ØHZ NEDERIA Ni7
Aan de voorzitters van GGD-besturen en Veiligheidsregio’s
Datum:
3 oktober 2014
Kenmerk:
14-086.MdV
Betreft:
Internationale steun gevraagd bij ebola bestrijding
Geachte voorzitter,
Langs deze weg vraag ik aandacht voor de internationale oproep van de World Health Organisation (WHO) en Artsen zonder Grenzen (AzG) voor steun in de strijd tegen ebola. De ebola-uitbraak in Liberia, Sierra Leone en Guinee houdt aan. De epidemie breidt zich sneller uit dan de getroffen landen, de Verenigde Naties en de aanwezige hulporganisaties aankunnen. Meer dan een halfjaar na het begin van de epidemie neemt het aantal besmette en overleden mensen dramatisch toe. Het virus heeft inmiddels het leven gekost aan meer dan 3000 mensen. Meer dan 6500 mensen zijn met het virus besmet. Het zorgsysteem in de getroffen landen is zeer fragiel, behandelcentra kunnen de toestroom aan patiënten niet aan. De WHO heeft op indringende wijze duidelijk gemaakt dat de buitenlandse hulp aan landen waar ebola heerst, enorm moet worden opgeschaald en heeft daarvoor ook een beroep op Nederland gedaan.
Bijgaand vindt u die oproep van Artsen zonder Grenzen, die GGD GHOR Nederland en het kabinet van harte ondersteunen. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) benadrukt dat in haar brief die u eveneens als bijlage aantreft.
Vanuit Artsen Zonder Grenzen is het verzoek gekomen om binnen ons netwerk te onderzoeken of wij artsen en verpleegkundigen kennen, die deel willen nemen aan de hulpoperatie in de landen Sierra Leone en Liberia. Het gaat hierbij specifiek om het werken in
GGD GHOR Nederland
•
Zwarte Woud 2
•
3524 SJ Utrecht
•
[email protected]
NEDERL4 N17
ebola klinieken, voor een minimale periode van vijf weken, ofwel op korte termijn, dan wel in de komende maanden.
Gezondheid medewerkers voorop De gezondheid van medewerkers is de eerste prioriteit van Artsen zonder Grenzen. Voor vertrek zorgt Artsen zonder Grenzen voor uitgebreide informatie en training om mensen voor te bereiden op de werkzaamheden. Voor, tijdens en na de uitzending krijgen medewerkers medische en psychologische begeleiding. Voor personen die worden uitgezonden regelt Artsen zonder Grenzen een contract inclusief verzekering en onkostenvergoeding, maar met een beperkt salaris. Ik wil u vragen om geïnteresseerden betaald verlof te verlenen dan wel compensatie aan te bieden tot hun huidige salaris.
Wij begrijpen dat er aarzeling is onder artsen en verpleegkundigen, ook door het risico dat men daar loopt. Artsen zonder Grenzen heeft op dit punt echter een uitstekende reputatie als het gaat om aandacht aan de veiligheid van het personeel dat zij inzetten. Een belangrijk onderdeel hierbij is het stellen van strikte eisen aan het profiel van de uit te zenden medewerkers. Dit vindt u terug in de bijgesloten profielen. Er is met name behoefte aan personeel met: •
ervaring in het uitvoeren van de directe patiëntenzorg en werken onder strikte isolatie met gebruik van persoonlijk beschermingsmateriaal (Personal Protection Equipment, PPE).
•
vaardigheden om onder bovengenoemde omstandigheden verpleegtechnische handelingen te kunnen uitvoeren als inbrengen van intraveneuze (i.v.)-lijn en bloedafna me.
Oproep van de WHO Naast artsen en verpleegkundigen, die via Artsen zonder Grenzen uitgezonden kunnen worden, heeft de WHO ook behoefte aan epidemiologen, logistieke medewerkers en materieel. • •
Kunt u aan de vraag die de WHO heeft op het gebied van medewerkers en materieel voldoen? Dit geldt ook voor de vraag of er in uw regio materiele middelen vrijgemaakt kunnen worden zoals bijvoorbeeld geneeskundige combinaties.
GGD GHOR Nederland
•
Zwarte Woud 2
•
3524 S] Utrecht
•
[email protected]
000 0000
NEDERIA ND
De specificaties van materieel waaraan behoefte is, is te vinden op de website van UNOCHA: https ://docs. unocha .org/sites/dms/CAP/Ebola outbreak Sep 20 14.pdf Repatriëring belangrijk Het kabinet verzekert alles op alles te zullen zetten om mensen die zich hier vrijwillig voor inzetten, te repatriëren mocht dit nodig zijn. Daarbij kan gerekend worden op hulp van de Europese commissie en andere Europese landen en de VS. Tot slot Ik zou u willen verzoeken deze brief met bijlagen binnen de GGD- en Veiligheidsregio ‘s te verspreiden. Mocht er vanuit de GGD en GHOR-organisatie behoefte zijn aan informatiebijeenkomsten voor geïnteresseerden, dan faciliteert GGD GHOR Nederland dit samen met VWS, RIVM en Artsen Zonder Grenzen. Indien u naar aanleiding van deze brief reacties, vragen of opmerkingen heeft, kunt u uiteraard contact met ons opnemen. Hoogachtend,
A.G.M. van de Vondervoort Voorzitter
Bij lagen: 1. Brief Minister van VWS d.d. 3 oktober 2014 2. Oproep Artsen zonder Grenzen 3. Functieprofielen 4. Contactgegevens WHO en Artsen zonder Grenzen
GGD GHOR Nederland
•
Zwarte Woud 2
•
3524 S] Utrecht
•
[email protected]
000 01Z103
NEDERIJ4 Ni7
Bijlage 4 Contactgegevens Artsen Zonder Grenzen en WHO
Artsen Zonder Grenzen Voor vragen rondom het werken in een epidemie als deze kan contact worden opgenomen met Artsen Zonder Grenzen in Amsterdam; •
TeI.nr. 020 5208714 of met Floor de Roos, tel.nr: 06-27627334.
•
Zie ook de twee documenten met Frequently Asked Questions en de speciale pagina op website: www.artsenzondergrenzen.nl/ebola-epidemie
Geïnteresseerd? Stuur een e-mail in het Engels met motivatie, beschikbaarheid en curriculum vitae naar
[email protected]. Vermeld daarbij s.v.p. als onderwerp ‘ebola recruitment’. Na een eerste screening op basis van e-mail en curriculum vitae worden kandidaten uitgenodigd.
WHO The consolidated Ebola Virus Disease Outbreak Overview of Needs and Requirements is available on OCHA’s website on the following link: https ://docs. u nocha org/sites/dms/CAP/Ebola_outbreak_Sep_20 14. pdf .
Contactgegevens: Cintia Diaz-Herrera
,
Coordinator
External Relations and Resource Mobilization Emergency Risk Management & Humanitarian Response World Health Organization E-mail:
[email protected] T: +41 22 791 1629 Mob: +41 7946 71371 GPN: 11629
GGD GHOR Nederland
•
Zwarte Woud 2
•
3524 S] Utrecht
•
[email protected]
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
>
Retouradres Postbus 20350 2500 Ei Den Haag
Aan de voorzitters GGD besturen en Veiligheidsregio’s
Directie Publieke Gezondheid Crisisbeheersing en Infectieziekten Bezoekadres Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340 98 34 www.riiksoverheid nl
Datum Betreft
03 OKT. 2014 Ebola
Kenmerk 673208-127015-PG Uw brief Bijlage(n)
Geachte heer/mevrouw, De ebola-uitbraak in Liberia, Sierra Leone en Guinee houdt aan. De epidemie breidt zich sneller uit dan de getroffen landen, de Verenigde Naties en de aanwezige hulporganisaties aankunnen. Meer dan een halfjaar na het begin van de epidemie neemt het aantal besmette en overleden mensen dramatisch toe. Het zorgsysteem in de getroffen landen is zeer fragiel, behandelcentra kunnen de toestroom aan patiënten niet aan en dit heeft tot gevolg dat besmettelijke patiënten in de algemene populatie blijven.
Correspondentie uitsluitend richten aan het retouradres met vermelding van de datum en het kenmerk van deze brief.
Het kabinet heeft 18 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de bestrijding van de Ebola-epidemie. Deze bijdrage gaat naar de Verenigde Naties, het Rode Kruis en Artsen zonder Grenzen. Maar er is meer nodig. Zoals de voorzitter van GGD GHOR Nederland in haar brief aan u schrijft is voor de komende maanden onder meer behoefte aan personeel voor behandelcentra. Daarvoor doen zij en ik een beroep op u. De oproep van Artsen zonder Grenzen wordt door het kabinet van harte ondersteund. Met de voorzitter van uw vereniging wil ik u verzoeken deze oproep en de daarbij behorende functieprofielen onder uw personeel te verspreiden. Een punt van zorg dat mogelijk bij uw personeelsleden leeft, is de vraag of repatriëring geregeld is, wanneer er een mogelijke besmetting heeft plaatsgevonden. Ik wil u namens het kabinet verzekeren dat, mocht het scenario ontstaan waarbij er commercieel, door de verzekeraar, geen geschikte repatriëringmogelijkheid te vinden is, we alles op alles zetten om de Nederlandse hulpverleners veilig terug te krijgen. Daarbij kunnen we niet alleen rekenen op hulp van de Europese Commissie en onze collega’s uit andere Europese landen maar werken we ook samen met de VS. Ik heb daarom ook aan de WHO laten weten dat Nederland bereid is hulpverleners (ook niet-Nederlanders) die besmet raken, in Nederland op te vangen en te behandelen. Voor dit internationale aanbod is het Calamiteiten Hospitaal in gereedheid gebracht. Het kabinet bekijkt ook andere mogelijkheden om bij te dragen.
Pagina 1 van 2
Ik ben u bij voorbaat erkentelijk voor de medewerking die u kunt en wilt verlenen aan het leveren van een Nederlandse bijdrage aan de internationale inspanningen om deze epidemie te beteugelen en aan het leveren van medische zorg zowel in ons land als in West Afrika. Mede namens de Minister van Defensie en de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
Directie Publieke Gezondheid Crisisbeheersing en Infectieziekten
Kenmerk 673208-127015-PG
Hoogachtend, de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
Pagina 2 van 2
pagina 1 van 1
Van: Colinda Mans namens Wim Kleinhuis Verzonden: woensdag 15 oktober 2014 16:25 Onderwerp: Onderzoek Nationale Ombudsman naar klachtbehandeling GGD Fryslân Bijlagen: Def Rapportage NO 20140923.pdf Geachte leden van de Agendacommissie Gezondheid, Eind september 2014 heeft de Nationale Ombudsman geoordeeld over een zaak waarbij GGD Fryslân Jeugdgezondheidszorg betrokken is. Het gaat hierbij over een klacht uit december 2013 over de handelswijze van een JGZ-arts. De klacht had betrekking op het delen van informatie uit een kinddossier. Op het verzoek van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) deelde een jeugdarts deze informatie. De klagers waren van mening dat de jeugdarts geen correcte afweging had gemaakt bij het delen van de informatie en zo niet relevante informatie had gedeeld met het AMK. Met name informatie over de achternaamswijziging van het kind was naar mening van de klagers niet relevant voor het onderzoek. Na ontvangst van de klacht is getracht de klacht te bespreken met de klagers, de regiomanager en de jeugdarts in een gesprek. De klagers hebben hier niet mee ingestemd. De klacht is door hun voorgelegd aan de klachtencommissie van Veiligheidsregio Fryslân. De klachtencommissie heeft in februari 2014 de klacht behandeld door middel van een hoorzitting. Op basis van documenten en wat zij tijdens de hoorzitting hebben gehoord, is een oordeel en advies geformuleerd. De conclusie is dat er bij de bepaling van de gegevens door de jeugdarts geen afstemming is gezocht met een aandachtsfunctionaris Kindermishandeling terwijl dit wel zo is vastgelegd in de Meldcode Kindermishandeling van GGD Fryslân. De VRF deelt deze conclusie en betreurt het ook dat afstemming niet heeft plaatsgevonden. Er is toen direct ingezet op de borging van het protocol voor het delen van informatie met het AMK bij artsen en verpleegkundigen. Dit zorgt ervoor dat bij alle onderzoeksvragen van het AMK afstemming met een aandachtsfunctionaris Kindermishandeling plaatsvindt en niet alleen bij complexe gevallen. De klagers zijn hiervan schriftelijk op de hoogte gebracht. Omdat de klagers zich daarna niet volledig door mij als directeur GGD gehoord voelden, hebben zij zich gericht tot de Nationale Ombudsman. De Nationale Ombudsman heeft vervolgens onderzoek gedaan naar de wijze waarop ik, als directeur GGD, en de klagers contact hadden nadat de klachtencommissie haar oordeel en advies had gegeven.De Ombudsman oordeelt daarover dat dit niet goed is gegaan. De betreffende rapportage is opgenomen als bijlage bij deze email. De directie heeft kennisgenomen van de rapportage en heeft inmiddels actie ondernomen voor uitvoering van de aanbeveling welke gericht is op het laten verwijderen van de geleverde gegevens aan het AMK uit het onderzoeksdossier. Omdat de klagers na de uitspraak van de Nationale Ombudsman nog niet tevreden zijn, worden we geadviseerd door een jurist. De klagers hebben een gesprek geweigerd. Ik hoop u hiermee vooreerst voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groeten, Wim Kleinhuis Algemeen directeur Veiligheidsregio Fryslân Harlingertrekweg 58 Postbus 612 8901 BK LEEUWARDEN 088 22 99 990
[email protected]
Binnen Veiligheidsregio Fryslân werken Brandweer Fryslân en GGD Fryslân aan de brandweerzorg, publieke gezondheidszorg, rampenbestrijding en crisisbeheersing.
file:///G:/Bestuur/AgC%20Gezondheid/2014/2014-11-05/3_bijlage%202%20Mail%2... 31-10-2014
VOORTGANGSBERICHT FRIES PROGRAMMA JEUGD, ALCOHOL EN DRUGS November 2014
Inleiding In november 2013 heeft de Bestuurscommissie Gezondheid het Fries programma Jeugd, Alcohol en Drugs vastgesteld. Doel van het programma: tegengaan van alcohol- en drugsgebruik door jongeren en verantwoord alcoholgebruik onder jongeren boven de achttien te bevorderen. Het programma richt zich primair op de omgeving van jongeren en kent verschillende activiteiten binnen de drie belangrijke pijlers van effectief beleid op het gebied van alcohol- en drugsproblematiek: -
beleid (grenzen stellen), handhaving (grenzen bewaken) en bewustwording (grenzen overdragen).
