevante e-mails met evt. attachements te verwijderen uit “postvak-in” , “verzonden items” en “verwijderde items” , teneinde de schijf/opslagcapaciteit niet te overbelasten. Met de intrede van digitale fotografie en de scanfaciliteit van onze multifunctionals, neemt het aantal bestanden, ook in mailboxen soms extreem toe. Het is de verantwoordelijkheid van iedere gebruiker van het Kindante netwerk, om zo effectief mogelijk om te gaan met de beschikbare schijfruimte
6. Het gebruik van vaste telefoon
Medewerkers van Kindante mogen telefoons van Kindante gebruiken in het kader van functie-uitoefening Medewerkers mogen incidenteel en kortstondig de telefoon gebruiken voor het voeren van privégesprekken als daar uit noodzaak aanleiding toe is, mits dit geen onderbrekende storing vormt van de werkzaamheden Het is in ieder geval voor gebruikers verboden telefoons van Kindante te gebruiken om: Service en amusementsnummers te bellen die beginnen met 0906 en 0909, tenzij dit gebeurt vanuit een schoolse aangelegenheid Internationale nummers te bellen voor privédoeleinden
33
7. Gebruik van zakelijk ter beschikking gestelde mobiele telefoon (GSM) c.q. abonnement
De zakelijk ter beschikking gestelde mobiele telefoon c.q. het abonnement wordt ingezet, of beschikbaar gesteld, om de mobiele bereikbaarheid van een medewerker te realiseren en dient overwegend voor inkomende telefoongesprekken en berichten Iedereen die een zakelijke mobiele telefoon c.q. het abonnement gebruikt, dient terughoudend om te gaan met het voeren van uitgaande telefoongesprekken en berichten via de mobiele telefoon, tenzij dat uit hoofde van de functie noodzakelijk is Bij uitgaande gesprekken en berichten dient dan ook het urgente zakelijke karakter voorop te staan en geniet het gebruik van een vaste (VoIP) telefoon altijd de voorkeur Het is een medewerker toegestaan om een ter beschikking gestelde mobiele telefoon c.q. het abonnement te gebruiken om te telefoneren of te smssen, te pingen, WhatsApp te gebruiken, te fotograferen, te filmen, geluidsfragmenten op te nemen, of te surfen op internet, als daar werk gerelateerd behoefte aan is De kosten van het gebruik van een mobiele telefoon van Kindante in het buitenland, worden bij de gebruiker in rekening gebracht, tenzij er sprake is van een aantoonbare dienstreis en de kosten voortkomen uit zakelijke gesprekken
8. Gebruik van mobiele telefoons door leerlingen of ouders
Een mobiele telefoon van een leerling mag onder schooltijd niet gebruikt worden, tenzij dit een onderwijskundig doel dient en geautoriseerd is door de directie van school Het niet gebruiken van een mobiele telefoon impliceert dus ook (voor ouders) het verbod op opnemen van geluidsfragmenten, het nemen van foto’s of het maken van video-opnames binnen school, tenzij daarvoor toestemming is gegeven door de directie Zijn er al met toestemming bestanden zoals genoemd in artikel (8b) gemaakt, dan is het publiceren van deze bestanden middels internet of e-mail ten strengste verboden, tenzij daar door alle personen, voorkomend op die bestanden, toestemming voor is verleend
9. Monitoring VoIP – telefoonverkeer
Monitoring van telefoongebruik vindt slechts plaats in het kader van de doelstelling van de gedragscode, zoals in de inleiding verwoord Het genereren van gegevens uit de VoIP - centrale vindt in beginsel plaats op het niveau van de Kindanteorganisatie en wordt 1 op 1 gecommuniceerd op schoolniveau; praktisch gezien, worden de gegenereerde gegevens automatisch, per mail, Pdf-formaat doorgezet naar de betreffende directie van een VoIP school met een maandelijkse frequentie De gegenereerde gegevens van VoIP verschaffen inzicht in verkeersgegevens, nooit op inhoud Met verkeersgegevens wordt bedoeld: per toestelnummer kan inzichtelijk worden gemaakt: het aantal uitgaande gesprekken en totale gespreksduur per toestel per maand Ontvangen gesprekken op een toestelnummer zijn niet te monitoren De directies, waarvan de scholen zijn aangesloten op het (VoIP) telefoonnetwerk, ontvangen maandelijks de gegenereerde gegevens zoals genoemd onder d).Het betreft hier een overzicht van het aantal gevoerde gesprekken per toestel in de schoolorganisatie en de totale gespreksduur; pas bij verdenking van zwaar misbruik, b.v. zeer hoge belkosten of extreem veel telefoonverkeer , kan er op verzoek een overzicht worden gegenereerd waarop niet alleen het aantal gesprekken per toestel wordt getoond, maar ook de nummers waar naartoe werd gebeld
34
10. Monitoring e-mail verkeer
Monitoring van e-mailverkeer vindt slechts plaats in het kader van de doelstelling van de gedragscode, zoals in de inleiding verwoord De netwerkbeheerder/ICT-er op school kan de postbusgroottes van gebruikers in gebruikersstatistieken genereren, om tijdig te kunnen sturen op de capaciteit van schijfruimte Bij de monitoring van e-mail, gaat het over aantallen mails in postvak-in, verzonden items en verwijderde items, of de totale bestandsgrootte van genoemde boxen, nooit over de inhoud Indien de postbus van een gebruiker de maximale grootte overschrijdt, zal de ICT-er op school, in overleg met de gebruiker trachten de postbus op te schonen, opdat de inhoud van de postbus kan worden teruggebracht naar de toegestane omvang De postbusgrootte kan afhankelijk van de functies van personeelsleden worden aangepast; E-mails met attachements, die voor meerdere personen in een organisatie tegelijk worden verstuurd geldt: het attachment, een bestand, wordt in het netwerk maar 1 keer centraal opgeslagen, om overvolle dataschijven en mappen van gebruikers te voorkomen; het geniet ten alle tijden de voorkeur, om bestanden van deze aard te delen op de data schijf , dan wel op Intranet-omgeving (Boekenkast)
11. Monitoring van internetverkeer
Monitoring van internetverkeer vindt slechts plaats in het kader van de doelstelling van de gedragscode, door Unilogic Networks, zoals in de inleiding verwoord Internetverkeer wordt uit oogpunt van overdrachtssnelheden continue gemonitord door de netwerkbeheerder Unilogic Networks, in het kader van performance-checks Misbruik van internet kan getraceerd worden, als een werkstation in het gehele Kindante-netwerk zorg draagt, voor een red alert, dat veroorzaakt wordt door enorm datatransport tussen het netwerkstation en het World Wide Web. Dergelijk misbruik wordt in eerste instantie opgemerkt door Unilogic Networks en gecommuniceerd met de beleidsmedewerker van de stichting, die dit oppakt met de leidinggevende van de desbetreffende Kindantelocatie Bij de monitoring van misbruik van internet, kan worden nagegaan welke gebruiker wanneer op welk netwerkstation van Kindante, welke website bezoekt
