Advies klankbordgroep Hof te Berkel 30 juni 2011
2
Inhoud
I.
Inleiding
pag. 3
II.
Samenvatting van de aanbevelingen
pag. 4
III.
De werkwijze van de klankbordgroep
pag. 7
IV.
Nieuw zorgconcept als basis voor de nieuwbouw en ruimtelijke voorzieningen
pag. 9
V.
Het ruimtelijk concept
pag. 13
VI.
Vervolgtraject
pag. 18
Bijlagen (taakopdracht, samenstelling klankbordgroep en een plattegrond van het voorlopig stedenbouwkundig plan) pag. 19
3
I. Inleiding De gemeente Horst aan de Maas, de Zorggroep en CRA hebben besloten om gezamenlijk Hof te Berkel te realiseren. Op het terrein, ingeklemd tussen de Dr. Van de Meerendonkstraat, De Venloseweg en de Gasthuisstraat te Horst worden 100 woningen en appartementen en een zorggebouw voor 100 bewoners gebouwd. Het huidige verpleeghuis Elzenhorst, de zogenaamde verpleegstersflat/Hoge Horst, een achttal aanleunwoningen en zaal de Toeter, behorend bij het verzorgingshuis Berkele Heem, worden geamoveerd om plaats te maken voor de nieuwbouw. De overige bebouwing, waaronder verzorgingshuis Berkele Heem met 96 kamers, de Kuiperpleinflat met 48 appartementen voor senioren en de overige aanleunwoningen, worden (vooralsnog) gehandhaafd. Daarmee wordt invulling gegeven aan de zorgvisie, die voorziet in het scheiden van wonen, welzijn en zorg. Ouderen wonen zo lang mogelijk zelfstandig en in zo volwaardig mogelijke huisvesting in een zo normaal mogelijke woonomgeving. De zorg wordt naar de mensen toegebracht. Hof te Berkel is evenwel niet alleen bestemd voor ouderen of mensen met een beperking. Integendeel het wordt een nieuwe woonwijk, aansluitend op het oude centrum van Horst, waar ook gewoond wordt door mensen, die geen zorg nodig hebben, zowel oud als jong. De partners in Hof te Berkel hebben een klankbordgroep in het leven geroepen, waarin vertegenwoordigd zijn omwonenden, het Platform Gehandicapten Horst aan de Maas, de Werkgroep BTB/Agenda 22, de Huurdersvereniging NoordLimburg, de KBO, de Dorpsraad Horst en bewoners van Elzenhorst. Als voorzitter treedt op Arie Stas, oud-wethouder van de gemeente Horst aan de Maas. De taak van de klankbordgroep is als volgt omschreven: “De leden van de klankbordgroep zorgen voor input van lokale kennis, knelpunten m.b.t. het bestaande beleid en wensen en ideeën etc. t.a.v. het nieuwe bestemmingsplan Hof te Berkel”. “De klankbordgroep is primair een ‘denktank’ voor het planproces. De klankbordgroep heeft tevens een belangrijke adviserende rol. Meedenken en adviseren vraagt om een actieve houding”. De klankbordgroep heeft dus een adviserende functie. In dat kader hebben de partners in Hof te Berkel allereerst aan de klankbordgroep gevraagd te adviseren over het stedenbouwkundig plan en het zorgconcept. Hiernavolgend treft u het advies van de klankbordgroep aan over het stedenbouwkundig plan en het zorgconcept. Daarmee voldoet de klankbordgroep aan de eerste opdracht.
4
II. Samenvatting van de aanbevelingen Aanbevelingen met betrekking tot het zorgconcept Aanbeveling 1 Een kansrijke transformatie van de huidige voorzieningen/werkwijze naar de nieuwe situatie vereist een geleidelijke, planmatige aanpak. Bijzondere aandacht vraagt in dit verband: voldoende en adequate ondersteuning/begeleiding op maat door professionals en vrijwilligers van de bewoners Aanbeveling 2 Voor het kunnen houden van diverse (vraag gestuurde) activiteiten en ter bevordering van de integratie van bewoners in en buiten de wijk Hof te Berkel dient naar de mening van de klankbordgroep: a. een goede/flexibele indeling van de centrale ruimtes in het huidige Berkele Heem te worden gerealiseerd; b. prioriteit te worden gegeven aan “integratie van oud en jong” en het “van buiten naar binnen halen” van activiteiten;de klankbordgroep adviseert het concept uit te werken en vervolgens aan haar ter advisering voor te leggen; c. een plan van aanpak te worden gemaakt voor een geleidelijke overgang van aanbod- naar vraag gestuurde activiteiten en dit plan regelmatig te evalueren en zonodig passende maatregelen te nemen. Aanbeveling 3 Het is naar de opvatting van de klankbordgroep wenselijk in het nieuwe centrale zorgcomplex voor een kappersvoorziening en eventueel andere functies een ruimte van voldoende grootte te reserveren voor verhuur. Geadviseerd wordt ook een stilteruimte te realiseren in het nieuwe complex.
Aanbeveling 4 De klankbordgroep adviseert te bevorderen dat voor de (doelstelling van de) “Vrienden van Elzenhorst” tijdig vervangende (opslag)ruimte wordt gevonden. De gemeente Horst aan de Maas zou kunnen worden gevraagd behulpzaam te zijn bij het vinden van passende ruimte.