Met dit voortgangsbericht geeft het Platform de Bestuurscommissie inzicht in de voortgang van het programma. Hiermee kan zij de resultaten en geplande (vervolg)activiteiten monitoren.
Stand van zaken 'IK DACHT HET NIET!' - een vernieuwende preventieaanpak -
Betrokkenheid van ouders Aansluiten bij de leefwereld en ontwikkeling van pubers: groepsdruk en grenzen Doen en ervaren in plaats van kennis overdragen
Deze elementen zijn effectief bewezen in de aanpak van alcohol- en drugsgebruik onder jongeren. Ze vormden de basis voor de preventieaanpak die het afgelopen jaar binnen het Platform Nuchtere Fries is ontwikkeld door Verslavingszorg Noord Nederland en Theater Smoar. Jongeren, ouders, scholen en gemeenten zijn er enthousiast over, zo blijkt uit de reacties en de opkomst van ouders op ouderavonden, die verdubbelt of verdriedubbelt. De nieuwsbriefspecial die over “Ik dacht het niet!” is te lezen via de volgende link: http://eepurl.com/Ui4BD. Inzet van “Ik dacht het niet” op Friese scholen in 2014: -
Piter Jelles Montessori en Ynsicht, Leeuwarden Dockinga college, Ferwert Nijdjip, Grou De Foorakker , St. Annaparochie Singelland de Venen, Drachten De Krijtenburg (VMBO) en De Zeester (basisschool), Vlieland
1
-
Liudger Splitting, Drachten Bogerman, Koudum De Finne, Aldeboarn OSG Singeland Bogerman, Wommels/Sneek Nordwin, Sneek Piter Jelles, Kollum Burgemeester Harmsmaschool, Gorredijk Sevenwolden (Kingcollege en Vakcollege), Heerenveen
Het Platform onderzoekt mogelijkheden om de werking van de interventie of elementen eruit wetenschappelijk te laten onderzoeken.
Werkgroep nalevingonderzoek gestart Platform Nuchtere Fries voert in deze programmaperiode twee keer een provinciaal nalevingonderzoek uit en komt met een aanbeveling over de borging van de organisatie hiervan in de toekomst. Bij een nalevingonderzoek wordt een bedrijf of instelling dat alcohol verkoopt, bezocht door een 17-jarige die zich voordoet als klant, zonder dat het personeel op de hoogte is van het onderzoek. De onderzoeksvraag is de mate waarin verstrekkers van alcohol zich houden aan de leeftijdsgrens voor de verkoop van alcohol. Het levert informatie op lokaal niveau op om het toezicht binnen de Drank- en Horecawet efficiënt in te zetten (hotspots) en geeft extra input voor alcoholmatigingsbeleid. Hiervoor is in het Fries programma Jeugd Alcohol en Drugs 2014-2017 twee keer €60.000 begroot. De werkgroep met vertegenwoordigers van negen Friese gemeenten (Smallingerland, Weststellingwerf, Heerenveen, Leeuwarden, de Friese Waddeneilanden en Dantumadiel) die invulling gaat geven aan het Friese nalevingonderzoek en de organisatie van de aanbesteding, is opgestart.
Themabijeenkomst over hokken- en ketenbeleid: 4 december Platform Nuchtere Fries organiseert bijeenkomsten over actuele thema's voor Friese beleidsmedewerkers en andere professionals die zich bezighouden met alcohol, drugs en jeugd. Gemeentebeleid over hokken en keten staat op dit moment, zowel in Fryslân als in de rest van het land, volop in de belangstelling. Het platform organiseert daarom op donderdag 4 december 2014 een bijeenkomst over dit thema. Drie gemeenten lichten hun ervaringen en dilemma’s toe en het programma sluit af me een debat over het effect van ketenbeleid op de gezondheid van jongeren.
Inventarisatie genotmiddelenbeleid scholen Om Friese scholen van passende informatie en advies te voorzien over de mogelijkheden die zij hebben, inventariseert het Platform Nuchtere Fries de stand van zaken met betrekking tot hun genotmiddelenbeleid. Het gaat daarbij om genotmiddelen als thema in het curriculum, regels over gebruik en bezit ervan op school of tijdens activiteiten van school en andere preventieve activiteiten. De resultaten worden eind dit jaar verwacht.
2
Invulling contactmoment jeugdgezondheidszorg met adolescenten 14+ In het kader van het begrotingsakkoord 2013 investeert het Ministerie van VWS extra in het bevorderen van een gezonde leefstijl van de jeugd. Dit is onder andere een extra contactmoment van de jeugdgezondheidszorg met adolescenten 14-Plus. Doel ervan is het bevorderen van gezondheid en gezond gedrag van jongeren. Hierdoor wordt hun participatie vergroot en kunnen ze beter deelnemen aan de maatschappij. Het Platform Nuchtere Fries denkt vanuit haar expertise en ervaring mee over de invulling van dit contactmoment. Een van de onderdelen hiervan is de op 1 oktober gelanceerde jongerenwebsite JouwGGD.nl.
Intergemeentelijke samenwerking toezicht Drank- en Horecawet Op verzoek zeven Friese gemeenten (Súdwest-Fryslân, Littenseradiel, De Friese Meren, Leeuwarden, Franekeradeel, Heerenveen en Smallingerland) die willen nagaan op welke wijze duurzame samenwerking kan plaatsvinden op het terrein van leeftijdscontroles DHW, heeft het platform de behoefte aan intergemeentelijke samenwerking onder de Friese gemeenten geïnventariseerd. Uit deze inventarisatie (als bijlage bijgevoegd) is naar voren gekomen dat 18 Friese gemeenten een duidelijke meerwaarde zien en interesse hebben in een bepaalde vorm van provinciale samenwerking als het gaat om leeftijdscontroles DHW en de professionalisering van de toezichtfunctie. Naar aanleiding hiervan is besloten het intergemeentelijke overleg tussen de zeven gemeenten en Platform Nuchtere Fries voort te zetten, de gemeentelijke besturen hierbij te betrekken en nader te bepalen op welke wijze de intergemeentelijke samenwerking leeftijdscontroles DHW binnen Fryslân het beste vorm kan worden gegeven.
Alcoholbeleid op feesten en evenementen Op evenementen komen jongeren in aanraking met alcohol. Om evenementorganisatoren te ondersteunen bij het opstellen en werken met verantwoord effectief alcoholbeleid, geeft het Platform Nuchtere Fries in samenwerking met enkele evenementorganisatoren een handreiking uit. Het is een lijst van mogelijke maatregelen die een evenementorganisator kan treffen voor, tijdens en na afloop van het evenement. De maatregelen kunnen in overleg met de gemeente als vergunningverlener worden ingezet, rekening houdend met de lokale situatie en het type evenement. Platform Nuchtere Fries stimuleert actief alcoholbeleid op feesten en evenementen. In 2014 stelt zij kosteloos polsbandjes ("zonder polsbandje geen alcohol"), ID-readers (kleine mobiele apparaten waarmee snel leeftijd vast te stellen is aan de hand van een identiteitsbewijs), blaastesten (om bijvoorbeeld te controleren op "indrinken") en/of campagnemateriaal ter beschikking. Hiermee kunnen organisatoren experimenteren met de controle op leeftijd. Geleverde en geplande ondersteuning in 2014: -
Club Red, Leeuwarden WTC colourparty, Leeuwarden WTC Poiesz klantenfeesten Koningsdag Beetsterzwaag Heechspanning Harlinger Visserijdagen Skoattermerke
3
-
Middelseehayride, Stiens Nix-party Blokhuispoort, Leeuwarden Evenementen, Achtkarspelen Tall ships races, Harlingen PC, Franeker Feestweek Lemmer Sneekweek Freulepartij Wommels DODO festival, Beetsterzwaag Simmerjûn, Burgum Visserijdagen, Harlingen Dorpsfeest Terwisel Schuurfeest Siegerswoude Kerkgemeenschap Twijzelerheide Flayelfeesten Nieuwehorn Kroegentocht Heerenveen
Peiling koop- en drinkgedrag Friese 16- en 17-jarigen na invoering nieuwe Drank- en Horecawet Veranderen Friese jongeren hun gedrag met de nieuwe regels? Kopen jongeren van 16 en 17 jaar in Fryslân zelf alcoholhoudende dranken, en zo ja waar? Is dit in 2014 veranderd? Waar brengen jongeren hun vrije tijd door en is dat ook veranderd? En hoe zit het met hun vakantiebestemmingen? Is de verkrijgbaarheid van alcohol daarbij van belang? Dit zijn enkele vragen uit de peiling die studenten van de NHL Hogeschool in opdracht van Platform Nuchtere Fries hebben gedaan onder 536 jongeren. De resultaten zijn eind augustus verzonden aan alle Friese gemeenten en eveneens als bijlage bijgevoegd.
Workshops voor en door (v)mbo leerlingen Studenten hebben onder begeleiding van het Platform Nuchtere Fries een workshop ontwikkeld die voor en door (v)mbo-leerlingen gegeven kan worden: Lang Leve de Vrijheid. Doel van de workshop: jongeren - met elkaar in interactie door middel van spel, gesprek, discussie, rollenspel - meer inzicht geven in groepsdruk, wat dit met jezelf en met andere jongeren doet en het eigen middelengebruik. Via het ‘leerbedrijf’ Present Promotions wordt deze workshop dit jaar ongeveer dertig keer uitgevoerd op diverse mbo en vmbo scholen in Friesland.
Doorlopende en meer algemene activiteiten: -
advisering en ondersteuning gemeenten monitoren cijfers en trends genotmiddelen ondersteuning Nix18-campagne
Communicatie Gemeenten, partners en andere betrokkenen worden op de hoogte gehouden van ontwikkelingen binnen en buiten het Platform via een digitale nieuwsbrief. Aanmelden voor de nieuwsbrief en meer informatie over het Platform Nuchtere Fries: http://platform.nuchterefries.nl/
4
Inventarisatie intergemeentelijke samenwerking in Fryslân op het terrein van toezicht Drank- en Horecawet Augustus 2014
Inleiding Op verzoek van de gemeenten Súdwest-Fryslân, De Friese Meren, Leeuwarden, Franekeradeel, Heerenveen en Smallingerland heeft het Platform Nuchtere Fries geïnventariseerd in hoeverre de Friese gemeenten behoefte en/of plannen hebben met betrekking tot duurzame onderlinge samenwerking op het terrein van toezicht op de drank- en Horecawet (DHW). De inventarisatie willen de gemeenten gebruiken om te bepalen of en hoe zij vervolgstappen ondernemen om op termijn te komen tot een samenwerking. Een uitwerking van deze telefonische inventarisatieronde vind je in dit document, beginnend met een samenvatting van de resultaten. Dit document is in september 2014 besproken in een ambtelijke bijeenkomst van “initiatiefgemeenten” en in het Platform Nuchtere Fries. In de telefonische inventarisatieronde vormden de volgende vragen de leidraad: op welke wijze zal de gemeente op hoofdlijnen omgaan met preventie en repressie met betrekking tot alcoholgebruik onder jongeren? Is de DHW-verordening en/of het preventie- en handhavingsplan vastgesteld en wat zijn de hoofdzaken? Wat wordt al gedaan of gaat in de nabije toekomst opgepakt worden (repressief en preventief)? Hoeveel geld is er structureel beschikbaar voor beleidsontwikkeling en uitvoering en hoe is dit budget gelabeld? Wordt er al samengewerkt / samenwerking gezocht / gedacht over samenwerken met andere gemeenten? Zo ja, vanuit welke overwegingen? Indien de gemeente interesse heeft in samenwerking op bijvoorbeeld provinciale schaal, wat zou dan mogelijke passende samenwerkingsscenario’s kunnen zijn?
