H1
next issue
REIZEN
I WEAR MY SUNGLASSES AT NIGHT..
Afstudeeronderzoek: Hoe vertaal je het merk Elle door naar Elle Reizen? Auteur: Lauri Berkhoudt
VOLLEDIGE TITEL RAPPORT:
Hoe vertaal je het merk Elle door als lijnextensie naar het tijdschrift Elle Reizen met behoud van de Elle identiteit?
Naam auteur: Lauri Berkhoudt Naam opleiding: AMFI-Amsterdam Fashion Institute Richting: Fashion&Branding Soort rapport: afstudeeronderzoek Begeleider: René van de Velde Plaats: Amsterdam Datum: 02-juni-2009
0 AO ELLE Reizen
VOORWOORD Tijdens de beginfase van mijn scriptie wist ik zeker dat ik iets met Elle wilde doen. Elle heeft veel prijzen gewonnen op het gebied van merkextensies en dit sprak mij zeer aan. Naast mode is reizen een grote passie van me. Gaande weg werd het steeds duidelijker waar ik naartoe wilde. Ik wilde onderzoek doen naar de vertaling van het merk Ellenaar Elle Reizen. Nu was het de vraag of ik dit zelf ging doen of in opdracht van Elle. Het heeft allebei zijn voor- en nadelen. Uiteindelijk heb ik besloten om het onderzoek zelf te doen maar met goedkeuringElle. Zij zijn zelf immers erg benieuwd naar het resultaat. Om het rapport makkelijker en overzichtelijker te maken wordt Elle aangegeven als het merk Elle staande voor de gehele Elle familie. Het tijdschrift Elle wordt aangeduid als Elle Mode. Dit om verwarring tussen het merk Elle en het tijdschrift Elle te voorkomen.
AO ELLE Reizen 0
REIZEN
Hoofdstuk 1: Inleiding/probleemanalyse 1.1 1.2 1.3 1.4
Inleiding Probleemanalyse en probleemstelling Doelstellingen en afbakening Structuur van de scriptie
Hoofdstuk 2: ELLE
Wie is Elle Analyse van Elle Analyse van Elle Mode Analyse van Elle Wonen Analyse van Elle Eten Wat zijn de verschillen en de overeenkomsten tussen de drie tijdschriften en bijbehorende doelgroepen? 2.3.1 Verschillen/overeenkomsten doelgroep 2.3.2 Verschillen/overeenkomsten onderwerpen/pijlers 2.3.3 Verschillen/overeenkomsten vormgeving, tone of voice, typografie 2.4 Conclusie
2.1 2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.3
Hoofdstuk 3: Reismarkt
Hoofdstuk 4: Concurrentie Analyse
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5
0 AO ELLE Reizen
De geschiedenis van het reizen Verschillende reisdoelgroepen en reisorganisaties Aanbod reismedia Wat zijn de reistrends? Conclusie National Geographic Living Reizen Columbus Conclusie
SAMENVATTING Elle is het grootste modeblad ter wereld en is van oorsprong Frans, het eerste nummer verscheen al in 1945. Het merk Elleis heel herkenbaar en staat als een huis. Wereldwijd zijn er meer dan 150 licenties die allemaal worden afgegeven door het hoofdkantoor in Frankrijk. Zo heb je in Nederland de titels Elle Wonen en Elle Eten en de Elle Style Awards. ElleHet heeft de afgelopen jaren verschillende prijzen gewonnen op het gebied van merkextensies en crossmediaal. Cecile Narnix hoofdredactrice Elle Mode zegt hierover: “Ik denk dat de toekomst meer in extensies gaat zitten, zoals de Elle Style Awards die we in januari weer uitreiken.’’ Met dit gegeven is het idee geboren. In alle drie de tijdschriften komt er wel eens een stukje reizen aan bod, dit komt doordat de doelgroepen geïnteresseerd zijn in reizen. In deze scriptie gaat onderzocht worden hoe het merk Elleals lijnextensie vertaald kan worden naar het tijdschrift Elle Reizen. Hierbij wordt gekeken naar de identiteit, de doelgroep, de redactionele formule en de vormgevingElle. Nadat identiteit en vormgeving Elleonderzocht zijn, blijkt dat de vertaling Ellenaar andere bladen niet heel strikt is. Er wordt genoeg ruimte vrij gelaten voor het creëren van een eigen identiteit. Verder wordt gekeken welke plaats Elle Reizen in gaat nemen. Elle Reizen zal zich het meest laten leiden door haar zusje Elle Mode omdat het de eerste vrouwelijke reisglossy gaat worden met een hoog fashion gevoel. Mode speelt naast het hoofdonderwerp reizen een belangrijke rol. Nadat Elle grondig onderzocht is wordt er gekeken naar de reisbranche. Vanaf wanneer gingen mensen reizen bijvoorbeeld? Wat zijn de belangrijkste trends en hoe vaak reizen we? Nederlanders reizen steeds vaker en steeds langer. Vroeger was één vakantie genoeg, tegenwoordig gaan we vaak drie keer per jaar: zelfs in tijden van kredietcrisis. De reisbranche is dan ook een miljoenenbranche. Er valt niet alleen veel over te lezen er valt ook veel over te zien. Zo zijn er talloze televisie programma’s en dagbladen die items wijden aan reizen. Ook het internet speelt een belangrijke rol. Mensen boeken steeds vaker zelf een reis en laten het reisbureau links liggen. Met de komst van beoordelingssites zoals zoover.com - waar consumenten accommodaties beoordelen - is het aantal internetboekingen gestegen. We bepalen zelf waar we informatie vandaan halen. Dit kunnen reisgidsen, reisverslagen of reistijdschriften zijn. Tegenwoordig is er voor ieder persoon wel een geschikte reis te vinden. Steeds meer reisbureaus specialiseren zich en bieden een op maat gemaakte reis aan. Zo richt Baobab reizen zich op de trends van dit moment: slowtravel en fairtravel. Naast deze trends speelt de wellnesstrend een belangrijke rol. Men is opzoek naar rust en authenticiteit. Steeds meer personen zetten zich af tegen de massale all-inclusive resorts: ze willen iets intiems, iets bijzonders. Luxe speelt hierbij een grote rol. Ook stedentrips en weekendjes weg zijn belangrijk voor de doelgroep. Uit de belangrijkste reistrends blijkt dat dichtbij huis (Nederland, België en Duitsland) nog steeds een belangrijke positie inneemt. Stedentrips zijn niet alleen meer in Europa maar mondiaal: vier dagen New York daar kijkt niemand meer van op. Vervolgens worden de belangrijkste concurrenten van Elle Reizen met elkaar vergeleken. Dit zijn Columbus, Living, National Geograpic Traveler en Reizen. Wat zijn de sterke en zwakke punten en wat kan er meegenomen worden naar Elle Reizen. Dit is een belangrijke terugkerende vraag die telkens na elk hoofdstuk in de conclusie beantwoord wordt. Zo zullen er tenslotte uitgangspunten ontstaan voor Elle Reizen op het gebied van content en vormgeving. Deze zullen terug te vinden zijn in het conceptboek. AO ELLE Reizen 0
H1
1) Inleiding&Probleemanalyse 1.1 Inleiding Elle is een merk dat bijna iedereen wel kent, modeliefhebber of niet. Het is een sterk en herkenbaar merk dat zich goed leent voor extensies. Zo vind je in Nederland drie tijdschriftentitels waaronder Elle Eten en Elle Wonen. Naast tijdschriften is Elle actief op het web en organiseert het elk jaar de Elle Style Awards. Volgens Cecile Narnix hoofdredactrice van Elle Mode zit de toekomst in extensies. In dit rapport zal er onderzocht worden hoe het thema reizen doorgetrokken kan worden in de vorm van een lijnextensie naar Elle Reizen.
1.2 Probleemanalyse In 2008 verdwenen er veel tijdschriften titels van de Nederlandse markt o.a. Celebrity, Gala en Top Santé. In tijden van recessie is het belangrijk dat je naam staat als een huis om te overleven. Ook het jongere zusje Elle, Elle Girl verdween van de markt. Met Elle zelf gaat het een stuk beter. Onlangs wonnen zij de Mercur Awards voor het beste crossmediaal concept van 2008. Elle Girl verdween omdat het al jaren geen winst maakte, dit kwam vooral door gebrek aan advertentie-inkomsten. Dit komt doordat de doelgroep van Elle Girl weinig geld te besteden heeft en daarom niet interessant is voor adverteerders. Elle, Elle Wonen en Elle Eten hebben hier geen last van. Naast de drie tijdschriften komt Elle Wonen eenmaal per jaar met het gratis tijdschrift Elle Tuinen. Als je het zo bekijkt worden bijna alle behoeften van de Elledoelgroep(en) vervuld. Alleen de behoefte om te reizen blijft onbelicht. In alle drie de tijdschriften wordt hier zo nu en dan aandacht aan besteed maar het is geen vaste pijler. De reisbranche is een grote sector, die goed samengaat met mode, culinair en andere interesse gebieden van de Elle vrouw. Naar mijn idee bestaat er nog geen glossy reismagazine voor de modebewuste vrouw. Ik wil onderzoeken hoe je een lijnextensie Elledoor kunt trekken naar Elle Reizen. Hierbij wordt gekeken naar de identiteit, de doelgroep, de redactionele formule en de vormgeving van Elle. Daarbij zal de reisbranche grondig onderzocht worden. Zo zal er gekeken worden naar de reismarkt, het huidige aanbod van reismagazines en reistrends.