12. Mobiele telefonie, e-mailverkeer en internetgedrag, werk-gerelateerd in de privé situatie Het is vandaag de dag heel gewoon, dat werknemers “telewerken”, waarmee wordt bedoeld, dat vanuit de privésituatie, ingelogd kan worden op het netwerk t.b.v. mail en/of het bewerken van bestanden. Bovendien worden steeds meer web applicaties gebruikt (b.v. Esis, website van school, Intranet) . Ook hier gelden de gedragsregels, zoals in deze gedragscode genoemd m.b.t. inhoud, het algemeen gebruik en omgang met inloggegevens zoals gebruikersnaam en wachtwoorden. Met klem worden alle gebruikers van het netwerk van Kindante er op geattendeerd, om juist in de thuissituatie of op een andere werkplek buiten school of kantoor zeer voorzichtig om te gaan met inloggegevens en wachtwoorden en nooit de p.c. of laptop onbeheerd achter te laten zonder uit te loggen. Denk hierbij aan uw eigen privacygevoelige informatie, die van Kindante en/of die van collega’s, kinderen en ouders. Ook hier het advies, om wachtwoorden iedere drie maanden te veranderen.
35
13. Richtlijnen voor het gebruik van Social Media Social media, met name Twitter, Facebook, Hyves, LinkedIn en You Tube, zijn niet meer weg te denken uit onze maatschappij en dus ook niet bij iedereen die betrokken is bij scholen/onderwijs. Uitgangspunt hierbij is, dat de professionals zelf weten, hoe hiermee verstandig om te gaan. Het digitale gedrag op social media wijkt niet af van het real life gedrag binnen onze scholen.
Algemeen:
Medewerkers van Kindante delen kennis en andere waardevolle informatie Medewerkers maken bij werk gerelateerde onderwerpen duidelijk, of zij op persoonlijke titel of b.v. namens de school publiceren Medewerkers van Kindante publiceren geen vertrouwelijke informatie op Social Media Medewerkers van Kindante gaan niet in discussie met een ouder of leerling op social media Medewerkers van Kindante zijn altijd vertegenwoordiger van een school/stichtingsbestuur, ook als zij een privé mening verkondigen. Bij twijfel: niet publiceren Medewerkers van Kindante zijn persoonlijk verantwoordelijk voor wat zij publiceren Medewerkers van Kindante weten, dat publicaties op Social media altijd vindbaar zijn (en vaak blijven)
Bij twijfel over een publicatie of over raakvlakken met een school of de stichting, zoeken medewerkers contact met hun leidinggevende.
In de praktijk:
Ben voorzichtig in de “digitale omgang” met leerlingen op Social Media Als je (Hyves, LinkedIn of Facebook) -pagina openbaar is, kan je toekomstig werkgever deze bekijken. Sterker nog, volgens het College Bescherming Persoonsgegevens (CPB) hebben werkgevers daar alle recht toe aangezien de informatie via social media en Google openbaar is. Gebruikmaken van deze informatie in het gesprek zonder dat te vermelden is niet netjes, maar mogelijk Verantwoordelijkheid hoofdregel: het gedrag van leraren op Hyves, Facebook, Youtube en Twitter wijkt niet af van wat in de klas of op school gebruikelijk is Don’ts: Foto’s of filmpjes van leraren op vakantie of in beschonken toestand op een feest, tweets van leraren die eindigen met …”en nu wel aan je huiswerk. Laterzz XXX…”, te populair taalgebruik en schuttingtaal Het gebruik van social media gebeurt ‘real time’. Een druk op de knop en jouw bericht staat direct online. Online informatie die misschien wel eeuwig online staat. Het is niet altijd gemakkelijk om informatie naderhand te (laten) verwijderen. Bedenk dus goed hoe je wilt overkomen in tekst, beeld en geluid – en niet alleen voor dat ene moment Werkgevers, leerlingen en ouders zoeken soms op google naar meer informatie. Het is een ongeschreven regel om eenmaal geplaatste berichten niet te verwijderen. Met een druk op de knop (real time) worden ook foute berichten online geplaatst Probeer de eerste te zijn om je eigen fouten te corrigeren, zonder eerdere berichten per definitie te wijzigen of te verwijderen. Vermeld daarbij dat jij degene bent die het bericht wijzigt. Geef bij verwijdering een goede reden Hou rekening met het wettelijk vastgelegde auteurs-, beeld- en citaatrecht. Het is verboden om zonder toestemming van de maker andermans werk te publiceren. Schending van deze wet levert je een boete op van honderden euro’s Sociale omgangsvormen online net zo goed gelden als offline. Respecteer degene tot wie je je richt. Laster, beledigingen en obsceniteit zijn niet geoorloofd. De privacy van anderen wordt gerespecteerd. Dit geldt voor zowel schoolbesturen, directies, onderwijspersoneel als voor leerlingen
36
Reageer zoveel mogelijk inhoudelijk op stukken van anderen. Alleen je mening geven, zonder onderbouwing daarvan, vervuilt de discussie en zegt meer over de schrijver van de reactie dan over het stuk. Onthoud dat dit soort reacties ook in Google naar boven kunnen komen Social media hebben soms als gevolg dat er een grijs gebied ontstaat tussen privé en werk gerelateerde zaken. Wanneer je op een persoonlijke blog over je werk schrijft, kun je een disclaimer opnemen waarin staat dat dit blog jouw persoonlijke standpunt weergeeft en dat dit niet overeen hoeft te komen met het standpunt van de school
Uit het wetboek van strafrecht: De grenzen van wat strafbaar is op internet zijn eigenlijk simpel. De wetten en regels die vastgelegd zijn in het wetboek van strafrecht zijn ook online van toepassing. Wat in het echte leven niet mag, mag ook niet online. Strafbare feiten:
Belediging (art. 266 en 271) Belaging (Stalking art. 285b) Bedreiging (art. 285) Discriminatie (art. 137d) Grooming (art. 248a) Hacken (art. 138ab) Identiteitsmisbruik (art. 225, 232 en 326) Laster / Smaad (art. 261, 262, 268) Oplichting (art. 326) Uitlokken minderjarige ontuchtige handelingen (art. 248e)
37
Tekenblad Bij handelen in strijd met deze “Gedragscode ICT Kindante” of de algemeen geldende normen en waarden, kunnen afhankelijk van de aard en de ernst van de overtreding maatregelen worden getroffen. Hierbij gaat het om disciplinaire en arbeidsrechtelijke maatregelen die vermeld staan in de CAO PO. Denk hierbij aan berisping, overplaatsing, schorsing en beëindiging van de aanstelling.