5
Aanbeveling 5 De klankbordgroep is van mening dat om redenen van wonen-welzijn-zorg en exploitatie de woonvoorzieningen c.a. in Berkele Heem en Kuiperpleinflat op zo kort mogelijke termijn up to date dienen te worden gemaakt. Daartoe wordt een klemmend beroep gedaan op de gemeente Horst aan de Maas om in goed overleg met de eigenaar (Wonen Limburg) en de hoofdhuurder (Zorggroep) van het gebouw de haalbaarheid hiervan expliciet te onderzoeken. Aanbevelingen m.b.t. het ruimtelijk concept Aanbeveling 6 De klankbordgroep stemt in met het stedenbouwkundig concept en adviseert dat te realiseren conform het beeld en de uitstraling van de plannen De Woerd, Opbuuren Dorp, Bemmel en Doesburg.
Aanbeveling 7 De klankbordgroep adviseert te onderzoeken hoe de omliggende bebouwing (Berkele Heem, Kuiperpleinflat en aanleunwoningen) aangepast/ingepast kan worden aan/in Hof te Berkel. Aanbeveling 8 De klankbordgroep adviseert om de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig plan, alsmede de vormgeving en de situering van de gebouwen in goed overleg met de klankbordgroep en de omwonenden te laten plaatsvinden. De klankbordgroep wil straks graag over de concrete, uitgewerkte plannen een advies uitbrengen.
Aanbeveling 9 De klankbordgroep adviseert om in een nadere notitie het beleid met betrekking tot de borgen van de kwaliteit van het plan te verkennen, zowel bij de realisering als daarna, niet alleen met publiekrechtelijke, maar ook met privaatrechtelijke instrumenten.
Aanbeveling 10 De ontsluitingen van Hof te Berkel aan de Venloseweg, Gasthuisstraat en Dr. Van de Meerendonkstraat dienen naar het oordeel van de klankbordgroep uitnodigend en veilig vormgegeven te worden.
6
Aanbeveling 11 De klankbordgroep adviseert om haar, het Platform Gehandicapten en de Werkgroep Agenda 22 te betrekken bij de verdere uitwerking van het inrichtingsplan voor de openbare ruimte en het groen en haar een advies te laten uitbrengen over de uitgewerkte plannen. Aanbeveling 12 Geadviseerd wordt in of nabij het nieuwe plan een plek te zoeken voor de dierenweide. Aanbeveling 13 De klankbordgroep adviseert om een gedifferentieerd woningaanbod te realiseren in Hof te Berkel. Van groot belang is dat een woningcorporatie een substantieel deel van de woningen verwerft. Aanbeveling 14 De klankbordgroep is van mening dat het zeer wenselijk is dat er (een) modelwoning(en) wordt/worden ingericht en/of een proefopstelling voor de inrichting van woningen wordt opgesteld om ervoor te zorgen dat er een adequate inrichting van de woningen voor mensen met beperkingen gerealiseerd wordt.
7
III. De werkwijze van de klankbordgroep De klankbordgroep heeft allereerst de partners helderheid gevraagd over de kaders van het uit te brengen advies. Vanuit de Zorggroep is aangegeven dat het concept kleinschalig wonen als zodanig niet ter discussie staat. Het is staand beleid van de Zorggroep. Er is wel ruimte voor de inbreng van ideeën over spreiding van de doelgroepen in Hof te Berkel, de vormgeving en de inrichting van de gebouwen en de omgeving. De Zorggroep is immers eigenaar van een deel van het gebouwd en ongebouwd onroerend goed in het plangebied. Voor CRA als ontwikkelaar en de gemeente als regievoerder/eigenaar van de openbare ruimte ligt de hoofdstructuur van het plan vast. Daarbuiten staat men open voor ideeën, visies en suggesties over: de invulling van het plangebied in hoofdlijnen (ruimtelijk concept); het beeld-/kwaliteitsplan; de vormgeving van gebouwen en het gebruik van materialen; de inrichting van de openbare ruimte, o.a. groenplan, infra, gebruik van materialen. Verder geldt dat alles moet passen binnen de tussen partijen afgesproken financiële kaders. De klankbordgroep heeft vervolgens een plan van aanpak vastgesteld, waarin de werkzaamheden van de klankbordgroep geknipt zijn in drie fasen: a. Informatie Kennis nemen van het zorginhoudelijk concept o.a. door middel van een excursie met toelichting vanwege de Zorggroep naar Eldershome in Well en Boschdael in Reuver. Oriëntatie op het stedenbouwkundig en architectonisch concept middels een dagexcursie naar projecten, ontworpen door Mulleners & Mulleners, de architecten van Hof te Berkel. b. Inventarisatie en bespreking Na de oriëntatiefase formuleert de Klankbordgroep de onderwerpen en thema’s, waarvan de bespreking van belang is voor de advisering over het plan. Vervolgens worden de onderwerpen en thema’s inhoudelijk besproken in de Klankbordgroep, al dan n iet met ondersteuning van deskundigen van de betrokken partijen. c. Advies De Klankbordgroep komt tot een advies op basis van de inhoudelijke verkenningen van fase a en fase b.