Samenvatting resultaten De resultaten van de inventarisatie zijn gebaseerd op (voorlopige) ambtelijke standpunten en plannen. Veel gemeenten zitten op het moment van de inventarisatie in het traject van besluitvorming over preventie- en handhavingsplan, strategie en inrichting van toezicht en handhaving. Achttien gemeenten zien een duidelijke meerwaarde van / hebben interesse in een vorm van provinciale samenwerking als het gaat om het DHW-toezicht. Voor de meeste gemeenten gaat het daarbij om leeftijdsgrenzencontroles en professionalisering van de toezichtfunctie. Drie gemeenten staan wel voor open voor een eventuele samenwerking op termijn. Een gemeente geeft duidelijk aan geen interesse te hebben in een vorm van verdere samenwerking en met twee gemeenten is nog niet gesproken. Overwegingen die het meest genoemd worden om samenwerking te zoeken met andere gemeenten: Herkenbaarheid van boa’s (“ze zien je nu letterlijk aankomen” en “vreemde ogen dwingen”) - Deze toezichttaak vraagt heel andere expertise dan huidige toezichttaken (delen van expertise etc.) - Creëren van een (efficiënte) flexibele schil (werk buiten kantooruren, drukte, ziekte, evenementen en lastige locaties waarbij bijvoorbeeld het werken in koppels noodzakelijk is) - Problematiek (jeugd en alcohol) heeft een bovengemeentelijk karakter en een gezamenlijke boodschap en werkwijze vergroot het effect. Onderlinge verschillen zijn er met betrekking tot: prioriteitstelling van het thema, sanctiestrategieën (onder andere het wel/niet werken met een “bhwb-convenant”) en bepalingen uit de paracommerciële verordening. De volgende samenwerkingsscenario’s worden genoemd: - Roulering- / uitruilsysteem / pool (onderling) - Provinciaal inzetbare toezichtcapaciteit vanuit een gemeente aantrekken, opleiden en doorontwikkelen
1
Er zijn en/of ontstaan ongeveer acht clusters van gemeenten die samenwerking met elkaar zoeken als het gaat om hun verantwoordelijkheden op basis van de Drank- en Horecawet. Per cluster zijn de reacties van de Friese gemeenten weergegeven.
Vlieland, Ameland, Schiermonnikoog en Terschelling De Friese Waddeneilanden werken samen, zowel op het gebied van preventie als ook op het terrein van toezicht/handhaving. Dit ligt voor de hand gezien de bestaande samenwerkingsverbanden tussen de eilanden. De Waddeneilanden hebben op het gebied van horeca wel te maken met eigen specifieke problematiek. De basis van het preventie- en handhavingsplan wordt voor de Waddeneilanden gezamenlijk opgesteld en per eiland zelf ingevuld. Streven is om halverwege dit jaar het plan te kunnen presenteren. Geen van de eilanden heeft eigen boa’s of gespecialiseerde DHW-toezichthouders. Handhaving is in 2013 door het jongerenteam van de VWA uitgevoerd in samenwerking met de politie, nadat eerst onder andere is bekeken of Leeuwarden hierin iets kon betekenen. BHBW is voor dit jaar ingehuurd om de handhaving (met name op terrein van de leeftijdscontroles) uit te voeren. Er wordt gewerkt met samenwerkingsconvenanten tussen de BHBW en de ondernemers op de eilanden. Voor wat betreft de horecabedrijven zal de aandacht zich daar vooral richten op de hotspots (bedrijven waar veelvuldig jongeren onder de 18 aanwezig zijn). Daarnaast worden alle andere bedrijven bezocht waar alcohol verkocht wordt zoals supermarkten, cafetaria’s etc. Tenslotte staan een aantal controles gepland tijdens evenementen. Overige bedrijven vallen niet onder de methodiek van BHBW maar kunnen wel gecontroleerd worden (“reguliere controles” door ingehuurde BOA’s). In de convenanten wordt afgesproken dat bij overtredingen geen dwangsom/bestuurlijke boete wordt opgelegd, maar het ingelegde geld door de verstrekker niet aan hem wordt terugbetaald door de gemeente. In de loop van het jaar zal deze aanpak geëvalueerd worden. De gemeenten geloven dat de effectiviteit dat de controles op de leeftijdgrenzen het grootst is wanneer deze uitgevoerd worden door onherkenbare jeugdig ogende BOA’s. Vlieland Peter Jan Tijdeman, senior beleidsmedewerker Gemeente Vlieland zal de samenwerking met de andere eilanden dit jaar bekijken en bepalen hoe een en ander in 2015 opgepakt gaat worden. Alle opties zullen daarbij de revue passeren. Samenwerking in Friesland wordt daarbij niet uitgesloten, maar dit is nog niet besproken. Belangrijkste overweging hiervoor is: herkenbaarheid van BOA’s (gezien de geïsoleerdheid van een eiland). Voor het jaar 2014 is een budget beschikbaar van € 10.000 voor de handhaving DHW. Hoofdzaken uit huidig beleid / de paracommerciële verordening: http://www.vlieland.nl/bestuur-en-organisatie/regelgeving_3487/item/drank-en-horecaverordening-vlieland2013_485.html Ameland Carina Smid, juridisch medewerker Gemeente Ameland is zeker geïnteresseerd in intergemeentelijke samenwerking in Friesland. Belangrijkste overweging hiervoor is: herkenbaarheid van BOA’s (gezien de geïsoleerdheid van een eiland). Tegelijk hangt het er ook vanaf wat je elkaar kunt bieden (gemeente Ameland heeft geen eigen BOA’s) en of beleid/strategie in de uitvoering met elkaar te rijmen is. Gemeente Ameland vindt een focus op controle van leeftijdsgrenzen van belang en wil dit ook stringenter gaan handhaven. Hoofdzaken uit huidig beleid / de paracommerciële verordening: - Schenktijd pc 1 uur voor tot 2 uur na de activiteit - Geen alcohol bij bijeenkomsten van persoonlijke aard - Geen sterke drank bij cafetaria, snackbar, buurthuis, clubhuis en (sport)kantines
2
- Geen personen onder de 16 jaar toegestaan tussen 1 en 7 - Verbod happy hours Voor het jaar 2014 is een krediet beschikbaar van € 27.022,50 voor de handhaving DHW De huidige stand van zaken omtrent preventie is onduidelijk als gevolg van uitval van een collega. Schiermonnikoog Martje Huizing, administratief juridisch medewerker Gemeente Schiermonnikoog staat op dit onderwerp voor minder grote uitdagingen dan de andere drie eilanden. De gemeente is zeker geïnteresseerd in intergemeentelijke samenwerking in Friesland. Belangrijke overwegingen hiervoor zijn: herkenbaarheid van BOA’s (gezien de geïsoleerdheid van een eiland) en het wegnemen van de kwetsbaarheid bij het aanstellen van een of twee BOA’s (uitval/vakantie en dergelijke). Tegelijk hangt het er ook vanaf wat je elkaar kunt bieden (gemeente Schiermonnikoog heeft geen eigen BOA’s) en of beleid en strategie in de uitvoering met elkaar te rijmen is. Gemeente Schiermonnikoog vindt een focus op controle van leeftijdsgrenzen van belang en wil dit ook stringenter gaan handhaven. Hoofdzaken uit huidig beleid / de paracommerciële verordening: - Schenktijd 1 uur voor aanvang en eindigende 1 uur na beëindiging van activiteiten - Geen alcohol bij bijeenkomsten van persoonlijke aard wanneer dit leidt tot oneerlijke mededinging. Terschelling Lieke Hornstra, beleidsmedewerker onderwijs en jeugd Gemeente Terschelling is zeker geïnteresseerd in intergemeentelijke samenwerking in Friesland. Wat je samen kan doen, moet je samen doen en veel jongeren zitten door de week aan de wal.
Dongeradeel, Dantumadiel, Kollumerland en Ferwerderadiel Op het gebied van preventie vinden de samenwerkende gemeenten elkaar al omdat zij een gezamenlijke nota gezondheid hebben opgesteld. Hoofdzaken: preventie alcohol- en drugsgebruik door jongeren. Vroeg beginnen om zo de volgende generaties te bereiken. Aansluiten bij wat er al is. Het preventie- en handhavingsplan wordt in deze vier gemeenten gezamenlijk opgepakt onder andere op basis van het format van het Platform Nuchtere Fries. Er ligt een bestuursopdracht om een breed team handhaving te vormen (breder dan de DHW). Hiervoor is de huidige capaciteit onvoldoende. Wie feitelijk de uitvoering gaat doen, staat nog niet vast. Een convenant met verstrekkers wordt overwogen. Dantumadeel Grietje Oldersma, beleidsmedewerker veiligheid Gemeente Dantumadeel vindt het interessant om met name de controle/handhaving op leeftijd gezamenlijk (intergemeentelijk en wellicht ook provinciaal) op te pakken. Belangrijkste overweging: herkenbaarheid van BOA’s. Er is een structureel budget van € 50.000 beschikbaar voor de handhaving (DHW). Paracommerciële verordening is vastgesteld en nagenoeg gelijk in de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland. Hoofdzaken uit de verordening: geen happy hours, paracommerciële inrichtingen onderscheid
3
tussen inrichtingen gericht op sportieve en andere activiteiten met een begin en eindtijd voor het schenken, geen prijsacties supermarkten. Dongeradeel Gerdien Tiesinga, senior team Algemene en Juridische Zaken Onder de toezichthouders wordt erg verschillend over de controles op leeftijdsgrenzen gedacht. Sommigen zien dit wel zitten, anderen niet: ‘ze zien je letterlijk aankomen; hoe effectief ben je dan?’. Vanuit die gedachte vindt gemeente Dongeradeel een intergemeentelijke / provinciale pool interessant. Dit zou dan wel een grote pool moeten zijn, zodat je die onherkenbaarheid goed kunt waarborgen. Paracommerciële verordening is vastgesteld en nagenoeg gelijk in de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland. Hoofdzaken uit de verordening: geen happy hours, paracommerciële inrichtingen onderscheid tussen inrichtingen gericht op sportieve en andere activiteiten met een begin en eindtijd voor het schenken, geen prijsacties supermarkten. Andere overwegingen voor gemeente Dongeradeel om breder/provinciaal samen te gaan werken zouden zijn: het gezamenlijk op pad kunnen sturen van BOA’s en de ondersteuning van elkaar bij extra drukte zoals grote evenementen. Hoeveel geld er structureel beschikbaar is voor beleidsontwikkeling en uitvoering is nog niet inzichtelijk. Kollumerland Richard Fonk, hoofd team handhaving Paracommerciële verordening is vastgesteld en nagenoeg gelijk in de gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Kollumerland. Hoofdzaken uit de verordening: geen happy hours, paracommerciële inrichtingen onderscheid tussen inrichtingen gericht op sportieve en andere activiteiten met een begin en eindtijd voor het schenken, geen prijsacties supermarkten. Gemeente Kollumerland vindt het interessant (en voor de hand liggend) om met name de controle/handhaving op leeftijd gezamenlijk (intergemeentelijk en wellicht ook provinciaal) op te pakken. Overwegingen: herkenbaarheid van BOA’s (m.a.w. een grote pool) deze nieuwe toezichttaak vraagt heel andere kwaliteiten van toezichthouders (werkomgeving, mogelijk vormen van agressie, andere houding nodig); poolvorming kan voor ‘professionalisering’ zorgen en de mogelijkheid geven om met twee BOA’s op pad te gaan bij lastiger evenementen (en ondersteuning bij elkaar met extra drukte). Uitdagingen in de gemeente Kollumerland liggen vooral bij de horeca, supermarkten en de dorpsfeesten en – evenementen (waar toch wel een ‘drankculuur’ bestaat). Verschillende samenwerkingsvormen zouden wat betreft gemeente Kollumerland onderzocht moeten worden: pool waarbij iedere gemeente of samenwerkingsverband fte’s/geld inlegt en een coördinator wordt benoemd of boa-pool ondergebracht bij een of meer centrumgemeenten of organisaties zoals de FUMO. Ferwerderadiel Bernd Jager, beleidsmedewerker sector burgerzaken/coördinator bureau bevolking De gemeenten Ferwerderadiel, Dongeradeel, Dantumadiel en Kollumerland maken gezamenlijk één preventie en handhavingsplan, met mogelijk verschillende accenten per gemeente. Dit met oog op intergemeentelijke samenwerking in Noordoost Fryslân of mogelijke gemeentelijke herindeling. Handhaving heeft gemeente Ferwerderadiel echter nog in Middelseeverband georganiseerd. Gemeente Ferwerderadiel wil wel aan slag met een samenwerkingsconvenant met alle verstrekkers (financieel gunstig voor zowel gemeente als verstrekkers; vorm van preventief toezicht met ook een positieve sanctie). E.e.a. is nog in de oriëntatiefase. Op dit moment heeft gemeente Ferwerderadiel nog geen opgeleide BOA.
