Titelpagina
1
Inhoudsopgave Colofon
Pag. 4
Voorwoord
Pag. 5
1. Inleiding 1.1 Vraagstelling 1.2 Doelstelling en maatschappelijke relevantie
Pag. 6 Pag. 8 Pag. 8
2. 2.1 2.2 2.3
Operationalisering van de vraagstelling Definities van centrale begrippen Onderzoeksontwerp Opzet en uitvoering van het onderzoek
Pag. 11 Pag. 11 Pag. 12 Pag. 12
3. 3.1 3.2 3.3
Fase 1: Onderzoek binnen de Christelijke Hogeschool Ede Onderbouwing van de vraagstelling Conclusie Aanbevelingen
Pag. 14 Pag. 14 Pag. 14 Pag. 15
4.
Fase 2: Good Practices
Pag. 18
5.
Fase 3: Onderzoek binnen de HBO en MBO onderwijsinstellingen in Gelderland
Pag. 20
6.
Factsheet
Pag. 22
7.
Studiemiddag
Pag. 23
8.
Fase 4: Conclusie en aanbevelingen
Pag. 24
9.
Discussie
Pag. 30
10. Producten
Pag. 32
11. Literatuurlijst
Pag. 33
Bijlagen: Bijlage 1: Onderzoek binnen de Christelijke Hogeschool Ede Bijlage 1.1: Onderbouwing vraagstelling Bijlage 1.2: Conclusie Bijlage 1.3: Aanbevelingen Bijlage 1.4: Resultaten Bijlage 1.5: Grafieken Bijlage 1.6: Doelen van de minor Bijlage 1.7: Format onderzoek Bijlage 1.8: Lege enquête
Pag. 35 Pag. 36 Pag. 37 Pag. 38 Pag. 40 Pag. 43 Pag. 46 Pag. 49 Pag. 50
Bijlage 2: Uitgewerkte interviews van de HBO onderwijsinstellingen in Nederland. Interview 1: Avans Hogeschool ’S Hertogenbosch Interview 2: Hogeschool van Rotterdam Interview 3: Fontys te Eindhoven Interview 4: Fontys Hogeschool te Sittard Interview 5: Fontys Hogeschool te Tilburg Interview 6: Hogeschool Utrecht te Amersfoort Interview 7: Windesheim te Zwolle Interview 8: Hogeschool van Nijmegen Interview 9: Hogeschool van Nijmegen, Minor Huiselijk Geweld Interview 10: Hogeschool van Nijmegen, Systeem Gericht Werken
Pag. 5 Pag. 53 Pag. 62 Pag. 68 Pag. 69 Pag. 71 Pag. 72 Pag. 73 Pag. 81 Pag. 87 Pag. 88
2
Interview 11: Hogeschool van Nijmegen, CMV Interview 12: Hogeschool van Nijmegen, Pedagogiek Interview 13: Hogeschool van Nijmegen, CTO Interview 14: Hogeschool Utrecht te Amersfoort Interview 15: Noordelijke Hogeschool Leeuwarden Interview 16: Avans Hogeschool Breda
Pag. 89 Pag. 90 Pag. 91 Pag. 92 Pag.103 Pag.113
Bijlage 3: Gelabelde interviews Analysestap 1 Analysestap 2 Analysestap 3 Analysestap 4 Analysestap 5 Analysestap 6 Analysestap 7
Pag. 115 Pag. 123 Pag. 123 Pag. 123 Pag. 123 Pag. 123 Pag. 124 Pag. 124
Bijlage 4: Uitgewerkte interviews van de HBO en MBO onderwijsinstellingen binnen Gelderland Interview 1: ROC Rivor, pedagogisch medewerker niveau 4 Interview 8: ROC Aventus, Verpleegkunde Interview 9: ROC A12, Verpleegkunde Interview 10: Landstede Harderwijk, SMD Interview 11: Landstede Harderwijk, Verpleegkunde Interview 12: Rijn IJssel, Verpleegkunde
Pag. 125 Pag. 126 Pag. 127 Pag. 130 Pag. 132 Pag. 138 Pag. 140
Bijlage 5: De Factsheet
Pag. 144
Bijlage 6: De planning / Uren verantwoording
Pag. 145
3
Colofon Afstudeeronderzoek Christelijke Hogeschool Ede, Sociaal Pedagogische Hulpverlening Mei 2011 Geschreven door: Marjolein Rutterkamp Studente Sociaal Pedagogische Hulpverlening Oud Loosdrechtsedijk 256a 1231 NJ Loosdrecht T: 06 100 75 453 E:
[email protected] Martine Dijkstra Studente Sociaal Pedagogische Hulpverlening Overijsselselaan 4 9501 CG Stadskanaal T: 06 133 43 750 E:
[email protected]
Begeleider vanuit de Christelijke Hogeschool Ede: Andries Scherpenzeel Oude Kerkweg 100 6710 BB Ede www.che.nl T: 0318 69 63 00 E:
[email protected]
Begeleiders vanuit Spectrum Gelderland, Centrum voor Maatschappelijke Opvang: Thecla Brouwer Arnhemsestraatweg 19 6880 CA Velp www.spectrum-gelderland.nl T: 026 384 63 19 E:
[email protected] Ellen Beltman Arnhemsestraatweg 19 6880 CA Velp www.spectrum-gelderland.nl T: 026 384 63 22 E:
[email protected] Drs. Alexandra Bordewijk- de Vos Arnhemsestraatweg 19 6880 CA Velp www.spectrum-gelderland.nl T: 026 384 62 59 E:
[email protected] Met dank aan: Eelco Visser vanuit Spectrum Gelderland, Centrum voor Maatschappelijke Opvang. Arend ten Brinke vanuit de Christelijke Hogeschool Ede.
4
Voorwoord Voor u ligt een afstudeeronderzoek voor de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening aan de Christelijke Hogeschool Ede. Het betreft een onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van Spectrum en de Christelijke Hogeschool Ede. Daarnaast is er samengewerkt met de Hogeschool Utrecht, de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, Fontys Hogeschool, Avans Hogeschool, Rijn IJssel College, Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Arnhem Nijmegen, Windesheim, Graafschapcollege, ROC A12, ROC Rivor en ROC Aventus. Graag willen wij deze HBO en MBO onderwijsinstellingen bedanken voor hun medewerking aan dit onderzoek. Tevens willen wij onze afstudeerbegeleiders vanuit Spectrum; Thecla Brouwer, en vanuit de Christelijke Hogeschool Ede; Andries Scherpenzeel, bedanken voor hun begeleiding tijdens ons afstudeerproces. Wij hopen middels ons onderzoek en de daaruit voorkomende resultaten, de HBO en MBO onderwijsinstellingen handvatten te kunnen bieden met de resultaten van ons onderzoek.
Met vriendelijke groet, Marjolein Rutterkamp en Martine Dijkstra Ede mei 2011
5
1. Inleiding Samenwerking tussen Spectrum en de Christelijke hogeschool Ede. Dit afstudeeronderzoek komt voort vanuit een samenwerking tussen de Christelijke Hogeschool Ede en Spectrum Gelderland. Spectrum is een centrum voor maatschappelijke opvang en is tevens een adviesbureau en kenniscentrum voor de sociale sector in Gelderland. Verschillende instanties kunnen bij Spectrum terecht voor expertise omtrent jeugdbeleid, maatschappelijke participatie, gemeenschapsvoorzieningen, advies, trainingen, onderzoek, kennis en informatie. Ook helpt Spectrum gemeenten, overheden, organisaties en instellingen binnen Gelderland op weg bij de aanpak van maatschappelijke vragen zodat kinderen en volwassen, jongeren en ouderen actief deelnemen en zich thuis voelen in de samenleving. Spectrum streeft er ook naar om de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling onder de aandacht te brengen en aan te pakken. Recentelijk is gebleken dat er een stijgende lijn te zien is in de aantallen en in de voorvallen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Ook de Christelijke Hogeschool Ede houdt de ontwikkelingen rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling goed in de gaten. Het laatste jaar worden de studenten ook geschoold rond deze thema’s binnen de verbredingsminor huiselijk geweld die als keuzeminor wordt aangeboden aan alle vierdejaars studenten. Het gaat hier dus niet alleen om SPH studenten, maar ook om de andere 8 opleidingen die hier op school gehuisvest zijn. Daarnaast komt het in verschillende vakken naar voren en heeft het ook binnen de verdiepingsminor jeugdzorg een rol. De samenwerking die de CHE heeft met Spectrum heeft als doel om de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling beter te integreren. Wet meldcode. Met het oog op de invoering van de Wet Meldcode die volgend jaar ingevoerd zal worden, is de noodzaak om de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling onder de aandacht te brengen vergroot. Deze meldcode is verplicht en daarom is het belangrijk dat professionals binnen de zorgsectoren, weten hoe zij huiselijk geweld en kindermishandeling adequaat moeten signaleren en hoe zij moeten handelen en melden. Aangezien de Wet Meldcode nieuw is, zijn veel professionals niet geschoold in de kennis rondom het maken van een melding. Daarbij zijn veel professionals, die nu werkzaam zijn binnen de zorgsectoren, niet geschoold in de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling, aangezien deze thema’s eerder vooral achter de voordeur plaatsvonden. De betrokken personen in deze situaties durfden er vaak niet over te praten ook mede doordat er een taboe lag op het openbaar en bespreekbaar maken van huiselijk geweld en kindermishandeling. De hulpverleners kwamen hierdoor weinig tot niet in aanraking met huiselijk geweld en kindermishandeling, simpelweg omdat hen dit niet werd verteld en mede omdat zij niet wisten hoe zij dit moesten signaleren of aanpakken. Gebrek aan kennis. Hoe staat het tegenwoordig met de kennis van de (beginnende) professionals rondom het signaleren en handelen naar aanleiding van huiselijk geweld en kindermishandeling? Er bestaat een sterk vermoeden dat de professionals nog niet structureel geschoold worden op deze thema’s. Doordat veel professionals huiselijk geweld of kindermishandeling nog niet herkennen, blijven deze schrijnende situaties vaak bestaan. Daarentegen zijn er natuurlijk ook de professionals die wel ervaring hebben met de thema’s en die deze wel signaleren. Wat bij deze professionals echter vaak optreedt is handelingsverlegenheid. Hoe vaak zijn er in het nieuws verhalen voorbij gekomen van gezinnen waarin sprake was van huiselijk geweld en kindermishandeling en waarbij hulpverleners betrokken waren maar te laat of helemaal niet hebben ingegrepen. Dit laatste gebeurde vaak uit handelingsverlegenheid of het gebrek aan kennis om te handelen rond de melding. Opbouw onderzoek. Binnen ons onderzoek hebben we gewerkt met verschillende fases. Binnen deze fases hebben we steeds een andere omgeving onder de loep genomen met onze onderzoeksvraag in ons achterhoofd. Deze fases, de onderzoeksvraag en de resultaten die uit ons gehele onderzoek zijn gekomen kunt u in dit verslag terug vinden. We willen u laten zien hoe wij te werk zijn gegaan, wat we hebben onderzocht en wat daar is uit gekomen. Uit die onderzoeksresultaten zijn aanbevelingen voortgekomen en ook nog een drietal producten. Ook deze producten kunt u terugvinden in dit verslag.
6
Dit gehele onderzoeksverslag hebben wij, Marjolein en Martine, gezamenlijk uitgevoerd. Echter het onderzoek binnen de Christelijke Hogeschool Ede hebben wij binnen de minor kunnen uitvoeren waarbij we hulp hebben gekregen van Pauline Hout en Tram Nguyen. Dankzij hen hebben we een grote groep studenten kunnen benaderen. Dit onderzoeksverslag bestaat uit een groot aantal pagina’s. Echter is het voor u als lezer vooral interessant om te kijken naar de eerste hoofdstukken. In de verschillende hoofdstukken zullen wij regelmatig verwijzen naar een bijlage. Hier kunt u verdere informatie, resultaten en uitgeschreven interviews terugvinden.
7
1.1 Vraagstelling Vanuit de grotere opkomst van de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling binnen onze samenleving en vanuit het feit dat er een Wet Meldcode op korte termijn ingevoerd zal worden, is de volgende vraagstelling ontstaan: In hoeverre zijn de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling geïntegreerd binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen het HBO en MBO onderwijsinstellingen in Nederland. Onder zorgopleidingen verstaan wij dan de opleidingen, van zowel HBO als MBO onderwijsinstellingen, waarvan de studenten gaan werken binnen de zorgsector, als hulpverlener, verpleegkundige of docent (assistent) in het basis onderwijs. Zowel de Christelijke Hogeschool, Spectrum en wijzelf zijn van mening dat het belangrijk is om te onderzoeken in hoeverre deze studenten zijn geschoold omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Deze studenten zijn immers de (beginnende) professionals van de toekomst en moeten kennis en vaardigheden bezitten om juist te kunnen handelen wanneer zij in aanraking komen met huiselijk geweld en kindermishandeling.
1.2 Doelstelling en maatschappelijke relevantie Maatschappelijke relevantie. Het is van maatschappelijk belang dat professionals die binnen de verschillende zorgsectoren gaan werken, voldoende geschoold worden met betrekking tot het signaleren en handelen ten aanzien van huiselijk geweld en kindermishandeling. Het maatschappelijk belang ligt in de optimale zorg die hulpverleners kunnen bieden wanneer zij deze scholing hebben gehad. Hulpverleners kunnen huiselijk geweld en kindermishandeling op die manier adequaat signaleren en weten hoe zij adequaat moeten handelen en moeten melden. Daarnaast wordt in 2012 de Wet Meldcode ingevoerd waardoor ook scholing op dit gebied belangrijk is. De scholing omtrent deze meldcode zorgt ervoor dat de student bekend raakt met de huidige ontwikkelingen en daarnaar kan handelen. Waarom de keuze voor deze thema’s? Naar aanleiding van de minor ‘aanpak huiselijk geweld’, die wij in ons vierde jaar van de studie Sociaal Pedagogische Hulpverlening hebben gevolgd aan de Christelijke Hogeschool in Ede, zijn wij bekend geraakt met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Door de kennis die wij hebben opgedaan binnen deze minor zijn wij bekend geraakt met de omvang van de thema’s. Deze kennis was nieuw voor ons waardoor wij gemotiveerd zijn geraakt om ons meer te verdiepen in deze thema’s en hiermee aan de slag te gaan voor ons afstuderen. De thema’s sluiten ook aan bij de doelgroep waar wij in de toekomst mee willen werken. Beiden hebben wij de voorkeur voor het werken binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie waar we ook zeker in aanraking zullen komen met vormen van huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit was tijdens ons gehele onderzoek een motivatie om hard aan de slag te gaan De thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wij zijn het afgelopen jaar fulltime bezig geweest met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Daardoor zijn wij volledig bekend met de betekenis en inhoud van deze termen. Echter willen wij deze thema’s voor u nog even verduidelijken omdat deze regelmatig terug zullen komen in dit onderzoeksverslag. Huiselijk geweld De term huiselijk geweld heeft de volgende definitie:‘huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke- of familiekring van het slachtoffer wordt gepleegd. Hierbij wordt de persoonlijk integriteit aangetast’ De definitie van huiselijk geweld is erg breed. Het beslaat namelijk al het geweld wat in de huiselijke of familiekring wordt gepleegd. De term ‘geweld‘is ook heel breed en daarom kunt u hieronder de verschillende vormen van geweld vinden die vallen onder huiselijk geweld. Lichamelijke mishandeling Lichamelijke verwaarlozing Psychische mishandeling
8
Psychische verwaarlozing Seksuele mishandeling
Huiselijk geweld kent een grote omvang. Zo geeft de factsheet van Movisie die uitkwam in Mei 2011 aan dat ruim 9% van de Nederlandse bevolking de afgelopen vijf jaar in aanraking is gekomen met huiselijk geweld. In bijna 75% van de gevallen van ernstig huiselijk geweld ging het om lichamelijk geweld (65%) en seksueel geweld(8%)(Van der Veen & Bogaerts, 2010, p. 13 en 14). Uit een eerder onderzoek kwam naar voren dat 45% van alle vrouwen en mannen tussen de achttien en zeventig jaar ooit slachtoffer is geweest van huiselijk geweld, als kind, partner of ouder. Daarvan was 10% wekelijks slachtoffer. 10% is aangeraakt met ongewenste seksuele bedoelingen, 8% is gedwongen tot seksuele handelingen en 4% is verkracht (van Dijk, Flight, Oppenhuis & Duesmann, 1997). Ieder jaar worden 160.000 vrouwen het slachtoffer van een lichte vorm van lichamelijk en/of seksueel geweld, 30.000 vrouwen van ernstige vorm van lichamelijk en/of seksueel en 7.000 vrouwen worden het slachtoffer van zeer ernstig geweld Kindermishandeling. De term kindermishandeling heeft in tegenstelling tot de definitie van huiselijk geweld en veel uitgebreidere definitie namelijk: ‘kindermishandeling is 'elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel'. De universiteit van Leiden en de universiteit van Amsterdam hebben een grootschalig onderzoek gedaan naar de omvang van kindermishandeling. Uit dit onderzoek is naar voren gekomen dat er Jaarlijks 100.000 tot 160.000 kinderen het slachtoffer zijn van mishandeling. Jaarlijks zijn er 60 kinderen die overlijden als gevolg van deze mishandeling, dat is ruim 1 kind per week. Per schoolklas zijn er 1 tot 5 kinderen die in de knel zitten als het gaat om kindermishandeling. Naast de cijfers die bekend zijn over directe kindermishandeling is er ook een grote groep kinderen die getuige is van huiselijk geweld binnen hun familie of thuissituatie. Bij alle huiselijk geweld incidenten is er in 58% sprake van een gezinssituatie met kinderen tot 18 jaar oud. Daarbij gaat het veelal om jonge kinderen. Ook wordt er in de factsheet van Movisie vermeld dat bij ruim een kwart van de incidenten te kinderen daadwerkelijk getuige zijn geweest van het geweld. Noodzaak van onderzoek. Voordat wij gestart zijn met dit onderzoek was er bij ons nog niets bekend over in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geïntegreerd binnen het curriculum van de HBO en MBO zorgopleidingen in Nederland en met name in Gelderland. Het vermoeden bestond dat er meer scholing moet plaatsvinden rond deze thema’s. Dit vermoeden wij vanuit onze eigen ervaring aangezien wij, als wij de minor niet gevolgd zouden hebben, te weinig informatie zouden hebben over deze thema’s. Ook vanuit Spectrum en de Christelijke Hogeschool Ede bestond er nog geen duidelijk beeld over de integratie van deze thema’s en of dit voldoende is. Om hier een duidelijk beeld van te krijgen en deze gegevens in kaart te brengen is dit onderzoek gestart. Dit onderzoek is noodzakelijk aangezien het gaat om de scholing van de (beginnende) professional rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wanneer de scholing omtrent deze thema’s voldoende aanwezig is binnen het curriculum, zal de (beginnende) professional adequaat kunnen handelen volgens de algemene richtlijnen. Het Hoger Beroeps Onderwijs en het Middelbaar Beroeps Onderwijs moeten dus gaan afwegen wat voldoende is ten opzichte van het scholen van (beginnende) professionals in kennis en vaardigheden rondom huiselijk geweld en kindermishandeling. De onderstaande fases en de daarbij horende doelen zijn opgesteld om te kijken in hoeverre er op dit moment al plaats is voor de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen het HBO en MBO onderwijs. Het onderzoek bestaat uit vier fasen en daarbij horende doelen.
9
De eerste fase van het onderzoek bestaat uit het volgende doel: Wij willen inzicht verkrijgen in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn opgenomen binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen de Christelijke Hogeschool te Ede. De tweede fase van het onderzoek bestaat uit het volgende doel: Wij willen inzicht verkrijgen in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn opgenomen binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen het HBO onderwijs in Nederland. Op deze manier hopen wij goede voorbeelden te verkrijgen van hogescholen die de thema’s in hun curriculum hebben opgenomen. De derde fase van ons onderzoek bestaat uit het volgende doel: Wij willen inzicht verkrijgen in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn opgenomen binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen het HBO en MBO onderwijs in Gelderland. De vierde fase van het onderzoek bestaat uit het volgende doel: Wij willen het HBO en MBO onderwijs inspireren door middel van de uitkomsten en aanbevelingen van ons onderzoek. Wij willen hogescholen motiveren om de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling vast op te nemen binnen het curriculum van de zorgopleidingen. Dit zodat beginnende professionals adequaat kunnen signaleren en handelen volgens de vereiste basiscompetenties.
10
2. Operationalisering van de vraagstelling Binnen ons onderzoek hebben we gewerkt met de volgende vraagstelling: “In hoeverre zijn de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling geïntegreerd binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen het HBO en MBO onderwijs in Nederland.” Deze vraagstelling is breed geformuleerd. Om binnen het onderzoek gericht en concreet informatie te verzamelen, hebben wij deze hoofdvraag opgedeeld in verschillende deelvragen. Deze deelvragen hebben ons geholpen om de vele informatie te kunnen ordenen en beperken. Er is veel informatie beschikbaar waardoor het voor ons belangrijk is om dit te filteren waarna wij een duidelijke en concrete conclusie kunnen formuleren. De deelvragen zijn als volgt: In hoeverre waren de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling vroeger opgenomen in het curriculum? Deze deelvraag hebben wij opgesteld omdat wij het belangrijk vinden om een goed beeld te krijgen van wat er in het verleden gedaan werd binnen het HBO en MBO onderwijs omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wanneer deze thema’s eerder een plek hebben gehad binnen het curriculum, hopen wij te kunnen achterhalen wat er precies in het curriculum was opgenomen, of dit voldoende is gebleken en waarom de thema’s daarna uit het curriculum zijn verdwenen. In hoeverre zijn de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling op dit moment opgenomen in het curriculum? Om een goed beeld te kunnen schetsen van hoe de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling op dit moment geïntegreerd zijn in het HBO en MBO onderwijs, hebben wij deze vraag opgesteld. Op deze manier kunnen wij in kaart brengen wat er gedaan wordt binnen een opleiding, welke vorm dit heeft en of dit voldoende is gebleken. Op welke manier zouden de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling beter geïntegreerd kunnen worden binnen het curriculum? Vanuit de interviews die wij zullen houden met de verschillende HBO en MBO onderwijsinstellingen, hopen wij te kunnen achterhalen wat er nodig blijkt te zijn omtrent de scholing van beginnende professionals ten aanzien van de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wij denken dat verschillende docenten en opleidingscoördinatoren ons hier een goed beeld van kunnen geven. Zij kunnen vanuit hun ervaring zeggen wat voldoende scholing is en wat beter kan ten opzichte van de integratie van de thema’s. Zijn er tussen de HBO en MBO opleidingen verschillen in de scholing rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling Binnen HBO en MBO onderwijsinstellingen bestaan op dit moment verschillen in de manier van scholen en de mate van scholen. Wij willen er door middel van deze vraag achter komen wat precies de verschillen zijn ten aanzien van de scholing omtrent huiselijk geweld en kindermishandeling. Op die manier hopen wij er achter te komen wat elke onderwijsinstelling nodig heeft omtrent scholing van de thema’s en wat aansluit bij de studenten en de verschillende niveaus van de zorgopleidingen.
2.1 Definities van centrale begrippen In dit onderzoeksverslag hebben wij eerder al benoemd wat de definities zijn van huiselijk geweld en kindermishandeling. Echte komen er binnen de vraagstelling, de deelvragen en overige hoofdstukken een aantal centrale begrippen voor. Voor u als lezer hebben we de meest voorkomende begrippen gedefinieerd om duidelijkheid te creëren. Adequaat hulpverlenen: adequaat hulpverlenen is op een dusdanige manier hulpverlenen dat de problemen van de cliënt verminderen. Bij het hulpverlenen na huiselijk geweld wordt hier (minimaal) onder verstaan: Integratie: Opname in een geheel (Van Dale). Curriculum: Onderwijsprogramma van de totale opleiding. Letterlijk: verloop.
11
HBO zorgopleidingen: PABO: Pedagogische Academie Basis Onderwijs HBOV: Hoger Beroeps Onderwijs Verpleegkunde SPH: Sociaal Pedagogische Hulpverlening MWD: Maatschappelijk Werk en Dienstverlening CMV: Cultuur Maatschappelijke Vorming MBO Zorgopleidingen: SPW: Sociaal Pedagogisch Werk SMD: Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening Verpleegkunde Onderwijsassistent Zorg en welzijn
2.2 Onderzoeksontwerp Het onderzoek is een explorerend onderzoek naar de integratie van de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling binnen de verschillende zorgopleidingen in Nederland. De grondvorm is een onderzoek binnen de Christelijke Hogeschool te Ede wat tevens onze eerste fase binnen het onderzoek is. Binnen de tweede fase volgt een onderzoek binnen het landelijke HBO onderwijs waarvan al bekend is dat er wordt gewerkt met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Het gaat binnen deze tweede fase om de Good Practises oftewel goede voorbeelden. Binnen de derde fase van het onderzoek hebben wij binnen de provincie Gelderland verschillende HBO en MBO onderwijsinstellingen benaderd en telefonische interviews gehouden met de opleidingscoördinatoren en/of docenten.
2.3 Opzet en uitvoering van het onderzoek Opzet, onderzoekspopulatie en verschillende fasen binnen ons onderzoek Binnen ons gehele onderzoek, en de daarbij horende verschillende onderzoeksfasen, hebben we gewerkt met een verscheidenheid aan onderzoekspopulatie. Om onduidelijkheid te voorkomen hierover vind u hieronder een overzichtelijke weergave van de fases van het onderzoek en de daarbij horende onderzoekspopulatie Fase 1: Binnen deze fase zijn de huidige vierde jaar studenten aan de Christelijke Hogeschool te Ede de onderzoekspopulatie. Deze studenten zaten op het moment van de enquêtes (eind 2010) in het vierde jaar van hun studie. Fase 2: Binnen deze fase zijn de docenten die gekoppeld zijn aan een HBO zorgopleiding, verspreid door Nederland, de onderzoekspopulatie. Deze docenten zijn binnen die hogeschool de contactpersoon als het gaat om huiselijk geweld en kindermishandeling of hebben een rol als coördinator. Fase 3: Binnen deze fase zijn alle Gelderse HBO en MBO onderwijsinstellingen benaderd, waarbij de docenten en opleidingscoördinatoren de onderzoekspopulatie betrof. Via de receptie zijn wij doorverbonden met de opleidingscoördinatoren die ons in een aantal gevallen zelf te woord stonden. In sommige gevallen werden wij echter doorverwezen naar een ander persoon die meer van het onderwerp af wist. Bij deze fase benoemen wij dat wij alle Gelderse HBO en MBO onderwijsinstellingen hebben benaderd. Echter hebben wij niet met alle instellingen daadwerkelijk contact kunnen hebben in de vorm van een interview. Fase 4: Binnen de laatste fase hebben wij aanbevelingen geschreven naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en conclusies naar aanleiding van de vorige fasen. Deze aanbevelingen zijn gericht aan de HBO en MBO onderwijsinstellingen binnen Nederland.
12
Uitvoering en meetinstrumenten Binnen de eerste drie fasen hebben we op verschillende manieren kennis vergaard. Zo hebben wij gewerkt met enquêtes, telefonische interviews en ook met mondelinge interviews. Hieronder vind u een weergave van de fasen, onze onderzoeksmethoden/meetinstrumenten die gehanteerd zijn, en de respons van de onderzoekspopulatie. Fase 1: Binnen fase een hebben wij 800 enquêtes verspreid waarbij wij een respons hadden van 605 mensen. Fase 2: Binnen fase twee hebben wij 17 scholen benaderd, waarbij wij met 10 contactpersonen daadwerkelijk een interview hebben gehad van verschillende scholen en locaties. Fase 3: Binnen fase drie hebben we alle Gelderse HBO en MBO zorgopleidingen telefonisch benaderd, waarbij wij uiteindelijk 11 daadwerkelijke interviews hebben gehouden. Echter zijn er ook een aantal korte gesprekken geweest waarin werd vermeld dat er niets met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling werd gedaan.
13
3. Fase 1: Onderzoek binnen de Christelijke Hogeschool Ede Afgelopen jaar hebben wij beide de verbredingsminor ‘Aanpak Huiselijk Geweld’ gevolgd. Binnen deze minor hebben wij veel kennis opgedaan door middel van de hoorcolleges en de werkcolleges. Tijdens de werkcolleges was het de bedoeling dat wij de opgedane kennis vanuit de hoorcolleges zouden uitwerken in opdrachten en casuïstiek tijdens de werkcolleges. Wij kunnen zeggen dat dit voor ons erg leerzaam is geweest. Tijdens deze minor moest er in groepjes een onderzoek gedaan worden rondom de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Aangezien wij toen al helder hadden dat wij dit afstudeer onderzoek zouden gaan doen hebben wij besloten om ons minor onderzoek te wijden aan dit afstudeer onderzoek. Wij zouden scholen gaan benaderen voor dit afstudeeronderzoek dus waarom zouden wij dan niet beginnen met onze eigen hogeschool? Inleiding op ons onderzoek binnen de eerste fase Huiselijk geweld en kindermishandeling zijn thema’s die de laatste jaren vaak in de belangstelling staan. Familiedrama’s en misbruik binnen een kinderdagverblijf zijn nog maar enkele voorbeelden van deze thema’s. Echter komt het veel vaker en ook op meer plekken voor dan men denkt. Over een half jaar zijn wij allemaal afgestudeerd en gaan we aan het werk. Als wij niet hadden gekozen voor de minor ‘Aanpak huiselijk geweld’ hadden we in gevallen van huiselijk geweld en kindermishandeling met onze handen in ons haar gestaan. Is de opleiding dan compleet? Zijn wij dan goede professionals? Wij vinden van niet en daarom hebben wij dit onderzoek gedaan. Wat hebben we onderzocht en waarom hebben wij dit gedaan? Wij hebben een onderzoek gedaan onder alle vierdejaars studenten van de Christelijke Hogeschool Ede. Dit onderzoek dat met behulp van enquêtes is gehouden ging over het thema huiselijk geweld en kindermishandeling. Door middel van de vragen in de enquête hebben wij o.a. onderzocht of de student bekend was met het thema en/of de meldcode en hoe hij hiermee is bekend geraakt. Omdat wij een duidelijk beeld wilden hebben van de kennis van de vierdejaars student en een overzicht wilden hebben van wat de studenten missen en beheersen. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten hebben we namelijk aanbevelingen geschreven voor de Christelijke Hogeschool Ede. Dit hebben we gedaan in de vorm van een folder.
3.1. Onderbouwing van de vraagstelling Onze vraagstelling luidt: “Hoe zijn de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling geïntegreerd in het curriculum van de Christelijke Hogeschool Ede en wat is de beleving van de vierdejaars studenten bij dit thema?” Wij zijn benieuwd naar hoe de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geïntegreerd in de verschillende opleidingen en jaarlagen van de Christelijke Hogeschool Ede. We zijn daarnaast benieuwd naar de bekendheid van de meldcode onder de vierdejaars studenten en wij willen graag weten hoe de studenten met deze meldcode bekend zijn geraakt. Daarnaast zijn wij benieuwd of de studenten voldoende bekend zijn met het thema, zodat zij weten hoe zij in de praktijk te werk kunnen gaan, als het gaat om de aanpak van huiselijk geweld. In ons onderzoek komt ook aan de orde wat de studenten nog missen, om in de praktijk volgens de meldcode te kunnen werken. Voor de Christelijke Hogeschool Ede ligt hier een mooie kans, om in te spelen op mogelijke tekorten betreffende de integratie van deze thema’s in de verschillende opleidingen. Wij zijn van mening dat deze thema’s zo serieus zijn, dat de Christelijke Hogeschool Ede hier ook serieus mee om dient te gaan. Dat wil zeggen dat zij moeten nastreven dat de studenten in ieder geval bekend zijn met de meldcode en mogelijkerwijs ook weten hoe ze moeten handelen als het gaat om in een situatie van huiselijk geweld en kindermishandeling.
3.2 Conclusie De thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling komen terug in verschillende vakken en modules van verschillende opleidingen aan de Christelijke Hogeschool Ede. Ook komen de thema’s in verschillende jaarlagen van de opleidingen aan bod.
14
Opmerkelijk is echter hoe schaars de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geïntegreerd in de verschillende verbredingsminoren aan de Christelijke Hogeschool Ede. Slechts vier van de 21 genoemde verbredingsminoren bespreekt of behandeld de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wanneer het gaat over de meldcode kan de conclusie worden getrokken dat te weinig studenten bekend zijn met de meldcode. Slechts 61% van de ondervraagde studenten geven aan dat zij bekend zijn met de meldcode en dat terwijl het merendeel van deze studenten gaat werken met of voor kinderen, volwassen en/of gezinnen. Goed om te horen is het dat 227 studenten bekend zijn geraakt met de meldcode door middel van school (Christelijke Hogeschool Ede). De Christelijke Hogeschool Ede blijkt dus een belangrijke factor te spelen in de kennismaking met de meldcode. Opvallend is het feit dat van de studenten die bij een zorginstelling hebben stage gelopen slechts 79 van de 170 instellingen (volgens de student) bekend zijn met de meldcode. Terwijl juist deze medewerkers gemiddeld genomen vaker in aanraking zullen komen met huiselijk geweld. Personeel van basisscholen lijken meer op de hoogte te zijn van de meldcode. Toch zijn instellingen en bedrijven waar de ondervraagde studenten van de Christelijke Hogeschool Ede stage hebben gelopen- nog te weinig bekend met de meldcode. De student weet niet goed wat te doen bij een vermoeden van huiselijk geweld en/of kindermishandeling en dat terwijl er een redelijk aantal studenten op hun stage wel in aanraking is gekomen met huiselijk geweld en/of kindermishandeling. Slechts 9% van de studenten heeft wel eens gewerkt met de meldcode of een stappenplan op de stage. Van de ondervraagde studenten geeft 73% aan, dat zij te weinig kennis hebben om in de praktijk volgens richtlijnen te kunnen handelen als het gaat om huiselijk geweld en/of kindermishandeling. Dit betekend dat deze studenten als ze zijn afgestudeerd niet weten hoe ze moeten melden. Wat de studenten vooral missen is concrete informatie over huiselijk geweld, kindermishandeling en de meldcode, daarnaast wordt ook het gebrek aan (praktijk)ervaring en gebrek aan gesprekstechnieken genoemd. De student heeft gedurende zijn of haar opleiding meer informatie en/of voorlichting nodig betreffende de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. De student mist ook de ervaring betreffende deze thema’s, tijdens bijvoorbeeld stages gedurende de opleiding. Hoe moet de student weten hoe te handelen, wanneer hij of zij dat in de praktijk nooit heeft geleerd, of zijn of haar kennis betreffende huiselijk geweld en/of kindermishandeling nooit in de praktijk heeft kunnen toepassen? Daarnaast geeft de student aan dat het gesprekstechnieken mist die nodig zijn om een moeilijk onderwerpen als huiselijk geweld en kindermishandeling bespreekbaar te maken met een kind, volwassene en/of een gezin. Dit vraagt bepaalde vaardigheden van de student. De student moet wel de gelegenheid hebben gekregen om zich deze vaardigheden tijdens de opleiding eigen te maken. De minor aanpak huiselijk geweld, de aandacht die wordt besteed aan huiselijk geweld/kindermishandeling, de meldcode en de meldcode op zich, worden door de studenten als positief ervaren. De Christelijke Hogeschool Ede zou zich in het bijzonder kunnen richten op wat de student nog mist, als het gaat om kennis en ervaring betreffende huiselijk geweld, kindermishandeling en de meldcode.
3.3 Aanbevelingen Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en onze eigen bevindingen gedurende dit onderzoek in o.a.literatuur hebben wij een aantal aanbevelingen geschreven. Deze aanbevelingen zijn voornamelijk voor de Christelijke Hogeschool Ede bedoeld. Echter naast de aanbevelingen voor onze school hebben we ook een aantal aanbevelingen geschreven die op landelijk niveau en dan voornamelijk voor instellingen geschreven zijn. Deze aanbevelingen zijn ook te vinden in onze folder. Voor de Christelijke Hogeschool Ede: 1. De Christelijke Hogeschool Ede moet het thema huiselijk geweld en kindermishandeling opnemen in het curriculum van elke opleiding. Dit met name binnen de zorgopleidingen PABO, MWD, SPH en HBOV. Wij zijn van mening dat deze twee thema’s dermate belangrijk zijn dat dit niet kan ontbreken in het curriculum van deze opleidingen. Deze studenten komen in de zorg terecht en zullen hoogstwaarschijnlijk in aanraking komen met beide thema’s waardoor de noodzaak van het
15
beschikken over deze kennis groot is. Zonder deze kennis zullen zij wellicht niet de signalen op kunnen pikken van huiselijk geweld of kindermishandeling. Ook weten zij niet hoe ze moeten handelen omdat ze zeer waarschijnlijk niet bekend zijn met de meldcode. Hierdoor zullen zij naar onze mening te kort schieten in hun zorgaanbod naar de cliënten toe. 2. De Christelijke Hogeschool Ede moet de informatie over het thema huiselijk geweld en kindermishandeling al geven in het eerste jaar van de opleiding. Wij zijn van mening dat dit belangrijk is omdat studenten op die manier de benodigde kennis hebben wanneer zij het werkveld in gaan, in de vorm van stages. Wanneer zij die kennis hebben kunnen zij deze toepassen en hierdoor meer concrete ervaring op doen met beide thema’s. Daarnaast zal een stagiaire vooral in de langere stages ook zelfstandig moeten kunnen werken. Daarbij is het ook van groot belang dat, net zoals bij aanbeveling 1, de student de signalen kan op pikken en kan handelen volgens de voorgeschreven manier. 3. De Christelijke Hogeschool Ede moet bij de overige opleidingen de basis van het thema huiselijk geweld en kindermishandeling opnemen in het curriculum. Wij zijn van mening dat iedereen, ongeacht zijn of haar opleiding, vanwege de grote omvang van huiselijk geweld en/of kindermishandeling, in aanraking kan komen met deze thema’s. Dit komt niet alleen voor binnen de beroepsgroepen waar de zorgopleidingen mee te maken krijgen, maar is veel breder dan dat. 4. De Christelijke Hogeschool Ede moet bij de overige opleidingen het thema huiselijk geweld en kindermishandeling aanbieden in de vorm van een keuzevak of minor. Wij zijn van mening dat de keuze beschikbaar moet zijn voor studenten om zich meer te kunnen verdiepen in beide thema’s wanneer het niet dermate uitgebreid geïntegreerd is binnen het curriculum van de opleiding. 5. De Christelijke Hogeschool Ede moet in het algemeen binnen elke les waar gewerkt wordt met casuïstiek het thema huiselijk geweld en kindermishandeling aan bod laten komen. Wij zijn van mening dat het goed is dat studenten naast de kennis die ze krijgen binnen hun opleiding ook oefenen met het aangaan van gesprekken omtrent huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit omdat deze gesprekken een speciale aanpak en andere gesprekstechnieken vereisen zodat deze gesprekken zo goed mogelijk kunnen verlopen in de praktijk. Algemeen 1. Elke instelling en met name zorginstellingen moeten bekend zijn met de meldcode en deze gebruiken. Ook moeten zij de werknemers hierover informeren. Wij zijn van mening dat het van groot belang is dat zorginstellingen bekend zijn met de meldcode. Dit is belangrijk zodat wordt gehandeld volgens de richtlijnen en de meldcode. Gelukkig is dit vanaf 2011 verplicht. Als de instellingen deze kennis hebben is het van groot belang dat zij hun werknemers hierover informeren. Deze werknemers staan het dichtst bij de cliënten en zullen het meest en in directe mate te maken krijgen met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. 2. Er moeten trainingen ontworpen worden voor m.n. zorginstellingen om hun werknemers te informeren over de meldcode en hun te trainen hoe deze meldcode in de praktijk geïntegreerd kan worden. Wij zijn van mening dat het de verantwoordelijkheid van de instelling is om haar werknemers te informeren. Door middel van een training zijn de werknemers intensief bezig met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling en zullen zij hier bekend mee raken. Binnen deze training moeten verschillende aspecten naar voren komen zoals gesprekstechnieken, de meldcode en de basiskennis. 3. Binnen elke instelling moeten informatiefolders of brochures te verkrijgen zijn om alle mensen die in contact staan met deze instelling te informeren over dit thema. Wij zijn van mening dat elk persoon dat in contact staat met een instelling basisinformatie moet hebben over de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. In wachtkamers van
16
bijvoorbeeld ziekenhuizen, huisartsen en andere zorginstellingen staan vaak rekken met folders. Daar zou ook een folder moeten staan over deze thema’s. Wij hebben in dit onderzoek alle vierdejaars studenten benaderd van alle opleidingen die er zijn binnen de hogeschool. We hebben schriftelijk enquêtes opgesteld om hierdoor er achter te komen of de studenten vinden dat zij binnen hun opleiding voldoende kennis hebben meegekregen omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Onze vermoedens hierbij waren dat bij de niet zorgopleidingen niets in het curriculum zou zitten en de leerlingen dus geen kennis hebben opgedaan met huiselijk geweld en kindermishandeling. Over de zorgopleidingen hadden wij het vermoeden dat hier niet tot nauwelijks aandacht besteed zou worden aan de thema’s. Na het houden van het onderzoek en het inventariseren van alle antwoorden moeten wij concluderen dat onze vermoedens klopte. Veel meer dan de helft van de studenten geeft aan dat deze niets tot nauwelijks kennis heeft opgedaan omtrent huiselijk geweld en kindermishandeling. De leerlingen die aangaven dat ze wel iets in het curriculum hebben gehad volgden een zorgopleiding en dan met name de opleiding pedagogiek. Al met al een schokkende conclusie. Wat hierbij positief benoemd werd is de minor ‘Aanpak Huiselijk Geweld. Studenten gaven aan dat zij hier veel aan gehad hebben en veel kennis hebben kunnen opdoen. Ook gaven zij aan dat wanneer zij deze minor niet hadden gevolgd, zij onvoldoende voorbereid de beroeps praktijk in waren gegaan en niet zouden weten hoe zij de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zouden moeten signaleren en aanpakken. Voor ons gehele onderzoek binnen de Christelijke Hogeschool Ede willen wij u door verwijzen naar bijlage 2.
17
4. Fase 2: Good Practises In fase twee van ons onderzoek hebben we een aantal HBO onderwijsinstellingen benaderd waar al enige ervaring aanwezig is met de scholing van studenten, rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Het eerste doel van deze fase van het onderzoek is het bekijken van de goede voorbeelden die er op dit moment zijn. Oftewel: de good practises. In eerste instantie was het de bedoeling om slechts twee a drie HBO onderwijsinstellingen te benaderen om een kijkje te nemen binnen hun curriculum. Echter vonden wij het onderzoek, naar deze goede voorbeelden, van dermate groot belang voor ons vervolg onderzoek dat we meer HBO onderwijsinstellingen hebben benaderd. We hebben de volgende onderwijsinstellingen benaderd om de goede voorbeelden te bestuderen: Avans hogeschool, Fontys hogeschool, Windesheim, Hogeschool van Rotterdam, Hogeschool Arnhem Nijmegen, Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en de Hogeschool van Utrecht. Dit hebben we gedaan door middel van mondelinge interviews waarin we hebben ingezoomd om de aanwezige aandacht voor de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wat voornamelijk naar voren komt binnen deze good practises is het feit dat er binnen de verschillende HBO onderwijsinstellingen een aantal mensen zijn die zich hard maken voor de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling en deze hoog op hun lijst hebben staan. Deze mensen zijn vaak de personen geweest die wij hebben gesproken. Het tweede doel van deze fase is om een basis te hebben voor onze aanbevelingen. Via bovenstaande beschreven contactpersonen hebben wij veel informatie verkregen over wat er op dit moment werkt en wat niet werkt, maar ook wat er in het verleden wel of niet heeft gewerkt. Deze feiten hebben wij goed kunnen meenemen in het ontwerp van onze aanbevelingen. Het aanbod van de onderwijsinstellingen Binnen de verschillende HBO onderwijsinstellingen zijn we een verscheidenheid aan lessen, keuzevakken en minoren tegen gekomen. Om voor een goed beeld te kunnen scheppen van wat er inmiddels al gedaan wordt binnen deze onderwijsinstellingen, zullen wij hieronder kort voor u toelichten wat elke onderwijsinstelling in zijn curriculum heeft opgenomen. De Avans hogeschool, locatie Den Bosch Binnen de Avans Hogeschool is op dit moment nog niets geïntegreerd binnen het curriculum wanneer het gaat om de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Fontys hogeschool Binnen Fontys hogeschool Eindhoven is er veel aandacht voor de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. De thema´s komen in het flankerend onderwijs aan de orde in een minor of module die kindermishandeling heet. Binnen deze minor wordt er uitvoerig ingegaan op beide thema´s en wat deze inhouden. Ook wordt er gekeken naar hoe er gehandeld moet worden wanneer er sprake is van huiselijk geweld of kindermishandeling. Binnen Fontys Hogeschool Sittard wordt ook aandacht besteed aan de thema’s. Derde jaars studenten van de PABO krijgen in het laatste gedeelte van dit jaar een minor aangeboden. Binnen deze minor wordt aandacht gegeven aan het thema kindermishandeling en daardoor indirect ook aan het thema huiselijk geweld. Binnen Fontys Hogeschool Tilburg wordt er met name binnen de opleiding Pedagogiek gewerkt met de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. De thema´s komen terug in het keuze arrangement ´ingrijpen ja of nee´. Daarnaast komt het in het tweede jaar terug in het verplichte onderdeel ´beroepsproduct´. De thema´s komen hierbij door middel van casuïstiekbespreking en kennisoverdracht aan bod. De studenten krijgen les over de geschiedenis en de huidige opvattingen rond de thema’s. Daarnaast worden de studenten geschoold in wat de gevolgen zijn voor het slachtoffer en wat hun rol als pedagoog hierin is Binnen de opleiding komt ook de meldcode naar voren en met name binnen het derde en vierde jaar.
18
Er wordt de studenten de mogelijkheid geboden om de meldcode in te zien en de studenten moeten op hun stages uitzoeken wat er wordt gedaan met de meldcode en hoe dit vorm heeft. Windesheim, locatie Zwolle Binnen de onderwijsinstelling Windesheim te Zwolle wordt er ruim aandacht besteed aan huiselijk geweld en kindermishandeling. De thema´s komen onder andere naar voren binnen het minor systeem. Met name binnen de minor ´Multi Problem Gezinnen´ wordt er aandacht besteed aan de thema’s. Daarnaast bestaat er de minor ´Ambulant werken in een gedwongen kader´ waarbij met name de focus ligt op het signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling. Echter is er ook aandacht voor de risico inventarisatie wat ook wel de signs of safety worden genoemd. Hogeschool van Rotterdam, locatie Rotterdam Binnen de Hogeschool van Rotterdam wordt de minor ´Sekse specifieke hulpverlening´ aangeboden voor de zorgopleidingen. Deze minor wordt echter langzamerhand omgezet in de minor huiselijk geweld en kindermishandeling. Bij de deeltijdprogramma´s van de verschillende zorgopleidingen is deze minor verplicht. Binnen de voltijdprogramma´s zitten de thema´s geïntegreerd in de verschillende vakken, waarbij de thema´s aan bod komen. Vanuit het vak Practicum wordt er bijvoorbeeld aandacht besteed aan de thema´s doormiddel van casussen waar de studenten mee aan de slag moeten gaan. Hogeschool Arnhem Nijmegen, locatie Nijmegen Binnen de Hogeschool Arnhem Nijmegen wordt er met name binnen de opleiding pedagogiek aandacht besteed aan de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. Binnen deze opleiding komen de thema´s door de verschillende vakken naar voren. Echter wordt er binnen de opleiding creatieve therapie ook enige aandacht besteed aan de thema’s, zij het dat studenten het hier vooral uit zichzelf moeten en kunnen inbrengen aan de hand van casuïstiek. Daarnaast zijn er twee keuze minoren waarbij huiselijk geweld en kindermishandeling naar voren komen. De eerste minor heet ´Huiselijk Geweld´ en de tweede minor heet ´Systeemgericht werken in de ambulante jeugdzorg´. Binnen het vierde jaar kan er vanuit de verschillende zorgopleidingen die op niveau 3 zitten, gekozen worden voor een van deze minoren. Op deze manier kan de student zich specialiseren. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, locatie Leeuwarden Binnen de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden wordt er binnen de opleiding social work aandacht besteed aan de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. De thema´s zijn hier in het curriculum geïntegreerd en komen via verschillende vakken aan bod. De studenten kunnen daarnaast gericht kiezen voor verschillende thema´s als kindermishandeling, verwaarlozing en signalering. Sinds kort is de NHL bezig met een experiment van The Next Page wat een E-learning omgeving is. Hierbij kunnen de studenten online opdrachten maken over huiselijk geweld en kindermishandeling en op die manier kennis op doen met de thema’s. Een docent kan dit proces bekijken kan zien waar de student mee bezig is en hoe dit verloopt. Hierbij wordt tevens aandacht besteed aan de meldcode. Hogeschool van Utrecht, locatie Amersfoort Binnen de Hogeschool van Utrecht wordt er met name binnen de opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening aandacht besteed aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. In het derde jaar komt het in de laatste periode van de beroepsvormde fase aan bod. Deze periode heet hulpverlening bij huiselijk geweld, waarbij het thema op die manier uitgebreid aan bod komt. Daarnaast bestaat er binnen de Hogeschool van Utrecht een minor ‘Huiselijk Geweld’ waarbij er gekeken wordt naar de verschillende aspecten van huiselijk geweld en kindermishandeling. Voor ons gehele onderzoek en de uitgewerkte interviews willen wij u door verwijzen naar bijlage 4.
19
5. Fase 3: Onderzoek binnen HBO en MBO onderwijsinstellingen in Gelderland In fase drie van ons onderzoek hebben we alle Gelderse HBO en MBO onderwijsinstellingen benaderd in de provincie Gelderland. Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van de aandacht die binnen deze Gelderlandse onderwijsinstellingen wordt gegeven aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Binnen deze fase is allereerst een overzicht gemaakt van de aanwezige HBO en MBO onderwijsinstellingen in Gelderland. Dit overzicht is gecontroleerd door beide afstudeerbegeleiders en nog aangevuld waar nodig. De onderwijsinstellingen op deze lijst hebben wij telefonisch benaderd. Omdat er, zoals bij de Good Practises wel het geval was, geen contactpersonen bekend waren, hebben we in de meeste gevallen het centrale nummer van de onderwijsinstellingen gebeld en zijn we zo doorverbonden met ofwel de opleidingscoördinator of iemand anders die ons antwoord zou kunnen geven op onze vraag. Helaas was de respons kleiner dan verwacht waardoor het aantal interviews ook minder is dan we van tevoren hadden vastgesteld. Met de volgende scholen hebben we daadwerkelijk een interview gehad: ROC Rivor, ROC Aventus, ROCA12, Landstede en Rijn IJssel. Hieronder vindt u een samenvatting van wat er per school, op dit moment, wordt gedaan op het gebied van scholing rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Marcella Bouguetof. ROC Rivor, Pedagogisch medewerker kinderopvang niveau 4 Marcella Bouguetof kon ons telefonisch niet te woord staan. Echter heeft zij digitaal laten weten wat er binnen de opleiding waar zij werkzaam is, pedagogisch medewerker kinderopvang niveau vier, wordt gedaan. Binnen elk jaar van deze drie jaar durende opleiding komen de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling aan bod. Marcella vindt het aanbod voldoende maar geeft wel aan dat er soms nog niet juist wordt gehandeld. Anne Vonhof, ROC Aventus Deventer, opleiding Verpleegkunde Anne is coördinator aan de opleiding verpleegkunde van het ROC in Deventer. Zij vertelt dat er binnen die opleiding eigenlijk inhoudelijk heel weinig aandacht wordt besteed aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Het komt sporadisch aan bod binnen de thema’s jeugd en gezin. Daarnaast wordt er binnen de psychiatrie ook aandacht gegeven aan deze thema’s. Wim Feijs. ROC A12 Ede, opleiding verpleegkunde Binnen de opleiding verpleegkunde aan het ROC wordt gewerkt met een kwalificatiesysteem. Binnen dit systeem komen de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling op twee momenten naar voren. Ouderenmishandeling komt naar voren (1.7) waarnaast ook wordt gekeken naar crisissituaties. Wim geeft echter wel aan dat de vroegsignalering voor kinderen wel altijd naar voren kwam in 4.11 en 4.12. Dit is nu niet meer het geval. Dineke Dertien. Landstede Harderwijk, Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening Binnen de opleiding Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening aan het Landstede wordt veel aandacht gegeven aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit is te vinden binnen de lwp’s (leer werk prestaties)en de stages die de studenten moeten volgens/lopen. Deze lwp’s zijn verplicht voor alle studenten, dus alle studenten krijgen de basiskennis mee over de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Alieda Kodde. Landstede Harderwijk, Verpleegkunde De thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling hebben binnen de opleiding verpleegkunde aan het landstede in harderwijk een plaats in het tweede leerjaar. Het komt naar voren in een module van 3 a 4 weken die de studenten moeten volgen. Echter hebben deze thema’s volgens alieda maar een kleine plaats omdat er nog zoveel andere onderwerpen zijn. Aan het eind van het tweede leerjaar moeten de studenten een richting kiezen waarin ze zich specificeren. Afhankelijk van die richting kunnen ze nog een keer in aanraking komen met de thema’s. Marieke van der Burgt. Rijn IJssel, Verpleegkunde. Binnen het competentiegerichte onderwijs komt het onderwerp huiselijk geweld en kindermishandeling voor in een cursus die alle studenten moeten volgen. Deze informatie gaat over het signaleren en het herkennen van de thema’s als verpleegkundige. Echter wordt er ook gekeken naar de sociale kaart,
20
de opvang en de verwijsmogelijkheden die er zijn. Ook wordt er aandacht gegeven aan de veranderde wetgeving met de nieuwe wet meldcode. Marieke vind dat de basis, die de studenten moeten weten, in het lesprogramma zit. Ze geeft echter aan dat het nooit voldoende is maar dat er 2000 andere onderwerpen zijn en de opleiding anders 10 jaar gaat duren om die allemaal te behandelen. Alle interviews die wij hebben afgenomen hebben wij opgenomen en uitgewerkt. Voor deze uitgewerkte interviews willen wij u doorverwijzen naar bijlage 5.