Een ondertekend exemplaar van deze “Gedragscode ICT Kindante” wordt in het persoonlijk dossier van de medewerker met een arbeidsovereenkomst bewaard.
Datum:
Naam medewerker:
Handtekening voorzitter college van bestuur
38
Bijlage 2: voorbeelden Gedragscode ICT voor leerlingen voorbeeld 1: Mediaprotocol voor leerlingen Inhoudsopgave 00. Inleiding 01. Uitgangspunten 02. Afspraken 02.1 Internet 02.2 Schoolwebsite 02.3 E-mail / chatten 02.4 Mobiele telefoons / MP3 spelers 03. Eventuele maatregelen 04. Tot slot Mediaprotocol voor leerlingen Wij, <school> ressorterend onder het bevoegd gezag van Onderwijsstichting KINDANTE, willen dat onze leerlingen leren in schriftelijke en digitale bronnen informatie te zoeken, de betreffende informatie te ordenen en te beoordelen op waarde voor zichzelf en anderen. Als school leveren we een bijdrage aan het verantwoord gebruiken van het internet, e-mail en mobiele telefoons als informatie- en communicatiemiddelen door onze leerlingen. Deze middelen zijn een afspiegeling van de maatschappij: net als in de maatschappij moeten leerlingen leren wat goed is en wat niet goed is, wat kan en wat niet kan. Leerlingen worden daarom gewezen op omgangsvormen en het gebruik van deze informatie- en communicatiemiddelen. Wij zullen onverantwoord gedrag en/of gebruik zoveel mogelijk voorkomen zonder leerlingen alle verantwoordelijkheid uit handen te nemen. Het personeel zal leerlingen aanspreken op ongewenst gedrag (surf-, chat-, e-mail, mobiele telefoon, camera en mp3-speler et cetera) en ongewenst gebruik van elektronische informatie- en communicatiemiddelen (EIC-middelen). Onverantwoord gedrag en/of gebruik is gedrag en/of gebruik tegenstrijdig aan de doelstelling en identiteit van de school. Hierbij wordt in het bijzonder gedacht aan illegale toepassingen van bestanden, godslasterlijke, beledigende, aanstootgevende, gewelddadige, racistische, discriminerende, intimiderende, pornografische toepassingen, zinloos tijdverdrijf en/of andere toepassingen die strijdig zijn met de wet of als onethisch te karakteriseren zijn. 01. Uitgangspunten De school bevordert het verantwoordelijkheidsgevoel bij leerlingen door de toegang tot informatie en communicatiemiddelen als internet en e-mail te begeleiden. De school probeert binnen haar mogelijkheden te voorkomen dat ongewenste uitingen op school voorkomen. De leerlingen hebben een eigen verantwoordelijkheid binnen de door de school gestelde kaders. De school ziet erop toe dat leerlingen verantwoord gebruik maken van informatie en communicatiemiddelen. Leerlingen worden na uitleg over verantwoord gebruik geacht deze afspraken te respecteren en zich hieraan te houden. Ongewenst en/of onverantwoord gebruik wordt bestraft. 02. Afspraken 02.1Internet Leerlingen mogen internet gebruiken voor het raadplegen van bronnen, zoeken naar content en het spelen van games, waarbij e.e.a. gerelateerd moet zijn aan onderwijsleerproces. Overige redenen dienen altijd in overleg met personeel te gebeuren. Het is niet toegestaan tijd op de computer te besteden aan zaken die geen verband houden of niet te maken hebben met het onderwijsleerproces of de school. Buiten schooltijd zijn de computers slechts toegankelijk met toestemming van personeel. Bij surfen op internet wordt niet bewust gezocht op zoekwoorden die te maken hebben met grof taalgebruik, agressie, seks en discriminatie. Op school wordt niet gechat of ge-msnt: niet voor-, onder- of na schooltijd, tenzij dit voor educatieve doeleinden wordt gebruikt, en alleen na toestemming personeel. Leerlingen worden geacht van tevoren met de leraar af te spreken wat ze op internet willen gaan doen. Leerlingen mogen slechts printen wat echt noodzakelijk is en slechts met toestemming van het personeel. Leerlingen mogen slechts downloaden wat echt noodzakelijk is en slechts met toestemming van het personeel.