4
Op dit moment is er vanuit gemeente Ferwerderadiel geen behoefte om op provinciale schaal samenwerking te zoeken als het gaat om de DHW-toezichttaak. Enerzijds omdat het nu niet aan de orde is, anderzijds ook omdat provinciale samenwerkingsverbanden wat hen betreft lang niet altijd (financieel) gunstig blijken te zijn. Gemeente Ferwerderadiel sluit een bredere samenwerking in de toekomst niet uit. Dit jaar is er voor DHW-toezicht/handhaving €10.000 beschikbaar. Gemeente Ferwerderadiel heeft drie keer nalevingsonderzoeken uitgevoerd (met ‘mystery jongeren’ van bhbw). De resultaten laten positieve lijn zien: van 8% naar 50%, naar vorig jaar 66%. Opvallend bij de laatste cijfers was dat 100% van de sportkantines zich hield aan de wettelijke leeftijdsgrens, terwijl dit percentage gezakt was bij de horeca. Een ander kwetsbaar punt bleken de supermarkten. In de gemeente zijn geen hokken en keten bekend (wel jeugdsozen in dorpshuizen en in sporthal). Preventief is gemeente Ferwerderadiel actief met: dgsg, educatief theater, scholing voor leerkrachten, subsidie e van IVA’s voor jeugdsozen en sportverenigingen, training 1 lijnfunctionarissen, voorschriften in evenementenbeleid, alcoholadviesgesprek in groep 7. Dit is ook terug te zien in de gebruikcijfers van zowel alcohol als drugs. Paracommerciële verordening moet nog vastgesteld worden door de raad. Er zijn wel bijeenkomsten geweest met verstrekkers. Zoals het nu lijkt, verandert er met de nieuwe verordening niet veel: - Schenktijden 1,5 na wedstrijden/trainingen - Instellingen moeten deze tijden doorgeven en zijn gebonden aan een maximum aantal uren per week - Op zaterdag geldt een eindtijd van 19u.
Leeuwarden, Leeuwarderadeel Leeuwarden Anne van Marrum, afdelingshoofd stadstoezicht Anne Schurer, juridisch beleidsadviseur Gemeente Leeuwarden beschikt binnen de eenheid Stadstoezicht over 32 integraal handhavers die verdeeld in vier groepen zeven dagen per week overdag, ’s avonds en op stapavonden ook ’s nachts breed worden ingezet. Deze handhavers hebben taken op het terrein van veiligheid en leefbaarheid in de openbare ruimte. Negen van hen zijn opgeleid en bevoegd DHW toezichthouders en voeren ook taken uit op dit werkterrein als onderdeel van hun brede takenpakket. Handhavers werken in koppel en zijn voorzien van een uitstekende uitrusting en instrumenten om de verschillende werkzaamheden zelfstandig en zo veilig mogelijk te kunnen doen. Dit jaar zijn de gemeenten Leeuwarden en Súdwest Fryslân een samenwerking gestart gericht op uitwisseling van handhavers tijdens piekmomenten, kennis- en kwaliteitsverbetering en ‘leren van elkaar’. De intentie is om ook de DHW-taken in elkaars grondgebied maar mogelijk ook in de regio gezamenlijk op te pakken. Daarnaast pakt Stadstoezicht Leeuwarden in 2014 DHW toezichttaken op voor de gemeenten Franekeradeel en Leeuwarderadeel. Gemeente Leeuwarden ziet meerwaarde in regionale samenwerking. Als sprake is van een samenwerkingsvorm die aansluit bij de werkwijzen en organisatie die zij door de jaren heen heeft kunnen ontwikkelen, is zij bereid hierin een trekkersrol op zich te nemen. De schaalgrootte van Stadstoezicht Leeuwarden biedt ook een goede basis om de gewenste kwaliteit en capaciteit op te bouwen en effectief in te zetten. Samenwerkingsvormen, zoals gekozen in de regio Fris Valley (samenwerkende gemeenten doen een deel van hun DHW-toezicht capaciteit -in fte of in €-in een gezamenlijke pool en jaarlijks wordt bepaald welke zaken door de pool worden opgepakt) liggen voor gemeente Leeuwarden minder voor de hand. Deze vorm hebben geen meerwaarde t.o.v. de huidige schaal, werkwijzen en organisatie van Stadstoezicht. Hoofdzaken uit handhavingarrangement, preventie- en handhavingplan, paracommerciële verordening: - Controle sportverenigingen, wijkgebouwen en dorpshuizen; - Controle drankverstrekking 18minners.
5
Leeuwarderadeel Gerrit de Vries, beleidsmedewerker publiekszaken Met oog op herindeling per 2018 zal gemeente Leeuwarderadeel geen eigen BOA’s aannemen. Toezichtcapaciteit wordt ingehuurd bij gemeente Leeuwarden, voor met name de controle op leeftijdsgrenzen. Het vergunningenbestand is op dit moment op orde en de paracommerciële verordening is vastgesteld. Het preventie- en handhavingsplan moet nu worden uitgewerkt. Gedachte is nu om niet te gaan werken met bestuurlijke boetes (ook gezien de administratieve rompslomp), maar te handhaven via de bestuursrechtelijke weg (bestuursdwang en dwangsom). Uitgangspunten/speerpunten van het beleid zijn nog niet besproken/bepaald. De uitdagingen daar waar het gaat om jeugd en alcohol liggen op het terrein van de evenementen en enkele cafés waar geregeld jeugd komt. Hoofzaken uit de paracommerciële verordening: - schenktijden alcohol door sportverenigingen e.d. een uur voor tot twee uur na een activiteit vallende binnen de eigen statutaire doelstelling; ma. t/m vr. tussen 16.00 en 23.00 uur; za. en zo. tussen 13.00 en 23.00 uur; - schenktijden alcohol door dorpshuizen e.d.: een uur voor tot een uur na activiteiten binnen de eigen statutaire doelstellingen; maximum eindtijd 01.00 uur; - schenktijden overigen: een uur voor tot een uur na activiteiten binnen de eigen statutaire doelstelling; tussen 13.00 en 23.00 uur; - geen verstrekking van alcohol bij bijeenkomsten van persoonlijke aard en gebruik door derden; in uitzonderingsgevallen incidenteel ontheffing mogelijk. Gemeente Leeuwarderadeel heeft zelf geen direct belang bij een duurzame vorm van samenwerking. Wanneer gemeente Leeuwarden hierin meegaat, heeft dit vanzelfsprekend gevolgen voor gemeente Leeuwarderadeel. Het vormen van een pool van deskundigen waarin goed onderling wordt samengewerkt is natuurlijk altijd positief. Het punt van de herkenbaarheid van boa’s in een kleine gemeente speelt daarbij ook een rol.
Het Bildt, Franekeradeel en Menameradiel (Westergo) Franekeradeel Floor Levering, beleidsmedewerker Juridische Zaken en Openbare orde en Veiligheid Gemeente Franekeradeel ziet zeker meerwaarde van regionale samenwerking m.b.t. het DHW-toezicht. Verschillende vormen zijn daarbij denkbaar. Belangrijkste overwegingen: herkenbaarheid BOA, slim inzetten van beperkte financiële middelen (0,5 fte beschikbaar; “1 is geen”) en kwaliteit (“BOA is wel het visitekaartje van de gemeente”). Gemeente Franekeradeel zal dit jaar gebruik maken van de BOA’s van Leeuwarden. Na herindeling zal de organisatie van toezicht/handhaving er in de toekomst er mogelijk weer anders uitzien. Grootste uitdagingen liggen er op het gebied van de naleving van de leeftijdsgrens en de schenktijden (in de paracommerciële instellingen). Dit zijn ook de speerpunten uit het huidige handhavingsprogramma (met combinatiecontroles onder de horeca). Dit programma zal dit jaar ‘ingedikt’ moeten worden, gezien hogere kosten voor de uitvoering van toezicht. Hoofdzaken uit huidig beleid / de paracommerciële verordening: - Vaste schenktijden - Dorpshuizen hebben bredere schenktijden dan sportkantines omdat daar ook veel jeugd komt. Gemeente Franekeradeel zou wel willen werken met een horecaconvenant, maar dan moet de horeca daar collectief achter staan en dat is nu niet het geval.
6
Op dit moment wordt in de gemeente gesignaleerd dat jongeren o.a. op straat overlast veroorzaken als gevolg van het niet meer toelaten van 18-minners in de horeca. Het Bildt Nynke Kooiker, beleidsmedewerker jeugdbeleid en Gerben Haisma, medewerker milieu Gemeente Het Bildt heeft nog niet goed inzichtelijk waar de uitdagingen (“hotspots”) liggen in de gemeente. Er zullen wel speerpunten gekozen moeten worden, ook gezien de beperkte (financiële) middelen. Tegelijkertijd zijn de gebruikcijfers in de gemeente relatief hoog en stelt de gemeente dat blijvende inzet nodig is (ook preventief!) De gemeente ziet zeker iets in samenwerking met andere gemeenten en/of op provinciale schaal. Belangrijkste overwegingen: beperkte eigen capaciteit, herkenbaarheid van de BOA, kwaliteit (samen opleiden etc.). Er wordt vanuit de gemeente nog niet een BOA opgeleid. Er wordt wel samen met de gemeentes Menameradiel en Franekeradeel gekeken of er gezamenlijk opgetrokken kan worden in de handhaving, gezien de toekomstige herindeling. De paracommerciële verordening is vorige week vastgesteld. Hoofdpunten: Vaste schenktijden Alleen dorpshuizen 12 keer per jaar mogelijkheid tot het houden van bijeenkomsten van persoonlijke aard Verbod op schenken van sterke drank in paracommerciële horeca Nu gaat gemeente Het Bildt aan de slag met het preventie- en handhavingsplan. Jaarlijks is structureel €10.000 beschikbaar voor toezicht en handhaving. Voor preventie is nog geen budget. Menameradiel Pieter Helmus Voor dit jaar is nog onduidelijk op welke wijze de gemeente toezicht zal organiseren. Gezien de toekomstige herindeling wordt samen met de andere Westergo-gemeenten toezicht/handhaving in de toekomst georganiseerd. Samenwerking, eventueel ook provinciaal, in de uitvoering van het toezicht ligt voor de hand.
Harlingen Alexandra van Brummen, beleidsmedewerker a.i. Gemeente Harlingen heeft interesse in een vorm van intergemeentelijke/provinciale samenwerking, met name daar waar het gaat om de controle op leeftijdsgrenzen (->mogelijkheid van onopvallend observeren mogelijk maken). Harlingen is een compact stadje met veel horeca, waar iedere eigen BOA binnen de kortste keren bekend is. Het toezicht moet nog opgestart worden. Inmiddels is er 1 BOA opgeleid. Mogelijk binnenkort een tweede. Er is €20.000 structureel beschikbaar voor het Drank- en Horecatoezicht. Hieruit wordt momenteel 400 uur voor beide BOA’s gefinancierd. In een eventuele samenwerking heeft Harlingen dus ‘BOA-capaciteit’ in te brengen. Vooralsnog wordt vanuit de gemeente geen samenwerking gezocht met andere Friese gemeenten. Het preventie- en handhavingsplan is vastgesteld, waarin een voorlopige toezichtstrategie is opgenomen met basiscontroles en controle op leeftijdsgrenzen. Uitgangspunt is eerst in gesprek (daarna waarschuwing en bij volgende overtreding pas doorpakken). E.e.a. wel afhankelijk van het type overtreding (bij schenken aan jongeren wordt direct ‘doorgepakt). Harlingen gaat eerst aan de slag met het vergunningenbestand, daarna met de controle op leeftijdsgrenzen.
7
Súdwest Fryslân en Littenseradiel Súdwest Fryslân Wendy Hutterd Dit jaar zijn de gemeenten Súdwest Fryslân en Leeuwarden een samenwerking gestart gericht op uitwisseling van handhavers tijdens piekmomenten, kennis- en kwaliteitsverbetering en ‘leren van elkaar’. De intentie is ook om de DHW-taken in elkaars grondgebied maar mogelijk ook in de regio gezamenlijk op te pakken. Súdwest Fryslân heeft vier eigen BOA’s. Dit jaar wordt voornamelijk ingezet op reguliere controles (vergunningen) en minder op leeftijdscontroles. De gemeente ziet meerwaarde in regionale samenwerking. Wel vindt zij van belang dat het een samenwerkingsvorm is die aansluit bij de werkwijzen en organisatie die zij inmiddels heeft ontwikkeld. De ontwikkeling van het preventie- en handhavingsplan vindt plaats onder begeleiding van het CCV, waarvoor de gemeente een van de vier landelijke pilotgemeenten is. Littenseradiel Frank Stadhouders, beleidsadviseur Welzijn & Zorg en Jan Bouwmeester, juridisch beleidsmedewerker Met oog op herindeling per 2018 zal gemeente Littenseradiel geen eigen BOA’s meer aannemen. Er is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Súdwest tot 2018 m.b.t. het DHW-toezicht. Gemeente Littenseradiel huurt toezichthouders in van gemeente Súdwest Fryslân voor met name de controle van naleving schenktijden en leeftijdsgrenzen. Daarbij wil gemeente Littenseradiel instrument van de bestuurlijke boete inzetten. Handhavingsplan moet nog uitgewerkt worden. Gemeente Littenseradiel heeft zelf dan ook geen direct belang bij duurzame vorm van samenwerking. Wanneer gemeente Súdwest Fryslân hierin mee gaat, heeft dit vanzelfsprekend gevolgen voor gemeente Littenseradiel. Het vormen van een pool van deskundigen en onderlinge samenwerking is natuurlijk altijd positief. Het preventie- en handhavingsplan moet nog worden opgesteld. Dit gebeurt vanzelfsprekend in samenspraak met Súdwest Fryslân.