21
6. Factsheet Aan het begin van ons onderzoek was al duidelijk dat wij in de loop van het onderzoek mee zouden gaan schrijven aan een factsheet. Voor ons was het in het begin nog onduidelijk wat een factsheet precies was en wat het inhield. Het bleek een weergave te zijn van de laatste stand van zaken omtrent actuele thema’s. Nadat we deze informatie hebben gekregen zijn wij erg enthousiast geraakt. Wij konden op de manier niet alleen iets betekenen voor ‘de maatschappij’ door middel van ons onderzoek, maar wij zouden ook een bijdrage gaan leveren aan deze factsheet en dus aan de verspreiding van kennis en informatie omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Zoals benoemd hebben wij meegeschreven aan de factsheet en ging dit in samenwerking met Ellen Beltman vanuit Spectrum Gelderland. Samen met Ellen hebben wij intensief samengewerkt om helder te krijgen wat belangrijke punten waren om op te nemen in de factsheet. Wij hadden voor ogen dat wij de factsheet zouden schrijven aan een publiek dat redelijk bekend is met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Ook vonden wij dat er feiten in moesten komen omtrent de wet meldcode, de basiscompetenties (NJI), de resultaten van ons onderzoek binnen de Christelijke Hogeschool en binnen de HBO en MBO onderwijsinstellingen in Gelderland, de good practises en de aanbevelingen. Door goed met elkaar af te stemmen welke partij welk gedeelte zou schrijven en wat er in elk gedeelte zou komen is er de uiteindelijk factsheet uitgekomen. Deze is uiteindelijk uitgegeven in opdracht van de Christelijk Hogeschool in samenwerking met Spectrum Gelderland. Wij hopen dat wij door deze factsheet kennis te verspreiden onder de mensen omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling en de wet meldcode. Ook hopen wij dat de informatie over onze onderzoek onderwijsinstellingen zal aanzetten tot het uitbreiden van hun curriculum binnen de zorgopleidingen met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Deze factsheet is gericht op alle personen die werkzaam zijn binnen een zorgopleiding op een HBO of MBO onderwijsinstelling. Het doel van deze factsheet is het informeren van deze mensen.
22
7. Studiemiddag De studiemiddag kan naast ons onderzoeksverslag, onze aanbevelingen en de factsheet gezien worden als een product dat voortkomt uit ons onderzoek. Ook dit is een product dat is opgezet door de Christelijke Hogeschool Ede en Spectrum Gelderland. Plan vooraf. Tijdens deze studiemiddag zullen er gasten zijn vanuit het HBO en MBO onderwijs die wij hebben benaderd voor interviews. Ook zullen er vanuit verschillende zorg organisatie en kennis organisatie gasten aanwezig zijn. Daarnaast zijn er gastsprekers aanwezig die een belangrijke bijdrage zullen leveren tijdens deze middag. Zij zullen kennis uitwisselen vanuit hun school of vanuit hun organisatie met het oog op de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Doel van de studiemiddag. Het doel van deze middag is dan ook om kennis en inzichten uit te wisselen rond de Wet Meldcode, huiselijk geweld en kindermishandeling binnen het HBO en MBO onderwijs. Een ander belangrijk doel is om de aanwezigen kennis te laten nemen van ons onderzoek en de daaruit voorgekomen resultaten. Wij willen het HBO en MBO onderwijs laten zien wat er op dit moment aan ruimte geboden wordt binnen het curriculum omtrent de thema’s en welke ruimte geboden zou moeten worden om de beginnende professionals zo goed mogelijk te scholen omtrent de thema’s. Dit laatste willen wij doen door middel van onze aanbevelingen die zijn voortgekomen uit ons onderzoek. Verandering van plan. Bovenstaand gedeelte was onze verwachting en het plan voorafgaande de studiemiddag van 19 mei 2011. Echter hadden we te weinig aanmeldingen om deze studiemiddag in de vooraf bedachte context door te laten gaan. Daarom is er gekozen voor een andere opzet. Allereerst heeft Andries Scherpenzeel verteld over het aanbod van de Christelijke Hogeschool Ede en de verschillende afstudeerproducten die in verband staan met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarna hebben wij een presentatie gegeven over de uitkomsten van ons onderzoek waarna Spectrum de factsheet heeft gepresenteerd. De gastsprekers waren dus afgezegd wat er voor zorgde dat de studiemiddag korter was dan gepland. Ondanks de minder grote opkomst willen wij de mensen die wel zijn gekomen alsnog bedanken voor hun inbreng en kritische vragen tijdens deze, anders lopende, studiemiddag.
23
8. Fase 4: Conclusie en Aanbevelingen Het doel van dit onderzoek was om inzicht te krijgen in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geïntegreerd binnen het curriculum van het HBO en MBO onderwijs in Nederland. Dit hebben wij in vier fasen onderzocht. Deze fasen zijn terug te vinden in hoofdstuk 1.1/1.2 vraagstelling en maatschappelijke relevantie. Deze gefaseerde aanpak heeft ervoor gezorgd dat we onze vraagstelling vanuit verschillende perspectieven hebben bekeken. Dit heeft gezorgd voor een stuk uitbreiding en verdieping van ons afstudeeronderzoek. De verschillende theoretische perspectieven binnen ons onderzoek Fase 1. Christelijke Hogeschool Ede Doel: Wij willen inzicht verkrijgen in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn opgenomen binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen de Christelijke Hogeschool te Ede. Allereerst hebben we bekeken hoe er op de Christelijke Hogeschool in Ede aandacht wordt besteed aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Binnen dit onderzoek zijn de vierdejaars studenten die op dit moment (2010/2011) op de Christelijke Hogeschool Ede studeren bevraagd over in hoeverre zij kennis hebben over de thema’s. Ook is er gekeken naar de verschillende opleidingen; PABO, HBOV, SPH en MWD, en naar de rol die de thema’s binnen het curriculum hebben.
ja
27%
73%
nee
Resultaten. Uit dit onderzoek is gebleken dat de studenten op dit moment nog te weinig kennis hebben omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling om volgens de huidige richtlijnen en de komende wetgeving rond de meldcode te kunnen handelen in de praktijk. Tabel 1. Vinden de studenten dat ze over voldoende kennis beschikken rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling om adequaat te kunnen handelen in de praktijk?
Uit het diagram hiernaast is op te maken dat het merendeel van de studenten aan geeft over te weinig kennis te beschikken om volgens de richtlijnen te kunnen handelen in de praktijk. De studenten gaven aan dat zij dit ervaren als een gemis en behoefte hebben aan concrete informatie en vaardigheden rond deze thema’s. Op dit moment worden zijn hier nog te weinig in geschoold. Conclusie. Wij kunnen concluderen dat de studenten die op dit moment in hun vierde studie jaar zitten te weinig kennis hebben meegekregen gedurende de gehele opleiding omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wat echter positief blijkt te zijn, is dat mede door dit onderzoek en de inzet van verschillende docenten binnen de Christelijke Hogeschool Ede, er steeds meer aandacht wordt gegeven aan deze thema’s. Op dit moment zijn er verschillende docenten die in hun lessen deze thema’s uitgebreider behandelen. Zo komen de thema’s terug in de recht lessen waar wordt gekeken naar het burgerlijk wetboek en het strafrechtelijke gedeelte en wordt er binnen de module jeugdzorg ook gekeken naar de thema’s. Daarnaast zijn er een aantal keuzemodules/minoren waar de student voor kan kiezen. Zo is er op dit moment een verbredingsminor genaamd ‘huiselijk geweld’ die in een blok door middel van hoorcolleges, werkcollege’s en een praktijkopdracht de studenten voorziet van de basiskennis. Deze minor is net gestart maar zeker populair onder de studenten. Binnen een paar uur zat de minor vol met inschrijvingen. Door dit aanbod aan keuzeminoren, maar ook de integratie binnen de lessen en dus het curriculum, zal de student de nodige kennis en verdieping verkrijgen. Fase 2. Good practices Doel: Wij willen inzicht verkrijgen in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn
24
opgenomen binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen HBO scholen in Nederland. Op deze manier hopen wij goede voorbeelden te verkrijgen van hogescholen die de thema’s in hun curriculum hebben opgenomen. In fase twee hebben we een selectie gemaakt van het HBO onderwijs in Nederland. Binnen die selectie van scholen hebben we een aantal contactpersonen benaderd die gekoppeld waren aan een zorgopleiding. Deze selectie is gemaakt met oog op het HBO onderwijs die al aandacht geven aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Ons doel was om inzicht te krijgen in hoeverre en op wat voor manier de thema’s een plek hebben binnen het curriculum van deze scholen. Door middel van het houden van interviews hebben wij geprobeerd om een zo duidelijk mogelijk antwoord te krijgen op onze onderzoeksvraag. In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de scholen en de opleidingen die wij hebben benaderd voor fase 2 van ons onderzoek. Resultaten. Uit deze interviews is naar voren gekomen dat er binnen dit HBO onderwijs veel aandacht wordt besteed aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Bij deze hogescholen zijn de thema’s geïntegreerd in het curriculum als (onderdeel van een) vak of worden zij aangeboden door middel van keuzevakken/ modules of minoren. Hiernaast maken de docenten zich hard voor nog meer uitbreiding en verdieping van de thema’s binnen het curriculum. Deze docenten gaven hierbij wel aan dat ze moeten blijven vechten om de thema’s hoog op de lijst te krijgen, om op die manier er voor te kunnen zorgen dat de studenten de benodigde kennis krijgen. School Fontys Fontys Fontys Fontys Avans Avans Hogeschool Rotterdam HAN HU NHL Windesheim
Opleiding Pedagogiek Pabo Pabo Sociale studies Sociale studies Sociale studies Sociale studies
Locatie Eindhoven Sittard Eindhoven Eindhoven ‘S Hertogenbosch Breda Rotterdam
Sociale studies MWD Sociale studies MWD
Nijmegen Amersfoort Leeuwarden Zwolle
Conclusie. De hogescholen, uit de tabel hierboven, zijn goede voorbeelden als het gaat om de integratie van de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Deze scholen geven aandacht aan deze thema’s en zorgen er in de meeste gevallen voor dat de studenten gedurende hun studie de vaardigheden mee krijgen om adequaat te kunnen handelen in de praktijk. Echter is het zo dat elke opleiding een grote lijst heeft met competenties die de student moet beheersen aan het eind van zijn/haar opleiding. De vaardigheden en kennis rond huiselijk geweld en kindermishandeling is daar een van, maar niet elke docent erkent dit. Hieronder kunt u per onderwijsinstelling zien wat er wordt gedaan omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling, hoe en op welke manier dit een plek heeft binnen het curriculum. De Avans hogeschool, locatie Den Bosch Binnen de Avans Hogeschool is op dit moment nog niets geïntegreerd binnen het curriculum wanneer het gaat om de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wel is er binnen de Avans hogeschool een lectoraat Huiselijk geweld wat opgezet is door Sietske Dijkstra, een naam die vaak terug kwam binnen het gehele onderzoek. Fontys hogeschool Binnen Fontys hogeschool Eindhoven is er veel aandacht voor de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. De thema´s komen in het flankerend onderwijs aan de orde in een minor of module die kindermishandeling heet. Binnen deze minor wordt er uitvoerig ingegaan op beide thema´s en wat deze inhouden. Ook wordt er gekeken naar hoe er gehandeld moet worden wanneer er sprake
25
is van huiselijk geweld of kindermishandeling. Binnen Fontys Hogeschool Sittard wordt ook aandacht besteed aan de thema’s. Derde jaars studenten van de PABO krijgen in het laatste gedeelte van dit jaar een minor aangeboden. Binnen deze minor wordt aandacht gegeven aan het thema kindermishandeling en daardoor indirect ook aan het thema huiselijk geweld. Binnen Fontys Hogeschool Tilburg wordt er met name binnen de opleiding Pedagogiek gewerkt met de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. De thema´s komen terug in het keuze arrangement ´ingrijpen ja of nee´. Daarnaast komt het in het tweede jaar terug in het verplichte onderdeel ´beroepsproduct´. De thema´s komen hierbij door middel van casuïstiekbespreking en kennisoverdracht aan bod. De studenten krijgen les over de geschiedenis en de huidige opvattingen rond de thema’s. Daarnaast worden de studenten geschoold in wat de gevolgen zijn voor het slachtoffer en wat hun rol als pedagoog hierin is Binnen de opleiding komt ook de meldcode naar voren en met name binnen het derde en vierde jaar. Er wordt de studenten de mogelijkheid geboden om de meldcode in te zien en de studenten moeten op hun stages uitzoeken wat er wordt gedaan met de meldcode en hoe dit vorm heeft. Windesheim, locatie Zwolle Binnen de onderwijsinstelling Windesheim te Zwolle wordt er ruim aandacht besteed aan huiselijk geweld en kindermishandeling. De thema´s komen onder andere naar voren binnen het minor systeem. Met name binnen de minor ´Multi Problem Gezinnen´ wordt er aandacht besteed aan de thema’s. Daarnaast bestaat er de minor ´Ambulant werken in een gedwongen kader´ waarbij met name de focus ligt op het signaleren van huiselijk geweld en kindermishandeling. Echter is er ook aandacht voor de risico inventarisatie wat ook wel de signs of safety worden genoemd. Hogeschool van Rotterdam, locatie Rotterdam Binnen de Hogeschool van Rotterdam wordt de minor ´Sekse specifieke hulpverlening´ aangeboden voor de zorgopleidingen. Deze minor wordt echter langzamerhand omgezet in de minor huiselijk geweld en kindermishandeling. Bij de deeltijdprogramma´s van de verschillende zorgopleidingen is deze minor verplicht. Binnen de voltijdprogramma´s zitten de thema´s geïntegreerd in de verschillende vakken, waarbij de thema´s aan bod komen. Vanuit het vak Practicum wordt er bijvoorbeeld aandacht besteed aan de thema´s doormiddel van casussen waar de studenten mee aan de slag moeten gaan. Hogeschool Arnhem Nijmegen, locatie Nijmegen Binnen de Hogeschool Arnhem Nijmegen wordt er met name binnen de opleiding pedagogiek aandacht besteed aan de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. Binnen deze opleiding komen de thema´s door de verschillende vakken naar voren. Echter wordt er binnen de opleiding creatieve therapie ook enige aandacht besteed aan de thema’s, zij het dat studenten het hier vooral uit zichzelf moeten en kunnen inbrengen aan de hand van casuïstiek. Daarnaast zijn er twee keuze minoren waarbij huiselijk geweld en kindermishandeling naar voren komen. De eerste minor heet ´Huiselijk Geweld´ en de tweede minor heet ´Systeemgericht werken in de ambulante jeugdzorg´. Binnen het vierde jaar kan er vanuit de verschillende zorgopleidingen die op niveau 3 zitten, gekozen worden voor een van deze minoren. Op deze manier kan de student zich specialiseren. Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, locatie Leeuwarden Binnen de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden wordt er binnen de opleiding social work aandacht besteed aan de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. De thema´s zijn hier in het curriculum geïntegreerd en komen via verschillende vakken aan bod. De studenten kunnen daarnaast gericht kiezen voor verschillende thema´s als kindermishandeling, verwaarlozing en signalering. Sinds kort is de NHL bezig met een experiment van The Next Page wat een E-learning omgeving is. Hierbij kunnen de studenten online opdrachten maken over huiselijk geweld en kindermishandeling en op die manier kennis op doen met de thema’s. Een docent kan dit proces bekijken kan zien waar de student mee bezig is en hoe dit verloopt. Hierbij wordt tevens aandacht besteed aan de meldcode. Hogeschool van Utrecht, locatie Amersfoort Binnen de Hogeschool van Utrecht wordt er met name binnen de opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening aan dacht besteed aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. In het derde jaar komt het in de laatste periode van de beroepsvormde fase aan bod. Deze periode heet
26
hulpverlening bij huiselijk geweld, waarbij het thema op die manier uitgebreid aan bod komt. Daarnaast bestaat er binnen de Hogeschool van Utrecht een minor ‘Huiselijk Geweld’ waarbij er gekeken wordt naar de verschillende aspecten van huiselijk geweld en kindermishandeling. Vanuit dit overzicht kunnen wij ook concluderen dat deze scholen er naar streven om hun programma’s actueel te houden. Zij gaan mee met de maatschappelijke trends zoals de opkomst van het digitale onderwijs. Hieronder valt het leren via E-learning. Op deze manier zorgen de scholen dat de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling op een aantrekkelijke manier aan de student gepresenteerd worden. Het is van groot belang om met het lesprogramma aan te sluiten bij de behoeftes en de interesses van de student. Een aantal scholen passen dit toe in hun curriculum door te experimenteren met zulke nieuwe trends/programma’s, deze te evalueren en vooral ook te luisteren naar wat de student vindt en wil. Fase 3. Gelderse HBO en MBO scholen. Doel: Wij willen inzicht verkrijgen in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn opgenomen binnen het curriculum van de zorgopleidingen binnen het HBO en MBO onderwijs in Gelderland. In deze derde fase hebben we onze aandacht gericht op de provincie Gelderland. We hebben gekeken naar het HBO en MBO onderwijs, waarna wij deze hebben benaderd voor telefonische interviews. Deze scholen zijn hieronder terug te vinden in de tabel. Het doel van de derde fase is om een specifiek beeld van de provincie Gelderland te vormen als het gaat om de integratie van de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling binnen het curriculum. School Christelijke hogeschool Christelijke hogeschool Christelijke hogeschool Christelijke hogeschool Windesheim HAN HAN HAN Landstede Landstede ROC Rivor ROC Aventus ROC A12 Rijn IJssel Graafschap college Graafschap college
Opleiding PABO SPH MWD HBOV MWD MWD SPH CMV Verpleegkunde, SMD Pedagogisch medewerker Verpleegkunde Verpleegkunde Verpleegkunde Zorg & welzijn Welzijn en cultuur
Locatie Ede Ede Ede Ede Zwolle Nijmegen Nijmegen Nijmegen Harderwijk Harderwijk Arnhem Deventer Ede Arnhem Doetinchem Doetinchem
Resultaten. Van de personen binnen het MBO onderwijs die wij hebben gesproken, gaf het grootste gedeelte aan dat er geen, tot zeer weinig, aandacht wordt besteed aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling binnen de opleiding waar zij aan gekoppeld zijn. Een groot aantal van de geïnterviewden, de opleidingscoördinatoren, wisten niet of de thema’s wel of niet geïntegreerd zijn. Ook is het zo dat de resultaten niet zijn zoals wij van tevoren bedacht hadden. Wij gingen ervan uit dat de mensen die wij wilden benaderen tijd vrij zouden maken voor ons interview en hier graag aan mee zouden willen werken. Dit laatste was vaak het geval, echter waren de personen die wij wilden interviewen erg druk bezet of kregen wij deze personen niet te pakken. Echter zijn er ook een klein aantal opleidingen waar wel aandacht wordt besteed aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door zelfopdrachten en onderzoeken die de student thuis moeten uitvoeren of door middel van casuïstiek binnen de lessen. De HBO onderwijsinstellingen die gevestigd zijn in de provincie Gelderland zijn de HAN en de
27
Christelijke Hogeschool Ede. Deze hogescholen zijn al benaderd in fase 1 en fase 2 van ons onderzoek. Wat ons opviel was dat een aantal mensen die wij per telefoon hebben gesproken, aangaven dat de studenten die een MBO opleiding afgerond hebben niet te maken krijgen met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Conclusie. Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek kunnen wij concluderen dat er binnen het MBO onderwijs in Gelderland te weinig informatie wordt meegegeven aan de studenten. Hierdoor beschikken zij over te weinig kennis en vaardigheden rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. De studenten die hun MBO opleiding afronden zijn dus onvoldoende geschoold en kunnen niet voldoende handelen volgens de voorgeschreven richtlijnen. Hiernaast zijn er ook een aantal scholen die op de goede weg zijn en bezig zijn met ontwikkelingen om de thema’s aan bod te laten komen binnen het curriculum. Wat betreft alle drie de HBO onderwijsinstellingen, de Christelijke Hogeschool Ede, Windesheim te Zwolle en de HAN te Nijmegen, kunnen wij melden dat deze goed op weg zijn. Zij hebben de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling opgenomen in het curriculum, maar dit is nog niet structureel en ook nog niet voldoende. Wel zien we dat deze scholen bezig zijn met ontwikkelingen om meer aandacht te geven aan de thema’s. De mensen die zijn benaderd bij deze hogescholen zijn positief over dit onderzoek en geven aan zich (hierdoor) meer in te willen zetten voor deze thema’s. Wij zijn daarnaast van mening dat ook studenten die op MBO niveau en zorgopleiding volgen, kennis moeten hebben rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Ook al werd ons gezegd dat deze studenten niet of nauwelijks in aanraking komen met deze thema’s denken wij hier anders over. Binnen elke doelgroep komt huiselijk geweld aan bod en of je nou assistent bent van een directe behandelaar is het niet minder belangrijk om huiselijk geweld en kindermishandeling te kunnen signaleren. Fase 4. Aanbevelingen Doel: Wij willen het HBO en MBO onderwijs inspireren door middel van de uitkomsten en aanbevelingen van ons onderzoek. Wij willen het HBO en MBO onderwijs motiveren om de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling vast op te nemen binnen het curriculum van de zorgopleidingen. Dit zodat beginnende professionals adequaat kunnen signaleren en handelen volgens de vereiste basiscompetenties. Naar aanleiding van het gehele onderzoek hebben wij aanbevelingen geschreven die ook terug te vinden zijn in de factsheet. Deze aanbevelingen zijn gericht aan zowel het HBO als het MBO onderwijs. Wij willen deze handvatten aanbieden om het HBO en MBO onderwijs te motiveren en op weg te helpen naar verdere ontwikkeling rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling binnen het curriculum. 1. De HBO en MBO zorgopleidingen in Nederland moeten vanaf het eerste lesjaar de basiskennis omtrent de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling opnemen als een basismodule binnen het curriculum. De studenten kunnen op die manier de opgedane kennis integreren in de praktijk van hun stage. 2. De HBO en MBO zorgopleidingen in Nederland moeten er op toezien dat de studenten aan het eind van hun opleiding de basiscompetenties beheersen. De studenten kunnen op die manier voldoen aan de functie eisen en goed voorbereid het werkveld in gaan. 3. De HBO en MBO zorgopleidingen in Nederland moeten de studenten scholen in het hanteren van het stappenplan van de meldcode. De studenten kunnen op die manier op een adequate manier handelen wanneer er sprake is van huiselijk geweld en/of kindermishandeling.
28
4. De HBO en MBO zorgopleidingen in Nederland moeten keuzeprogramma’s aanbieden zodat studenten kunnen kiezen om zich meer te verdiepen in de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. De studenten kunnen op die manier kiezen voor verdieping en specialisatie wanneer dit gewenst is. Dit omdat sommige studenten er eerder en/of vaker mee in aanraking zullen komen binnen hun toekomstige werkveld. 5. De HBO zorgopleidingen in Nederland moeten de studenten toerusten met gespreksvaardigheden om gesprekken rond huiselijk geweld en kindermishandeling op een adequate manier aan te gaan. De studenten kunnen zich op die manier door middel van casuïstiek bekwamen in het aangaan en onderhouden van gesprekken en contacten met alle betrokken partijen rond huiselijk geweld en kindermishandeling.
29
9. Discussie Onze startpositie Aan het begin van dit onderzoek hadden wij een vrij beperkt beeld van de omvang van dit onderzoek en van de omvang van de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Naar mate het onderzoek vorderde werd ons duidelijk dat het een onderzoek betrof met een dubbele bodem. Hiermee bedoelen wij dat er aan de ene kant daadwerkelijk erkend wordt dat huiselijk geweld en kindermishandeling beide ernstige thema’s zijn die meer aandacht verdienen binnen het onderwijs. Aan de andere kant zijn wij tegen het feit aangelopen dat de beide thema’s vaak nog moeten strijden voor een plekje binnen het curriculum en voor überhaupt een mate van aandacht. Wanneer wij om ons heen kijken naar de maatschappij dan zien wij dat zowel huiselijk geweld en kindermishandeling helaas opkomende thema’s zijn die veel in het nieuws zijn en waarvan vaak sprake is. Met dit gegeven in ons achterhoofd hebben wij ons vaak verbaasd of het gebrek aan aandacht voor de thema’s binnen het onderwijs. Hoe kunnen beginnende professionals weten hoe zij moeten handelen wanneer zij hier niet voldoende in geschoold zijn? Aan de andere kant hebben wij mooie voorbeelden mogen zien van onderwijsinstellingen waarbij de studenten wel degelijk goed geschoold worden. Al met al was dit voor ons erg dubbel. Tijdens ons onderzoek is het ons dan ook niet alleen maar voor de wind gegaan maar hebben wij ook een aantal tegenslagen gehad die wij zelf zien als oorzaak van het gebrek aan aandacht voor de ernst van de thema’s en het zien van de noodzaak hiervan. Hieronder zullen wij deze tegenslagen binnen ons onderzoek benoemen. Resultaten. Aan het begin van dit onderzoek waren wij redelijk optimistisch ingesteld en gingen wij er vanuit dat er binnen de verschillende onderwijsinstellingen redelijk veel aandacht besteed wordt aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Wij denken dat dit beeld voornamelijk voortkwam uit onze wens dat dit het geval zou zijn. Echter moesten wij er achter komen dat dit beeld niet helemaal klopt. Door ons onderzoek zijn wij er achter gekomen dat er een relatief klein aantal onderwijsinstellingen aandacht besteden binnen hun curriculum aan de beide thema’s. Door dit feit hebben wij ons beeld dus bij moeten stellen en vielen de resultaten voor ons best tegen. Schriftelijke enquêtes In de eerste fase van ons onderzoek hebben wij schriftelijke enquêtes uitgezet onder alle vierdejaars studenten binnen de Christelijke Hogeschool. De respons was hoog en zelfs hoger dan wij hadden verwacht. Echter was de kwaliteit van de antwoorden die de studenten hebben gegeven lager dan wij hadden verwacht. De studenten hebben de vragen ogenzichtelijk snel ingevuld waardoor de antwoorden kort en karig waren. Op deze manier hebben wij niet een zo volledig mogelijk beeld kunnen krijgen van de mening van de studenten en konden wij sommige antwoorden niet mee tellen voor ons onderzoek. Dit zien wij als een nadeel van de schriftelijke enquêtes. Mondelinge interviews In de tweede fase van ons onderzoek hadden wij verwacht dat wij door middel van de mondelinge interviews, alle informatie zouden kunnen verzamelen waarvan wij dachten dat wij die nodig hadden. Dit is echter niet helemaal uitgekomen, omdat niet alle geïnterviewden wisten wat er rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling speelt bij hun op school. Zij waren werkzaam binnen een bepaalde opleiding en wisten dan niet wat er binnen een andere opleiding werd behandeld ten aanzien van de thema’s. Door echter meer contactpersonen te benaderen van diezelfde school, lukte het ons alsnog in alle gevallen om de benodigde informatie te verkrijgen. Dit heeft echter een hoop extra tijd gekost waardoor wij af en toe in tijdnood zijn gekomen. Telefonische interviews In de derde fase van ons onderzoek hebben wij het HBO en MBO onderwijs binnen Gelderland telefonisch benaderd voor een interview. Wij hebben er bij deze telefonische interviews voor gekozen om opleidingscoördinatoren te benaderen omdat wij van mening waren dat deze een goed beeld hebben van de verschillende opleidingen en vakken binnen deze opleidingen. Ook mede doordat wij in fase twee er achter kwamen dat docenten niet altijd wisten wat er gedaan werd aan scholing rondom de thema’s binnen andere opleidingen hebben wij gekozen om de opleidingscoördinatoren te benaderen. Wat ons binnen deze fase tegenviel was het feit dat de verschillende mensen regelmatig niet bereikbaar waren. De kans dat wij deze personen aan de telefoon kregen was erg klein en hierdoor is
30
er veel tijd verloren gegaan aan het bellen zonder respons. Een bijkomend punt was dat er aan aantal opleidingscoördinatoren waren die of niet wilde meewerken aan ons onderzoek of erg weinig tijd uit wilde trekken voor het houden van een telefonisch interview. De reden dat de opleidingscoördinatoren niet mee wilde werken kwam vaak voort uit het feit dat zij aangaven dat zij niet mee konden werken aan onderzoeken omdat zij het hiervoor te druk hadden. Ook gaven zij aan dat zij vonden dat wij de verschillende docenten hiervoor moesten benaderen. Dit vonden wij erg jammer aangezien wij van mening waren dat deze personen ons erg veel informatie hadden kunnen geven en dit heeft geresulteerd in een kleiner aantal interviews dan wij van tevoren hadden verwacht. Onze eindpositie Ondank al deze tegenslagen willen wij hier wel de positieve kant van blijven zien en belichten. Zo willen wij benoemen dat naast het feit dat er weinig onderwijsinstellingen zijn die de thema’s hebben opgenomen binnen het curriculum een groot aantal onderwijsinstellingen zijn die deze wel hebben opgenomen. Ook de manier waarop de onderwijsinstellingen de thema’s hebben opgenomen en behandelen is erg positief. Er is zeker een groei zichtbaar en gaande omtrent de integratie van de beide thema’s in het curriculum. De scholen die wij hebben gesproken waarbij nog niets in het curriculum zat waren of al bezig met programma’s ontwikkelen of raakten enthousiast om er weer aandacht aan te gaan besteden. De mensen die wij hebben geïnterviewd gaven ook allemaal aan dat zij de noodzaak inzagen van de scholing omtrent de thema’s voor professionals in de zorgsectoren. Zij gaven aan dat huiselijk geweld en kindermishandeling jammer genoeg opkomende thema’s zijn, maar dat deze aangepakt kunnen worden wanneer wij ons er hard voor maken en professionals erin geschoold worden om deze thema’s aan te kunnen pakken. Al met al waren de mensen erg enthousiast over dit onderzoek en de aandacht die hierdoor weer wordt gevestigd op het belang van de scholing omtrent huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit maakt dat wij de tegenslagen kunnen relativeren en ons kunnen richten op alle positieve punten die uit dit onderzoek naar voren zijn gekomen.
31
10. De producten Evaluatie van de producten. Naar aanleiding van ons onderzoek zijn er een aantal producten ontstaan. Deze producten zijn voortgekomen uit ons onderzoek of hangen samen met ons onderzoek. Wij hebben het over de volgende producten: ons onderzoeksverslag, de factsheet, de studiemiddag en de aanbevelingen. Het onderzoeksverslag is het verslag waarin al onze resultaten, bevindingen en conclusies zijn gebundeld. Het is een overzichtelijke weergave van ons gehele onderzoek met de daarbij horende verschillende fasen. Dit onderzoeksverslag is in het kader van ons afstuderen aan de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening tot stand gekomen. De voorwaarden die de Christelijke Hogeschool Ede stelt voor een kwalitatief verslag zijn dan ook aangehouden. De factsheet is geschreven door ons, vanuit de Christelijke Hogeschool Ede, in samenwerking met Ellen Beltman vanuit Spectrum Gelderland. In deze factsheet is beknopt informatie te vinden over de wet meldcode, de basiscompetenties (NJI), de resultaten van ons onderzoek binnen het HBO en MBO onderwijs in Gelderland, de good practises en de aanbevelingen. De factsheet zal worden uitgegeven in opdracht van de Christelijke Hogeschool Ede en Spectrum Gelderland. Door deze factsheet hopen wij mensen te bereiken en op die manier kennis te verspreiden omtrent de Wet Meldcode en de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Ook zal de informatie over ons onderzoek wellicht mensen van scholen wakker schudden en aanzetten tot het uitbreiden van hun curriculum met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. De studiemiddag is ook een product dat is bedacht door de Christelijke Hogeschool Ede en Spectrum Gelderland. Het doel van deze studiemiddag is kennis te delen rond de aankomende Wet Meldcode en om inzichtelijk te maken wat de good practice scholen aanbieden aan lesprogramma’s rond huiselijk geweld en kindermishandeling. Kennis en informatie kunnen uitgewisseld worden door middel van gastsprekers, waardoor er ideeën opgedaan kunnen worden voor het uitbreiden van het bestaande curriculum met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Tot slot hebben wij de aanbevelingen geschreven die gezien kunnen worden als ons eindproduct dat is voortgevloeid uit ons onderzoek. Dit is wat wij in handen hebben en wat wij aanbieden aan het HBO en MBO onderwijs. Wij hopen hiermee de scholen te kunnen inspireren en te kunnen motiveren om het belang van het opnemen van de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling in te zien. Daarnaast hopen wij ook dat de scholen die de thema’s al wel hebben opgenomen, de programma’s blijven ontwikkelen en actueel blijven maken. Op die manier zal de kennis uitgebreid worden en zal dit voor de beginnende professional leerzaam blijven en ook blijven aanspreken. Met dit product hopen wij dat de professionals adequaat zullen kunnen handelen volgens de voorgeschreven richtlijnen. Met al deze producten hopen wij een verschil te kunnen maken binnen de beroepspraktijk. Wij hopen dat dit mag bijdragen aan betere zorg voor de cliënt. Dit zal uiteindelijk ten goede komen van de cliënt die hierdoor sneller en beter geholpen zal kunnen worden.
32
11. Literatuurlijst
Boeken
Delfos, F, M. Luister je wel naar mij? 15e druk/ B.V. Uitgeverij SWP Amsterdam
Timmerman, R. Wat huiselijk geweld met je doet. Uitgeverij boekencentrum, Zoetermeer
Dijkstra S. Verhoeven, W. (2010) Kinderen en kinderwerk in de vrouwenopvang. Een onderzoek naar kenmerken van kinderen en hun gezinnen, interventies en het handelen van professionals. Uitgeverij: Printsupport4U Meppel
Dijkstra, S. Dartel van, N. Verhoeven, W. Veldkamp, T. (2010) Verborgen schatten. Wat goede professionals doen en cliënten ervaren bij de aanpak van geweld. Uitgeverij: Printsupport4U Meppel
De jongh, E. (2010) Kwetsbaarheid overbrugd. Een verkennend praktijkonderzoek naar de zorgbehoeften van cliënten met een licht verstandelijke beperking en hun kinderen in de vrouwenopvang. Uitgeverij: Printsupport4U Meppel
Internet. Internet (z.d.). Geraadpleegd op 16 December 2010, van http://www.nji.nl/
Internet (z.d.). Geraadpleegd op 16 December 2010, van http://www.spectrum-gelderland.nl/
Internet (z.d.). Geraadpleegd op 5 Januari 2011, van http://www.che.nl
Internet (z.d.). Geraadpleegd op 5 Januari 2011, van http://www.movisie.nl/
Internet (z.d.). Geraadpleegd op 6 Januari 2011, van http://shginfo.nl/
Internet (z.d.). Geraadpleegd op 12 Maart 2011, van http://www.amk-nederland.nl/index.php
Tijdschrift(artikelen)
Dekker, M, Volaart, M. (juni 2008). Beroepskrachten missen in hun opleiding aandacht voor e kindermishandeling, TKM tijdschrift kindermishandeling, jaargang 1 .
TKM tijdschrift kindermishandeling ( December 2010) 3 jaargang, nummer 4
e
Niet-gepubliceerde bron (scriptie, rapport, brochure, etc.)
De Beer, M, Thuis, M. (2009-2010) Studiehandleiding: hulpverlenen bij huiselijk geweld. MWD e 3 haar voltijd en deeltijd periode D. Instituut voor social work / de Horst Amersfoort, Instituut voor social work/Utrecht Hogeschool Utrecht
Valkenburg, B ( Juni 2006) Het formuleren van aanbevelingen
Ministerie van Justitie (2008) RiHG Risicotaxatie-instrument Huiselijk Geweld. Versie 2.2
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sport. (december 2009). Basismodel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Stappenplan voor het handelen bij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling.
NJI Nederlands jeugdinstituut & Movisie (2006) Aandacht voor huiselijk geweld in opleidingen. Onderzoeksresultaten van TNO kennis voor zaken. Beroepsopleidingen jeugd(gezondheids)zorg onderzocht
33
Politie & Movisie (2009) Huiselijk geweld: een kerntaak voor de politie. Informatie voor politieprofessionals
NJI Nederlands Jeugd Instituut. (2008) Opvoeden zonder geweld. informatie voor ouders en andere opvoeders
AMK advies & meldpunt kindermishandeling (datum onbekend) Informatie voor melders. Voor melders die beroepshalve met kinderen te maken hebben
Hera (datum onbekend) Voorlichting, hulp en opvang bij huiselijk geweld en machtsmisbruik
Spectrum CMO (datum onbekend) Trainingsaanbod vroegsignalering. Deskundigheidsbevordering voor beroepskrachten in het primair onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk in Gelderland – vanaf September 2010
NJI Nederlands jeugd instituut (2008) Opvoeden zonder geweld. Informatie voor beroepskrachten
NJI Nederlands jeugd instituut (2010) Regionale aanpak kindermishandeling. Nieuwsbrief Regionale aanpak kindermishandeling jaargang 2, nummer 3
NJI Nederlands jeugd instituut (2010) Regionale aanpak kindermishandeling. Nieuwsbrief Regionale aanpak kindermishandeling jaargang 2, nummer 2
NJI Nederlands jeugdinstituut (2008) Competenties in relatie tot de aanpak van kindermishandeling
Audiovisuele bron (dvd, cd-rom, TV-uitzending, etc )
Vergeten kinderen deel 1 en deel 2. 2004 B.V. Uitgeverij SWP Amsterdam. Producent: Cl’e Jansen
Kindermishandeling, wat is het en hoe kun je het stoppen? Productie IDTV 2005 Amsterdam. Regie: Roel van Dalen.
34
Bijlage 1: Onderzoek binnen de Christelijke Hogeschool Ede Inleiding Het thema Huiselijk geweld / kindermishandeling is een thema wat de laatste jaren vaak in de belangstelling staat. Familiedrama’s en misbruik binnen een kinderdagverblijf zijn nog maar enkele voorbeelden van dit thema. Echter komt het veel vaker en ook op meer plekken voor dan men denkt. Wij zijn 4 vierdejaars studentes aan de Christelijke Hogeschool Ede. Drie van ons doen de studie SPH en een van ons doet Communicatie. Binnen SPH is het onderwerp huiselijk geweld en kindermishandeling een aantal keen aangestipt maar de basiskennis hebben wij in deze Minor ‘ Aanpak huiselijk geweld’ onder de knie gekregen. Binnen communicatie wordt helemaal geen aandacht gegeven aan dit thema. Over een half jaar zijn wij allemaal afgestudeerd en gaan we aan het werk. Als wij niet hadden gekozen voor de minor ‘Aanpak huiselijk geweld’ hadden we in gevallen van huiselijk geweld of kindermishandeling met onze handen in ons haar gestaan. Is de opleiding dan compleet? Zijn wij dan goede professionals? Wij vinden van niet en daarom hebben wij dit onderzoek gedaan. Wat hebben we onderzocht? Wij hebben een onderzoek gedaan onder alle vierdejaars studenten van de Christelijke Hogeschool Ede. Dit onderzoek dat met behulp van enquêtes is gehouden ging over het thema huiselijk geweld en kindermishandeling. Door middel van de vragen in de enquête hebben wij o.a. onderzocht of de student bekend was met het thema en/of de meldcode en hoe hij hiermee is bekend geraakt. Waarom hebben we dit onderzocht? Omdat wij een duidelijk beeld wilden hebben van de kennis van de vierdejaars student en een overzicht wilden hebben van wat de studenten missen en beheersen. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten hebben we namelijk aanbevelingen geschreven voor de Christelijke Hogeschool Ede. Dit hebben we gedaan in de vorm van een folder. Houden we het hierbij? Nee we houden het niet bij dit verslag wat is ontstaan door het onderzoek alleen binnen de Christelijke Hogeschool Ede. Twee van ons studeren af met dit onderwerp en zullen op verschillende scholen in Nederland, maar vooral binnen de provincie Gelderland gaan onderzoeken hoe het zit rond de integratie van het thema Huiselijk geweld en kindermishandeling in het curriculum van de opleidingen. Het is dus een onderzoek wat iets laat zien over de Christelijke Hogeschool Ede, maar ook een onderzoek wat deel uit maakt van het grote geheel. We hopen u een duidelijk beeld te geven van onze resultaten en u te overtuigen met onze aanbevelingen. Tram Nguyen, Pauline Hout, Martine Dijkstra & Marjolein Rutterkamp.
35
1.1. Onderbouwing vraagstelling Onze vraagstelling luidt: “Hoe wordt het thema aanpak huiselijk geweld geïntegreerd in het curriculum van de Christelijke Hogeschool Ede en wat is de beleving van de vierdejaars studenten bij dit thema?” Wij zijn benieuwd naar hoe het thema “aanpak huiselijk geweld” is geïntegreerd in de verschillende opleidingen en jaarlagen van de Christelijke Hogeschool Ede. We zijn benieuwd naar de bekendheid e van de meldcode onder de 4 - jaarstudenten en wij willen graag weten hoe de studenten met deze meldcode bekend zijn geraakt. Daarnaast zijn wij benieuwd of de studenten voldoende bekend zijn met het thema, zodat zij weten hoe zij in de praktijk te werk kunnen gaan -of in sommige gevallen moeten gaan -, als het gaat om aanpak huiselijk geweld. In ons onderzoek komt ook aan de orde wat de studenten nog missen, om in de praktijk volgens de meldcode te kunnen werken. Voor de Christelijke Hogeschool Ede ligt hier een mooie kans, om in te spelen op mogelijke tekorten betreffende de integratie van dit thema in de verschillende opleidingen. Wij zijn van mening dat dit thema zo serieus is, dat de Christelijke Hogeschool Ede hier ook serieus mee om dient te gaan. Dat wil zeggen dat zij moeten nastreven dat de studenten in ieder geval bekend zijn met de meldcode en mogelijkerwijs ook weten hoe ze moeten handelen als het gaat om in een situatie van huiselijk geweld. Verantwoording onderzoeksopzet Wij hebben gekozen voor een onderzoek onder vierdejaars studenten van de Christelijke Hogeschool Ede. Ons onderzoek is een onderdeel van een groter afstudeeronderzoek, dat door Martine Dijkstra en Marjolein Rutterkamp zal worden uitgevoerd. Dit onderzoek is in opdracht van Spectrum Gelderland en de Christelijke Hogeschool Ede. Contactpersonen voor dit onderzoek zijn Thecla Brouwer, Alexandra Bordewijk en Andries Scherpenzeel. Andries Scherpenzeel heeft ons toestemming gegeven om dit onderzoek, met deze vraagstelling uit te voeren als eindopdracht voor de verbredingsminor “Aanpak Huiselijk Geweld”. Uiteindelijk zullen wij een aanbeveling schrijven voor de Christelijke Hogeschool Ede, betreffende de integratie van het thema aanpak huiselijk geweld/meldcode in de verschillende aangeboden opleidingen. Deze aanbevelingen zullen wij inwerken in een (informatie)folder. Ons onderzoek betreft echter vooral het in kaart brengen van de integratie van het thema aanpak huiselijk geweld /meldcode in de verschillende opleidingen.
36
1.2 Conclusie “Hoe wordt het thema aanpak huiselijk geweld geïntegreerd in het curriculum van de CHE en wat is de beleving van de vierdejaars studenten bij dit thema?” Het thema aanpak huiselijk geweld komt terug in verschillende vakken en modules van verschillende opleidingen aan de Christelijke Hogeschool Ede. Ook komt het thema in verschillende jaarlagen van de opleidingen aan bod. Opmerkelijk is echter hoe schaars het thema aanpak huiselijk geweld is geïntegreerd in de verschillende verbredingsminoren aan de Christelijke Hogeschool Ede. Slechts 4 van de 21 genoemde verbredingsminoren bespreekt of behandelt het thema aanpak huiselijk geweld. Dit zijn, volgens de vierdejaars student, de minoren Gezin in de schijnwerpers, Mens en zingeving, Aanpak huiselijk geweld en Kerk, geloof en cultuur. Wanneer het gaat over de meldcode kan de conclusie worden getrokken dat te weinig studenten bekend zijn met de meldcode. Slechts 61% van de ondervraagde studenten geven aan dat zij bekend zijn met de meldcode en dat terwijl het merendeel van deze studenten gaat werken met of voor kinderen, volwassen en/of gezinnen. Goed om te horen is het dat 227 studenten bekend zijn geraakt met de meldcode door middel van school (Christelijke Hogeschool Ede). De Christelijke Hogeschool Ede blijkt dus een belangrijke factor te spelen in de kennismaking met de meldcode. Opvallend is het feit dat van de studenten die bij een zorginstelling hebben stage gelopen slechts 79van de 170 instellingen (volgens de student) bekend zijn met de meldcode. Terwijl juist deze medewerkers gemiddeld genomen vaker in aanraking zullen komen met huiselijk geweld. Personeel van basisscholen lijken meer op de hoogte te zijn van de meldcode. Toch zijn instellingen en bedrijven -waar de ondervraagde studenten van de Christelijke Hogeschool Ede stage hebben gelopen- nog te weinig bekend met de meldcode. De student weet niet goed wat te doen bij een vermoeden van huiselijk geweld en dat terwijl er een redelijk aantal studenten op hun stage wel in aanraking is gekomen met huiselijk geweld. Slechts 9% van de studenten heeft wel eens gewerkt met de meldcode of een stappenplan op de stage. Dit is naar ons idee opmerkelijk weinig! De student heeft dus ook weinig ervaring in het melden van huiselijk geweld. Van de ondervraagde studenten geeft 73% aan, dat zij te weinig kennis hebben om in de praktijk volgens richtlijnen te kunnen handelen als het gaat om huiselijk geweld. Dit is naar ons idee een te groot aantal studenten! Wat de studenten vooral missen is concrete informatie over huiselijk geweld en de meldcode, daarnaast wordt ook het gebrek aan (praktijk)ervaring- en gebrek aan gesprekstechnieken genoemd. De student heeft gedurende zijn of haar opleiding meer informatie en/of voorlichting nodig betreffende het thema huiselijk geweld. De student mist ook de ervaring betreffende dit thema, tijdens bijvoorbeeld stages gedurende de opleiding. Hoe moet de student weten hoe te handelen, wanneer hij of zij dat in de praktijk nooit heeft geleerd, of zijn of haar kennis betreffende huiselijk geweld nooit in de praktijk heeft kunnen toepassen? Daarnaast geeft de student aan dat het gesprekstechnieken mist die nodig zijn om een moeilijk onderwerp als huiselijk geweld bespreekbaar te maken met een kind, volwassene en/of een gezin. Dit vraagt bepaalde vaardigheden van de student. De student moet wel de gelegenheid hebben gekregen om zich deze vaardigheden tijdens de opleiding eigen te maken. De minor aanpak huiselijk geweld-, de aandacht die wordt besteed aan aanpak huiselijk geweld, de meldcode- en de meldcode op zich, worden door de studenten als positief ervaren. De CHE zou zich in het bijzonder kunnen richten op wat de student nog mist, als het gaat om kennis en ervaring betreffende (aanpak huiselijk) geweld en de meldcode.
37
1.3 Aanbevelingen Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten en onze eigen bevindingen gedurende dit onderzoek in o.a.literatuur hebben wij een aantal aanbevelingen geschreven. Deze aanbevelingen zijn voornamelijk voor de Christelijke Hogeschool Ede bedoeld. Echter naast de aanbevelingen voor onze school hebben we ook een aantal aanbevelingen geschreven die op landelijk niveau en dan voornamelijk voor instellingen geschreven zijn. Deze aanbevelingen zijn ook te vinden in onze folder. Voor de Christelijke Hogeschool Ede: 6. De Christelijke Hogeschool Ede moet het thema huiselijk geweld en kindermishandeling opnemen in het curriculum van elke opleiding. Dit met name binnen de zorgopleidingen PABO, MWD, SPH en HBOV. Wij zijn van mening dat deze twee thema’s dermate belangrijk zijn dat dit niet kan ontbreken in het curriculum van deze opleidingen. Deze studenten komen in de zorg terecht en zullen hoogstwaarschijnlijk in aanraking komen met beide thema’s waardoor de noodzaak van het beschikken over deze kennis groot is. Zonder deze kennis zullen zij wellicht niet de signalen op kunnen pikken van huiselijk geweld of kindermishandeling. Ook weten zij niet hoe ze moeten handelen omdat ze zeer waarschijnlijk niet bekend zijn met de meldcode. Hierdoor zullen zij naar onze mening te kort schieten in hun zorgaanbod naar de cliënten toe. 7. De Christelijke Hogeschool Ede moet de informatie over het thema huiselijk geweld en kindermishandeling al geven in het eerste jaar van de opleiding. Wij zijn van mening dat dit belangrijk is omdat studenten op die manier de benodigde kennis hebben wanneer zij het werkveld in gaan, in de vorm van stages. Wanneer zij die kennis hebben kunnen zij deze toepassen en hierdoor meer concrete ervaring op doen met beide thema’s. Daarnaast zal een stagiaire vooral in de langere stages ook zelfstandig moeten kunnen werken. Daarbij is het ook van groot belang dat, net zoals bij aanbeveling 1, de student de signalen kan op pikken en kan handelen volgens de voorgeschreven manier. 8. De Christelijke Hogeschool Ede moet bij de overige opleidingen de basis van het thema huiselijk geweld en kindermishandeling opnemen in het curriculum. Wij zijn van mening dat iedereen, ongeacht zijn of haar opleiding, in aanraking kan komen met huiselijk geweld of kindermishandeling. Zo kunt u denken aan bijvoorbeeld in de samenwerking binnen een team waarbij een collega mishandeld wordt. Ook daar is het goed om deze signalen vroegtijdig op te pikken en hulp te bieden of deze persoon door te verwijzen. Dit is slechts 1 voorbeeld van de vele voorbeelden die er zijn waar de professional te maken kan krijgen met het thema huiselijk geweld en kindermishandeling. Daarom is het belangrijk dat een ieder kennis heeft van deze thema’s zodat zij kunnen signaleren en handelen volgens de richtlijnen. 9. De Christelijke Hogeschool Ede moet bij de overige opleidingen het thema huiselijk geweld en kindermishandeling aanbieden in de vorm van een keuzevak of minor. Wij zijn van mening dat de keuze beschikbaar moet zijn voor studenten om zich meer te kunnen verdiepen in beide thema’s wanneer het niet dermate uitgebreid geïntegreerd is binnen het curriculum van de opleiding. 10. De Christelijke Hogeschool Ede moet in het algemeen binnen elke les waar gewerkt wordt met casuïstiek het thema huiselijk geweld en kindermishandeling aan bod laten komen. Wij zijn van mening dat het goed is dat studenten naast de kennis die ze krijgen binnen hun opleiding ook oefenen met het aangaan van gesprekken omtrent huiselijk geweld en kindermishandeling. Dit omdat deze gesprekken een speciale aanpak en andere gesprekstechnieken vereisen zodat deze gesprekken zo goed mogelijk kunnen verlopen in de praktijk. Algemeen 4. Elke instelling en met name zorginstellingen moeten bekend zijn met de meldcode en deze gebruiken. Ook moeten zij de werknemers hierover informeren. Wij zijn van mening dat het van groot belang is dat zorginstellingen bekend zijn met de
38
meldcode. Dit is belangrijk zodat wordt gehandeld volgens de richtlijnen en de meldcode. Gelukkig is dit vanaf 2012 verplicht. Als de instellingen deze kennis hebben is het van groot belang dat zij hun werknemers hierover informeren. Deze werknemers staan het dichtst bij de cliënten en zullen het meest en in directe mate te maken krijgen met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. 5. Er moeten trainingen ontworpen worden voor m.n. zorginstellingen om hun werknemers te informeren over de meldcode en hun te trainen hoe deze meldcode in de praktijk geïntegreerd kan worden. Wij zijn van mening dat het de verantwoordelijkheid van de instelling is om haar werknemers te informeren. Door middel van een training zijn de werknemers intensief bezig met de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling en zullen zij hier bekend mee raken. Binnen deze training moeten verschillende aspecten naar voren komen zoals gesprekstechnieken, de meldcode en de basiskennis. 6. Binnen elke instelling moeten informatiefolders of brochures te verkrijgen zijn om alle mensen die in contact staan met deze instelling te informeren over dit thema. Wij zijn van mening dat elk persoon dat in contact staat met een instelling basisinformatie moet hebben over de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. In wachtkamers van bijvoorbeeld ziekenhuizen, huisartsen en andere zorginstellingen staan vaak rekken met folders. Daar zou ook een folder moeten staan over deze thema’s.
39
1.4 Resultaten Hieronder vindt u de resultaten die voort zijn gekomen uit ons onderzoek. We hebben met ons onderzoek 605 studenten bereikt. Dit is ruim 65% van alle studenten. Dit was ons streven. Zie ook bijlage 1 voor een overzicht van alle studenten van de Christelijke Hogeschool Ede. Welke opleiding volgt de student? Opleiding Communicatie Journalistiek Pabo SPH MWD MER P&A GPW Verpleegkunde TOTAAL
Aantal 83 79 125 69 66 51 18 42 72 605 studenten
Jaar x x 2 en 3 1, 2, 4 2, 3, 4 x x 2 2, 3
In welke vak komt het thema aanpak huiselijk geweld terug in de opleiding? Opleiding Vak Pabo Pedagogiek, Gezondheidskunde, gezond redzaam gedrag, Minor Sen-ce, facultatief door AMK. SPH Terugkomdagen (3 dagen), recht, minor pedagogiek, methodiek(?), minor aanpak huiselijk geweld. MWD Crisishulpverlening, pedagogiek, recht, minor jeugdzorg, minor toegepaste psychologie, minor relatie en gezin, visiecolleges. GPW Pastoraat (2 minuten), juridische aspecten van pastoraat, psychologie. Verpleegkunde ZBK&J, Kind en jeugdigen, thema week, JGZ, GGZ, Taakgroep Welke minor volgt de student? Naam van de minor geïntegreerd? Motiverende gespreksvoering Israël Coaching Gezin in de schijnwerpers Jeugdcultuur Ontwikkelingssamenwerking Kerk, geloof en cultuur Mens en zingeving Nieuwe testament en jij Groen is de kleur Aanpak huiselijk geweld Kerk, geloof en cultuur PR & Communicatie Samenlevingsopbouw European Culture Vrije minor Nieuwe media Ken je klassiekers Cultuur en maatschappij Creatief agogisch werk Wetenschapsfilosofie
Thema Aanpak Huiselijk Geweld in de minor nee nee nee ja nee nee nee ja nee nee ja ja nee nee nee nee nee nee nee nee nee
40
Is de student bekend met de meldcode? Ja 371 Nee 234 Hoe is de student bekend geraak met de meldcode? (Meerdere antwoorden waren mogelijk.) School 227 Media 96 Praktijk 42 Literatuur 6 Waar heeft de student stage gelopen? En is deze stageplaats bekend met de meldcode? Stageplaats Bekend met meldcode? Ja Nee Zorginstelling 79 91 Basisschool 59 107 Kerk 17 25 Bedrijf 20 75 Logistiek 21 48 Media 14 53 Weet de student hierdoor wat hij of zij moet doen bij een vermoeden van huiselijk geweld? Ja 197 Nee 308 Is de student tijdens de stage in aanraking gekomen met huiselijk geweld? Ja 177 Nee 428 Heeft de student hierbij gebruikt gemaakt van een meldcode of een (ander soort) stappenplan? Ja 56 Nee 549 Heeft de student genoeg kennis om in de praktijk volgens richtlijnen te kunnen handelen, als het gaat om aanpak huiselijk geweld? Ja 163 Nee 442 Wat mist de student? Duidelijk stappenplan Hoe te signaleren Concrete informatie Preventieve maatregelen/campagne (Praktijk) ervaring Gesprekstechnieken
33 58 187 22 70 65
Wat vindt de student positief? Niets Aanbod van de minor AHG Lesinhoud pedagogiek minor Meldcode wordt meer in de praktijk gebracht Themaweek HBO-V De aandacht die wordt besteed aan AHG/meldcode Kenmerken HG zijn wel duidelijk Meldcode Dat er blijkbaar een meldcode bestaat Dat er een stappenplan is Dat er een meldpunt is Anonieme melding is mogelijk Dat er wat aan HG gedaan wordt Gespreksvaardigheden binnen de opleiding
28 37 5 1 1 32 3 39 5 5 8 9 7 9
41
Dat er reclame wordt gemaakt op tv Veel informatie op internet Huiselijk geweld komt aan bod in de media Huiselijk geweld is niet positief
1 7 2 2
42
1.5 Grafieken Om de resultaten duidelijk te maken hebben we de belangrijkste resultaten omgezet in grafieken. Hieronder kunt u deze verschillende grafieken vinden. In tabel 1 hebben wij de verschillende opleidingen van de Christelijke Hogeschool Ede weergegeven. Hierbij kunt van elke opleiding het percentage studenten zien die een enquête heeft ingevuld.