0 AO ELLE Reizen
Probleemstelling
Elle vervult met haar drie bladen (ElleMode, ElleEten en ElleWonen) veel behoeften, maar de behoefte om te reizen blijft onderbelicht. Hoe zou Elle Reizen eruit komen te zien?
Waarom dit blad?
Reizen speelt een grote rol in onze samenleving door de ontwikkeling van technologieën is het steeds gemakkelijker geworden om van A naar B te komen. De globalisering speelt hier ook een grote rol bij. Over reizen is dan ook veel te zien en te lezen. Toch is er in het huidige aanbod geen tijdschrift te vinden speciaal gericht op de Elle vrouw. Zij is hoogopgeleid, modebewust en wil zoveel mogelijk van de wereld zien. Elle leent zich perfect voor het uitbreiden van haar titel. Elle Reizen zal met haar positionering een grote leemte van deElledoelgroep vervullen.
1.3 Wat zijn de doelstellingen? - Onderzoeken hoe Elle als lijnextensie doorgetrokken kan worden naar Elle Reizen met het behoud van Elleidentiteit. - een 0-nummer voor Elle Reizen maken. Hoe worden deze doelstellingen bereikt? Welke methoden worden gebruikt? Om tot een volledig onderzoek te komen zal er uitvoerig desk & field research verricht worden. Daarbij zal er gesproken worden met professionals op het gebied van reizen, tijdschriften, vormgeving en met de marketingafdeling van Elle Reizen. Het onderzoek geeft antwoord op de volgende vragen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Wie is Elle? Wat zijn de redactionele formules van Elle Mode, Elle Wonen en Elle Eten? Wat zijn de verschillen en de overeenkomsten tus sen de drie tijdschriften en bijbehorende doelgroepen? Hoe verloopt de geschiedenis van het reizen? Wat is het huidige aanbod op het gebied van reizen? Wat zijn de reistrends? Wie zijn de concurrenten? Wat is de redactionele formule van Elle Reizen?
064
H1
Voor wie is dit onderzoeksverslag bedoeld?
Dit onderzoeksverslag is bestemd voor alle belanghebbenden en geïnteresseerden in de tijdschriftenmarkt gespecialiseerd in reizen en mode. Dit kunnen uitgevers zijn maar ook redactiemedewerkers of marketeers.
Afbakening
2.4 Analyse van Elle Eten 2.5 Wat zijn de verschillen en de overeenkomsten tussen de drie tijdschriften en bijbehorende doelgroepen? 2.6 Conclusie
Dit onderzoeksverslag bevat alle informatie die nodig is om tot het 0-nummer van Elle– Reizen te komen. Het onderzoeksverslag bevat geen uitgeefplan. Aan de hand van dit onderzoeksverslag en het 0-nummer kan de uitgever onderzoeken of het haalbaar is om Elle Reizen op de markt te brengen. Wel zal er gekeken worden naar mogelijke adverteerders en de verschijningsfrequentie.
Hoofdstuk 3: Reismarkt
1.4 Structuur van de scriptie
Hoofdstuk 4: Concurrentie analyse
Om de mogelijkheden te onderzoeken van het doortrekken van Elle in de vorm van een lijnextensie naar Elle Reizen, zal er eerst goed naar het merk Ellegekeken moeten worden. Wie is Elle eigenlijk en voor wie? Dat zijn belangrijke vragen. Er zal gekeken worden naar de doelgroep, de content en de vormgeving van de drie tijdschriften. • Wat zijn de overeenkomsten en de verschillen? • Wat wordt er meegenomen in de vertaling naar Elle Reizen? • Daarna zal er gekeken worden naar de reismarkt: welke belangrijke ontwikkelingen zijn er geweest in de geschiedenis van het reizen? • Waaruit bestaat het huidige aanbod op het gebied van reizen? • Welke trends zijn er op het gebied van reizen en in het belang voor de doelgroep van Elle Reizen? • Vervolgens wordt er naar de belangrijkste concurr enten gekeken. Voor welke doelgroepen zijn deze bladen, waar gaan de onderwerpen over en wat voor een lay-out passen zij toe? • Het is voor het onderzoek van belang dat er goed gekeken wordt naar de sterke en de zwakke punten van de concurrenten.
4.1 National Geographic 4.2 Living 4.3 Reizen 4.4 Columbus 5.5 Conclusie
3.1 De geschiedenis van het reizen 3.2 Verschillende reisdoelgroepen en reisorganisaties 3.2 Aanbod reismedia 3.3 Wat zijn de reistrends? 3.4 Conclusie
Hieronder volgt de opbouw van de hoofdstukken. Hoofdstuk 1: inleiding/probleemanalyse Hoofdstuk 2: Elle 2.1 Wie is Elle 2.2 Analyse van Elle 2.3 Analyse van Elle Wonen
AO ELLE Reizen 0
H2
2) ELLE 2.1 Wie is ELLE? Elle is van origine Frans. Het eerste nummer werd in 1945 uitgegeven waarop vele landen volgden. In middels verschijnt Elle Mode in mee dan vijfentwintig landen en is het het grootste modetijdschrift ter wereld. Elle is niet alleen een mode tijdschrift het is een merk dat staat als een huis. Zo doet Elle veel aan extensies. Alle licenties hiervoor worden verstrekt door het hoofdkantoor in Parijs en dat zijn er ondertussen meer dan 150. Elle Eten en Elle Wonen zijn hier een voorbeeld van. Elle is intelligent en stijlvol met waar nodig een goede dosis humor.
2.2 Analyse van ELLE In dit hoofdstuk worden de drie tijdschriften onderzocht aan de hand van de volgende criteria: - - - - - - - -
De redactionele formule De doelgroep Pijlers Tone of voice Lay-out, de cover en het binnenwerk Formaat en papier Advertenties Extensies
2.2.1 Elle Mode
Redactionele formule: Elle Mode is één van de grootste modebladen ter wereld. Met edities in meer dan vijfentwintig landen. ElleHet magazine staat voor beauty & brains. Mode staat niet alleen voor kleding, maar ook voor schoonheid, uitgaan en mensen. Elle Mode laat zien welke personen en plekken ‘in’ zijn. Ze noemen dit ook wel Elle-fähigElle. Elle Mode mixt high-end met high-street, want niet iedereen 0 AO ELLE Reizen
kan zich de designerlabels veroorloven. ElleHet blad is serieus, maar kan onderwerpen ook met de nodige humor bekijken. Kortom Elle Mode inspireert, relativeert en amuseert. Doelgroep: De doelgroep van Elle Mode bestaat uit hoogopgeleide (hbo+) vrouwen tussen de 20 en 40 jaar die gek zijn op mode. De Elle vrouw heeft én tijd én behoorlijk wat geld om aan haar uiterlijk te besteden. Ze heeft een goede baan en woont in de stad. Ze heeft een druk leven en wil het liefst zoveel mogelijk zien, ervaren en beleven. De Elle Mode vrouw is kritisch en houdt van luxe. Zij koopt Elle Mode niet alleen voor de vorm, maar vooral voor de inhoud. Pijlers: Fashion, beauty&brains. Tone of voice: Alles wordt op de typische Elle-toon vanuit de eigen ervaring geschreven. Elle kenmerken zijn: kritisch, relativerend en met humor.
Lay-out: Cover: Op de cover van Elle Mode staat altijd één vrouwelijk model. Vaak in een halftotaal, ze maakt oogcontact. Het logo van Elle Mode is telkens een andere kleur. Er wordt gebruik gemaakt van pakkende streamers in verschillende groottes en lettertypes. De verkoopprijs staat onder de laatste e van het logo van Elle. De barcode staat links net iets onder het midden. Op de rug staat de editie en Elle the world’s biggest fashion magazine. Op de backcover staat een advertentie. Binnenwerk: Elle Mode maakt gebruik van verschillende lettertypen. De kop is vaak een dikke, vette letter. De intro’s zijn in een schreeflettertype en de broodtekst is geschreven in een makkelijk leesbare schreefloze letter (futura). In de broodtekst worden streamers af en toe gearceerd, alsof je ze met een marker accentueert. Elle Mode maakt gebruik van vierkante blokken om bijvoorbeeld de naam van de columnist aan te geven. De lange artikelen zijn opgebouwd uit drie kolommen. De kortere teksten en columns bestaan uit 2 kolommen. De inhoudsopgave en enkele andere pagina’s bestaan uit één kolom. De tekst gaat nooit over de 15mm stramienrand heen. Afbeeldingen worden wel doorgetrokken en kunnen doorlopen tot aan de bladspiegel. De pijlers worden linksboven geplaatst met daaronder de kop en de intro. Bron: www.hachette.nl
H2
De koppen zijn meestal in het zwart gedrukt. De paginanummers staan onderaan. De modeshoots worden soms opgemaakt met een witrand en regelmatig beslaan de foto’s de hele pagina. De modeshoots bevatten altijd een kop en een intro. Voorbeeld pagina: vette scheerlozeletter
schreefletter
vierkante blokken
schreefloze broodtekst
vierkante blokken
Wat doet Elle Mode nog meer? Elle.nl Elle.nl is de digitale vertaling van het tijdschrift Elle Mode naar het wereldwijde web. Elle.nl is net als Elle Mode stijlvol, mooi en slim en vaak geestig. Ze brengt het laatste nieuws op het gebied van mode-, beauty- en lifestyle. Er zijn filmpjes te vinden van catwalkshows (via Elle TV & backstage slideshows). De reporters doen uitgebreid verslag van de laatste premières, celebs, outfits en beautyproducten. ELLE.nl is tevens een samenwerking met ELLE Eten en ELLE Wonen. Elle Style Awards Eén keer per jaar organiseert Elle Mode de eerder genoemde Elle Style Awards. De awards vinden plaats tijdens de Amsterdam Fashion Week. Elle Mode bekroont deze avond het meest veelbelovende stylingtalent en de best geklede vrouwelijke BN-er. Tijdens deze avond wint tevens de best geklede vrouw uit het publiek een felbegeerde award. Elle.nl is tevens een samenwerking met Elle Eten en Elle Wonen
arceringen
Formaat: 284 x 220 mm het formaat is onlangs aangepast Elle Mode was eerst net zo groot als haar zusjes. Cho Mi Chung marketingmanager van Elle zegt hierover: we hebben het formaat om meerdere redenen verkleind, het is een stukje goedkoper en het is weer iets moderner. Papier:binnenwerk 70 grams gesatineerd superwit en de cover is 150 grams gesatineerd wit. Advertenties: De advertenties worden zowel op de rechter als de linkerpagina afgebeeld. Toch staan er meer advertenties op de rechterpagina. Het magazine bestaat voor 45% uit advertenties en voor 55% uit redactie Enkele adverteerders zijn: Burberry, Chanel, Clinique, Dove, Gucci, Lancome, Louis Vuitton, Ralph Lauren en Prada en Vichy AO ELLE Reizen 0
H3
2.2.2 Elle Wonen
Binnenwerk:
Redactionele formule:
Er wordt gebruik gemaakt van meerdere kleuren koppen. Zowel de koppen als de broodtekst zijn schreefloze letters. Schreefletters vind je bijna niet. Soms worden er gekleurde blokken gebruikt die lijken op een papier waar een v-tje in is omgevouwen, hierin wordt tekst uitgelicht. De vormgeving is zakelijk speels, soms heeft het iets weg van een collage. Er wordt veel gebruik gemaakt van kaders en fotoblokken. De tekst wordt in één kolom weergeven. Foto’s lopen soms over elkaar heen, dit geeft een speels effect. Zowel de paginanummers als de pijlers staan links of rechtsboven weergegeven. De koppen hebben verschillende kleuren van zwart, grijs tot rood. Per item wordt een passend lettertype voor de kop gebruikt. Bijvoorbeeld een Arabische letter, bij een stuk over Marokko. De verhouding tekst en beeld: iets meer beeld dan tekst.