39
Leerlingen bezoeken geen websites waarvoor ingelogd moet worden tenzij met toestemming van het personeel. m, adres, telefoonnummer, e-mailadres, wachtwoorden en pincodes te geven via internet, chatprogramma’s en/of e-mail. Iedereen draagt er zorg voor dat alle persoonlijke informatie zoals nicknames, e-mailadressen, inlognamen en wachtwoorden verwijderd worden als wordt gestopt met werken op de computer. tegenkomen waardoor ze zich niet prettig voelen of waarvan ze weten dat dat niet hoort. Leerlingen worden ook geacht personeel in te lichten als er minder leuke dingen gebeuren op internet, bijvoorbeeld als iemand wordt gepest. 02.2 Schoolwebsite Op de schoolwebsite wordt mogelijk informatie over/van leerlingen geplaatst. Er zal geen publicatie van gegevens op de schoolwebsite plaatsvinden van tot individuele leerlingen herleidbare informatie zonder toestemming van de betrokken ouders/verzorgers en/of leerlingen. De ouders/verzorgers en/of leerlingen moeten in de gelegenheid worden gesteld toestemming te verlenen voor publicatie van deze gegevens. De school verzamelt de namen van personen die geen toestemming verlenen zodat voorkomen kan worden dat eventuele gegevens op de website van de school terechtkomen. 02.3 E-mail / chatten Leerlingen krijgen een e-mailadres van de school met de mogelijkheid tot chatten. Voordat een e-mailadres voor de leerlingen in gebruik wordt gegeven, wordt de ouders/verzorgers gevraagd akkoord te gaan met het aanmaken van een e-mailbox met bijbehorend emailadres. Indien ouders/verzorgers zich akkoord verklaren, onderschrijven zij ook de inhoud van deze afspraken. E-mailcommunicatie / chatcommunicatie heeft slechts plaats via deze schoolaccount. Het is niet toegestaan e-mailberichten / chatberichten te sturen of uit te lokken die geen verband houden met het onderwijs of de school. Indien dit wenselijk is, gebeurt dit altijd in overleg en na toestemming van personeel. Iedereen wordt geacht geen e-mail / chatberichten op te stellen, te verzenden of te beantwoorden waarbij men zich niet prettig voelt of waar dingen in staan waarvan men weet dat dat niet hoort. Het is niet toegestaan om via e-mail / chatberichten persoonlijke informatie en/of foto’s van zichzelf of van anderen te versturen zonder toestemming van het personeel. Leerlingen mogen downloaden wat echt noodzakelijk is en slechts met toestemming van het personeel. 02.4 Mobiele telefoons en mp3-spelers Mobiele telefoons (met of zonder camerafunctie dan wel andere functies zoals internet) en mp3spelers mogen in de school en op het schoolplein niet gebruikt worden. Dit geldt ook tijdens schoolactiviteiten die elders plaatsvinden. Onder niet gebruiken verstaan we dat het apparaat niet aanstaat (ook niet in de “stand by” stand) en dat deze niet in de hand gehouden mag worden, ongeacht of het apparaat aanstaat of niet. De apparaten worden bij voorkeur in de kluisjes / laatjes bewaard. Uitzondering op deze regel is als het apparaat gebruikt wordt voor educatieve doeleinden, welke vooraf door het personeel kenbaar worden gemaakt. 03. Eventuele maatregelen Mogelijke sancties zijn het tijdelijk verbieden om gebruik te maken van informatie en communicatiemiddelen. 04. Tot slot Van iedereen wordt verwacht dat zij zich houden aan deze afspraken en regels. Leerlingen zullen gewezen worden op het juiste gebruik van bijvoorbeeld internet maar ook van andere Elektronische Informatie & Communicatiemiddelen en de mogelijke gevolgen die verkeerd gebruik kan hebben. Hierbij is een belangrijke taak weggelegd voor het personeel die de gevaren bespreekbaar zal maken en houden.
40
voorbeeld 2: Protocol computer- en internetgebruik voor leerlingen De kinderen van onze school kunnen gebruik maken van internet. We hebben ervoor gekozen de kinderen vanaf groep 5 die mogelijkheid te bieden. Wij maken hiervoor onder andere gebruik van Kennisnet. Kennisnet heeft een eigen Nederlandstalige zoekmachine die kinderen in principe leidt naar Nederlandstalige sites die geselecteerd zijn, waardoor zaken als racistische uitingen, geweld en pornografie niet zomaar kunnen worden benaderd. Ook de provider (Unilogic) heeft filters ingebouwd om ongewenst gebruik te voorkomen. Kinderen kunnen echter ook andere zoekmachines gebruiken. Indien u meer informatie over ICT op onze school wenst in te zien, verwijzen we naar ons beleidsplan ICT, dat ter inzage ligt (als onderdeel van het schoolplan). Dit geldt ook voor inzage in ons ICT-protocol; deze pagina is daar slechts een deel van, bestemd voor het leerling gebruik. Waarom internet? Kinderen maken gebruik van internet ter verrijking van het onderwijs: om informatie te zoeken, contacten te leggen met leerlingen van andere scholen en deskundigen te kunnen raadplegen. De (methodegebonden) software die we op school gebruiken, verwijst meer en meer naar internetsites voor aanvullend, actueel of alternatief materiaal. Internetactiviteiten worden hiermee steeds meer onderdeel van methodes en leergangen. De software bij methodes kan in