In tabel 2 hebben wij de verschillende minoren van de Christelijke Hogeschool Ede weergeven en het aantal studenten dat die minor heeft gevolgd.
43
In tabel 3 hebben wij het percentage weergegeven van de in totaal 605 studenten die bekend zijn met de meldcode.
Tabel 3. Bekend met de meldcode
39%
ja
nee
61%
In tabel 4 hebben wij weergegeven hoeveel en op welke manier de 605 studenten bekend zijn geraakt met de meldcode.
Tabel 4. Hoe is de student bekend geraakt met de meldcode Aantal studenten
227
96 42
6
44
In tabel 5 hebben we het percentage van de in totaal 605 studenten weergegeven dat gebruik heeft gemaakt van de meldcode/stappenplan.
Tabel 5. Gebruik gemaakt van meldcode /stappenplan? 9%
ja
nee
91%
In tabel 6 hebben wij het percentage van de in totaal 605 studenten weergegeven dat wel of niet genoeg kennis bezit om te handelen bij huiselijk geweld en kindermishandeling.
Tabel 6. Genoeg kennis om te handelen bij huiselijk geweld en kindermishandeling? 27% ja
nee
73%
45
1.6 Doelen van de minor 1. Ben jij je bewust wat huiselijk geweld inhoudt en welke vormen van huiselijk geweld er bestaan? Door het volgen van de hoorcolleges en de werkcolleges zijn wij allemaal op de hoogte gebracht van wat huiselijk geweld nou precies inhoudt en welke vormen er allemaal bestaan binnen dit begrip. Door hiermee aan de slag te gaan in de vorm van casuïstiek zijn wij ons ook meer bewust geworden van het begrip huiselijk geweld. Wij zijn er bewust van geraakt dat het veel verder reikt dan een begrip. Huiselijk geweld is echt een wezenlijk probleem dat niet zomaar is op te lossen en wat zeker professionaliteit en lef vraagt. Doordat er zoveel verschillende vormen zijn is het belangrijk om hiervan op de hoogte te zijn en er dus kennis over op te doen om professioneel met dit thema om te kunnen gaan. Ook vraagt het lef omdat het bekend is dat handelingsverlegenheid een belangrijk punt vormt in de aanpak van huiselijk geweld. Het is een struikelblok die erkent en herkend moet worden zodat er bewustwording kan optreden dat het echt een groot probleem is dat een aanpak vereist. Dit is ook een wezenlijk doel van ons onderzoek waarbij wij willen nagaan in hoeverre huiselijk geweld en de aanpak daarvan, doormiddel van de meldcode, is geïntegreerd in het curriculum van de verschillende opleidingen binnen de Christelijke Hogeschool Ede. Wij willen door met dit doel aan de slag te gaan deze bewustwording, die bij ons al heeft plaatsgevonden, verspreiden en onder de aandacht brengen van mensen die misschien geen zorg opleiding volgen. Wij zijn van mening dat de bewustwording niet alleen bij mensen moet optreden die een zorgopleiding volgen maar bij alle mensen van alle opleidingen. Op die manier wordt het niet meer alleen een zaak van de zorgsector maar inderdaad zoals in de nota Privé geweld – Publieke zaak staat dat het een publieke aangelegenheid wordt en we samen hieraan gaan werken. 2. Kun jij verschillende vormen van huiselijk geweld signaleren? (bewustwordingsaspect) Door midden van de verbredingsminor ‘Aanpak huiselijk geweld’ zijn wij bekend met de verschillende vormen van huiselijk geweld. Binnen de minor hebben we door midden van het boek ‘basisboek aanpak huiselijk geweld’, de hoorcolleges en werkcolleges veel informatie gekregen over de verschillende vormen van huiselijk geweld en het signaleren hiervan. Wij zijn van mening hier de basiskennis over te beschikken maar vinden ook dat we hier nog meer in kunnen leren. We hebben op dit moment namelijk heel veel theoretische kennis door het bestuderen van het boek en het bijwonen van de colleges maar hebben dit niet allemaal in de praktijk uitgevoerd. Afgelopen jaar hebben 3 van ons een jaar stage gelopen waarin we wel in aanraking zijn gekomen van huiselijk geweld maar nog niet bekend waren met de meldcode en dus nog niet hebben gehandeld volgens de aanbevolen richtlijnen. We kunnen op het praktische gedeelte dus nog meer leren over het signaleren van huiselijk geweld maar op het theoretische vlak beheersen wij de stof. Wij denken dat het daarnaast ook lastig is om deze verschillende vormen snel te herkennen maar zijn van mening dat dit een kwestie is van oefenen met casuïstiek. Dit hebben we al regelmatig geoefend binnen de werkcolleges maar hoe vaker dit wordt geoefend des te beter wij ons dit eigen kunnen maken. 3. Ben jij in staat de werking van de meldcode uit te leggen en daarmee te oefenen vanuit je eigen beroepscontext? Door middel van de colleges AHG denken wij kennis op te doen over de inhoud van de meldcode en hoe wij deze kunnen gaan gebruiken. Voor aanvang van de verbredingsminor AHG hebben wij allen weinig kennis en ervaring betreffende de meldcode en hoe wij deze meldcode als professionals kunnen gaan gebruiken. Sommigen van ons hebben wel al eens gehoord van de (naam) meldcode, het AMK en/of het steunpunt huiselijk geweld. Momenteel leren wij in het boek “Basisboek Huiselijk Geweld” wat de meldcode is, uit welke stappen deze meldcode bestaat en hoe we deze meldcode als professional, maar ook als “gewone” burger kunnen (en soms bijna moeten) gebruiken. Door het bestuderen van dit boek hebben wij een heleboel kennis opgedaan over de meldcode. Door middel van casuïstiek in de werkcolleges gaan wij aan de slag met het gebruik maken van de meldcode. Tijdens deze werkcolleges leren we de stappen van de meldcode te doorlopen. We leren wie we kunnen vragen om hulp en/of advies als het gaat om huiselijk geweld. We leren dit (en we willen dit ook leren), zodat huiselijk geweld voor ons niet langer een taboe is, maar iets waar we als professionals iets mee kunnen. Hierdoor kunnen mensen en in sommige gevallen hele gezinnen geholpen worden, met als resultaat dat zij niet langer pleger of slachtoffer hoeven te zijn van huiselijk geweld. Wanneer wij de kennis en ervaring met de meldcode hebben, kunnen we ook anderen vertellen over deze meldcode. Op deze manier zijn meer professionals (en medeburgers) op de hoogte van de
46
meldcode en hoe zij deze kunnen gebruiken. Samen met collega’s moet huiselijk geweld naar ons idee meer bespreekbaar worden gemaakt, zodat het taboe op dit onderwerp mogelijk vervaagt. Door professionals meer bewust te maken van het thema huiselijk geweld kunnen naar ons idee ook meer mensen geholpen worden die met huiselijk geweld hebben te maken. 4. Ben je in staat om binnen de geldende wettelijke en juridische kaders informatie te delen en samen te werken met anderen en andere disciplines? (samenwerkingsaspect) Ja, wij zijn in staat om samen te werken met anderen en andere disciplines. Wij denken dat het belangrijk en nuttig is dat je de informatie deelt met andere beroepskrachten (die er meer kennis over hebben zoals het AMK en het ASHG), zodat je weet wat je vervolg stap is. Door het probleem met anderen te bespreken kom je tot nieuwe inzichten en verbreed je je visie op een bepaalde situatie/probleem. Door samen te werken met verschillende ketenpartners en alle ideeën te bundelen, kun je een effectieve sluitende aanpak creëren waarmee je Huiselijk Geweld kunt aanpakken. 5. Weet jij hoe je contact kunt leggen en in gesprek kunt komen met een kind over huiselijk geweld? (handelingsaspect) Door alle informatie die wij de afgelopen tijd hebben gekregen tijdens de lessen en wederom door de casuïstiek, hebben wij ons kunnen verdiepen in het in gesprek gaan met een kind over huiselijk geweld. Hierin zagen wij een verdiepend aspect aangezien wij nu niet meer alleen hoorde over huiselijk geweld maar het ook in de praktijk gingen oefenen met een ‘slachtoffer’. Wij merkten dat wij dit allemaal nog best lastig vonden want hoe kun je nou in gesprek gaan met een kind over een onderwerp waarvan wij allemaal vinden dat het kind nog veel te jong is om hier ervaring mee te hebben. Dit is echter wel de harde realiteit en het maakte dat wij allemaal extra ons best gingen doen aangezien wij graag willen leren om een kind in die situatie te helpen. Wij kwamen er achter dat er verschillende manieren zijn om met een kind in gesprek te gaan. Zo kun je gebruik maken van verschillende attributen om bij de belevingswereld van het kind aan te kunnen sluiten en op een speelse manier het moeilijke onderwerp aan te kunnen snijden. Het is hierbij belangrijk dat wij aansluiten bij het niveau van het kind, wat begrijpt het kind en welke vragen kan ik stellen zonder dat ik dan sociaal wenselijke antwoorden krijg? Dit zijn allemaal punten die wij in ons achterhoofd moeten houden wanneer wij in gesprek gaan met een kind die op wat voor manier dan ook slachtoffer is geworden van huiselijk geweld of kindermishandeling. Hierbij is het zaak om te zorgen voor een ontspannen sfeer en setting waarin het kind zich vertrouwd en veilig voelt, want alleen op die manier zal een kind gaan overwegen om te praten. Wij moeten als hulpverleners laten zien en laten horen dat wij er voor het kind zijn en het kind willen helpen. Dit zou zoals al eerder is aangegeven kunnen gebeuren door het gebruiken van een handpop of speelgoed waardoor het kind zich misschien meer op zijn gemak voelt en meer durft los te laten over de problematiek. 6. Weet jij wat je kunt doen in het geval van geweld en hoe je professioneel moet handelen en de juiste beslissing kan nemen? Gedurende het programma van de verbredingsminor ‘aanpak huiselijk geweld’, en de daarbij horende literatuur en colleges, hebben wij veel informatie gekregen over de meldcode. Wij zijn bekend met de stappen binnen deze meldcode en kunnen deze op verschillende vormen van casuïstiek toepassen. Dit is iets wat we in de afgelopen werkcolleges regelmatig hebben geoefend. Wij zijn ook bekend met de verschillende instellingen zoals het AMK en het ASHG waar wij informatie kunnen verkrijgen over de juiste beslissingen. De mensen die verbonden zijn met deze instelling zijn er om ons de tips en adviezen te geven waardoor wij ons handelen kunnen verantwoorden en de juiste beslissing kunnen nemen. Echter zijn wij van mening dat het overleg binnen het team hier essentieel is om je handelen te kunnen verantwoorden. Dit is essentieel omdat je als professional niet alleen werkt maar een team om je heen hebt staan die jou kunnen helpen maar waar je je ook bij moet kunnen verantwoorden. Nauwe samenwerking met het team en bovengenoemde instellingen is dus van groot belang. Al met al zijn wij van mening dat we door middel van de meldcode weten wat we moeten doen in geval van geweld maar we zijn ons er ook van bewust wat we dat niet alleen kunnen maar de hulp nodig hebben van onze collega’s, AMK, ASHG en soortgelijke instellingen. Daarnaast is er ontzettend veel literatuur die we kunnen gebruiken om hier eventueel meer over te weten te komen. 7. Heb jij kennis genomen van verschillende methodieken rond huiselijk geweld en heb je geoefend met het toepassen hiervan op casuïstiek? Door middel van de colleges AHG denken wij verschillende methodieken te gaan leren, die een handvat kunnen zijn voor de aanpak van huiselijk geweld. In het boek “Basisboek Huiselijk Geweld” hebben wij kunnen lezen over de verschillende bestaande methodieken rondom huiselijk geweld. Wij
47
weten dat er verschillende methodieken zijn voor kinderen en voor ouders. Ook weten wij dat er verschillende methodieken zijn voor plegers-, slachtoffers- en gezinnen betreffende huiselijk geweld. Er zijn trouwens ook speciale methodieken voor verstandelijk gehandicapten. De verschillende bestaande methodieken richten zich op preventie ten aanzien van huiselijk geweld, maar ook slachtofferhulp en/of hulp aan plegers van geweld. Al deze methodieken hebben een eigen doel en doelgroep. Wij hebben nog geen ervaring in het werken met een bepaalde methodiek, als het gaat om methodieken voor aanpak huiselijk geweld. Wij zijn wel nieuwsgierig naar de verschillende methodieken en zouden hier graag meer over willen weten en hiermee aan de slag willen gaan, als de verbredingsminor hiertoe mogelijkheden biedt. Tijdens werkcolleges denken wij te gaan oefenen met bestaande methodieken. Wij zullen de mogelijke voordelen en nadelen kunnen gaan benoemen, wanneer we aan de slag gaan met deze bestaande methodieken. Hierdoor kunnen wij ook onze voorkeuren betreffende de bestaande methodieken aangeven. 8. Onderken je het belang van het doorbreken van de geweldsketen? We beseffen heell goed het belang van het doorbreken van de geweldsketen. Wanneer je vermoedens bevestigd worden en de situatie (echt) bedreigend is, moet je hulp inschakelen om te voorkomen dat het nog erger wordt. Huiselijk geweld blijft een structureel probleem. Daarom is het van belang om de schade te beperken door eerdere ingreep, vroegtijdige melding, waardoor de pijn kan worden verzacht bij daders en slachtoffers. Soms kun je ook echt voorkomen dat het gebeurt. Wij geloven dat preventie op scholen hier baat bij heeft. 9. Kun jij je (beter) verplaatsen in de positie van slachtoffer en dader? Aan het begin van deze minor stonden wij allemaal aan de kant van het slachtoffer aangezien wij het vreselijk vinden wat zo’n slachtoffer moet meemaken en doormaken. Ook wanneer de gewelddadige en dreigende situatie voorbij is, is het voor een slachtoffer nog lang niet voorbij. Deze draagt deze pijnlijke herinneringen mee voor de rest van zijn of haar leven. Dit is niet goed te maken, maar door middel van therapie kunnen slachtoffers het misschien wel beter verwerken en het een plekje geven. Wat wij hierbij hebben geleerd is dat het voor een slachtoffer belangrijk is dat ook de dader hulp krijgt en dat dit dan bijdraagt aan het genezingsproces van het slachtoffer. Ook komt het vaak voor dat een slachtoffer weer terug wil naar de dader en vanuit dit oogpunt is het helemaal belangrijk dat deze dader hulp krijgt en het geweld dus stopt. Toch zijn wij door alle colleges ook in gaan zien dat de dader niet alleen een dader is die vreselijke dingen doet bij andere mensen, maar dat dit ook een persoon is met gevoelens en een persoon is die gewoon hulp nodig heeft. Er zijn verschillende oorzaken waarom een dader doet wat hij doet en in alle gevallen is het fout maar het is soms ook best te begrijpen. Het is daarom belangrijk dat wij als hulpverleners niet veroordelen. We mogen wel aangeven dat wij de daad absoluut niet vinden kunnen maar dat wij de dader niet veroordelen, dit laatste doet de rechter wel. Het is belangrijk om met beide partijen in gesprek te gaan en te blijven om op die manier voor iedereen het beste resultaat te kunnen boeken. Beiden hebben hulp nodig en beiden verdienen ook de beste hulp of het nou de dader of het slachtoffer betreft. Dus al met al kunnen wij zeggen dat wij ons zeker beter kunnen verplaatsen in beide posities.
48
1.7 Format onderzoek
Namen groepsleden:
Tram Nguyen Pauline Hout Martine Dijkstra Marjolein Rutterkamp
Onderzoeksvorm Essay/Product Vorm eindproduct: Vraagstelling:
Product Aanbevelingen in de vorm van een folder. Hoe wordt het thema aanpak huiselijk geweld geïntegreerd in het curriculum van de CHE en wat is de beleving van de vierdejaars studenten bij dit thema. Interviews houden onder alle vierdejaars studenten van de Christelijke Hogeschool Ede. Interviews houden onder alle jaarlaag coördinatoren van de Christelijke Hogeschool Ede.
Werkwijze:
Naam opdrachtgever organisatie/kerk/ school Naam contactpersoon Adresgegevens
Spectrum Gelderland. CHE Thecla Brouwer Alexandra Bordewijk Andries Scherpenzeel Spectrum CMO Gelderland Arnhemsestraatweg 19 6880 VA Velp CHE Oude Kerkweg 100, 6717 JS Ede
49
1.8 Lege Enquête Enquête aanpak huiselijk geweld Als je na 4 jaar bent afgestudeerd en je begint aan je eerste baan is de kans groot (zeker bij de sociale en verzorgende opleidingen) dat je in aanraking komt met het thema aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling. Vind jij dat je genoeg informatie hebt om hier mee om te gaan? Hoe kom je aan die informatie of waar heb je het gemist? Deze informatie kunnen wij goed gebruiken voor ons onderzoek om zo het thema aanpak huiselijk geweld zo goed mogelijk te integreren in het curriculum van jullie opleiding. De volgende vragen gaan over de meldcode huiselijk geweld. De definitie van huiselijk geweld is: Huiselijk geweld is geweld dat vanuit een diversiteit aan mogelijke oorzaken door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer gepleegd. Het kan daarbij gaan om fysiek geweld, seksueel geweld, psychisch geweld, fysieke, psychische of emotionele verwaarlozing of om economische delicten. Opleiding en Minor 1. Welke opleiding volg je? ------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------2. In welke jaren en binnen welke lessen kwam het thema aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling naar voren? Jaar: ----------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------Lessen: -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------3. Welke minor/verbredingsminor heb je gevolgd? ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------4. Kwam het thema aanpak huiselijk geweld daarin naar voren?
Ja/Nee
Meldcode aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling 5. Ben jij bekend met de meldcode huiselijk geweld? Zo ja, hoe ben je hiermee bekent geraakt?
Ja/Nee
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------6. Waar heb je stage gelopen of loop je stage? (meerdere plekken mogelijk). ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------7. Is jouw stageplaats bekend met de meldcode huiselijk geweld? Zo ja, hoe zie je die terug op jou stageplaats?
Ja/Nee
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------8. Weet jij hierdoor wat je moet doen als je een vermoeden hebt van huiselijk geweld?Ja/Nee Zo ja, wat? ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Ervaring huiselijk geweld in de praktijk. 9. Ben jij op je stage in aanraking gekomen met huiselijk geweld? Zo ja, hoe heb je in deze situatie gehandeld?
Ja/Nee
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
50
10. Heb je toen gebruik gemaakt van een geïntegreerde meldcode/stappenplan? Zo ja, hoe zag deze meldcode/stappenplan eruit?
Ja/Nee
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Beleving 11. Heb je naar jou idee genoeg kennis om in de praktijk volgens de richtlijnen te kunnen handelen? Ja/Nee 12. Wat mis je? ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------13. Wat vind je positief? ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- -
51
Bijlage 2: Uitgewerkte interviews van de HBO onderwijsinstellingen in Nederland Voor het verkrijgen van informatie rondom de integratie van de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling binnen het curriculum van de zorgopleidingen, hebben wij interviews afgenomen. Deze interviews hebben wij opgenomen met een voicerecorder. Dit bood ons de mogelijkheid om de interviews terug te luisteren en letterlijk uit te kunnen werken. Op deze manier hebben wij onze informatie letterlijk uit de tekst kunnen halen. Vanaf de volgende pagina kunt u per geïnterviewd persoon terug lezen wie deze persoon is en wat er binnen de school waaraan die persoon is gekoppeld wordt gedaan omtrent de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. De tekst die zwart gedrukt is, is de tekst die door ons gesproken is. De tekst die grijs is, is van de persoon die wij geïnterviewd hebben.
52
Interview 1: Geïnterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Marja Steijn Avans hogeschool ’S Hertogenbosch
Zullen we beginnen? Ja dat is goed. Nou, wij zijn dus bezig met ons afstudeeronderzoek over het thema aanpak huiselijk geweld en dan voornamelijk in hoeverre dit is geïntegreerd in het curriculum. Zou je eerst wat over jezelf willen vertellen en wat jou taken hier binnen school zijn? Dat is goed, euhm... Mijn naam is Marja Steijn en ik werk hier als docent en als supervisor bij de academie voor sociale studies in Den Bosch. En het is nu het vierde studiejaar dat ik hier werk. Daarvoor heb ik het altijd gecombineerd met werken in het werkveld. Ik heb ruim 20 jaar gewerkt in de maatschappelijke opvang en dan specifiek de vrouwenopvang. En toen ben ik de opleiding tot supervisor gaan doen en zo ben ik in 97, 1997 hier gekomen. Ik heb een tijd lang alleen supervisie gegeven maar op een gegeven moment dat gaan uitbreiden met het IP, dat heet bij ons Individuele Profilering Huiselijk geweld. Dat was een van de eerste dingen die ik ging doen. Ja dat is steeds meer geworden en op een gegeven moment was het heel veel meer en had ik zoiets van: werkveld hartstikke leuk en ik heb mooie jaren gehad maar ik wil toch het onderwijs in dus toen heb ik er voor gekozen om het werkveld het werkveld te laten en helemaal docent te zijn. En ja ik werk dus fulltime dus ik kan veel dingen doen, dat vind ik ook leuk van het onderwijs: het is ontzettend divers dat heb ik nooit geweten. Mijn accent ligt vooral op de studieloopbaanbegeleiding, afstudeerbegeleiding, praktijkprojectbegeleiding en daarnaast geef ik nog een aantal theorie vakken maar vooral die coachende en begeleidende kant en de minor SPH Slagvaardig heb ik ontwikkeld met twee collega’s afgelopen jaar en die hebben we net gedraaid. Straks heb ik ook de minoren markt, dat hebben jullie ook vast wel, en dan ga ik dus zeg maar de minor SPH / Slagvaardig ga ik presenteren en vanmorgen zei ik al tegen een collega, toen was ik allerlei spulletjes bij elkaar aan het verzamelen: ik heb net het gevoel alsof ik iets moet gaan verkopen. En dat wil eigenlijk helemaal niet want het is helemaal niet mijn ding om te verkopen. Maar tegelijkertijd zou het natuurlijk wel geweldig zijn als voldoende studenten zich aanmelden zodat we volgend jaar weer kunnen draaien. Want de minor slagvaardig, wat houdt dat precies in? Dat is specifiek voor de SPH en slagvaardig is een naam die we gekozen hebben en die dekt volgens ons de volwaardige lading. Hij is ooit ontstaan vanuit de wetenschap dat er heel veel studenten zijn die klaar zijn met de opleiding en die zeggen dan van leuk dit werkveld maar ik merk op de een of andere manier dat ik nog niet zeg maar stevig genoeg in mijn schoenen sta. Dat er zoveel op mij af komt en dat ik heel veel nog vanuit mijn comfort-zone reageer, je zoekt altijd nog het veilige. En het SPH werkveld vraagt juist iets anders vaak van je. Een ongelooflijke diversiteit aan doelgroepe, problematiek, de heftigheid. Deze minor, het is 30 EC dus we kunnen heel veel doen, en we hebben allerlei verschillende werkvormen bedacht. En nu is uiteindelijk uit de evaluatie nog wel gekomen dat de studenten ook echt dat gevoel hebben dat ze steviger in hun schoenen staan. Dus euh, op dit moment krijg ik allemaal reacties vanuit het werkveld want ze hebben praktijkopdrachten moeten maken in het werkveld en dat was geen stage maar dat was echt op zoek naar iets waar ze in het werkveld tegenaan lopen en dat kon alle soorten instellingen en alle soorten doelgroepen kon dat zijn en om zeg maar een knelpunt, iets wat de instelling nooit aan toe komt, te onderzoeken en om daar dan een plan voor te maken. En we waren heel benieuwd hoe de praktijk daar dan wat hun ervaring daarvan was en nu krijg je echt super positieve dingen krijg ik terug. En los van de studentes want die waren al positief, maar nu ook de opdracht gevers vanuit het werkveld. Die zeggen: ja dit ligt al zo lang bij ons en dit lukt ons echt niet en de toegankelijkheid van de studenten was ook heel positief. Ja, want je hebt er natuurlijk ook veel tijd voor, en de motivatie. Ja, en dingen gaan doen he want dan, kijk voor stage is duidelijk he dat kent iedereen. Maar je komt niet voor stage, je komt voor iets voor jezelf maar je wilt ook graag iets voor de instelling betekenen. Daar gaat het ook om hoe je je zelf verkoopt en drempeltjes over gaan als je kijkt naar bellen, het contact leggen, laten zien wat je te bieden hebt. Daarin moet je wel dingen doen die je voorheen niet zo makkelijk deed of misschien wel helemaal niet. Dus daarom het verkopen vanmiddag. Ik denk dat ik echt maar met die gedachte daar moet gaan staan en ik had gevraagd of een paar studenten er bij konden komen staan, dat is nog leuker om zeg maar, maar die kregen dat niet gepland met het afstuderen en alles. Maar ik hoop eigenlijk dat er eentje opeens voor mijn neus staat zo van: He ik kon toch. En voor de rest laat ik veel dingen zien en ga ik er maar gewoon over praten. Ja, dat een beetje als antwoord op wat ik hier allemaal doe en de diversiteit vind ik echt enorm en ook heen leuk. Ja, en dat alles wat je net hebt gezegd, dat is gekoppeld aan de opleiding SPH?
53
Ja, nou nee ik ben te snel: sociale studies. Zeg maar onze eerste jaars programmas zijn nog algemeen zeg maar de eerste 3 blokken, ik weet niet of dat bij jullie ook is maar de eerste 3 periodes zit alles nog bij elkaar en de vierde hier dan komt die splitsing zeg maar. Dus als je daar les geeft dan geef je aan alle drie de richtingen les. En supervisie geef ik ook bij MWD maar als ik kijk naar het team want we zitten qua docenten team ingedeeld bij een opleiding en dat zit ik bij SPH-team. En je zegt alledrie? SPH, MWD en ...? CMV, Oh! Cultureel Maatschappelijke Vorming. Dat hebben jullie niet? Wij hebben maar twee richtingen waar je uit kan kiezen, SPH en MWD Oke, ja CMV doet het op dit moment erg goed. Het is eigenlijk altijd de kleinste opleiding geweest maar er zit echt een stijgende lijn in. En als ik kijk naar nu want alle studenten moeten zeg maar voor 1 Februari hun definitieve keuze maken en dan komen ze voor CMV toch weer op een behoorlijk grote groep. Volgens mij iets van 27 studenten. Dat ik ook wel eens de helft geweest of nog minder zelfs. Ik denk wel dat ze nog wat meer hadden verwacht, misschien twee groepen maar dit is ook al mooi. En even om een beeld te vormen, wat is precies het verschil tussen CMV en SPH? Euhm, CMV is echt veel meer euhm, ik zou bijna zeggen outreachend werk, maar dan ga ik weer te snel. Ik zeg meestal zo van nou je hebt nog steeds buurthuizen, je hebt nog steeds hele grote welzijnsinstellingen die vooral gericht zijn op signaleren maar ook heel laag drempelig dus zeg maar het echte straat op gaan en het vroegere opbouwwerk. Euh dus dat je niet zozeer de hulpverlener bent maar dat je wat je daarvoor doet en dat je mensen euh net die ondersteuning biedt dat ze dingen kunnen doen maar dat je niet hulpverlener bent dus dat is het verschil. Ja, dus ook een stukje preventief? Ja. Het is pro-actief preventief. Kun je wat vertellen over de relatie met het thema huiselijk geweld dan? Ja, nou dat is wel leuk want het is echt een heel verhaal inmiddels. Als we het hebben over hoe het nu is dan heeft het op dit moment geen plek binnen het curriculum. Daarom vond ik het ook wel leuk om met jullie in gesprek te gaan en ook om te kijken wat er bij jullie allemaal uit gaat komen. Want ik vind dat heel erg jammer, nou ja meer dan jammer. En euh toen ik hier dus kwam laat maar zeggen een jaar of 6 geleden toen ik hier met het IP heette dat toen dat was de individuele profilering daar konden ze dus studenten in jaar 2 en jaar 4 programma’s kiezen om zeg maar die individuele profilering te doen dus dan moet je echt denken aan een IP, dat was dan voor 1 periode, van verslavingszorg tot huiselijk geweld een ongelooflijke keuze. Een soort keuzevakken? Ja precies. En dan moest je er drie kiezen en dan moet je dan gedurende 1 periode, ben ik even kwijt maar volgens mij aan het begin van het studiejaar, maar dus in jaar 2 en in jaar 4. Maar toen ik daarvoor gevraagd werd toen was er een docent hier en die werkte in ieder geval bij een instelling van maatschappelijk werk, in denk bosch een hele grote, en die had zeg maar een studiehandleiding ontwikkeld en daar ben ik daar in eerste instantie mee gaan werken een periode lang met jaar 2 en toen heb ik hem helemaal herschreven zeg maar. Toen heb ik er uiteindelijk een jaar of 4 mee gewerkt denk ik. Nou het was een ontzettend populair IP en echt volle klassen echt dat ik denk ik wel eens dacht van, we hebben ook grotere lokalen dan zit ( waar we nu in zitten) waar je er 30 of 35 in kwijt kan en dat dat niet eens paste zeg maar zo veel. Zo, Positief! Ja dat was echt geweldig! En ik ben zelf ook altijd wel van gedachten en dat ben ik nog steeds want kijk als je naar die drie richtingen kijkt dan vind ik het niet specifiek bij een van die richtingen passen. Ik vind het niet specifiek iets voor MWD of iets van SPH en CMV-ers kunnen er ook wat mee en wat vond ik juist de uitdaging om de CMV-ers er ook bij te halen. Maar toen is het curriculum helemaal veranderd en de IP’s die zijn er uit gegaan. En toen dacht ik, ja dat is toch wel heel erg jammer waar kan ik dan toch huiselijk geweld nog onderbrengen? En nou dat is me vorig jaar dus gelukt dat was het eerste jaar dat de IP’s er niet meer waren. En euhm toen heb ik het ondergebracht, ja dat is ook een heel verhaal wij hebben namelijk BLA’s. En BLA staat voor Bijzondere Leer Activiteiten Bijzondere Leer Activiteit over de school heen betekend dat je voor alle drie de opleiding een programma aanbied voor 1 dag en dat je dan juist al die groepen door elkaar gooit en dat je dan over thema’s met elkaar aan de gang gaat in verschillende werkvormen die ook echt voor alle drie belangrijk zijn dus toen dacht ik: Huiselijk Geweld! En ik zat in het team wat de BLA-dagen organiseerde dat was zeg maar voor jaar 2 en dan iedere keer in week 10. Werken jullie ook met periodes van 10 weken? Blokken? Ja blokken!
54
Ja dat wel 9 of 10 weken. Bij ons is dat zeg maar week 8 altijd toetsweek, week 9 is de herkansing van de toets van de periode daarvoor een week 10 is een evaluatieweek. En in die week was het de eerste 3 periodes BLA. En toen heb ik dus, ik meen in de tweede BLA, toen huiselijk geweld als thema gekozen en toen kwam er een nieuw team-BLA en ging het uit mijn takenpakket want ik kon het er niet meer bij hebben, was ook organisatorisch niet helemaal goed verlopen. Dus er kwam dit jaar een nieuw team-BLA en toen heb ik echt bij alle drie de collega’s meerdere malen gezegd van: ik weet nog wel een mooi onderwerp voor een van de keren: Huiselijk geweld. En ze hebben het niet gedaan. Ja... En dat vind ik heel jammer. En ik weet dat nu de BLA weer opnieuw bekeken gaat worden, hoe dat er volgend jaar uit gaat zien en nou neig ik er naar van nou dan ga ik er toch maar weer inzitten. Ja, met de zekerheid dat dan het thema er wel in komt. Nou die zekerheid heb ik natuurlijk niet maar ik ga er dan wel alles aan doen om het dan daar weer neer te kunnen zetten. Maar dat betekend dus dat het dit jaar nergens is. Maar waar komt dat dan door dat dat er dan toch niet in is gekomen? In de BLA niet ja omdat ik collega’s heb die allemaal andere ideeën hebben en die dan bijvoorbeeld, en dan ben ik ook heel kritisch dat realiseer ik me wel. Ze hadden nu voor de BLA in periode 2 dat is dan 3 weken terug hadden ze het thema groepsdruk. En toen hebben ze zo’n als afsluiting heet dat flash-mob? Dat je met zijn allen dat er een iemand op een vrij grote plek gaat staan en die gaat dansen en dan breid dat zich uit, als je het googled dan heb je allemaal filmpjes, en hele mooie van station Antwerpen en dat hebben ze hier op de markt gedaan en ze hebben een film gezien over groepsdruk en dat was die film over hooligans en daar kan ik echt alles in vinden maar tegelijkertijd denk ik dan van ja groepsdruk, alle drie de opleidingen hebben er wel wat mee maar ik denk dat er zoveel meer is wat je kan doen en ja dan vind ik huiselijk geweld natuurlijk een heel goed voorbeeld maar ze hebben het niet gedaan. Dus het is er nu niet. Wat er ook nog ligt, hebben jullie ook contact met het lectoraat van huiselijk geweld. Want wie van jullie heet er nou Dijkstra? Want Sietske Dijkstra, is dat familie van je? Niet dat ik zo weet Dat is de lector van huiselijk geweld van Avans Hogeschool. Kennen jullie die niet? Nee. Oh goed dat je die naam hoort, hij staat ook op bandje. Ik dacht een omdat ik dezelfde achternaam zag, daar zit vast een lijntje dat je op een of andere manier familie van haar bent en dat Sietske dan, die is altijd heel er aan het netwerken, dat die dan zoiets had van hey euhm hogeschool verweg daar moeten we ook eens wat mee doen. Maar oke. Hebben jullie wel lectoraten? Ja Oke. Hebben jullie dan ook lectoraat Huiselijk Geweld? Nee alleen jeugd en gezin Het heet trouwens niet helemaal, ik zeg het niet goed het heet lectoraat....... ja daar moet ik altijd over na denken ik denk maatschappelijk opvang en huiselijk geweld maar ik weet het niet helemaal zeker maar als je googled op Avans en je gaat dan naar lectoraten dan heb je hem zo. Nou ja wat ik al zei, Sietske Dijkstra is daar de lector van en is een hele fanatieke en ook een heel deskundige lector. En op dit moment is het zo dat in elk geval een duo afstudeert vanuit hier voor het lectoraat wat vooral in Breda zit dus dat is er nog rond huiselijk geweld. En wat er op dit moment ook nog ligt is dat onze directie van ASH vind het heel belangrijk dat zo veel mogelijk docenten participeren in de verschillende lectoraten en het was min of meer vanzelfsprekend dat ik dat dus ging doen vanuit ASH maar daar heb ik toen lange tijd over nagedacht en heb een half jaar terug besloten om dat toch niet te doen wat Sietske wel heel jammer vond omdat ze ook veel plannen had om een minor Huiselijk Geweld te gaan schrijven. Volgens mij wil ze dat nog steeds. Maar dat is een persoonlijke afweging die ik heb gemaakt daar kan ik wel kort iets over zeggen misschien dat jullie dat ook wel een beetje kunnen plaatsen, ik ben meer dan 20 jaar in het werkveld vooral ook met huiselijk geweld werkzaam geweest in de hulpverleningen nu ben ik hier en ik merk gewoon volgens mij hangt er nog steeds iets boven mij van huiselijk geweld en dat was toen en is niet nu dus ik heb besloten om dat niet te doen maar nu zijn er dus nog steeds vacatures want de directie vind het zo belangrijk dat ze dus twee docenten in het lectoraat willen hebben. Die nog steeds niet ingevuld zijn. En dat krijg ik zo’n mailtje van jullie en dan denk ik dan word ik er op aan gesproken... maar weetje dan merk ik dat het me toch niet los laat Ja maar goed ik denk dat dat ook komt omdat het thema best wel ernstig is en dat je daar wel de aandacht aan wilt geven wat het verdient. Precies ja die betrokkenheid en loyaliteit en verantwoordelijkheid absoluut. Die voel ik ook en ja weet je mijn oude werkplek is hier niet zo ver vandaan en ik heb daar twee stagiaires rondlopen, een meisje binnen supervisie die daar rondloopt, een projectgroep die daar loopt.
55
Dus je komt wel elke keer weer terug daar? Ja maar daar zorg ik zelf voor. Ik wil dat contact houden. 1 van mijn vriendinnen werkt daar nog steeds en vanmiddag heb ik een tussenevaluatie van een studente uit jaar 3 dus het contact is er en als ik daar helemaal niets meer mee zou willen hebben zou ik dat ook niet doen. Het zou ook niet goed zijn als het me koud zou laten. Maar met zo een uitnodiging van jullie merk ik dat het op de een of andere manier dat het nog niet weg is. En het is natuurlijk ook een ongelofelijk belangrijk thema en als je je daar in verdiept dan weet je ook niet wat je hoort en ziet tenminste ik neem aan dat dat bij jullie ook gebeurd is. De krant staat er vol van iedere dag weer. Maar toch vonden wij het inderdaad bijzonder dat er te weinig op scholen eigenlijk bekend is waar we hebben dan zelf de minor gevolgd bij ons op de opleiding maar die is ook vrij nieuw. En hoe heet die dan? Aanpak Huiselijk Geweld. Maar als wij die minor niet hadden gevolg dan waren wij van school gegaan en dan hadden wij ons diploma maar wisten we niets van dit thema af. Dan zouden we geen kennis en ervaring hebben op dit gebied. Dus dan heb je ook niet die antenne omhoog staan van oh dat is huiselijk geweld of daar is iets aan de hand. Ja precies dat signalerende. Dan loop je toch al een aantal stappen achter en dat vinden wij toch echt ernstig, En toen kwam dat onderwerp op ons pad en dachten wij van ja daar willen wij ook echt wat mee. En jullie zijn het met me eens, want ik heb dat wel heel stellig hoor, dat je het in alle drie de studierichtingen tegen komt? Dat vinden jullie ook? Nou ja, dat zou wel moeten. Maar wij vinden ook opleidingen zoals PABO enzo en verpleegkunde, daar zou het ook moeten. Je komt toch in aanraking met mensen, ik bedoel zelfs als je binnen een bedrijf werkt wat niet eens met de zorg te maken heeft dan kun je een collega hebben of noem maar op dat je toch even je .. ik vind toch wel dat iedereen dat moet kunnen signaleren. Oke maar jullie hebben dus een minor al helemaal over Huiselijk Geweld en dan ook kindermishandeling? Ja En dat heeft een docent van jullie ontwikkeld? Ja. Dat is nu ook onze afstudeerbegeleider. En zou hij Sietske Dijkstra dan niet kennen? Geen idee wij hebben jou naam doorgekregen, volgens mij van Andries. En hoe is hij dan aan mijn naam gekomen? Hij doet ook de Post HBO Opleiding Huiselijk geweld die organiseert hij ook dus misschien via daar. Hij weet alle mensen ook wel te vinden en heeft volgens mij ook wel een goed netwerk. Ohja, daar moet je gebruik van maken. Maar hij heeft dus echt in zijn eentje, want jullie hebben dus ook minoren van twee periodes ook van 30 EC, die heeft hij ontwikkeld? Nee het is geen euhm, het is eentje een blok. Oke dus de helft en dus ook minder EC Ja, 7.5 Ohja dat scheelt heel veel ja. Maar toch zat er wel heel veel in. Kan je iets noemen ik ben wel even nieuwsgierig? We kregen informatie over de meldcode, over huiselijk geweld, hoe je het signaleert, wat er precies onder valt, hoe ga je in gesprek met een kind. Ja wat nog meer... De aanpak? Heeft hij die er ook in? De aanpak ja, We hebben ook foto’s gezien van mishandelde kinderen om het zo te kunnen herkennen met behulp van beeldmateriaal. Heb je ook DVD’s gezien? ja ook DVD’s gezien. Gevaarlijke liefde? Nee vergeten kinderen. Oh ja vergeten kinderen, als ik er aan denk krijg ik al bijna weer kippenvel. Ja die is mooi he?! Ja en dat, eigenlijk werden er in elke les wel wat verschillende dingen aangepakt. En elke week bestond dan uit een werkcollege en een hoorcollege. Ik denk dat inderdaad zo’n 120 studenten de minor volgende dus dat was echt wel een volle zaal. Echt waar? Wauw. Dat is veel. Ja en die waren weer onderverdeeld in zeg maar 6 werkgroepen. Van 20/25 studenten en daarbinnen werden weer projectgroepjes gemaakt. En in die groepjes kon je kiezen: of een essay schrijven of een praktijkopdracht/onderzoek doen. En wij hebben een onderzoek gedaan op onze school binnen alle e opleidingen en dan de 4 jaars studenten met als hoofdvraag welke kennis zij hebben over het thema
56
Huiselijk geweld. En ook wat zij positief vinden en wat zij missen. Maar er zijn onwijs leuke dingen gekomen uit die opdracht en ook hele praktische dingen. Maar 120 studenten die voor die minor hebben gekozen? Want hoeveel studenten hebben jullie op die school, was het alleen voor jaar 4? Nee voor alle opleidingen jaar 4. Er zaten PABO studenten tussen ook verpleegkunde, communicatie en dat werd ook weer gemixed in de groepjes zodat je ook met verschillende studenten zat. Ja dat is een beetje dat BLA idee dat je juist die diversiteit hebt. Maar dit klinkt wel heel goed zeg. Maar dat heeft hij allemaal verzorgd? Hij heeft al die groepen gedraaid? Nee, hij had wel een aantal docenten die hem daarin hielpen. Oke maar daar zijn docenten dan ook op geschoold denk ik want niet iedereen kan denk ik direct aan de slag met het thema. Ja inderdaad maar de docenten kwamen ook voornamelijk uit de academie voor sociale studies en ook vanuit de PABO die ook veel ervaring in het werkveld hadden zodat we veel konden oefenen met casuïstiek. Die casussen werden besproken in de lessen in kleine groepjes maar dan moet de docent ook wel kennis hebben van hoe en wat rond de casus. Dat hadden ze wel! En het basisboek huiselijk geweld, hebben jullie dat gebruikt? Ja daar hebben we in de derde week al gelijk een toets over gehad zodat we die kennis al beheersen voor de rest van de minor. Goh wat leuk! Ja wat ik net ook zei Sietske wil dus een minor huiselijk geweld ontwikkelen maar die is er dus al gewoon bij jullie! Ja Maar die Andries van jullie, die zal dan Sietske toch wel kennen als hij zo een netwerk heeft? Ja dat lijkt mij ook wel ja, als jij zoiets opzet dat je het dat ook wel graag wilt verspreiden dus misschien dat daar dan nog wel iets euh. Want minoren bij jullie zijn ook toegankelijk voor studenten van buitenaf, ook van andere academies? Dat moet wel kunnen want volgens mij wordt er ook wel eens gezegd dat... Het is hogeschoolbreed. Oke maar het gaat dus al mis, als ik het zo mag zeggen, op het feit dat bij ons de minoren op 30 EC zijn en bij jullie veel minder. Ik zit even te denken dat stel dat een student dat hier zou willen maar dan is het een minor van maar 7 EC dan moet je toch ergens anders nog die 23 vandaan halen. Dus dat maakt die toegankelijkheid wel wat minder. Aanbeveling? Ja en zo zie je maar weer dat we langs elkaar werken. Zonde he? Ja. In plaats van dat je dat bekend maakt en zegt van jongens wat spreken we hierbij af. Ja en ook bij de ontwikkelingen van zo een minor daar zouden heel wat tijd en uren in gaan zitten als mensen het langs elkaar gaan maken. Aanbeveling? Ja maar Andries gaf ook wel aan dat het niet zomaar een nieuwe minor was maar dat het nog wel wat werk vroeg om het te integreren. Omdat niet iedereen het nut inziet van zo een minor. Het moet je wel aanspreken of raken en het moet je enthousiast maken om er mee aan de slag te willen gaan. Inderdaad en op het moment dat je geraakt wordt dan laat het te ook niet los. Precies maar ik denk ook dat veel mensen er een verkeerd beeld bij hebben en het ook vooral eng vinden. Eng in de zin van wat moet ik daar nou toch mee. Je raakt iets bij mensen wat vreselijk pijnlijk is of kan zijn en zeker als we het hebben over kinderen. Zodra er kinderen erbij komen dan is het helemaal nog lastiger en pijnlijker zeg maar. Goh! Dus op dit moment wordt er hier dus niets mee gedaan. Nee precies! Maar er zijn plannen voor een minor. Ja en nog 2 docenten dus in het lectoraat te laten draaien en nou ja wat ik dus net al zei daar zit ik dus toch wel aan te denken omdat ik het ook wel heel erg zou vinden als ASH daar dus helemaal niets in doet. Als geen enkele collega die affiniteit of betrokkenheid heeft dan gaat er bij mij wel wat kriebelen dan denk ik van ja dat zou toch zonde zijn. Want hoe zou je, stel jij zou mogen bepalen hoe het er uit zou mogen zien, zou je dan de minor voldoende vinden als het gaat om het thema? Euhm, nee ik denk dat ik dan, als ik het echt helemaal ideaal zou willen maken, dan vind ik het te laat in jaar 4. Dan zou ik dat echt, nou ik wil niet zeggen in alle vier de studiejaren dat hoeft ook niet maar nou bijvoorbeeld jaar 2, dan ga ik nu gewoon even hardop denken. Jaar 2 voorbereiding op stage ik weet niet of jullie ook in jaar 3 10 maanden stage hebben. Ja Nou daar zou het naar mijn idee prima in kunnen zoals we het dus ook hadden want het IP zat dus ook in jaar 2. Dan zou het dus hetzelfde zijn als toen. Dan zou je dus in jaar 2 ter voorbereiding op je
57
stage om daar een keer over na te denken zonder dat je het nog echt kan plaatsen en dan natuurlijk na jaar 3 en dan als Minor dan kan je dingen veel beter plaatsen na je stage. Dat zullen jullie ook wel gemerkt hebben want dan heb je praktijkervaring en heb je mogelijk daar al, van dichtbij of meer op afstand, iets mee te maken gehad met cliënten. En dan zou ik het in jaar 2 vooral hebben over een beetje zo die basis, het basisboek ook gebruiken en mogelijk wat van de minor gebruiken voor de verdieping. Maar dan moet je natuurlijk wel uitkijken want als studenten in jaar 2 die informatie hebben gehad en ze kiezen ook voor de minor, maar er zijn ook die dat niet hebben gehad.. Ja maar ik wil gewoon zeggen dat je zoveel mogelijk moet aansluiten bij dat iedereen er voldoende uit kan halen. Dus dat er wel een diversiteit inzit, dat wilde ik zeggen. Ik zeg het een beetje omslachtig maar jullie begrijpen wel wat ik bedoel. Bedoel je dan dat het een verplicht iets moet zijn. Ja dan zou je het bijna verplicht maken Dus net als vakken als psychologie, sociologie, recht wat de basis voor een sph-er is Ja in periode 1 of 2 zit ook pedagogiek en ook psychopathologie nou dan zit er ook huiselijk geweld in. Nou ja, daar hadden wij het dus ook over. Hoe krom is het dat als je een kind gaat behandelen die daar slachtoffer van is geworden dat je dan alleen wat er uit komt gaat behandelen in plaats van dat je dat stukje aanpakt waardoor het is ontstaan Ja precies. Dus dan hoort het net zozeer in het pakket als sociologie etc Ja helemaal waar, vind ik ook! En ik zit dan ook te denken dat wat ik in supervisie dan ook wel van studenten hoor dat ze het toch wel heel erg tegen komen in de praktijk maar vaak dan dat ze dat dan nog niet zo kunnen benoemen. En dat er in het team, ik moet er aan denken dat ik laatst een verhaal hoorde euhm ja dat was toch wel meer richting misbruik, kindermisbruik. Maar wat er dus in leefgroepen kan gebeuren met hele jonge kinderen die dan toch bij elkaar niet de grenzen kennen. Om het even concreet te maken: er waren 2 meisjes van 8 jaar en die hadden iets gedaan bij een meisje van 3 waardoor het meisje van 3 zei: ik heb een paddestoel in mijn spleetje. Weet je, zoiets! Goh een paddestoel hoe ziet dat er dan uit, ja rood met witte stippen. Kun je je voorstellen, de leefgroep stond helemaal op zijn kop maar dat vind ik dan zo ongelooflijk pijnlijk dat 2 van die 8 jarige meisjes dan dus, het feit dat die daarmee komen bij zo een kleintje van 3 dan denk ik dan is daar thuis of waar dan ook daar moet gewoon iets gebeurd zijn dat verzint een kind niet. Kijk en in hoeverre dat dan HG of KM is vind ik eigenlijk ook helemaal niet interessant maar er moet iets mee gebeuren. En zei zij ook het effect in het team was natuurlijk onwijs groot maar ook op ouders en dat ouders met zijn allen bij wijze van spreken al voor de deur stonden van ... Maar die ook het team er van beschuldigde zo van: dan hebben jullie dus iets niet goed gedaan waardoor dit met mijn kind kon gebeuren. Ja, wij hebben allebei onze 10 maanden stage gelopen in de kinder- en jeugd psychiatrie dus euhm, en als ik voor mezelf spreek ik als ik achteraf kijk heb ik heel veel dingen gemist. En ja daar baal je van als je dat achteraf ziet want daar lag wel een taak en is het niet voor mij als stagiair dan is het wel voor mijn collega’s op dat moment. Maar door het team werd het ook niet opgepakt. Vooral die psychische verwaarlozing daar wordt heel snel over heen gegaan. Kijk een blauwe plek dat zie je dus dat daar moet je iets mee maar als een vader dan bijvoorbeeld, dat was op mijn stageplek, zijn kind zeg maar vernedert en laat merken dat het kind er eigenlijk niet hoorde te zijn dat hulpverleners en bij staan en je hebt dan als stagiaire zoiets van oke nou dit voelt niet goed maar is het nou inderdaad.... Je kan je vinger er ook niet opleggen. En er werd ook niet echt wat mee gedaan dan denk ik ook van ja juist op dat stukje gaan mensen toch de mist in. Ja absoluut. En ja het mooie blijft natuurlijk ook en gelukkig is dat ook nog wel dat heel veel instellingen stagiaires hebben die, want we krijgen toch op een gegeven moment onze blinde vlekken en dan wil ik niet zeggen dat we dit dan gewoon gaan vinden maar wel dat je het gewoon misschien niet meer zo goed ziet. En dat een stagiaire wat jij dan ook beschrijft zich dingen kan afvragen en niet van hey dat doen jullie niet goed maar van wat gebeurd er nou of wat heb ik nou gehoord..? Dat je je nieuwsgierigheid inzet en dat je vragen stelt. Ja dat is zeker zo ja. Nou ik denk dat het zo voor ons wel duidelijk is hoe jij het het liefst voor je zou willen zien en zeker op het gebied van huiselijk geweld. Maar als je kijkt naar, je hebt het al genoemd van dat veel instellingen langs elkaar heen werken. Er wordt ook veel meer gesproken van deskundigheidsplatformen waar alle kennis naartoe gaat en wat toegankelijk is voor bepaalde regio’s. Zou jij dat waardevol vinden en een databank of iets waar onderzoeken zoals die van ons opgezet kunnen worden en waar mensen dan kunnen zoeken en naar kunnen kijken? Ja daar ben ik gelijk een groot voorstander van. Ja weet je dat zie je ook terug in dan ben ik even kwijt hoe dat heet. Oh ja steunpunt huiselijk geweld. Dat is natuurlijk ook ongelofelijk verspreid en daarvan heb ik ook het idee dat er op heel veel plekken toch heel veel hetzelfde werk wordt gedaan. Dat dat
58
dus niet altijd goed gecoördineerd wordt. Dat is zo zonde van geld en tijd en alles dus daar ben ik altijd voor als je dingen juist bij elkaar kan brengen dan wordt het alleen maar sterker. Dat is ook het plan om alle kennis binnen Gelderland op een database/platform oid te zetten wat toegankelijk is voor geïnteresseerden. Andries gaf aan dat hij bezig is om zoiets binnen de CHE, onze school dus, op te zetten. Want het is nu natuurlijk ons afstudeerproject maar daar moet het niet bij blijven. Het gaat wel een vervolg hebben dus wij zijn ook een beetje aan het kijken omdat wij ook aanbevelingen gaan schrijven voor onze hogeschool maar ook in het algemeen alle hogescholen. Ja dat is hartstikke goed het lijkt me alleen voor jullie om te waken dat jullie niet teveel gaan doen. Er is natuurlijk zoveel in te doen dat je het ook heel duidelijk moet begrenzen kijk ik neem aan dat het allemaal in jullie plan van aanpak staat enzo. Ja je moet een stukje pakken inderdaad. Het is allemaal hartstikke leuk om het allemaal te doen maar wij kunnen inderdaad gewoon een goed opstapje zijn voor vervolg onderzoek zodat andere mensen weer verder de diepte in kunnen gaan. Dat zou in zo een lectoraat natuurlijk ook prima kunnen en misschien ook wel binnen een lectoraat in een hele andere regio zoals hier bij ons. Ja... En waar ik ook nog wel benieuwd naar was is hoe ervaren studenten eigenlijk de euhm dat het thema bijvoorbeeld op dit moment niet is opgenomen of hebben studenten het daar niet over? Ja nou ik probeer toch stiekem wel hier en daar in mijn lessen daar iets over te zeggen en ik merk ik ik zou heel graag vergeten kinderen in jaar 2 willen laten zien en ik heb er gewoon de tijd niet voor want ik heb SLB sowieso maar 1 keer in de twee weken en nu zijn we volop bezig met sollicitatie gesprekken oefenen want dat is nu volop aan de gang. Dat zou ik dus heel graag willen en ik weet ook zeker dat als ik dat ga doen dat nou dan zit iedereen ook zo van ‘nooit geweten’ en ook echt schok zo van jeetje en soms ook heel dichtbij komend. Ik weet dat een van de belangrijkste dingen vond ik altijd dat hoe groot de groep ook was te benoemen van hey hier kan dus heel veel gebeuren, dit kan je echt heel erg raken en neem dit voor jezelf ook serieus en ga niet heel stoer zitten doen van goh daar moet ik ook maar tegen kunnen. Geef dat op tijd aan, kom naar mij of ga uit de les of wat dan ook en dat gebeurde bijna altijd zo er waren altijd wel studenten die daar iets over ook durfden te zeggen want is natuurlijk ook heel knap dan om dan in zo’n groep te zeggen van wow dat herken ik. Ik weet zeker dat als ik dat nu zou doen in jaar 1 of in jaar 2 maakt niet uit ik wel jaar dan zou dat hetzelfde effect hebben. Dan zouden studenten zo zeggen: dat wil ik. Dus studenten zijn positief als ze de informatie krijgen? Ja zeker. Maar dat was het ook altijd. Ik draaide volle groepen daarvan en dat studenten er ook op wilde afstuderen en zo dat ze het in jaar 3 dan ook tegenkwamen.Of dat euhm ik heb ook wel eens gehad dat studenten belden dan waren ze afgestudeerd en hadden ze inmiddels een baan bij bijvoorbeeld bureau jeugdzorg. Ik weet nog wel dan belde een student op van: Marja jij had zo een heel mooi schema, zo een signaleringskaart. En er zijn er meer er zijn heel veel bekende waarin je ook dat signaleren heel goed terug kan vinden. Zo een cirkel, de siersel van geweld? In ieder geval van die hele handige a4tjes en dat ze toen ook belde van die heb jij toen bij het IP behandeld en die heb ik ook wel bewaard maar die dacht ik bewaard te hebben maar die heb ik niet meer, heb jij die nog? Ja dat is hartstikke leuk om terug te horen. En dat ze zeggen van ja maar pas in de praktijk.. Toen zag ik het pas. En net van wat jullie net zeiden van: ja had ik maar dit of dat gedaan op dat moment op mijn stage. Dat wist ik toen nog niet. Dat je denkt van nu weet ik het wel maar had ik het toen maar geweten. Dus de informatie moet worden gegeven aan het begin van de opleiding en niet in jaar 4? Ja precies. En dan zou ik jaar 4 het als verbreding kunnen worden gegeven. Dan zou het binnen alle drie de opleidingen een plek moeten krijgen maar vooral... nee dat vind ik trouwens niet, gewoon bij alle drie. En bij opleidingen als PABO of verpleegkunde zou je het daar ook doen? ja dat zou ik zo doen. Pabo hebben we niet maar verpleegkunde wel. Oke. Ja het preventieve het er over nadenken ja zeker dat kan wel bij verpleegkunde! En dat je het je ook eigen kunt maken Ja nou ja wat ik ook al zeg die dvd’s als vergeten kinderen die, zeker als het om kinderen gaat, dat blijft bij iedereen hangen. Als je die film gezien hebt en dan zie je zo al die kindjes weer. Ik weet dan nu die namen niet meer maar dat ene meisje dan ook die dat Gymnasium deed en zo heel goed kon vertellen wat er allemaal was gebeurd. Ja die kon dat precies uitleggen ja, met dat donkere haar. Maar gevaarlijke liefde ook hoor, die was ook heel mooi. Ja wij hebben er twee gekeken: vergeten kinderen en nog een maar die andere weet ik zo even niet
59
Ja en er is nog een film maar die is van een stichting en die wil hem niet uitlenen. Daar moet je dan voor betalen. En ik vind het juist belangrijk dat je gebruik kunt maken van elkaars materiaal, kennis en expertise. Zoals nu dacht ik ook voor die stagemarkt dat ik even wat materiaal mee zou kunnen nemen om wat te laten zien maar dan heb ik echt stapels met informatie liggen wat ik de afgelopen tijd verzameld heb. Wat ik allemaal kan gebruiken in die lessen dus ik heb ook wel heel veel dubbel op denk ik. Ik kan zelfs niets meer vinden in die stapels. Ja wij hebben thuis ook echt stapels met folders liggen van het AMK van het Steunpunt Huiselijk Geweld van Movisie. Overal hebbeen ze weer andere folders met een iets ander plaatje er op. Maar dan kunnen wij wel zeggen dat wij ook voor ons onderzoek een factsheet uitbrengen met de basis van het signaleren etc en wat van ons onderzoeksresultaten. Dat kun je dus hebben liggen en weten van oh ja dat moet ik doen. Ja en dat je dat bij wijze van spreken in elke willekeurige les als docent ook kunt gebruiken dat je denkt dat heeft op een of andere manier wel raakvlak met. En je kan het ook makkelijker ergens neerleggen en je hebt ook overal foldertjes in zo een rek bij bijvoorbeeld de huisarts. De geweldspiraal dat was wat ik net wilde zeggen. De geweldspiraal! Dat is die cirkel? Ja! Die ken je niet? Nee. Daar zit dan ook zoiets in van hoe dat dan in een relatie ontstaat dat dat in bepaalde fases gaat. Oh van de witte broodweken enzo, ja die hebben wij wel maar ik had geen idee dat dat de geweldspiraal heette. Die heet alleen anders in het handboek. Ja die is wel bekend inderdaad. Ja en de aanpak vind ik ook nog steeds echt heel erg helder dat dat er zijn gelukkig steeds meer bij de Avans bij maarschappelijk werk gebruiken ze hem ook en die heeft de goede bijscholingen. Ik weet hier op mijn oude werk dat hoe heet zij toch, zij heeft ook boeken geschreven in ieder geval over foute mannen. Carolien Roovoets die geeft volgens mij die trainingen, de aanpak. Omdat dat volgens mij echt iets is waar je steeds door middel van intervisie steeds in geschoold moet blijven. Vooral dat, ik geloof dat dat een van de belangrijkste thema’s was dat altijd terug kwam, dat is euhm volgens mij vooral weerstand dat je het allemaal wel mooi bedacht kan hebben zo een aanpak en een systeem maar dat je altijd met weerstand te maken hebt vanuit beide kanten. Maar Carolien Roovoets dus. Nog meer mensen om mee te praten. Ja die lijst is natuurlijk eindeloos lang. Dus tja als ik het voor het zeggen zou hebben dan zou ik er toch zeker meer aandacht aan willen geven. Oke. Nou wat wij als afsluiting van ons onderzoek willen doen is een studiemiddag organiseren. Die studiemiddag wordt georganiseerd in Ede op onze school en op die studiemiddag willen we eigenlijk alle mensen met wie wij een interview hebben gehouden uitnodigen alleen de exacte datum is nog niet bekend. En wat de bedoeling is van die studiemiddag is dat daar dus alle contact personen komen die daar iets mee te maken hebben, er komen gastsprekers en wij zullen iets vertellen over ons onderzoek en er zal ook iets verteld worden door andries over dat kennisplatform. Naja alles dus in relatie met het thema aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling en van ons dus de vraag of je het leuk zou vinden om een uitnodiging te ontvangen. Ja absoluut maar wat je zelf omdat de datum nog niet bekend is is het altijd lastig om nu al te kunnen zeggen, Nou laat het in ieder geval zo snel mogelijk weten! Het lectoraat doet dat trouwens heel vaak dat soort kennismiddagen rond het thema huiselijk geweld. Zij hebben vorig jaar ook een viertal boekjes uitgebracht over huiselijk geweld en dan voornamelijk ook over kinderen. ja zie je dit zijn dus allemaal dingen die bij ons niet bekend zijn en die dus wel spelen. ja maar ik vroeg me af of jullie ze wilden hebben want ik heb ze dus iets van 3 keer heb ik die boekjes. Dus als jullie zeggen van ja daar hebben we wat aan dan kan ik ze jullie zo meegeven. Dan moet je zo maar even meelopen naar mijn kamer dan trek ik ze even uit de kast en kun je ze meenemen. Nou dat zou super zijn. En dan is het misschien ook leuk om het lectoraat een uitnodiging te sturen voor de studiemiddag. ja zeker, ja we hadden het er natuurlijk net al even over dat jullie het moeten begrenzen. Maar ik zou zeker contact opnemen met Sietske Dijkstra. Want zij heeft echt een onwijs groot netwerk. Dan denk ik dat wij genoeg informatie van je hebben om verder te gaan. En jullie denken nu niet van het zit hier niet in het curriculum waarom zijn we nou hier naartoe gekomen? Nee juist niet want dit bevestigt wel waarom wij dit onderzoeken. Ja dat dacht ik al wel en daarom heb ik ook gewoon de afspraak laten staan en dacht ik dat vertel ik jullie wel als jullie hier zijn en dan kan ik het verhaal er omheen vertellen ook over hoe ik er nu zelf
60
insta. Ja en wat interessant is is dat het er eerst wel was en dat het weer weg is gegaan maar dat het toch wel die behoefte er nog ligt om het weer terug te halen. Ja naar mijn idee is die behoefte er bij studenten zeker weten. Bij Docenten weet ik dat niet want nu komt er ook niemand voor bijvoorbeeld die vacature. Maarja ik heb in de vrouwenopvang gewerkt en ik heb met huiselijk geweld te maken gehad in de praktijk en verder niemand. Dan voel je je misschien ook verantwoordelijk zo van: dan moet ik dat maar doen. Ja dat was natuurlijk ook mijn strijd waar ik vooral vorig jaar mee zat van: blijf ik dat nou doen of niet. Ja, omdat je eerder dus ook dat voortouw hebt genomen. We moeten gewoon meer mensen enthousiast gaan maken voor dit thema en om er iets mee te doen! Ja maar zo een studiemiddag absoluut, dat klinkt hartstikke leuk! Want wat voor sprekers denken jullie aan? Euhm, nou dat is allemaal nog heel vaag en dat gaat ook in samenwerking met de CHE en Spectrum. Want die hebben ook hun wensen. Maar voornamelijk mensen met goede voorbeelden en pakkende dingen. En het zullen niet alleen maar sprekers zijn maar ook misschien videomateriaal en we willen het ook actief houden. Dus niet dat iedereen maar zit te luisteren maar vooral dat we samen bezig zijn. En we willen het ook aantrekkelijk maken voor de mensen die komen zodat ze zoiets hebben van hier kan ik wat mee, dit kan ik mee naar huis nemen. En of dat nou qua kennis of qua materiaal is dat moeten we nog even kijken. Ja en ook netwerken ik denk dat dat ook erg aanspreekt, tenminste dat zie ik ook altijd bij die andere bijeenkomsten die dan altijd in Breda zijn van het lectoraat dat die vooral zijn om ook met elkaar in contact te komen dat je van die groepen maakt en dat je bijvoorbeeld allemaal een kleur krijgt als je binnenkomt. Dat alle rood en alle geel bij elkaar komt dus dat je eigenlijk gedwongen wordt om met andere mensen te gaan praten omdat je niet bij elkaar in een groep komt. Dat werkt goed. Ja leuk idee. Ja en denk ook aan de tijd want het gaat natuurlijk hartstikke snel zo een middag zoals ik al zei de agenda’s zijn ook altijd zo vol. Je kan maar beter een datum hebben zodat mensen het in hun agenda kunnen zetten dan kunnen mensen verder kijken. Leuk! Ja. Kunnen jullie zo verder? Ja, dankjewel! Nou, loop dan nog maar even mee voor die boekjes!