Elle Wonen laat alles zien op het gebied van wonen, zowel in interieur als in shoppings. Van zeer luxe tot betaalbaar. Daarnaast vind je praktische tips over merken, ontwerpers, verkoopadressen en nieuwtjes van de internationale beurzen. Elle Wonen biedt hoogstaande interieurfotografie. Kortom: Elle Wonen inspireert, is niet afstandelijk, maar heeft een ziel, is krachtig en verrassend. Doelgroep: De doelgroep van Elle Wonen bestaat voornamelijk uit vrouwen 60/70%. Ze vallen in de leeftijdscategorie van 25 tot en met 49 jaar. Ze zijn hoogopgeleid (HBO+). De lezer is creatief en heeft een bijzondere interesse voor wonen en alles wat daarmee te maken heeft Pijlers: Interieur, shopping en design.
Voorbeeld pagina: pijlers en paginanummer bovenin
kaders en fotoblokken
schreefloze letter/meerdere kleuren
Tone of voice: De tone of voice van Elle Wonen is inspirerend, Elleschrijft niet voor, maar brengt de lezer op nieuwe ideeën. Elle Wonen is persoonlijk, heeft een ziel.
Lay-out: collage sfeer
Cover: Op de cover van Elle Wonen zie je een interieur met een vrouw, meestal gesitueerd in de woonkamer. Het interieur speelt de hoofdrol. De titel Elle is niet helemaal uitgelijnd naar de zijkant, maar staat bovenin het midden. Daaronder staat het woord wonen uitgelijnd. Voor de streamers worden veel verschillende kleuren gebruikt die in het interieur terugkomen. Er worden twee verschillende schreefloze lettertypes gebruikt voor de streamers. Bron: www.hachette.nl 010 AO ELLE Reizen
H3
Formaat: 295 x 230 mm Papier:binnenwerk 90 grams gesatineerd superwit en de cover is 250 grams gesatineerd wit. Advertenties: De verhouding advertenties en inhoudelijk is 40% om 60%. De advertenties zijn zowel links als rechts te vinden . Enkele adverteerders zijn: Bravia, Laufen, LG, Minotti, Mosa tegels, Piet Boon Zone, Samsung en Vitra.
Wat doet Elle Wonen nog meer? Elle Inside Design Elle Wonen organiseert eenmaal per jaar het vier dagen durende Inside Design event. Vorig jaar transformeerden jonge talenten en gerenommeerde designers een hotelkamer in het Lloyd Hotel. Zelfs de personeelsruimte werd omgetoverd. Verder waren er elke dag lezingen en experts gaven adviezen op het gebied van kleur en styling. Elle.nl/wonen Elle.nl/wonen is de digitale vertaling van het tijdschrift Elle Wonen naar het wereldwijde web. Elle Wonen.nl inspireert de lezer en laat een mix van stijlen zien. Elle Wonen. nl houdt haar bezoekers dagelijks op de hoogte van het laatste nieuws op designgebied en beantwoordt vragen op interieur- en woongebied. Daarnaast laat Elle Wonen.nl huizenzoekers, unieke panden zien. Elle Tuinen Elle Tuinen is een jaarlijkse special en is gratis bijgevoegd in het april nummer van Elle Wonen. Elle Tuinen brengt vernieuwende tuinen, buitenverlichting en de mooiste tuinmeubelen. Elle Tuinen inspireert op het gebied van groen.
2.2.3 ELLE Eten
Redactionele formule: Elle eten is een culinaire lifestyle glossy. Elle Eten heeft elke uitgave een ander thema. Elle Eten is meer dan alleen maar smakelijke recepten, het is ook genieten, uit eten gaan, culinaire trends en achtergrondverhalen. Het is een modebewust culinair magazine voor de enthousiaste thuiskok. Elle Eten geeft tips over tafelaankleding en wijnen en besteedt aandacht aan wereldwijde leuke adressen. Daarnaast houdt Elle Eten er rekening mee dat de culinaire trend zich verplaatst van de culinaire keuken naar de thuis keuken. Elle Eten geeft aandacht aan pure, biologische ingrediënten en is hoogstaand gefotografeerd. Kortom Elle Eten is mooi en vooral erg lekker. Doelgroep: De doelgroep van Elle Eten bestaat zowel uit vrouwen als mannen. Ze zijn hoogopgeleid (HBO+) en in de leeftijdscategorie van 25 tot en met 49 jaar. Het is een koopkrachtige doelgroep. Ze besteden niet alleen veel geld aan eten & drinken, maar ook aan mode, reizen, wonen en uiterlijke verzorging. De doelgroep is een echte thuiskok die veel tijd besteedt in de keuken. Hij/zij haalt inspiratie uit Elle Eten en geeft er zijn of haar eigen draai aan. Pijlers: Culinair, lifestyle&living. Tone of voice: De tone of voice is makkelijk, amuserend en inspirerend. De artikelen zijn vol verbeelding geschreven. De recepten worden op een simpele manier uitgelegd.
Lay-out: Cover: Op de cover staat altijd een foto van een recept dat in het tijdschrift te vinden is. De foto past bij het nummer thema. Het thema wordt duidelijk gemaakt doordat het de grootste streamer is. Het thema staat of onderin of net iets onder het midden aan de linkerkant van de pagina. De streamers bestaan uit maximaal drie kleuren en twee verschillende lettertypes. De adviesprijs staat onder de laatste e van de titel Elle. Er staat geen barcode op de voorkant. Op de rug staan nummer en thema. De backcover bestaat uit een advertentie. Binnenwerk: Er wordt wisselend gebruik gemaakt van schreefloze en schreefletters. Beide worden voor de broodtekst gebruikt. De eerste pagina van een artikel bestaat vaak uit een zeer grote kop met een intro en de credits, dit neemt de gehele pagina in beslag. Bron: www.hachette.nl
AO ELLE Reizen 011
H2
De koppen zijn vaak zwart, maar ze zijn ook wel eens meerkleurig. Bijvoorbeeld roze en wit. Zowel de paginanummers als de pijlers zijn rechtsboven weergeven. De receptenpagina’s en artikelen bestaan uit twee kolommen. Voor de productpagina’s en andere overzichtspagina’s worden lijnen gebruikt om de verschillende stukken van elkaar te scheiden. Er wordt veel met lijnspel en fotokolommen gewerkt. Achterin vind je vier pagina’s van hard glanzend karton met uitscheurbare receptkaarten. Voorbeeld pagina: zowel paginanummer als pijler rechtsboven
lijnenspel
Elle Eten kookcursus: Een paar keer per jaar organiseert Elle Eten voor haar lezers een kookcursus. Dit kan een cursus met een bekende of een minder bekende kok zijn. Recente kookcursussen Een kookcursus in de Smart Kitchen van Julius Jaspers. De nadruk ligt op het maken van een menu. Er zijn in totaal vier lessen en iedere les staat in het kader van een thema: Italiaans, Aziatisch Klassiek en Light. Een chocoladeworkshop met Kees Raat. In één middag ga je je eigen bonbons maken en het resultaat mag je mee naar huis nemen. Elle.nl/eten Elle.nl/eten is de digitale vertaling van het tijdschrift Elle Eten naar het wereldwijde web. Op Elle.nl/eten vindt de bezoeker een aanvulling op het magazine zoals nieuwe restaurants, kookboeken en het laatste nieuws op culinair gebied. Verder staat er elke dag een nieuw recept online, dat gemakkelijk terug te vinden is in de database.
lijnenspel dikke schreeflozeletter
dunne schreeflozeletter
Formaat:295 x 230 mm Papier:binnenwerk 80 grams gesatineerd superwit en de cover is 150 grams gesatineerd wit. Advertenties: De verhouding tussen advertenties en inhoudelijk is 30% om 70%. De advertenties staan zowel op de linker als op de rechterpagina. Enkele adverteerders zijn: Liebherr, Lipton, Marula, Milner, Nespresso, en Struik. 012 AO ELLE Reizen
Wat doet Elle Eten nog meer?