8
Op 11 maart 2011 heeft de klankbordgroep een bezoek gebracht aan Eldershome in Well en Bösdael in Reuver. Op 18 maart werden de Mulleners-projecten De Woerd te Utrecht en het project in Aalten bezocht. Meerdere omwonenden van Hof te Berkel hebben aan deze excursie deelgenomen. Een delegatie van de klankbordgroep heeft op 11 april nog een bezoek gebracht aan het project Opbuuren te Maarn, De Woerd, het binnenstedelijk Mulleners-poject in Bemmel en een appartementenpomplex in Doesburg. Vervolgens heeft de klankbordgroep de bespreekpunten geïnventariseerd en besproken. Een avond is op lokatie in Berkele Heem over het zorgproject gesproken na een rondleiding in het gebouw, waarbij aanwezig waren de heer J. Aveskamp, regiodirecteur en mevr. H. Michels, activiteitenbegeleidster van de Zorggroep. Vervolgens is een avond gesproken over het ruimtelijk concept na een toelichting en presentatie door Ton Mulleners, architect . De bespreking vond plaats in aanwezigheid van de heer van der Heijden van CRA en de heer Th. Cox, projectleider van de gemeente. Tussentijds hebben de voorzitter en de secretaris van de klankbordgroep nog een gesprek gehad met de ‘Vrienden van Elzenhorst’ en een bezoek gebracht aan hun huidige lokatie in Elzenhorst. Ook hebben voorzitter, secretaris en de heer Poels, lid van de klankbordgroep, nog een bezoek gebracht aan Berkele Heem in aanwezigheid van de heer Aveskamp om een beeld te krijgen van het gebruik en de beschikbaarheid van de ruimten in Berkele Heem. Op grond van de kennis, opgedaan uit de stukken en verkregen door de excursies, de besprekingen en de toelichtingen op het plan, heeft de klankbordgroep in haar vergadering van 15 juni 2011 het conceptadvies vastgesteld. Het concept is vervolgens op 30 juni 2011 besproken met de partners van Hof te Berkel in aanwezigheid van de wethouders Leon Litjens en Birgit op de Laak, Theo Cox (allen gemeente), de heer Sjaak Aveskamp (Zorggroep) en de heer Hans van der Heijden (CRA Vastgoed), waarna de klankbordgroep het advies definitief heeft vastgesteld.
9
IV. Nieuw zorgconcept als basis voor de nieuwbouw en ruimtelijke voorzieningen De klankbordgroep heeft zich eerst georiënteerd op de beleidsvisie- en kaders van de Zorggroep betreffende het toekomstig zorgconcept, die de basis vormen voor de toekomstige gebouwelijke en ruimtelijke voorzieningen. Zorgvisie/toekomstig zorgconcept Uit onderzoeken naar de wensen van ouderen blijkt dat zij het liefst zo lang mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving willen blijven wonen. Dichtbij familie, vrienden en verenigingen. Verhuizing naar een verpleeg- of verzorgingshuis is ingrijpend en altijd uit noodzaak ontstaan. De verandering is nog ingrijpender wanneer partners daardoor gescheiden worden of wanneer familie slecht bereikbaar wordt. Er is een algemene behoefte om zo lang mogelijk een zelfstandig huishouden te hebben, met je eigen spullen om je heen. De Zorggroep Noord en Midden Limburg heeft gezocht naar manieren om dit waar te maken. In de praktijk worden rollen omgedraaid: niet de mensen naar de zorg halen maar de zorg naar de mensen toe brengen, de zogenaamde extramuralisering van de zorg. Het betekent dat de instellingen (traditionele verzorging- en verpleeghuizen) verdwijnen en dat er woningen worden gebouwd waar het mogelijk is alle zorg, van lichte ondersteuning tot en met zware verpleegzorg, te ontvangen. De bestaande situatie dat mensen moeten verhuizen wanneer hun zorgbehoefte toeneemt, moet zoveel mogelijk tot het verleden gaan behoren. Wonen en welzijn moeten voorop staan. Extramuralisering is niet eenvoudig en een forse breuk met het traditionele zorgconcept. Het is niet alleen een kwestie van nieuwe gebouwelijke voorzieningen, veel meer nog een verandering voor medewerkers in de zorg, cliënten, familieleden/mantelzorgers en vrijwilligers. De nieuwe woonwijk Hof te Berkel moet aansluiten bij en voorwaardenscheppend zijn voor deze ontwikkeling. De kwalitatieve vraag naar zorg zal in de komende decennia veranderen. Ouderen zijn steeds welvarender en mondiger en zullen meer de bestaande levensstijl willen voortzetten. Trefwoorden daarbij zijn: faciliteren wonen en welzijn, zorg op maat. Oriëntatie Zoals in hoofdstuk II is toegelicht, is bij de oriëntatie op de beleidsvisie en – kaders van de Zorggroep de volgende werkwijze gehanteerd: Presentatie door de heer Aveskamp, directeur regio Horst-Venray van de Zorggroep, betreffende uitgangspunten Hof te Berkel Bezoek aan recent gerealiseerde projecten, waar (grotendeels) volgens dit zorgconcept wordt gewerkt (Bösdael te Reuver en Eldershome te Well)
10