De Friese Meren De Friese Meren Marieke Nieuwenhuis, beleidsmedewerker maatschappelijke ontwikkeling en Bernardus Hoogland, beleidsmedewerker handhaving Gemeente De Friese Meren heeft algemene doelen en uitgangspunten vastgesteld als het gaan om alcoholmatiging in het preventie- en handhavingsplan. Al eerder is o.b.v. nalevingsonderzoek gesteld dat het naleefgedrag (leeftijdsgrens) omhoog moet onder alle verstrekkers (horeca, evenementen(!), paracommercie, sportkantines). In het Handhavinguitvoeringsprogramma 2014/2015 is, wat betreft de leeftijdscontroles DHW, het volgende aangegeven: ‘Het terugdringen van de verkoop van alcoholhoudende dranken aan jongeren onder de 18 jaar. De (horeca)ondernemers, jongeren en besturen van paracommerciële horeca-inrichtingen meer bewust maken van de van toepassing zijnde Drank- en horecawet en hiermee het naleefgedrag van deze wet verhogen. Gemeente De Friese Meren beschikt over 4 toezichthouders Apv & BW. Eén van deze drie toezichthouders is tevens toezichthouder en Boa DHW. In 2013 zijn steekproefsgewijs bij een aantal evenementen, horecagelegenheden en paracommerciële horecagelegenheden leeftijdscontroles uitgevoerd. Tijdens deze controles is niet vastgesteld dat alcoholhoudende dranken is verstrekt aan jongeren onder de 16 jaar. Voor 2014 en 2015 staan jaarlijks 25 leeftijdscontroles bij slijterijen, supermarkten, evenementen en (para)commerciële horeca-inrichtingen ingepland. Het uitgangspunt van deze controles is in eerste instantie
8
om te inventariseren en daarmee een beeld te krijgen van het verstrekken van alcoholhoudende drank onder de 18 jaar in gemeente De Friese Meren. Echter wanneer bij bepaalde gelegenheden blijkt dat regelmatig alcoholhoudende drank wordt verstrekt aan jongeren onder de 18 jaar, zal hier op gepaste wijze actie tegen worden ondernomen. Belangrijkste overwegingen om samen te willen werken: - Herkenbaarheid eigen BOA - Flexibele capaciteit beschikbaar krijgen voor weekeind, avonden, evenementen. Eigen BOA heeft overdag genoeg werk, maar daarbuiten geen uren. Daarvoor zou een flexibele schil interessant zijn. Structureel is er geen geld gereserveerd voor beleidsontwikkeling en uitvoering (controle op leeftijdsgrenzen). De kosten en de inzet moeten met de bestaande middelen worden gedaan.
Heerenveen Wim Paauw, afdelingshoofd handhaving Het Preventie- en handhavingsplan is deze zomer vastgesteld. Het is de bedoeling, dat naast de € 25000 voor toezicht in 2014 en 2015 ook extra middelen voor preventie beschikbaar worden gesteld. In 2014 gaat een extern ingehuurde partij op naleving van de leeftijdsgrens controleren in de horeca, sportkantines, supermarkten en slijterijen. In het laatste kwartaal van 2015 zal wederom een jong Proef onderzoek worden uitgevoerd. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek kan na twee jaar het effect van de gemeentelijke inspanningen (i.c. preventie en toezicht) op het naleefgedrag worden gemeten c.q. de vervolgaanpak bepaald worden. De gemeente zou graag zien dat er een gezamenlijke pool van BOA’s komt. Belangrijkste overwegingen: - Herkenbaarheid eigen BOA - Flexibele capaciteit / “body” creëren - Problematiek stopt niet bij gemeentegrenzen - Afstemming beleid Wat de gemeente Heerenveen betreft zou deze pool: - opgezet moeten worden voor en door afdelingen handhaving - bij voorkeur moeten gaan ‘draaien’ met gesloten beurzen en anders met marktconforme tarieven - moeten werken volgens een van te voren af te spreken roulatiesysteem (beperkte coördinatie nodig) Hoofdzaken uit de verordening / beleid: In het kader van de nieuwe Drank- en Horecawet heeft het college van B&W op 12 februari 2013 besloten tot een combinatie van preventie en repressieve handhaving, waarbij de repressieve handhaving beperkt wordt tot leeftijdscontroles en handhavend optreden in de openbare ruimte (artikel 45 DHW) alleen bij overlastgevende situaties. Verder is besloten om de bestuurlijke boete niet in te voeren; De gemeenteraad heeft een verordening paracommercie vastgesteld, welke gebaseerd is op het vigerende beleid. Bij de volgende herziening van de APV zal mogelijk meer verruiming komen voor bijeenkomsten van persoonlijke aard in MFC’s, dorps/wijkgebouwen, kerkelijk instellingen e.d. Dit zal pas gebeuren na een zorgvuldige raadpleging van de horeca en de paracommerciële inrichtingen.
Smallingerland Marco Verkade, beleidsmedewerker Integrale Veiligheid & Horeca Gemeente Smallingerland is op dit moment druk met het neerzetten van zowel beleid (verordening, P&H-plan) als uitvoering. Dat maakt ook dat samenwerking nu niet direct aan de orde is. Wel ziet de gemeente de meerwaarde van een eventuele samenwerking. Belangrijkste overwegingen: - Uitwisseling expertise - Verschillende gezichten - Terugvallen op capaciteit, ziekte
9
- Vreemde ogen dwingen Samenwerking moet groeien (als ook de afstemming in beleid). Aanbeveling voor eventuele vervolgstappen op basis van deze inventarisatie zou dan ook zijn om constructies vooral niet “dicht te timmeren”. Gemeente Smallingerland heeft 1 fte op jaarbasis beschikbaar t.b.v. DHW-taken. Er zijn vier BOA’s opgeleid en aangewezen. Uitgangspunt van het handhavingarrangement van de gemeente is: heeft een ondernemer het goed voor elkaar, dan niet onnodig extra controleren (belonen); zo niet, dan ook aanpakken.
Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland Ooststellingwerf Hillie Schaap, beleidsmedewerker jeugd en veiligheid Ooststellingwerf is bezig om gezamenlijk met Weststellingwerf en Opsterland één breed handhavingsteam in te richten (opererend vanuit Beetsterzwaag). Hier ligt op dit moment de focus. Daarmee blijven andere plannen iets langer liggen. Een van de uitdagingen in dit proces is het feit dat verordeningen niet met elkaar overeen komen en de gemeenten preventie ook niet gezamenlijk oppakken. Ooststellingwerf kent geen bruisende horeca of grote evenementen. Controle op leeftijdsgrenzen in de horeca heeft dan ook geen hoge prioriteit (er worden geen structurele controles ingepland). Wel leidt de gemeente 1 DHW-BOA op. Aantal beschikbare uren per jaar is nog onbekend. Er wordt één team toezicht en handhaving samengesteld in ‘OWO-verband’. De gemeente ziet voordelen in ook een samenwerking op grotere (bijv. Friese) schaal. Overwegingen: capaciteit bij incidenten/ eenmalige acties / etc. delen van kennis en ervaring (professionaliseren) Hoofdzaken uit de verordening / beleid op dit gebied: geen bijeenkomsten van persoonlijke aard schenktijden sportkantines tot 2 uur na de wedstrijd schenktijden dorpshuizen tot 12 uur en in het weekeind tot 1 uur verbod op happy hours en prijsacties in de horeca Weststellingwerf Marjolein Vogel, beleidsmedewerker Openbare orde en Veiligheid Preventie- en handhavingsplan vastgesteld. Gesprek heeft nog niet plaatsgevonden Opsterland Marye Klazema Ontwikkeling preventie- en handhavingsplan gestart Gesprek heeft nog niet plaatsgevonden
Achtkarspelen en Tytsjerksteradiel Henrik Veenstra, medewerker Samenleving Uitgangspunt voor aanpak van zowel gemeente Achtkarspelen als Tytsjerksteradiel is eigen verantwoordelijkheid van alle betrokkenen en wederzijds vertrouwen. De gemeente wil hier uitvoering aan geven middels een samenwerkingsconvenant met de verstrekkers. Van de horeca wordt verwacht dat zij zich houden aan de leeftijdsgrens, hun personeel opleiden (Barcode trainen) en actief communiceren rondom 18+. Toezegging van beide gemeenten is dat zij minder controleren en ondersteuning bieden bij communicatie, feesten, e.d. Op dit moment vindt er een lobby plaats voor dit convenant. Horeca die geen gebruik maakt van het convenant worden vaker bezocht. Dit beleid staat nog in de kinderschoenen.
10
Gemeente Achtkarspelen heeft sinds begin vorig jaar een opgeleide BOA, die op pad gaat. Er is - met oog op de ambtelijke fusie - een gezamenlijke taakverdeling gemaakt met de BOA van Tytsjerksteradiel. Alcoholmatiging is ondergebracht in de gezamenlijke afdeling Veiligheid. Er wordt op dit moment niet actief gezocht naar andere vormen van samenwerking. Wanneer er op termijn provinciale / bovengemeentelijk initiatieven (poules o.i.d.) zijn, staan de gemeenten hier wel voor open, maar de gemeente hecht aan de uitgangsgedachte van haar aanpak. Het preventie- en handhavingsplan 2014-2018 is vastgesteld.
11
Peiling: Koop- en drinkgedrag van Friese 16- en 17-jarigen na invoering van de nieuwe Drank- en Horecawet
September 2014
Opdrachtgever: Platform Nuchtere Fries Platform Nuchtere Fries is een samenwerking tussen alle Friese gemeenten, GGD Fryslân, Verslavingszorg Noord Nederland, Politie Fryslân, Koninklijke Horeca Nederland en Provincie Fryslân om het alcohol- en drugsgebruik onder jongeren (onder de achttien) tegen te gaan en verantwoord alcoholgebruik onder jongeren boven de achttien te bevorderen. Uitvoering: studenten van de NHL Hogeschool Begeleiding: Bert Soenveld, GGD Fryslân en Jurre Ras, gemeente Ooststellingwerf
2
Samenvatting van de resultaten De meeste Friese jongeren van 16 en 17 jaar zeggen hun gedrag op het gebied van kopen en drinken van alcohol in 2014 niet te hebben aangepast. Zo’n vier op de tien zegt dit wel te hebben gedaan. Deze groep heeft vooral het koopgedrag en in mindere mate ook het drinkgedrag aangepast ten opzichte van 2013. De aanpassing van het gedrag wordt volgens de jongeren vooral ingegeven door de wettelijke maatregelen. Ongeveer een op de vijf jongeren geeft aan geen alcohol (meer) te kopen of te drinken omdat ze alcohol niet zo belangrijk vindt. Een op de zeven jongeren geeft aan te zijn gaan minderen met het drinken van alcohol. Een op de twintig geeft aan dat het niet (meer) mag van zijn of haar ouders. Verreweg de meeste jongeren geven aan dat zij nu vooral via oudere vrienden of ouders aan drank komen. Een duidelijke minderheid geeft aan dat ze kopen zonder identiteitsbewijs, dat ze die van iemand anders lenen of dat ze het identiteitsbewijs vervalsen (nog geen 3%). De jongeren geven aan in 2014 meer bij vrienden of thuis te drinken dan in discotheken of kroegen. Uit de antwoorden van de jongeren op de vraag waar zij alcohol kopen, blijkt geen grote verschuiving van de horeca naar hokken en keten. Alleen op het platteland lijkt dit in beperkte mate zo te zijn. De meeste jongeren geven aan in kroegen, hokken en keten nog steeds alcohol te kunnen kopen. Daarentegen lijkt dit in de discotheken veel minder mogelijk. Opvallend is dat de jongeren in zowel 2013 als in 2014 relatief weinig naar de sportkantine gaan om alcohol te kopen en drinken. Een derde van de jongeren geeft aan wel open te staan voor alcoholvrije feesten in discotheek of kroeg. Een meerderheid geeft aan het oneens te zijn met de stelling dat het vieren van vakantie in Nederland niet meer zo leuk is vanwege de nieuwe leeftijdsgrens. Een overgrote meerderheid geeft aan dat je zonder alcohol best een leuke vakantie kunt hebben of dingen kunt ondernemen in je vrije tijd. Een derde van de gevraagde jongeren vindt de ophoging van de leeftijdsgrens een goede maatregel.