H2
2.3: Wat zijn de verschillen en de overeenkomsten tussen de drie tijdschriften en bijbehorende doelgroepen? 2.3.1 Verschillen/overeenkomsten doelgroep Over het algemeen kun je zeggen dat de doelgroep van Elle hoogopgeleide vrouwen zijn in de leeftijdscategorie van 20 tot en met 49 jaar. De drie bladen hebben een vrouwelijke touch. Elle mode is het vrouwelijkst, gevolgd door Elle Wonen. Elle Eten heeft de grootste gemixte doelgroep en is het meest unisex. De doelgroep van Elle heeft veel geld te besteden. Ze hechten veel waarde aan kwaliteit en inhoud.
namen. In zowel Elle Mode als Elle Eten vind je een mix van schreef- en schreefloze letters. In Elle Wonen staan bijna alleen maar schreefloze letters. De pijlers en de pagina aanduiding zijn bij Elle Wonen en Elle Eten hetzelfde.. Zowel de paginanummers als de pijlers zijn links- of rechtsboven weergeven. Bij Elle Mode staan de paginanummers links- of rechtsonder en vind je bovenin de pijler met een kop en intro. De tone of voice van Elle Mode is het meest serieus en inhoudelijk te noemen. De andere twee bladen hebben een wat gemakkelijkere tone of voice. Alle drie de bladen schrijven inspirerend en leggen je niets voor. De ruimte voor eigen creativiteit is belangrijk.
Elle Mode trekt de jongste doelgroep aan en begint bij 20 jaar. De twee andere bladen richten zich meer op de mensen die student-af zijn
2.3.2 Verschillen/overeenkomsten onderwerpen/pijlers Door de titels van de drie magazines wordt het al snel duidelijk wat het hoofdonderwerp van het tijdschrift is. Dit betekent niet dat de andere bladen zich niet met dit onderwerp bezighouden. Zo vind je in Elle Mode ook informatie op het gebied van design. In Elle Wonen vind je niet alleen maar woonnieuws maar ook informatie over eten. Dit komt doordat de drie doelgroepen veelal dezelfde interesse gebieden hebben. Elle Wonen en Elle Eten worden niet voor niets samen verkocht. Je zou dus kunnen zeggen dat waar er in Elle Mode een klein stukje geschreven wordt over Eric Kusters er in Elle Wonen een artikel van meerdere pagina’s aan hem gewijd wordt.
2.3.3 Verschillen/overeenkomsten vormgeving, tone of voice, typografie Qua vormgeving verschillen de drie bladen behoorlijk van elkaar. Elle Mode is qua formaat net iets kleiner dan Elle Eten en Elle Wonen die hetzelfde formaat hebben. De cover van Elle Mode en Elle Eten zijn rustiger dan die van Elle Wonen. Bij de cover van Elle Wonen wordt er niet gefocust op één object zoals bij de andere twee, maar op een hele ruimte .Hierdoor wijkt de cover iets af. De cover van Elle Wonen vertoont nog meer verschillen t.o.v. haar zusjes, zo loopt het logo niet door tot aan de rand. Elle Mode heeft de meest sophisticated vormgeving. Elle Wonen is qua vormgeving wat drukker en gebruikt veel grote blokken. Elle Eten zit er een beetje tussen in. De fotografie is in alle bladen hoogstaand en er wordt gewerkt met grote AO ELLE Reizen 013
H2
CONCLUSIE HOOFDSTUK 2 Vrouwelijke touch
Elle richt zich op de hoogopgeleide vrouw met een hoog inkomen. Alhoewel de drie bladen een vrouwelijke touch hebben, bestaat de doelgroep niet alleen maar uit vrouwen. Vooral Elle Eten wordt door veel mannen gelezen. Elle Mode is het meest vrouwelijk en de doelgroep bestaat voornamelijk uit vrouwen. De fotografie is in alle drie de bladen van hoogstaand niveau. De teksten zijn inhoudelijk sterk en inspirerend. De inhoud is net zo belangrijk voor de doelgroep als de vorm.
Veel zien en meemaken
De doelgroep heeft veel geld te besteden en heeft brede interesses. Mode, eten, wonen en reizen zijn er een paar van. De doelgroep wil zoveel mogelijk zien en meemaken en als er geen tijd voor is erover lezen. Elle schrijft niet voor, maar inspireert. Of het nou op het gebied van koken of mode is, belangrijk is dat de lezer er zijn eigen draai aan kan geven.
Elke titel eigen identiteit
Er is veel vrijheid in de vertaling van het merk Elle naar andere bladen. Op vormgevingsniveau verschillen de drie tijdschriften van elkaar, ze hebben allemaal een eigen identiteit. Elle Mode en Elle Eten lijken het meeste op elkaar. Elle Mode en Elle Eten zijn heel clean en bevatten een gerecht (Elle Eten) of een model (Elle Mode) op de cover. Elle Wonen verschilt doordat het logo niet tot de rand doorloopt en omdat er niet gefocust wordt op één object maar op een hele ruimte.
Wat wordt er meegenomen naar Elle Reizen: Inspiratiebronnen: Elle Reizen zal het meeste kijken naar Elle Mode, omdat Elle Reizen het modegevoel mee wil ge-
ven. Elle Reizen zal zich voornamelijk gaan richten op de vrouw en dus ook een vrouwelijke touch krijgen. Elle Reizen richt zich zowel op de doelgroep van Elle , de drie doelgroepen vertonen immers veel overeenkomsten. Zo bestaat de doelgroep van de drie bladen voornamelijk uit hoogopgeleide vrouwen met brede interesses op het gebied van mode, culinair, reizen en interieur. Elle Reizen zal vooral de reisbehoefte gaan invullen maar zal zich ook richten op wat er allemaal in de koffer past en aandacht besteden aan eten en de inrichting van bijvoorbeeld hotels.
De tone of voice: de toon van Elle Reizen zal tussen Elle Mode en Elle Eten inzitten. De schrijfstijl is persoonlijk, beschrijvend en catchy. Korte en lange artikelen zullen elkaar afwisselen.
Formaat en papier: het formaat zal het zelfde zijn als dat van Elle Mode. Dit is een modern en handzaam formaat.
Het papier van Elle Mode en Elle Eten is zeer dun en kreukt snel. Dit papier is relatief goedkoop vandaar dat het gebruik wordt. Elle Reizen moet een bepaalde klasse gaan uitstralen met een hoog bewaar gehalte, daarvoor is dikker papier geschikt. De cover zal iets minder dik worden dan 250 grams.
Kolommen: afhankelijk van de grootte van het artikel zullen de pagina’s uit één, twee of drie kolommen bestaan. Dit gegeven komt in alle Elle’s voor.
Lettertypes en koppen: voor de te gebruiken lettertypes staat Elle Mode als voorbeeld. De koppen zullen uit een
schreefletter bestaan en hebben als basis de kleur zwart. De koppen kunnen worden afgewisseld met kleurbalken (arcering) en meer kleurige koppen. De intro’s zullen bestaan uit een schreefletter, de broodtekst alleen maar uit een schreefloze letter. De afwisselingen van kleuren en schreef- en schreefloze letters zullen voor een zakelijke speelsheid zorgen.
Kleuren: de basiskleur zal uit wit bestaan net als Elle Mode, dit geeft een bepaalde rust. De kleuren zijn natuurlijk. Denk hierbij aan koralen en zeekleuren.
Basisstramien: Elle Reizen de pijlers linksboven plaatsen, met daaronder de kop en de intro en de paginanummers
onderaan dit doet Elle Mode ook. De teksten zullen nooit over het stramien van 15mm aan weerskanten heenlopen, zodat er nooit tekst wegvalt. De afbeeldingen kunnen elkaar overlappen en mogen wel doorlopen tot aan de rand. 014 AO ELLE Reizen
H3
3) REISMARKT 3.1 Geschiedenis van het reizen Tegenwoordig is reizen heel normaal. In 2008 ging ruim 80% van de Nederlanders in de zomer één of meerdere keren op vakantie. ‘Hoe verder, hoe beter’ is het motto, maar hoe was dat vroeger? Wanneer begonnen Nederlanders op vakantie te gaan?
Vrije tijd wordt recht
Tegenwoordig heeft elke fulltime werknemer recht op vijfentwintig vakantiedagen. Vroeger was dit helemaal niet zo vanzelfsprekend. Vakantie was weggelegd voor rijke mensen. De welgestelde gingen voor hun gezondheid naar kuuroorden in Duitsland of België of ze bezochten steden als Rome en Parijs. Dankzij de arbeidswet van 1919 werd vrije tijd in Nederland een recht. Werkdagen duurden maximaal acht uur en werknemers kregen zaterdagmiddag en zondag vrij. Het eerste recht op vakantiedagen kreeg men pas tijdens de Duitse bezetting. Rond 1950 had de bevolking recht op achttien vakantie- en feestdagen per jaar. In 1966 kwam er uiteindelijk de eerste vakantiewet, de welvaart steeg en het reizen voor plezier kon beginnen. Nederlanders reisden immers al eeuwen lang voor de handel en uit geloofsovertuigingen.