Ook de situatie in het te handhaven gebouw van verzorgingshuis Berkele Heem, in het bijzonder de restaurant-/recreatieruimtes, is expliciet in ogenschouw genomen. Vervolgens zijn aandachtspunten geïnventariseerd en is in een dialoog met vertegenwoordigers van de Zorggroep op onderdelen een nadere toelichting verkregen en zijn vragen beantwoord. Aan de hand van deze uitgebreide oriëntatie komt de klankbordgroep tot de volgende bevindingen en aanbevelingen. Zorgconcept algemeen Het zorginhoudelijk concept, waarbij wonen en welzijn voorop staat en de zorg op vraag gestuurde wijze wordt verleend spreekt zeer aan. Zoals ook Bösdael in Reuver en andere soortgelijke projecten hebben geleerd, is e.d. fundamentele wijziging ingrijpend voor bewoners/cliënten, medewerkers en organisatie. Tegen die achtergrond is een groot punt van zorg of voldoende en adequate ondersteuning op maat door professionals en vrijwilligers kan worden geboden. Een geleidelijke, planmatige overgang van de huidige voorzieningen/werk-wijze naar de nieuwe situatie is naar de mening van de klankbordgroep een strikte voorwaarde. Met betrekking tot de groepswoningen (PG) wordt aandacht gevraagd voor voldoende grootte van de zit-/slaapkamers. Ter illustratie: de kamers in Eldershome te Well werden als (te) klein ervaren; de badkamer relatief (te) groot. Aanbeveling 1 Een kansrijke transformatie van de huidige voorzieningen/werkwijze naar de nieuwe situatie vereist een geleidelijke, planmatige aanpak. Bijzondere aandacht vraagt in dit verband: voldoende en adequate ondersteuning/begeleiding op maat door professionals en vrijwilligers van de bewoners. Activiteiten in Hof te Berkel nu en straks Onderkend wordt dat de centrale ruimtes in het huidige Berkele Heem en de geplande buurtkamers in de nieuwbouw op zich fysiek voldoende soelaas bieden voor diverse activiteiten. Voor het kunnen houden van diverse (vraag gestuurde) activiteiten en ter bevordering ook op dit gebied van integratie tussen bewoners in en buiten de wijk Hof te Berkel, is een goede/flexibele indeling van bedoelde centrale ruimtes van groot belang. Grootschalige(r) activiteiten zijn aangewezen op bijvoorbeeld c.c. ’t Gasthoes. Het is wenselijk dit met de gemeente af te stemmen. Verder is het van groot belang dat de “integratie van jong en oud” en het “van buiten naar binnen halen van activiteiten” als concept nader wordt
11
uitgewerkt en concreet inhoud wordt gegeven. Daarbij dient met name ook aandacht gegeven te worden aan nieuwe activiteiten. In de klankbordgroep is bijvoorbeeld de suggestie gedaan een verbinding te leggen met de basisscholen: voorlezen door ouderen en andere activiteiten. Aanbeveling 2 Voor het kunnen houden van diverse (vraag gestuurde) activiteiten en ter bevordering van de integratie van bewoners in en buiten de wijk Hof te Berkel dient naar de mening van de klankbordgroep: a. een goede/flexibele indeling van de centrale ruimtes in het huidige Berkele Heem te worden gerealiseerd; b. prioriteit te worden gegeven aan “integratie van oud en jong” en het “van buiten naar binnen halen” van activiteiten;de klankbordgroep adviseert het concept uit te werken en vervolgens aan haar ter advisering voor te leggen. c. een plan van aanpak te worden gemaakt voor een geleidelijke overgang van aanbod- naar vraag gestuurde activiteiten en dit plan regelmatig te evalueren en zonodig passende maatregelen te nemen. Inrichting en indeling zorggebouw en aanpalende voorzieningen Diverse sociaal-medische voorzieningen, waarvan bewoners gebruik moeten (kunnen) maken, zijn in de nieuwe opzet niet meer inpandig/overdekt bereikbaar. De klankbordgroep onderkent dat dit past in het nieuwe zorginhoudelijke concept (wonen/welzijn/privacy). Dit vereist wel een goede en passende organisatie van de (planbare en niet-planbare) ondersteuning/begeleiding van de bewoners die daar van afhankelijk zijn. Het is wenselijk in het nieuwe centrale zorgcomplex een kappersvoorziening te hebben (ruimte in het huidige Berkele Heem is te klein voor de nieuwe situatie). Gevraagd wordt voor deze en eventueel andere functies( b.v. pedicure) een ruimte van voldoende grootte te reserveren voor verhuur op commerciële basis. Ook vraagt de klankbordgroep aandacht voor een stilteruimte in het nieuwe complex. Aanbeveling 3 Het is naar de opvatting van de klankbordgroep wenselijk in het nieuwe centrale zorgcomplex voor een kappersvoorziening en eventueel andere functies een ruimte van voldoende grootte te reserveren voor verhuur. Geadviseerd wordt ook een stilteruimte te realiseren in het nieuwe complex. In het huidige gebouw beschikken de ‘Vrienden van Elzenhorst’ permanent over plm. 400 m2 opslagruimte. Uit overleg met het bestuur van genoemde instelling is gebleken dat men er begrip voor heeft dat geen vervangende nieuwbouw hiervoor mogelijk is. Huur van ruimte voor het beoogde doel lijkt een passende oplossing te kunnen bieden. De klankbordgroep verzoekt vooral
12
de gemeente Horst aan de Maas om de Vrienden van Elzenhorst behulpzaam te zijn bij het vinden van die passende ruimte. Aanbeveling 4 De klankbordgroep adviseert te bevorderen dat voor de (doelstelling van de) “Vrienden van Elzenhorst” tijdig vervangende (opslag)ruimte wordt gevonden. De gemeente Horst aan de Maas zou kunnen worden gevraagd behulpzaam te zijn bij het vinden van passende ruimte.