3
Verantwoording In opdracht van het Platform Nuchtere Fries hebben studenten van de NHL Hogeschool onder Friese 16- en 17-jarigen gepeild in hoeverre, op welke wijze en waarom zij hun koop- en drinkgedrag hebben veranderd na de invoering van de nieuwe drank- en horecawet (DHW) met de verhoging van de leeftijdsgrens voor alcohol van 16 naar 18 jaar. Deze peiling beschouwt het Platform Nuchtere Fries als nulmeting. De cultuuromslag die we als maatschappij willen bereiken als het gaat om alcoholgebruik onder jongeren kost veel tijd. 536 jongeren hebben deelgenomen aan de online peiling die in de zomer van 2014 middels Facebook onder de doelgroep is uitgezet. Het ruime merendeel van alle 16- en 17-jarigen maakt gebruik van Facebook. In de rest van dit rapport wordt dan ook gesproken over de 16- en 17-jarigen. De uitkomsten zijn niet getoetst op significantie. Eventueel gevonden verschillen kunnen dus berusten op toeval, zij het dat grote verschillen in aantallen en percentages wel degelijk een indicatie kunnen geven. Er is respondenten gevraagd naar hun gedrag. Bekend is dat vragen naar het eigen ‘beweerde’ gedrag altijd het ‘risico’ geeft gekleurd te worden in positieve of negatieve zin. Daarom moeten de uitkomsten van deze peiling met enige voorzichtigheid worden beschouwd. In de onderstaande tabel staat de verdeling van de respondenten naar achtergrondkenmerken. Er is verschil te zien in de totalen, dit komt omdat niet elke respondent elke vraag heeft ingevuld. Tabel 1: Demografische gegevens Wat is je geslacht? Jongens Meisjes Totaal Leeftijd 16 17 Totaal Woonplaats Stedelijk gebied Platteland Totaal Opleiding vmbo havo vwo mbo hbo Geen Totaal
Totaal 197 333 530 Totaal 278 258 536 Totaal 109 427 536 Totaal 100 115 52 245 12 10 534
Procent 36,8% 62,1% 98,9% Procent 51,9% 48,1% 100,0% Procent 20,3% 79,7% 100,0% Procent 18,7% 21,5% 9,7% 45,7% 2,2% 1,9% 99,6%
4
Resultaten Figuur 1: overzicht koop- en drinkgedrag in 2013 en 2014
In bovenstaand figuur is te zien dat het kopen van alcohol door de groep van 16 en 17 jaar aanzienlijk is gedaald ten opzichte van 2013. In dat jaar kocht 74,0% van de 16-jarigen en 82,9% van de 17jarigen alcohol. In 2014 was dit nog maar 33,8% van de 16-jarigen en 43,0% van de 17-jarigen. Dit is nagenoeg een halvering. Te zien is dat het drinkgedrag lijkt te zijn gedaald ten opzichte van 2013. De daling is veel minder sterk dan te zien is bij het kopen. In 2013 dronk 84,5% van de 16-jarigen en 90,0% van de 17-jarigen alcohol. In 2014 drinkt nu 76,6% van de 16-jarigen en 74,9% van de 17-jarigen alcohol. Als we kijken naar de trend is er tussen beide leeftijdsgroepen geen verschil zichtbaar. In het volgende figuur is het beeld te zien wat betreft de variabelen: geslacht, woonomgeving en wederom leeftijd. Figuur 2: koop- en drinkgedrag, variabelen geslacht, woonomgeving en leeftijd
Het beeld dat naar voren komt in figuur 1 valt ook waar te nemen in figuur 2. Hier is gekeken naar de variabelen woongebied en geslacht. In algemene zin is de conclusie dat er tussen de beide jaren een groot verschil zit in het kopen van alcohol en een klein verschil in drinkgedrag. Dit is beeld gelijk, ongeacht geslacht, leeftijd of woongebied.
5
In de enquête is ook gevraagd naar de opleiding van de respondenten. In onderstaande figuur worden de uitkomsten zichtbaar als gekeken wordt naar de opleidingen vmbo, havo, vwo en mbo. Deze figuur laat zien dat hetgeen hierboven is aangegeven ook terug te zien is in de opleidingen. Figuur 3: koop- en drinkgedrag, variabele opleiding 100,0% 80,0% Kopen 2013
60,0%
Kopen 2014 40,0%
Drinken 2013
20,0%
Drinken 2014
0,0% vmbo (n=100)
havo (n=114) vwo (n=52) mbo (n=240)
hbo (n=12)
geen (n=9)
In de enquête is ook gevraagd naar de mening van jongeren over de nieuwe Drank- en Horecawet inzake alcohol, kopen en bezit. In onderstaande figuur is te zien hoe de jongeren daar over denken. Figuur 4: meningen van jongeren over de nieuwe Drank- en Horecawet
Van alle respondenten vindt 27,5% de nieuwe regels goed (in de enquête is het woord “ regel“gebruikt), 59,4% vond het geen goede regel en 13,1% heeft anders, namelijk ingevuld. Er zijn wat verschillen te zien tussen jongens en meisjes, maar in hoeverre deze betekenis hebben valt niet te zeggen. Opvallend is dat jongens en meisjes van 17 jaar anders lijken te oordelen dan die van 16 jaar. Ze lijken het er meer mee eens te zijn.
6
Figuur 5: gedragsverandering na invoering van de DHW
In bovenstaande figuur is te zien dat de 17-jarigen over het algemeen meer hun gedrag lijken te hebben aangepast (40,9%) in vergelijking met de 16-jarigen (32,7%). De figuur laat ook zien dat de meisjes over het algemeen meer hun gedrag aanpassen (38,3%) in vergelijking met de jongens (33,7%). Of de verschillen ook significant zijn, is niet aan te geven; daarvoor is een nadere analyse nodig. Over het algemeen is er in de resultaten te zien dat jongeren hun gedrag in meerderheid mogelijk niet hebben aangepast op de nieuwe DHW. Toch geeft ongeveer een derde aan dit wel te hebben gedaan. Dat zal dan vooral betrekking hebben op het koopgedrag (zie ook figuur 1). De jongeren die in 2013 geen alcohol dronken en dit in 2014 ook niet hebben gedaan, hebben uiteraard hun gedrag niet aangepast en zijn in de analyse wel meegenomen. Dat zou van invloed kunnen zijn op de hoogte van het percentage van “niet aangepast” . Jongeren van 16 en 17 jaar kopen en drinken zowel in 2013 als in 2014 vooral in het weekend alcoholhoudende dranken. Op welke plekken zij dit doen geeft de volgende figuur weer: Figuur 6: plekken waar Friese jongeren (16 en 17 jaar) alcohol drinken in 2013 en 2014
Hier valt op dat in de reguliere horeca minder wordt gekocht en gedronken in 2014, vergeleken met 2013. De daling is het meest zichtbaar bij de discotheken. In de sportkantines wordt relatief weinig gekocht en gedronken, zowel in 2013 als ook in 2014. Er is wel een lichte toename van kopen en drinken als het gaat om hokken, keten, thuissituaties en bij vrienden.
7
De af- en toename is zichtbaar bij zowel jongens als meisjes, en ook bij 16- en 17-jarigen. Er valt niet uit af te leiden dat jongeren vooral overstappen van de reguliere Horeca naar hokken en keten. Er lijkt sprake te zijn van een lichte toename van het kopen en drinken in hokken en keten. Figuur 7: plekken waar Friese jongeren (16 en 17 jaar) alcohol kopen in 2013 en 2014
Inzoomend op het koopgedrag valt te constateren dat vooral de 16-jarigen meer dan in 2013 alcohol kopen in hokken en keten. Bij de 17-jarigen lijkt dat wat minder sterk. Opvallend is wel dat het kopen in de kroeg wat toe lijkt te nemen, maar in de discotheek en vooral in de supermarkt afneemt. Dat zou er op kunnen wijzen dat de controle in supermarkten en wellicht ook in de discotheken strenger is of als strenger wordt ingeschat. De gevonden verschillen bij slijterijen en sportkantines zijn dermate gering dat daar geen betekenis aan mag worden toegekend. Zo te zien is de aankoop van alcohol via thuisbezorgdiensten minimaal.
8
Figuur 8: plekken waar Friese jongeren (woonplaats) alcohol drinken in 2013 en 2014
Figuur 8 laat zien dat de meeste jongeren naar eigen zeggen vooral alcohol thuis en bij vrienden dronken en drinken. Daarna volgen discotheken en kroegen en de hokken en keten. Ook hier wordt de sportkantine relatief weinig genoemd. Binnen de genoemde plekken treden wat verschuivingen op als we 2013 vergelijken met 2014. Welke betekenis hieraan moet worden toegekend is lastig te beoordelen. Het lijkt erop dat in de kroegen en discotheken minder wordt gedronken en thuis en bij vrienden meer. Het beeld betreffende de hokken en keten is wat diffuus; jongeren uit de stedelijke gebieden lijken wat minder te drinken in hokken en keten en die van het platteland meer. Het zijn echter geen grote verschillen, en er kunnen dan ook geen conclusies aan worden verbonden. Het beeld is duidelijk: meer thuis en bij vrienden en minder in kroegen en discotheken.
Figuur 9: plekken waar Friese jongeren (woonplaats) alcohol kopen in 2013 en 2014
Figuur 9 geeft enige toename te zien in het koopgedrag van “plattelands”-jongeren als het gaat om hokken/keten, en kroeg (vergeleken is 2013 met 2014). Met name het beeld wat betreft de kroegen roept vragen op als je dat vergelijkt met figuur 8. Het lijkt erop dat jongeren in 2014 minder alcohol drinken in vergelijking met 2013, maar meer kopen. Zowel in stedelijk gebieden als op het platteland geven jongeren aan dat ze minder vaak kopen in supermarkten; daar is sprake van een sterke daling ten opzichte van 2013. Plattelands jongeren kopen meer alcohol in de keet (9,3% in 2013 en 15,6% in
9
2014) en meer stedelijke jongeren lijken alcohol te kopen in de sportkantine (5,7% in 2013 en 9,4% in 2014). Hier is tevens te zien dat de thuisbezorgdiensten nauwelijks gebruikt worden. Al met al een enigszins verwarrend beeld dat op onderdelen niet goed te verklaren valt. Duidelijk lijkt wel dat er in supermarkten strenger gecontroleerd wordt of dat jongeren dat als zodanig inschatten en hun koopgedrag daarop hebben aangepast. Gekeken naar de vraag over gedragsverandering heeft 37.3% van de Friese jongeren volgens eigen zeggen hun gedrag aangepast en 62,7% hun gedrag niet aangepast. Er zijn verschillende redenen gegeven waarom de Friese jongeren hun gedrag wel of niet hebben aangepast. Dit is weergegeven in de onderstaande figuur. Figuur 10: redenen die aangegeven worden voor gedragsverandering
Figuur 10 laat zien dat de jongeren relatief vaak aangeven dat ze nergens meer alcohol kunnen kopen en/of dat ze alcohol niet zo belangrijk vinden. Daarnaast wordt er door de jongeren aangegeven dat ze niet gestopt zijn, maar zijn gaan minderen met alcohol. Tot slot worden er redenen genoemd die in de sfeer liggen van niet mogen kopen, de afhankelijkheid van anderen of het vooruitzicht van een boete. De meningen zijn het meest verdeeld als het gaat om het antwoord dat “alcohol helemaal niet belangrijk is”. Dat wordt het vaakst aangegeven door jongeren van het platteland, door meisjes en door 17-jarigen.
10
Figuur 11: hoe komen 16- en 17-jarigen, ondanks dat ze niet mogen drinken, aan alcohol?
Zowel op het platteland en in het stedelijk gebied wordt er vooral aan ouders of vrienden gevraagd om de alcohol voor de jongeren te kopen. Een klein deel zegt te proberen alcohol te kopen zonder zijn/haar ID kaart of met die van een ander. Het vervalsen van een ID kaart lijkt weinig te gebeuren, volgens de antwoorden van de respondenten. Hetzelfde lijkt het geval te zijn met de betaling via een zelfscankassa (het kan natuurlijk zijn dat deze nog maar weinig gebruikt worden door de supermarkten in Fryslân). Aan het eind van de peiling onder jongeren van 16 en 17 jaar in Fryslân is hen een aantal stellingen voorgelegd over onderwerpen die gerelateerd zijn aan het al dan niet gebruik van alcohol. Figuur 12: stellingen
In de figuur is te zien dat het alleen drinken van fris tijdens het uitgaan voor veel velen geen optie is. Verder blijkt dat een groot deel van de respondenten het oneens is met de stelling: ‘Ik ga nu vooral naar alcoholvrije feesten/avonden’. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat deze niet of nauwelijks in de omgeving van een deel van de respondenten worden georganiseerd.
11
Veel jongeren geven aan dat ze alcohol niet zo belangrijk vinden en dat ze zich prima vermaken zonder. Dat gegeven leidt niet “een op een” tot het drinken van fris (1e stelling). In lijn met de mening over het belang van alcohol is de beantwoording van de stelling over een vakantie en vrije tijd activiteiten zonder alcohol. Veel jongeren zijn het eens met de stelling. Hoewel impliciet, geven jongeren in meerderheid aan dat ondanks het feit dat de wetgeving in Nederland veranderd is, ze hier nog steeds een leuke vakantie kunnen hebben. Tabel 2: alcoholvrije feesten ja of nee? Geantwoord met Ja Kroeg In mijn omgeving zijn 13.99% (n=393) er op deze plekken alcoholvrij feesten/avonden. Ik maak gebruik van de 10.54% (n=389) mogelijkheid die mijn omgeving biedt op alcoholvrije feesten/avonden. Ik overweeg om naar 24,81% (n=391) alcoholvrije feesten/avonden te gaan.
Discotheek 38,02% (n=405)
Keet/hok/schuur/caravan 12,57% (n=374)
16,25% (n=400)
11,05% (n=371)
31,34% (n=402)
21,98 (n=373)
Tabel 2 laat zien wat de Friese jongeren hebben ingevuld bij de verschillende mogelijkheden die te maken hebben met alcoholvrije feesten/avonden. Er is gevraagd aan de respondenten of er in hun omgeving alcoholvrije feesten/avonden worden georganiseerd in de kroeg, discotheek of keet, of ze hier gebruik van maken en of ze overwegen om hier naartoe te gaan. De jongeren hebben over het algemeen gezegd dat er in hun omgeving eigenlijk geen alcoholvrije feesten/avonden worden georganiseerd. Afgaande op de reacties op de stellingen zou je de conclusie kunnen trekken dat een deel van de jongeren positief staat ten opzichte van het bezoeken van alcoholvrije feesten. De discotheek scoort daarbij het hoogst als het gaat om de plaats waar ze naar toe zouden willen gaan.