Kamperen raakt in
Al voor de Tweede Wereldoorlog begonnen de Nederlanders met kamperen. Maar na de Tweede Wereldoorlog werd dit pas echt populair. Toch kwam de ANWB in december 1940 al met het eerste proefnummer van de Kampeer Kampioen uit. Direct na de bevrijding kwam de ANWB met de zogenoemde kampeercursussen want men moest zich wel aan bepaalde regels houden. Vanaf 1948 werden op eigen ANWB-terrein jaarlijks oefenkampen georganiseerd. Van 1948 tot 1974 hebben duizenden deelnemers er de kneepjes van het kampeervak geleerd. Zowel kampeertechnische vaardigheden als de kampeeretiquette kwamen aan bod.. In de jaren vijftig kwamen er steeds meer warenhuizen zoals V&D met een eigen kampeerafdeling en luxe tenten. Het aantal kampeerders bleef groeien. De kampeerbetutteling verdween in de jaren zestig. Aan de ene kant had je de oorspronkelijke kampeerders met hun etiquette en basic tenten en aan de andere kant kreeg je de nieuwe kampeerders in luxe caravans. De mens ging kamperen om dichterbij de natuur te staan, om te ontspannen en om nieuwe ervaringen op te doen. Waar kamperen met de fiets of de auto gebeurde, werd vliegen eind jaren zestig voor veel mensen een nieuwe mogelijkheid.
Vliegen komt op
Al vanaf 1930 begon Schiphol Amsterdam met een lijnvlucht naar Londen. Tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog kreeg het vliegverkeer veel te verduren. Door de constante spanningen in die tijd, werd het luchtruim voor een groot deel afgesloten en bleven er maar een paar lijndiensten over voor de burgerluchtvaart. Na de Tweede Wereldoorlog ging de ontwikkeling verder en in 1954 kwam Boeing met de Dash 80, de voorloper van de Boeing 707. Deze Boeing maakte de vlieguren aanzienlijk korter. Een vlucht van Londen naar New York duurde nog maar acht uur in plaats van achttien. Steeds meer vliegtuigenmodellen werden ontworpen ook voor de middellange afstanden. Tussen 1960 en 1980 steeg het vliegverkeer aanzienlijk. In de tweede helft van de jaren tachtig was het aantal Nederlandse vakantiegangers in het buitenland voor het eerst groter dan het aantal landgenoten dat in Nederland bleef.
Vliegen voor elke beurs
Patti de Ponti al meer dan dertig jaar werkzaam bij TUI voorheen Arke International zegt hierover: “Mede door de technologie ontwikkelt het reizen zich. Door de komst van chartervluchten is het vliegen aanzienlijk goedkoper geworden. Mensen gaan steeds verder weg dan tien jaar geleden en willen steeds meer zien en ervaren. Vroeger hadden we genoeg aan één vakantie per jaar, tegenwoordig is dat niet meer genoeg. De afgelopen jaren hebben Nederlanders één lange hoofdvakantie en daarnaast nog een paar extra kleine vakanties.”
Begrippen:
Lijnvlucht: Een lijnvlucht vliegt op een door de luchtvaartmaatschappij bepaald vastgesteld tijdstip. Chartervlucht: Een chartervlucht is een vakantievlucht. Het toestel wordt ingehuurd door een reisorganisatie, deze organisatie maakt hier een pakketreis van. Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek Bron: ANWB www.anwb.nl Bron: http://www.scholieren.com/werkstukken/62
AO ELLE Reizen 015
H3
GRAFIEKEN
Toelichting: in de grafiek is een duidelijke stijging van het aantal vakanties te zien vooral de vakanties in het buitenland vertonen een sterke groei.
Bron: NBTC-Nipo Research CVO 2007
Toelichting:uit dit cirkeldiagram blijkt dat steeds meer mensen zelf een reis organiseren. Zij gaan hiervoor niet meer naar het reisbureau maar halen hun informatie elders. 016 AO ELLE Reizen
H3
Bron: ANVR (Algemeen Verbond van Reisorganisaties) 2007
Toelichting: In deze grafiek is te zien dat vooral het reizen met het vliegtuig en de auto populair is. Bus- en treinreizen blijven achter. Elle Reizen zal aan de hand van deze cijfers zich vooral richten op vliegreizen, maar zal ook opties bieden om bijvoorbeeld met de trein te gaan. Dit is niet alleen goed voor het milieu maar het is ook een manier om treinreizen populairder te maken.
AO ELLE Reizen 017
H3
3.2 Verschillende reisdoelgroepen en reisorganisaties In de reisbranche wordt vaak ingespeeld op verschillende reisdoelgroepen. Patti de Pont is al vierendertig jaar werkzaam in de reiswereld en werkt bij ARKE. Patti de Ponti vertelt dat er in iedere branche rekening gehouden wordt met de wensen en behoeftes van de doelgroep. Nu is de reisbranche zeer groot. Daarom is er onderscheid gemaakt in zogenoemde hoofddoelgroepen.
De verschillende hoofdreisdoelgroepen zijn: • • • • • •
Families met kinderen Senioren Jonge tweeverdieners otewel DINK’s: Double Income, No Kids Bovenmodaal met kinderen Singles Backpackers
Voor al deze hoofddoelgroepen zijn er talloze verschillende arrangementen en reizen. Denk hierbij aan Club Med voor bovenmodaal met kinderen. Groepsreizen speciaal voor singles. Een Rijncruise voor de senioren en een reis rondom de wereld voor jonge tweeverdieners. Tegenwoordig specialiseren veel reisorganisaties zich. Zo heb je Talisman die zich richt op zeer exclusieve (honeymoon)reizen terwijl Kuoni Cruise alleen luxe cruises aanbiedt. Zo heb je ook Kilroy travel die zich vooral richt op (backpakkende) studenten. Sinds het jaar 2000 zijn er, vooral door de toenemende verkoop van reizen via internet, 16,4% procent minder reisbureauwinkels, meldt het Algemeen Verbond van Reisorganisaties ANVR. Het aantal reisbureaus is in 2007 1.674, het aantal zakenreisbureaus drieënnegentig en het aantal reisorganisaties tweehonderddertien . Hieronder zie je de grootste. - - - - - - - -
ARKE/TUI D-reizen Thomas Cook Killroy Neckermann Shoestring Globe Vliegwinkel
Het aantal touroperators/internetreisbureaus is gigantisch. Zo hebben veel reisbureaus met een filiaal ook een online reisbureau. Op internet vind je wederom veel gespeciali 018 AO ELLE Reizen
seerde sites. Niet alleen voor cruises, honeymoon of ecoreizen maar ook voor weekendjes weg. Online beoordelingssites dragen bij aan de betrouwbaarheid van de internetboekingen. Reizigers wisselen ervaringen uit en geven cijfers aan bijvoorbeeld een accommodatie.
3.3 Aanbod reismedia Reizen is een booming business waar veel geld in omgaat er wordt veel over geschreven en ook op de televisie zijn er veel reisprogramma’s.
Televisie:
Er zijn er een hoop programma’s met als hoofddoel reizen. Ze variëren van extreme locaties zoals in Ultimate Survival tot hotspots en stedentrips in RTL Travel Hotlist. - - - - -
3 op reis Expeditie Robinson RTL Travel (voorheen Yorin Travel) RTL Travel Hotlist Ultimate Survival (Discovery Channel)
Dagbladen:
Ook de dagbladen besteden veel aandacht aan reizen. Sommige kranten besteden één pagina per week aan reizen en anderen een heel katern. Hieronder volgen de drie grootste kranten, er zullen uiteraard nog meer plaatselijke kranten zijn die over reizen schrijven maar die zijn niet onderzocht. - - -
Metro reiskatern op vrijdag Telegraaf reiskrant Volkskrant reiskatern op zaterdag
Tijdschriften:
Nederland is een tijdschriftenland. Zo zijn er wereldwijd geen titels te vinden met in een bepaald taalgebied zo’n groot bereik als bijvoorbeeld de Nederlandse vrouwenbladen, vermeldt de website van Sanoma Uitgevers. Rob van Vuure, creative director bij Sanoma en bijna dertig jaar bladenmaker, bevestigt de unieke positie die Nederland inneemt in de consumptie van tijdschriften. „Tijdschriften zitten in onze genen. Nederland is opgegroeid met Libelle en Margriet”, zegt hij. Deze bladen sluiten aan bij de Hollandse behoefte aan huiselijkheid.’’ Zo zijn er niet alleen een hoop vrouwenbladen te vinden op de Nederlandse markt: voor elke branche is wel een tijdschrift te vinden. Zo ook voor de reisbranche. Dit zijn de bekendste algemene reistijdschriften: - -
Columbus Felderhof (reiskatern)
H3
- - - -
Grande Living (reiskatern) National Geographic Traveler Reizen (ANWB)
Daarbij zijn er veel gespecialiseerde tijdschriften te vinden deze gaan bijvoorbeeld alleen maar over China, ZuidoostAzië, of over Frankrijk.
Reisgidsen:
Naast tijdschriften vind je in het reismedia- aanbod talloze reisgidsen. Deze gaan over een land of zelfs over een heel werelddeel. Dit zijn de grootste namen: - - - - - - -
Capitool reisgids Eye witness travel Lonely Planet Marco Polo reisgids National Geographic Traveler The rough guide to Wat en hoe reisgids
3.4 Reistrends: TNS NIPO heeft in 2005 een grootschalig onderzoek gehouden in opdracht van de stichting Bewetour (ter bevordering van Wetenschappelijk Onderwijs en Onderzoek in Toerisme). Ze hebben gekeken naar nieuwe ontwikkelingen in vakantie- en vrijetijdsgedrag.