61
Interview 2: Geïnterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Seaske Verbeek Hogeschool van Rotterdam Rotterdam
Waar wij hier voor zijn is wij zijn twee vierdejaars studenten uit Ede en wij zijn aan het afstuderen en wij doen een onderzoek naar de integratie van huiselijk geweld dus het thema huiselijk geweld en kindermishandeling in uh de zorgopleidingen in heel Nederland Ok Dus in hoeverre dat thema aan bod komt, zijn er vakken uh noem het op en toen hebben wij van Thecla Brouwer onze afstudeerbegeleider vanuit Spectrum jou naam doorgekregen Ok Alleen volgens mij doe jij veel meer dan alleen uh werken binnen een hogeschool Absoluut, klopt Ja haha wij zijn erg benieuwd Haha en jullie doen de Christelijke Hogeschool uh Hogeschool Ede ja brand los Oke oke goed nou ja brand los uh ik zal even vertellen ik ben 25 jaar heb ik in de hulpverlening gewerkt veel met huiselijk geweld en voogdes van kinderen die met huiselijk geweld en kindermishandeling te maken kregen. Achttien jaar geleden ben ik verbonden geraakt aan de Hogeschool Rotterdam daar was toen ook al iets op het gebied van seksespecifieke hulpverlening man vrouw uh Ja Nou en langzaam heb ik uh dingen mee ontwikkeld met andere collega´s op het gebied van kindermishandeling en huiselijk geweld dat was nog niet helemaal echt in het reguliere onderwijs daar hebben we ons heel hard voor gemaakt uh nou het is een tijd zo geweest dat jaren ook in de vol tijd seksueel misbruik een verplicht vak was en sekse specifieke hulpverlening en daarin werd natuurlijk ook geweld vaak aan gekoppeld Ok Uhm langzaam zijn we, er was ook al een minor sekse specifieke hulpverlening en die heb ik langzamerhand als onderwijscoördinator omgezet in de minor huiselijk geweld en kindermishandeling. Dat heb ik 8 jaar gedaan uhm naja we hebben zo ongeveer van SPH en Pedagogiek en MWD´s er zo´n 120 studenten kwamen daar op af het was een hele uh uh ja gewilde uh minor omdat de mensen zoals jullie er gewoon binnen je vak mee te maken krijgen Ja en niks binnen de opleiding zelf Inderdaad niks binnen de opleiding zelf en uh nou vindt de hogeschool Rotterdam heeft onder een groepje mensen waaronder ik ook ons daar altijd heel hard voor gemaakt Uhu Uh ik ben daar nu uit ik ben ook heb mijn ontslag genomen bij de hogeschool Rotterdam een vrijwillig omdat ik voor mijzelf ben begonnen Ok En ik doe nu nog af en toe wat freelance lessen op de hogeschool ook in dit verband heb ik laatst een les huiselijk geweld gegeven. Nou wat ik zie is dat het op hogescholen dat met pieken uh opeens is het er weer en dan is er weer een docent. In de deeltijd op de hogeschool is het nog wel verplicht uh bij ons en is het ook verplicht om geweld in relaties en uh maarja goed hoe lang dat nog duurt dat weten we niet uit de voltijd is het geïntegreerd in de vakken Owja En dan heeft het natuurlijk ook maar weer mee te maken hoeveel weet een docent daarvan en uh dat is nou eenmaal zo En op welke manier is het geïntegreerd in de vakken? Nou kijk als je practicum, het vak practicum geeft dan kan er een casus huiselijk geweld in voor komen he dus Ja Dus het thema huiselijk geweld en kindermishandeling komt natuurlijk in de vakken voor, maar echt waar hebben we het over de spiraal van geweld en echt het theoretische ja dat is gewoon jammer want dat verdwijnt en het komt en het uh dat snap ik ook wel want er zijn zoveel thema’s in de hulpverlening alleen 45% van de Nederlanders heeft te maken met huiselijk geweld of kindermishandeling. Nou dat wou ik zeggen
62
Ja dus waar hebben we het eigenlijk over he Ja Dus ik vind eigenlijk dat jullie niet van school afmogen zonder dat je er iets over weet maar d vind ik en daar sta ik ook heel erg achter hoor Ja Die uitspraak. Nou we hebben uh ik met nog samen met andere collega’s hoor ik zeg ik maar ja ik ben gewoon een hardloper en uh ja we hebben ons hardgemaakt voor de Rotterdamse meldcode dat de hogescholen ook die zouden tekenen en dat is gelukt. En nu geeft Moedt, dat is mijn bedrijf uhm geeft trainingen aan decanen, vertrouwenspersonen, docenten, studenten er gaan nu weer vier workshops gegeven worden aan de Pabo en dan huiselijk geweld gekoppeld aan de meldcode. Dus wat doe je dan Ja Nou dat uh ja voor de Hbo heb ik ook een tijdje op de MBO les gegeven en als studenten mij krijgen dan hebben we het over huiselijk geweld zo is het ik kan er niks aan doen. Ik heb dus zeventien jaar daar gewerkt en uh nu alleen af en toe nog als freelance ik doe supervisie geef ik en ik ben leersupervisor ik had laatst ook iemand van de hogeschool Ede die supervisie wilde hebben en die heb ik supervisie gegeven Ok omdat ik afgestudeerd ben op Christendom en Islam en religie heeft een grote plaats in het leven van mensen en dat ze de integratie van huiselijk geweld maken helemaal Ja Met religie en cultuur, dus ja daar moet het gewoon over gaan Ja Dat is uh ja en dat is nu mijn uh ik geef dus nog heel veel workshops en trainingen aan de hogeschool Ja En ik werk samen met Movisie aan de landelijke meldcode hoe die geïmplementeerd moet worden en ik heb uh ja nou ja daar werk ik samen mee met Movisie en hoe we dat handen en voeten moeten geven. Dat komt En binnen welke opleidingen vooral? Nou kijk dat is eigenlijk nog meer in het werkveld want alle scholen en alle welzijnsinstellingen en alle politie en gezondheidszorg instellingen iedereen moet de meldcode ondertekenen in januari nee in juni ja en dr komt dus een hoos aan ook qua scholen die ja daar moeten studenten ook gewoon van op de hoogte gesteld worden Ja En hoe zich dat verder uit gaat breiden ja dat ik doe het op de hogeschool Rotterdam uhm ik heb eigenlijk ook wel handen genoeg ik heb werk genoeg dus ik denk wel kan er nu wel daar en daar en daar maar dat is mijn, dit is nu echt mijn ding. Ja ok duidelijk Ja kijk en het kan in het hele onderwijs uh geïntegreerd worden en dat gebeurd natuurlijk ook al wel he bij Pedagogiek zie je al mensen die met kindermishandeling bezig zijn er worden heel veel projecten gedaan Binnen de hogeschool Ja maar ook wel zie ik ook wel op andere hogescholen ik heb natuurlijk wel veel contact met collega’s en je ziet wel al meer dat studenten zich met het onderwerp bezig gaan houden is het niet in de les dan wel op project basis. Ik denk jullie ook nu he? Ja want bij ons is het zo wij hebben uh het niet in het curriculum dus niet als een verplicht vak dat we moeten volgen of een onderdeel van een vak en we hebben het nu echt voor het eerst in het vierde jaar als een minor die je kunt kiezen, een verbredingsminor en uh dat is ook de reden dat we dit onderzoek doen omdat we zo iets hadden stel dat we deze minor niet hadden gevolgd dan stonden we daar zonder kennis over deze thema’s op de werkvloer Ja En uh naja dat is op de CHE, maar uh op Rotterdam is het dus wel verplicht? Ja bij Rotterdam uh in voltijd is het nu minder he dat vertelde ik, maar in de deeltijd zit het nu nog in het curriculum hoe lang het gaat duren weten we niet Waar ligt dat precies aan trouwens? Ja ja dat vind ik altijd heel erg moeilijk om daar de vinger op te leggen uh als je met onze onderwijsman praat dat is allemaal met respect, dan zijn er heel veel thema’s belangrijk en dat is ook zo Uhu
63
En uhm ja om nou te zeggen ik wil wel weten wat jullie met dit interview gaan doen dat wil ik eerst wel graag weten he wat jullie Hiermee? Ja Dit interview is ten eerste voor ons onderzoeksverslag en ten tweede zullen we uh het gaat voornamelijk om de goeie voorbeelden en die worden verwerkt in de factsheet Ok ok Dus als je dingen hebt die je er niet in wil hebben dan moet je het vooral zeggen Ja dan moet jij het mij vooral eventjes laten lezen voordat je er iets in zet haha nee maar kijk ik denk dat het voor een deel uh waar is dat de HBO’s algemene opleidingen zijn dat is zo je moet weten hoe een mens in elkaar steekt je moet weten hoe je je gesprekken moet voeren dat moet je nou daar heb je vaak al je handen vol aan Uhu Dus ja sommige opleidingen kiezen voor een brede opleiding en dan in de minoren uh dat je mag kiezen voor een onderwerp. Bij huiselijk geweld denk ik dan kan het eigenlijk niet. Je moet studenten toerusten met de spiraal van geweld, met patronen dat vrouwen heel lang bij mannen blijven Uhu Dat kinderen mishandeld worden en dat ze loyaal zijn naar hun ouders, maar dat je je niet moeten laten verleiden om op loyaliteiten in te gaan, maar dat je door moet pakken en dat kinderen gewoon niet mishandeld mogen worden Ja Dat moeten studenten vind ik op een HBO horen En hoe zou dat er dan precies uit moeten zien? Daar moeten ze mee oefenen ik vind echt dat huiselijk geweld en kindermishandeling vooral een praktische module moet zijn waarin je veel oefent met casussen, gewoon veel oefenen waar je tegen een moeder kan zeggen ik snap dat je het zelf heel moeilijk hebt gehad maar ga nu ook je kind helpen. Ja Dat vind ik dat het zo moet gaan. En dat vind ik eigenlijk dat dat nog te weinig gebeurt en HBO’s zouden daar een hele grote rol in kunnen spelen Uhu Want als je, we hebben gewoon met hele gekwetste mensen te maken Ja En als wij onze studenten niet toerusten om ook daarin door te pakken dan blijft kindermishandeling toch gewoon nog steeds een onderschat punt Ja het vereist wel bepaalde vaardigheden inderdaad die Ja en lef he Ja Ja en dan mijn bedrijf heet niet voor niks moedt he Uhu Als je iets moet dan heb je moed nodig Ja met t d toch Nee maar als iets moet met een t dan heb je moed nodig Ja Dus daar is over nagedacht Ja ik vroeg me af wat wat he Het staat eronder in het klein he Ow Als iets moet heb je moed nodig Ok Staat onder het logo Mooi gevonden ja Maargoed uhm dus ik zou willen pleiten maargoed voor wat het waart is aanbevelingen dat studenten absoluut gespreksvaardigheden voor huiselijk geweld krijgen en systeemgericht werken, nou waarschijnlijk krijgen jullie dat wel Ja Ik ben altijd heel benieuwd hoe dat eruit ziet, maar bij huiselijk geweld dat is een systeem probleem dus je kan er gewoon niet onderuit Nee, het is niet een kwestie van het slachtoffer alleen eruit halen of uh
64
Nee helemaal niet nee dat hebben we al honderd jaar geprobeerd en die vrouwen riepen de hele tijd ja maar ik hou van hem Ja Ja en dat is ook zo dus we moeten systeemgericht kijken en we moeten uitkijken dat we jongeren die er uit klappen niet als zondebok neer gaan zetten, maar kijken wat zit er in het systeem en dan speelt er toch ook vaak geweld Ja Dus het is zo Ja en je zegt studenten moeten daar uh in geschoold worden Absoluut Uh in het vierde jaar wat vind je daarvan? Ja naja ik heb een wens he maar dat is natuurlijk uh dat studenten voordat ze op stage gaan gewoon weten wat het is Ja, dus in het eerste of tweede jaar? Ja ik denk het tweede jaar. Ik denk ook, ik heb laatst een interview gegeven over de meldcode geweld waarom de hogeschool die moest tekenen en dat is dat als ik een klas in kijk dan zie ik de helft leerlingen die het ook mee gemaakt hebben Uhu Dat is gewoon zo daar kunnen we lang of breed over praten maar dat is zo. Dus ik vind dat het in het tweede jaar gewoon aan de orde moet komen hoe sta je daar in en hoe uh en dan moet je de theorie kennen, weten een aantal basis dingen moet je weten en daarna ga je op stage tenminste even en dan kan je daarna of in een practicum of in de minor Ja Kan je leren en hoe doe ik dat nou en hoe moet ik dit nou zeggen en wat doe ik met mijn eigen pijn wat doe ik met lastigheden. Dus in het tweede jaar zou ik het heel graag in het curriculum willen hebben Ja Huiselijk geweld, kindermishandeling, ouderenmishandeling, oudermishandeling gewoon echt het heel het theoretische vlak Verplicht? Verplicht niet meer over zeuren, al doe je maar vier lessen van mij mag het Ja, en binnen welke opleidingen zou je dat willen zien? Allemaal, alle sociale opleidingen ook verpleeg uh verpleegkunde afdeling en weet je de mensen zeggen altijd van ja maar alles dan denk ik geef er dan maar twee lessen over maak me ook niet uit Nee als het maar aan bod komt Ja Ja en dan gaat het spelen inderdaad Ja spelen en dan stellen ze vragen Spelen van ik wil er mee over weten en dan kunnen ze zelf op zoek gaan Ja maar ik vind ook dat ze toegerust op stage moeten komen, want het kan toch niet zo zijn dat we HBO studenten op stages sturen, huh huiselijk geweld wat is dat, ow huishoudelijk geweld ow wat is dat nou dat kan toch niet schande voor de HBO’s. Nou achteraf gezien zijn wij ook wel tegen dingen aangelopen op onze stages. Achteraf zie je dat dan als een vorm van huiselijk geweld, maar op dat moment weet je het dan niet en dan denk je van nou je voelt wel dat iets niet helemaal in de haak is maar wat het dan is en dan ja je gaat inderdaad een leermoment voorbij maar ook moment dat je ingrijpen en dat je wat kan betekenen natuurlijk Precies ja dus in dat teken moeten studenten weten wat is huiselijk geweld hoe ontstaat het en hoe signaleer je het. Ja Gewoon zo simpel Ja de basiskennis Ja zo simpel en het mooiste is dat je dan het steunpunt uit Ede dan nog eens laat komen en vertellen aan de studenten wat zij doen. Nou vier lessen?Meer niet Ja, is het haalbaar? Natuurlijk is het haalbaar. Maar ik denk dat er een keuze gemaakt moet worden dat er een keuze gemaakt moet worden omdat het zo veel voor komt in ons vakgebied, dat is ons vakgebied daar kan je gewoon niet omheen en ik weet niet hebben jullie ook acht weken modulen? Ja of nee negen Ja,ja. Maar doe daar, maak daar wat mij betreft belangrijke thema’s als verplicht vak en doe dat daarin en doe ja het is schuldhulpverlening is natuurlijk ook zo iets maar heel vaak zit onder schuldhulpverlening geweld
65
Ja Stresfactor nummer 1 Dat is vaak de hoofdoorzaak ja Ja inderdaad Dus waarom de randproblemen oplossen als eigenlijk het echte probleem dat daar onder ligt uh belangrijker is Precies of dat het uh gekoppeld kan worden Ja Dus ik zou echt wat dat betreft zeggen van uh ik zou niet op minder insteken maar in het tweede jaar de theorie en dan die vier dingen he uh wat is het, uh welke vormen, hoe ontstaat het want dat is heel belangrijk, hoe kan het het signaleren en waar moet je dan naartoe? Ja Als dat in vier lessen gegeven wordt dan ben ik helemaal blij en kan ik met pensioen haha Nou dat zou mooi zijn toch? Haha Ja nou het zou wel het ideaal beeld zijn Ja en als jullie dat nou eens eventjes aanbevelen dan zou dat helemaal leuk zijn Ja haha dat gaan wij zeker doen. Ik zit even te denken omwille de tijd uh Is goed. Uh heel veel vragen zijn ook wel beantwoordt. Ja ik denk dat we heel erg op 1 lijn zitten Ja? Ja want wat jij zegt dat herkennen wij heel erg van uh naja toen wij de eerste paar lessen hadden gehad van huiselijk geweld dan ga je denken van goh we hebben allebei in de kinder en jeugd psychiatrie stage gelopen tien maanden dan denk je van oh dat jochie of oh ik heb het niet gezien. En dan zie je en herken je die blik of dan Ja precies Dan herken je het gedrag en Precies Het heeft ons wel geraakt dat je dacht van ja jongens dit is wel zo belangrijk dit kan je niet laten liggen Ja en ik zal nog 1 opmerkingen maken waar volgens mij, waar je iedereen mee om krijgt, hoop ik, jeugdpsychiatrie uh jeugdzorg als jullie daar stage komen lopen en je ziet zo’n jongetje dat je zegt goh zou dat misschien niet iets kunnen zijn van huiselijk geweld? Dan heeft het werkveld ook iets aan de studenten Uhu En nu vragen jullie er niet naar want jullie weten het niet Nee En er zijn natuurlijk heel veel blinde vlekken in het werkveld Ja En dan kunnen jullie helemaal, nieuwe lichting zeggen goh we hebben een vak gehad op school Ja En dat ging over het signaleren van kindermishandeling zou hier eventueel sprake kunnen zijn?Nou Nieuwe invalshoek Nieuwe invalshoek inderdaad en inderdaad weten wat te doen Precies en er is een steunpunt he dat kan je dan ook nog gaan roepen Ja als dat zo zou gaan werken Ja eigenlijk is het zo simpel dus maak het niet ingewikkelder Nee, nou om het af te sluiten. Wij doen dus een onderzoek eerst op landelijk niveau bij alle Hogescholen en daarna gaan we binnen Gelderland kijken omdat we eigenlijk echt op Gelderland willen de aanbevelingen willen houden en uh daarna organiseren wij een studiemiddag in samenwerking met Spectrum dan en met de CHE en we vroegen ons af of je het leuk vond om daar uh langs te komen op die studiemiddag of je daar een uitnodiging voor zou willen ontvangen Nou ik kan allicht een uitnodiging aannemen Ja en misschien een bijdrage leveren Nou ik kan in ieder geval een uitnodiging ontvangen haha het hangt er natuurlijk ook vanaf wanneer het is Mei, midden mei. Ok Ja. Maar het doel van studiemiddag is zeg maar uh kennis uitwisselen dus goh wat hebben wij onderzocht wat loopt er nog meer welke ontwikkelingen zijn er ook een stukje van goh je ziet daar allemaal mensen die ook met het thema te maken hebben en om daar doormiddel van wat interactie maar ook
66
met elkaar na te denken te brainstormen over bepaalde casussen ofzo. We weten nog niet helemaal hoe we het gaan invullen. Maar het is gewoon ook een kijkje krijgen in de andere hogescholen hoe doen hun dat en wat werkt bij hun?Ow kunnen wij dat misschien ook integreren? Ja,ja. Waar je heel erg het op zo’n middag over moet gaan hebben is dat ook alle hogescholen de landelijke meldcode moeten ondertekenen en dat moet je echt weten he. En dat zij met studenten te maken hebben die het ook meegemaakt hebben en hoe meer docenten er naar vragen en het in hun lessen integreren hoe meer zij studenten weer activeren om het ook weer aan kinderen te vragen of uh dus de school heeft echt daarin een hele belangrijke rol Ja En dat merk ik nu we met die meldcode in Rotterdam bezig zijn en met die workshops en met decanen trainen je merkt dat ze ook blij zijn om er wat over te horen Uhu Dat hun eigen studenten ermee te maken hebben Ja Dus daar, als ik een bijdrage zou willen leveren dan zou ik het daar over willen hebben want de hogeschool Rotterdam is de eerste en de enige die de meldcode ondertekend heeft Nou goed begin Ja goed begin he,Kijk dat bedoel ik We zullen op dat gebied een plekje reserveren haha, nee de uitnodiging komt Ja Leuk om te horen dat er meer mensen enthousiast zijn over Ja ik vind het hartstikke leuk dat jullie dat als studenten doen ja Maar ook om te horen dat jij je er hard voor maakt zeg maar Ja Ja dat Ja heel hard, al jaren een jaar of 20 Nou super Nou jullie hadden mijn website gevonden dus je kan mij mailen als je naja dat heb je al gedaan dus Ja dat is bekend inderdaad Nou super Nou hartstikke goed Sorry nogmaals dat ik te laat was maar dat was zo Ja wij ook wij zijn hier ook een paar keer langs gelopen En jullie moeten nu naar? Ede Zo dus jullie zijn speciaal hier gekomen Ja vanochtend moesten we eerst naar ’s Hertogenbosch
67
Interview 3: Geïnterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Jolanda Nolet Fontys Eindhoven
Wij zijn allereerst benieuwd naar wat uw functie is binnen de hogeschool en wat uw rol is met betrekking tot de thema´s. Ik ben docente op de Pabo in Eindhoven en daarnaast ben ik vertrouwenspersoon voor leerlingen van alle opleidingen dus niet alleen voor leerlingen van de Pabo maar voor heel Fontys. Ook geef ik het vak Gezond en redzaam gedrag, waarbij in het eerste jaar kindermishandeling en huiselijk geweld aan bod komen. Ook geef ik het vak Sociaal emotioneel en seksuele ontwikkeling waarbij de thema´s ook her en der aan bod komen. In het tweede jaar is er sowieso aandacht voor de sociaal emotionele ontwikkeling en ook hierbij komt het even aan de orde. In het derde jaar wordt er doorgewerkt aan de thema’s. Leerlingen kunnen binnen de opleiding een opleidingsminor kiezen waarbij leerlingen zich kunnen verdiepen in de beide thema’s binnen de minor seksuele en relationele ontwikkeling. Het flankerend onderwijs is hierbij echter voor iedereen en hierin valt niet te kiezen maar dit is verplicht voor iedereen. De leerlingen krijgen door middel van hoorcolleges en werkcolleges stof over de thema’s. In het vierde jaar wordt er niet veel meer aangeboden aan lessen vanuit de school aangezien de leerlingen dan in de praktijk aan de slag gaan. Wel hebben leerlingen dan contact meer leraren en begeleiders dus wanneer leerlingen tegen de thema’s aanlopen kunnen zij hierover contact opnemen met leraren en hun vragen hierover stellen. Er is dus best veel aandacht voor deze thema´s binnen de opleiding! Ja er is veel aandacht voor de thema´s. Het komt ook nog in het flankerend onderwijs aan de orde en wel in een minor of module die kindermishandeling heet. Hierbij wordt nog meer ingegaan op wat het is en hoe te handelen. Wat zou er beter kunnen of wat wordt er gemist? Er zou meer tijd moeten komen om deze thema’s te kunnen behandelen. Er moet meer tijd vrij gemaakt worden voor nieuwe modules waarbij alle aspecten aan de orde komen. Wanneer er meer tijd beschikbaar komt kunnen modules ook beter uitgewerkt worden en kan er dieper op de stof ingegaan worden. Leerlingen zijn bijvoorbeeld ook erg enthousiast wanneer er aandacht wordt besteed aan de thema’s en zijn van mening dat er nog meer aandacht aan besteed zou moeten worden. Wanneer zij les hebben gehad rond deze thema’s vinden zij vaak dat de lessen uitgebreider moeten worden en dat er nog meer stof behandeld zou moeten worden. Wat is er positief? Het is positief dat er nu al zoveel gedaan wordt op dit gebied en dat het ook wel meer opkomt. Ook is het positief dat leerlingen vaak zelf aangeven wat zij nog missen tijdens lessen en waar zij meer vanaf willen weten en waar ze behoefte aan hebben. Dit kan ik dan vervolgens integreren in de lessen zoals bijvoorbeeld de gespreksvoering met een kind, dit vereist toch andere vaardigheden waar leerlingen ook specifiek om vragen om dit te leren. Ook geven leerlingen heel duidelijk aan wat ze niet willen en wat niet nodig of belangrijk is om mee te nemen tijdens lessen. Kortom zij geven duidelijk aan waar de behoeften liggen en hier kan ik mij vervolgens op instellen en aanpassen.
68
Interview 4: Geïnterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Ingrid van Mulkom Fontys Pabo Sittard
Taken & Relatie met Thema HG&KM. Ingrid van Mulkom is opleidingsdocent op de PABO in Sittard. Zij verzorgt een aantal lessen en is ook deels verantwoordelijk voor het ontwikkelen van het curriculum. Zo is zij onder andere Docente Onderwijskunde en is zij verantwoordelijk voor de minor ‘ Speciale zorg voor leerlingen’. Minor Speciale zorg voor leerlingen. e e Deze minor is voor 3 jaars studenten en wordt aangeboden in het laatste gedeelte van het 3 jaar. Binnen deze minor wordt aandacht gegeven aan het thema Kindermishandeling en daardoor indirect ook aan het thema Huiselijk Geweld. Echter wordt deze minor nog maar 1 jaar gedraaid want in het leerjaar van 2012/2013 wordt deze minor opgenomen in het curriculum van de opleiding PABO. Iets waar Ingrid van Mulkom positief over is. Wel geeft zij aan dat nu voor de minor 30 ECT staat en ze vraagtekens heeft of ze de tijd die ze binnen die 30 ECT kan besteden aan het thema Kindermishandeling ook kan besteden als het in het curriculum zit. Ze geeft aan dat ze hier wel voor gaan streven omdat ze het een zeer belangrijk onderwerp vind en er veel meer moet gebeuren rondom dit thema. Als ik vraag wat er precies in de minor ‘Speciale zorg voor leerlingen’ wordt verteld over het thema Kindermishandeling verteld ze dat er twee dagen zijn dat er een gastspreker komt. Dit jaar was dat iemand van Bureau Jeugdzorg en iemand van het AMK. Dat zijn de dagen waarop dit thema aan bod komt. In de minor wordt oook informatie gegeven over onder andere het signaleren en de meldplicht rond Kindermishandeling en Huiselijk Geweld. Overige aandacht voor thema KM&HG. Naast de minor ‘Speciale zorg voor leerlingen’ is er afgelopen jaar een werkgroep geweest voor studenten van Pedagogiek en PABO. Deze werkgroep had als thema de rechten van het kind en ook daar kwam het thema Kindermishandeling naar voren. Rond die werkgroep is een congres georganiseerd met sprekers uit het werkveld. De studenten waren hier positief over omdat er verschillende workshops waren verzorgd door onder andere het AMK en de jeugdarts. e Naast deze werkgroep kwam het thema ook regelmatig langs in de onderzoeken die 3 jaars moesten uitvoeren in de samenwerking omgeving. Daar moesten deze studenten een sociale kaart maken rond een basisschool. Sommige kwamen dan uit bij bijvoorbeeld het AMK of Bureau jeugdzorg die in contact stond met een school. Verder informatie over de thema’s worden binnen deze opdracht niet verstrekt. Hebben studenten genoeg info? Ingrid geeft aan dat een kleine groep studenten die hun diploma heeft behaald niets afweet van het thema. Hebben studenten ervaring met KM/HG in stages? Ingrid geeft aan dat ze bijna niets terug hoort van de studenten over dat ze in aanraking zijn gekomen met Huiselijk Geweld op hun stageplekken. Wel gaf ze aan dat laatst een Studente nog een situatie schetste van een meisje die haar huiswerk niet had kunnen maken omdat haar vader haar moeder in elkaar had geslagen en daarom bij haar oma had gelogeerd. De studente kwam bij haar met de vraag hoe ze er mee om moest gaan dat het meisje haar huiswerk niet had gedaan. Wat kan beter? Ingrid geeft aan dat zij vind dat de opleidingsdocenten beter geschoold moeten worden zodat zij de studenten die in aanraking komen met Kindermishandeling en/of Huiselijk Geweld beter kunnen begeleiden. Ze noemde een aantal voorbeelden waarin naar voren kwam dat Docenten niet wisten hoe de student moest handelen in bepaalde situaties. Dit vind Ingrid zorgwekkend en geeft aan dat ze daar graag verandering in wilt zien. Daarnaast geeft Ingrid aan dat de informatie die de studenten nu krijgen door middel van de minor heel feitelijk is. Ze krijgen de cijfers en de basis te horen maar punten als gespreksvoering met zowel het kind als ouders, het begeleiden van en samenwerken met ouders, het stukje durven en lef hebben om het thema aan te kaarten etc komen niet aan bod. Ingrid verteld dat studenten aangeven dat ze
69
dat missen en zij dat zelf ook mist. Ze geeft aan dat ze graag meer met rollenspelen wilt gaan werken met behulp van acteurs en ook vaker het AMK zou willen uitnodigen maar dat er aan dat idee hoge kosten zitten en dat niet altijd haalbaar is. Ook hangt het samen met het aantal uren wat Ingrid al eerder heeft aangegeven. Het is namelijk een belangrijk punt volgens haar maar er zijn naast dit thema nog meet thema’s die de aandacht vragen binnen de opleiding en ook binnen de minor. Wat ook beter kan/moet is dat de studenten de informatie die ze krijgen eerder moeten krijgen omdat ze op alle stages in aanraking kunnen komen met het thema. Overig. Ingrid is erg positief over ons onderzoek en geeft aan dat ze zelf 12 jaar voor klas heeft gestaan zonder de kennis over Huiselijk Geweld die ze nu wel heeft en als ze terug kijkt dat ze dan zo 12/24 kinderen heeft gemist omdat ze geen melding heeft gedaan van de vermoedens die op die momenten wel aanwezig waren bij haar. Dit is voor haar de drijfveer om zich hard te maken dat de PABO studentes wel deze informatie tijdig krijgen zodat ze volgens richtlijnen kunnen handelen. Opmerking. Als docenten het al niet meer weten hoe kunnen wij dan verwacht dat de studenten er wel iets mee doen.
70
Interview 5: Geïnterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Jeanine Strobbe Fontys Hogeschool Tilburg
Jeanine strobbe is Docente aan de Fontys hogeschool te Tilburg. Daarnaast is zij ontwikkelaar en onderzoeker. Haar rol met het thema huiselijk geweld wordt helder in de lessen die zij hierover geeft. Daarnaast geeft zij aan dat ze een groot gedeelte van het onderwijs wat daarmee te doen heeft, heeft ontwikkeld. Jeanine heeft aan dat ze zich samen met een aantal collega’s hard heeft gemaakt in de afgelopen jaren om het thema onder de aandacht te brengen. “De ontwikkelingen in de samenleving zijn van dien aard dat iedereen het belang hier van ook zeker inzien. Het is dan ook nu geen discussiepunt meer.” Jeanine is Docente aan de opleiding pedagogiek en verteld dat het thema terug komt in het e keuzearrangement “ingrijpen ja of nee”. Daarnaast komt het in het 2 jaar terug in het verplichte onderdeel ‘beroepsproduct’. De thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling komen door middel van casuïstiekbespreking en kennisoverdracht aan bod. Ze geeft aan dat de studenten les krijgen over de geschiedenis en de huidige opvattingen rond de thema’s. Daarnaast worden zij ook geschoold in wat de gevolgen kunnen zijn voor het kind en wat hun rol als pedagoog daarin is. De meldcode komt ook naar voren binnen de 4 jarige opleiding. Deze meldcode komt namelijk op de portal te staan zodat de studenten deze kunnen inzien. Dit gebeurd in het derde en vierde studiejaar. De studenten wordt gevraagd om na te gaan wat er met de meldcode wordt gedaan op hun stage. Volgens Jeanine wordt er binnen de opleiding pedagogiek aan de Fontys hogeschool genoeg aandacht besteeds aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Ze vind het positief dat studenten om leren gaan met de thema’s dwang en drang en dat ze zich hier soms zelf in herkennen. Ze geeft aan dat binnen de pedagogiek opleiding de rol van de professional de daarbij komende mogelijkheden en belemmeringen centraal staat De studenten geven aan dat ze het onderwerp en de daarbij horende lessen zeer boeiend vinden. Dit vinden ze helemaal wanneer de kennis wordt gecombineerd met de vele praktijkvoorbeelden van de docenten uit eigen ervaring. Als we Jeanine vragen of ze vind dat de studenten genoeg kennis hebben om de school te verlaten en goed het werkveld in te gaan geeft ze aan dat ze verwacht dat er een basis is gelegd. Ze verwacht dat ze zich in het werkveld verder zullen bekwamen. “Door de vele praktijkvoorbeelden worden ze vaak zelf geraakt en aangesproken op hun dilemma’s. Als ze deze dan in de praktijk tegen komen zullen ze dit herkennen en het zal hen mijns inziens helpen te gaan handelen.” In de lessen staan durven, willen en kunnen centraal. Er word gekeken naar wat de student moet kunnen en kennen. Daarnaast benadrukken de docenten dat er van een professional verwacht mag worden dat hij wil handelen en daarin zijn belemmeringen kent om wel of niet te durven De basiscompetenties komen ook langs in het lesprogramma.
71
Interview 6: Geïnterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Charlotte van Besouw Hogeschoool Utrecht Amersfoort
Charlotte van Besouw is docente aan de hogeschool van Utrecht locatie Amersfoort. Daarnaast is zij ook supervisor / coordinator van de minor agressie en huiselijk geweld. Zij heeft deze minor opgericht. Charlotte werkt nu 10 jaar op de hogeschool in Amersfoort. Deze hogeschool heeft echter niet altijd de HU geheten maar was eerst een sociale academie genaamd de Horst. Voor haar loopbaan als docent was ze werkzaam in het werkveld rond het thema huiselijk geweld. Haar laatste baan was ook coordinator van het steunpunt seksueel en huiselijk geweld in Rotterdam. Daar heeft Charlotte het AWARE-project bedacht en geïnitieerd/gecoördineerd. De werkzaamheden die zij nu verricht binnen de HU zijn met name binnen de opleiding MWD. De minor waar Charlotte een grote bijdrage aan levert is hogeschoolbreed en zelf hogeschooloverstijgend en daardoor ook bereikbaar voor studenten van andere hogescholen in Nederland. Op de vraag wat Charlotte ervoor heeft moeten doen om het thema huiselijk geweld in de spotlight te krijgen geeft zij aan al 30 jaar bezig te zijn en daar heel veel over kan vertellen. Ze noemt ook haar bijdrage aan “geschiedenis van de vrouwenhulpverlening” red. Waalwijk en Mens. Charlotte is enthousiast over de minor en geeft aan dat er in het curriculum van de opleiding MWD een onderdeel in jaar 3 gewijd wordt aan dit thema. Zij geeft aan dit nog niet genoeg is maar dat het thema geïntegreerd moet worden in allerlei vakken.
72
Interview 7: Geïnterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Wendy Borninkhof Windesheim, Zwolle
Heb je ook suiker in je thee? Nee hoor. We kunnen hier wel zitten toch of is het dan te luidruchtig met al die stemmen? Nee hoor dat kan wel. We zouden ook een iets rustiger plekje kunnen vinden maar dan moeten we even zoeken. Nou het valt wel mee hoor. Ja oke nou brand maar los. Ja euh, brand los. Zullen we eerst kort iets vertellen over ons onderzoek? Ja leuk. Nou het is dus voor ons afstuderen en dat doen we eigenlijk naar aanleiding van de Minor die bij ons op school euh nog maar een tijdje draait. Die Minor heet Huiselijk Geweld. En op de onderzoeksbank van school met projecten voor het afstuderen stond deze afstudeeropdracht om een onderzoek te doen naar in hoeverre het onderwerp Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is geïntegreerd in de zorgopleidingen in Nederland maar voornamelijk binnen Gelderland. En euh daarvoor zijn we nu eigenlijk bezig met euh de onderzoeksfase dus zeg maar de interviews op landelijk niveau. En daarvoor gaan we nu dus naar Leeuwarden, Zwolle, Rotterdam enzo en eigelijk alle hogescholen in Nederland. En daarna gaan we naar alle Hbo en MBO zorgopleidingen binnen Gelderland om daar interviews te houden. Oke.Zo! En aan de hand daarvan schrijven we aanbevelingen en conclusies Ja En schrijven we mee aan een factsheet die wordt uitgebracht waarin ons onderzoek ook naar voren gaat komen maar ook wat basisinformatie zal worden gegeven voor eigenlijk alle geïnteresseerden. Hmm. Je kan het zien als een folder die voor veel mensen interessant is. Oke Ja en we organiseren als echte afsluiting een studiemiddag waar wij onze onderzoeks resultaten zullen tentoonstellen maar waar ook gastsprekers zullen komen om wat te vertellen over het thema. Oke. Ja en daarna hebben we met die studiemiddag vooral als doel dat de mensen die er komen informatie kunnen uitwisselen met elkaar. Van hoe gaat het bij jullie, oh nou zo gaat het bij ons. Wat kunnen wij leren van een andere school. Ja. Hebben jullie ook contact met Movisie. Ja, tenminste wij niet direct maar Spectrum wel en volgens mij worden die ook betrokken bij de fastsheet. Ja want die doen hier ook veel in. Want ik heb toevallig zelf, een tijdje geleden alweer hoor, in 2002 een onderzoek gedaan naar hoe seksueel geweld en ook huiselijk geweld in ook HBO opleidingen voorkwam. Voor toen heette het nog TransAct, heb ik toen een euhm ook voor hun een onderzoek gedaan. Oke. Ja dus dat is wel een beetje hetzelfde. Ja dat is ook zo een soort onderzoek. Ja wel iets veroudert. Maar dus wel... ik weet niet of jullie bekend zijn met het onderzoek wat daaruit kwam? Nee. Ik weet niet of ik hem hier nog heb liggen. Misschien nog wel interessant om er naast te leggen want wie weet is het wel heel erg veranderd. Maar het is wel uit 2002 dus het is wel oud. Ja Hopelijk is er wat veranderd. Ja dat hoop ik ook. Maar ik heb toen niet de opleiding maar de opleidingservaring van de net afgestudeerden gevraagd. Dus hoe ze het vonden, of ze nu aan het werk zijn en of ze voldoende les hebben gehad over Seksueel Geweld en Huiselijk geweld. En wat kwam er uit. Nee heel slecht eigenlijk. Windesheim kwam er nog wel redelijk goed uit maar... even kijken hoor waar
73
de conclusies zijn. Ja maar dat valt tegenwoordig ook nog wel tegen. Eigenlijk overal waar wij zijn geweest en wat wij daar van hebben meegekregen. En helemaal dan ten aanzien van de thema’s Kindermishandeling en Huiselijk Geweld. (Bladert in boek) Ja nou dit is een algemeen maar binnen de MWD valt het dan nog mee. Binnen de SPH was het helemaal. (Leest voor:) niet tot de weinig kennis opgedaan binnen de opleiding ook 70 leerlingen dus dat is bijna 80%. Ja nou wij hebben dan zeg maar voor onze minor een apart onderzoek gedaan die dan wel aansluit bij ons afstudeeronderzoek en daarin hebben we bij alle huidige vierdejaars studenten een onderzoek gedaan. Oke Dus bij degene die nu nog op de CHE zitten. En dan ook van alle opleidingen dus ook Communicatie, Pabo, Personeel en Arbeid en noem het maar op. En onze onderzoeksvraag was dus ongeveer hoe zij dus in hun opleiding, dus alle vier de jaren dat ze dus op de CHE zitten, kennis hebben gekregen over het thema. Ja? En dat viel heel vies tegen. Er was echt maar een klein percentage dat aangeeft om voldoende kennis te hebben om in de praktijk te kunnen handelen. En dat is ook wat ons opviel. Want als wij deze Minor niet hadden gekozen in het vierde jaar dan hadden we ons diploma gehad en dan hadden we geen kennis of niets meegekregen over dit onderwerp. En dat maakte dat wij echt zoiets hadden van: Nou dat is wel apart. Ja Dus het onderzoek kwam ook echt wel dat we dachten van: dit vinden we wel leuk en vooral ook heel erg interessant om te onderzoeken. Ja goed! Dat moeten we blijven doen hoor. Ja. Alhoewel er zijn nu natuurlijk wel heel veel ontwikkelingen gaande maar toch... Nou wat ik dus gemerkt heb ik dat je euh zeg maar toen ik dit onderzoek deed toen kwam het dus best wel op gang toen werd het onderwerp steeds belangrijker. Toen kreeg op Windesheim toen ook standaard alle vierdejaars hier uitgebreid lessen over Oke. Ja over Kindermishandeling en ook over Huiselijk Geweld, Seksueeel geweld, Sekualiteit. En toen kwam er 4 jaar geleden het nieuwe zeg maar beetje minor systeem en toen was er eigenlijk ruimte gebrek en toen was het toch weer, nu zit het bij ons ook weer in de minor. En vrij veel studenten kiezen er voor maar bij ons moeten studenten er nu wel toch voor kiezen alleen in de Deeltijd krijgen ze het alleen nog wel. Voltijders kunnen de minor kiezen. Maar we zijn er, tenminste ik ben er voor aan het vechten dat we het weer in het eerste jaar te krijgen. Maar die kans is niet heel groot. Oke want dat was dus eerst wel zo dat de studenten vanaf het eerste jaar al les kregen over dit thema? Nee nee, echt alleen in het vierde jaar Oke Nee eigenlijk nog niet in het eerste jaar. Juist deden we het toen in het vierde jaar omdat ze dan toch wel de nodige ervaring hadden en zeker over het onderwerp seksualiteit. Dat moet eerst ook wel een beetje nou ja gewoon de basisvaardigheden als werker hebben. Seksualiteit bespreekbaar maken en Huiselijk geweld bespreekbaar maken dat is toch wel wat vergevorderd methodisch werken om dat te kunnen. Ja daarom deden we toen in het vierde jaar en wat we nu dan in ieder geval willen is het in het eerste jaar bij pedagogiek terug te laten komen tenminste in ieder geval het onderwerp kindermishandeling zodat dat in ieder geval aan bod komt. Ja want er is nu natuurlijk ook de meldcode die verplicht wordt dus dat is allemaal informatie die ze allemaal moeten hebben. Hmm ja. En je noemt in het vierde jaar omdat euh de gespreksvaardigheden rond het thema seksualiteit en huiselijk geweld omdat het iets is waar je een basis voor moet hebben euh... ja ik vind dat ze in het eerste jaar echt gewoon veel kennis er over moeten krijgen en dat ze in het derde of het vierde jaar, derde jaar zou ook kunnen hoor tijdens de stage, dat ze dan die gespreksvaardigheden kunnen trainen maar dan moet je eerst eigenlijk.. In het tweede jaar krijgen ze bij ons juist heel veel methodisch vaardigheden Ja
74
En het is best pittig om onderwerpen als seksualiteit of huiselijk geweld bespreekbaar te maken dus daar moet je al best wel wat voor in huis hebben Jazeker. Je moet jezelf een beetje op je gemak voelen. Je moet niet meteen tegenover iemand gaan staan. Je moet er toch wel heel erg ja euhm. Ik vind dat het heel veel vaardigheden vraagt om op een goede manier huiselijk geweld bespreekbaar te maken. Ja. Zonder te veroordelen aan te sluiten maar wel te, wel je positie in te nemen. Ja maar je vindt dus wel dat er in jaar 1 of in jaar 2 ofzo de basis zeg maar met signaleren... Ja de basiskennis zeg maar dat ze kunnen signaleren ja. Dus dat moet in jaar 1. Ja wat het is en hoe het komt en hoe je het ook herkent enzo. Waar komt het voor enzo. Ja inderdaad. En de deeltijd krijgt daar les over maar de voltijd pas als ze het kiezen. Ja. En dat was vroeger dus anders. ja. Dat is echt door dat zeg maar Minor systeem. Daardoor hadden we opeens te weinig ruimte. ja wij hebben dus twee minors. Onze studenten kunnen twee minors kiezen. En dan ben je eigenlijk gewoon een jaar kwijt en dat is wel goed voor de studenten want ze kunnen zich verdiepen dus dat is weer heel voordeling Hmm Hmm Maar zo een onderwerp als dit dat gaat dan toch een beetje ja... Je hebt gewoon te weinig tijd voor euh terwijl je er meer tijd in zou willen steken. ja nou ik vind huiselijk geweld eigenlijk gewoon een algemeen onderwerp wat alle studenten moeten hebben gehad en die algemene onderwerpen daar zijn er... er zijn heel veel algemene onderwerpen die ze moeten hebben en die ruimte is er zeg maar maar de Major is dat. Die is dus minder groot geworden dat je in een jaar. Wij hebben zeker een half jaar keuze dus dat je zeker twee minoren. Oke. Dus die zijn ook 30 EC Ja. Toen zijn we dus gewoon ruimte kwijt geraakt en zo... ja tuurlijk huiselijk geweld is heel belangrijk maar een basismethodiek ja dat moet ook Ja En euh recht moet ook ja, dan moet je prioriteiten stellen inderdaad. Ja dus dat is wel. Toen hebben we allerlei Minoren gekregen. Bijvoorbeeld de minor over verslaving, een minor over euh nou ja euh multi probleem gezinnen daar zit dan huiselijk geweld in euhm.. ja allemaal zulk soort minoren. Daar is zeg maar die specialisatie in gekomen. Studenten moeten ook wat over verslaving weten.Maar bij ons is het nu dsu heel erg dat ze zich er op kunnen specialiseren. Oke We hebben ook een minor psychiatrie en verslaving Oke Dat ze zich ook heel erg. Ja eigenlijk allemaal verdiepingen. Oke, dus dat zijn verdiepingsminoren? ja Oke en je zegt multi problemgezinnen daarin komt het onderwerp HG naar voren?! Is dat de enige minor waarin dat thema naar voren komt? Of is er echt een minor HG? Nee, er is geen Minor HG. Oke dus het komt alleen naar voren in de minor Multi Problem gezinnen? Ja. Daar komt het heel uitgebreid in naar voren. En in , we hebben ook de minor ambulant werken in een gedwongen kader. Ohja En daar komt eigenlijk wel het signaleren naar voren. Ook de risico inventarisatie en ook wel de signs of safety. Ja dat komt daar naar voren. ja dus eigenlijk een stukje basis. ja. Maar echt heel uitgebreid HG bespreekbaar maken dus echt Huiselijk Geweld en seksueel geweld dat komt in die minor heel erg naar voren. Ja En studenten die dat dan krijgen die zeggen dan ook van goh hoe is het mogelijk dat ook niet alle studenten dat krijgen. Ja Een beetje hetzelfde als wat jullie dan zeggen. Ja dus die hebben wel zoiets van dat er meer zou moeten komen?