12
Bijlage: de gebruikte vragenlijst Alcohol. Wel of niet? Hallo, Meedoen? Graag willen we je een paar vragen stellen. Met ingang van 1 januari 2014 is een nieuwe wet ingevoerd over het kopen en drinken van alcohol. Hoe ga jij hiermee om? Koop- en drink je alcohol? En waar dan? Hoe doe jij dat in je vakantie? Wil je meedoen aan dit onderzoek door de online vragenlijst in te vullen? Het onderzoek is anoniem. Het invullen van de enquête kost 5-10 minuten. Invullen Vink één of meerdere antwoorden aan. Als je ‘anders, namelijk’ aanvinkt, graag invullen wat dat dan is. Tijdens het invullen van de vragenlijst kun je bijvoorbeeld van vraag 1 naar vraag 10 gaan en dan weer terug naar vraag 2. Controleer goed of je alle vragen hebt ingevuld voordat je naar de volgende pagina gaat. Alvast heel erg bedankt voor het invullen van de vragenlijst. Gea de Boer Ronald van Lunzen Studenten van de Noordelijke Hogeschool te Leeuwarden (NHL) Elke dag verloten we 5 T-shirts- op- naam onder de inzenders die de vragenlijst volledig ingevuld hebben teruggestuurd. Zie foto rechtsboven. Wil jij kans maken op zo’n T-shirt? Vul dan de vragenlijst in en stuur ‘m op. Je moet dan wel even je e-mailadres invullen, je blijft anoniem. Dan kunnen we je mailen als je een T-shirt hebt gewonnen.
Enquête: Bij de vragen 1 t/m 5 vragen we je naar persoonlijke gegevens
13
1 Wat is je geslacht? Jongen (1) Meisje (2) 2 Wat is je geboortedatum?Bijvoorbeeld: mei 1997 3 Hoe is je school- en/of werksituatie? School (1) Werk (2) Beide (3) Geen (4) 4 Welke opleiding volg je op dit moment? vmbo (1) havo (2) vwo (3) mbo (4) hbo (5) Geen (6) 5 Wat is je postcode? Bijvoorbeeld: 1234 Bij de volgende vragen hoor je misschien voor het eerst iets van de nieuwe regel over alcohol kopen en drinken. 6 Weet je dat 16 en 17-jarigen per 1 januari 2014 geen alcoholische dranken meer mogen kopen en drinken? Ja (1) Nee (2) 7 Vanaf 1 januari 2014 mogen jongeren tot 18 jaar geen alcohol kopen en drinken. Wat vind je van deze nieuwe regel? Ik vind het een goede regel (1) Ik vind het geen goede regel (2) Anders, namelijk: (3) ____________________ Bij de vragen 8 t/m 11 wordt informatie gevraagd over het drinken van alcohol in 2013. 8 Dronk je alcohol in 2013? Ja ► ga naar vraag 9 (1) Nee (2) If Ja Is Selected, Then Skip To Zo ja, wanneer dronk je dan vooral al...If Nee Is Selected, Then Skip To Zo nee, waarom dronk je geen alcohol?... 9 Zo ja, wanneer dronk je dan vooral alcohol? Doordeweekse dagen (maandag t/m vrijdag) (1) Weekend (2) Beide (3)
14
10 Waar dronk je alcohol? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Keet/hok/schuur/caravan (1) Kroeg (2) Discotheek (3) Sportkantine (4) Thuis (5) Bij vrienden (6) Anders, namelijk: (7) ____________________ If Keet/hok/schuur/caravan Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Kroeg Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Discotheek Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Sportkantine Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Thuis Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Bij vrienden Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Not Empty, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Selected, Then Skip To End of Block 11 Zo nee, waarom dronk je geen alcohol? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Ik mocht niet (1) Ik wilde niet (2) Ik vond het niet lekker (3) Het was te duur (4) Mijn vrienden/vriendinnen dronken niet, dus ik ook niet (5) Anders, namelijk: (6) ____________________ Vragen 12 t/m 14 gaan over het kopen van alcohol in 2013. 12 Heb je in 2013 alcohol gekocht? Ja ► ga naar vraag 15 (1) Nee ► ga naar vraag 13 (2) If Ja ► ga naar vraag 13 Is Selected, Then Skip To Waar kocht je die alcohol? Er zijn m...If Nee ► ga naar vraag 14 Is Selected, Then Skip To Zo nee, waarom kocht je geen alcohol?... 13 Waar kocht je die alcohol? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Keet/hok/schuur/caravan (1) Kroeg (2) Discotheek (3) Sportkantine (4) Supermarkt (5) Slijterij (6) Thuisbezorgdiensten (7) Anders, namelijk: (8) ____________________ If Keet/hok/schuur/caravan Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Kroeg Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Discotheek Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Sportkantine Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Supermarkt Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Slijterij Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Thuisbezorgdiensten Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Not Empty, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Selected, Then Skip To End of Block
15
14 Zo nee, waarom kocht je geen alcohol? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Ik mocht niet (1) Ik wilde niet (2) Ik vond het niet lekker (3) Ik vond het te duur (4) Mijn vrienden/vriendinnen kochten niet, dus ik ook niet (5) Anders, namelijk: (6) ____________________ De vragen 15 t/m 18 gaan over het drinken van alcohol in de afgelopen drie maanden. 15 Heb je in de afgelopen drie maanden alcohol gedronken? Ja (1) Nee (2) If Ja ► ga naar vraag 16 Is Selected, Then Skip To Zo ja, wanneer drink je de alcohol da...If Nee ► ga naar vraag 18 Is Selected, Then Skip To Zo nee, waarom drink je geen alcohol?... 16 Zo ja, wanneer drink je dan vooral alcohol? Doordeweekse dagen (maandag t/m vrijdag) (1) Weekend (zaterdag en zondag) (2) Beide (3) 17 Waar drink je alcohol?Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Keet/hok/schuur/caravan (1) Kroeg (2) Discotheek (3) Sportkantine (4) Thuis (5) Bij vrienden (6) Anders, namelijk: (7) ____________________ If Keet/hok/schuur/caravan Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Kroeg Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Discotheek Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Sportkantine Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Thuis Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Bij vrienden Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Not Empty, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Selected, Then Skip To End of Block 18 Zo nee, waarom drink je geen alcohol?Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Ik mag niet van de wet (1) Ik mag niet van mijn ouders (2) Ik wil het niet drinken (3) Ik drink het niet omdat ik het niet lekker vind (4) Ik vind het te duur (5) Mijn vrienden/vriendinnen drinken niet, dus ik ook niet (6) Anders, namelijk: (7) ____________________ Vragen 19 t/m 21 gaan over het kopen van alcohol in de afgelopen drie maanden. 19 Heb je in de afgelopen drie maanden alcohol gekocht? Ja (1) Nee (2) If Ja ► ga naar vraag 20 Is Selected, Then Skip To Waar koop je alcohol? Er zijn meerde...If Nee ► ga naar vraag 21 Is Selected, Then Skip To Zo nee, waarom koop je geen alcohol? ...
16
20 Waar koop je alcohol?Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Keet/hok/schuur/caravan (1) Kroeg (2) Discotheek (3) Sportkantine (4) Supermarkt (5) Slijterij (6) Thuisbezorgdiensten (7) Anders, namelijk: (8) ____________________ If Keet/hok/schuur/caravan Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Kroeg Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Discotheek Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Sportkantine Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Supermarkt Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Slijterij Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Thuisbezorgdiensten Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Not Empty, Then Skip To End of Block 21 Zo nee, waarom koop je geen alcohol?Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Ik mag niet van de wet (1) Ik mag niet van mijn ouders (2) Ik wil het niet kopen (3) Ik koop het niet omdat ik het niet lekker vind (4) Ik vind het te duur (5) Mijn vrienden/vriendinnen kopen niet, dus ik ook niet (6) Anders, namelijk: (7) ____________________ De vragen 22 t/m 25 gaan over de verandering na de invoering van de nieuwe regel op 1 januari 2014. 22 Ik heb mijn gedrag aanpast op het gebied van het kopen en drinken van alcohol, nadat de regering op 1 januari 2014 de nieuwe regel heeft ingevoerd. Ja (1) Nee (2) If Ja ► ga door naar vraa... Is Selected, Then Skip To Ik ben vanaf 1 januari gestopt met he...If Nee ► ga door naar vra... Is Selected, Then Skip To Omdat ik zelf geen alcohol meer mag k... 23 Ik ben vanaf 1 januari gestopt met het kopen en drinken van alcohol omdat:Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Ik nergens meer alcohol kan kopen/drinken (1) Ik de boete te hoog vind (2) Ik het niet meer mag van mijn ouders (3) Ik afhankelijk ben van anderen (4) Alcohol helemaal niet belangrijk is voor mij (5) Kroegen/discotheken mij niet meer toelaten (6) Ik niet gestopt ben, want ik ben gaan minderen (ten opzichte van 2013) (7) Anders, namelijk: (8) ____________________ If Ik nergens meer alcohol kan... Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Ik de boete te hoog vind Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Ik het niet meer mag van mi... Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Ik afhankelijk ben van anderen Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Alcohol helemaal niet belan... Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Kroegen/discotheken mij nie... Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Ik niet gestopt ben, want i... Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Selected, Then Skip To End of BlockIf Anders, namelijk: Is Not Empty, Then Skip To End of Block
17
24 Omdat ik zelf geen alcohol meer mag kopen en drinken, doe ik het volgende om toch alcohol te krijgen:Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Ik vraag mijn (oudere) vrienden om te kopen (1) Ik vraag mijn ouders om te kopen (2) Ik probeer alcohol te kopen zonder mijn ID-kaart (3) Ik vraag een ID-kaart van iemand anders die ouder is (4) Ik vervals mijn ID-kaart (5) Ik ga naar de zelfscan kassa om aan alcohol te komen (6) Ik ga nu naar een andere plek om alcohol te drinken ► Heb je dit als antwoord gegeven, ga dan naar vraag 25. Zo niet ga dan door naar vraag 26 (7) Anders, namelijk: (8) ____________________ If Ik ga nu naar een andere pl... Is Selected, Then Skip To Naar welke plek ga je dan om alcohol ... 25 Naar welke plek ga je dan om alcohol te drinken?Er zijn meerdere antwoorden mogelijk Keet/hok/schuur/caravan (1) Kroeg (2) Discotheek (3) Sportkantine (4) Thuis (5) Bij vrienden (6) Anders, namelijk: (7) ____________________ De vragen 26 t/m 31 zijn stellingen, geef aan of je het ermee eens bent of niet. 26 Zonder alcohol kun je best een leuke vakantie hebben of vrije tijdse dingen doen.Onder vrije tijdse dingen wordt verstaan: Leuke dingen doen met vrienden/vriendinnen, na het sporten nazitten of met vrienden chillen etc. Mee eens (1) Mee oneens (2) 27 Ik verwacht dat vakantie vieren in Nederland (vb. Waddeneiland) niet meer leuk is, omdat ik geen alcohol meer mag kopen/drinken en ga daarom nu liever naar het buitenland waar ik het wel mag. Mee eens (1) Niet mee eens (2) 28 Alcohol is voor mij niet zo belangrijk, ik vermaak me prima zonder. Mee eens (1) Oneens (2) De volgende stellingen hebben betrekking tot de mogelijkheden om het zonder alcohol leuk te hebben. 29 Ik ga nu vooral naar alcoholvrije feesten/avonden. Mee eens (1) Niet mee eens (2)
18
30 Vul de hokjes in met ja of nee: In de discotheek Ja (1)
Nee (2)
In de kroeg Ja (1)
Nee (2)
In een keet/hok/schuur/caravan Ja (1)
Nee (2)
In mijn omgeving wordt zijn er op deze plekken alcoholvrij feesten/avonden. (1) Ik maak gebruik van de mogelijkheid die mijn omgeving biedt op alcoholvrije feesten/avonden (2) Ik overweeg om naar alcoholvrije feesten/avonden te gaan. (3)
31 Ik drink tijdens het uitgaan alleen fris. Mee eens (1) Oneens (2) Wil jij in aanmerking komen voor een T-shirt met je eigen naam erop? Ja (1) Nee (2) If Ja Is Selected, Then Skip To Laat hier dan je emailadres achter, e...If Nee Is Selected, Then Skip To End of Survey Laat hier dan je e-mailadres achter, we nemen contact met je op als je gewonnen hebt.
19
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP Den Haag www.rijksoverheid.nl Kenmerk 659611-125515-PG Bijlage(n) 1
Datum Betreft
13 oktober 2014 flexibilisering jeugdgezondheidszorg
Correspondentie uitsluitend richten aan het retouradres met vermelding van de datum en het kenmerk van deze brief.