Enkele algemene trends voor 2015 die van belang voor Elle Reizen kunnen zijn: - - - - - -
Hoe ouder men wordt hoe meer comfort men op reis wenst, Iedereen is online; Meer hotel minder tent; Meer vlieg en minder bus terwijl de auto stabiel blijft; De groei van verre bestemmingen zet door; Dichtbij (Nederland, België, Duitsland) behoudt een belangrijke markt.
Enkele hypothesen uit dit onderzoek die voor Elle Reizen belangrijk kunnen zijn : - - -
Sociale en spirituele componenten worden belang rijker dan het escapemotief. Er is een groot verschil in reisgedrag tussen 30- plussers met en zonder kinderen. Authenticiteit speelt een grote rol
Bron: ReisRevue nummer 23, 10 juni 2005/TNS NIPO
Enkele algemene reistrends: Wellnesstrend: verdubbeling
Steeds meer mensen kiezen voor een wellnessreis. Het aantal boekingen is sinds 2008 verdubbeld. Mensen ontvluchten steeds vaker het drukke bestaan om tot rust te komen. De reisbranche speelt meer en meer in op deze ontspanningstrend en verstrekt de meest originele trips. Van kookworkshops, tot sapvasten, kuren en yogareizen. De consument kiest steeds vaker voor een op maat gemaakte vakantie met een culturele insteek en ook vaker tussendoor voor wellness in plaats van bijvoorbeeld wintersport. Volgens Ad Schalekamp directeur van NBTC-Nipo Research hebben in 2007 1,6 miljoen mensen een wellness activiteit ondernomen op vakantie. Bij 9% was wellness zelfs het hoofddoel van de reis.
Vakantie op maat: vrijheid en authenticiteit
Bij de wellnesstrend kwam het al aan bod, maar de consument kiest steeds meer voor een op maat gemaakte reis dan een standaardpakket. Vrijheid en authenticiteit zijn belangrijk. Er is een steeds grotere groep die zich afzet tegen de all inclusive formule en kiest voor kleine, speciale hotels. De website “Eliza was here” speelt hier goed op in. Bij de selectie voor passende accommodaties hanteert “Eliza was here” criteria als kleinschaligheid en exclusiviteit. Zo mogen accommodaties maximaal twintig units bevatten. De afgelopen vijf jaar heeft “Eliza was here”het aantal boekingen zien groeien van 600 naar bijna 20.000 per jaar.
Slow travel: innerlijke rust
Inspelend op de trend vakantie op maat komt Baobab Reizen met ‘Slow Travel’. Hiermee speelt Baobab in op de groeiende behoefte van reizigers naar innerlijke rust, ervaring en afwijken van routine. In de nieuwe reisbrochure ‘ Fair weg met Baobab Reizen 2009/2010’ laat Baobab zien dat je ook bij verzorgde rondreizen langzaam kunt genieten. Het Slow Travel concept houdt in dat je individuele keuzes kunt maken voor rust, verdieping en intenser contact met bevolking en natuur doordat je net wat langer op een plek blijft dan reizigers die alleen zo veel mogelijk highlights willen zien. Zo kun je bijvoorbeeld een dagje langer bij de Swazi’s in Zuid-Afrika blijven of op je eigen tempo een vulkaan beklimmen.
Fairtravel: handen uit de mouwen
Fairtravel is een opkomende trend. Je maakt dan een groeps- of rondreis en combineert dit met enkele dagen werken aan projecten. Samen met lokale bewoners wordt er gewerkt aan projecten die inspelen op hun omstandigheden. Dat kan variëren van lesgeven tot eten koken voor weeskinderen. Bron: Kosmetiek, nr. 12, p. 4; 1 1/2 p. (december 2008) Bron: Fair weg met Baobab Reizen brochure 2009/2010 AO ELLE Reizen 019
H3
Vervolg fairtravel: Zo doet de reiziger iets goeds terug voor de bevolking en leert het land op een andere manier kennen.
Internet: voorpret op het web
Steeds meer mensen boeken de vakantie online. Uit onderzoek van NBTC-NIPO Research blijkt dat vooral eenvoudige zon- en strandvakanties steeds vaker zonder reisbureau geboekt worden. Van de verre reizen werd vorig jaar 30% bij een reisbureau geboekt. Maar liefst 62% van de vakantiegangers geeft op dit moment al aan het zoeken naar reizen via internet als een leuke tijdsbesteding te beschouwen. De opkomst van interactieve travelwebsites zoals zoover.com waar ook beoordelingen opgezet kunnen worden helpen mee aan het succes van online boekingen.
Luxe: en wel met een privé kok
Nederlandse reizigers verlangen steeds meer luxe zoals een upgraded kamer, een wellnessbehandeling of een vakantievilla met privé-kok. Ad Schalekamp, directeur van NBTC-Nipo Research, stelt dat er in 2007 134.000 vakanties waren met een totale reissom van minimaal 2.500 euro per persoon. Het grootste deel betreft echter een rondreis, en dat is niet perse een luxe vakantie. Vorig jaar waren er circa 65.000 vakanties waarbij dagelijks per persoon meer dan tweehonderd euro aan vakantieuitgaven werden gedaan. In de meeste gevallen betrof het een stedenreis. Mirelle Bergenhenegouwen, sales manager bij Odysseus, merkt ook dat de vraag naar luxe toeneemt. Bij Odysseys doen vakanties naar Mauritius, Dubai en de Malediven het erg goed.
Stedentrips: blijven altijd
Steeds meer mensen kiezen voor het principe vaker, maar korter op vakantie. Stedentrips sluiten hier perfect bij aan. Op het internet circuleren verschillende top tien lijsten van de populairste bestemmingen. De lijst hieronder is gebaseerd op gegevens van Surprise Tickets bezoekers in 2009 1) New York 2) Parijs 3) Londen 4) Barcelona 5) Rome 6) Istanbul 7) Berlijn 8) Antwerpen 9) Athene 10) Praag Wereldsteden: Regeringsadviseur Simon Anholt publiceert elk jaar een lijst van de meest populaire wereldsteden. Anholt rangschikt steden en landen naar de sterkte van hun ‘merk’. Bron: Reisrevue, nr. 25, p. 21; 2 1/2 p. (20-6-2008 020 AO ELLE Reizen
De veertig steden in het onderzoek worden beoordeeld op bekendheid, schoonheid, economische aspecten, veiligheid, levensstijl en levenskwaliteit. Enkele steden zijn: New York, Sydney, Barcelona, Toronto en Amsterdam en Berlijn.
Kredietcrisis: dichterbij op vakantie
De kredietcrisis treft ook de reisbranche, maar de branche ziet het niet als een bedreiging. Als mensen al minder op vakantie gaan, dan wordt vooral bezuinigd op de tweede of derde vakantie, blijkt uit de Travelscan van onderzoeksbureau GfK. Wel ziet de branche dat mensen die naar verre bestemmingen gingen nu vaker vliegen binnen Europa en mensen die met het vliegtuig naar Zuid-Europa gingen, nu de auto pakken.
Hieronder volgen enkele trends van Hilde Roothart van Trendslator uit Mood09 gaande over mobiliteit en reizen: MOVE
‘Ik hou van Holland’ is de trend van dit decennium. Maar dat neemt niet weg dat heel veel mensen huis en haard achterlaten om hun geluk elders te zoeken. Mensen verlaten om allerlei redenen voor korte of langere tijd hun vaderland. Het enige dat ze tegenhoudt, is de file. Studenten gaan op exchange, bouwvakkers uit het voormalige oostblok rijden in busjes heen en weer, expats worden van alle gemakken voorzien, senioren verblijven een groot deel van het jaar in het buitenland. Migratie is veel meer dan het leven van een stel vmbo-ers uit Allochtonië in de stad Damsko.
Trendslations
De wieltjes mogen weer gezien worden en mobiliteit als kernwaarde is terug van weggeweest. Aanbieders op het gebied van verkeer en vervoer, reizen en toerisme moeten erkennen dat mobiliteit een manier is om je identiteit vorm te geven. De eisen op het gebied van comfort, service en design nemen enorm toe. Van globetrotters tot couch surfers, voor iedere doelgroep is er een passende reisgids, vervoermiddel, travel bag, hotelovernachting en kinderwagen.
H3
CONCLUSIE HOOFDSTUK 3 Vakantie
Nederlanders hebben vaak één lange hoofdvakantie (2 à 3 weken) en een aantal reizen van kortere duur. Dit kunnen stedentrips binnen Europa zijn of daarbuiten. Een weekendje New York is allang niet gek meer.
De reismarkt is groot
Er wordt ontzettend veel geschreven over reizen zowel online als in print. Je hebt de algemene bladen, de specialisatiebladen en de dagbladen. Daarnaast zijn er talloze reisgidsen over een heel continent of per land te vinden. Ook de televisie toont een scala aan reisprogramma’s. Internet speelt een grote rol in de reisbranche. Men boekt zijn reis steeds vaker via het internet. Er zijn talloze sites te vinden waar content en beoordelingen worden geplaatst. Mede door de komst van deze sites zoals zoover.com is het aantal boekingen via internet toegenomen.