75
Hun vinden hun vinden het genoeg wat hun krijgen maar wat zij dus vinden is dat alle studenten dat gehad moeten hebben. Wat wij dus hebben is dat we het heel uitgebreid dus in die minor doen we het dan niet meer in de basis omdat het dan ook dubbelop is. Dat is een beetje het risico van het nieuwe onderwijs met die minoren dat je door te gaan specialiseren doe jij sommige dingen niet meer in het basis programma omdat het anders overlap veroorzaakt en daarom doe je zulke onderwerpen wat eigenlijk basis zou moeten zijn laten we eerlijk zijn het is zo een belangrijk onderwerp. Ook op de politieke agenda is hij nog steeds hoog dus het is wel iets waar we iets mee moeten. Politieke agenda?! In de zin van dat het in het onderwijs moet komen? Nou dat nog niet zozeer maar als je kijkt naar hoe snel zo een wet komt. ja zoals de verplichting van de meldcode ja die code dat is natuurlijk... Huisverbod daders. Er is natuurlijk zoveel ontwikkeling geweest dat de overheid dus vindt dat je je hiermee mag bemoeien en je daar eigenlijk tot verplicht met die wet. Dat is dus wel een verschuiving geweest als je kijkt naar afgelopen jaren.Je mag je eigenlijk steeds meer bemoeien met wat er gebeurd rond dit thema. Ja je moet zelf ja je moet inderdaad. Ja dus dat is wel. En gezien die ontwikkelingen moet je je daar als onderwijs bij aan sluiten. Maar wat het rare is. Ik werk nu 6 jaar hier en toen ik kwam toen was het dus gewoon standaard. Maar het elke keer een onderwerp geweest waar voor gevochten moet worden. Ja Dat is zo apart dat snap ik niet. Dat horen wij overal.Dat zeggen meerdere mensen. Eigenlijk horen we dat op elke hogeschool. Ze zeggen allemaal dat ze zich er hard voor moeten maken. Ja echt hard hoor En dan verdwijnt het weer en komt het weer terug. Ja. Het is echt en het is nouja. Ik heb zelf in de vrouwenopvang gewerkt. Dat is echt mijn ding en mijn expertise. Ik ben er dan ook elke keer mee bezig om het weer. Maar ik snap ook niet waarom ik er dan eigenlijk voor moet vechten. Het wordt dan dus niet algemeen gedragen dat het dan zo belangrijk wordt gevonden dat het aan bod moet komen. Hmm ja. En de ene keer want dan kan ik me ook wel voorstellen. Dan zeggen ze van er is zoveel belangrijk want ze moeten ook van alles over verslaving weten en dat klopt ook wel. maar toch denk ik dat aan heel veel problematiek dit toch wel ten grondslag ligt zeg maar. Dus dat het wel Ja. Maar wat ook opvallend is is als ik zeg maar ik geef ook de deeltijd hierover les en die werken natuurlijk allemaal met hele diverse doelgroepen maar die zijn dus allemaal in de praktijk bezig. Maar die als ik in zo een klas vraag van wie heeft er nou echt met dit onderwerp te maken dan zeggen er 3 van zo een hele klas zeggen dat ze er mee te maken hebben. Dus het het besef van euhm, is ook niet is ook wel een beetje maatschappelijke ontwikkeling en hopelijk veranderd dat... Maar dat mensen zich er niet zo bewust van zijn dat dit wel is wat er speelt. Ze beseffen niet dat er ergens huiselijk geweld achter zit. Ze vragen er ook helemaal niet naar. Oke In hun werk zijn ze er dus eigenlijk heel weinig mee bezig. Ja Ze vinden de lessen interessant dat en ja het zijn natuurlijk ook interessante lessen en iedereen wilt ook wel graag er les over hebben maar als je vraagt hoeveel mensen het dan ook echt tegenkomen dan vind ik het altijd bijzonder hoe weinig mensen aangeven dat ze het tegen zijn gekomen in de praktijk. Dat geloof ik eigenlijk ook niet. e ja en dat is ook wel het stukje waar wij dan tegen aan zijn gelopen dat wij pas in het 4 jaar informatie hebben gekregen over dit thema en binnen onze stages dus echt wel dingen over het hoofd hebben gezien omdat we de kennis gewoon niet hadden. Dat vonden wij wel heel apart. Omdat we er ook zelf voor hebben gekozen. Dus als we dat niet hadden gedaan dan wisten we helemaal niet van dit thema af. ja en zeker dan de situaties rond verwaarlozing die herkennen de studenten bij mij tenminste niet altijd als huiselijk geweld. Als er echt blauwe plekken zijn of echt dat fysieke dat wordt dan wel herkend. Maar echt de verwaarlozing en de psychische dat wordt niet herkend. Ja dat is zo ja. Wat ik net trouwens allemaal heb verteld is allemaal voor de maatschappelijk werk opleiding. Oke. Dus niet de SPH opleiding. Jij werkt ook het meest met de MWD euh..
76
Ja ik ben ook echt een MWD docent. Ja die minor wat ik dus ook net vertel waar ik dus waar ik dus les geef over huiselijk geweld daar mogen ook pedagogiek studenten, SPH studenten, MWD studenten... iedereen mag daar aan deelnemen. Hogeschoolbreed dus. Ja en dat wordt ook veel gedaan. Er zijn veel SPH studenten die de minor doen. Oke. Ja maar ik durf dus niet met zekerheid te zeggen dat het niet in het basisprogramma van de SPH zit. Dat durf ik niet met zekerheid te zeggen. MWD weet ik zeker dat het nu bij de deeltij wel is en dat we bij voltijd bezig zijn. Ja Dus dan zouden we eventueel nog iemand van de SPH aan kunnen schieten om daar nog wat vragen aan te stellen? Ja Ja! Misschien kunnen we dat zo wel doen hoor, dat we even kijken of ik iemand kan vinden die dat even kan beantwoorden. Ik zal eens kijken of ik iemand kan vinden die iets over de SPH hoofdfase weet. ja Moet ik zo even kijken of ik iemand euh. Moeten we niet te lang wachten want om 16.00 loopt alles wel zo een beetje leeg. Ja gaat iedereen dan al weer lekker naar huis? Ja. Maar het is wel grappig want heel veel dingen die jij vertelt herken ik uit andere interviews. Wat jij dan ook zegt dat je jezelf er hard voor moet maken. ja Dat je zegt van het was er eerst wel maar nu niet meer. Euh nou ja en ook dat er zoveel andere dingen zijn die ook prioriteit hebben. En en je moet inderdaad kiezen en passen en meten wat doe je wel en wat doe je niet. En volgens mij weten ook niet alle hogescholen van elkaar wat er is en dat is ook wel een beetje het doel van onze studiemiddag dan straks jaaa dat je gaat kijken van wat heeft die hogeschool en kunnen wij daar misschien iets van gebruiken of iets overnemen Ja goed idee hoor En ja dat is het denk ik ook wel. Nou ja scholen hebben het natuurlijk druk en er zijn ook natuurlijk wel bepaalde programma’s... maar om dat om te gooien en iets heel nieuws te gaan starten dat doen ze denk ik niet zo heel erg snel. Maar als je dan een programma van een andere school over kan nemen wat al een tijdje draait misschien en wat al werkt... Ja Ik denk dat het dan inderdaad makkelijker is om dat te integreren. Terwijl je toch altijd wel veel met concurrentie te maken hebt hoor. Ja dat is ook zo. Maar dat speelt zeker wel dat mensen het niet zomaar geven de studiehandleiding. Nee, oke. Of er moet een uitwisseling zijn. Ja dat ze er beiden wat aan hebben zeg maar. Ja Maar als er een zeg maar... ja er is toch wel veel concurrentie. Ja dat is zeker waar. Want zoals we ook in 'S Hertogenbosch zagen... daar waren ze ook bezig met het opstarten en ontwerpen van een minor en wij vertelden dus van uh dat de minor bij ons al draait en dat dat goed gaat. Dus wat het is is dat het eigenlijk zo zonde is dat mensen daar heel veel tijd stoppen in het ontwikkelen van een minor terwijl die ergens anders al goed draait. Dat geld en die tijd kan dan weer ergens anders in gestopt worden. Ja en wat je natuurlijk ook kan doen is onderhandelen met elkaar zo van ik heb dit, mag ik dat dat van jullie? Ja Soms kun je ook dingen inkopen. Ontwikkel.. ja want als je het zelf moet zijn dan zijn het ook ontwikkel uren dus soms is het ook makkelijker om dingen in te kopen. Ja. En onze afstudeerbegeleider Andries Scherpenzeel die is ook bezig met het opzetten van een kennisplatform waar verschillende ketenpartners hun dingen op kunnen zetten en waar mensen die met dit thema te maken hebben ook kennis vanaf kunnen halen. Ja misschien is dat ook goed om dat samen met euhm Movisie ofzo..? ja Movisie. Ja en met spectrum.
77
ja dat die lijnen allemaal wat korter worden. Ja inderdaad en dat je niet allemaal hetzelfde wiel gaat uitvinden ofzo. Nee en je moet ook niet hetzelfde als euh movisie gaan doen want die hebben ook al een hele data.. met al die factsheets. Die hebben namelijk ook al een hele hoop informatie. Maar die uitwisseling vind ik zeker een goed idee. Dus dat is dan ook het kleine stapje wat wij proberen te maken met ons onderzoek. Ja Ja mooi! Dus euh ja. Maar jullie hebben echt 30 credits les voor de minor? nee 7.5 maar 7.5 maar oke. Oh hoe zit dat dan? e Wij hebben 2 minoren in 1 semester dus eigenlijk per blok in het 4 jaar. En dan heb je dus in blok1 een minor en in blok2 een minor. En daarnaast het afstuderen in het tweede helft. Oh het is dus maar 7.5. Ik dacht 30 dat zou mooi zijn. Nee wij hebben ongeveer hetzelfde formaat, hetzelfde omvang wat we hier kunnen besteden en dat vind ik ook wel goed. Want ik zou 30 credits voor huiselijk geweld dat zou ik ook wel weer te veel vinden. En dan doe je andere onderwerpen ook weer tekort ofzo. Ja dat zou ik wel overdreven vinden. Want wij hebben nu dus binnen de minor multiprobleemgezinnen dus voor als je met moeilijke doelgroepen gaat werken nou daar heb je dus heel vaak te maken met huiselijk geweld maar je hebt ook veel met andere onderwerpen te maken dus dat vind ik dan ook wel ja een mooie combinatie. En ik vind ook wel ik zou ook wel als we het echt helemaal in het basisprogramma hebben dan zou ik het nog steeds niet meer willen hebben want dan kun je daar gewoon ook meer in verdiepen. Dan hebben ze de basiskennis allemaal al en dan ga je in de minor dus echt wat specifieker op dingen in. Zoals de wat gevorderde gespreksvaardigheden oefenen. Want het is echt wel pittig om het bespreekbaar te maken en dan kun je daar daarmee oefenen. Dus stel jij zou mogen bepalen hoe het er uit komt te zien zeg maar per jaar. Welke informatie zou je dan aan de studenten mee willen geven? En in welk jaar? In het eerste jaar vind ik dat en als het goed is gaat dat binnen nu en een jaar welk gebeuren bij ons dat ze in het eerste jaar echt gewoon veel kennis krijgen over wat is huiselijk geweld, hoe kun je het signaleren, wat zijn de signalen, over die meldcode die er nu is, over het huisverbod euh eigenlijk gewoon alle kennis. En dan ook veel aandacht voor kindermishandeling daarin. En een stukje misschien al voor het bespreekbaar maken voor hun stage zodat ze dat al kunnen toepassen. Dat ze daar al wel wat over weten. Die gespreksvaardigheden voor gevorderden dat hoeft dan nog niet. Dan zou ik in het tweede jaar in de lessen het thema door middel van casuïstiek terug willen laten komen. Dat daar het thema in terug kan komen. En dan wil ik dat het, of als het in de minor blijft, maar dat als het niet als keuze is dat dan in een les de verdieping wordt gezocht. En dan vooral de gespreksvaardigheden. Ja En wat wij binnen de minor doen en dat vind ik niet dat alle studenten dat moeten hebben, Dat is en dat blijft ook zo, dat gaat deels over huiselijk geweld maar ook specifiek over seksueel geweld. En dat vind ik niet dat alle studenten dat moeten hebben. Wel de basis van wat seksueel geweld is, maar niet hoe dit bespreekbaar gemaakt moet worden. Dat vind ik iets waar je voor moet kiezen. Dat is echt, als je daar te weinig kennis van hebt dan moet je dat eigenlijk niet doen dan moet je dat bespreekbaar maken aan anderen overlaten. Dat vind ik dus echt in die minor horen. Dus zo het wat mij betreft er uit moeten zien. ja ja ik denk dat dat ook wel heel erg aansluit met wat wij willen aanbevelen. Inderdaad in de eerste twee jaren veel vanuit de basis met behulp van casuïstiek en misschien wel acteurs. En dan in het derde jaar zou je eventueel kunnen denken aan terugkomdagen of er daar iets in gedaan kan worden. Dat mensen het in kunnen brengen ofzo. En dan in het vierde jaar dat je gespreksvoering en wat meer verdieping krijgt en dat ook kan kiezen. En dan hoop ik ook wat vaker met acteurs te kunnen werken. Oke, doen jullie dat nu wel eens dan? Ja ik probeer wel vaak studenten die niet bij mij in de groep zitten te vragen of ze willen acteren. Die worden dan vanuit school opgeleid en krijgen wel betaald. Echte acteurs zijn echt een stuk duurder en kunnen zich vaak ook minder goed inleven in de doelgroep die ze moeten spelen. Maar ik wil wel meer gebruik maken van die acteurs en dan zou dat zeker in het vierde jaar als er geoefend word met gespreksvaardigheden handig zijn. Ja zeker. Ja wij acteren dan ook maar bij ons is het een keuzevak waar je studiepunten voor krijgt. Oke dat is ook handig ja. Nee wij moeten ze betalen.
78
Toch leuk om te horen hoe elke school dan op dit moment invulling geeft aan het programma. Ja. Ja heel anders hoor. Wij werken dan ook met 2 minoren alleen dan van 7.5 EC per minor. Ja en bij ons is dat samen 60. Zal ik trouwens eens even kijken of ik iemand van de SPH kan vinden? Ja dat zou wel geweldig zijn. Ja dan moet ik even opzoek. Dan zet ik hem even op pauze (...) Nou ik heb een aantal mensen van de SPH gesproken en die hebben kindermishandeling dat komt wel aan bod, Ook in de minor jeugd en gezin dus dat krijgen niet alle studenten. Dat is een minor in het tweede jaar die veel studenten kiezen. Dus dat is een verdiepende minor. En bij hen komt het in e de methodieklessen van het 3 jaar terug. Dus bij de terugkomdagen. Ja en dan vooral het onderwerp Kindermishandeling. Heel breed over huiselijk geweld dat niet. Maar mijn collega’s net die zeiden ook dat het minimaal is want er is wel aandacht voor, net zoals ik net zei, maar meer ook niet. Soms komt het wel incidenteel naar voren als iemand zo een casus inbrengt in lessen of intervisie ofzo. Dan wordt het wel, maar kindermishandeling redelijk. Maar breed huiselijk geweld dus ook partnergeweld en ouderengeweld enzo, dat niet. Oke Ja Nou duidelijk. Dat is wat veel terugkomt ook op andere scholen. Oke ja Er is zeker nergens dat er niets aan gedaan wordt. Klopt. Oke ja er is altijd wel een keuzevak of een minor dat wordt aangeboden. Maar dat is wel het lastige: het wordt aangeboden dus je kan er voor kiezen. En als wij deze minor niet hadden gevolgd dan stonden we met ons papiertje en... ja zonde he? Maar het verschilt per opleiding. Want bij MWD komt het bijvoorbeeld ook wel weer naar voren maar bij bijvoorbeeld PABO, dat zijn ook mensen die heel veel met kinderen te maken hebben. Ja PABO moet het gewoon. Jaa maar daar komt echt heel weinig... informatie? Ja Ja Net zoals bij verpleegkunde. Die zien dan natuurlijk de lichamelijk stuk dan denk ik. Maar ook heel weinig ja Dus dat euh, ik weet niet of je weet of dat hier gebeurd of Nee daar heb ik helemaal geen zicht op. Nee. Maar dat is echt weinig. We hebben ook nog een pedagogiek opleiding maar ik weet ook niet wat er daarin gebeurd. Bij andere scholen zien we dat daar juist wel veel in naar voren komt. Ja vooral rond kindermishandeling dan. Ohja, dat moet ook wel. Dat is ook wel logisch ja. Dus het komt inderdaad af en toe langs en op sommige opleidingen wat meer dan op anderen. Maar het is niet inderdaad van dit euh... Nee. Echt structureel voor alle studenten is het dus eigenlijk nergens. nee tot nu toe hebben wij dat nog nergens gezien. Oke. Ja behalve dan misschien de pedagogiek hier of in Nijmegen. ja dat zou kunnen inderdaad. Nou, ik zit even te kijken. Ja. Het is allemaal duidelijk wat er is, wat er niet is en hoe jij het voor je wilt zien. Oke, nou kijk! Dan heb ik goed mijn best gedaan. Dan is het laatste wat we nog willen vertellen is over de studiemiddag, Wij organiseren een studiemiddag rond ons afstudeeronderzoek in samenwerking met de CHE en Spectrum. Die zal
79
plaatsvinden op de helft van Mei ongeveer. Zullen we jou daarvoor gewoon een uitnodiging sturen. ja graag. Ik weet alleen niet of ik kan want ik werk niet iedere dag. Ja. Maar leuk Ja dan zal de uitnodiging wel komen. Leuk nou mooi. Heb je nog mensen waarvan je zegt: die moet je uitnodigen op de studiemiddag of wil je zelf een bijdrage leveren? Ja dat wil ik wel maar ik ben erg druk. Eerst maar eens kijken of ik kan. Maar stel je kan op die dag? nee dan zou ik als gastspreken echt iemand van de werkvloer nemen en niet mij als docent. Maar je vind het wel leuk om er bij te zijn. Ja als ik kan wel maar dat ligt aan mijn rooster. Ik werk parttime dus dat zal ik in moeten plannen. Nou we sturen hem wel gewoon op en dan horen we het wel. Nou heel erg bedankt voor je tijd en dan zie je de uitnodiging tegemoet! Ja dat is prima. Jullie ook bedankt!
80
Interview 8: Geïnterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Marijke van Bommel HAN Nijmegen
Zo dan beginnen we maar. Heeft u van ons een brief gehad of hebben we u via de mail benaderd? Ik heb geen brief gehad maar het zou kunnen dat mijn directeur dat heeft gekregen. Ja dat zou best kunnen ja. Maar wij doen dus een onderzoek naar, ons afstudeeronderzoek vanuit de CHE vanuit de minor aanpak huiselijk geweld, en euh wat wij gaan onderzoeken is eerst op landelijk niveau bij de HBO opleidingen in hoeverre het thema huiselijk geweld en kindermishandeling geïntegreerd in voornamelijk de zorgopleidingen. Euh als we dat hebben gedaan dan schrijven we daar een conclusie over en dan gaan we ons specifiek op Gelderland richten. En dan gaan we alle HBO en MBO opleidingen langs om daar te kijken hoe het daar is geïntegreerd en uiteindelijk schrijven we daar aanbevelingen voor en ook voor onze Hogeschool. En we organiseren een studiemiddag voor alle opleidingen, opleidingscoördinatoren en docenten die daar iets mee te maken hebben en die daar willen komen. Nou, daar hebben we jou hulp voor nodig! Zou je eerst kort iets over jezelf willen vertellen over wat je hier op school precies doet en hoe je in relatie staat met het thema Huiselijk Geweld en Kindermishandeling? Nou ik ben dus Marijke van Bommel en ik ben onderwijskundige en ik werk tegenwoordig ook als onderwijskundige beleidsmedewerker bij het instituut sociale studies. En onder dat instituut vallen 6 opleidingen. Oh, 6? Ja, SPH, CMV, Pedagogiek, MWD, Creatieve Therapie en Toegepaste Psychologie. Sinds 3 jaar zijn Creatieve Therapie en Toegepaste Psychologie erbij, die zijn nog in ontwikkeling. Ik heb heel lang bij SPH gewerkt maar sinds een paar jaar werk ik dus voor het gehele instituut. Dat is wel breed. Ja dat is heel breed en bij SPH was ik ook onderwijskundige en ik bemoei me altijd met de onderwijs ontwikkelingen. En ik weet daardoor ook veel van de inhoud maar niet alles. Ik ben er dan ook meer van om docenten te begeleiden om het didactisch goed in elkaar te zetten dan dat ik ze vertel hoe het moet alhoewel dat hoort er ook zo ontzettend bij dat je dat nooit helemaal naast je neer kunt leggen. Dus in de loop der jaren ben ik ook wel heel veel over het Social Work te weten gekomen. En ja ik doe er sinds kort ook promotie onderzoek naar dus het wordt alleen maar meer. Waar doe je dat onderzoek over? Ik onderzoek of studenten met het competentiegericht onderwijs ook op een goede manier kennis leren. En daarvoor heb ik ook geprobeerd een overzicht te maken van de Social Work kennis basis dus in die zin ben ik ook wel betrokken met het thema. Jazeker. En als je dan kijkt naar het thema Huiselijk Geweld en Kindermishandeling waar wij eigenlijk specifiek naar kijken in ons onderzoek. Kun je daar iets over vertellen? Ja dat is een van de thema’s he. Ja En ja, Social Work is natuurlijk heel erg breed he. Ik zeg nu wel Social Work maar eigenlijk zijn het de Sociaal Agogische opleidingen. Die bestrijken een heel breed werkveld. En dat is ook altijd een van de problemen als een curriculum maakt want er zijn zoveel onderwerpen en ja je moet ook altijd kiezen tussen wil ik alles dekken of kies ik voor een zekere diepgang want ja je kunt wel alles doen maar dan blijf je heel oppervlakkig. Tja we proberen daar een goed midden in de vinden, ook met keuzemogelijkheden voor de studenten. En het laatste jaar hebben we daar natuurlijk met die minoren een hele mogelijkheid voor. Ja Dat merk je nu zelf ook Ja. Kun je daar iets meer over vertellen dan over hoe het thema dan nu op dit moment in de opleiding is geïntegreerd. Eh ja dat is per opleiding verschillend. Ik heb naar aanleiding van je mail met de vragenlijst een kleine enquête uitgezet maar de respons was helaas niet heel erg overweldigend. Ik heb van drie opleidingen een stukje terug gekregen en van twee minoren. En de andere minoren hebben mij laten weten dat het of wel heel zijdelings of niet aan de orde komt dus. Van eentje had ik het vermoeden dat het misschien ook nog wel zou kunnen maar die heeft niets meer laten horen. Dat is hulpverlening in de gedwongen setting. Ik kon me namelijk voorstellen dat daar ook... Dat het daar ook aan bod zou komen. Ja want huiselijk geweld leidt wel tot gedwongen hulpverlening. Maarja misschien komt dat nog dat weet ik niet.
81
Ja. Maar de opleiding die aangeeft dat ze er echt duidelijk mee bezig zijn dat is pedagogiek. Ja dat dacht ik al. Ja en dat ligt natuurlijk ook voor de hand omdat, ja en dan met name de kindermishandeling. De opleiding Creatieve therapie spreekt juist meer over HG. Dus dat is kennelijk ook een ietwat andere doelgroep. En ja een overeenkomst is eigenlijk dat ze er aandacht aan besteden maar bij Pedagogiek iets duidelijker en bij Creatieve Therapie ook maar het is vooral dat studenten het ook kunnen inbrengen aan de hand van Casuïstiek. Ja want wij hebben een curriculum wat competentiegericht is dat betekend dat we aan zo echt mogelijke beroepstaken werken en daar proberen we ook diepgang in te vinden maar de onderwerpen die kun je dan natuurlijk niet zo heel veel aan doen. Maar er wordt dus zoveel mogelijk gewerkt met de aansluiting naar de praktijk. Dus als een student stage loopt in een setting waar veel Huiselijk Geweld of Kindermishandeling aan de orde is dan zal hij dat wellicht ook meebrengen in de lessen en daar ook oefeningen mee doen en daar zijn ondersteuning op zoeken. Ja en verder zijn er dus twee minoren die verder erg expliciet op het thema in gaan. De ene heet ook Huiselijk Geweld en de andere dat is Systeemgericht werken in de ambulante jeugdzorg. Daar komt het ook onvermijdelijk helaas naar voren. Ja helaas maar het is wel goed dat de studenten er iets van te horen krijgen. Ja de studenten die die minor kiezen die worden echt wel heel erg goed en diepgaand voorbereid. En de anderen die krijgen er ongetwijfeld mee te maken maar dan hangt het meer van hun eigen setting van de praktijk af. Dus als zij er zelf voor kiezen om er iets mee te doen. Ja En die minoren. Dus Huiselijk Geweld en Systeemgericht werken in de ambulante jeugdzorg hoelang bestaan die al? Is dat recent? Euh 3 jaar. 3 jaar allebei? Ja En studenten kunnen dat in welk jaar kiezen? e In het 4 jaar want het is een Minor op niveau 3 noemen wij dat. Wij hebben verschillende niveaus. En niveau 3 is dan, of 3+ zelfs, dan wordt je nog iets gespecialiseerder dan een gewoon afgestudeerde. Een soort van pakketje erbij zeg maar. ja daar kun je je zeg maar ook mee profileren als je dat zou willen. Oke en dat is voor alle 6 de sociaal agogische opleidingen een minor die de student kan kiezen? Ja en ook als ze daarvoor geschikt zijn ook verpleegkundige enzo. Oke, dus hogeschool breed? Ja en ook mensen van buiten de hogeschool kunnen de minor volgen als ze dat willen. Dat staat ook op die landelijke site he. En hoe lang duurt die Minor? Een half jaar. En hoeveel EC is dat? 30 Ja, bij ons op school is dat toch weer anders en het is leuk om te horen hoe dat dat op andere scholen is. Bij ons is het namelijk 7.5 EC voor de verbredingsminor dus dat is echt een stuk kleiner Ja e En wij hebben dan ook twee verbredingsminoren in het eerste gedeelte van het 4 jaar. En dan kun je toch zo een groot onderzoek doen? Nou dit is voor het afstuderen. Niet voor de minor. Het was alleen wel zo dat we de minor Huiselijk Geweld hadden gekozen en binnen die Minor moesten we een onderzoekje doen. En na dat onderzoek dachten we dit kunnen we niet zo laten liggen. Hier gaan we mee verder tijdens het afstuderen. Ja En wat leuk is, is om te horen hoe verschillende opleidingen dan bezig zijn. Net als wat je zegt, de minor is er en studenten kunnen die kiezen. Wat ik me alleen nog wel afvraag is, ze lopen hier waarschijnlijk ook in het derde jaar 10 maanden stage. Ja En de informatie over Huiselijk Geweld, als ze dus de minor kiezen, wordt aangeboden in het vierde jaar. Wordt die informatie niet gemist als studenten in het derde jaar op stage gaan? Nou wat ik zo hoor dat is dat nou de situaties waar Huiselijk Geweld aan de hand is, dat is behoorlijk e zwaar werk en ook moeilijk werk dus ik denk dat studenten in het 3 jaatr ook niet in volle verantwoordelijkheid mee bezig zijn en dat ze hooguit meelopen. He dat hoor ik bijvoorbeeld ook van
82
de minor Ambulante Jeugdzorg dat ook een stagiaire in de ambulante jeugdzorg dat eigenlijk nog niet zelfstandig hoeft te doen maar dat ze hooguit meelopen. En daarom hebben wij ook gedacht van we geven een minor en dan kunnen we echt goed op niveau zodat je echt klaar bent voor het werk. En wat we dan in het derde jaar doen ja dop de stageplek zelf zijn dan meestal ook wel ondersteunende cursussen te volgen als dat nodig is en we hebben een parallel programma want ze komen 1 keer in de 14 dagen een dag terug op school en dan kunnen ook dingen behandeld worden waar de student op dat moment behoefte aan heeft dus als hij of zij tegen een situatie met Huiselijk Geweld aanloopt kan dat daar besproken worden. Oke, en wat krijg je terug van de studenten? Wat merk je, ja wat krijg je terug? Of ze voldoende kennis hebben of wat ze missen. Ja, dat soort informatie krijg ik niet van de studenten terug. Daarvoor zit ik te ver van de studenten af. Maar ja als ik zo kijk naar de kwaliteit want ik heb echt nooit echt uit de stage signalen gehad dat de studenten zeiden van wat kom ik toch een hoop te kort. Dus naar mijn idee gaan ze wel goed voorbereid hun stage in. Ja we hebben natuurlijk ook veel contact met de stage-instellingen en zij moeten ook zorgen voor een plek die ook voor een derde jaars geschikt is dus daar wordt wel heel goed over overlegd. Ja. Maar als ik kijk naar mezelf ik heb dan in het derde jaar 10 maanden in de kinder- en jeugdpsychiatrie stage gelopen en bij ons is in jaar 1 en 2 het woord Kindermishandeling en Huiselijk Geweld wel een keer gevallen maar ik heb er nooit echt informatie over gehad over hoe signaleer je het en hoe handel je dat soort dingen wat eigenlijk de basis is. En in mijn stage heb ik het niet gemist omdat ik die antennes niet uithad om het te zien maar achteraf als ik dan terug kijk zie ik veel momenten waarop ik eigenlijk actie had moeten ondernemen en een melding had moeten doen of in ieder geval mijn collega’s alert moeten maken. En natuurlijk is het dan mijn verantwoordelijk niet om dat in eerste instantie te ondernemen maar wij, en dan spreek ik ook voor Martine, zijn van mening dat je als stagiaire een frisse blik hebt en dat je in een instelling komt en we er wel iets mee kunnen doen. En als studenten in het eerst een in het tweede jaar meer informatie krijgen over Huiselijk Geweld dan zouden ze dus meer uit die stage kunnen halen en dus ook die praktijk ervaring rond het thema op kunnen doen. Ja daar heb je natuurlijk helemaal gelijk in. En als ik zo kijk naar het programma van Pedagogiek dan zullen die in ieder geval enig signaal of enige voelsprieten gekregen hebben dat weet ik zeker. Ja. Dus er zijn in het eerste of tweede jaar dus geen vakken of keuzevakken of minoren rond HG? Nee, maar je hebt bijvoorbeeld en dat is niet bij alle opleidingen maar wel bij MWD, SPH en Pedagogiek, die hebben een beroepstaak en dat heet signaleren an actie ondernemen. En daarin moeten ze opzoek gaan naar een client met een probleem wat dus de individuele cliënt overstijgt. Want normaal met methodisch hulpverlenen ben je voornamelijk bezig met het helpen van je cliënt en als je niet uitkijkt dan kijk je ook niet verder. Dus in die beroeps taak moeten ze duidelijk daar boven uit gaan kijken. Dus zijn er in maatschappij dingen waardoor cliënten in de problemen raken en zouden we ook preventief daar iets aan kunnen doen. En ja dan moeten ze zelf ook op zoek naar dat soort signalen en dan komen ze wel met dit soort onderwerpen. Dus het wordt niet direct behandeld maar indirect komt het met die beroepstaak toch wel aan bod. Ja. En die signalen die studenten verzamelen worden ook klassikaal besproken dus dan horen ze het ook van elkaar van wat heb jij en wat heb jij? Ja inderdaad En dan kan pedagogiek zich natuurlijk vooral richten op de doelgroep jeugdigen en jongeren en kinderen. Maar SPH dat kan natuurlijk ook veel breder zijn. Dat kan bijvoorbeeld ook over oudermishandeling gaan en noem het maar op en dan zie je ook wel vaak dat de thematiek daar ook wel terug komt. Oke. Leuk om te horen dat ook al wordt het niet direct aangeboden vanuit school in een vak of les dat het toch aan bod komt doordat studenten er of zelf tegen aan lopen of het in een opdracht verwerken. Ja dat is ook wel een beetje het onderwijs wat wij hier hebben. En net als wat jij zegt: er zijn zoveel dingen die je de studenten mee wilt geven aan kennis en informatie maar je hebt natuurlijk ook maar 4 jaar. Waar kies je voor ja? Ja en je wilt ook de studenten een zekere vrijheid bieden om ook hun eigen dingen te zoeken waar ze warm voor lopen en waar hun eigen interesses liggen. Want niet iedereen vindt dit natuurlijk een fijn onderwerp je moet er ook wel sterk voor in je schoenen staan. Ja dat is zeker zo. Vind je het voldoende hoeveel de studenten nu aan informatie krijgen? Ja nou er is een van de docenten van de minor ambulante jeugdhulpverlening die zegt van ja het is eigenlijk nooit genoeg dus ja hoe meet je dat af. En net als wat ik al zei er zijn zoveel dingen en zoveel thema’s en je moeten iets kiezen. Maar hij vind dit nooit genoeg. En zo een thema is natuurlijk ook ontzettend belangrijk, het brengt zo veel leed met zich mee. Dus ja het is ook wel heel erg complex.
83
Ja en het is misschien voor jou ook lastig om te zeggen of het voldoende is omdat je zegt dat je ver van de studenten af staat. Ja dat is zeker zo. Hooguit waar je het aan kunt horen is om dat de studenten zich goed voorbereid voelen als ze het werkveld in gaan. Het is inderdaad dus nadat ze hun papiertje hebben gehaald dat je na een jaar moet vragen van: En? Was het voldoende? Ja en dat kun je ook wel halen uit die HBO monitor en dat soort onderzoeken en we doen natuurlijk regelmatig alumni onderzoek maar ja dat is ook een van de dingen die ik in mijn onderzoek heb gevonden dat studenten aan het eind van hun studie het ook niet zo goed kunnen overzien of ze genoeg weten of niet. Want je gaat toch eigenlijk een wereld tegemoet die je niet kent en ze weten, ze denken dan ook het meeste te weten van de doelgroep waar ze dan hun stage hebben gelopen en waar ze hun afstudeerproject hebben gelopen en de doelgroep waar ze die op hebben gericht. En de andere doelgroepen daar zijn ze wat onzeker over en alleen de allerbeste die hebben genoeg vertrouwen dat dat wat ze geleerd hebben over kunnen zetten op een andere doelgroep. Bijvoorbeeld een student die in de jeugdzorg stage heeft gelopen zei ‘nu mag ik ook met verslaafden gaan werken en ik weet helemaal niet hoe dat moet’. En een ander die zegt: nou ik heb eigenlijk zoveel geleerd over hoe mensen in elkaar zitten dus dat kan ik wel overal. En die hebben ook wel het idee dat als ik ergens kom wordt ik ook nog wel ingewerkt en krijg ik ook nog wel ondersteuning van de mensen die er al werken dus dat komt wel goed. Ja dat moet je denk ik ook wel weten als student. Je hoeft ook nog niet helemaal af te zijn want je bent ook een beginnend beroepsbeoefenaar. Maar het blijft altijd lastig van wat moet de student wel kunnen en weten en wat niet. Ja dat blijft een grijs gebied natuurlijk. ja ik denk dat als je binnen een jaar echt als een vis in het water bent op je nieuwe baan dat het dan wel goed zit. Ja. En als ik kijk naar mijn stage dan zeiden collega’s ook die daar 10 jaar werkten van ik leer nog steeds dus ik ben van mening dat je ook nooit uitgeleerd bent. Ja en er komen ook steeds weer nieuwe inzichten en methodieken. Wat ze 10 jaar geleden in de verslavingszorg zeiden is nu helemaal not done. Dat moet je echt niet meer doen. En, je hebt voor ons al enquêtes gehouden... Ik vind dat echt super! Nou ik heb jullie vragen daar gewoon in beetje ingekort en uitgezet en dat kan ik je zo meegeven als je wilt. Oke, en wat voor punten zijn daar dan echt uitgekomen? Nou daar hebben we het net eigelijk ook al een beetje over gehad. Dit is van de opleidingen CMV, Pedagogiek en CTO. En even kijken een beetje dit verhaal wat ik net al vertelde. En dit is van de minoren. Deze drie/vier hebben gezegd het komt niet aan de orde en deze drie hebben het ingevuld. Dankjewel. Ja en als je dan nog meer wilt weten dan kun je altijd je vragen achteraf nog stellen. Ja ik zit ook te denken dat ik ongeveer wel een globaal beeld heb van hoe het hier gaat. Dat er in het eerste en het tweede jaar en eigenlijk ook in het derde jaar niets naar voren komt rond dit thema in de vakken of lessen maar dat het af en toe wel aan bo d komt in de lessen doordat studenten het inbrengen. Ja behalve bij pedagogiek dan. Daar zit het wel in de vakken. Dat noemen we dan ook echt, ja dat heet dan een beroepszaak want we hebben niet echt van die vakken die dan apart lopen. Studenten werken dan aan een beroepstaak en in het kader daarvan krijgen ze ondersteuning. Of door middel van vakken of door middel van trainingen of in de praktijk. Maar bij de andere 5 opleidingen dus niet in de eerste 3 jaar. Nee. Nou ik vermoed dus dat het bij SPH wel het geval is maar daar ben ik dus niet achter gekomen. Die mensen heb ik dan ook niet te pakken gekregen voor deze afspraak. Oke. En dus inderdaad dat studenten er dan zelf mee komen. Ja CTO zegt dan ook, die hebben zo een beroepstaak waarin iets van trauma naar voren komt, en daar komen studenten heel vaak met dat soort thematiek. Oke. Ja het is allemaal heel duidelijk. Zeker met de informatie die ik hier nog op papier heb van je. Zijn er nog dingen die ik van jou moet weten? Ja dan zou ik even moeten denken. Ik heb ook al heel wat gezegd dacht ik zo. Nou op zich vond ik het wel een leuke vraag van jullie omdat het ook een aanleiding was om dit dan zo te inventariseren. En dat is natuurlijk een van de dingen die in onze vorm van onderwijs misschien te weinig gebeurd dat je zo op thema gaat kijken van dit komt er aan de orde. En dat is op zich misschien wel leuk om ook in de onderwijscommissie te bespreken. Dus in die zin ben ik er ook blij mee dat je deze vraag stelt. Nou dat is zeker leuk om te horen. Ja en ik vind het ook een heel goed initiatief wat jullie nemen om dit te onderzoeken. Vooral omdat je
84
ook nog iets aanbiedt aan de mensen die meedoen. Dus ik zou zeggen maak het goed bekend. Ja we gaan zeker ons best doen. En er zijn een hoop mensen die samen met ons heel erg enthousiast zijn en die ook denken van.... en dat denken wij ook. Om het zo te zeggen, en dan spreek ik ook voor Martine, als wij deze minor niet hadden gevolgd dan hadden wij over een half jaar ons diploma gehad en wisten we helemaal niets over HG. Ook helemaal geen basis of wat dan ook. En nu heeft Andries Scherpenzeel dan de minor Huiselijk Geweld opgestart en dat is natuurlijk een grote stap de goede richting in maar wij zijn van mening dat dat eigenlijk net als vakken als recht, pedagogiek, psychologie en noem het allemaal maar op. Dat eigenlijk het thema in jaar 1 al aan bod moet komen en eigenlijk echt als vak. En het hoeft niet elke week een uur te zijn maar wel in zoverre dat het thema bij de studenten wordt neergelegd zo vaan jongens dit is wat er speelt. En je hebt ook een heel goed boek dat heet het basisboek Huiselijk Geweld dat dat misschien wordt getoetst of wordt aangeboden aan de studenten. Dan ligt de informatie bij de studenten en dan is het aan hen of ze er wat mee doen. En denken ze dat ze er meer informatie over moeten hebben omdat ze het in hun praktijk tegen komen bij de doelgroep waar ze mee werken dan kunnen ze altijd nog de minor volgen als een soort van verdieping. En als ze denken dat het niet in hun straatje past dan hoeven ze het niet te kiezen. Maar wat wij belangrijk vinden is dat het wel aangekaart wordt zodat ze het weten. En dat is eigenlijk waar wij voor willen pleiten. Dat opleidingen eigenlijk veel eerder in de gehele opleiding deze informatie geven. Ja dat vind ik heel erg goed. Ja wij gaan binnenkort ook werken aan een uitschool profiel voor de jeugdzorg. En dan moet, daarvoor moet er in de eerste twee jaar ook een goede voorlichting plaats vinden. En daarin zou het thema dus ook heel goed passen. Want als je als studente echt voor de jeugdzorg gaat dan is het wel iets wat je daar zeker tegen gaat komen. Ja inderdaad, maar je komt het eigenlijk overal tegen. Of je nou in een bejaardentehuis of in een kinderdagverblijf gaat werken je komt het overal tegen en dat maakt het ook zo lastig. En natuurlijk op de ene plek kom je het eerder of vaker tegen dan op de andere plekken heeft het een ander prioriteit om de kennis te hebben. Maar het iets wat je overal tegen komt dus in hoeverre moet het dan als een keuzevak, of in hoeverre is het essentieel... Ja maar ik bedoel ook dat die oriëntatie voor alle studenten plaatsvindt. Ze moeten zich er allemaal van profiteren. Dus dat zijn de plekken waarin je iedereen kunt bereiken. Oke dus dat komt Ja Dat staat op de planning Ja dat gaan we nu ontwikkelen en dat gaat in September starten. Oke en kun je er iets over vertellen hoe dat er uit komt te zien? Nou er worden twee pilots gedaan. Eentje uit het uitschoolprofiel jeugdzorg en eentje uit de gehandicaptenzorg en dat houdt eigenlijk in dat de student zijn stag in het derde jaar zijn minor en zijn e afstudeerwerkstuk op dat terrein gaat besteden. En die keuze moet hij dus al in het 2 jaar maken als hij de keuze voor zijn stage maakt. Tenminste om die mogelijkheid open te houden., Het kan natuurlijk ook zijn dat hij na zijn stage zegt van ik wil toch wat anders ik ga niet meer voor dat uitschool profiel dat kan natuurlijk ook. Maar als hij die aantekening wil hebben dan moet hij in het derde jaar wel die stage hebben gelopen. Oke Ja het wordt allemaal al zo moeilijk gemaakt door de plannen van het kabinet. Een tweede studie zit er niet meer in. Nee dat gaat hem niet worden. Ja dus dat is wel een aanleiding om de studenten in het eerste jaar weer op allerlei manieren zich te oriënteren op... wat wil ik nou en wat kan ik ook. Ja ik zal het nu wel als tip meegeven aan de ontwikkelaars. Ja doe dat. Dan denk ik dat ik voldoende informatie van je heb. Oke, de koffie is er nog niet.. Ach dat maakt niet uit. Nou dan als afsluiting iets over de studiemiddag. Daar heb ik kort al wat over gezegd. We willen die gaan organiseren rond half mei op onze school, de Christelijke Hogeschool in Ede. Euhm. Nou we zullen jou daar een uitnodiging voor sturen. Die volgt denk ik deze maand, dus in Maart. Kun je nu al aangeven of je daar interesse in heb? Nou ik weet niet of ik dat zelf zou doen maar het is wel goed om die te verspreiden bij verschillende mensen. Zodat in iedere geval de mensen van de minor hem krijgen want die hebben zeker wel belangstelling, Die spreken ook behoefte uit naar de uitwisseling van kennis op het gebied van dit
85
thema. Ze geven ook aan dat ze eigenlijk ook veel meer landelijk er bij willen betrekken. Ja bij ons op school zijn ze ook druk bezig met een soort van kennisplatform. Dus er gebeurt heel veel rond dit thema. Dat valt dan buiten onze opdracht en onderzoek. Maar het gaat dus wel verder. Het is niet zo dat het opeens weer stopt. Dus in de hoop dat niet iedereen zo langs elkaar werkt. Ja dan laat je toch een mooie erfenis achter Ja toch? Dat hopen wij ook en is uiteindelijk ook ons doel.
86
Interview 9 t/m 13 Marijke van Bommel heeft voor ons verschillende opleidingen en minoren aangeschreven binnen de HAN te Nijmegen. We hebben van haar de antwoorden schriftelijk terug gekregen. Deze hebben we hieronder beschreven. Interview 9: Geinterviewde: Minor: Locatie:
onbekend HAN, minor huiselijk geweld Nijmegen
De thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling komen naar voren binnen de minor Huiselijk geweld. Het zit vast in het programma en wordt door gastdocenten gegeven. De studenten krijgen theorie en praktijkoefeningen. Ook krijgen ze gespreksvoering, voeren ze praktijkbezoeken uit, geven ze presentaties en hebben ze assessments. Aan de meldcode wordt een dagdeel besteed. Elk jaar wordt dit programma geëvalueerd en wordt het bijgesteld. De kennis en de beroepsvaardigheden van de studenten zijn nog op een laag niveau en er zou meer praktijkervaring bij moeten komen zodat de kennis beklijft. Op de vraag of dit voldoende is voor de studenten om te kunnen handelen in de praktijk wordt geantwoord dat het maar een aanzet is en een eerste verdieping maakt, maar dat het nog niet voldoende is om er in de praktijk mee te kunnen werken. Op de vraag of er behoefte is aan deskundigheidsbevordering op het gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling wordt instemmend gereageerd. Dit is altijd heel belangrijk en er zou elk jaar een deskundigheidsbevordering moeten komen en een up date van de minor om alles actueel te houden.
87
Interview 10: Geinterviewde: Minor: Locatie:
onbekend HAN, systeemgericht werken Nijmegen
Binnen de minor systeemgericht werken in de ambulante jeugdzorg komen de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling naar voren. Het speelt zelfs een grote rol binnen de minor, want bij het werk als jeugdbeschermer moet je de veiligheid van het gezin kunnen garanderen. Hierdoor moet je dus kennis hebben. Er wordt ook aandacht besteed aan de Meldcode door actuele informatie te verstrekken. Ook kunnen studenten er zelf voor kiezen om bijvoorbeeld een artikel over de thema’s te schrijven op grond van perikelen rondom de invoering. Op de vraag wat de studenten hiervan vinden wordt geantwoord dat zij deze stof als positief en leerzaam ervaren. Het programma is een keer bijgesteld en afgelopen jaar is er extra aandacht besteed aan de thema’s door middel van uitnodiging voor No Kidding. Hierbij word opgemerkt dat dit niet voldoende is om te kunnen handelen in de praktijk en dat het nooit voldoende is omdat de problematiek zo zwaar en ingewikkeld is. Er is ook interesse voor uitwisseling van informatie met andere scholen, over hoe je elkaar kan helpen met als doel om kindermishandeling terug te dringen.
88
Interview 11: Geinterviewde: Opleiding: Locatie:
onbekend HAN, CMV Nijmegen
Het thema huiselijk geweld komt niet naar voren in deze opleiding. Volgend de contactpersoon wiens naam niet bekend is wordt er onvoldoende aandacht besteed aan de thema’s. “ de studenten zouden hier in het onderwijs meer mee geconfronteerd moeten worden” De contactpersoon geeft aan dat ze het binnen de stages die gelopen moeten worden makkelijk tegen kunnen komen. Binnen het tweede jaar zou daar aandacht aan besteed kunnen worden. De contactpersoon is zelf niet op de hoogte van de basiscompetenties huiselijk geweld en kindermishandeling van het NJI. Hij/Zij geeft ook aan dat verdere collega’s hier niet van op de hoogte zijn. Wel is er behoefte aan kennisuitwisseling
89
Interview 12: Geinterviewde: Opleiding: Locatie:
onbekend HAN, Pedagogiek Nijmegen
Binnen de opleiding Pedagogiek aan de HAN komt het thema huiselijk geweld en kindermishandeling wel naar voren en wel binnen de volgende onderwijseenheden: Orthopedagogisch hulpverlenen in jaar 2 Hoorcollege Recht Signaleren en actie ondernemen jaar 1 en jaar 2 Training voor ongeveer de helft van de studenten (eigen keuze) jaar 3 Minor huiselijk geweld Binnen deze onderwijseenheden worden kennis en informatie gegeven in jaar 1 en 2 en binnen jaar 3 worden (gespreks)vaardigheden aangeleerd. Qua kennis worden de kinderbeschermingsmaatregelen, de meldcode, het signaleren en de vaardigheden meegegeven aan de studenten. Toch geeft de contactpersoon aan dat er nog niet genoeg aandacht wordt besteed aan de thema’s. Hij/Zij vindt dat er vanaf jaar 1 structureel aandacht voor deze onderdelen zou moeten zijn. “Dat is echter wel een bewustwording wat tijd nodig heeft. Alle studenten moeten kennis krijgen en vaardigheden oefenen.” De docenten zijn zich wel bewust van het belang. Een voortdurende alertheid is in vele contexten belangrijk. De docenten vinden dus dat er meer aandacht moet komen. De studenten zijn nu nog te veel handelingsverlegen. Echter als de studenten de minor hebben gevold dan hebben ze wel voldoende kennis volgens de contactpersoon.