Zorgconcept / de houdbaarheid van de gebouwelijke situatie van Berkele Heem en de Kuiperpleinflat in de nabije toekomst De huidige gebouwen van Berkele Heem en de Kuiperpleinflat voldoen qua zorgconcept en gebouwelijk (zit-/slaapkamers incl. keukenblok en natte cel: 24 m2 resp. 27 m2) niet meer aan redelijk te stellen eisen. De vrees bestaat dat na realisering van de nieuwbouwwijk Hof te Berkel de appartementen in Berkele Heem en Kuiperpleinflat geleidelijk niet meer verhuurbaar zullen blijken te zijn i.c. leegstand zal ontstaan. Een positieve ontwikkeling in dit verband kan zijn het voornemen van de Zorggroep om kantoorfuncties in Berkele Heem onder te gaan brengen. Dit kan de kans op een algehele renovatie van dit qua zorgconcept zeer gedateerde gebouw aanzienlijk vergroten. Een kans die zich waarschijnlijk in de nabije toekomst niet snel weer zal voordoen. De klankbordgroep is van mening dat om reden van wonen/welzijn/zorg en uit exploitatie-overwegingen alsnog getracht moet worden een technische/bouwkundige oplossing te onderzoeken, waardoor de woonvoorzieningen c.a. in Berkele Heem en Kuiperpleinflat binnen zo kort mogelijke termijn up to date worden gemaakt. Daartoe doet zij een klemmend beroep op de gemeente Horst aan de Maas om in goed overleg met de eigenaar van beide gebouwen (Wonen Limburg) en de hoofdhuurder van Berkele Heem (Zorggroep) de haalbaarheid expliciet te onderzoeken. Aanbeveling 5 De klankbordgroep is van mening dat om redenen van wonen-welzijn-zorg en exploitatie de woonvoorzieningen c.a. in Berkele Heem en Kuiperpleinflat op zo kort mogelijke termijn up to date dienen te worden gemaakt. Daartoe wordt een klemmend beroep gedaan op de gemeente Horst aan de Maas om in goed overleg met de eigenaar (Wonen Limburg) en de hoofdhuurder (Zorggroep) van het gebouw de haalbaarheid hiervan expliciet te onderzoeken.
13
V. Het ruimtelijk concept De klankbordgroep heeft zich op het ruimtelijk concept van Hof te Berkel georiënteerd door kennis te nemen van de stedenbouwkundige schetsen en presentaties, een presentatie en toelichting door Ton Mulleners, ontwerper van het plan, en een excursie van de klankbordgroep aan de Mulleners-projecten in Aalten en De Woerd in Leidsche Rijn Utrecht. Een delegatie van de klankbordgroep heeft ook nog bezoeken gebracht aan Maarn, waar Mulleners + Mulleners het project Opbuuren Dorp realiseren, de binnenstad van Bemmel, waar één Mullenersproject is gerealiseerd en één in ontwikkeling is, en tenslotte een door Mulleners + Mulleners gerealiseerd groot wooncomplex in Doesburg. De klankbordgroep komt tot de volgende bevindingen. Het stedenbouwkundig concept De stedenbouwkundige opzet kenmerkt zich door traditionele architectuur, waarbij aansluiting wordt gezocht bij de oude bebouwing van Horst, met een variatie aan woningen en woningtypen, waarbij elke woning of complex zijn eigen individuele identiteit heeft. Bedacht dient te worden dat gegeven het programma niet alleen eensgezinswoningen gebouwd worden, maar ook een groot zorggebouw en enkele appartementencomplexen. Het plan is dus een mix van grote gebouwen en vrijstaande woningen en hoek- en tussenwoningen. In dat opzicht wijkt het af van andere plannen in Horst, maar sluit het wel aan op de typologie van de nu in het plan gebied aanwezige bebouwing. Alhoewel het plan redelijk intensief bebouwd wordt is er veel aandacht voor groen en handhaving van bestaande karakteristieke bomen. Het parkeren vindt grotendeels plaats op binnenhoven, waardoor de auto in belangrijke mate uit het straatbeeld wordt weggehaald. De uitstraling van het nieuwe woongebied is overtuigend en heeft de potentie deel te worden van het oude centrum van Horst en een woonomgeving te worden, waar oud en jong, gezonde mensen en zorgbehoeftige mensen, huurders en woningeigenaren een mooie plek kunnen vinden. Het plan straalt geborgenheid uit en biedt ruimte voor ontmoeting. De klankbordgroep is dan ook enthousiast over het stedenbouwkundig plan en de architectonische vormgeving. De referentiebeelden van De Woerd, Opbuuren, Bemmel en voor wat betreft het zorggebouw het project in Doesburg, spreken de klankbordgroep zeer aan. Het plan in Aalten spreekt de klankbordgroep minder aan met name vanwege de massieve uitstraling en de geknepen ligging.
14
Aanbeveling 6 De klankbordgroep stemt in met het stedenbouwkundig concept en adviseert dat te realiseren conform het beeld en de uitstraling van de plannen De Woerd, Opbuuren Dorp , Bemmel en Doesburg.