de toekomst door kinderen ook via internet worden benaderd (webbased). Ook tijdens de creamiddagen worden er regelmatig (zoek)opdrachten verstrekt waarvoor internettoegang vereist is. Afspraken De kinderen en de leerkrachten hebben samen een aantal afspraken gemaakt op dit gebied. Deze afspraken worden jaarlijks ook aan de hulpouders medegedeeld. Afspraken met kinderen • Niet eten of drinken tijdens het gebruik van een computer. • Niets veranderen aan de instellingen van de monitor of van programma’s (b.v. bureaublad). • Installeer nooit zelf programma’s. • Spreek van tevoren met je leerkracht af wat je op internet gaat doen. • Geef nooit persoonlijke informatie door op internet, zoals namen, adressen en telefoonnummers, zonder toestemming van de leerkracht. • Vertel meteen aan je leerkracht als je informatie tegenkomt waardoor je je niet prettig voelt of waarvan je weet dat die niet hoort (denk aan geweld, pesten, seks, grof taalgebruik, racisme, discriminatie enz.) Als je je aan deze afspraak houdt is het niet jouw schuld dat je zulke informatie tegenkomt. • Verstuur bij e-mail berichten nooit foto’s van jezelf of van anderen zonder toestemming van je leerkracht Het is niet toegestaan om te mailen met andere e-mailaccounts dan het account van Kindante (geen Hotmail, Gmail, @Home, MSN e.d.). • Beantwoord nooit een e-mail waarbij je je niet prettig voelt of waarin dingen staan waarvan je weet dat ze niet horen. Het is niet jouw schuld als je zo’n bericht krijgt, maar geef het wel door aan je leerkracht. Verstuur ook niet zelf zo’n e-mail. • De printer gebruik je alleen na toestemming van je leerkracht. • Downloaden van muziek, foto’s, programma’s en artikelen in overleg met je leerkracht (nooit op eigen houtje). • Het is nooit toegestaan Social Media te gebruiken (zoals b.v. Hyves,Twitter, Facebook en MySpace) tenzij een van de bovengenoemde zaken een educatief doel dient, met permissie van de leerkracht. • Het is ten strengste verboden, om auteursrechtelijk beschermde afbeeldingen te downloaden van internetsites, en die vervolgens te publiceren op schoolwebsites, e-mails, enz. • Alle leerlingen kunnen we controleren op het gebruik van internet (shadowen). • Wanneer iemand zich niet aan deze regels houdt, wordt de account van het kind uitgeschakeld en wordt een internetverbod opgelegd voor vier weken. • Gebruik van thuis meegebrachte zaken als: Mp3-speler, USB-stick, floppy, cd of dvd, altijd pas na goedkeuring van leerkracht. • Na gebruik van de computer het apparaat correct afsluiten en stoel of kruk netjes terugplaatsen. • Bij ondeugdelijk gebruik en het daardoor onbruikbaar raken van computer en/of accessoires (b.v. koptelefoon) stellen we de leerling aansprakelijk. Afspraken met leerkrachten • Internet wordt gebruikt voor opbouwende educatieve doeleinden.
41
• Er worden geen sites bekeken die niet aan onze fatsoensnormen voldoen. • Er wordt aan de kinderen uitgelegd waarom zij bepaalde sites wel of niet mogen bekijken. • De leerkracht draagt zorg voor een omgeving waarin kinderen open kunnen vertellen wanneer zij op een ongewenste, onbedoelde site komen. Het is immers meestal niet hun schuld. • Regels en wetten met betrekking tot copyright worden in acht genomen. • Informatie die terug te voeren is op leerlingen mag niet op het openbare deel van het net terechtkomen. • Groepsfoto’s worden gepubliceerd op de website van school, evenals foto’s van schoolactiviteiten. De namen van de leerlingen worden niet gekoppeld aan de foto’s. • Voor e-mail geldt ook het briefgeheim, maar op grond van zijn/haar functie kan de leerkracht de e-mail van de leerlingen in de eigen groep inzien (gr.8)
42
Bijlage 3: Mediawijsheid In dit document worden mogelijkheden aangeboden, die content verzorgen rondom Mediawijsheid. Het is onmogelijk, om Kindante- breed een passend kant en klaar pakketje aan te leveren, om met kinderen van de groepen 1 t/m 4 en/of 5 t/m 8 en ouders en leerkrachten het thema mediawijsheid onder de aandacht te brengen. Dat heeft niet alleen te maken met de enorme diversiteit aan stof, die hiervoor (heel vaak gratis) is te krijgen (online), maar heeft ook te maken met de uitdrukkelijke wens van scholen om het passend in hun eigen visie onder de aandacht te brengen (klassikaal, projectmatig, online, op papier, met ouderavond, zonder ouderavond, gerelateerd aan een methode SEO etc.). Basaal mag je stellen, dat Mediawijsheid in ieder geval onder de aandacht gebracht moet worden van kinderen, hun ouders en hun leerkrachten. Waar hebben we het dan over ? Over het gebruik van Hyves, Facebook en Twitter en bijvoorbeeld LinkedIn en over hoe we leven in een wereld vol beelden. Hoe ga je met elkaar om op internet ? Hoe voorkom je pestgedrag op internet ? Met welk doel plaatst de pers een afbeelding in een krant en hoe wordt een soapserie opgenomen ? Wat is echt en wat is gemanipuleerd ? Wat wordt er in de reclamewereld allemaal gephotoshopt ? ste Het hoort bij de opvoeding van een kind in de 21 eeuw !
Onderdelen:
1. 2. 3. 4.