90
Interview 13: Geinterviewde: Opleiding: Locatie:
onbekend HAN, CTO (creatieve therapie) Nijmegen
In deze opleiding komen de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling ook naar voren. Binnen de opleiding staat de doelgroep trauma centraal in blok 1 van HF1. Daarin komt voor veel studenten huiselijk geweld als vorm van psychotrauma naar voren. De studenten moeten daar o.a een essay schrijven waarin trauma centraal staat. Er wordt niet speciaal kennis meegegeven aan de student. Er wordt ook geen aandacht besteed aan de meldcode. De contactpersoon is wel van mening dat er voldoende aandacht wordt besteed aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. “Want het is 1 doelgroep en het instituut ISS biedt een minor aan die over huiselijk geweld gaat.” Voor degene die de minor hebben gevolgd is de kennis voldoende.” Deze studenten kunnen handelen in de praktijk. De anderen zullen voldoende kennis hebben als therapeut, maar zullen ongetwijfeld in de praktijk ( of stage of later werk) zich verder verdiepen”
91
Interview 14: Geinterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Marie-Louise de Beer Hogeschool Utrecht Amersfoort
Kun je iets vertellen over uh wat jij hier op school doet? Ja ik ben uh psycholoog en ik ben stafdocent bij de opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening en ik werk vooral in jaar twee, drie en vier dus in de hoofdfase en in de afstudeerfase van de opleiding en uh daar binnen werk ik eigenlijk uh dit jaar vooral in jaar drie en vier dus in twee doe ik wat minder als in drie en vier Ok En ik ben ontwikkelaar geweest van het onderwerp huiselijk geweld in jaar drie zit dat bij ons in de laatste periode van de beroepsvormde fase en verder heb ik jullie ook gemaild he dat uh de hogeschool Utrecht ook nog een minor huiselijk geweld aanbied en Charlotte van Besouw is daar de coördinator van dus als je daar meer van zou willen weten dan is zij eigenlijk de contactpersoon Ja Naja ik geef methodiek lessen uh colleges over psychologie en psychopathologie en doe supervisie, ben stagedocent en SLO docent en ik werk dus ook in de minor huiselijk geweld en ik begeleid afstudeerders. Dat is het eigenlijk. Zo dat is een hele hoop haha Ja haha Dus uhm alleen in het derde jaar komt het dan naar voren? Of ook in de andere jaren? Ja de propedeuse heb ik eerlijk gezegd geen zicht op want daar werk ik niet dus Nee Ik weet niet wat ze daar doen op dit onderwerp, maar uh bij ons in het basisprogramma van de MWD zit het vooral in jaar drie in het laatste stuk. Ok, ja en in Het is een apart thema. Het heet, de hele periode heet dus hulpverlening bij huiselijk geweld Ow Dus het programma is verdeeld in vier keer uh zeven weken les he in jaar twee en jaar drie en elke periode heeft een eigen thema en bij ons is dus huiselijk geweld is helemaal het onderwerp van het laatste thema van het derde jaar. Periode drie D heet dat bij ons en het staat dus helemaal in dat teken. Ok Alle lessen alle training alle werkcolleges gaan over huiselijk geweld dan. En hoe ziet dat eruit? Dat zijn werkcolleges dan of krijgen ze ook een toets of? Ja we hebben zeg maar geïntegreerd beroepsethiek recht en methodiek, we werken met het basisboek hulpverlening bij seksueel geweld, dat kennen jullie waarschijnlijk? Nee wij hadden Hulpverlening bij huiselijk geweld ik zeg het verkeerd sorry Nee wij werken met het boek basisboek huiselijk geweld Ja dat hebben wij ook Ok Wat twee jaar geleden is uitgekomen. Ja Wij hebben het ontwikkeld uh zelf voordat het basisboek uitkwam van Wensel en Vissers he en Hans Janssen die bedoelen jullie deze, basisboek huiselijk geweld Ja Ja uhm het jaar, wij zijn dus het jaar begonnen met uh dit programma voordat het basisboek uitkwam. Toen hebben we als docenten zelf al het materiaal bij elkaar gehaald uit boeken, tijdschriften, maar vooral ook heel veel van internet van de landelijke website he van huiselijk geweld Ja Dus ook werken we altijd met de factsheet omdat daar natuurlijk de laatste informatie opstaat met betrekking tot cijfers en recente onderzoeken enzo en wij waren dus heel blij dat het boek uitkwam, want dan konden we natuurlijk gelijk uhm daarmee eigenlijk aan de slag. Ja. Ja en in het programma zitten hoorcolleges, werkcolleges, kleine groepen die opdrachten moeten doen en individuele opdrachten. En het onderdeel beroepsethiek en recht mondt uit in een uh toets op
92
school. En het onderdeel methodiek mondt uit in een individueel dossier wat studenten moeten maken. Dus dat zijn twee verschillende toetsvormen. Ok ja Het een is een thuisverslag zeg maar waarin ook uh bijvoorbeeld iets van je eigen socialisatie terechtkomt en je eigen leerdoelen Wat persoonlijk Hoe je, ja meer je persoonlijke verhaal ook en hoe je nadenkt over het onderwerp en hoe je het tegen bent gekomen in je eigen leven, maar ook wat je leerdoelen zijn als professional. Daar zit ook een opdracht in die te maken heeft met dat je een rollenspel moet doen met een mede student waarin je de hulpverlener speelt dus dan gaat het over het bespreekbaar maken van het onderwerp. Hoe doe je dat Gespreksvoering uh Ja Ok We geven ook nogal wat aandacht aan de keten uh samenwerking en aan internationale aspecten dus zeg maar de Europese politiek op dit onderwerp en wat uh de hele discussie in Europa rondom mensenrechten en kinderrechten en vrouwenrechten. Er zijn natuurlijk allemaal declarations he over aangenomen in hoeverre die zeg maar uh hebben geleid tot Europese politiek omtrent dit onderwerp. Bijvoorbeeld ook als we eerwraak bespreken laten we ook zien wat er in Europa over aan de hand is op dat vlak Ok En uh ook als het gaat om de definitie van huiselijk geweld pakken we de definitie die in Europa wordt gehanteerd en die is best breed want die neemt bijvoorbeeld uh genitale verminking, gedwongen uithuwelijking en dat soort zaken Oh dat zit erbij? Dat zit allemaal in de definitie van huiselijk geweld Ja Dus die is wat breder dan de Dan die in Nederland Ja dan de Nederlandse eigen definitie Ja ,en je noemt net als we eerwraak bespreken, wat voor dingen komen er nog meer naar voren?Welke Nou we hebben zeg maar een algemeen hoorcollege meer over wat uh is huiselijk geweld eigenlijk als we het erover hebben waar hebben we het dan eigenlijk over? Uhm ik moet jullie zeggen dat omdat het aan het einde van het derde jaar zit we niet meer heel veel aandacht besteden aan gespreksvoering omdat we het idee hebben we hebben al zo veel programma’s gehad waarin gesprekvoering heel prominent als trainingsonderdeel aanwezig is. Dus wij hebben ervoor gekozen om dit programma iets meer te focussen op segment twee van het studierichting profiel en dat gaat over werken in en vanuit een professionele organisatie. En segment drie gaat dan over professionaliteit en professionalisering. Dus het accent in dit programma ligt wat meer op uh de beleidsmatige aspecten dus uh de ketenaanpak, de ketensamenwerking Ja De samenwerking, de landelijk politiek. Dus wat heeft de overheid allemaal in gang gezet op dit hele thema van huiselijk geweld waar kom je het allemaal tegen binnen instelling en zo kom je bij dingen zoals de verplichte meldcode, uh de ketenaanpak, de ontwikkeling van de ASHG’s he dus de steunpunten. Wat is er bij het AMK aan de hand he dat soort dingen komt meer naar voren. Veiligheidshuizen waarin samengewerkt wordt door verschillende instellingen dus in een er zijn een aantal hoorcolleges die gaan meer in op wat is het onderwerp eigenlijk, daar komen ook getallen enzo naar voren van hoe groot is het probleem in Nederland en waar bestaat het allemaal uit want we hebben het natuurlijk over psychisch, lichamelijk, geestelijk geweld emotionele verwaarlozing, kindermishandeling, seksueel geweld dat heeft natuurlijk apart nog aandacht. Nou dan hebben we een hoorcollege dat gaat specifiek in op eerwraak en de positie van allochtone vrouwen en meisjes eigenlijk. Wat daar aan de hand is. En het derde hoorcollege waar wij aandacht aan besteden is daderhulpverlening dus dan gaat het specifiek over Ok De waag en de samenwerking tussen verschillende ketenpartners als het dus plegers schuine streep daders betreft he. Ja Dus we vertellen ook over het verschil tussen daders en plegers dus een pleger is iemand die verdacht word en hij is pas een dader als hij veroordeeld is en ook hoe de hulpverlening rondom uh
93
plegers en daders eruit ziet en bijvoorbeeld in het Utrechtse Veiligheidshuis zitten politie, justitie en de waag als hulpverlening voor plegers die zitten allemaal bij elkaar in het overleg he dus dan gaat het niet alleen om de hulpverlening aan vrouwen en kinderen bijvoorbeeld door middel van een huisverbod he Uhuh Om dat in gang te zetten maar ook om de pleger eventueel hulp aan te bieden doormiddel van daderhulpverlening. Dus daderhulpverlening is ook een onderwerp van de hoorcolleges. De werkcolleges daar gaan kleine taakgroepen aan vooraf zeg maar. De methodiek werkcolleges die bestaan meer uit het bezig zijn met signaleren, bespreekbaar maken en melden dus die drie doelen die in die methodiek lijn zitten van het boek. En uhm er zijn ook een aantal werkcolleges die helemaal ingaan op het strafrecht. Owja Dus daar komt nog helemaal vanuit de rechtendocent komen alle juridische aspecten die te maken hebben met dat onderwerp komen daar expliciet aan bod. Dus dat is het stuk wat zij uh heel erg oppakt en waar ook allemaal opdrachten omheen zitten van wanneer moet je precies wat doen en wat zijn de juridische gevolgen van bepaalde stappen die je zet en uh wat zit er allemaal vast aan een huisverbod, waar bestaat dat eigenlijk juridisch uit. Ja Wie bij de politie moet welke stappen zetten, weet je wel dat soort zaken. Uhu Dus dat komt meer in de recht uh route komt dat naar voren en dan hebben we nog een werkcollege over ethiek en dat gaat meer over de ethische dilemma´s met betrekking tot uh privacy, wanneer wel melden wanneer niet melden, wanneer ouders inlichten wanneer niet. He als het om een AMK situatie gaat uh ja waar kom je eigenlijk allemaal tegenaan, want uh ook de overheid heeft eigenlijk gezegd de belangen van de kinderen staan boven het recht op privacy van de ouders dus dat is eigenlijk wel een officieel statement. Ja Maarja uh ga er maar aanstaan als je een vermoeden hebt van kindermishandeling, stel je bent schoolmaatschappelijk werkster, ja uhm je moet toch de ouders inlichten dat je eventueel een melding gaat doen. Uhu Dus hoe doe je dat. Die ethische kant uh die komt eigenlijk in die ethiek lessen naar voren. Van waar kom je mee in aanraking en hoe ga je dan handelen en welke ethische afwegingen moet je eventueel maken. Nou dan krijg je zoiets als de afweging van de belangen van ouders ten opzichte van de afweging van de belangen van kinderen. Ja. En hoe ervaren studenten uh dit programma?Wat zij in het derde jaar krijgen? Wat ik ervan terug heb gezien is dat het uh inhoudelijk als heel erg belangrijk word gevonden. Voor sommige is het ook wel confronterend. Uhm ik heb het idee dat ze dat dossier wat ze bij methodiek inleveren wat dus meer tussen een docent en de student blijft uh in de beoordeling dat ze het heel prettig vinden. Wij raden ook altijd aan om met een ander iemand samen te werken dus dat je die vertrouwelijkheid van het werken met een maatje dat je daar mee in kwijt kunt dan in plenaire lessen. Ja En we hebben tegenwoordig niet meer zoveel contacttijd dus uh vroeger, ik werk al heel erg lang in het onderwijs haha ja dan had je gewoon acht weken lang intensief contact met de studenten en toen gingen wij veel dieper op alles in. Ja En ook op de persoonlijke dingen die mensen daarin tegenkwamen en opliepen daar hebben we gewoon geen tijd meer voor. We hebben dus niet meer zoveel contact uren waardoor ja studenten gaven wel terug ook moeilijk vonden om uh zoveel over hun socialisatie op te moeten schrijven en dan uh eigenlijk geen zicht te hebben op wat gebeurd er dan eigenlijk mee. Ja Terwijl dat vroeger, ja vroeger zouden we zeggen van nou je bespreekt het met een ander iemand uit je klas en daarna bekijk je zelf wat daarvan je nog wil bespreken in je groepje met z’n vieren ofzo. Uhu En dan blijft er nog iets over wat je in de grote groep wil bespreken dus vroeger hadden we veel meer lagen zeg maar en dat valt er nu allemaal een beetje uit want je zit met je werkcollege meteen met je hele lesgroep. Want er is bijna geen tijd meer voor kleinere groepen en voor een beetje die getrapte aanpak. De studenten komen maar een dag per week naar school bij ons dus ik weet niet hoe dat bij jullie is maar Tijdens de stageperiode?
94
Nee sowieso ze hebben bij ons in jaar twee en in jaar drie praktijk en in jaar vier lopen ze dan vierentwintig uur minimaal en in jaar twee minimaal 14 uur maar ze hebben eigenlijk maar 1 a anderhalve dag les. Ok dat is bij ons wel heel anders ja Ja? Ja wij doen SPH en wij hebben in het tweede jaar een blok van uh Full time op school? Tien weken stage en dan de rest is inderdaad dan school uren. Maar hoeveel uur zit je effectief op school, want we hebben ook 40 uur studiebelasting, maar de contacttijd is niet zo groot die is maar anderhalve dag hooguit. Nee wij echt, wat was het semester. Ja wij gingen ook wel vijf dagen naar school. En het derde jaar is het hele jaar stage. Owja dus jullie hebben het oude model eigenlijk van een stage in een jaar en dat je dan Ja,ja Grotendeels weg bent en dan heb je zo’n terugkom dag Ja vier keer drie dagen. Ja dus dat is op jullie school wel heel anders ja Ja we hebben inderdaad wel gemerkt dat het op meerdere scholen al anders gaat ja. Want je noemde net vroeger zeg maar want dit programma draait dus al langer? Nou toen handden we niet expliciet uh toen heette het niet echt expliciet huiselijk geweld maar we hebben wel heel gehad uhm socialisatie en seksualiteit maar dan ook de positieve kanten van uh seksualiteit en dan het tweede programma ging meer over uh hulpverlening bij seksuele problemen en dan het derde programma ging over echt de gewelddadige uitval van Dit was een kleiner gedeelte van het Nee dat waren gewoon drie volledige blokken in de oude Horst nog. Ok Maar dat is natuurlijk nu allemaal helemaal veranderd wij zijn gefuseerd we zijn samen 1 geworden met hogeschool Utrecht. En we werken nu veel meer met thematisch onderwijs dus dit is 1 van de acht blokken van de hoofdfase. Owja dat is echt heel anders dan bij ons Ja Dus dat is even lastig om dan te kijken hoe gaat dat Te bevatten ja dus we hebben steeds een cyclus van zeven lesweken Ja En dan heb je van die tussenweken van die toetsweken enzo he dat kennen jullie misschien wel Ja Waarin er ook vrije keuzeprogramma’s worden aangeboden en of er conferenties zijn en of studenten zich voorbereiden op hun toets en de toetsen uitvoeren dat zit altijd tussen die twee keer zeven weken in. We hebben dus vier keer een blok van zeven weken in een jaar en elk blok is dus niet meer volgens vakken gestructureerd zo was het vroeger dus dan had je economie, recht, filosofie, politicologie en daarnaast een hele methodieklijn en nu zijn die blokken eigenlijk integratie van kennis onderdelen en methodiekonderdelen. Ok En die zijn dan gegroepeerd in een thema. Bijvoorbeeld het eerste blok van jaar twee als studenten dus kiezen voor de opleiding maatschappelijk werk ze hebben een algemene propedeuse gehad met SPH, CMV en MWD. Dan komen ze voor het tweede jaar voor het eerst in een MWD groep terecht. Dan krijgen ze bijvoorbeeld een integraal programma dat heet psychosociale hulpverlening. En daarbinnen krijgen ze colleges over stromingen in de psychologie. Uhu Ok ja wat daaraan gelinkt is Ja maar ook snelle met he uh het methodiek boek van Snelle dat jullie misschien ook wel kennen? Ja volgens mij hebben wij die ook ja. Dus dat is dan bijvoorbeeld zo’n blok uh in periode A. Ok En blok b bijvoorbeeld in het tweede jaar is helemaal materiele hulp en dienstverlening en alle lessen daaromheen gegroepeerd dus wat er dan aan recht voorbij komt is bijvoorbeeld heel veel recht rondom sociale zekerheid en wetgeving en alles wat Wel heel overzichtelijk lijkt me dat het in inderdaad allemaal binnen zo’n thema valt en dat je dan precies weet dat gaat hierom en Ja, ja. En het nadeel ervan vind ik en ik ben natuurlijk een psycholoog dat is dat ik mijn vak nergens meer structureel aan de bak krijg dus het zijn allemaal natuurlijk onderdelen die bij een thema passen.
95
Ja Dus dan krijg je niet een goed een dikke pil van psychologie die de geschiedenis van de psychologie behandelt en dat daarbinnen dan weer allerlei thema’s zoiets als ontwikkelingspsychologie en dat komt dan niet meer aan de orde Ja dat hebben wij dan weer wel Dat krijgen jullie wel? Ja Kijk fantastisch Wij hebben wel het vak psychologie in alle jaren Ik denk dat jullie opleiding heel erg veel lijkt op mijn oude Horst en Driebergen verhaal. Ja want we hebben inderdaad dat dat allemaal wel behandeld wordt Want jullie komen van een kleine Christelijke school Ja Ja en wij hadden een uh een academie de Horst heette dat in Driebergen dat was ook een klein monosectorale school en daar hadden we ook veel Wat betekend dat monosectoraal? Monosectoraal wil zeggen dat je dus niet uh economie en weet ik wat allemaal onder 1 dak hebt dus onderdeel van een grote faculteit maar dat je alleen maar Social work hebt. Ow ja En uh geen uh technische beroepen of wat dan ook dus je bediend 1 sector zeg maar Ja Dus daar zaten vier studie richting in. Personeel werk en Arbeidsverhoudingen, Maatschappelijk werk en Dienstverlening het oude inrichtingswerk wat nu SPH heet en Cultureel werk heette dat vroeger dan en nu het CMV Culturele Maatschappelijk Vorming ofzo ja. Dus dat is eigenlijk alleen maar vier Social work opleidingen en daarom heette het monosectoraal maar daar zaten ook echt nog die vakken allemaal in die Ja Door de vier jaar heen terug kwamen. Dat hebben jullie ook nog? Ja Nou Dat is misschien echt nog wel van de oude stempel maar volgens mij Nou wel degelijk Is het wel iets wat voordelen oplevert want het lijkt mij ook wel interessant om met zo’n thema aan de slag te gaan maar inderdaad al die fasen van verschillende vakken is ook wel uh En waar zit bij jullie zo’n onderwerp als huiselijk geweld dan?Word dat dan apart aangeboden? Nou nee want bij ons zit het namelijk niet in de opleiding komt het ook niet in de jaren terug Ok Maar wij hebben dan wel een verbredingsminor gekozen en dat was de minor aanpak huiselijk geweld. Dus als wij die niet gekozen hadden dan waren wij straks van school gegaan zonder dat het bij ons aan de orde was gekomen. Dus dat was wel heel uh, daarom doen wij dit onderzoek. Ja Dat wil dus ook zeggen dat bij jullie niet elke student daarmee te maken krijgt? Nee inderdaad het is toevallig dat wij het gekozen hebben Nee bij ons zit het principieel in de basis Ja en wij vinden dat dat moet. Ja dat vinden wij dus ook en daarom zit het er al heel lang. Daarom doen wij dit onderzoek om Er zijn ook allerlei voorlopers al in Utrecht als in Amersfoort. Kijk de Horst is in Amersfoort terecht gekomen als onderdeel van de Hogeschool Utrecht MWD opleiding maar van oudsher was er een MWD in Utrecht stad in de uithof en wij zijn op papier nu 1 opleiding met Utrecht. Dus als je in Utrecht zou gaan praten dan krijg je hetzelfde verhaal te horen. Ok Ja snap je? Ja Er is gewoon 1 programma wat op twee locaties wordt uitgevoerd. Ok, en als je zeg maar naar het hele programma kijkt ben je dan hoe kijk je daarnaar?Als je er dan een waardering over uit moet spreken? Ja ik vind zelf dat uh dat we het heel goed in mekaar hebben gezet want we hebben eigenlijk zonder dat het boek er was hebben wij bijna hetzelfde gedaan wat de auteurs van het boek hebben gedaan
96
toen we het gingen ontwikkelen. Dus wij hebben ook al die informatie overal en nergens vandaan gehaald toen hebben we al een studiehandleiding ontwikkeld en toen kwam het boek en toen hebben we eigenlijk een heleboel van die sites die studenten allemaal zelf moesten downloaden en daar hun materiaal uit moesten halen die hebben we laten vallen omdat we zoiets hadden van ja als we ze het boek laten aanschaffen dan moeten we dat ook het meeste gebruiken. Ja En toen zijn we ook een aantal aanpassingen gaan doen aan de studiehandleiding om dichter bij het boek te blijven dus in het boek staan bijvoorbeeld een aantal opdrachten die je als subgroep kan doen en ja het boek bestaat uit drie delen he en onze werkcolleges beogen eigenlijk die drie delen. Ok En dat gaat eerst over het signaleren en bespreekbaar maken dan het uh ja wacht eens even of doe ik nou teveel het is signaleren, melden en bespreekbaar maken die drie dingen he Ja Dus die driedeling houden wij ook aan alleen wij ik denk dat wij nog iets meer ook op de beleidsmatige toer zitten. En methodisch heel erg diepgaand trainen doen we ook niet omdat we zoiets hebben van ja van eind derdejaars mag je wel verwachten dat je het bespreekbaar kan maken. Het is eigenlijk puur om het even aan de orde te laten komen Ja en niet iedereen werkt bij een ASHG of bij een AMK Uhu Maar wij hebben wel gezegd dat overal waar je werkt als maatschappelijk werker krijg je te maken met huiselijk geweld Ja klopt Dus het is niet mooi ingepakt met een strik eromheen en ow alleen maar als je bij die twee organisaties werkt Nee zeker niet Dan krijg je ermee te maken Nee Dus juist het uh het bespreekbaar maken en het signaleren vinden we heel belangrijk en vervolgens hangt het dus af van de functie en de organisatie waar jij werkt of je er zelf nog heel veel mee moet. He stel je bent ergens aan het werk waar je onderdeel bent van een ketenaanpak ja dan moet je je er meer in verdiepen dus dan zien wij dat meer als dan kun je de minor gaan volgen Ja Die wij zelf aanbieden aan die dus landelijk Ja aan de mensen die zelf geïnteresseerd zijn Heel goed aangeschreven staat. En die minor die wordt ook heel veel bezocht door studenten uit den lande waar het dus niet goed in de opleiding zit. Ja Dus dat is eigenlijk ons verdiepingsprogramma dus we zeggen als je er nog meer mee te maken krijgt kun je na het basisprogramma de verdieping zoeken door de minor te doen en dan krijg je veel meer training. Ok En ook een heel blok binnen de minor is helemaal besteed aan beleid. Dan moeten studenten zelf helemaal beleidsdingen uitzoeken en samenwerkingsverbanden. En er is bijvoorbeeld een blok helemaal uh onderdeel van een blok is bijvoorbeeld het omgaan met agressie en geweld dus krijg je ook echt training met een acteur van uh nou als iemand zich heel gewelddadig naar jou gedraagt hoe ga je je dan opstellen. Ja Dus in de minor komen veel meer dingen aan de orde die we in het basispakket niet kwijt kunnen plus wij zeggen ook niet iedereen zal er even diepgaand mee willen en gaan werken Uhu Dus voor het basisprogramma vind ik het wel voldoende Dat het even aangestipt wordt. Nou het is wel meer als aanstippen hoor Ja dat Het is gewoon zeven weken lang met dat onderwerp bezig gaan Ok ja En twee toetsen erover maken dus het is wel meer dan aanstippen. Ja Alleen we zeggen wel uh er is natuurlijk variëteit in de mate van diepgang waarin de studenten er zelf mee aan de slag moeten
97
Ja Met plegers of met gezinnen die ermee te maken hebben. Ligt er natuurlijk ook heel erg aan waar je werkt, maar je moet het wel kunnen signaleren he en je moet ook weten naar wie en wat je moet verwijzen en hoe je het bespreekbaar kan maken eventueel met de betrokkenen. Dus dat vinden we wel belangrijk. Ja, bij ons in de minor is zeg maar hebben wij een opdracht moeten maken of een onderzoek moeten doen zeg maar uh komt zoiets ook naar voren bij jullie in de minor?Dat studenten het werkveld in moeten om daar iets te kijken? Ja Kun je daar iets over vertellen? Ze moeten ook uh verbeterplannen presenteren op een afsluitende dag dus dan gaan ze zeg maar uh het beste idee kiezen uit dat wat de studenten presenteren op die dag aan elkaar dus je zit in de minor we hebben heel veel parallel groepen de minor is groot er zitten hondervijftig studenten ofzo in. Een deel van onszelf en een deel van andere scholen. En op die eindmanifestatie zit er dan een jury met docenten en mensen uit het werkveld die die verbetervoorstellen beoordelen. Ok En dat is gebaseerd op een onderzoekje wat studenten hebben moeten doen in de praktijk. En het best idee wordt dan gekozen en soms neemt het werkveld zo’n idee ook mee van daar gaan we ook echt iets mee doen maar soms heeft het ook gewoon met geld te maken of ze er wel of niet he aan toe komen Ja Maargoed als je daar nog meer van zou willen weten dan zou je kunnen overwegen om nog een interview met Charlotte Besouw Ja die hadden we geplant maar die kon helaas niet meer doorgaan. Nee?Kon zij niet of jullie niet? Nee we hadden een afspraak tegelijkertijd met haar uh voor ons afstuderen zeg maar dus zij kon pas weer in april en dan hebben wij dit hele onderzoek al afgesloten Ok ja Dus dat is jammer inderdaad Ik vind het ook jammer want ze loopt hier wel rond maar ze ging inderdaad ik geloof nu naar een les ofzo. Ja ze kon vandaag niet inderdaad Ja Nee Ik denk dat ze het was wel leuk geweest Ja Want ik weet het wel globaal maar zij heeft het helemaal opgezet en ontwikkeld Ja, want die minor is 30 EC? Ja tenminste voor de voltijders. Ja en dat maakt het ook wel lastig omdat sommige scholen dan zoals ons onze minor is maar zeven en half EC. Dat is een stuk kleiner en als je zegt ja mensen van buitenaf kunnen onze minor volgen dan is dat voor ons bijvoorbeeld lastig. Ja dan doen jullie dus niet mee met het landelijke beleid want het landelijke is gewoon dat je een half jaar van je vierde jaar in een minor mag besteden. Ja en wij hebben dan keuze uit twee verschillende minoren. Dat wordt bij ons opgedeeld in twee inderdaad in plaats van uh Ja maja dan zit je nog steeds maar aan vijftien EC Ja dus dat is anders geregeld Ja bij ons ben je echt volledig in de minor een half jaar en je komt pas weer boven drijven uh begin februari dat is opzich vind ik ook wel weer lastig En dan pas gaan studenten afstuderen? Ja wij zijn studenten gewoon echt kwijt dat eerste half jaar dat vind ik er dus ingewikkeld aan hoe het hier uh Nee wij hebben nog wel gewoon les het eerste half jaar en daarnaast de minor en de minor is dan maar een dag in de week en dan krijg je ook al les in onderzoeken hoe moet je dat doen en hoe moet je het doen als je gaat afstuderen dus wel wat handvatten inderdaad ja dus dat is ook anders. Ja zo dat is wel interessant hoor dat curriculum verhaal en dat verschil Ja want het verschilt inderdaad uh flink op andere scholen met onze school en dat van ons zal inderdaad nog wat ouderwetser zijn zoals ik het hoor. En heb je enig idee hoe jullie uit de accreditatie zijn gekomen van MWD?
98
Qua beoordelingen? Hoe de faculteit beoordeeld is door een externe toetsingscommissie?Het klinkt heel degelijk namelijk Ja naja het enige wat wij weten is dat we nou zeven, acht jaar achter elkaar de beste hogeschool van Nederland zijn Dat bedoel ik maar Dus Nou dat bedoel ik dat was mijn vraag Ja maar wat de opleiding specifiek Dat is weer de kwaliteit van het kleinschalige he Ja Daar uh Ik denk het wel Hing ik ook altijd aan Het is heel persoonlijk In mijn oude Horst zeg maar was dat ook zo Ja Die stond ook altijd heel hoog dus ik zal maar heel erg verdedigen wat je hebt Ja andere scholen die wij hebben bezocht waren ook zo groot en als we dan kijken wat we bij ons hebben dat is zo compact en we hebben een klein gebouwtje Is het alleen social work eigenlijk? Nee tien opleidingen Hoeveel? Tien Ok Maar leraren kennen je Ja Je kan zo naar kantoor lopen en Dat is hier ook wel hoor Ja ok ,maar dat heb je op andere hogescholen niet Nee ik ben zelf ook heel erg van de kleinschaligheid Haha Maar dat bleek denk ik al wel uit het gesprek Ja Ja daar geloof ik veel meer in en veel les gewoon dat willen studenten ook waar voor je geld. Ja. Sommige studenten vinden dat ook niks maar Nee maar goed dan moeten ze maar een andere opleiding kiezen Ja of universiteit gaan doen. Maar nog even voor de duidelijkheid Ja Er is eigenlijk niks dat je nu zou willen veranderen aan hoe het nu gaat hier op school rond de thema’s. Nou als het gaat om zit het er goed in dan zeg ik antwoord ja Ja en uh Maar dat wil niet zeggen dat je niks verandert want het wordt natuurlijk ieder jaar bijgesteld en je actualiseert alles weer he Maar het is voldoende? Ik moet het binnenkort weer bijstellen, Ja vind ik wel het heeft een goede plek en het moet altijd in afweging met wat moeten we allemaal verder ook nog allemaal nog kwijt in die opleiding Ja Dus uh ja Het moet wel in verhouding staan De omvang en de inhoud vind ik van goede kwaliteit en wij waren natuurlijk ook heel blij met het boek omdat we denk naja weet je wel die studenten die er niet zo diep induiken die hebben dan toch een handzaam overzicht dat als ze ermee gaan werken dat ze het gewoon ook uh als naslagwerk prima kunnen gebruiken Ja er zit heel veel in Maar ik denk dat die auteurs binnenkort alweer moeten gaan bijstellen want het is een wereld die enorm in beweging is Dat denk ik ook ja en ook met de meldcode nu hoe dat allemaal aan het veranderen is Ja, ja er komt binnenkort weer een groot congres van twee dagen Ja klopt
99
En uh ja begin mei ja dus het is ook bijna niet bij te benen zeg maar want ik zit natuurlijk regelmatig op die sites te kijken en er gebeurt ongelofelijk veel op dit terrein Ja Er zijn zelf ministeriele werkgroepen die alleen maar bezig zijn met eerwraak en met uh ja het opzetten van voorzieningen voor allochtone meisjes die weg willen lopen en ja daar zitten dan ook weer heel veel specifieke toeters en bellen omheen he hoe je die meisjes het beste kan beschermen en ja vaak willen ze toch de lijn naar de familie terug ook in tact laten terwijl de familie dan de bedreiger is eigenlijk Ja Dus het is heel complexe materie. En wat je wel vaak ziet vind ik ook wel leuk uh dat is rotterdam heeft natuurlijke en grote allochtone bevolking die lopen bijna altijd voorop als het gaat met nieuwe dingen ontwikkelen daar hebben ze het maatschappelijk werk ook gedecentraliseerd naar de wijken dus daar zijn wijk teams en de wijk teams pakken het op Ja Je zit dan natuurlijk heel dicht op de problematische gezinnen Dan weet je precies wat er speelt Je weet wat er speelt en je hebt een beter beeld soms ook al vanuit de politie of vanuit overlast of vanuit problemen met de jongeren of de kinderen uit die gezinnen Ja En daar worden dan vaak van die wijkgerichte aanpakken bedacht die pas veel later in andere steden of op andere plekken eigenlijk van kracht zijn Ja En bijvoorbeeld ook uh toen twee jaar geleden de het huisverbod werd uitgevoerd 1 januari 2009 toen hadden ze landelijk een schatting gemaakt van hoeveel gevallen ze konden verwachten want aan elk geval zit werk en uren van professionals vast he Uhu Mannen worden eruit gehaald en vervolgens moet er hulpverlening op gang komen ze mogen tien dagen geen contact met het gezin opnemen nou daar hangt dus een heel protocol aan van wie wat moet doen nou dat kost natuurlijk enorm veel geld en ze waren al door het geschatte aantal heen na vier vijf maanden Ow ja Dus dat moet allemaal ook weet je wel het is niet alleen maar een immateriële maatregel zo’n wet die dan tot stand komt maar er hangt ook een prijskaartje aan Ja En ja dat geld dus ook voor aanpak eerwraak voor uh ja en er waren natuurlijk in heel veel steden waren zedenpolitie afdelingen die heel lang heel apart stonden waar hele deskundige mensen werkten en in Utrecht was bijvoorbeeld jarenlang een enorme afdeling die gerunned werd door een vrouw en dat is op een begeven moment allemaal ontmanteld door de bezuinigingen en nou met heel veel pijn en moeite moeten ze allemaal weer die expertise gaan opbouwen dus je ziet ook als je dus langer terug kijkt dan dan tien jaar dat er ook heel veel discontinuiteit soms zit in die onderwerpen. Ja Nu is dit weer een hype Ja nu komt het inderdaad weer wat hoger op het lijstje Ja maargoed we hebben nu een nieuw kabinet die heeft het over we moeten enorm bezuinigen dus dan weet ik ook niet precies wat er op dit terrein wel en niet gaat gebeuren Nee Of wat er eventueel geschrapt gaat worden als prioriteit ja maargoed kinderen en kinderbescherming staat natuurlijk hoog in het vaandel Ja Ook door de Savanna kwestie en door het meisje van Nulde en al die zaken die veel publiciteit hebben gehad ja dus de focus op het beschermen van kinderen en dat de overheid zeg maar zich het recht toe eigent om achter de voordeur in te grijpen dat is natuurlijk een grote issue Ja nou ja gelukkig maar Ja zeker tuurlijk ja het is uh daar schrok ik ook van het is de meest voorkomende vorm van geweld he Ja inderdaad Terwijl je altijd de dingen die op straat gebeuren die krijgen het meeste aandacht Uhu Maar achter de voordeur gebeuren veel meer en ernstigere dingen Ja en we hadden vorige week een soort van dat is de Post HBO opleiding huiselijk geweld die draait bij ons op school en toen was er iemand van de politie iemand die dus overkoepelend over dat
100
huiselijk geweld ging en zij vertelde inderdaad dat uh dat het de tweede grootste doodsoorzaak is van de natuurlijke doordsoorzaken. Zeg ik dat nou goed?Ja dan denk ik van ja het heeft ook wel een hele hoge prioriteit. Ja en wij kwamen er eigenlijk pas mee in aanmerking door die minor dat je denkt van oh is dit echt zo en waarom hoor je daar niks over Ja dat is wel gek wij hebben dus echt de opvatting hier maar dat heeft dus ook met een bewust zijn situatie van docenten te maken die zelf met dat onderwerp bezig zijn Ja Wij hebben dus al heel lang dat we gewoon dat onderdeel van de opleiding vinden. En dat iedereen in de basisopleiding ermee te maken moet krijgen. En niet als specialisme. Nee en onze afstudeerbegeleider is er dan ook heel erg mee bezig op school en die zet ook eigenlijk alles op poten. Ook de minor en naja buiten school probeert hij ook allemaal dingen binnen school te krijgen dus die is er dus inderdaad mee bezig maar je moet dan 1 iemand hebben of meerdere mensen die dat dan opzetten en die dan enthousiast zijn en Ja er zijn ook landelijk zijn er competentie lijsten gemaakt van waar je aan Ja Ken je dat? Ja de basiscompetenties. Ja om uh en die hanteren wij ook gewoon van uh wij vinden dat dat dus om die reden ook in de basisopleiding hoort Ja want het wordt wel van je gevraagd natuurlijk Dus wij hebben eigenlijk voordat ze er waren hebben wij ze al ja eigenlijk hebben wij ze al hebben wij er al aan beantwoord met onze hoe wij het in de opleiding hebben zitten. Ja maar toch zijn jullie dan de enige school tot nu toe die het zo goed voor mekaar heeft. Is dat zo? Ja dat is verbazingwekkend. Ik ben wel super geïnteresseerd in jullie eindrapportage Iedereen Ja Haha nou dat is goed want wij gaan onder andere dan binnen kort een factsheet maken en daar komen dan onder andere de cijfers allemaal in naar voren en die gaan we dan uitbrengen in samenwerking met Spectrum en met onze eigen school de CHE Geweldig zeg Dus daar komt ook uh we hebben ook een onderzoekje gedaan binnen onze eigen school die komt daar in maar ook dit landelijke onderzoek en we gaan ook een studiemiddag organiseren op 19 mei en daar nodigen we ook alle mensen die we geïnterviewd hebben nodigen we daar voor uit. Wat voor dag is dat? Dat is op een donderdag Ow dan hoop ik dat ik niet in de lessen zit want dat is nog binnen de lesperiode van periode D Ok ja Ow mijn agenda ligt nog op mijn bureau maar ik krijg vast nog wel een mailtje Ja hoor we sturen iedereen een uitnodiging. Ik zou het heel leuk vinden om te komen Ja want de focus ligt op informatie uitwisselen wat gebeurt er binnen de verschillende hogescholen want we zien dat het allemaal binnen de muren van een school blijft maar het is dan echt de bedoeling om dit te delen met elkaar. En dat je niet allemaal tijd en geld gaat uitgeven om hetzelfde programma te ontwikkelen Ja dat vind ik sowieso heel stom Ja Ik zat twintig jaar geleden al in een landelijk werkgroep rondom het thema seksueliteit bijvoorbeeld was een HBO raadswerkgroep en dan werkte je gewoon met vier vijf mensen van verschillende hogescholen aan het ontwikkelen van een programma en dat werd dan uitgezet naar iedereen Ja Maar sinds natuurlijk de markt werking enzo zijn de scholen als het ware concurrenten geworden en is dat helemaal weg Ja maar dat was ook met de interviews hoor dat sommige mensen reageren van ja maar wat krijgen wij ervoor terug he. Scholen willen wel over de brug komen als jij ook wat terug geeft Ja Het is niet de bedoeling tenminste zo zien hun dat dat ze zich bloot geven maar dat ze zelf er helemaal niks aan over houden. Dus ook een beetje in het oogpunt daarvan die studiemiddag. Er komen ook heel veel gastsprekers dus er word ook veel kennis uitgewisseld.
101
Want rondom het verschijnen van het boek was er ook een vrouwelijk hoogleraar die met dit onderwerp bezig is. Zij heeft toen een studiemiddag georganiseerd waar allemaal hogescholen waren uitgenodigd en daar waren ook best veel mensen op komen draven en zij was daar ook en zij heeft iets verteld. En het vond plaats in Utrecht. Toen hebben we dus ook in een soort van workshops met scholen bij elkaar gezeten ook met de auteurs van wat doen jullie en wat doen jullie en toen had ik dat beeld helemaal niet wat jullie nu schetsen. Dat het eigenlijk zwaar tegen valt wat scholen eraan doen Ja het zijn meer minoren enzo het zit wel ergens maar niet vast in het curriculum. En dat is waar wij wel voor willen pleiten zeg maar. Wij vinden het zo belangrijk dat het gewoon standaard in het programma moet zitten. Het ligt eigenlijk ten grondslag aan heel veel problematiek Juist ja of een soort spin off van andere problematiek he dat kan natuurlijk ook nog dat zie je ook vaak als er bijvoorbeeld geen werk is of er is psychiatrie of een combinatie van dit soort dingen Ja Dat dan de kans op geweld ook toeneemt dat is gewoon zo Ja en wij zijn ook heel enthousiast voor ons onderzoek Nou dat straal je ook uit leuk! Dus nou bij deze bent u uitgenodigd Ja bedankt Maar er zal nog een uitnodiging volgen. Ja dat zal ik weet niet of jullie nog een studiehandleiding mee willen? Als het kan heel graag Dit is van het basisprogramma. Kan je misschien als je nog uh dingen wil nakijken even erin kijken Ja nou bedankt Deze wordt dus weer herzien omdat hij binnenkort weer gaat draaien dus ik moet hem weer bekijken op aanpassingen zeg maar he dus dit is hoe we het vorig jaar gebruikt hebben en eind deze week start er een nieuwe versie meer op het interne web zeg maar Nou prima bedankt voor alle informatie ook Ja hebben jullie gehoord wat je wilde horen? Ja nou heel vele mensen die antwoorden als we vragen wat zou je willen veranderen die zeggen van nou ik zou dat willen veranderen of dat maar jij bent gewoon positief en het is ook wel leuk om dat een keer te horen ja Ja het staat goed in de steigers en af en toe moet je het behangetje vervangen of iets anders aanpassen he of als studenten zeggen dit of dat was niet zo duidelijk in de opdracht of in de studiehandleiding dan pas je dat aan, maar de plek en de inhoud die blijft globaal wel zoals die is. Het staat wel ja Ja Nou leuk om te horen. Kijk en als er staat facsheet 2009 ik noem maar wat dan moet ik kijken van is er weer een nieuwe factsheet dan moet ik dat weer opnemen in het programma. Nou die komt dus Daarom dat bedoel ik Haha En dan wordt dat allemaal weer aangepast Ja Met nieuwe cijfers en dat soort dingen Ok nou dan ga ik hem uitzetten.
102
Interview 15: Geinterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Moira Hadikoesomo Noordelijke Hogeschool Leeuwarden
Nou allereerst in het kort nog even wat informatie over het onderzoek dat ik samen doe met een andere student in opdracht van de CHE en van Spectrum. Wij onderzoeken in hoeverre huiselijk geweld en kindermishandeling is geïntegreerd binnen het curriculum uh binnen de verschillende opleidingen en dan vooral de zorgopleidingen. Dit doen wij door middel van het houden van interviews. Uhm de eerste vraag die ik willen stellen voor dit interview is wat uw functie is binnen de hogeschool? Docent Docent Ja En daarnaast? Geeft u nog cursussen of uh… Ja ik geef trainingen Trainingen. Ik ben ook trainer van de meldcode uh en de scholing. Ok! Ja En wat is Dat gaat nu per uh sinds kort he april uh gaat dat hoop ik hopelijk uh geformaliseerd worden maargoed dat ligt nog bij het ministerie van WBS om dat uh uit te werken op uh landelijk niveau uh maar wij uh ik ben daar dus voor getraind om dat te kunnen geven. Ok en wat is uw rol precies daarin? Omtrent de thema’s? Kindermishandeling, training dus dat betekent dat wanneer mensen uh het is straks verplicht uh dat elke instelling een meldcode moet hebben uhu Voor kindermishandeling het gaat niet om signaleren het gaat puur om hoe gaat we dat hanteren die meldcode want het is verplicht dat we alles nu ook moeten vastleggen dat er vaste personen zijn binnen de instelling die weet moet hebben om stappen te ondernemen voor eventueel een melding ja dan nee of consultatie vragen bij uh bij het AMK Ok Voor vragen hoe om te gaan met de situatie waarvan wij uh uh ons afvragen uh is moet dat een melding worden of niet of welke interventies kunnen we nog plegen naar ouders toe uhu Van om uh he bij de signaleringsfunctie uh om dat nu voor mekaar te krijgen dat zij hulp zoeken or whatever Ok Ja dus en daar kunnen we mensen in scholen Ja en En dat is nog niet van kracht dus uh he in in eind maart dan uh dan uh dan hoop ik dat dit dat dit uh op 1 of andere manier uh daarna uh weer uh geformaliseerd kan worden maar dat heeft meer te maken met het landelijke gebeuren Uhuh Dat een ministerie dat ook eerst landelijk kenbaar moet gaan maken Ja Dat dit eraan staat te komen Ja, ok en aan welke opleiding bent u precies ge Social work Koppeld, ok social work ok Social work En in hoeverre is daar, zijn daar de thema’s geïntegreerd? In het curriculum uh kunnen studenten natuurlijk uh thema gericht uh kiezen voor uh kindermishandeling,verwaarlozing, signalering, maar sinds kort hebben we uhh voor het eerst uh experimenteren we met uhhh dat uhh het programma van the Next Page. Kweet niet of je dat kent? Is bij mij niet bekend nee. Nee, dat uhh uhhhh the Next Page is een uhh is een E-learning omgeving Ok
103
Waarin uhhm uh daar heeft ook WBC in geparticipeerd dat is ook naar aanleiding van he die meldcode Uhu Maar dit gaat puur om signaleren vanuit de beroepscontext. Ok Dus er wordt nu uhh uhh uhh een leeromgeving gecreëerd voor uhh medici. Verpleegkundige bijvoorbeeld zodat die op eerste hand al heel snel kunnen signaleren als er sprake is van mishandeling he te denken aan botbreuken Ja Trauma’s uhh he dus uh dus veel al verpleegkundige in het ziekenhuis, maar ook in de thuissituatie uhh daarnaast is dr ook een uh een omgeving gecreëerd voor gastouders bijvoorbeeld Ok Uh kinderen die uitbesteeds worden aan een gastouder en waarbij de gastouder aan het gedrag van het kind ziet van he wacht eens even uh he ik ik ik Er is iets aan de hand Ik heb signalen, er is iets aan de hand hoe ga ik daarmee om? Ok En die lear uh die E-learn omgeving uhh verteld jou in stappen uhhm wat je vanuit die functie allemaal uh uhm uh moet doen of moet laten Ok Wat wel bij jou ligt maar vooral wat niet bij jou ligt. Ja En ook geeft je informatie in uh signaleren bij kindermishandeling, wat betekend dat wat zie je dan zowel in medisch opzicht fysiek opzicht, maar ook uh gesprekken. He uh gespreksvoering uhh Ja Uhh het ligt nog in de kinderschoenen en in die zin dat men verder aan het ontwikkelen uh is om andere beroepsgroepen daarin te betrekken. Ja Dus wij zijn nu van plan om he wij hebben nu experimenteren nu vanuit de gastouder uhh project dat studenten de opdracht krijgen als jij pedagoog bent uhu En je krijgt het programma dat zet je aan het denken van wat heb je dan nodig om meer te weten te komen over huiselijk geweld, kindermishandeling over het hele thema zal maar zeggen. Ok En zo willen we dat eigenlijk uh gaan uh gaan uh evalueren aan het eind van het traject om eens te kijken he wij vinden eigenlijk dit een heel goed middel om al in de uh begin fase alvast te informeren over uh wat kindermishandeling doet met je Ja Wat je vanuit je beroepsgroep uh uh mee te maken krijgt uhu Wat het jou doet Ja Maar ook maak nu eens de brug naar uh je professionaliteit Ja Wat heb je dan nodig, en daar zijn wij nu mee bezig om daar nu handen en voeten aan te geven Nou klinkt super Dus de studenten moeten ons nu even vertellen straks van nou hoe was het om hiermee te werken en vind je dit ook een goed middel om uh om uh daarmee aan de slag te gaan zodat we het kunnen inbouwen in het curriculum. Ok, dus er wordt echt gekeken van nou wat studenten ook zelf nodig hebben Ja En waar zij behoefte ook aan hebben Ja wij hebben ook als leerplan commissie als uh twee docenten hebben we dat getoetst, gechecked wij vonden het eigenlijk zo goed dat we dachten van nou wij pakken nu een aantal studenten vrijwillig wie wil daarmee werken he als als ondersteuning ook eigenlijk bij hun p taak bij hun curriculum zal maar zeggen waar ze mee aan de slag gaan uh hiermee uh nou kijken hoe dit werkt,of dit werkt en of dit ook aan te bevelen is voor alle studenten. Ok en dat is alleen binnen deze opleiding?Binnen socio uh Social work Ok
104
Ja En binnen andere opleidingen binnen deze hogeschool, komt daar iets naar voren? Ja nou uh bij uh afdeling zorg want wij hebben dit ook voor afdeling zorg Ok En voor de Pabo Ok, ja He hebben wij nu een uh vergadering belegt waarin uh zij ook hiermee aan de slag gaan Ja zijn ook belangrijke velden natuurlijk Jaha want bij zorg gaat het meer om het medisch gedeelte he dus verpleegkundige Ja He en wij hebben uh dat ook geprobeerd om aan die vraag te voldoen en dan ontbreekt ons natuurlijk medische kennis en voor hen ligt dat natuurlijk specifiek Ja Maar uh wij vinden dat dat een uh goed middel is om studenten in ieder geval al uh daarmee aan de gang te gaan om na te denken uh over over dit thema Ok En in de hoop dat wij vervolgens in de loop van de jaren daar nou in ieder geval he al een aanzet geven tot wat dat betekend vanuit je beroepshandelen Ja, ja inderdaad en in welk jaar komt dat op?Is dat vanaf het eerste jaar? Twee jaar Twee jaar Dit hebben we in het tweede jaar gezet omdat wij het hebben gekoppeld aan uh werkplan uh werken met verwijzing, het heeft natuurlijk ook een verwijzingscomponent Ja,ja En als je signaleert is er iets wat ik vanuit mijn beroepshandelen iets moet gaan doen of Is het te groot en moet het uitbesteed Precies ja moet het uitbesteed worden. Ok En wat zijn dan de stappen om daarin te nemen Ja Dus echt een prachtig programma dusse Nou het klinkt goed inderdaad uh Dus ook voor jullie een tip Ja Ga naar the Next Page Ok ja He en uh je moet er geloof ik wel tien euro voor betalen kun je een jaar lang eigenlijk he deze deze deze uh deze module volgen Ok Via e-learning dus dan bepaal je ook zelf want je kunt in principe ook thuis doen uhu Of voor beroepsgroepen gewoon een moment uh op het werk dat je daarmee bezig gaat Ja En het leuke is dat je op elk moment kunt stoppen wanneer je denkt van nou nu nu is dit de fase waarin ik dit kan doen en volgende week ga ik daarmee door dus het programma leidt je ook naar een een een proces Uhu Waarin dat je het helemaal kunt u afmaken Ok En docenten kunnen dan volgen hoe studenten daarmee bezig zijn Ok Van he jij hebt het nog niet afgemaakt je bent op de helft he Dus daar is ook zicht op van Daar is zich op ja Ok Dat kan ja Nou klinkt heel interssant Ja is het ook Ja en uh studenten zijn enthousiast?Hoe reageren ze?