Geachte voorzitter, Hierbij bied ik u het rapport “Monitoring scenario’s flexibilisering van contactmomenten in de jeugdgezondheidszorg” aan. Het onderzoek is uitgevoerd door het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) en door mij gefinancierd. Aanleiding voor de flexibilisering in de jeugdgezondheidszorg was de wens van professionals, JGZ-organisaties en gemeenten om jeugdgezondheidszorg meer op maat aan te kunnen bieden aan jeugdigen en hun ouders. De bestaande “Richtlijn Contactmomenten JGZ 0-19 jaar” die bepaalde wanneer jeugdigen gezien werden door de jeugdgezondheidszorg werd niet meer als passend ervaren. In overleg met de Inspectie voor de Gezondheidszorg is het veld gaan experimenteren met alternatieve werkwijzen die het mogelijk maken de jeugdgezondheidszorg beter aan te sluiten op de behoefte van de jeugdige en zijn ouders. Op basis van deze alternatieven heeft het NCJ scenario’s opgesteld. Hierover heeft mijn voorgangster u geïnformeerd (brief van 19-1-2012 TK vergaderjaar 2011-2012, 32 793 nr. 11). Daarbij is aangegeven dat onderzoek zou starten naar de effecten van de scenario’s op de jeugdgezondheidszorg voor jeugdigen. Het rapport geeft de resultaten van het onderzoek weer en concludeert dat de twee onderzochte scenario’s voor de uitvoering van de JGZ uitvoerbaar zijn in de praktijk. Professionals zijn van mening dat met de scenario’s verantwoorde zorg wordt geleverd. De registraties geven hierover geen uitsluitsel. Professionals noemen ook een grotere betrokkenheid van ouders. Op basis van het onderzoek kan niet worden bepaald of met de scenario’s extra tijd beschikbaar komt voor ouders/kinderen die meer aandacht nodig hebben. Dit laatste was wel een van de uitgangspunten van de scenario’s. Het derde scenario, dat als uitgangspunt had het vrijmaken van extra ruimte voor een contactmoment voor adolescenten, is niet verder onderzocht. Reden hiervoor is dat contactmoment inmiddels overal is/wordt ingevoerd omdat hiervoor per 2013 extra financiële middelen aan het gemeentefonds zijn toegevoegd.
Pagina 1 van 2
Ik ben een voorstander van het doorvoeren van vernieuwingen in de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg maar ik vind wel dat die gericht moeten zijn op betere zorg voor jeugdigen. Het huidige onderzoek geeft daar nog onvoldoende uitsluitsel over. Ik vind daarom dat het werken met de scenario’s verder onderzocht moet worden. Hiervoor heb ik ruimte gemaakt via het ZonMw programma Versterking uitvoering jeugdgezondheidszorg.
Kenmerk 659611-125515-PG
De Inspectie voor de Gezondheidszorg beschouwt de Richtlijn Contactmomenten JGZ 0-19 als een norm voor goede uitvoering van de jeugdgezondheidszorg. Inzet van de ontwikkeling van de scenario’s was om te komen tot een nieuwe veldnorm. Deze veldnorm moet de bestaande Richtlijn contactmomenten JGZ 0-19 jaar gaan vervangen. Het NCJ ontwikkelt op basis van de scenario’s een Professioneel kader voor de uitvoering van de JGZ. Ik zal met betrokken partijen nagaan in hoeverre het professioneel kader kan dienen als nieuwe veldnorm voor de uitvoering van de JGZ, dan wel wat nodig is om tot een nieuwe veldnorm te komen.
Hoogachtend, de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
drs. M.J. van Rijn
Pagina 2 van 2
Bestuurscommissie gezondheid 20 november 2014 Bijlage agendapunt 3. Mededelingen Stavaza aanbesteding FG GGD Fryslân bereidt, samen met de GGD’en Drenthe en Groningen, de inschrijving voor de aanbesteding van de politie betreffende de forensische geneeskunde voor. De tender is inmiddels geopend. De eerste vragenronde heeft zoveel vragen opgeleverd, dat een tweede ronde nodig is. Dit betekent waarschijnlijk een vertraging van de geplande procedure. GIDS-gelden In mei 2014 kregen veel gemeenten van VWS bericht dat zij tot en met 2017 in aanmerking komen voor de GIDS-regeling, omdat in hun gemeente wijken zijn waar relatief veel inwoners zijn met een lage sociaal-economische status. De GIDS-regeling vloeit voort uit het Nationaal Programma Preventie. Het doel van het programma is om gezondheidsachterstanden binnen wijken te verminderen. Volgens VWS gaat het bij een samenhangende integrale aanpak om het wijkgericht werken aan gezondheid, waarbij gezorgd wordt voor • een goed toegankelijk (zorg)aanbod in de wijk • het stimuleren van gezond gedrag • het aansluiten bij de leefwereld van bewoners • het zorgen voor een gezonde leefomgeving een het stimuleren dat mensen actief mee kunnen doen aan de maatschappij. GIDS gaat hierbij uit van een aanpak volgens vijf sporen en acht pijlers. Meer informatie hierover is te vinden op www.gezondin.nu. Eind september maakte VWS bekend dat ook de middelen voor het Zonmw-programma ‘Zichtbare schakel ‘ worden toegevoegd aan de decentralisatie-uitkering Gezond in de Stad. Hierdoor komen vanaf 2015 nog meer gemeenten in aanmerking voor de uitkering, en het budget per gemeente wordt aanzienlijk hoger. Gemeenten kiezen op basis van de lokale context en aanwezige problematiek hun eigen aanpak. De inzet van wijkverpleegkundigen kan hierbij een onderdeel zijn. Gemeenten moeten zich jaarlijks verantwoorden over besteding van de middelen. Ook zijn zij verplicht, mee te werken aan het landelijke ondersteuningsprogramma dat wordt verzorgd door Pharos en Platform 31. Situatie in Friesland Op basis van de eerste brief komen 14 Friese gemeenten in aanmerking voor de GIDS-middelen. Naar aanleiding van de brief van september komen daar vanaf 2015 nog vier gemeenten bij, en zijn de budgetten verhoogd. GGD Fryslân heeft op 2 september een bijeenkomst georganiseerd voor de betreffende Friese gemeenten en vertegenwoordigers van Pharos en Platform 31. Bijna alle gemeenten ‘van de eerste lichting’ waren aanwezig. De gemeenten zijn nog in een oriënterende fase. Voor sommige gemeenten betekent het een nieuwe aanpak, omdat zij tot nu toe niet gericht inzetten op gezondheidsachterstanden. Voor andere biedt GIDS welkome middelen om een bestaande aanpak te verbeteren of uit te breiden naar meer wijken. Op dit moment zijn er gesprekken van individuele gemeenten met vertegenwoordigers van Pharos. Ook de GGD schuift hierbij aan. De verwachting is dat eind van dit jaar ongeveer de helft van de Friese gemeenten zo’n eerste gesprek heeft gehad. De andere volgen begin 2015. Op 2 september is afgesproken dat wij als GGD nu geen andere partners betrekken, maar dat gemeenten dit zelf doen als zij concretere plannen hebben. Daarnaast zal na de eerste ronde met gesprekken tussen gemeente, Pharos en GGD een voorstel worden gedaan voor verdere invulling van het ondersteuningsprogramma, bijvoorbeeld door middel van regio-bijeenkomsten over gemeenschappelijke onderwerpen. “jouwggd.nl” Op 1 oktober jl. was de lancering van onze nieuwe website www.JouwGGD.nl. Wethouder mw. Schouwerwou deed de lancering. Dit ondersteunde ze met een prachtig persoonlijk verhaal. De klas was muisstil en luisterde goed. Selma Veldhuizen, verpleegkundige op de school, vertelde iets over haar rol voor de leerlingen. Mieke Voerman, projectleider, deed de aftrap.
Er is een mooi promotiefilmpje over de website en een filmpje om leerlingen te motiveren de vragenlijst in te vullen. Er zijn posters en kaarten om door de medewerkers achter te laten op de scholen voor Voortgezet Onderwijs. Website de gezonde school Op donderdag 25 september j.l werd de nieuwe website Gezonde School Fryslân gelanceerd op de Triade in Wolvega. Samen met de leerlingen van de school, wethouder Frans Kloosterman van de gemeente Weststellingwerf, ketenpartners en andere betrokkenen werd er op een feestelijke manier aandacht gegeven aan deze lancering! De Triade is een van de scholen die volgens de Gezonde School aanpak werkt. In totaal werken in Fryslân er nu 78 scholen volgens deze aanpak. Met de nieuwe website is er een online portal beschikbaar voor de Friese scholen waarop zij informatie kunnen vinden om de gezondheid en veiligheid van hun leerlingen en leerkrachten te stimuleren. Denk hierbij aan lesmaterialen, lespakketten en methodes over gezondheidsthema’s zoals gezonde voeding, beweging en sociaal emotionele thema’s. Hierbij staan vier niveaus centraal: signalering/zorg, educatie, schoolomgeving en beleid en regelgeving. Ga naar www.gezondeschoolfryslan.nl voor meer informatie. Bijeenkomsten binnenmilieu scholen Op 22 oktober jl. heeft in Heerenveen de regionale bijeenkomst plaatsgevonden over een goed binnenmilieu op scholen. Er waren twee parallelle bijeenkomsten, één voor schooldirecties, arbocoördinatoren en MR-leden, en één voor schoolbesturen en gemeenten. Deze bijeenkomsten zijn door de drie noordelijke GGD’en georganiseerd. Andere regionale bijeenkomsten vonden plaats op 8 oktober (Groningen) en 5 november (Assen). Minisymposia: BMRO en WvGGZ Op 30 september jl. vond het minisymposium over BMRO (resistentie van micro organismen) plaats, dat de GGD samen met Izore (laboratorium) had georganiseerd. Het was een geslaagde bijeenkomst. Op 11 december a.s. wordt een volgend minisymposium georganiseerd, samen met de gemeente Leeuwarden, over de invoering en consequenties van de Wet verplichte GGZ. Uitbraak TBC Bij een inwoonster van Tytsjerksteradiel is een besmettelijke vorm van tuberculose (tbc) geconstateerd. De vrouw wordt daarvoor momenteel behandeld. GGD Fryslân heeft een onderzoek opgestart onder de mensen die mogelijk in contact zijn geweest met deze persoon. Omdat de vrouw een aantal weken als stagiaire actief was op een basisschool in Lekkum (gemeente Leeuwarden), worden ook leerlingen van deze school in het onderzoek betrokken. De ouders/verzorgers van de leerlingen zijn inmiddels door de schoolleiding over dit onderzoek geïnformeerd. Via het onderzoek worden eventuele besmettingen opgespoord om personen preventief te behandelen om tuberculose te voorkomen. Inspectierapport JGZ In 2013 startte de Inspectie Gezondheidszorg een thematisch onderzoek onder alle JGZ organisaties in Nederland, gebaseerd op de Wet PG, kwaliteitswet zorginstellingen, wet op de jeugdzorg, Richtlijnen contactmomenten Basistakenpakket en NCJ richtlijnen. De JGZ Fryslân is zo beoordeeld op14 items. Op 2 onderdelen heeft de inspectie de JGZ als onvoldoende beoordeeld, te weten: 1. De scholing van medewerkers in het omgaan met kindermishandeling. 2. Het bereik van bijzondere groepen De inspectie verwacht dat de GGD deze punten binnen 3 en 6 maanden heeft opgelost. Het eerste punt is inmiddels opgelost. Tot nu toe waren alle verpleegkundigen, artsen, doktersassistenten en pedagogen geschoold in het signaleren en omgaan met kindermishandeling. De groep CB-assistentes was nog niet geschoold. Deze groep heeft inmiddels ook deze scholing ontvangen. Bij het bereik gaat het om bijvoorbeeld om jeugdige immigranten die niet zijn ingeschreven bij het GBA ( kinderen van Oost-Europese ouders), kinderen die wonen buiten in Friesland maar in Friesland op school zitten, illegalen en kinderen die verblijven op een tijdelijk adres (opvanghuis).
Voor deze groepen zijn inmiddels specifieke acties en maatregelen opgezet, om zo ook te voldoen aan de inspectienorm om alle kinderen in beeld te hebben. Daarnaast heeft de GGD bericht ontvangen van de inspectie Gezondheidszorg naar aanleiding van een onderzoek uit 2012 over de “Integrale aanpak van leefstijlondersteuning in achterstandswijken”. Daarbij zijn een aantal maatregelen opgenomen, waartoe de eerstelijnscentra het initiatief moesten nemen. De inspectie laat nu weten dat zij de implementatie van deze maatregelen niet zal gaan toetsen, maar verwacht wel dat de initiatieven zullen worden voorgezet. Dit betekent voor de GGD geen wijziging van het beleid. Er is te beperkte capaciteit om aan alle wensen van de inspectie te voldoen en per wijk, probleemanalyses en plannen van aanpak te maken en die structureel en frequent te monitoren. De aanpak van lokale problematiek zal voor GGD Fryslân vooral plaats vinden in overleg met gemeenten en lokale teams. Toeleiden VVE Per 1 januari 2015 is de toeleiding naar VVE (voor- en vroegschoolse educatie) een onderdeel van het basispakket van de GGD. Ter voorbereiding daarvan vond op 6 oktober een bijeenkomst plaats met beleidsmedewerkers van gemeenten en leiding van voorschoolse voorzieningen (kinderopvang en peuterspeelzalen) om ervaringen en wensen rondom deze toeleiding te bespreken. Besproken zijn de thema’s; Doelgroepdefiniëring: welke kinderen komen voor VVE in aanmerking? Monitoring van kinderen. Aanleveren van informatie. Welke informatie en hoe willen gemeenten deze ontvangen? Het informeren van ouders door betrokken partijen over het gemeentelijk aanbod VVE. Over deze onderdelen zijn afspraken gemaakt. Het onderdeel, het verstrekken van informatie aan voorschoolse voorzieningen over de reden van aanmelding, wordt i.v.m. privacy redenen nog nader uitgezocht.