Berkele Heem, de Kuiperpleinflat en de aanleunwoningen De klankbordgroep heeft er kennis van genomen dat de omliggende bebouwing, te weten Berkele Heem, de Kuiperpleinflat en het grootste deel van de aanleunwoningen, gehandhaafd blijven. Zij is evenwel van mening dat na de realisering van de voorliggende plannen deze bebouwing zal detoneren. Gegeven het feit dat er geen perspectief is dat deze bebouwing op termijn zal verdwijnen zou het goed zijn te onderzoeken op welke wijze deze bebouwing ingepast zou kunnen worden in het plan. Daarbij kan voor Berkele Heem en de Kuiperpleinflat gedacht worden aan een aanpassing van de gevels in de stijl van het nieuwe Hof te Berkel, een en ander in combinatie met een interne aanpassing en verbouw, zoals hiervoor bepleit. Ton Mulleners heeft bij gelegenheid van de presentatie aan de klankbordgroep aangegeven dat graag te willen bekijken. Voor wat betreft de aanleunwoningen vraagt de klankbordgroep aandacht voor een passende afscherming/vormgeving van de overgang naar de nieuwe bebouwing. Aanbeveling 7 De klankbordgroep adviseert te onderzoeken hoe de omliggende bebouwing (Berkele Heem, Kuiperpleinflat en aanleunwoningen) aangepast/ingepast kan worden aan/in Hof te Berkel. De relatie naar de bestaande bebouwing aan de Dr. Van de Meerendonkstraat en de Venloseweg Door de buurtbewoners de de Dorpsraad Horst zijn er zorgen uitgesproken over de hoogte van de gebouwen van Hof te Berkel en de afstand daarvan tot de woonbebouwing aan de Dr. Van de Meerendonkstraat en de Venloseweg. Ook de afstand tot de bomen aan de Dr. Van de Meerendonkstraat is onderwerp van gesprek geweest. De klankbordgroep, daarin gesteund door omwonenden die deel hebben genomen aan de excursie naar De Woerd en Aalten, is van mening dat de hoogte van de bebouwing en de situering aan de bestaande wegen, niet problematisch hoeft te zijn, mits het ontwerp van de gebouwen en de situering daarvan zorgvuldig en met oog voor de belangen van de omwonenden wordt vormgegeven. Essentieel daarbij is ook het beeld en de uitstraling van de gebouwen en met name dat deze overeenkomen met de beelden, die de klankbordgroep en de omwonenden/deelnemers aan de excursie hebben gekregen.
15
Omdat de vormgeving en de exacte situering nog moet plaatsvinden kunnen de klankbordgroep en de omwonenden pas een afgewogen oordeel geven aan de hand van de concrete plannen. De heer Mulleners heeft de klankbordgroep en de omwonenden uitgenodigd om in dialoog de plannen verder uit te werken. De klankbordgroep is enthousiast over dit aanbod en gaat er vanuit dat de partners in Hof te Berkel daarvoor de ruimte willen bieden. Aanbeveling 8 De klankbordgroep adviseert om de verdere uitwerking van het stedenbouwkundig plan, alsmede de vormgeving en de situering van de gebouwen in goed overleg met de klankbordgroep en de omwonenden te laten plaatsvinden. De klankbordgroep wil straks graag over de concrete, uitgewerkte plannen een advies uitbrengen. De borging van de kwaliteit van het plan De klankbordgroep heeft veel waardering voor het stedenbouwkundig plan. Daarin wordt veel aandacht besteed aan de uiterlijke vormgeving van woningen, appartementencomplexen en openbare ruimte. Na realisering van het plan komen de complexen en de woningen met hun buitenruimte in velerlei hand: de Zorggroep, een woningbouwcorporatie en veel particulieren. Als eigenaar hebben zij de vrijheid naar eigen inzicht en smaak wijzigingen aan te brengen in hun complex/woningen, tuinafscheidingen e.d. Dat wordt deels gereguleerd door de bepalingen van het bestemmingsplan en de vergunningsplicht voor een deel van de bouwkundige wijzigingen. Uit ervaringen elders (De Woerd, Brandevoort) blijkt dat dit instrumentarium onvoldoende is om de beoogde kwaliteit in stand te houden. In de genoemde plangebieden is dan ook een aanvullend instrumentarium ontwikkeld om de kwaliteit op langere termijn te waarborgen. De klankbordgroep is dan ook van mening dat het noodzakelijk is ook voor Hof te Berkel een aanvullend instrumentarium te ontwikkelen. Zij realiseert zich overigens dat er een redelijke balans dient te zijn tussen het belang van behoud van kwaliteit van het plangebied enerzijds en het belang van de eigenaren om naar eigen inzicht vorm te geven aan het complex/de woningen c.a. De klankbordgroep zou het op prijs stellen als deze problematiek en de daarin te maken keuzes worden uitgewerkt in een notitie, die de basis kan vormen voor de besluitvorming in deze. Aanbeveling 9 De klankbordgroep adviseert om in een nadere notitie het beleid met betrekking tot de borging van de kwaliteit van het plan te verkennen, zowel bij de realisering als daarna, niet alleen met publiekrechtelijke, maar ook met privaatrechtelijke instrumenten.
De openbare ruimte en het groen De klankbordgroep kan zich verenigen met de uitgangspunten en de voorlopige vormgeving van het groen en de openbare ruimte in het stedenbouwkundig plan.