Online Workshops voor teamleden (Wat is mediawijsheid eigenlijk en hoe krijg je zicht op eigen vaardigeden van bijvoorbeeld Social media ?) Voorlichting aan ouders, tijdens apart georganiseerde ouderavonden rond mediawijsheid of Social Media…wie doet dat in de buurt van Kindantescholen? Mediawijsheid in de praktijk…tips om vanuit de eigen schoolpraktijk al aan de slag te kunnen gaan en aandacht voor DE WEEK van de MEDIAWIJSHEID Mediawijsheid portaal
43
Online Workshops schoolteam Dit is een praktisch voorbeeld van hoe je mediawijsheid in jouw school zou kunnen introduceren. De online presentatie begint met een kort algemeen gedeelte (b.v. in een teambijeenkomst te tonen). Daarna kunnen leerkrachten, wanneer het hun schikt, persoonlijk/zelfstandig de online workshop(s) bekijken van Kennisnet, waar aan de hand van persoonlijk aan te klikken antwoorden over wat internet en mediawijsheid allemaal is, een digitale presentatie wordt samengesteld op het niveau van de gebruiker. Bestudeer eerst zelf het materiaal, het geeft je een goede indruk of dit iets is voor heel je team, of voor enkele collega’s: http://www.kennisnet.nl/onlineworkshops/mediawijsheidpo/page4035.html
Voorlichting ouders Het Centrum voor Jeugd en gezin Westelijke Mijnstreek, voorziet in een aanbod van bijvoorbeeld ouderavonden met het thema Mediawijsheid. Dit zou georganiseerd kunnen worden door een school, maar sluit op voorhand niet uit, dat je zo’n ouderavond ook samen zou kunnen doen met een of twee andere scholen samen bij jou in de buurt (hoger deelnamepercentage). Zie voor meer informatie hun website: http://www.cjg-wm.nl of bel met Natasja Janssen, Manager CJG, Valkstraat 69, 6135 GB Sittard, Mobiel:06-39148892 , of 046-8506910, e-mail:
[email protected]
ICT dienstverlener Station 2 Station te Woerden, voorziet niet alleen in een ouderavond met als thema mediawijsheid, maar verzorgt ook scholing (2 uur) voor teams op locatie.(niet gratis). Zie voor meer informatie hun scholingsgids (ook op Plaza), of neem contact op 0348-446963. http://www.stationtostation.nl/media/www_stationtostation_nl/opleiding_en_trainingen/nascholingsgids%20sts%20 2012-2013%20webversie.pdf
Verder is zijn er in de organisatie (m.n. Stein/Elsloo) goede ervaringen met Dhr. Frank Essers met zijn
programma “its your choice” (politieagent van “Doe ff normaal”) met hoge kijkdichtheidswaarderingen van kinderen ! Zie ook: http://training4kidz.nl/ Ook Biblionova verzorgt interessante voorlichting voor kinderen en ouders/leerkrachten.
Mediawijsheid in de praktijk Vandaar een paar tips om mediawijsheid onder de aandacht te brengen op jouw school: 1.
“Hoe hebben jullie het op school aangevlogen ?” De ene school heeft het in haar SEO methode, de ander organiseert een “Mediawijsheidweek” voor de hele school incl. een ouderavond weer een ander voert n.a.v. zelf geformuleerde vragen een discussie met kinderen uit alleen groep 8. In dit kader, zal ik alle scholen (ICT-ers) bevragen of zij iets aan mediawijsheid doen en zo ja wat. In een document, zal ik jullie de ervaringen uit de Kindante praktijk doen toekomen.
2.
Formeer met enkele leerkrachten (en evt. ouders) een werkgroepje, Zij bestuderen het online materiaal op de site van Mediawijsheid en stellen daaruit het lessenpakket samen voor de groepen 5 t/m 8. Bespreek de werkwijze met alle leerkrachten in een team/bouw-overleg en evalueer met elkaar de ervaringen.( Vergeet hierbij niet de materialen en mogelijkheden die je al op school hebt: (methodes, projecten, activiteiten) waar “mediawijsheid als zodanig bij kan aansluiten of op kan inhaken.)
3.
Zorg voor “reclame” op je website en houdt ouders op de hoogte in b.v. nieuwsbrieven, ISY of per mail.
44
4.
Heb je te weinig belangstellenden voor een ouderavond rondom het thema mediawijsheid of cyberpesten, organiseer het samen met een andere nabij gelegen (Kindante)-school.
5.
Hieronder vele mogelijkheden, om met mediawijsheid aan de slag te gaan.
Om “dicht bij huis” te blijven: Wat we al in scholen gebruiken: www.gynzy.nl met een heel goed pakket: uitgangspunt is het gebruik van Hyves, waarmee social media aan de orde worden gesteld. www.klassetv.nl ook Klasse t.v. heeft een passend pakket over mediawijsheid (6 lessen voor gr. 7 en 8). www.mijnkindonline.nl met vele voorbeelden , praktische aansturing van mediawijsheid in school en achtergrondinformatie http://www.kennisnet.nl/kids/watnou/mediawijsheid/ met mooie praktische lesvoorbeelden
Week van de mediawijsheid In schooljaar 2013-2014, inschrijven kan tot en met 31 oktober 2013 op : www.mediamasters2013.nl voor een levensechte media-ervaring voor kinderen uit de groepen 7 en 8.
45
Mediawijsheid portaal http://www.mediawijsheid.nl/
Op deze website vind je vele mogelijkheden om het onderwerp onder de aandacht te brengen van team kinderen en ouders. Voorbeelden: Onder de knop “Medialessen” bijvoorbeeld de volgende content: Basisonderwijs
Digibord en verhalen vertellen - Voorbeelden om leerlingen verhalen te laten vertellen met behulp van het digibord.
Diploma Veilig Internet - Lespakketten voor de groepen 5 tot en met 8 over veilig internetgebruik. Door de uitgebreide handleiding en de heldere opzet krijg je als leerkracht een schat aan achtergrondinformatie om dit onderwerp binnen je groep bespreekbaar te maken.
Internetmemorie - Via het internetmemorie kun je in de klas de discussie starten over bepaalde onderwerpen die kinderen van 7 tot en met 10 jaar op internet tegen kunnen komen. Het gaat hier om een echt memoriespel, de kaarten zijn niet digitaal. De afbeeldingen nodigen uit tot gesprekken over geheimen, enge dingen en te lang achter de computer zitten.
Jeugdkrakercompetitie - De landelijke zoekwedstrijd op internet waarbij teams van leerlingen uit groep 7 en 8 de strijd met elkaar aangaan.
Lespakket Hyves - 10 lessen over het veilig gebruik van sociale netwerken. Bekijk het praktijkvoorbeeld waarbij OBS De Driesprong uit Marknesse Hyves inzet voor lessen mediawijsheid.
Phineas en Ferb - De bekende tekenfilmfiguren Phineas en Ferb geven in dit filmpje tips voor veilig internetgebruik. Disney heeft ook 2 filmpjes staan op hun site over Cybernetiquette, namelijk ‘De giftige appel’ en ‘Wie is er bang van lieve, kleine schapen?’.