Ieder individu een eigen reis
Een belangrijke ontwikkelingen is dat er steeds meer wordt gekeken naar de wensen van het individu. Voor iedere doelgroep is er een passende reisgids, een op maat gemaakte reis of een gespecialiseerd reisbureau. Er is een nieuwe manier van luxe ontstaan. Luxe is niet meer op je wenken bediend worden in een groot en onpersoonlijk all inclusive resort. Nee luxe is dat ene speciale hotelletje waar alle kamers van elkaar verschillen en persoonlijk zijn gemaakt. Een andere grote trend is de sociale . Mensen willen iets terug doen voor de maatschappij en de bevolking leren kennen. Naast de highlights willen ze echte emotie en originele trips maken. De fairtravel trend speelt hierop in.
Een momentje voor jezelf
Wellness en tijd voor jezelf spelen een steeds grotere rol, weg uit de sleur en tijd nemen voor jezelf. Er worden steeds meer wellnessreizen aangeboden. Of het nou thermale baden in Zwitserland zijn of yogareizen in Thailand, wederom is er voor ieder individu iets te vinden. Stedentrips zijn nog altijd populair. Zowel binnen als buiten Europa. Op het internet zijn talloze top tien lijsten te vinden. Enkele steden die het goed doen zijn: Barcelona, New York, Berlijn, Amsterdam, Sydney en Kopenhagen. Zij scoren ook hoog in de lijst van regeringsadviseur Simon Anholt. Hij rangschikt elk jaar veertig steden naar de sterkte van hun ‘merk’.
Wat wordt er meegenomen naar Elle Reizen: Elle Reizen zal vallen onder de algemene bladen, omdat ze over steden en landen over de hele wereld schrijft. Elle Reizen zal haar onderwerpen zorgvuldig uitkiezen, passend bij de belangrijkste ontwikkelingen en de behoeften van de doelgroep. Daarbij zal gekeken worden naar de trends en het aantal vakanties. Zo zal Elle Reizen inspelen op de hoofdvakantie en op de kleinere vakanties en trips. Elle Reizen zal zowel over Europese als niet-Europese steden schrijven die te vinden zijn in de top twintig van Simon Anholt. De volledige lijst is als bijlage toegevoegd. Elle Reizen zal inspelen op de trends die passen bij de doelgroep. Zo zal authenticiteit, luxe en kleinschaligheid een grote rol gaan spelen. Aan de andere kant zal er aandacht besteed worden aan groene bestemmingen, fair travel en wellness.
AO ELLE Reizen 021
H4
4) CONCURRENTIE ANALYSE Hoofdstuk 4: Concurrentie analyse Aan de hand van hoofdstuk 2 is er voor Elle Reizen gekeken naar de grootste concurrenten in de reisbladenmarkt algemeen. De tijdschriften zullen met elkaar vergeleken worden aan de hand van de volgende criteria: - Een korte beschrijving van het magazine - De doelgroep - Onderwerpen - Vormgeving - Formaat, oplage, gemiddelde omvang en de prijs - Sterke en zwakke punten zowel in tekst als in beeld.
4.1 National Geographic Traveler, het magazine voor de wereldreiziger
De grootste groep bevindt zich in de hoogste welstandsklasse W1/W2 (60%). De National Geographic Traveler lezers genieten van het leven. Zo besteden ze meer t.o.v. andere mensen aan vakanties. Korte uitstapjes en stedentrips naar buitenlandse steden staan ook vaker op het programma. Hun interesse ligt ook bij kunst en cultuur, literatuur, economie/bedrijfsleven en personal&finance.
Onderwerpen:
Cultuur / kunst Internationaal Reizen / toerisme
Vormgeving:
National Geographic Traveler heeft een handig klein formaat, zodat het gemakkelijk in je tas past. De gele rand die de cover siert is uiterst herkenbaar. Het is als het ware het uitvergrote logo van National Geographic. De pagina’s zijn opgemaakt in twee kolommen en worden gescheiden door een zwarte lijn. De paginaranden bevatten eveneens lijnen. Er wordt veel gebruik gemaakt van witranden. Zowel tussen de foto’s als om de pagina’s heen. De algehele sfeer is rustig en zeker niet schreeuwerig. De foto’s zijn van hoogstaande kwaliteit. Het percentage tekst en beeld is ongeveer gelijk aan elkaar. Grote portretten worden afgewisseld met kleinere foto’s. Qua typografie worden er zowel van schreef- als schreefloze letters gebruik gemaakt. Het blad heeft een mannelijke touch. Voorbeeld spread:
National Geographic Traveler is - net als National Geographic magazine - een uitgave van de National Geographic Society. Traveler neemt de lezer mee naar de mooiste plekken ter wereld. Traveler doet verslag van exotische wereldreizen, bijzondere stedentrips en avonturen naar onontdekte bestemmingen. De verhalen zijn voorzien van praktische informatie, insidertips, overzichtelijke kaarten en mooie fotografie.
Doelgroep:
National Geographic Traveler wordt zowel door mannen (54%) als vrouwen (46%) gelezen. 59% van de lezers bevinden zich in de doelgroep 25-49 jaar. De lezers maken relatief vaak deel uit van één of twee persoonshuishoudens en wonen meest in zeer stedelijke gebieden.
Bron: http://www.genj.nl/traveler.php
022 AO ELLE Reizen
Sterk/Zwak Sterk: - - - -
De witranden om de pagina’s en tussen de foto’s De rustgevende vormgeving De hoogstaande fotografie Het formaat
Bron: HOI 2005, NOM Print Monitor (mei 2005-april 2006)
H4
Zwak: - - - -
Door de rustige vormgeving, kan het blad ook als niet spannend worden gezien Erg verticale vormgeving, te statisch Het blad richt zich puur en alleen op reizen Simpele typografie (vooral voor de koppen)
Frequentie: 4x per jaar Formaat: 208 x 267mm Oplage: 45934 Gemiddelde omvang: 132 pagina’s Prijs: 5,95 Euro
4.2 Living
Onderwerpen:
Culinair Cultuur / kunst Huis / tuin Mode / lifestyle Opinie / nieuws Reizen / toerisme Sport / recreatie De onderwerpen zijn onderverdeeld in: going back to our roots, smaak, feel good en travel.
Vormgeving:
Het blad is opgedeeld in katernen, elk katern wordt ingeleid met een illustratie en bijpassende tekst. Er wordt eveneens gebruik gemaakt van een verticaal streepje om kolommen te creëren. De foto’s van de reisbestemmingen zijn snapshot-achtig. Zo krijgt de lezer het idee dat zij erbij is. De typografie is speels. Er worden verschillende lettertypes gebruikt. Van handgeschreven tot strak en schreefloos. Het tijdschrift heeft een zeer vrouwelijke touch en de vormgeving van Living is gezellig te noemen. Voorbeeld spread:
Living is het tijdschrift over de leuke dingen van het leven. Het bevat een katern reisreportages (ver weg en dichtbij). Daarnaast besteedt het blad veel aandacht aan bijzondere winkeladressen, hotels en restaurants. Ook bevat het inspirerende interviews en mode- en beautyproducties, bijzondere huizen en hun bewoners. Plus veel nieuwsrubrieken over beauty, mode, wonen, boeken, uitgaan, eten en drinken.
Doelgroep:
Living-lezers genieten volop van het leven. Die positieve houding is belangrijker dan leeftijd. De doelgroep van Living verdient bovenmodaal, is goed opgeleid, heeft smaak zonder zich daarop voor te staan en een positieve levenshouding. In Living vinden ze artikelen waaruit ze ideeën opdoen die ze gebruiken om hun leven nog leuker te maken.. Bron: www.missmag.nl Bron: http://www.sanoma-uitgevers.nl/nl-web-Onze_merken-profielen-Living.php
Sterk/Zwak: Sterk - - - -
Het gebruik van verschillende soorten typografie, dit maakt het blad speels en vernieuwend Aandacht voor de man door middel van product pagina’s Naast reizen, een hoop aandacht voor andere relevante zaken voor de doelgroep De illustraties
Zwak -
Het is soms net iets teveel van het goede vooral qua vormgeving AO ELLE Reizen 023
H4
Vervolg Living:
Onderwerpen:
Zwak -
Vormgeving:
Doordat er zoveel aandacht wordt besteed aan talloze items, wordt nergens echt diep op in ge gaan
Frequentie: 8x per jaar Formaat: 230 x 275 Oplage: 72.337 Gemiddelde omvang: 164 pag Prijs: 5,95 Euro
4.3 REIZEN (ANWB), het grootste reisblad van Nederland
Reizen, vliegen, autovakanties/routes, stedenvakanties, cultuur, reisproducten, lifestyle, reizen & gezondheid, reizen culinair. Wat meteen opvalt is de schreeuwerige cover. Je zou verwachten dat het binnenwerk ook heel druk is, maar niets is minder waar. De vormgeving is zelfs een tikkeltje saai en oubollig te noemen. Her en der vallen er wat artikelen uit de toon en die zijn dan meteen weer schreeuwerig. De oubolligheid komt door het gebruik van de typografie. De broodtekst bestaat uit een zeer klassieke schreefletter. De koppen zijn strak en schreefloos, maar in een evenmin spannende letter. In REIZEN wordt een horizontale lijn boven aan de pagina geplaatst om de onderwerpen aan te geven. De foto’s zijn van goede kwaliteit, maar ze missen het wow-effect. De cover heeft een vrouwelijke touch en het binnenwerk een mannelijke. Voorbeeld spread:
REIZEN is het enige gespecialiseerde en praktische reisblad voor bijzondere bestemmingen voornamelijk in Europa, maar ook daarbuiten.