16
De aandacht voor het behoud van bestaande karakteristieke bomen, het vormgeven van het parkeren door dat te situeren in achterhoven en het creëren van ontmoetingsruimte spreekt zeer aan. In de besprekingen in de klankbordgroep en met belanghebbenden komt echter wel de zorg naar voren voor een goede inrichting en materiaalkeuze voor de openbare ruimte. Gehandicapten hebben te vaak moeten ervaren dat de openbare ruimte onvriendelijk is voor rolstoelgebruikers en visueel gehandicapten. De klankbordgroep wil daarvoor dan ook expliciet aandacht vragen. Alhoewel asfalt gelet op de toegankelijkheid een voor de hand liggende keuze zou zijn is de klankbordgroep van mening dat de gewenste uitstraling van het woongebied tot een andere keuze zou moeten leiden. De kwaliteit van de openbare ruimte is immers evenzeer belangrijk. Een voorbeeld van een goed ingerichte openbare ruimte is Bösdael in Reuver. Om de levendigheid van Hof te Berkel en te bevorderen dat de wegen van Hof te Berkel ook gebruikt worden voor langzaam verkeer van en naar het Horster erf en aanpalende bestemmingen, zoals het Gasthoes, het zwembad en de sporthalte stimuleren dienen de ontsluitingen van Hof te Berkel aan de Venloseweg, Gasthuisstraat en Dr. Van de Meerendonkstraat naar het oordeel van de klankbordgroep uitnodigend en veilig te zijn om In de klankbordgroep is zijdens de vertegenwoordigers van de partners in Hof te Berkel aangeboden het Gehandicapten platform, de werkgroep Agenda 22 en de klankbordgroep te betrekken bij nadere sessies over de invulling van het groen en de openbare ruimte. De klankbordgroep juicht dat toe en nodigt de partners uit dat concreet vorm te geven. Een apart punt van aandacht is nog de dierenweide. De huidige dierenweide is een zeer gewaardeerd onderdeel van het plangebied, zoals dat nu is ingericht. Het verschaft de bewoners van het huidige plangebied, hun familie en de omwonenden veel voldoening. Het is dan ook van belang deze voorziening een plek te geven in het nieuwe Hof te Berkel. Gevraagd wordt om dit bij de verdere uitwerking van het plan concreet inhoud te geven. De klankbordgroep zou het op prijs stellen in de gelegenheid gesteld te worden een advies uit te brengen over de concrete plannen m.b.t. de openbare ruimte en het groen. Aanbeveling 10 De ontsluitingen van Hof te Berkel aan de Venloseweg, Gasthuisstraat en Dr. Van de Meerendonkstraat dienen naar het oordeel van de klankbordgroep uitnodigend en veilig vormgegeven te worden. Aanbeveling 11 De klankbordgroep adviseert om haar, het Platform Gehandicapten en de Werkgroep Agenda 22 te betrekken bij de verdere uitwerking van het inrichtingsplan voor de openbare ruimte en het groen en haar een advies te laten uitbrengen over de uitgewerkte plannen.
17
Aanbeveling 12 Geadviseerd wordt in of nabij het nieuwe plan een plek te zoeken voor de dierenweide.
Volkshuisvestingaspecten Het is belangrijk dat Hof te Berkel een wijk wordt, waar iedereen kan wonen. Daarom is het belangrijk dat er voldoende differentiatie is in woningen: goedkoop en duur, huur en eigendom, woningen voor zorgbehoeften en woningen voor gezonde mensen en jongeren. Het is daarom van belang dat er goed gekeken wordt naar de woningdifferentiatie. Ook is het belangrijk dat naast de Zorggroep een woningcorporatie een substantieel deel van de woningen in eigendom heeft: enerzijds om ervoor te zorgen dat er voldoende betaalbare huurwoningen beschikbaar zijn en anderzijds om de mogelijkheid te hebben om woningen toe te wijzen aan mensen, voor wie het noodzakelijk en belangrijk is om in de buurt van de zorgvoorzieningen te wonen. Tijdens de excursies is het de klankbordgroep gebleken dat met alle aandacht die er is voor certificaten e.d. het toch in meerdere projecten niet gelukt is om woonruimte te realiseren, die beantwoordt aan primaire inrichtingseisen voor gehandicapten. Dat is uitermate teleurstellend en kostbaar. Bij het ontwerpen van de woningen in Hof te Berkel zou dat vermeden moeten worden. Het inrichten van een modelwoning en proefopstellingen zou dat waarschijnlijk kunnen voorkomen. Aanbeveling 13 De klankbordgroep adviseert om een gedifferentieerd woningaanbod te realiseren in Hof te Berkel. Van groot belang is dat een woningcorporatie een substantieel deel van de woningen verwerft. Aanbeveling 14 De klankbordgroep is van mening dat het zeer wenselijk is dat er (een) modelwoning(en) wordt/worden ingericht en/of een proefopstelling voor de inrichting van woningen wordt opgesteld om ervoor te zorgen dat er een adequate inrichting van de woningen voor mensen met beperkingen gerealiseerd wordt.
18
VI. Vervolgtraject Met dit rapport zijn op hoofdlijnen qua zorgconcept, de vormgeving van de gebouwen en omgeving van de nieuwe wijk Hof te Berkel de bevindingen en aanbevelingen van de klankbordgroep weergegeven. De fase van vertaling van de visie en uitgangspunten op hoofdlijnen naar concrete plannen breekt nu aan. Daarbij kan in het bijzonder worden gedacht aan het ruimtelijk plan/bestemmingsplan, de vormgeving en indeling van de gebouwen, de invulling van de openbare ruimte, de infrastructuur e.d. Het ruimtelijk plan is thans nog zo globaal, dat pas bij de verdere uitwerking een goed beeld ontstaat en een eindadvies kan worden gegeven. De klankbordgroep wil ook graag in zijn algemeenheid betrokken blijven bij de concrete uitwerking en vertaling van het nieuwe zorgconcept in het plan Hof te Berkel en in het bijzonder bij het plan van aanpak van de omschakeling van de bestaande naar de nieuwe situatie De klankbordgroep acht het van belang, tegen de achtergrond van de rol die haar is toegekend in het planproces, om vroegtijdig betrokken te worden/blijven bij de bespreking van de conceptplannen op genoemde onderdelen. Zij wil graag in deze een actieve adviserende rol blijven vervullen.