SchoolTV - In de SchoolTV beeldbank is een apart mediawijsheiddossier aangemaakt. Je vindt hier allerlei video's die geschikt zijn voor uw leerlingen. In het dossier wordt aandacht besteed aan de verschillende wijzen waarop berichten in de brede zin van het woord (van reclame tot nieuws) worden gepresenteerd. Er wordt bijvoorbeeld getoond hoe reclames de kijker manipuleren en proberen aan te zetten tot het kopen van producten. Ook is er aandacht voor luchtige onderwerpen, zoals een kijkje achter de schermen van een tv-programma.
Spinternet - Het internet in kleutertaal - Spinternet leert jonge kinderen tussen 3 en 7 jaar spelenderwijs het ABC op het gebied van mediawijsheid, te beginnen met internet.
Suske & Wiske en De sinistere site - Strip over veilig internetgebruik.
Lespakket Mediawijsheid KlasseTV - Lespakket voor groep 7 en 8 over het bewust omgaan met media.
Medialessen - Verzamelplaats van lessen over media.
Wikiwijs - Zoekmachine voor lesmateriaal.
Mr. Right: introductieles 'Mediawijsheid' - Leerlingen leren zoeken op internet en bronnen beoordelen.
46
Klikkend op “diploma veilig internet” vind je bijvoorbeeld: http://diplomaveiliginternet.kennisnet.nl/leerkrachten/lespakket
Leraar 24: een portal van, voor en door leraren; via de link ontsluit je 30 videoresultaten en 14 dossiers: http://www.leraar24.nl/zoek?sector=PO&sorteerVolgorde=relevantie&trefwoord=mediawijsheid
Begin september 2011 is de recentste versie van het lespakket Diploma Veilig Internet gepubliceerd. U kunt hier de onderdelen van het lespakket downloaden. Het lespakket is gratis, maar niet rechtenvrij.
Diploma Veilig Internet - The Game
Diploma Veilig Internet - The Game
Korte leerkrachtenhandleiding
Leerkrachtenhandleiding
Diploma Veilig Internet Junior (groep 5-6)
Leerkrachtenhandleiding
Lesboek
Werkbladen
Online eindtoets
Diploma Veilig Internet (groep 7-8)
Leerkrachtenhandleiding
Lesboek
Werkbladen
Online eindtoets
Wij raden u aan om de online eindtoets in te zetten. Zo heeft u altijd toegang tot de recentste versie van de eindtoets. Wilt u toch liever de papieren eindtoets gebruiken? Vraag dan de papieren toets en antwoorden voor groep 5/6 en/of groep 7/8 bij ons op.
47
Download het diploma voor groep 5 & 6
Download het diploma voor groep 7 & 8
Pestenquête De enquête bestaat uit vragen over digitaal pesten. Door de leerlingen de enquête te laten maken, heeft u een indruk hoe het gesteld is met het digitaal pesten in uw klas. Naar de enquête Gebruiksvriendelijk voor kinderen: http://www.steffie.nl/
48
Bijlage 4: Wifi, de Gezondheidsraad De meningen over de Invloed van radiofrequente telecommunicatiesignalen op kinderhersenen zijn verdeeld. Het infrastructureel aanleggen van Wifi-verbindingen heeft consequenties voor de gemeten hoeveelheid straling radiogolven. Kindante gaat hier uit van de gegevens zoals de Gezondheidsraad (Den Haag) die publiceert 18 oktober 2011 jl. : publicatienr. 2011/20 Onderzoeken naar effecten: De commissie heeft zowel onderzoeken aan proefdieren als aan kinderen in de analyse betrokken. De onderzoeken betreffen uitsluitend korte termijneffecten en gaan in op diverse aspecten, zoals effecten op de hersenfunctie, op gedrag en cognitie, op de bloed-hersenbarrière (die voorkomt dat eiwitten uit het bloed in het hersenweefsel terecht kunnen komen) en op fysiologische functies (zoals bloeddruk, hartslag, ademhalingssnelheid). Soms is alleen proefdieronderzoek beschikbaar, soms gaat het om kleine aantallen proefpersonen. De beschikbare gegevens blijven daardoor beperkt en zijn niet consistent. Het beschikbare onderzoek levert geen bewijs voor nadelige effecten van blootstelling aan elektromagnetische velden op de hersenfunctie van kinderen. Radiogolven lijken verder geen aantoonbaar negatief effect te hebben op gedrag en cognitie. Over eventuele effecten op de bloed-hersenbarrière zijn alleen onderzoeken beschikbaar bij proefdieren. Daarin leidde blootstelling ver boven de limiet niet tot effecten. Ook lijken radiogolven geen schadelijke fysiologische gevolgen te hebben voor kinderen. Effecten op lange termijn: Het International Agency for Research on Cancer (IARC) van de Wereldgezondheidsorganisatie heeft in mei 2011 radiofrequente elektromagnetische velden als ‘mogelijk kankerverwekkend voor mensen’ bestempeld, vooral op grond van de resultaten van diverse epidemiologische onderzoeken naar de relatie tussen het gebruik van een mobiele telefoon en het voorkomen van hersentumoren bij volwassenen. De recent gepubliceerde resultaten van een onderzoek aan kinderen van 7-19 jaar gaven geen eenduidig beeld te zien. In verschillende landen loopt nog epidemiologisch onderzoek naar de relatie tussen mobiele telefoongebruik en hersentumoren bij kinderen. Over langetermijneffecten bij kinderen kunnen dus voorlopig geen goede uitspraken worden gedaan. De commissie heeft een systematische analyse uitgevoerd van alle gegevens die thans uit epidemiologisch onderzoek naar deze effecten bekend zijn. Daarover stelt zij een apart advies op. Blootstelling De maat die wordt gebruikt bij de vaststelling van limieten voor blootstelling aan radiogolven is de ‘specifieke absorptiesnelheid’ (SAR), een maat voor de energieopname in weefsel die kan leiden tot warmteontwikkeling. Omdat de SAR in de praktijk niet te meten valt, is deze vertaald naar zogenoemde referentiewaarden, uitgedrukt in de sterkte van het elektrische veld op de plaats van blootstelling. De referentiewaarden hangen af van de frequentie. Bij de vaststelling van de limieten is een grote marge gehanteerd, omdat de wetenschappelijke gegevens vaak onzekerheden vertonen en de gevoeligheid van bevolkingsgroepen verschilt. De limiet is daarom vijftig keer lager gesteld dan de waarde waarboven gezondheidseffecten kunnen optreden.