105
Nou dat uh daar zijn ze maar net mee begonnen dusse Ok Om dat in te zetten uh Ja Nou en uh ik weet zeker dat zij dat uh een goeie basis vinden om zich daar nog verder in te verdiepen Ja, is het voldoende op dit moment? Ik denk voor signaleren vind ik dit uh al een hele mooie manier uh de volgende stap is om te kijken uhm hoe gaat we dat verder implementeren als het gaat om je beroepshandelen uhu Uh als het gaat om handelingsverlegen zijn Ok ja He Is ook een groot thema Is ook een groot thema Ja En dan heeft het te maken met vaardigheden en met uh ja met ook een stukje dat je SLB eigenlijk met je persoonlijke ontwikkeling, he dus dus ik denk dat dat daarna ook een vervolg zou moeten hebben hoe dat aan de orde kan komen en uh he dat zou dat binnen in de methodiek lessen uh aan de orde uh als als vast thema aan de orde moeten komen maargoed dat geld voor een heleboel thema’s. Ja Omgaan met multiculturaliteit Ja En eergerelateerd geweld uh nou noem maar op rouw u noem maar op Ja, zijn toch vrij grote thema’s inderdaad Ja Die wel uh uitvoerig behandeld uh zouden moeten worden natuurlijk Absoluut Ja Maar dat vast staat dat jij het instrument bent en welke thema’s ook op je pad komen wat betekend dat voor jou Ja, dus dat zou beter kunnen dat zou nog meer uitgebreid kunnen worden Uhh Binnen bepaalde vakken of modules of Nou dat dat dat in ieder geval als je het hebt over huiselijk geweld dat dat uhm vooral nu met de verplichting dat uhu He ook vanuit het landelijk kader dat dat niet meer een uh vrijblijvenheid is maar Nee He uh geef het natuurlijk wel uh reden om het wat expliciter te benadrukken uhu Binnen de opleiding Ja, ja inderdaad want wij hebben dan zelf u nu een uhm een minor gevolgt in het viede jaar Ja Uhm voorgaande jaren hebben we eigenlijk heel weinig uh kennis daarover meegekregen Ja, ja Wat vindt u daarvan dat studenten Ja en Ja eigenlijk Ja,ja niks mee krijgen Welke minor, welke minor heb je gevolgt? Dat was uh de minor aanpak huiselijk geweld Ok Heette dit Ja, ja nou wij hebben de minor werken in gedwongen kader Ok Zo heet dat en dat is uh dat is eigenlijk een heel groot pakket van uh wat heel breed is zowel voor volwassene als jeugd
106
Ok Dan moet je denken aan werken in gedwongen kader bijvoorbeeld bij de reclassering uhu Bijvoorbeeld binnen GGZ, justitiele inrichtingen zowel voor jeugd als voor volwassenen maar met name ook uh uh kinderbescherming Ok Uhm uh uh Jeugdzorg en jeugdbescherming dus dat is een heel breed scala waarin huiselijk geweld eigenlijk een thema is uhu Die heel breed aan de orde komt Ja Dus niet specifiek alleen maar huiselijk geweld uhu Maar eigenlijk met een uh vanuit een brede doelgroep en vanuit uh brede organisaties Ok Die daarmee te maken krijgen verslavingszorg bijvoorbeeld Ja, ok He dus en En dat is verplicht ook voor studenten? Dat is een keuzeminor dat kan men kiezen Dat is een keus Dat is een keuzeminor ja Ja Ja Maar binnen de opleiding komen studenten in ieder geval wel in aanraking met, zij het een verplicht vak dat het in het curriculum zit? Of zijn het meer de keuze uh De nou Modules Nou de keuzes want Ok Het is natuurlijk uh wel zo dat wij uh opleiden voor uh uh breed opleiden uhu Dat wil zeggen dat iedereen die hier afstudeerd, social work, breed inzetbaar is binnen de jeugdhulpverlening Ja Als we ons gaan beperken tot specialisme bekend dat dat je daarmee uh niet meer iemand breed kunt inzetten Nee dat Het is een brede opleiding Ja Dus daar gaan we vanuit uhu en zou het dan in het curriculum moeten zitten zoals een vak als psychologie daarin zit of uh medische kennis. Dat zit bij ons in het lesprogramma. Zou dan misschien ook een stuk huiselijk geweld en kindermishandeling standaard in het programma moeten zitten? Nou daar zit daar gaan wij over nadenken toevallig gaan wij daar uh morgen mee aan de slag Ok Om daar specifiek te kijken van hoe kunnen we dat in het curriculum uh uh nog specifieker maken uhu Het het het het zit er wel in maar niet echt zo uh specifiek benoemt Nee En het is een keuze van studenten van wil ik er wel of niet voor kiezen Ja, ga ik mij erin verdiepen of niet Precies en en wij zouden daar dan over kunnen nadenken uh tenminste dat is nog even een hypothese uhm zouden we nu al uh studenten in hun studieloopbaan begeleiding moeten worden uh ertoe moeten aanzetten om keuzes te maken welke richting wil je eingenlijk uitgaan Ja Zodat je gerichter studenten kunt begeleiden en als je inderdaad denkt aan werken in gedwongen kaders impliceert dat dat bij het maken van keuzes bepaalde thema’s dat je dan op uh bij de kop moet pakken Ja
107
Dat het niet volstaat met uh nou ja uh zal maar zeggen uh andere thema’s die uiteindelijk he niet te herleiden zijn aan werken in gedwongen kaders omdat je daar toch iets specifieks voor nodig hebt. Ja Dat zal een mogelijkheid kunnen zijn om daar op uh studenten te coachen ik zeg nogmaals het is een uh een nadenken over he Ja er is al wel wat gaande om uh Nou ik denk dat bij specifieke studenten denk ik uh een student die daarom vragen zou dat heel goed kunnen Ja Maar er zijn ook een heleboel studenten die het gewoon ook nog helemaal niet weten Nou dat is het punt inderdaad wij wisten vrij weinig tuurlijk wel dat de thema’s bestonden Ja Maar vrij weinig dat eigenlijk heel veel problematiek terug he terug te vinden is op die thema’s Ja Dus wij hadden echt zo iets van nou wat wat raar dat dat gewoon helemaal niet Ja.ja he net zoals een stukje psychologie of naja dat dat niet terug komt binnen de opleiding Ja Want het kan toch niet zo zijn dat je straks aan het werk bent met een gezin en dat dat er sprake is maar dat de signalen gewoon allemaal langs je heen gaan terwijl die duidelijk aanwezig zijn Ja He en dat zo’n kind daar of een gezin daar de dupe van is Ja Dat het toch wel echt belangrijk is ok uh Ja Om dat mee te krijgen Ja Zij het via een keuzemodele Ja Of via een vak of dat het Ja He aangestipt wordt van nou he het bestaat Ja En het is uh een groot issue wel uh Absoluut Ja Ja,ja dat is ook zo Ja Ja dus ja dat betekend ook dat wij als docenten daar ook studenten daar alerter op maken uhu Maargoed het is uh het is ook het zelfstandig onderwijs dus het is ook he Er mag ook wat van de student gevraagt worden Vragen van goh wat he met welke vragen zit jij wat zou je graag willen uhu En uh he welke in hoeverre is men pro actief om dat voor zichzelf al uh graag uh nou te te in te willen kaderen bijvoorbeeld er zijn heel veel studenten die het gewoon niet weten ze vinden bijvoorbeeld alles leuk of he een bepaalde doelgroep en nou ja goed dan is het ook moeilijk om dan te zeggen ja probeer nu ook eens een andere doelgroep te pakken Ja klopt Weet je dat is ook een wisselwerking uhu Uiteindelijk is het de student die toch bepaald nee ik doe dit Ja He we kunnen hooguit he tips geven om te zeggen van nou is het niet verstandig om de volgende keer wat meer verdieping te gaan zoeken of juist een andere verbreding erbij te pakken Ja Nou en dat wisselt per student Ja dat zal wel ja He dus dat dat is ook een uh nadenken over he hoe hoe wil we dat met z’n allen uh he dat toch toch actiever uh in zijn ja uiteindelijk bepaalt de student
108
Ja ok ja Ik ik bedoel in die zin van he bepalen in de zin van uh uh je kunt hem keuzes voorleggen uhu En uiteindelijk maakt de student een keus en dan kun je achteraf ook weer zeggen van is deze keuze nou he he wel goed uh voor je geweest werkt pakt het goed uit of niet Ja,ja inderdaad. En dat is ook een leren als iemand een bepaalde keuze heeft gemaakt en uiteindelijk erachter komt van he dat was toch niet voldoende geweest of naja Ik moet inderdaad de andere kant op Ja Ja is ook zo Snap je Ja Dus dat is uh het ligt heel genuanceerd Ja klopt en vanuit onze uh eigen school is er dan wel de minor en die is nieuw Ja en uh er was een hele grote opkomst van studenten vanuit verschillende opleidingen dus dat dat zegt ook wel wat natuurlijk he dat daar toch wel wat ligt Ja,ja En dat daar toch belangrijk is nou er zijn inderdaad ook heel veel dingen gaande ook vanuit de overheid dus dat is al erg positief Ja precies Dus maar ook goed om te horen dat hier al heel veel er aan gedaan wordt al Ja naja goed en als je het met werk in gedwongen kader in het viede jaar minor he moeten wij dan nu ook een nieuwe slag in maken om dat weer te vernieuwen Ja He daar zitten we dan ook over te denken ok modules aan te bieden, keuze modules waarin huiselijk geweld een keuzemodule zou zijn ok He dus dan kun je bijvoorbeeld uh binnen de minor bijvoorbeeld kiezen van nou ik kies bewust voor uh dat ik meer wil weten in de module van verslavingszorg en volwassenen bijvoorbeeld Ok, ja He uh of dat de ander zegt nee ik wil juist uh jeugd en verslavingszorg Dus dat je dat echt specifiek kan linken aan elkaar uh Ja dus een aanbod werken in gedwongen kaders kent een heleboel thema’s uhu Onder andere huiselijk geweld dat is ook de reden waarom wij nu ook aan het nadenken zijn van ja van buiten wordt gevraagd jullie moeten meer aan huiselijk geweld doen ja hoezo huiselijk geweld ik bedoel uh daar kun je wel een hele minor voor optuigen zal maar zeggen Het is zo groot Het is zo groot dus uh ik denk dat dat veel meer raakvlakken heeft met ook werken in gedwongen kader want het heeft ook te maken met uh ontwikkelings psychopathologie uhu Met stoornissen met he, dat hoort allemaal bij elkaar Ja zeker En daarin kun je verschillende modules kiezen van waarvan jij zegt van he wacht eens even hier wil ik in de toekomst mij op gaan richten he Ja En en de keuze is dan aan de student omdat wel te doen of niet te doen Ja Dat is er wel dus daar willen we eigenlijk naartoe Ok Dus daar is nog een denken over hoe dat op te zetten Ja Dus dan kunnen ze als ze willen huiselijk geweld nemen wel de minor werken in gedwongen kader doen waarin dat onderdeel gegeven wordt En dan nog zelf weer kijken van nou wat uh wat past het beste bij mij of waarin wil ik mij verdiepen Ja ja nou ja er zitten nog meer andere modules bij maar maargoed Ja
109
Maar dat is dan gelinkt aan werken in gedwongen kader Ok, nou klinkt goed Ja nou ja in ieder geval uh stappen in de richting van nadenken over uh is 1 we zijn ervan bewust Ja Twee is uh hoe passen we dat in een onderwijsstructuur en in didactische uh he hoe moeten we dat didactisch vorm geven is twee Ja He en waarvan ik wel hoor van werk in gedwongen kader net een student die beneden uh was die vertelde me dat ze het fantastisch goeie module vond echt heel breed en gedegen en dat is dan leuk om te horen Ja Alleen van de andere kant is dat heel veel studenten het ook wel een verzwaring vinden het is een er wordt veel van hun gevraagd Ja He dus aan de andere kant denk ik van ja uh ja dat is ook zo werken in gedwongen kader is best wel een uh een uh nou er wordt wel veel van je gevraagd Het is ook wel pittig dan Ja het is pittig. Ik heb er zelf gewerkt meer dan twintig jaar dus ik weet wat het is Uhu He maar het is het is uh het is prachtig werk alleen het moet wel uh bij mensen uh iets raken om daar echt mee te willen werken Ja je moet wel gedreven zijn ja Ja zeker het moet een bewuste keuze zijn Ja En dat naja het mooie van deze minor is eigenlijk ook om erachter te komen van ja inderdaad he ik heb affiniteit daarmee ik wil het graag en uh het is ook mooi om achteraf te horen van studenten ok zou je nu in die werksetting willen werken of zeg je nu doordat ik dit heb door lopen ben ik nog te jong of ik moet eerst nog een andere stap maken Ok ja want dat zijn inderdaad ook nog Ja Punten die mee kunnen spelen dan he Absoluut, absoluut dat studenten zeggen ik zie mijzelf dat ook nog niet met zware problematiek nog werken ik denk dat ik nog eerst een stap anders moet maken om vervolgens dat misschien later nog te doen dat is prima Ja Maar er zijn ook heleboel studenten die zeggen yes nee ik ga ervoor en nou ja goed dus of dat studenten zeggen nee ik weet nu dat dit niet voor mij weggelegd is Ja dat kan ook Dat kan ook dus dat is toch wel het effect van uh om die minor zo te gaan volgen Ja Dus Nou heel veel vragen inmiddels al beantwoord Ja? Ja het gaat heel snel zo Ja toch Uhm het enige nog, we houden midden mei een studiemiddag en alle mensen van de hogescholen door Nederland die wij hebben benaderd die komen op die studiemiddag. Daar wordt kennis uitgewisseld van wat doet die hogeschool en wat doet de andere hogeschool met betrekking tot de thema’s. Ja Nou en op die manier een stukje van elkaar leren overdragen van nou wij zoeken nog iets en misschien dat je dat bij een andere hogeschool kan vinden uh dus gewoon kennis uh vergaren Ow leuk ja Uh kunnen wij u daar een uitnodiging voor sturen? Graag voor wanneer is dat? Uh midden mei ongeveer de datum zal uh op korte termijn uh duidelijk worden Ok ja dat is prima nou weet je wat nou grappig is en uh ik weet niet of je dat weet kijk ik werk in gedwongen kader is een landelijke minor ik weet niet of jullie dat kennen? Nee want dat is bij ons niet uh
110
Want jullie participeren niet Bekend Er zijn tien hogescholen die mee participeren in de module landelijke module want dat is ook een keuze minor want dat mag eigenlijk iedereen zou daar aan mee kunnen werken en daar zijn hogescholen die mee participeren aan het denken Ok dus dat is ook al uh Dat is al uh nou inmiddels 4 jaar vier jaar is dat aan de gang Ja ok onze school doet daar dan niet aan mee denk ik Nee nou dat is een tip dan Nou inderdaad ja Van wat maakt nou dat wij niet mee doen aan die landelijke minor werken in gedwongen kader Ja en wat doet, het is ook gewoon een kijkje in de hogeschool van een ander Ja zeker Daar kan je gewoon van leren Precies absoluut Dus we hadden zoiets van nou dat is het doel van die uh die studiemiddag ook Ja precies En gewoon kijken Ja maar ook teruggeven aan de hogescholen wat he van wij hebben nu wel 1 minor werken he huiselijk geweld maar dat dat kun je he zoals wij dat doen is het landelijk veel breder georienteerd Ja Van goh is het misschien ook een tip om daarover na te denken van hoe zou dat voor ons uitpakken Klopt ja Dus uh Ja want onze school staat er wel voor open dus uh dus dat zou inderdaad een goeie tip kunnen zijn En dat betekend ook dat wij ook landelijk met een heleboel hogescholen samenwerken en ook uh lectoraten ook op landelijk niveau die zich al bezighouden met deze problematiek zal maar zeggen uhu Of problematiek met deze thema’s Ja He verslavingszorg,psychiatrie uh noem maar op uh nou dat is natuurlijk een uh veel input ook op andere niveaus die uh tot je komen Uhu Maargoed dat is een overweging die ik mee geef en ik zou graag op de bijeenkomst in mei willen zijn Ok en zouden we ook een foto kunt u een foto toesturen Van wie? Van u zelf? En dat moet? Ja nou we gaan een factsheet maken en daarin willen we foto’s gebruiken van enkele mensen die wij hebben geinterviewd. Ok ja een digitale foto kan wel Ja als dat kan of uh per post is ok prima Ok nou moet ik maar eens even kijken wat ik nog heb in de tas Ok ja en u heeft het email adres nog Uh nou dat vast maar ik zou het even opnieuw noteren Nou dan zal ik die van mij doorgeven Ik ga je een kaartje geven Dat is helemaal handig Toch Ja Ik weet hoe het werkt, nou hij zit er verkeerd om in alsjeblieft Dankuwel Kijk ik kom zelf uit deze werksetting dus uh werken in gedwongen kader Ja En uh dus dat die affiniteit heb ik dus dat interesseerd mij enorm in hoge mate dat het ook in de opleiding vorm krijgt Nou inderdaad ja En nu met de nieuwe ontwikkeling met name ook die meldcode die er staat aan de komen is het nog meer noodzaak voor professionals om daar weet van te hebben Nou inderdaad
111
Hoe dat binnen organisaties te werk gaat Uhu En daar hebben we ook een hele duidelijk rol in En als dat inderdaad ook al vanuit studenten opkomt Ja Want we hebben binnen de eigen hogeschool ook een klein onderzoekje gedaan van nou hoe leeft dat enne nou studenten zeggen ook van nou we willen graag meer en graag meer doen en meer stof en meer leren Precies ja wat gaan de docenten nu doen ? Uhm die gaan daar ook mee aan de slag want mijn afstudeerbegeleider die zit ook al in een aantal organisa of uh ja vergader verbanden waarin ze ook met elkaar overleggen van wat kunnen we doen en nou de school staat er open voor van uh wat doen andere scholen kunnen we misschien informatie uitwisselen ook Ja Dusse die zijn al druk aan het kijken van nou wat kunnen we nog meer binnen halen en wat willen de studenten Ja Dus ja zover als hier zijn we nog niet maar ja dat zal ongetwijfeld komen in de loop van de jaren Ja hartstikke goed En dan kunnen we andere scholen als goede voorbeelden gebruiken Ja hartstikke leuk Ja dus dat is positief Ja mooi leuk onderzoek Ja we zijn erg enthousiast Ja ik hoor graag wat de uitkomst is jij goede reis terug Ja dan wil ik u bedanken voor het interview Graag gedaan
112
Interview 16: Geinterviewde: Onderwijsinstelling: Locatie:
Meike Kuhl Avans Hogeschool, Sociale Studies (CMV, SPH, MWD) Breda
De studie duurt vier jaar en wordt zowel in deeltijd als in voltijd aangeboden. In het eerste jaar volgen studenten een generiek programma sociale studies. Vervolgens kunnen zij vanaf blok 3 kiezen voor één van de Majors (CMV, SPH, MWD). De studielast is onderverdeeld in voornamelijk programma’s van 6 EC (gebaseerd op European Credit Transfer System), de meeste programma’s zijn verplichte modules. Meike geeft aan dat studenten echter elk jaar ook ruimte hebben om onderwijsprogramma’s vrij te kiezen. In het eerste jaar moeten studenten werkervaring als vrijwilligers opdoen. In jaar twee en drie volgen zij stage en in jaar vier is er ruimte voor praktijkonderzoek (zowel via een afstudeerproject als vanuit minoren). Wanneer wij Meike vragen hoe de studenten in jaar 1 informatie krijgen over huiselijk geweld en kindermishandeling geeft zij aan dat op dit moment de studenten in het reguliere onderwijsprogramma slechts in aanraking met huiselijk geweld en kindermishandeling als individuele docenten hieraan in hun onderwijsprogramma’s aandacht geven. De studenten nemen vaak zelf het initiatief werkstukken e over geweld te schrijven. Ook kunnen de 1 jaars een keuzeprogramma over huiselijk geweld volgen waarin basiskennis over huiselijk geweld en de aanpak wordt overgedragen.Vanaf volgend jaar gaat een nieuw onderwijsprogramma van start. In het nieuwe curriculum, zegt Meike, is huiselijk geweld geïntegreerd. e
Studenten van het 2 jaar hebben toegang tot een keuzeprogramma over hulpverlening aan gezinnen met geweldservaringen. In dat programma leren studenten over aard en omvang van partnergeweld, complexe problematiek bij partnergeweld en kindermishandeling en een combinatie daarvan, ketenaanpak bij huiselijk geweld (waaronder het huisverbod), meldcode huiselijk geweld en vergelijkbare beleidsontwikkelingen. Het doel van het programma is volgens Meike in het bijzonder om de toekomstige professionals de complexiteit van geweld te laten begrijpen en zich in de hulpverleningspraktijk bij geweld professioneel op te stellen. In het reguliere programma is er op dit moment geen sprake van aandacht voor partnergeweld en kindermishandeling behalve als individuele docenten hiervoor in hun onderwijs ruimte maken. In het nieuwe onderwijs zullen studenten in hun tweede studiejaar gedurende een heel blok leren over huiselijk geweld. Het lectoraat Huiselijk geweld en hulpverlening in de keten zal aan dat blok direct verbonden zijn. In jaar drie kunnen studenten bovengenoemd keuzeprogramma volgen. Verder komen studenten afhankelijk van hun stageplek in aanraking met partnergeweld en kindermishandeling. In het vierde jaar volgende studenten volgens Meike in het eerste semester een minor. Afhankelijk van hun minorkeuze zullen zij leren over huiselijk geweld (incl. kindermishandeling). Dit is bijvoorbeeld het geval bij de minor “jeugd” en “achter de voordeur” en “werken in gedwongen kader”. Verder kunnen studenten hun meesterproef schrijven over een thema dat zich richt op geweld, hetzelfde geldt voor hun afstudeerproject. Het lectoraat begeleidt studenten bij hun verdieping in het onderwerp. Op dit moment ontwikkelt het lectoraat een minor over huiselijk geweld. De minor zal in het studiejaar 2012/2013 van start gaan. Op de vraag of dit alles voldoende is volgens Meike geeft zij aan dat in het “oude” curriculum, in het basiscurriculum, nog te weinig aandacht besteed word aan huiselijk geweld (als ik het over huiselijk geweld heb, heb ik het ook over kindermishandeling en ouderenmishandeling en andere vormen van geweld in de privé sfeer). Meike zegt hierbij: Ik heb echter goede hoop dat dit in het nieuwe curriculum zal verbeteren. Zoals ik boven heb aangegeven zijn er investeringen om geweld een betere plek in het basiscurriculum te geven. Deze behoefte leeft ook onder studenten. Wat positief is volgens Meike is dat het lectoraat beschikt over de ruimte (in uren en kwaliteit) om kwaliteitsimpulsen op het gebied van geweld te leveren aan het onderwijs. Hiermee beschikt Avans Hogeschool en in het bijzonder de Academie Sociale Studies over een luxe positie. Er bestaat op dit moment veel energie en goodwill om geweld een betere plek in het onderwijs te geven. Het zou erg
113
positief zijn als de behandeling van geweld in lessen straks niet meer afhankelijk is van docenten, dus individuen, maar geweld stevig verankerd is in het basiscurriculum. Om te komen tot een versterking van het onderwijs huiselijk geweld, heeft het lectoraat een samenwerkingsverband Onderwijs huiselijk geweld opgericht. Bij dit samenwerkingsverband zijn 7 hogescholen betrokken. Meike geeft aan dat er momenteel hard gewerkt wordt om lectoraat en onderwijs beter op elkaar af te stemmen zodat de studenten maximaal kunnen profiteren. Nu lijkt de afstand tussen onderzoek- en onderwijspraktijk nogal groot dus dit kan beter. Verder vind Meike dat de stevige verankering van huiselijk geweld in het basiscurriculum beter kan. We zijn ook blij dat er in afzienbare toekomst een minor over huiselijk geweld zal worden aangeboden. Meike geeft aan dat zij liever geen contactpersonen bekend maakt wanneer wij hier naar vragen. Wel kan zij het volgende aanbieden: - Jullie uitnodiging in de nieuwsbrief van onze academie plaatsen (hierdoor worden meer dan 90 mensen bereikt) - Relevante docenten persoonlijk aanspreken op de studiemiddag - Jullie uitnodiging binnen het samenwerkingsverband onder de aandacht brengen. Meike kan niet op de studiemiddag zijn. Die dag wordt ook de HSAO leergang georganiseerd waarvoor zij zich heeft aangemeld. Overigens zal de gehele kenniskring van het lectoraat op die leergang zijn. Zij wil echter wel het verslag van die dag toe gemaild krijgen. Mochten uit de studiemiddag afspraken of activiteiten voortkomen, zou zij daarvan graag op de hoogte willen zijn zodat ze kunnen kijken of ze ook van betekenis kunnen zijn.
114
Bijlage 3: Gelabelde interviews ‘Om de gegevens vanuit een onderzoek te analyseren is het labelen ofwel ‘ open coderen’ van geselecteerde fragmenten de eerste stap. Dit labelen betekend dat elk tekstfragment voorzien wordt van een kenmerkende naam, omschrijving of code’. Omdat wij voor ons onderzoek een beperkt aantal uur tot onze beschikking hebben wij in overleg met onze afstudeerbegeleiders ervoor gekozen om twee interviews te fragmenteren en te labelen. Dit om te laten zien dat wij de techniek van het labelen beheersen maar meer tijd over hebben om ons te richten op het onderzoek zelf. We hebben ervoor gekozen om de volgende twee interviews te labelen. 1. Wendy Borninkhof, Windesheim Zwolle Code: WIN 2011-03-09 2. Marja Steijns, Avans Hogeschool ’S Hertogenbosch Code: AVA 2011-02-16
115
Analysestap 1: Het labelen Wendy Borninkhof, Windesheim Zwolle Code: WIN 2011-03-09 Label Aanbod onderzoek
Frag. 1.1
Aanbod onderzoek
1.2
Aanbod onderzoek
1.3
Ontwikkelingen thema
1.4
Aanbod Minor
1.5
Ontwikkelingen Minor
Aanbod curriculum
1.6
Aanbod curriculum
1.7
Ontwikkelingen landelijk Mening aanbod
1.8
Aanbod curriculum
1.10
Mening vaardigheden
1.11
1.9
Tekst Ja. Hebben jullie ook contact met Movisie? Ja want die doen hier ook veel in. Want ik heb toevallig zelf, een tijdje geleden alweer hoor, in 2002 een onderzoek gedaan naar hoe seksueel geweld en ook huiselijk geweld in ook HBO opleidingen voorkwam. Voor toen heette het nog TransAct, heb ik toen een euhm ook voor hun een onderzoek gedaan. Ja wel iets veroudert. Maar dus wel... ik weet niet of jullie bekend zijn met het onderzoek wat daaruit kwam? Ik weet niet of ik hem hier nog heb liggen. Misschien nog wel interessant om er naast te leggen want wie weet is het wel heel erg veranderd. Maar het is wel uit 2002 dus het is wel oud. Maar ik heb toen niet de opleiding maar de opleidingservaring van de net afgestudeerden gevraagd. Dus hoe ze het vonden, of ze nu aan het werk zijn en of ze voldoende les hebben gehad over Seksueel Geweld en Huiselijk geweld. Nee heel slecht eigenlijk. Windesheim kwam er nog wel redelijk goed uit maar... even kijken hoor waar de conclusies zijn. Ja nou dit is een algemeen maar binnen de MWD valt het dan nog mee. Binnen de SPH was het helemaal. (Leest voor:) niet tot de weinig kennis opgedaan binnen de opleiding ook 70 leerlingen dus dat is bijna 80%. Nou wat ik dus gemerkt heb ik dat je euh zeg maar toen ik dit onderzoek deed toen kwam het dus best wel op gang toen werd het onderwerp steeds belangrijker. Toen kreeg op Windesheim toen ook standaard alle vierdejaars hier uitgebreid lessen over. Ja over Kindermishandeling en ook over Huiselijk Geweld, Seksueel geweld, Seksualiteit. En toen kwam er 4 jaar geleden het nieuwe zeg maar beetje minor systeem en toen was er eigenlijk ruimte gebrek en toen was het toch weer, nu zit het bij ons ook weer in de minor. En vrij veel studenten kiezen er voor maar bij ons moeten studenten er nu wel toch voor kiezen alleen in de Deeltijd krijgen ze het alleen nog wel. Voltijders kunnen de minor kiezen. Nee eigenlijk nog niet in het eerste jaar. Juist deden we het toen in het vierde jaar omdat ze dan toch wel de nodige ervaring hadden en zeker over het onderwerp seksualiteit. Dat moet eerst ook wel een beetje nou ja gewoon de basisvaardigheden als werker hebben. Seksualiteit bespreekbaar maken en Huiselijk geweld bespreekbaar maken dat is toch wel wat vergevorderd methodisch werken om dat te kunnen. Daarom deden we toen in het vierde jaar en wat we nu dan in ieder geval willen is het in het eerste jaar bij pedagogiek terug te laten komen tenminste in ieder geval het onderwerp kindermishandeling zodat dat in ieder geval aan bod komt. Want er is nu natuurlijk ook de meldcode die verplicht wordt dus dat is allemaal informatie die ze allemaal moeten hebben. ja ik vind dat ze in het eerste jaar echt gewoon veel kennis er over moeten krijgen en dat ze in het derde of het vierde jaar, derde jaar zou ook kunnen hoor tijdens de stage, dat ze dan die gespreksvaardigheden kunnen trainen maar dan moet je eerst eigenlijk. In het tweede jaar krijgen ze bij ons juist heel veel methodisch vaardigheden Ik vind dat het heel veel vaardigheden vraagt om op een goede manier huiselijk geweld bespreekbaar te maken. Je moet jezelf een beetje op je gemak voelen. Je moet niet meteen tegenover iemand gaan staan. Je moet er toch wel heel erg ja euhm. Zonder te veroordelen aan te sluiten maar wel te, wel je positie in te nemen.
116
Mening Aanbod
1.12
Ja de basiskennis zeg maar dat ze kunnen signaleren ja.dat moet in jaar 1 Ja wat het is en hoe het komt en hoe je het ook herkent enzo. Waar komt het voor enzo.
Mening Aanbod
1.13
Ontwikkeling minor
1.14
Ontwikkeling minor
1.15
Aanbod minor
1.16
Aanbod minor Aanbod minor
1.17 1.18
Aanbod minor
1.19
Aanbod minor
1.20
Mening student
1.21
Mening student
1.22
Aanbod minor Aanbod curriculum Ontwikkeling curriculum
1.23 1.24 1.25
Mening Aanbod
1.26
ja nou ik vind huiselijk geweld eigenlijk gewoon een algemeen onderwerp wat alle studenten moeten hebben gehad En die algemene onderwerpen daar zijn er... er zijn heel veel algemene onderwerpen die ze moeten hebben en die ruimte is er zeg maar maar de Major is dat. Die is dus minder groot geworden dat je in een jaar. Wij hebben zeker een half jaar keuze dus dat je zeker twee Minoren. Ja dus dat is wel. Toen hebben we allerlei minoren gekregen. Bijvoorbeeld de minor over verslaving, een minor over euh nou ja euh multi probleem gezinnen daar zit dan huiselijk geweld in euhm.. ja allemaal zulk soort minoren. Nee, er is geen Minor HG. Ja. In de minor multi problem gezinnen komt het heel uitgebreid in naar voren. En in , we hebben ook de minor ambulant werken in een gedwongen kader. En daar komt eigenlijk wel het signaleren naar voren. Ook de risico inventarisatie en ook wel de signs of safety. Ja dat komt daar naar voren. ja. Maar echt heel uitgebreid HG bespreekbaar maken dus echt Huiselijk Geweld en seksueel geweld dat komt in die minor heel erg naar voren. En studenten die dat dan krijgen die zeggen dan ook van goh hoe is het mogelijk dat ook niet alle studenten dat krijgen . Hun vinden het genoeg wat hun krijgen maar wat zij dus vinden is dat alle studenten dat gehad moeten hebben. Wat wij dus hebben is dat we het heel uitgebreid dus in die minor doen doen we het dan niet meer in de basis omdat het dan ook dubbelop is. Dat is een beetje het risico van het nieuwe onderwijs met die minoren dat je door te gaan specialiseren doe jij sommige dingen niet meer in het basis programma omdat het anders overlap veroorzaakt en daarom doe je zulke onderwerpen wat eigenlijk basis zou moeten zijn laten we eerlijk zijn het is zo een belangrijk onderwerp
Mening Thema Ontwikkelingen landelijk Ontwikkelingen landelijk
Ontwikkelingen landelijk
1.27 1.28
Ook op de politieke agenda is hij nog steeds hoog dus het is wel iets waar we iets mee moeten. ja die code dat is natuurlijk... Huisverbod daders. Er is natuurlijk zoveel ontwikkeling geweest dat de overheid dus vind dat je je hiermee mag bemoeien en je daar eigenlijk tot verplicht met die wet. Dat is dus wel een verschuiving geweest als je kijkt naar afgelopen jaren.Je mag je eigenlijk steeds meer bemoeien met wat er gebeurd rond dit thema.
1.28
ja je moet inderdaad. Ja dus dat is wel. En gezien die ontwikkelingen moet je je daar als onderwijs bij aan sluiten.
Mening aanbod Aanbod curriculum
1.30
Aanbod curriculum
1.31
Mening aanbod
1.32
Mening student
1.33
Maar wat het rare is. Ik werk nu 6 jaar hier en toen ik kwam toen was het dus gewoon standaard. Maar het elke keer een onderwerp geweest waar voor gevochten moet worden. Het wordt dan dus niet algemeen gedragen dat het dan zo belangrijk wordt gevonden dat het aan bod moet komen. Dan zeggen ze van er is zoveel belangrijk want ze moeten ook van alles over verslaving weten en dat klopt ook wel. Maar dat mensen zich er niet zo bewust van zijn dat dit wel is wat er speelt. Ze beseffen niet dat er ergens huiselijk geweld achter zit. Ze vragen er ook helemaal niet naar.
117
Mening student
1.34
Aanbod Minor
1.35
Mening uitwisseling
1.36
Keten
1.37
Mening uitwisseling Aanbod omvang
1.38
Aanbod minor
1.40
Mening aanbod
1.41
Mening aanbod
1.42
Mening aanbod
1.43
Aanbod curriculum
1.44
Aanbod minor
1.45
1.39
Ze vinden de lessen interessant dat en ja het zijn natuurlijk ook interessante lessen en iedereen wilt ook wel graag er les over hebben Ja ik ben ook echt een MWD docent. Ja die minor wat ik dus ook net vertel waar ik dus waar ik dus les geef over huiselijk geweld daar mogen ook pedagogiek studenten, SPH studenten, MWD studenten... iedereen mag daar aan deelnemen. Terwijl je toch altijd wel veel met concurrentie te maken hebt hoor. Maar dat speelt zeker wel dat mensen het niet zomaar geven de studiehandleiding. Ja of dat ze er beiden wat aan hebben zeg maar. Ja en wat je natuurlijk ook kan doen is onderhandelen met elkaar zo van ik heb dit, mag ik dat dat van jullie? Nee en je moet ook niet hetzelfde als euh movisie gaan doen want die hebben ook al een hele data.. met al die factsheets. Die hebben namelijk ook al een hele hoop informatie. Maar die uitwisseling vind ik zeker een goed idee. Nee wij hebben ongeveer hetzelfde formaat, hetzelfde omvang wat we hier kunnen besteden en dat vind ik ook wel goed. Want ik zou 30 credits voor huiselijk geweld dat zou ik ook wel weer te veel vinden. En dan doe je andere onderwerpen ook weer tekort ofzo. Ja dat zou ik wel overdreven vinden. Want wij hebben nu dus binnen de minor multi probleemgezinnen dus voor als je met moeilijke doelgroepen gaat werken nou daar heb je dus heel vaak te maken met huiselijk geweld maar je hebt ook veel met andere onderwerpen te maken dus dat vind ik dan ook wel ja een mooie combinatie. En ik vind ook wel ik zou ook wel als we het echt helemaal in het basisprogramma hebben dan zou ik het nog steeds niet meer willen hebben want dan kun je daar gewoon ook meer in verdiepen. Dan hebben ze de basiskennis allemaal al en dan ga je in de minor dus echt wat specifieker op dingen in. Zoals de wat gevorderde gespreksvaardigheden oefenen. Want het is echt wel pittig om het bespreekbaar te maken en dan kun je daar daarmee oefenen. In het eerste jaar vind ik dat en als het goed is gaat dat binnen nu en een jaar welk gebeuren bij ons dat ze in het eerste jaar echt gewoon veel kennis krijgen over wat is huiselijk geweld, hoe kun je het signaleren, wat zijn de signalen, over die meldcode die er nu is, over het huisverbod euh eigenlijk gewoon alle kennis. En dan ook veel aandacht voor kindermishandeling daarin. En een stukje misschien al voor het bespreekbaar maken voor hun stage zodat ze dat al kunnen toepassen. Die gespreksvaardigheden voor gevorderden dat hoeft dan nog niet. Dan zou ik in het tweede jaar in de lessen het thema door middel van casuïstiek terug willen laten komen. Dat daar het thema in terug kan komen. En dan wil ik dat het, of als het in de minor blijft, maar dat als het niet als keuze is dat dan in een les de verdieping wordt gezocht. En dan vooral de gespreksvaardigheden. En dat vind ik niet dat alle studenten dat moeten hebben. Wel de basis van wat seksueel geweld is, maar niet hoe dit bespreekbaar gemaakt moet worden. Dat vind ik iets waar je voor moet kiezen. Dat is echt, als je daar te weinig kennis van hebt dan moet je dat eigenlijk niet doen dan moet je dat bespreekbaar maken aan anderen overlaten. Dat vind ik dus echt in die minor horen. Dus zo het wat mij betreft er uit moeten zien. Nou ik heb een aantal mensen van de SPH gesproken en die hebben kindermishandeling dat komt wel aan bod Ook in de minor jeugd en gezin dus dat krijgen niet alle studenten. Dat is een minor in het tweede jaar die veel studenten kiezen. Dus dat is een verdiepende minor.
118
Aanbod curriculum Aanbod curriculum
1.46 1.47
Aanbod curriculum
1.48
e
En bij hen komt het in de methodieklessen van het 3 jaar terug. dan vooral het onderwerp Kindermishandeling. Heel breed over huiselijk geweld dat niet. Maar mijn collega’s net die zeiden ook dat het minimaal is want er is wel aandacht voor, net zoals ik net zei, maar meer ook niet. Soms komt het wel incidenteel naar voren als iemand zo een casus inbrengt in lessen of intervisie ofzo. Dan wordt het wel, maar kindermishandeling redelijk. Maar breed huiselijk geweld dus ook partnergeweld en ouderengeweld enzo, dat niet.
119
Marja Steijns, Avans Hogeschool ’S Hertogenbosch Code: AVA 2011-02-16 Label Aanbod Minor
Frag. 1.1
Mening studenten
1.2
Aanbod curriculum Aanbod curriculum
1.3
Mening aanbod
1.5
Ontwikkelingen curriculum
1.6
Aanbod curriculum
1.7
Ontwikkelingen curriculum
1.8
Mening thema
1.9
1.4
Tekst De minor slagvaardig is specifiek voor de SPH en slagvaardig is een naam die we gekozen hebben en die dekt volgens ons de volwaardige lading. Hij is ooit ontstaan vanuit de wetenschap dat er heel veel studenten zijn die klaar zijn met de opleiding en die zeggen dan van leuk dit werkveld maar ik merk op de een of andere manier dat ik nog niet zeg maar stevig genoeg in mijn schoenen sta. Dat er zoveel op mij af komt en dat ik heel veel nog vanuit mijn comfortzone reageer, je zoekt altijd nog het veilige. En het SPH werkveld vraagt juist iets anders vaak van je. Een ongelooflijke diversiteit aan doelgroep, problematiek, de heftigheid. Deze minor, het is 30 EC dus we kunnen heel veel doen, en we hebben allerlei verschillende werkvormen bedacht. En nu is uiteindelijk uit de evaluatie nog wel gekomen dat de studenten ook echt dat gevoel hebben dat ze steviger in hun schoenen staan. En we waren heel benieuwd hoe de praktijk daar dan wat hun ervaring daarvan was en nu krijg je echt super positieve dingen krijg ik terug. En los van de studentes want die waren al positief, maar nu ook de opdracht gevers vanuit het werkveld. Die zeggen: ja dit ligt al zo lang bij ons en dit lukt ons echt niet en de toegankelijkheid van de studenten was ook heel positief. Als we het hebben over hoe het nu is dan heeft het op dit moment geen plek binnen het curriculum. En euh toen ik hier dus kwam laat maar zeggen een jaar of 6 geleden toen ik hier met het IP heette dat toen dat was de individuele profilering daar konden ze dus studenten in jaar 2 en jaar 4 programma’s kiezen om zeg maar die individuele profilering te doen dus dan moet je echt denken aan een IP, dat was dan voor 1 periode, van verslavingszorg tot huiselijk geweld een ongelooflijke keuze. En ik ben zelf ook altijd wel van gedachten en dat ben ik nog steeds want kijk als je naar die drie richtingen kijkt dan vind ik het niet specifiek bij een van die richtingen passen. Ik vind het niet specifiek iets voor MWD of iets van SPH en CMV-ers kunnen er ook wat mee en wat vond ik juist de uitdaging om de CMV-ers er ook bij te halen. Maar toen is het curriculum helemaal veranderd en de IP’s die zijn er uit gegaan. En toen dacht ik, ja dat is toch wel heel erg jammer waar kan ik dan toch huiselijk geweld nog onderbrengen? En nou dat is me vorig jaar dus gelukt dat was het eerste jaar dat de IP’s er niet meer waren. En euhm toen heb ik het ondergebracht, ja dat is ook een heel verhaal wij hebben namelijk BLA’s. En BLA staat voor Bijzondere Leer Activiteiten Bijzondere Leer Activiteit over de school heen betekend dat je voor alle drie de opleiding een programma aanbied voor 1 dag en dat je dan juist al die groepen door elkaar gooit en dat je dan over thema’s met elkaar aan de gang gaat in verschillende werkvormen die ook echt voor alle drie belangrijk zijn dus toen dacht ik: Huiselijk Geweld! En ik zat in het team wat de BLAdagen organiseerde dat was zeg maar voor jaar 2 en dan iedere keer in week 10. En toen heb ik dus, ik meen in de tweede BLA, toen huiselijk geweld als thema gekozen en toen kwam er een nieuw team-BLA en ging het uit mijn takenpakket want ik kon het er niet meer bij hebben, was ook organisatorisch niet helemaal goed verlopen. Dus er kwam dit jaar een nieuw team-BLA en toen heb ik echt bij alle drie de collega’s meerdere malen gezegd van: ik weet nog wel een mooi onderwerp voor een van de keren: Huiselijk geweld. En ze hebben het niet gedaan. Ja... En dat vind ik heel jammer. En ik weet dat nu de BLA weer opnieuw bekeken gaat worden, hoe dat er volgend jaar uit gaat zien en nou neig ik er naar van nou dan ga ik er toch maar weer inzitten. Nou die zekerheid heb ik natuurlijk niet maar ik ga er dan wel alles aan doen om het dan daar weer neer te kunnen zetten. Maar dat betekend dus dat het
120
Mening thema
1.10
Mening thema
1.11
Mening thema
1.12
Ontwikkelingen minor Mening thema
1.13
Aanbod Curriculum
1.15
Aanbod Minor Mening ideaalbeeld
1.14
1.16
Mening ideaalbeeld
1.17
Mening ideaalbeeld
1.18
Mening ideaalbeeld Mening ideaalbeeld Mening student
1.19 1.20 1.21
dit jaar nergens is. Precies ja die betrokkenheid en loyaliteit en verantwoordelijkheid absoluut. Die voel ik ook en ja weet je mijn oude werkplek is hier niet zo ver vandaan en ik heb daar twee stagiaires rondlopen, een meisje binnen supervisie die daar rondloopt, een projectgroep die daar loopt. Maar met zo een uitnodiging van jullie merk ik dat het op de een of andere manier dat het nog niet weg is. En het is natuurlijk ook een ongelofelijk belangrijk thema en als je je daar in verdiept dan weet je ook niet wat je hoort en ziet tenminste ik neem aan dat dat bij jullie ook gebeurd is. De krant staat er vol van iedere dag weer. En jullie zijn het met me eens, want ik heb dat wel heel stellig hoor, dat je het in alle drie de studierichtingen tegen komt? Dat vinden jullie ook? Goh wat leuk! Ja wat ik net ook zei Sietske wil dus een minor huiselijk geweld ontwikkelen maar die is er dus al gewoon bij jullie! Inderdaad en op het moment dat je geraakt wordt dan laat het te ook niet los. Precies maar ik denk ook dat veel mensen er een verkeerd beeld bij hebben en het ook vooral eng vinden. Eng in de zin van wat moet ik daar nou toch mee. Je raakt iets bij mensen wat vreselijk pijnlijk is of kan zijn en zeker als we het hebben over kinderen. Zodra er kinderen erbij komen dan is het helemaal nog lastiger en pijnlijker zeg maar. Dus op dit moment wordt er hier dus niets mee gedaan. Nee precies!
Euhm, nee ik denk dat ik dan, als ik het echt helemaal ideaal zou willen maken, dan vind ik het te laat in jaar 4. Dan zou ik dat echt, nou ik wil niet zeggen in alle vier de studiejaren dat hoeft ook niet maar nou bijvoorbeeld jaar 2, dan ga ik nu gewoon even hardop denken. Jaar 2 voorbereiding op stage ik weet niet of jullie ook in jaar 3 10 maanden stage hebben. Nou daar zou het naar mijn idee prima in kunnen zoals we het dus ook hadden want het IP zat dus ook in jaar 2. Dan zou het dus hetzelfde zijn als toen. Dan zou je dus in jaar 2 ter voorbereiding op je stage om daar een keer over na te denken zonder dat je het nog echt kan plaatsen en dan natuurlijk na jaar 3 en dan als Minor dan kan je dingen veel beter plaatsen na je stage. En dan zou ik het in jaar 2 vooral hebben over een beetje zo die basis, het basisboek ook gebruiken en mogelijk wat van de minor gebruiken voor de verdieping. Maar dan moet je natuurlijk wel uitkijken want als studenten in jaar 2 die informatie hebben gehad en ze kiezen ook voor de minor, maar er zijn ook die dat niet hebben gehad.. Ja maar ik wil gewoon zeggen dat je zoveel mogelijk moet aansluiten bij dat iedereen er voldoende uit kan halen. Dus dat er wel een diversiteit inzit, dat wilde ik zeggen. Ik zeg het een beetje omslachtig maar jullie begrijpen wel wat ik bedoel. Ja dan zou je het bijna verplicht maken Ja in periode 1 of 2 zit ook pedagogiek en ook psychopathologie nou dan zit er ook huiselijk geweld in. Ja helemaal waar, vind ik ook! En ik zit dan ook te denken dat wat ik in supervisie dan ook wel van studenten hoor dat ze het toch wel heel erg tegen komen in de praktijk maar vaak dan dat ze dat dan nog niet zo kunnen benoemen. En dat er in het team, ik moet er aan denken dat ik laatst een verhaal hoorde euhm ja dat was toch wel meer richting misbruik, kindermisbruik. Maar wat er dus in leefgroepen kan gebeuren met hele jonge kinderen die dan toch bij elkaar niet de grenzen kennen. Om het even concreet te maken: er waren 2 meisjes van 8 jaar en die hadden iets gedaan bij een meisje van 3 waardoor het meisje van 3 zei: ik heb een paddestoel in mijn spleetje. Weet je, zoiets! Goh een paddestoel hoe ziet dat er dan uit, ja rood met witte stippen. Kun je je voorstellen, de leefgroep stond helemaal op zijn kop maar dat vind ik dan zo ongelooflijk pijnlijk dat 2 van die 8 jarige meisjes dan dus, het feit dat die daarmee komen bij zo een kleintje van 3
121
Ontwikkelingen landelijk
1.22
Mening studenten
1.23
Mening studenten Mening studenten
1.24
Mening ideaalbeeld
1.26
Mening ideaalbeeld Mening ideaalbeeld
1.27
1.25
1.28
dan denk ik dan is daar thuis of waar dan ook daar moet gewoon iets gebeurd zijn dat verzint een kind niet. Kijk en in hoeverre dat dan HG of KM is vind ik eigenlijk ook helemaal niet interessant maar er moet iets mee gebeuren. En zei zij ook het effect in het team was natuurlijk onwijs groot maar ook op ouders en dat ouders met zijn allen bij wijze van spreken al voor de deur stonden van ... Maar die ook het team er van beschuldigde zo van: dan hebben jullie dus iets niet goed gedaan waardoor dit met mijn kind kon gebeuren. Oh ja steunpunt huiselijk geweld. Dat is natuurlijk ook ongelofelijk verspreid en daarvan heb ik ook het idee dat er op heel veel plekken toch heel veel hetzelfde werk wordt gedaan. Dat dat dus niet altijd goed gecoördineerd wordt. Dat is zo zonde van geld en tijd en alles dus daar ben ik altijd voor als je dingen juist bij elkaar kan brengen dan wordt het alleen maar sterker. De studenten zijn zeker positief Maar dat was het ook altijd. Ik draaide volle groepen daarvan en dat studenten er ook op wilde afstuderen en zo dat ze het in jaar 3 dan ook tegenkwamen. Ik weet nog wel dan belde een student op van: Marja jij had zo een heel mooi schema, zo een signaleringskaart en dat ze toen ook belde van die heb jij toen bij het IP behandeld en die heb ik ook wel bewaard maar die dacht ik bewaard te hebben maar die heb ik niet meer, heb jij die nog? Ja dat is hartstikke leuk om terug te horen. En dat ze zeggen van ja maar pas in de praktijk.. Toen zag ik het pas. Dus de informatie moet worden gegeven aan het begin van de opleiding en niet in jaar 4? Ja precies. En dan zou ik jaar 4 het als verbreding kunnen worden gegeven Ja het preventieve het er over nadenken ja zeker dat kan wel bij verpleegkunde! Dus tja als ik het voor het zeggen zou hebben dan zou ik er toch zeker meer aandacht aan willen geven.
122
Analysestap 2: Labels ruimtelijk ordenen en er verbanden tussen vinden Ordening van labels betreffende WIN 2011-03-09 en AVA 2011-02-16 Aanbod curriculum Ontwikkelingen thema Mening aanbod Aanbod minor Aanbod omvang Mening uitwisseling Mening student Kennis uitwisselen Ontwikkelingen landelijk Ontwikkelingen curriculum Aanbod thema Mening thema Ontwikkelingen Minor Mening vaardigheden Mening ideaalbeeld Analysestap 3: Het interpreteren en benoemen van de labelstructuur (kern)thema’s van labels betreffende WIN 2011-03-09 en AVA 2011-02-16 Aanbod Aanbod curriculum (14) Aanbod minor (12) Aanbod omvang (1)
Mening Mening aanbod (8)
Ontwikkelingen Ontwikkelingen landelijk(5)
Mening student(8) Mening ideaalbeeld (8) Mening thema (6) Mening uitwisseling (2) Mening vaardigheden(1)
Ontwikkelingen Minor(4) Ontwikkelingen curriculum(3) Ontwikkelingen thema(1)
Analysestap 4: De geldigheid van de labeling vaststellen Bij deze stap in de analyse staat de vraag ‘is het labelschema goeddeels dekkend?’ centraal. Tijdens deze stap wordt gekeken of alle komende nieuwe informatie weer gelabeld kan worden of dat er informatie over zal blijven die niet van een bestaand label kan worden voorzien. Als dat het geval is zal het labelschema aangepast moeten worden. Omdat wij slechts 2 interviews op deze manier zullen analyseren kunnen we deze stap niet toepassen. We kunnen daarentegen wel een schatting maken. Omdat we alle interviews al hebben gehouden en de inhoud dus bekend is kunnen wij nu zeggen dat dit labelschema dekkend is. Dit komt doordat de labels heel erg ruim zijn en aansluiten bij de vragen die we hebben gesteld. Analysestap 5: Het definiëren van kernlabels Aanbod. Hieronder vallen de fragmenten die te maken hebben met het vroegere en/of huidige aanbod van huiselijk geweld en kindermishandeling. Er wordt hier gekeken naar de aandacht die werd of wordt besteed aan deze thema’s. De fragmenten onder dit kernlabel zijn feitelijk beschreven. Mening. Onder dit kernlabel vallen de mening van zowel de geïnterviewde als andere mensen die bij die school zijn aangesloten. Hierbij kan gedacht worden aan studenten en docenten maar ook aan onderwijscoördinatoren. Het gaat hier om hun mening rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Deze fragmenten hebben een waardeoordeel en komen vanuit de geïnterviewde of de student. Ontwikkelingen. Landelijk, binnen het curriculum maar ook binnen keuzemodules zoals minoren zijn er altijd
123
ontwikkelingen gaande. Zo ook op het gebied van huiselijk geweld en kindermishandeling. Deze ontwikkelingen komen vaak voor binnen de twee interviews die we hebben gelabeld. Het gaat hier om de komst van nieuwe lesmodulen die invloed hebben op de thema’s. Deze invloed kan zowel positief als negatief zijn. Analysestap 6: het vaststellen van de intersubjectiviteit De beste manier om er achter te komen of er intersubjectiviteit aanwezig is, is om dezelfde interview opnieuw met behulp van deze 7 stappen uit te werken, Op die manier kan gekeken worden in hoeverre de onderzoeksresultaten gekleurd zijn door de onderzoeker. Als die verschillen er zijn dan wordt er in eerste instantie overlegd om uit te vinden waar de verschillende vandaan komen. Op basis van dit overleg kan het labelsysteem bijgesteld worden. Omdat dat in dit geval niet haalbaar is qua tijd kiezen we ervoor om dit niet te doen. Analysestap 7: Het beantwoorden van de vraagstelling Voor de uiteindelijke analyse moet eerst terug gekeken wordennaar de vraagstelling en moet vastgesteld worden om wat voor vraag het gaat. Dit gebeurd door te kijken naar de belangrijkheid van de fragmenten. In analysestap 3. Hieruit kan worden opgemaakt welke fragementen het meest naar voren komen en dus het belangrijkste zijn binnen deze twee interviews. Omdat deze twee interviews maar een gedeelte zijn van een groter onderzoek is het niet mogelijk om op basis van deze resultaten de onderzoeksvraag te beantwoorden. Deze onderzoeksvraag wordt wel beantwoord in het hoofdstuk conclusie.
124
Bijlage 4: Uitgewerkte interviews van de HBO en MBO onderwijsinstellingen binnen Gelderland In dit hoofdstuk kunt u de interviews terug lezen die wij met de HBO en MBO onderwijsinstellingen binnen Gelderland hebben gehouden. Deze interviews hebben dezelfde vorm als de mondelinge interviews waarbij de tekst zwart en grijs is. Ook hierbij geldt dat de zwarte tekst, de tekst is die wijzelf hebben gesproken en dat de grijze tekst de tekst is die de geinterviewde gesproken heeft. Daarnaast zijn een aantal interviews in een andere vorm opgenomen in dit verslag. Dit komt doordat een aantal personen niet de mogelijkheid zag om telefonisch een interview te houden. Deze personen hebben een mail gestuurd met daarin informatie betreffende de integratie van de thema´s huiselijk geweld en kindermishandeling. Bij deze interviews staat de naam van de geinterviewde vermeld als onbekend aangezien wij niet bij alle interviews hebben kunnen traceren wie deze heeft ingevuld.
125
Interview 1: Geinterviewde: Onderwijsinstelling:
Marcella Bouguetof ROC Rivor, Pedagogisch medewerker kinderopvang niveau 4
Marcella is docente aan de opleiding pedagogisch medewerker kinderopvang op het ROC Rivor in Tiel. Zij vertelt eerst kort iets over de opleiding.Deze opleiding bestaat uit 3 jaar jaar onderwijs met een mogelijke uitloop om af te studenern van een half tot een heel jaar. Marcella vertelt per jaar welke aandacht er wordt gegeven aan de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling: In jaar 1: Tijdens de lessen ontwikkelingspsychologie is veiligheid, hechting en vertrouwen e.d een item. Wat zijn signalen van geen veilige hechting; wat zijn mogelijk oorzaken van een onveilige hechting? Theorieles en individuele opdracht wordt hierover gemaakt en ingeleverd. In jaar 2: Tijdens lessen rond ontwikkelingsstoornissen en gedragsproblemen zijn er twee lessen rond huiselijk geweld en kindermishandeling. Wat zijn signalen hiervan en wat moet je dan wel/ niet doen als leidster? Meldcode en adressen worden oa ook genoemd. In jaar 3: Tijdens lessen beleid en kwaliteit wordt gekeken wat te doen met opvallend gedrag binnen de organisatie waar je werkt; wederom wordt dan gekeken wat beleid is / kan zijn rond (vermoeden van) huiselijk geweld en kindermishandeling. Marcella vind dat de informatie voldoende is. Ze geeft aan dat de leerlingen gewezen worden op het feit dat ze bij vermoedens altijd moeten handelen/overleggen volgens bepaalde stappen: de meldcode dus. Daarnaast worden zij ook gewezen op hun verantwoordelijkheid. Wat Marcella positief vind is dat het bespreekbaar wordt gemaakt en uit een mogelijke taboesfeer wordt gehaald. Ze heeft echter ook een paar punten die beter kunnen. “ In de praktijk wordt er niet altijd even correct mee omgegaan; genegeerd, niet herkend of verkeerd gereageerd op ouders / kind.” Hiermee bedoelt ze dat het daadwerkelijk herkennen van de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling in de praktijk, lastig blijft. Ook het zorgvuldig omgaan met deze thema’s is moeilijk, ook al wordt er in de lessen veel aandacht aan besteed. “Als je het meemaakt is het altijd anders, helaas.”
126
Interview 2: Geinterviewde: Onderwijsinstelling:
Anne Vonhof ROC Aventus Deventer
Hai met Anne Goedemiddag u spreekt met Marjolein Rutterkamp, door de receptie ben ik met u doorverbonden want ik heb een vraag uh die u misschien wel kunt beantwoorden voor mij. Ja wij doen een onderzoek naar in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geintegreerd binnen het curriculum van verschillende hogescholen in de provincie Gelderland. Die lijn is heel slecht ik hoor maar een gedeelte van wat je zegt sorry dat ik je onderbreek Oke Maar jij hebt welke opleiding doe je hier het onderzoek heb ik wel meegekregen. Oke, ik doe een onderzoek vanuit de Christelijke hogeschool in Ede en ik doe de opleiding SPH Ja En wij doen een onderzoek voor spectrum, dat is een organisatie in Velp ja en wij onderzoeken in hoeverre de onderwerpen huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geintegreerd in de zorgopleidingen in Gelderland. In de zorgopleidingen in Gelderland Ja dus dan spreken we over opleidingsassistent, verpleegkunde, maatschappelijk werk en dienstverlening en en en is, hoor je dat de lijn heel slecht is Ja ik hoor het ja Wil je mij nog een keer bellen want ik vind het echt niet te verstaan. Oke, en op welk nummer kan ik dat doen Ja dan doe je dus het nummer wat je net ook heb gedraaid en dan als het goed is zijn er twee opties de laatste 4 getallen is 2018 of je gaat opnieuw door laten verbinden en dan wacht ik op je telefoontje Oke, dat is goed Want zo kan ik je bijna niet horen Oke dan probeer ik het opnieuw Ja heel graag Daag (...) Dag met Anne Hallo met Marjolein nog een keer Nou nou gaat het beter Ja volgens mij ook Er zit nu alleen een echo maar ja daar kunnen we mee leven ja inderdaad Maar wat wil je nou precies weten? Wil je enquete of vragenlijsten onder de studenten verspreiden of Nee ik bel eigenlijk voor een telefonisch interview en uh dat is echt maar een paar minuutjes Ja En wat ik eigenlijk wil weten is dus in hoeverre de studenten geschoold worden rond de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling Oh oke En kunt u mij daar iets over vertellen? Over ja bij verpleegkundige wel maar bij verzorgende niet daar heb je dan geef ik je zo door aan Ilse Mulderij Oke Dus die naam kun je vast noteren Ile Mulderij of Marijn maar die zijn allebei hier Oke uhm en dan heb je nog SPW wilde je oook graag even kijken of ze hier zit maar schrijf de naam maar op Nel Spies Oke en die is van SPW? Ja. En bij verpleegkunde daar wordt eigenlijk inhoudelijk heel weinig verteld over kindermishandeling hmhm Het komt sporadisch aan bod
127
Ja uh bij de thema’s kind en jeugd ja Signaleren is een onderdeel waar we op letten Oke Dat komt aan bod Ja Maargoed hoe dat hele systeem werkt dus als je kijkt naar de rollen binnen een gezin uh dat komt ja is het heel uh kort aan de orde binnen de psychiatrie Ja omdat men daar natuurlijk ook moet weten hoe een gezin en een systeem functioneerd en welke probleemkinderen daar uit voort kunnen komen Ja Dus in de psychiatrie komt het naar voren uh ja binnen het thema kind en jeugd in het algemeen en ik geloof dat dat het wel is. En als u zegt het komt aan de orde uh wat kan ik me daar bij voorstellen Onderwerpen bedoel je? Ja wat voor informatie wordt gegeven aan de studenten? uh ja eigenlijk is het meer naar aanleiding van ontwikkelingspsychologie wordt er dus gekeken of een kind zich normaal ontwikkeld maar als je kijkt naar de zorgcatergorie die we nu opleiden omdat het vooral ziekenhuis branche is er komen steeds meer opleidingen die in 2.5 jaar variant kiezen dat heeft de psychiatrie en ook de klinische zorg. Ik weet niet of je daar al wat van hebt gehoord over niveau 4 Ja En die richten zich vooral op hun eigen branche en bij ons in de regio is het zo dat de verpleegkundige uh in de BBL variant die komen niet eens op een kinderafdeling. Oke Dus je merkt ook als je kijkt naar het signaleren, het is allemaal heel erg abstract en heel oppervlakkig Oke Als ik daar een kind tegenkom dan zie ik de blauwe plekken, nou ja makkelijk voorbeeld dan maar dan zal ik zeker in actie komen maar het is meer dat als je als verpleegkundige daadwerkelijk en vervolgens de kinderopleiding gaat volgen ja Maar binnen de opleiding van verpleegkunde wordt het wel genoemd hoe het kind zich behoord te ontwikkelen en waar het mis gaat of mis kan gaan dat zie je ook terug in de psychiatrie maar daarna is het klaar Oke Dus dat is heel weinig Dus de studenten krijgen wel te horen op welke manier een gezond kind zich ontwikkeld en wat daarin mis kan gaan ja ook de gevolgen die er zijn. Ook over ouders met psychiatrische klachten de zogenoemde KOPP kinderen Ohja Daar is een heel thema over maar daarna niet Maar echt specifiek over de meldcode Nee nee Dat komt niet naar voren nee En dat is dus binnen de opleiding verpleegkunde MBO4 Ja Oke Binnen het HBO wordt dat volgens mij wel genoemd maar binnen het MBO niet Nee Oke dat is dan duidelijk En kunt u mij dan doorverbinden met Ilse Mulderij? Ja ik zal haar even roepen een momentje Ja dankjewel (...) Het spijt me ze willen niet meewerken Oke jammer, zou het op een ander moment kunnen ja dat zou kunnen moet je nog maar een keer proberen dan. Dan vraag je gewoon naar die namen die ik net doorgaf.