Namens de klankbordgroep Hof te Berkel
Arie Stas, voorzitter
Bennie Oolthuis, secretaris
19
Bijlagen: 1. De taakopdracht van de klankbordgroep 2. De samenstelling van de klankbordgroep 3. een plattegrond van het voorlopig stedenbouwkundig plan
20
Bijlage 1 Taakopdracht Klankbordgroep plan Hof te Berkel Rol en werkzaamheden In het planproces is een belangrijke rol toebedacht aan een externe klankbordgroep. Deze bestaat uit partijen die belang hebben bij het nieuwe plan Hof te Berkel. Voorzitter van de klankbordgroep is Arie Stas. Doel klankbordgroep Kennisdrager De leden van de klankbordgroep zorgen voor input van lokale kennis, knelpunten m.b.t. het bestaande beleid en wensen en ideeën etc. t.a.v. het nieuwe bestemmingsplan Hof te Berkel. Meedenken Het is van belang om bevindingen en conceptplannen te bespreken met de klankbordgroep. Zitten we op het goede spoor, wat is er goed en wat vooral niet en vooral waarom ? Mobiliseren en spreken namens de achterbannen Naast de leden van de klankbordgroep kan een ieder actief meedenken in het planproces. De leden van de klankbordgroep kunnen en zullen gevoed moeten worden vanuit de achterban. Het is dan ook van groot belang dat vertegenwoordigers in de klankbordgroep geregeld terugkoppelen met hun achterban. Bevoegdheden en verantwoordelijkheden klankbordgroep De klankbordgroep is primair een ‘denktank’ voor het planproces. De klankbordgroep heeft tevens een belangrijke adviserende rol. Meedenken en adviseren vraagt om een actieve houding. Werkwijze Gedurende het planproces zullen op gezette tijden bijeenkomsten met de klankbordgroep worden belegd. Vooral in de aanloop naar een nieuw bestemmingsplan is een actieve en meer intensieve rol weggelegd voor de klankbordgroep. De resultaten van de klankbordgroep worden in de vorm van een advies aan de werkgroep vastgelegd. Het is aan de werkgroep om de adviezen te vertalen in het plan en een beslisnotitie uit te brengen aan de stuurgroep die hierop een besluit nemen. Kort samengevat: de klankbordgroep zal een adviserende maar geen instemmende rol krijgen.
Deelnemers in de klankbordgroep In de klankbordgroep zullen in eerste instantie de volgende partijen deelnemen; Dorpsraad Horst Vrienden van Elzenhorst Huurdersvereniging aanleunwoningen Agenda 22 (Toegankelijkheid) Gehandicaptenplatform K.B.O. Omwonenden
21
Van elke partij zullen maximaal twee personen vertegenwoordigd zijn in de Klankbordgroep. De cliëntenraad van De Zorggroep zal niet deelnemen aan de klankbordgroep. Zij zullen apart hun adviezen uitbrengen aan de stuurgroep. Tijdens de 1e info-avond van plan Hof te Berkel op 15 december 2010 kunnen de partijen kenbaar maken wie gaat deelnemen aan de Klankbordgroep.
22
Bijlage 2
Dhr/Mevr.
Voorletters
Naam
Organisatie/Bedrijf
Dhr. Mr. Dhr. Dhr.
A.A.C. B.A.M. W.
Stas Oolthuis Jenniskens
Dhr.
J.
Jacobs
Stg. Platform Gemeentelijk Gehandicaptenbeleid Horst aan de Maas
Dhr.
J.H.J.
Leunissen
C.C. Dhr.
T.
van Rens
Huurdersvereniging Noord-Limburg vestigingscommissie Horst Huurdersvereniging Noord-Limburg vestigingscommissie Horst
Mevr. C.C. Dhr.
P. B.
Levens Coenders
Dhr.
R.
Bos
Dhr. Mevr. C.C. Dhr. Mevr. Dhr.
G.J. T. H. M. T.
C.C. Mevr. Mevr.
R. N.
van de Klashorst Zegers-Verdellen Kuijpers van Rens Poels GreweldingerBeudeker Kleuskens
Mevr. Mevr. Dhr.
P.E.H. J. P.J.A.
Driessen-Janssen van de Pasch Duchateau
Functie Voorzitter klankbordgroep Secretaris klankbordgroep
Stg. Platform Gemeentelijk Gehandicaptenbeleid Horst aan de Maas
BTB Agenda 22 BTB Agenda 22
KBO KBO
Plaatsvervangend lid
Plaatsvervangend lid
Plaatsvervangend lid Bewoners Dr. van den Meerendonkstraat Bewoners Dr. van den Meerendonkstraat Plaatsvervangend lid Familie van Bewoner
KBO Regionale Commissie WWZ KBO Regionale Commissie WWZ Dorpsraad Horst
Plaatsvervangend lid
Verpleeghuis Elzenhorst
Bewoner Familie van bewoner Elzenhorst Bewoners Venloseweg
23
Bijlage 3
Zie afzonderderlijk bijgevoegd bestand