Om vast te stellen welke blootstelling mobiele telefoons of antennes van laptops precies veroorzaken en te toetsen of die binnen de limieten blijft, wordt dosimetrisch onderzoek gedaan. Dat onderzoek laat zien dat er verschillen zijn tussen volwassenen en kinderen in het patroon en de mate van energie-absorptie. De SAR gemiddeld over het hele hoofd is hetzelfde, maar de piek-SAR kan bij kinderen hoger zijn en ook de plek in het hoofd waar die optreedt, kan variëren. Dat komt door anatomische verschillen tussen volwassenen en kinderen. Ook het type telefoon en de manier van vasthouden ervan zijn bepalend voor de omvang en de locatie van de piek-SAR. Het dosimetrisch onderzoek geeft geen aanleiding om aan te nemen dat mobiel telefoongebruik of het gebruik van WiFi apparatuur bij kinderen grotere risico’s oplevert dan bij volwassenen.
Limieten: De commissie concludeert dat er geen reden is om voor kinderen andere bloot-stellingslimieten aan te bevelen. De ruime onzekerheidsmarges die zijn gehanteerd bij de opstelling van de limieten houden rekening met de mogelijk extra gevoeligheid van kinderen. Wel moeten de referentiewaarden voor de frequenties rond 2 GHz aangepast worden, omdat op grond van nieuwe wetenschappelijke inzichten de afleiding daarvan uit de SAR niet meer klopt. Deze verlaging heeft in de praktijk weinig consequenties omdat er in Nederland geen algemeen toegankelijke plekken zijn waar een hogere veldsterkte dan de nieuwe referentiewaarde voorkomt. Al met al concludeert de commissie dat de in dit advies beschreven stand van wetenschap over korte termijneffecten geen reden tot verontrusting geeft. De beschikbare gegevens wijzen er niet op dat blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden effect heeft op de ontwikkeling van de hersenen of de gezondheid van kinderen. Dergelijke effecten kunnen echter ook niet uitgesloten worden. Het aantal onderzoeken is namelijk nog steeds beperkt, en ze richten zich vrijwel uitsluitend op kinderen vanaf 10 jaar. Om beter onderbouwde uitspraken te kunnen doen, is dan ook meer onderzoek nodig, met name bij jonge kinderen. Daarnaast is ook nader onderzoek naar langetermijneffecten gewenst.
49
Bijlage 5: Monitoring scholen Tijdens monitoring van scholen door het college van bestuur, krijgt ook de inzet van ICT-middelen, passend bij het concept van de school, de aandacht. We hebben het dan over -
De inrichting van de hardware De dagelijkse inzet van alle hardware De competenties van leerkrachten op het gebied van ICT De inzet van software en applicaties, in het bijzonder educatieve software, Esis als leerlingzorgsysteem School ICT - beleid
Inzet van werkstations / laptops : -
-
Methode - gebonden software Rekenen en Taal/spelling: wordt de software op het niveau van kinderen ingesteld ? Of als extra oefenmateriaal: alle kinderen maken dezelfde oefenstof ? Wordt de leerkrachtenmodule ook gebruikt v.w.b. monitoring: Welk kind heeft Wat gedaan in de software en met welk resultaat ? Wordt er b.v. in groep 7 ook rekensoftware ontsloten van groep 5 om bepaalde leerstofonderdelen nog eens in te kunnen oefenen voor individuele leerlingen ? M.a.w. , wordt de educatieve software integraal ingezet? Hoe is de hulp georganiseerd? Als een kind niet verder kan op de p.c., bij wie kan hij/zij dan terecht ? Plaatsing van werkstations: is er een computerlokaal, of eilanden in openbare “werkruimtes”, dan is de inzet meestal rooster technisch georganiseerd; of zijn er combinaties mogelijk met ook p.c.’s in de groep (hele dag beschikbaar voor de kinderen van de groep)
Inzet van digitale borden en touchscreens -
Grote voordelen van digiborden en screens: in hoogte verstelbaar…wordt dit ook uitgebuit ? Kunnen kinderen er mee aan de slag .. alleen of in groepjes ? Bij veel lichtinval: zijn er screens aanwezig? Kijkend naar instructie: dezelfde voor de hele groep ?; Welke software of applicaties worden er het meest ingezet op het digibord? Is er een “rode draad” door school, aangaande de inzet van touchscreens en digiborden? Wat doet de school om vaardigheden van de leerkrachten te vergroten?
Inzet van Leerling volgsysteem : Esis: -
Maakt de school gebruik van de module “groepsplannen” ? Maakt de school gebruik van de module “schoolrapport” ? Maakt de school gebruik van de Esis SEO vragenlijsten van SCOL ? Maakt de school gebruik van verslaglegging van gesprekken binnen Esis, of houden ze er een hele mappenstructuur per kind op Data L:/ op na ? Hoe ver is men met implementeren ? Zijn leerkrachten vaardig genoeg om zelf na invoering van resultaten te verzamelen en te analyseren ?
50
Op het niveau van het management: -
Welke taaktijd heeft de ICT-er ? Wat is de core business van de ICT-er ? Hoe krijg je inzicht in de vaardigheden van de leerkracht ? Staan ICT – inzet in de dagelijkse lespraktijk en eigen vaardigheden op de agenda van het F-gesprek ? Heeft de school een beleidsparagraaf ICT in het schoolplan ? Wordt er gewerkt met jaarplan(nen) ICT ?
51