128
Oke. Zou ik dan uw achternaam nog mogen hebben Ja dat is anne vonhof Kunt u dat voor mij spellen ja dat kan ik ook dat is anne vonhof Oke heel erg bedankt Succes met je onderzoek Dankjewel
129
Interview 3: Geinterviewde: Onderwijsinstelling:
Wim Feijs ROC A12 Verpleegkunde
Met Wim van Feijs Goedemiddag u spreekt met Martine Dijkstra Hallo Hai uh afgelopen week uh is er al contact met u geweest omtrend een telefonisch interview Dat klopt Ja Hm Heeft u nu tijd Ja hm ik weet alleen niet zoveel dus dat is wel weer jammer uh ik heb uh nee stel je vraag maar In ieder geval nog even het onderzoek. Wij doen dus een onderzoek naar in hoeverre de thema’s kindermishandeling en huiselijk geweld zijn geintegreerd in het curriculum van de verschillende zorgopleidingen in Gelderland en verpleegkunde valt daar dan ook onder. Ja kunt u daar iets over vertellen? Ja ja dat is natuurlijk het probleem er wordt namelijk wat aangedaan maar dan heb je glijk een vervolgvraag namelijk wat is dat dan, toch? Ja ja precies en dan wordt het zo lastig want ik kijk eventjes wat mijn collega schrijft. Uh mijn collega die uh zegt ja aan oudermishandeling bij 1.7 crisis. Ik weet niet of je het kwalificatiesysteem kent van verpleegkunde? nee Uh we hebben een landelijk orgaan en die club heet kalibris en die kalibris stelt namens de minister vast wat er in een opleiding moet gebeuren en bij ons dus voor verpleegkunde en verzorging en dat boekwerk heet het kwalificatiedossier en dat kwalificatiedossier daar staan een aantal kerntaken in en die kerntaken zijn onder verdeeld in werkprocessen, die werkprocessen zijn weer onderverdeeld in competenties en daar staat vaak in steekwoorden beschreven welke theorie of onderwerpen aan bod moeten komen Ja en mijn college verwijst dus naar 1.7 hanteert crisissituaties en onvoorziene situaties Oke En dat kan dus ook zijn dat iemand op de werkvloer in het ziekenhuis of in de psychiatrie opeens neer valt of onwel wordt Ja Of agressief wordt maar ook in de thuissituatie hoort dit er dus ook bij op de een of andere manier en dan vooral komt oudermishandeling daar ergens aan bod Oke Kunt u vertellen in welk jaar dat dan naar voren komt? ja 1.7 dat is dus jaar 1 Dus dat wordt op dat moment behandeld, komt dat dan nog terug of is dat een eenmalige module Dat zou daar voor zover ik dus nu weet zou het dus alleen daar in naar voren komen Oke e Ja en dan kan het hooguit in het begin van het 2 jaar zijn maar hou het er even op dat het in het eerste jaarkomt en toen was er nog een andere collega en die moet ik even opzoeken wat die had oke Want die had weer wat anders want we hadden altijd een blok kraam/kinder en daar zat volgens mij ook het een en ander in ja en die schrijft ook in de ouderkwalificaties 4.11 en 4.13 zat het vroegsignaleren op de kinderafdeling en die collega geeft nu nog les dan weer in het nieuwe systeem en wat ik er nu van begrijp komt ze er nu niet meer aan toe omdat er te weinig tijd is om dit aan de orde te stellen Ja en uh u noemde dat het wel naar voren komt, op welke manier komt het naar voren? Over 1.7 bedoel je? Ja Dat betekend dat er een aantal workshops zijn over zo’n onderwerp dus een docent die verteld wat, er wordt over agressie en dergelijken wordt ook wat geoefend uh afhankelijk van de uh naja dat zijn workshops met wat oefensituaties en daaruit wordt ook een toets aan het eind van de 10 weken valt die uh dan komt de theorie die aan bod is geweest nog weer aan bod Oke dus dan moet ik ook denken aan gespreksvaardigheden die worden aangeleerd Ja met name als we het hebben uh wij scharen ook bij het omgaan met agressie zit er bij ons in en
130
ehbo zit er ook in dus het is zeg maar een theorie wat in agis en de ggz uitgesplitst is en daar hangt dan ook weer de vaardigheden van agressie en ehbo valt er onder Ja oke en vind u op dit moment dat er voldoende aandacht wordt besteed aan de thema’s? kijk als ik moet zeggen dat er verder niets te zeggen is over of kindermishandeling aan bod komt binnen deze opleiding dan denk ik dan zou het eigenlijk te weinig zijn. Dat is dus niet expliciet genoeg. Ja Nu moet ik wel zeggen dat verpleegkunde als regel minder met kinderen meer te maken hebben dat was vroeger echt een uitstroom richting en dat is nu niet meer dus ja er zijn maar weinig verpleegkunde studenten die op de kraam/kinder afdeling werken dan wel met kinderen werken ja en wat zou voor u dan uh de manier zijn dat dat wel voldoen is? Ja ik zou haast denken bij algemene ontwikkeling ofzo he Ja Een beetje als maatschappelijk probleem dat je het gewoon weet dat het bestaat dat je je ogen daarvoor open moet houden en als je iets vermoed dat je weet waar je er mee naartoe kan Ja Of als het je zelf overkomt of een vriendin of iemand in de omgeving waar je je twijfels over hebt Oke nou ik kijk even mijn medestudent aan volgens mij heb ik al heel veel informatie gekregen Oke En dan wou ik in ieder geval nog vragen om uw emailadres en uw achternaam dat is namelijk voor het versturen van de uitnodigingen voor onze studiemiddag die wij organiseren. Oke nou mijn emailadres is
[email protected] en mijn achternaam is feijst. Oke nou dan wil u heel erg bedanken voor het interview en ontvangt u binnenkort een uitnodiging Oke daag Daag
131
Interview 4: Geinterviewde: Opleidingsinstelling:
Dineke Dertien Landstede Harderwijk, Sociaal Maatschappelijke Dienstverlening
Goedemorgen Landstede met Dineke Dertien Goedemorgen u spreekt met Marjolein Rutterkamp uh ik ben met u door verbonden omdat ik een vraag heb uh over de inhoud van jullie opleiding Ja Ben ik dan aan het goeie adres? Ja dat klopt Ok Als het voor SMD opleiding is. Ja ja die bedoel ik. Ja Ik heb namelijk een vraag over in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geïntegreerd binnen de opleiding sociaal maatschappelijke dienstverlening bij jullie. Nou het is in zoverre je kunt er in ieder geval stage lopen. Ja En uh er wordt er zijn dus thema’s uh waar ook dit aan de orde komt. Ok Huiselijk geweld en uh ja dat soort dingen komt echt aan de orde. En je zegt binnen de stages? Nou ja je zou kijk ik weet niet welke kant je op wilt?Wij hebben bijvoorbeeld opdrachten die ze binnen de opleiding moeten gaan doen en daar zit zeker huiselijk geweld enzo tussen Ok en dus Dus daar moet wel een opdracht over gemaakt worden. En qua lessen? Uh naja daarbij zitten dan lessen kijk wij werken met lwp’s he dat is competentie gericht onderwijs dus dat houdt in dat je dan lwp’s krijgt dus je krijgt opdrachten en aan die opdrachten zit gerelateerd uh doelgroepen en naja dat soort dingen dan krijg je inderdaad les over uh dat zijn een soort twix noemen wij dat dan Ok Maar dat is dan wat lesinhoud wat je dan krijgt gerelateerd aan die lwp’s en ja dat gaat ook over huiselijk geweld. Ja dus studenten krijgen daar wel degelijk informatie over Ja Doormiddel van die lwp’s en daaraan gekoppelde opdrachten Ja En kunt u iets vertellen over wat voor informatie de studenten dan krijgen? Uhm Welke dingen komen naar voren? Nou echt de dingen die waarom huiselijk geweld wat is het achterliggende probleem en dat soort dingen natuurlijk. En die probleemstelling die uh die moet helder zijn. Dus echt de basis? Ja Ok Naja en dan vervolgens natuurlijk als je dan met zo iemand in gesprek raakt van hoe je dat dan verder kan doen maar dat kunnen ze heel veel uitdiepen hoor hier. Ja Ja door de lwp’s moeten ze studenten dat wat daar moeten ze presentaties vaak van geven. Of een workshop Ok En dat moeten ze dus behoorlijk uitdiepen Ja dus dat is verplicht voor alle studenten? Ja Ok dus alle studenten uh als ze de opleiding hebben afgerond uh hebben die basis over huiselijk geweld? Ja Ok In het kader van wat waarvoor bel je? Is het uh dat je hier uh een opleiding wil gaan doen of
132
Nee ik uh wij doen een onderzoek Ok Haha Haha ja want ik denk al van die vraagstelling uh heb je nog meer vragen want dan uh denk ik van dan kan ik je misschien beter even terugbellen want ik zit midden in een intake gesprek. Ow goh dat is vervelend sorry. Ja nee want ik dacht dat je gewoon een student was die even iets moest weten he Nee naja ik zou wel graag wat meer informatie van u willen hebben dus als ik u kan terugbellen dan zou dat mooi zijn. Ja dat mag maar je mag ook een keer langskomen. Uh even kijken hoor dan Maar wanneer moet dat onderzoek af zijn? Ja volgende week Ow ja Dus dat wordt heel krap allemaal Ja dan heb ik bijna geen ruimte meer Nee Uh ik ben bezig met de afronding van het gesprek en met een kwartiertje zou je terug kunnen bellen. Met een kwartiertje dan doen we dat. Ja? Ok Prima ok Tot zo Ja hoor Daag Dag. Vervolg van het interview: Met Dieneke Dertien Goedemorgen met Marjolein Rutterkamp nog een keer Ja, ja haha Haha ik zou u terug bellen Ja klopt. Heeft u nu komt het nu uit? Ja komt nu uit ja zeker Ok nou fijn Ja Want u heeft mij nu kort wat verteld dan over uh de studie Ja over de inhoud van de opleiding ja Maar in de veronderstelling dat ik een student was die daar wilde uh Ja ik zat midden in een intake en dan is het even vervelend Ja Ja dus ik denk uh dat moest ik even afwikkelen Haha Ja en uh er zit hier iemand bij dat is gewoon even lastig Ja Maar uh nou vraag het maar wat u nog meer wilt weten. Naja waar wij eigenlijk het meest benieuwd naar zijn dus uh welke kennis de studenten die bij jullie de opleiding sociaal maatschappelijke dienstverlening volgen welke kennis zij mee krijgen over de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling. Ok, ja. Naja het is zo we het is natuurlijk niet alleen die opleiding want wij hebben de SD opleiding is heel breed dus ze krijgen echt met allerlei doelgroepen te maken ook met dak en thuislozen Ja Gedetineerden uh nou ja noem maar op woningstichting voor huurwoningen en ook die uh maar het is dus niet alleen huiselijk geweld maar we hebben namelijk wel LBP’s dus we werken met leer werken prestaties dat is dan in opdrachten Ja Waaraan dan uh waarin dan huiselijk geweld ook naar voren komt en we vaak ook heel diep erop doorgaan want het zijn natuurlijk wel studenten die wel allerlei dingen op internet op gaan zoeken en soms ook een presentatie moeten geven en nou ik kan dus vertellen dat die presentaties dus behoorlijk uh ja heftig zijn.
133
Ja Dat daar heel veel naar boven komt Ok En uhm nou goed dat wordt dan allemaal dat is natuurlijk ook met kindermishandeling Ja Dus ook dat thema komt ook door. En we hebben hier uh ik geef dan zelf ook doelgroepen bij SMD en dan komt dat ook inderdaad allemaal aan de orde. Ok en op welke manier? En het zit dan vooral de problematiek van zeg maar dan uh hoe kunnen mensen in staat zijn om zulke dingen te doen. Waar, wat ligt daar achter Ja Want daar ligt natuurlijk een hele berg achter\ Ja Nou en dat ga je dan bespreken met ze Ja en u zegt En daar heb je het over Ja en u zegt u geeft dan de les doelgroepen en daar komt het in naar voren Ja Op welke manier komt het daarin naar voren? Nou dan ga je dus het hele thema van huiselijk geweld dat ga je gewoon een les besteed je daaraan Ok En uh nou daar ga je dan helemaal op door van uh nou net als wat ik al zei van hoe hoe komt zo iets?En uh wat gebeurt er? Ja En uh waarom uh ja vaak ook mensen die kiezen dan een bepaalde partner waarom kiezen ze juist die partner en niet een ander en vaak gaan ze uit elkaar en dan vervolgens komt er weer zo’n zelfde soort partner Ja Nou dat soort dingen bespreek je dan ja daar geef je ze dan les in. Ok dus eigenlijk heel breed over huiselijk geweld Ja En wordt daar uh ook aandacht gegeven aan uh hoe signaleer je huiselijk geweld uh herken je het? Ja ook daarin wordt ook uh aandacht aan besteed uh nou zeker met kleine kinderen natuurlijk ook van uh hebben ze blauwe plekken of uh ja kijken ze niet uh fris uit hun ogen of uh kijken ze schuw Ja Naja dat zijn allemaal van die dingen die nou wat wat herkenbaar kan zijn. Ok Maar ik had uh toevallig heb ik nu uh een student ook op een speciale school zitten die daar stage loopt Ja En uh die er achter kwam dat inderdaad een kind te maken had met huiselijk geweld en dat had hij toch opgemerkt Ja Ja en dat is dan toch leuk om te horen Ja Ja het is niet leuk om te horen dat het gebeurd maar Nee maar het is wel goed Dat hij het toch opgemerkt had Ja want wij doen daar nu zeg maar onderzoek naar en uh Ja Nou wij hebben eigenlijk een soort van zelfde opleiding wij doen SPH Ok Ik dan en Martine mijn afstudeermaatje Ja En wij zijn er eigenlijk achtergekomen dat wij zelf heel weinig informatie erover hebben gehad Ok In de zin van dat wij in ons derde jaar stage die wij allebei in de kinder en jeugdpsychiatrie hebben gelopen uh heel veel dingen niet hebben gezien. Dus wat die jongen wel heeft gezien dat hebben wij dus gemist Ok ja
134
En uh Ok Daarom doen wij een onderzoek dit is een opdracht van onze school en in opdracht van Spectrum Ja Om te kijken van hoe dan verschillende MBO en HBO opleidingen in Gelderland daar dan wel aandacht aan besteden. Ja Dus ja dan komt het dus bij jullie wel naar voren Ja Niet echt in een standaard vak. Ik moet zeggen dat ik ook niet helemaal bekend ben met het competentie uh uh leren Onderwijs nee nee Dus dat is voor mij ook wel lastig om daar een voorstelling van te maken Ja Maar de studenten die die komen aan het eind van hun opleiding hebben ze wel de basis? Jazeker Ok Ja ja ze hebben zeker de basis. En dat moet ook wel bij deze opleiding he ze moeten natuurlijk wel een beetje door krijgen van wat zit wat zit er nou achter een mens he die die problemen heeft. Ja Hoe komt die aan die problemen? Ja Die komen niet zomaar en vaak ja zit daar heel veel achter en dat leer je ze ook bij te brengen he en dat probeer je dus dat probeer ik dus zelf ook altijd heel erg op in te steken van uh hoe komt dat nou? Hoe komt nou iemand zo ver? Ja En vaak heeft de dader dan ook wel zelf weer heel veel meegemaakt dat zie je dan ook vaak weer. Het is vaak ook uh in families dat elke keer dingen ook herhaald worden. Ja En dat ja dat vind ik zelf uh probeer ik dat op die manier dat wel te brengen Ja En ze kunnen toch wel een heleboel uh signalen he ze moeten gewoon opletten van hoe iemand kan reageren met kinderen ook hoe reageren die Ja Zij ze terughoudend of uh he of komen ze wel of uh zijn ze bang als ze nou noem maar op En dat gaat voornamelijk dan om kinderen Ja dat gaat om kinderen Ja Maargoed wij hebben het niet alleen over kinderen want ja dit is wel een hele brede opleiding Ja En dus je hebt gewoon heel veel doelgroepen Ja En ik nodig ook wel eens gastsprekers uit gewoon om eens even uh ja gewoon dat ze eens weten van wat is huiselijk geweld uh ook daar hebben we gastsprekers van die daar iets over komen vertellen. Ok en is dat bijvoorbeeld van het Steunpunt Huiselijk geweld?Of uh Ja ja en en ook van daklozen. Ik heb laatst iemand uit uh Amsterdam gehad nou die verteld dan een shoe dat allemaal gaat in Amsterdam Ok Ja nou en dan horen ze van alles. Ja En dat zijn wel leuke dingen en zo kan je het dus wel heel hele duidelijke vanuit de praktijk ook dingen aan hun leren. Ja en uh als u dan kijkt naar de informatie die studenten krijgen vind u dat dan voldoende? Ja ik vind het wel uh ik vind het wel dat ze behoorlijk op dat gebied informatie krijgen ja Ok, ok want wij uh ja waar we dit onderzoek eigenlijk voor doen is uh om uiteindelijk uh een factsheet te schrijven Ja En daarin zullen we ook een aantal scholen noemen zeg maar die uh het dus goed voor elkaar hebben he Ja
135
Om even uh het kort door de bocht te zeggen Ok En of ze de studenten dus uh voldoende informatie geven over huiselijk geweld en kindermishandeling Ja En uh naja ik ben wel uh positief over wat er bij jullie op school allemaal gedaan wordt dan Ja En u geeft zelf ook aan van nou ja uh ik vin dat voldoende dus uh nou wat ik mij afvraag is uh ik heb dit interview opgenomen in de zin van of we dit mogen gebruiken voor onze factsheet Uh ja dat mag van mij betreft mag dat wel maar dan wil ik dat dan wel graag zien van jullie Ja haha Haha Ja dat is prima Ja nee je mag het gebruiken. Wat ik jou verteld heb dat mag je rustig gebruiken. Ok Dat sta ik helemaal achter dus uh dat kan gewoon en helemaal omdat ik nu ook die doelgroep heb gegeven dus ik uh dus nou kan ik dat ook zo vertellen zo als ik dat geef en zoals dat gedaan wordt Ja Ja En uh daarnaast organiseren wij ook nog een studiemiddag Ja En uh die vind plaats op negentien mei bij ons op school op de CHE. Ja En uh ja dan nog een keer een vraag zou u het leuk vinden om daar ook iets te vertellen of uh uh want daar nodigen we wat mensen uit door heel Nederland van zowel HBO als MBO opleidingen Ja En scholen waarin niks van dit onderwerp naar voren komt maar ook scholen waar het wel wat beter is geregeld, maar zou u daar misschien een paar minuutjes kort iets kunnen vertellen dan. Uh ja dat zou ik op zich wel willen doen ik zit even in mijn agenda wat is de datum negentien mei zei je? Negentien mei ja Dan moet ik even kijken of dat In de middag In de middag, nou ik zet hem er in en dat waar is dat? Bij ons op school op de Christelijke Hogeschool Ede. In Ede is dat? Ja Ok ik schrijf het even op Dat is prima en u zult nog een uitnodiging ontvangen hoor. Ja nee dat is goed uh want ik zit even want wij gaan straks weer een nieuwe periode in de laatste periode he Ja En ik weet niet of ik uh want we zitten ook met examens hier he dus daar moet ik vaak bij zijn dan van SMD. Ow ja Dus ik moet even kijken of het mij zou lukken de negentiende. Ja Ik heb hem opgeschreven ik had een rooster uh degene die het rooster maakt die zal ik het wel even doorgeven Ja Maar das nou ja op zich zou ik het wel willen. Ok nou leuk! Ja Haha Ja leuk om te horen! Ja naja dat is alleen maar goed toch? Ja zeker Zo kun je mekaar helpen he Ja we kunnen alleen maar van mekaar leren hoor. Ja zo is dat. Uh dan zit ik even te kijken wat het handigst is
136
Wil je mijn mail adres even hebben? Ja dat vind ik sowieso fijn Dat is wel handig he dan kan ik jou ook weer terug mailen. Ja Uh dat is
[email protected] ja En dan uh naja ons uh degene die gaat over die studiemiddag is uh Thecla Brouwer. Dat is ook deels onze afstudeer begeleider die is vanuit Spectrum. Vind u het goed a;s ik haar uh uh telefoonnummer geef zodat zij eventueel wat dingetjes met u kan regelen voor de studiemiddag Ja dat is goed Ja? Ja naja mag ook mail adres doen en anders uh want wij zijn hier niet altijd te bereiken telefonisch omdat wij natuurlijk lesgeven. Ja Dus dan mag ze ook uh mailen dan kan ik uh later nog wel terugbellen maar uh mijn telefoonnummer is 088-8508160 Owja Of 58 een van die twee maar het is in ieder geval de teamkamer. Ok en op welk moment kan zij het beste bellen? Uh zoals nu het beste op de dinsdag Dinsdag De komende veertien dagen ben ik er niet geef dat maar door Ja is goed. Nou dan bel ik haar gelijk en dan kan ze dat even regelen want anders gaat er weer twee weken weer over heen Ja ik kan niet beloven dat ik kan komen maar ik sta er wel open voor Ja nou dat is mooi Ja Voor het stukje in de factsheet wat wij dan doen is kort iets vertellen van hoe het bij jullie gaat en dan daarna noemen wij u naam daaronder vind u het goed als wij daar u email onder zetten? Ja dat is alleen maar goed voor de school Ja het is ook een stukje promotie Ja hahah Nou dan bel ik Thecla en dan kan uh een belletje van haar verwachten Ja helemaal goed prima! Ok daag Daag hoor.
137
Interview 5: Geinterviewde: Onderwijsinstelling:
Alieda Kodde Landstede Harderwijk, Verpleegkunde
Landstede met Alida Oh goedemorgen met Marjolein Rutterkamp ik zou doorverbonden worden met Jan Vos Ja die is ziek Nou Die heeft zich vanmorgen ziekgemeld bij ons Helaas. uh mag ik u dan een vraag stellen? ja zeker Wij zijn op zoek naar iemand die ons informatie kan geven over in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geintegreerd binnen de opleiding verpleegkunde bij jullie Oke nou dat is een hele concrete vraag ikw erk zelf bij de opleiding verpleegkunde maar ik zit niet zoverre in het hele onderwijsprogramma dat ik alle ins en outs er van weet. Oke, kun je er misschien wel iets over vertellen? ja uh dat zijn sowieso een aantal les onderweroen die sowieso aan bod komen vooral in het tweede leerjaar en eventueel ook in de laatste twee jaren en dat is een beetje dat verplegers er mee te maken krijgen Oke Want de opleiding verpleegkunde die bestaat uit 4 jaar ja En de eerste twee jaren zijn echt basis jaren uhuhEn aan het einde van het tweede leerjaar kunnen studenten een keuze maken van waarin ga ik me specialiseren Oke dus dat kan zijn in de algemene gezondheidszorg of in de geestelijke gezondheidszorg en uh met name in die laatste twee leerjaren hebben ze er zelf heel veel inbreng in van waar zou ik nou les over willen hebben Oke En dat is dan afhankelijk van hun wens of daarin meer naar voren komt Ja En in het derde leerjaar kaarten wij het sowieso wel aan en geven we er ook wel les over maar we hebben er niet standaard per definititie een vaste module ofzo daarin Nee Maar meer dat ze denken dat is een goed onderwerp dat vlechten we er nog even in Oke dus het komt wel aan bod maar uh nog niet heel veel Nee klopt En uh de lessen waarin dar naar voren komt, welke lessen zijn dat? ja uh dat heeefft ook niet echt een vaste naam nee wij werken hier met uh modules en elke modle heeft een ander onderwerp Oke en per module worden er een aantal lessen gegeven dat zijn lessen over die psychiatrie achtergrond hebben maar ook lessen die een communicatie achtergrond hebben dus die een inhoudelijke achtergrond hebben qua ziektebeeld dus als je het hebt over uh voedingsproberen dus hoe ga je om met ondervoeding en hoe ga je nou om met mensen die angstig zijn en die daarom niet willen eten dus dan heb je een beetje alle vakken daarin vervlochten Oke en in het tweede leerjaar duren die modules 3 tot 4 weken Ja en afhankelijk van die module komt het onderwerp naar voren het is er dus niet al definiteif bij een vast onderwerp dat het naar voren komt maar we hebben wel een onderwerp dat gaat over jeugdigen en daar komt wel al een stukje mishandeling in naar voren maar dat is ook niet meer dan dat en de docent die dan die les krijgt die gaat dat ook helemaal zelf invullen. Er zijn niet speciaal richtlijnen voor van zo en zo moet je dat doen. Of het moet zo over huiselijk geweld gaan of het moet specifiek daarover gaan. Oke. En vind u het voldoende in hoeverre daar aandacht aan wordt gegeven Hmm daar heb ik eigenlijk nog niet zo over nagedacht maar als u het me zo vraagt dan dan uh merk ik wel dat het heel dat het wenselijk is dat als je het een keer aankaart en dat het nog een keer terug
138
komt zeg maar. Dus niet dat het een onderwerp is en van jongens dat hebben we dan ook weer gehad maar dat het wel een vervolg krijgt en uh als ik zelf zo een les geeft dat heb ik bijvoorbeeld afgelopen jaar gedaan bij een groep, dan komen er ook weer zoveel vragen uit. Uh waarom we er dus een vervolgles aan hebben gegeven. Oke dus daar wordt dan naderhand wel voor gekozen ja ja En in zo een les wat voor dingen komen dan naar voren, waar kan ik dan aan denken? Nou die les die ik toen zelf heb gegeven dat is ook een beetje een kenmerk van het onderwijs dat we niet precies weten hoe alle collega’s een les invullen en hoe ik hem toen zelf heb ingevuld is dat ik een stukje mishandeling heb genoemd van wat is dat en wat voor vormen zijn er en wat zijn de lichamelijke gevolgen, wat zijn de psychische gevolgen, hoe ontwikkeld het kind zich wat zijn de gevolgen voor de toekomst. Ja dus echt gericht op het kind Ja Oke ja En daarbij nemen we wel de factoren mee want wat maakt nou dat er mishandeling plaatsvind in zo een situatie en dan komen we wel vaak bij de ouders of bij de omgeving uit. En echt een stukje huiselijk geweld? nee dat uh heb ik toen zelf niet aan de orde laten komen dus dat deel valt meer onder de mishandeling en als je het hebt over lichamelijke mishandeling dan zou je- kom je wel richting huiselijk geweld maar huiselijk geweld zelf is niet echt een thema waar we per definitie les over geven Oke Nee. Nu is het misschien zo dat bij verpleegkundige dat ze misschien ook eerder in aanraking komen met kinderen en kindermishandeling in plaats van huiselijk geweld. ja ja oke En als je in de thuiszorg werkt mogelijk wel met gezinssituaties waarin het naar voren kan komen ja of ouderen mishandeling Ja ja precies ja Oke Machtsmisbruik machtsgebruik Ja Agressie, dat zijn wel onderwerpen die standaard naar voren komen hoor Oke Ja die worden wel goed belicht hoor in de opleiding, Nou dat is allemaal wel goed om te horen dat er aandacht aan wordt besteed Ja Ja Zou ik dan uw naam nog even mogen weten want die heb ik niet goed verstaan aan het begin ja hoor dat is Alieda Kodde Alieda Ja en dan kodde k-o-d-d-e Alieda met ie? Nee alleen met een i Oke dan wil ik u van harte bedanken voor de informatie die u mij heeft gegeven Ja hoor, en veel succes dan he der mee Ja En als we nog iets voor je kunnen doen dan hoor ik het wel Dan weet ik het nummer, bedankt in ieder geval Oke Oke bedankt daag Daag
139
Interview 6: Geinterviewde: Onderwijsinstelling:
Marieke van der Burgt Rijn Ijssel, Verpleegkunde
Rijn IJssel zorg met Marieke van der burgt. Goedemorgen u spreekt met Marjolein Rutterkamp Hallo Volgens mij belde ik het nummer van Mien Haaijer Ja Kan dat kloppen ja die die die uh ik zou zeggen die woont hier ook op deze kamer maar op het moment is ze der niet Oke, Mag ik u dan een vraag stellen? Zeker Wij doen een onderzoek naar, vanuit de christelijke hogeschool ede, naar in hoeverre de thema’s huiselijk geweld en kindermishandeling zijn geintegreerd binnen de zorgopleidingen in Gelderland Ja daar hebben jullie mij laatst over gebeld Oke En toen zou ik terug gebeld worden op een ochtend maar daar heb ik nog niets van gehoord Ja toen kregen we u niet te pakken Dat kan Dat was 22 Maart ja Maar misschien kan dat nu dan Ja Ja kan dat? Prima Ja uh ja eigenlijk waar wij het meest naar benieuwd zijn is dus in hoeverre de thema’s aan bod komen ja ik ga heel even de deur dicht doen want anders hoor je een hele hoop ruis Dat is goed Dus een ogenblik Ja hoor (...) Ja uh ik wil je daar wat over vertellen Ja Het kan zijn dat ik daarna nog even kijk of ik een collega kan doorschakelen die je daar nog meer van weet Oke Maar ik kan je er wel wat van vertellen Ja uh maar dan moet ik even onderscheid maken tussen uh uh het deelkwalificatie onderwijs ik weet niet of je daarmee bekend bent? Nee En het competentieopnderwijs. Nou deelkwalificatie onderwijs dat loopt daar is nu het laatste jaar van en daarin in dat hele onderwijs daar zat dat binnen een module over uh kinderverpleegkunde Ja en aan aan de hand van een een uh een een opdracht die studenten dan moeten uitwerken met een les verpleegkunde en een les somatiek of of medische kant en heel vaak zaten er ook vragen in zeg maar een beetje uh uh nou ja project achtig opdrachten zo van zoek nou eens uit hoe dit of dat ziekenhuis er mee om gaat zoek nou eens uit welke mogelijkheden der in de regio zijn voor opvang na huiselijk geweld Oke Dus ze hadden zeg maar wat technische informatie in in de lessen en der zaten een aantal opdrachten aan gekoppeld. Nu in het nieuwe, in het competentieonderwijs want jullie zitten al in het competentieonderwijs? Nee ook nog niet volgens mij Oke Uhm want hoeveelste jaar zitten jullie? Wij zitten in het vierde jaar van de opleiding Vierde jaar Ja nee dan zijn jullie denk ik nog nee dat weet ik trouwens ook niet maar dat doet er niet toe. He uh in
140
ieder geval zijn we in drie jaar bezig met wat het competentiegerichte leren heet en ja en daar zit het onderwerpje vrij klein in een cursus die alle studenten krijgen. Hmm Die cursus heet nu moeder en kind Oke En dat is een vrij klein uh ja uh vrij klein onderwerp met een casus en een aantal vragen Ja en die gaan zowel over het signaleren en het herkennen als verpleegkundige als he net als in het vorige onderwijs uh wat voor protocollen zijn er, wat voor uh opvangmogelijkheden, wat voor verwijsmogelijkheden, hoe is de sociale kaart in de regio Oke uh aandacht voorr de veranderende wetgeving ja want die is nu net aan het veranderen van uh ja Ja uh dus daar zit ook iets van in maar je moet dan niet denken aan een onderwerp van 20 uur hoor Nee 1 of 2 lessen en uh huiswerk of een toelichting of een opdracht van een paar uur dus dat is niet heel erg groot Oke verder is het wel zo dat het bijna altijd zo is dat in het laatste jaar stage de studenten die op de afdeling kinder verpleegkunde lopen of met ouderen werken want daar zie je ook relatief meer geweld huiselijk geweld dat daar heel vaak uh uh of een scriptie of een opdracht of een nou ja dat er dingen op toegespitst worden Oh ja dus dat geld dus niet voor alle studenten want de meesten lopen niet allemaal op kinderverpleegkunde dus dat is wat meer naar keuze wordt dat ingevuld Ja Dus zo is een beetje de stand van zaken ja, en die cursus van moeder en kind wat je net vertelde dat is een verplichte cursus voor alle studenten? Ja dat is verplicht en dat zit in het derde jaar. Het is verplicht voor alle studenten dus ze krijgen er allemaal wat van mee om het zo te zeggen Ja Ja en het is dan heel kort, 2 lessen noemde je ja en als je wil kan ik wel de opgave als je je mailadres geeft kan ik je wel de lesbeschrijving heel kort en de opdrachten die de studenten hebben wel even mailen zodat je ziet van oh wat doen ze daar dan in het kort. ja dat is wel heel fijn als dat zou kunnen ja dan moet je aan het eind maar even je mailadres geven dat is goed want uh waar wij voornamelijk benieuwd naar zijn is dus in hoeverre de studenten daar informatie over krijgen en dat is bij jullie dus doro die cursus en voor de studenten die dus met kinderen of ouderen hun eindstage lopen door middel van een scriptie of een andere opdracht ja nou die scriptie is meer van het ouderen onderwijs maar in het nieuwe competentieonderwijs daar uh ja daar zijn heel veel mogelijkheden om deel opdrachten uh toe te spitsen op een onderwerp dus dan hangt het er vanaf waar een student stage loopt Ja en hoe die zeg maar dingen als omgaan met agressie, nou ja daar past dit natuurlijk bij Ja hoe die dat dan invult zo een opdracht he dus dan hangt het er erg van af waar je stage loopt maar ook waar je interesses liggen want dan kan je het zeg maar die kant invullen Oke ja Want we zijn dus voornamelijk aan het kijken van hoe geven dan de hogescholen daar invulling aan Ja en ik vind het al positief dat jullie dus een aantal lessen uh verplicht aan de studenten geven over dit thema Ja en dan ook met oog op de wetvoering en alles wat er nu komt zeg maar Ja Ja Als je er zelf naar kijkt, vind je dat dit voldoende is?
141
uhm ja weet je dat is altijd zo een gewetensvraag ik vind het vanuit wij zijn net als jullie een basisopleiding en daar vind ik het voldoende maar iedereen kan roepen en dan heeft tie ook gelijk dat het niet genoeg is want je wil eigenlijk altijd meer Ja Maar dan kan ik dus nog 2000 andere onderwerpen roepen waarvan ik ook vind dat die eigenlijk meer weet je je wilt eigenlijk altijd meer he maar ik vind de basis zit er in uhm ja en dus hebben studenten kennis en hele beperkte vaardigheden maar gereedschap om er verder mee te kunnen dat denk ik wel Ja, en hoort u ook wel eens wat van de studenten terug? Uhm ja ook wel eens en kijk als ze er mee te maken hebben dan merken ze dat hun kennis en vaardigheden te kort schieten dat is zo. En dat is met heel veel dingen zo natuurlijk Ja Omdat je op een opleiding natuurlijk de basis leert want anders zouden we de opleidi8ng 10 jaar moeten maken en dat zouden de meesten ook niet zo leuk vinden denk ik nee maar als je er echt mee te maken hebt dan merk je eigenlijk ook eigenlijk heb ik meer nodig. Maar wij hopen dan eigenlijk dan de studenten dan of de afgestudeerden dan uh in het werk een vervolg krijgen of echt van eigen collega’s dingen bijleren of uh dat moet straks ook dan moet elke instelling die met kinderen werkt die moet een protocol hebben liggen. ja he, ja en de rest moet je dan toch in vervolgopleidingen of nascholingen of verdere scholingen ja dan moet je het verder ontwikkelen Ja Dat denk ik dat het zo zou moeten Dus eigenlijk in hoeverre er tijd voor gemaakt kan worden wordt die tijd vrijgemaakt voor dit onderwerp ja dat vind ik wel ja er is aandacht voor maar met die kanttekening van ja je wilt eigenlijk meer en dat wilt iedereen Ja daarom En misschien zou je zo nog kunnen zeggen wij hebben wel nog een aparte training omgaan met agressie Oke He en dat gaat natuurlijk niet speciaal over huiselijk geweld Nee Maar het gaat wel om het herkennen van mechanismen en het herkennen van hoe kan ik nou deescalerend optreden Ja en dat is natuurlijk niet precies hetzelfde als huiselijk geweld maar het heeft er wel een raakvlak mee dus ze leren ook in somige andere cursussen of trainingen leren ze wel elementen die hier wel mee te maken hebben Ja he en net als in de cursus geriatrie en in de cursus psychiatrie leren leer je natuurlijk ook mechanismen van hoe komt het nou dat handelen dan andere mensen meestal uit machteloosheid gaan meppen ja En hoe komt het nou dat anderen slachtoffer worden en dat als je een keer slachtoffer bent geworden dat je dan heel veel kans hebt dat je de volgende keer en of dat nou in een huwelijk of in een relatie is of in iets anders dat je dan nog vaker slachtoffer wordt ja Kijk over die mechanismen daar gaat wel ook in andere cursussen en trainingen Ja want wij doen dit onderzoek voor dus onze school dus de Christelijk Hogeschool Ede en dus voor een organisatie in Velp die heet Spectrum Ja En wij schrijven een factsheet uiteindelijk Ja en daarin zullen wij een paar hogescholen of ho- HBO en MBO opleidingen of scholen benoemen uh waar het eigenlijk goed voor elkaar zit dit thema uhuh en ik ben eigenlijk wel heel positief hoe het bij jullie in elkaar steekt Nou dat zou heel leuk zijn Dus ik vroeg me af of ik misschien, ik heb het gesprek opgenomen, ik vroeg me af of ik misschien deze informatie in een kort stukje in onze factsheet zou kunnen zetten
142
uh opzich mag dat ik wil alleen even tenminste ik moet zeggen: het mag niet uh tenzij ik hier met mijn collega intern even overleg want dat is de afspraak die wij hebben en dat is echt voor de zorgvuldigheid uhm dus he officieel moet ik dus even zeggen van het mag niet. Maar ik zal dus even overleggen en als je mij je mail geeft dan he dan kan ik dat stukje van de cursus zelf kan ik je mailen en ik kan dan ook uh eventueel mailen wie je daar- dat is wilma huiszoon die daar veel van weet he die uh ik kan zo wel even kijken of ze hier naast zit Oke die naam heb ik ook al een keer door gekregen. Ja maar die zit ook niet altijd aan haar Bureau hoor nee Dat is altijd met docenten Ja. En we zouden het eventueel ook zo kunnen doen dat ik vandaag dit interview uitwerk dus in de zinvan goh deze stukken zouden we willen gebruiken voor in onze factsheet Ja Dat is dat naar jou doorstuur Ja dat mag ook En dat je dan kan overleggen van goh missen we hier nog informatie Ja Is het compleet? Ja en klopt dit Je Het kan ook dat ik in mijn optimisme iets heb gezegd wat niet helemaal klopt Ja Dat weet je ook niet altijd maar dan zouden we dat eventueel ja dat kan ook dat is ook een goede vorm dus als ik die zekerheid heb dat je eerst dingen mailt voordat je ze plaats ja dat sowieso En dat wij eerst gereageerd mogen hebben dan is dat goed Ja oke uh zou ik dan uw emailadres mogen hebben Ja mijn emailadres heeft heel veel puntjes dus dat is wat lastig maar dat is M.V.D.Burgt Ja @ en dan rijnijssel met gewoon twee keer I en J en dan met puntjes .nl Oke dus
[email protected] ja en het is handig als je het gelijk mailt naar Wilma huiszoon en dat is
[email protected] Oke En dan kan ik je, of als je mij je mail stuurt dan stuur ik je vandaag nog dat stukje onderwijs naar jou toe maar als je zegt van dat maakt niet uit dat kan morgen ook dan- anders moet je mij even Nou dat is nu wel handig want misschien staan daar ook nog wat dingen in die ik er in kan verwerken Ja Dan zal ik mijn emailadres ook even doorgeven Ja doe maar Dat is marjolein met ei en dan rutterkamp @ hotmail.com Nou dan stuur ik je dat stukje op ik kan je alleen niet de hele training sturen maaar he in ieder geval dat stukje van de cursus moeder en kind Oke nou en dan zal ik mijn mail in de gaten houden Ja fijn bedankt voor het gesprek Jij ook bedankt Oke daag daag
143
Bijlage 5: Factsheet De factsheet die tot stand is gekomen door Spectrum, de Christelijke hogeschool Ede en ons onderzoek is toegevoegd als bijlage bij het origineel. Het is helaas niet mogelijk om bij elke kopie een factsheet bij te sluiten. Deze is echter wel digitaal te vinden op de website van Spectrum. U kunt natuurlijk ook mailen zodat wij u een exemplaar toe kunnen sturen.
144
Bijlage 6: Planning/Urenverantwoording Planning afstuderen. Onderwerp: Aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling Opdrachtgever: Andries scherpenzeel (CHE) & Thecla Brouwer (Spectrum Gelderland) Studenten: Martine Dijkstra & Marjolein Rutterkamp Wanneer
Wat
Tijd*
Klaar?
Afspraak met Andries & Thecla. Doornemen opdracht.
Geschatte tijd* 1 uur
15-11-2010
1 uur
x
11-11-2010
Doornemen opdracht & oriënteren op onderzoek.
2 uur
2 uur
x
11-11-2010
Opstellen vraagstelling + onderbouwing vraagstelling voor onderzoek minor.
1 uur
1 uur
X
Onderzoeksopzet maken + verantwoording schrijven
1 uur
1 uur
x
Opstellen interview vragen
1 uur
2 uur
X
Opstellen planning
1 uur
2 uur
x
22-11-2010
Bespreking met projectgroep minor aanpak huiselijk geweld. Onderzoek meldcode.
1 uur
1 uur
x
22-11-2010
Uitwerken interviewvragen, printen en nieten
1 uur
2 uur
x
23-11-2010
Afspraak met Andries. Af: Interview vragen & Planning tot en met juli.
1 uur
1 uur
x
23-11-2010
Verwerking peer-feedback van de onderzoeksopzet van Arend ten Brinke.
1 uur
1 uur
x
23-11-2010
Literatuurstudie Basisboek aanpak huiselijk geweld.
5 uur
5.5 uur
x
22-11-2010 t/m 26-11-2010 22-11-2010 t/m 26-11-2010 29-11-2010 t/m 03-12-2010 29-11-2010 t/m 03-12-2010 29-11-2010 t/m 03-12-2010
Overzicht maken van alle vierdejaars klassen en plannen wanneer we de interviews kunnen houden.
1 uur
1 uur
x
Overzicht maken van de jaarlaag coördinatoren
1 uur
2 uur
x
Verwerking van minimaal 9 van de 12 doelen van de minor aanpak huiselijk geweld voor ons onderzoek.
3 uur
2 uur
x
Schriftelijke Interviews houden onder vierdejaars studenten CHE.
3 uur
4 uur
x
Mondelinge Interviews houden onder opleidings coördinatoren CHE over integratie aanpak huiselijk geweld in curriculum.
3 uur
X
nee
29-11-2010 t/m 03-12-2010 29-11-2010 t/m 03-12-2010 29-11-2010 t/m
Bijeenkomst projectgroep
1 uur
1 uur
x
Theoretische verantwoording van ons onderzoek
3 uur
3 uur
x
Verantwoording onderzoeksopzet
1 uur
1 uur
x
18-11-2010
145
03-12-2010 29-11-2010 t/m 03-12-2010 06-12-2010 t/m 10-12-2010
Onderbouwing vraagstelling
1 uur
1.5 uur
x
Uitwerken Interviews vierdejaars studenten CHE.
6 uur
13 uur
x
Uitwerken Interviews opleidings coördinatoren CHE over integratie aanpak huiselijk geweld in curriculum.
4 uur
07-12-2010
Afspraak met Thecla op Spectrum. Rondleiding en uitleg.
3 uur
4 uur
x
07-12-2010
Zelfstandig werken op Spectrum. Uitwerken feedback plan van aanpak en vervolg acties bekijken en uitvoeren.
4 uur
4 uur
x
07-12-2010
DVD’s van Thecla bekeken: Vergeten kinderen deel 1 en deel 2. 2004 B.V. Uitgeverij SWP Amsterdam. Producent: Cl’e Jansen & Kindermishandeling, wat is het en hoe kun je het stoppen? Productie IDTV 2005 Amsterdam. Regie: Roel van Dalen.
2 uur
2.5 uur
x
13-12-2010 t/m 17-12-2010 13-12-2010 t/m 17-12-2010 13-12-2010 t/m 17-12-2010
Conclusie integratie meldcode aan de hand van de interviews.
3 uur
3 uur
x
Formuleren van aanbevelingen aan de hand van de conclusie.
3 uur
2 uur
x
Voorbereiden presentatie Minor aanpak huiselijk geweld. Powerpoint maken, informatie selecteren en Muzische middelen kiezen.
4 uur
5 uur
x
16-12-2010
Gesprek Andries
1 uur
1,5uur
x
13-12-2010 t/m 17-12-2010 13-12-2010 t/m 17-12-2010 13-12-2010 t/m 17-12-2010 13-12-2010 t/m 17-12-2010 20-12-2010 t/m 24-12-2010
Logboek afmaken
2 uur
2 uur
x
Laatste hand leggen aan onderzoeksresultaten (lay-out )
2 uur
2 uur
x
Folder maken
3 uur
3,5 uur
x
Alles samenvoegen
2 uur
2 uur
x
Informatie verzamelen over de basiscompetenties van beroepskrachten m.b.t hun rol in het signaleren en handelen bij vermoedens van kindermishandeling / huiselijk geweld ( competentieprofiel Nederlands Jeugdinstituut (NJI))
3 uur
4.5 uur
x
03-01-2011 t/m 09-01-2011 03-01-2011 t/m 09-01-2011
Laatste voorbereidingen presentatie en presentatie uitvoeren
2 uur
2,5 uur
x
Onderzoek naar de wet meldcode in samenhang met andere relevante ontwikkelingen zoals CJG, verwijsindex e.d
3 uur
3.5 uur
x
03-01-2011 t/m 09-01-2011
In Rotterdam, Eindhoven, Sittard, Zwolle en ’SHertogenbosch contactpersoon zoeken per hogeschool. + Overzicht maken.
1 uur
3 uur
x
146
03-01-2011 t/m 09-01-2011 03-01-2011 t/m 09-01-2011 18-01-2011
Brief opstellen in samenwerking met Thecla en Andries
1 uur
2.5 uur
x
Overzicht van de HBO en MBO scholen maken in Gelderland.
2 uur
5 uur
x
Afspraak Thecla op Spectrum: doornemen informatie tot nu toe en praktische punten voor de komende tijd. Duidelijke rolverdeling maken
5 uur
5 uur
x
17-01-2011 t/m 21-01-2011 17-01-2011 t/m 21-01-2011
Informatie brochures doornemen.
2 uur
2.5 uur
x
Literatuurstudie. Delfos, M.F. (2000). Luister je wel naar mij? Gespreksvoering met kinderen tussen vier en twaalf jaar. Amsterdam: Uitgeverij SWP
4 uur
5 uur
x
24-01-2011 t/m 28-01-2011
Laatste wijzigingen voor de brief vanuit Spectrum verwerkt. Brief verstuurd naar contactpersonen in Eindhoven, Sittard, ’S-Hertogenbosch, Zwolle en Rotterdam
2 uur
2 uur
x
24-01-2011 t/m 28/01-2011
Literatuurstudie. Kindermishandeling, signaleren en handelen. Wolzak. A. Basisinformatie voor mensen die werken met kinderen.
3 uur
4.5 uur
x
24-01-2011 t/m 28-01-2011 24-01-2011 t/m 28-01-2011 27-01-2011
Concept interview vragen opstellen
1 uur
1 uur
x
Overzicht maken van de contactpersonen van de HBO en MBO opleiding in Gelderland.
5 uur
5 uur
x
Planning bijwerken. Taken doornemen voor de komende tijd. Overleg samen.
1.5 uur
1.5 uur
x
31-01-2011 t/m 04-02-2011 08-02-2011
Digitale feedback van Eelco over de interview vragen verwerken
1 uur
2 uur
x
Overige hogescholen mailen in Nederland ( Zwolle, Leeuwarden etc ), bellen naar contactpersonen in Eindhoven, Sittard, ’S-Hertogenbosch, Zwolle en Rotterdam voor plannen afspraak.
5 uur
5 uur
x
15-02-2011
Afspraak Andries
1 uur
1 uur
x
16-02-2011
Interview Marja Steijns in ’S Hertogenbosch
5 uur
5 uur
x
16-02-2011
Uitwerken interview Marja Steijns ’S Hertogenbosch
5 uur
12 uur
x
16-02-2011
Telefonisch interview Jolanda Nolet (Eindhoven, Fontys )
1 uur
0.5 uur
x
16-02-2011
Uitwerken interview Jolanda Nolet (Eindhoven, Fontys )
4 uur
4 uur
x
16-02-2011
Interview Seaske Verbeek in Rotterdam
5 uur
5 uur
x
16-02-2011
Uitwerken interview Seaske Verbeek Rotterdam
5 uur
6 uur
x
01-03-2011
Interview met Marijke van Bommel ( HAN Nijmegen )
4 uur
5 uur
x
147
01-03-2011
5 uur
8 uur
x
02-03-2011
Interview uitwerken Marijke van Bommel ( HAN Nijmegen ) Telefonisch interview Ingrid van Mulkom
1 uur
0.5 uur
x
02-03-2011
Uitwerken Telefonisch interview Ingrid van Mulkom
4 uur
4 uur
x
07-03-2011
Overleg komende weken. Planning bijwerken.
2 uur
2 uur
x
08-03-2011
Interview met Moira ( Leeuwarden )
5 uur
6 uur
x
08-03-2011
Uitwerken interview met Moira ( Leeuwarden )
6 uur
10 uur
x
08-03-2011
Interview met Leanne van Eijk ( Fontys, Eindhoven )
6 uur
5 uur
x
08-03-2011
Interview Wendy Borninkhof in Zwolle
5 uur
5 uur
x
08-03-2011
Interview uitwerken Wendy Borninkhof Zwolle
5 uur
10 uur
x
10-03-2011
Meelopen Post HBO Huiselijk geweld + Filmen
4 uur
5 uur
x
10-03-2011
Afspraak Andries. Doornemen interviews tot nu toe etc
1 uur
1 uur
x
14-03-2011
Interview Marie Louise de Beer in Amersfoort
5 uur
5 uur
x
14-03-2011 t/m 18-03-2010 14-03-2011
Uitwerken interview met Marie Louise de Beer Amersfoort
5 uur
11 uur
x
Overleg Martine en Marjolein. Asfpraak morgen, interviews tot nu toe & planning
2 uur
2 uur
x
15-03-2011
Afspraak met Ellen op Spectrum: Doornemen Factsheet.
5 uur
5 uur
x
15-03-2011
Contactpersonen overzicht voor het versturen van de uitnodigingen opgesteld
1 uur
1 uur
x
15-03-2011
Mails versturen naar Good Practice scholen. Uitnodigen kraampjes & goedkeuring informatie verwerken in factsheet
0.5 uur
0.5 uur
x
15-03-2011
Schrijven aan de factsheet. Punt 4: Onderzoeksresultaten, inventarisatie onderzoek CHE
2 uur
3 uur
x
15-03-2011
Contactpersonen zoeken voor Telefonische interviews Gelderse HBO en MBO opleidingen.
2 uur
3 uur
x
15-03-2011 t/m 16-03-2011 16-03-2011
Schrijven aan de factsheet. Punt 5: Uitkomsten inventarisatie opname HG curriculum Gelderland
2 uur
2 uur
x
Bijeenkomst de Bosrand Ede. Vertrouwenspersonen
6 uur
6 uur
x
21-03-2011 t/m 25-03-2011 22-03-2011
Laatste interviews uitwerken. Afronding Landelijke interviews.
12 uur
12 uur
x
Afspraak met Ellen op Spectrum
1 uur
1 uur
x
22-03-2011
(Telefonisch) HBO en MBO opleidingen in Gelderland benaderen voor interviews. Op Spectrum
5 uur
5 uur
x
148
22-03-2011
Punt 4 en 5 aanpassen voor de factsheet
1 uur
1.5 uur
x
22-03-2011
Schrijven aan de factsheet. Punt 6: Good practice leeuwarden
3 uur
3.5 uur
x
22-03-2011
Schrijven aan de factsheet. Punt 6: Good practice Amersfoort
3 uur
3 uur
x
26-03-2011
Schrijven aan de factsheet. Punt 7: Aanbevelingen
5 uur
5 uur
x
28-03-2011
Overleg planning
1 uur
1.5 uur
x
28-03-2011
Good practise leeuwarden aanpassen
1 uur
1.5 uur
x
28-03-2011
Telefonische interviews op de CHE
5 uur
5 uur
x
28-03-2011
Opzet onderzoeksbank
3 uur
3.5 uur
x
29-03-2011
Telefonische interviews op de CHE
7 uur
7 uur
x
29-03-2011
Interviews labelen
12 uur
15 uur
x
30-03-2011
Telefonische interviews op de CHE
4 uur
5 uur
x
30-03-2011
3 schriftelijke interviews uitwerken ( Meike kuhl, Jeanine Strobbe, Charlotte van Besouw )
7 uur
6 uur
x
04-04-2011
E-learning module op de CHE.
4 uur
5 uur
x
04-04-2011
2 laatste schriftelijke interviews uitwerken
5 uur
4 uur
x
04-04-2011
Gesprek Andries
1 uur
1 uur
x
04-04-2011
Laatste telefonische interviews op de CHE
1 uur
1 uur
x
05-04-2011
Werken aan de factsheet ( Good Practices GLD )
3 uur
3 uur
x
05-04-2011
Bijwerken planning en overleg komende weken
1 uur
1 uur
x
05-04-2011
Uitwerken laatste interviews GLD
2 uur
2 uur
x
06-04-2011
Afspraak met Ellen op Spectrum
1 uur
3 uur
x
06-04-2011
Factsheet afronden
5 uur
5 uur
x
06-04-2011
Onderzoeksbank afronden
5 uur
5 uur
x
11-04-2011
Gesprek Andries
1 uur
1 uur
x
11-04-2011
Afronding onderzoeksverslag: conclusie
2 uur
3.5 uur
X
11-04-2011
Afronding onderzoeksverslag: discussie
2 uur
3 uur
X
11-04-2011
Afronding onderzoeksverslag: Voorwoord schrijven
1 uur
1 uur
X
18-04-2011
Afronding onderzoeksverslag: Colofon opstellen
1 uur
2 uur
X
18-04-2011
Afronding onderzoeksverslag: Doelstelling/Vraagstelling
3 uur
3 uur
X
149
18-04-2011
Afronding onderzoeksverslag:Operationaliseren onderwerp, opzet, uitvoering onderzoek
3 uur
4 uur
x
19-04-2011
Afronding onderzoeksverslag: samenvatting
3 uur
3 uur
x
19-04-2011
Afronding onderzoeksverslag: literatuurlijst
1 uur
2 uur
x
19-04-2011
Feedback Andries verwerken
1.5 uur
1.5 uur
x
20-04-2011
Spellingscontrole: alles doorlezen
4 uur
4 uur
x
27-04-2011
Document doornemen en aanpassen
6 uur
7 uur
x
1 uur 4 uur 4 uur 3 uur 1 uur 4 uur 5 uur 4 uur 2 uur 4 uur 4 uur 10 uur 2 uur 5 uur 4 uur 3 uur 1 uur 1 uur 1 uur
1 uur 4 uur 4 uur 2,5 uur 1 uur 4 uur 5.5 uur 4 uur 2 uur 4 uur 4.5 uur 6 uur 2 uur 4.5 uur 4 uur 3 uur 1 uur 1 uur 1 uur
x x x x x x x x x x x x x x x x
27-04-2011 Gesprek Andries 28-04-2011 Spelling controleren en aanpassingen 04-05-2011 Aanpassingen aanbrengen aan onderzoeksverslag 04-05-2011 Documenten toevoegen 16-05-2011 Gesprek Andries 16-05-2011 Aanpassingen aanbrengen aan onderzoeksverslag 17-05-2011 Aanpassingen aanbrengen aan onderzoeksverslag 18-05-2011 Aanpassingen aanbrengen aan onderzoeksverslag 17-05-2011 Studiemiddag: voorbereiding 18-05-2011 Studiemiddag: voorbereiding 19-05-2011 Studiemiddag: voorbereiding 19-05-2011 Studiemiddag: bijwonen 20-05-2011 Aanpassingen aanbrengen aan onderzoeksverslag 26-05-2011 Aanpassingen aanbrengen aan onderzoeksverslag 30-05-2011 Aanpassingen aanbrengen aan onderzoeksverslag 12-06-2011 Aanpassingen aanbrengen aan onderzoeksverslag 15-06-2011 HBO Kennisbank afronden 15-06-2011 Eindgesprek met Andries en Thecla 15-06-2011 Onderzoeksverslag printen, bundelen en inleveren * Uren zijn inclusief reistijd. 14 juni = inleveren 17 juni = cijfer 28 juni = Diplomering
150