Doelgroep:
De lezers bestaan voor 48% uit mannen en 52% vrouwen in de leeftijd van 35-64 (62% van de lezers), welstand W1 W4. REIZEN lezers hechten aan enige zekerheid en comfort. De reportages richten zich zowel op de natuur als de cultuur. REIZEN Magazine besteedt speciale aandacht aan de leuke en luxe kanten van reizen, eten en drinken, bijzondere hotels en restaurants; maar ook aan digitale camera’s, reis-‘gadgets’ of de laatste mode uit Milaan. Een sterke lezer-bladbinding wordt gerealiseerd door recensies van boeken, lezersacties, productnieuws en lezersarrangementen. Bron: www.reizen.nl 024 AO ELLE Reizen
Sterk/Zwak
Sterk: - De interactie met de lezer, door middel van prijs vragen en dergelijke - De praktische tips Zwak: - - - - -
De saaie vormgeving De oubollige uitstraling Het gebruik van de typografie De schreeuwerige cover die niet strookt met het binnenwerk Prijs/kwaliteitverhouding, REIZEN is het duurst van allemaal en ziet er het goedkoopst uit.
H4
Frequentie: 11 x per jaar, juli/augustus is dubbelnummer Formaat: 215 x 275 l Oplage: 55624 Gemiddelde omvang: 115 pagina’s Prijs: 6,25 Euro
Doelgroep:
4.2 Columbus
Onderwerpen:
Columbus richt zich op jonge mannen en vrouwen van 25 45 jaar, boven modaal en stedelijk. Columbus is voor deze doelgroep een inspiratie- en ideeënbron voor de periode tussen de verschillende reizen in. Ver weg, citytrips, ongerept Europa, achtergrondinformatie en meeneemkaarten.
Vormgeving:
Columbus is het enige glossy reismagazine op de Nederlandse bladenmarkt. De vormgeving is druk, maar past goed bij de ontdekkende doelgroep. Volle productpagina’s worden afgewisseld met lange, rustige fotoreportages met paginagrote foto’s. De afwisseling is goed. Columbus heeft een zeer mannelijke vormgeving en maakt gebruik van mannelijke kleuren – veel blauw-. De typografie is strak. Schreef- en schreefloze letters worden met elkaar afgewisseld. Het papier is wat dikker, waardoor het tijdschrift een luxe uitstraling krijgt. Voorbeeld spread:
Columbus is een kwartaalblad voor de reiziger die op zijn vakanties probeert de niet al te platgetreden paden te bewandelen. De lezer van Columbus is op zoek naar bestemmingen waar het massatoerisme nog niet is doorgedrongen en is zowel op zoek naar sfeer en authenticiteit als naar avontuur. Columbus laat de lezer wegdromen naar de mooiste plekken ter wereld en combineert dit met praktische informatie. De bestemmingen van Columbus kunnen ver zijn maar ook binnen Europa. Door het off-the-beatentrack karakter van het blad en de relatief jonge stedelijke doelgroep straalt het blad een bepaalde hipheid uit, niet té, maar het is wel te herkennen als zodanig. Achterin het blad staat uitgebreide en gedetailleerde informatie over hotels, gidsen, websites die je met het plannen en voorbereiden van je reis kunnen helpen. Columbus is een glossy magazine van ca. 188 pagina’s en wijkt hierin sterk af van andere (reis)bladen. Verder zoekt men heel bewust en intensief naar nieuwe plekken en gaat men voor ontmoetingen met de lokale bevolking. Dit matcht volledig met de ontwikkeling op reisgebied.
Sterk/Zwak:
Sterk: - Zeer sterke fotografie, met groots wow-effect - Mooi glossy papier - Goed gebruik van typografie, veel afwisseling Zwak: - Zeer mannelijke vormgeving; - De reclames lijken soms teveel bij het blad te horen, dit kan verwarrend zijn Frequentie: 5x per jaar, formaat: 230 x 300, oplage: 43000, gemiddelde omvang: 184, prijs € 5,95
Bron: www.columbusmagazine.nl/over_columbus.html AO ELLE Reizen 025
H4
CONCLUSIE HOOFDSTUK 4 Nederland tijdschriftenland
Nederland is met circa 5000 titels één van de grootste bladenlanden ter wereld. Het is dan ook niet zo gek dat er een ruime sortering reistijdschriften op de markt is. Voor Elle Reizen is er geen directe concurrent. Een glossy travelmagazine gericht op de Elle vrouw bestaat nog niet. Columbus is het eerste glossy reisblad, maar vooral gericht op de man. De onderwerpen zijn actief en gaan bijvoorbeeld over duiken met haaien. De meeste reisbladen hebben een mannelijke touch en zijn stoer en actief. Het tijdschrift Living is concurrerend omdat het meer te bieden heeft dan alleen reizen, zoals mode en beauty. Living heeft elke uitgave een groot katern geweid aan reizen maar het is niet het hoofdonderwerp zoals reizen dat bij Elle Reizen is. Qua vormgeving zal er voor Elle Reizen vooral gekeken worden naar Elle en Elle Eten. Elle Reizen kijkt niet sterk naar de vormgeving van andere reisbladen. Qua fotografie zal Elle Reizen voor hoogstaand gaan net zoals National Geographic Traveler en Columbus.
Wat wordt er meegenomen naar Elle Reizen: - - - - - - -
Gebruik maken van witranden Een glossy, vrouwelijke uitstraling Interactie met de lezer door middel van o.a. lezersaanbiedingen Afwisselend gebruik van strakke, vernieuwende typografie Praktische tips Hoogstaande fotografie De advertenties zo plaatsen dat ze het beste tot hun recht komen
026 AO ELLE Reizen
BRONNENLIJST Bronnenlijst ANVR: Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen www.anvr.nl ANHOLT CITY BRAND INDEX: The Anholt City Brand Index, 2007 BN De Stem: 21 februari 2009 zaterdag, Roosendaal / Bergen op Zoom Editie; Breda / Oosterhout / Etten-Leur / Moerdijk Editie; Etten-Leur Moerdijk Editie: Goedkoop funshoppen in Engeland Elle: www.elle.nl www.hachette.nl http://nl.wikipedia.org/wiki/Elle HOI 2005, NOM Print Monitor (mei 2005-april 2006) Living Bron: www.missmag.nl Bron: http://www.sanoma-uitgevers.nl/nl-web-Onzem _ erken-profielen-Living.php ANWB Reizen www.reizen.nl Columbus Magazine Bron: http://www.columbusmagazine.nl/overc_olumbus.html Bron: http://www.columbusmagazine.nl/overc_olumbus.html National Geographic G&J Nederland: National Geographic Traveler Mediabrochure http://www.genj.nl/traveler.php Geschiedenis TV: Kamperen, een elitaire aangelegenheid: http://geschiedenis.vpro.nl/programmas/2899536/afleveringen/12286389/items/12423793/ Landloperij, bewijs van goed gedraghttp://geschiedenis.vpro.nl/programmas/2899536/afleveringen/12286389/ items/12423889/ Klaar voor ’t Kamp, de eerste ANWB-kampeercursus http://geschiedenis.vpro.nl/programmas/2899536/afleveringen/12286389/items/12423891/ Kampeerpaspoort, ‘stijlvol kamperen’ http://geschiedenis.vpro.nl/programmas/2899536/afleveringen/12286389/items/12423893/ Beklemmende betutteling kamperen wordt stijlloos http://geschiedenis.vpro.nl/programmas/2899536/afleveringen/12286389/items/12423955/ Tekst en research: Laura van Hasselt Regie: Gerda Jansen Hendriks Elsevier:http://www.elsevier.nl/web/10228641/Nieuws/Internet-Gadgets/En-op-de-vijf-reisbureaus-verdwijnt-door-virtueleconcurrentie.htm vrijdag 27 maart 2009 15:34 Toeristen van de toekomst, BYLINE: Brenda van Osch, SECTION: THEMA; Blz. 12 Ed. 65 Nr. 1 januari 2009 AO ELLE Reizen 027
Fair weg met Baobab Reizen brochure 2009/2010 Kosmetiek, nr. 12, p. 4; 1 1/2 p. (december 2008) Reisrevue: reisvakblad: Reisrevue, nr. 11, p. 13; 1 p. (13-3-2009) ReisRevue nummer 23, 10 juni 2005/TNS NIPO Reisrevue, nr. 25, p. 21; 2 1/2 p. (20-6-2008)+
Literatuurlijst Literatuur: A. de Lathouder, Leven onder een linnen dak. Tachtig jaar kamperen in de NTKC (Utrecht 1992). M.F.A. Linders-Rooijendijk, Gebaande wegen voor mobiliteit en vrijetijdsbesteding. (Den Haag 1992). Een proefschrift over de geschiedenis van de ANWB in twee dikke delen. H. van Loon ed., 50 jaar Mentorkorps – Ledenhulpkorps (ANWB; Den Haag 1994). Hilde Roothart, Trendslator, MOOD 09 Quest special: waarom reizen we? Nr 16 –voorjaar 2009-05-12 National Geographic Handboek ecoreizen: reis om de wereld in 200 duurzame bestemmingen. Verantwoord op reis naar de mooiste plekken op aarde. Alastair Fuad-Luke Vogue entertaining+travel; Australië, Volume 34/nummer 1 Survival Handboek, Frans Timmerhuis Hu.man Holidays: vakantiedoeboek, Hans Ubbink
028 AO ELLE Reizen
BIJLAGEN Bijlagen: Top 20 meest populaire steden wereldwijd 2007 volgens de Anholt City Brand Index: Sydney Londen Parijs New York Rome Melbourne Barcelona Vancouver Amsterdam Montreal Toronto Berlijn Madrid Geneve Milaan Kopenhagen Stockholm Brussel Auckland Tokio
AO ELLE Reizen 029
