Hypotheken update Q4 2014

Hypotheken update Q4 2014 Concurrentie op hypotheekmarkt neemt toe IG&H Consulting & Interim houdt u graag op de hoogte van de ontwikkelingen in de hypotheekmarkt. In deze hypotheekupdate informeren wij u over het 4 e kwartaal 2014 en kijken ook terug op heel 2014. Het jaar 2014 is duidelijk de ommekeer in de markt geweest. Gemeten in omzet is 2014 het beste jaar sinds 2011. Gemeten in aantal verkochte hypotheken in de aankoopmarkt (dus exclusief oversluitingen) is 2014 zelfs het beste jaar geweest sinds 2008. Daarnaast is in 2014 ook de concurrentie toegenomen in de Nederlandse hypotheekmarkt door toetreding van een aantal nieuwe spelers. Voor 2015 verwacht IG&H een verdere toename van het aantal actieve partijen, waardoor de concurrentie nog verder zal toenemen. In deze update geven we ook een inzicht in hoe digitaal inwinnen van klantgegevens het hypotheekproces kan gaan verbeteren. Wij wensen u veel leesplezier met onze update en nodigen u van harte uit te reageren. Met vriendelijke groet, IG&H Consulting & Interim

Belangrijkste trends en ontwikkelingen Flinke eindsprint geeft extra kleur aan zeer goed hypotheekjaar Nieuwe partijen vergroten concurrentie op hypotheekmarkt

De hypotheekmarkt is in 2014 met maar liefst 33% gestegen ten opzichte van 2013. Het aantal transacties is flink toegenomen en ook de huizenprijzen zijn weer licht gestegen. De lage hypotheekrente en de mogelijkheid tot fiscaalvrije schenkingen zijn belangrijke verklarende factoren voor het forse herstel. Het aflopen van de regeling voor fiscaalvrij schenken per eind 2014, maar ook het verlagen van de maximale LTV naar 103%, verklaart het bijzonder sterke 4e kwartaal van 2014 (€ 16,4 miljard). Veel mensen hebben de koop van een huis naar voren getrokkenversneld om nog van de oude regelingen en regels gebruik te maken.

Meest opvallend in het verstrekkerslandschap is de toetreding van een aantal nieuwe aanbieders en het weer actief worden van een aantal bestaande partijen. In het 4e kwartaal zijn zowel stichting Stellius (initiatief van Syntrus Achmea) en MUNT Hypotheken toegetreden tot de markt. Via beide initiatieven wordt pensioengeld belegd in hypotheken. Ook de hernieuwde interesse van Lloyds Bank (voorheen Bank of Scotland) voor de Nederlandse markt heeft in het einde van 2014 geleid tot meer concurrentie. IG&H verwacht dat meer partijen deze trend in 2015 zullen volgen.

Meer informatie: Michiel Elich, partner bij IG&H Consulting & Interim E: [email protected] T: 030 2040 900

Auteurs IG&H Hypotheekupdate: Floris Mantz, senior consultant bij IG&H Consulting & Interim ([email protected]) Wouter Walraven, senior consultant bij IG&H Consulting & Interim ([email protected])

Omzet, aantallen en prijsontwikkelingen Hypotheekomzet is 33% hoger dan in 2013 De hypotheekomzet in 2014 is met 33% gestegen tot € 48,5 miljard, waarmee 2014 het beste jaar is voor hypotheekmarkt sinds 2011

Hypotheekomzet In 2014 is de hypotheekomzet 33% gestegen tot € 48,5 miljard en is daarmee het beste jaar voor de hypotheekmarkt sinds 2011. Het volume ligt nog wel flink lager dan in de jaren 2009-2011 (€ 60-65 miljard) en blijft een fractie van de omzet in 2006 (€ 126 miljard). De lage hypotheekrente en de mogelijkheid tot fiscaalvrije schenking zijn belangrijke verklarende factoren voor het forse herstel. De vrijstelling van een

schenking van maximaal €100.000 euro, mits dit geld werd gebruikt ten behoeve van een woning, liep tot eind 2014. Dit verklaart voor een groot deel het bijzonder sterke 4e kwartaal. De hypotheekomzet in dit kwartaal (€ 16,4 miljard) is de hoogste sinds het 4e kwartaal 2010 en is 43% hoger dan het ook al zeer goede 4e kwartaal van 2013.

Aantal hypotheken Het totaal aantal verkochte hypotheken is ook fors gestegen, met 31% naar 223 duizend. Deze groei is wel iets lager dan de groei in volume: door een stijging van de gemiddelde hypotheeksom is het volume sterker gestegen dan de aantallen. Het aantal verkochte woningen in de aankoopmarkt (starters en doorstromers, dus exclusief oversluiters) is met bijna 50.000 toegenomen ten opzichte van 2013. Hierdoor beleeft de aankoopmarkt het beste jaar sinds 2008. Het aantal oversluiters is in het 4e kwartaal met 43% gestegen t.o.v. het 3e kwartaal. Dit is uiteraard een forse stijging, maar het totaal aantal oversluiters blijft nog steeds zeer beperkt. Over heel 2014 bekeken bestaat 18% van de hypotheektransacties uit een oversluiting, terwijl dit bijvoorbeeld in 2008 nog 41% was. Dit verklaart waarom het totaal aantal verkochte hypotheken minder hard herstelt.

Prijsontwikkeling De WOX van Calcasa geeft aan dat in het 4e kwartaal de huizenprijs op kwartaalbasis met 0,5% is gestegen en op jaarbasis zelfs met 3,9%. Ook de vooruitzichten voor aankomend kwartaal zijn gunstig, mede door een afnemend aanbod (-6,9%) van woningen. Calcasa verwacht voor komend kwartaal een prijsstijging van 3,3% op jaarbasis. In de ontwikkeling van de huizenprijzen zijn duidelijk verschillen tussen de verschillende woningtypen en nemen vooral de regionale verschillen verder toe:  De gemiddelde woningwaarde komt uit op € 236.000 voor alle woningen: € 253.000 voor eengezinswoningen en € 187.000 voor meergezinswoningen (flats, appartementen, etc.). Eengezinswoningen zijn het afgelopen jaar 3,6% in waarde gestegen terwijl appartementen maar liefst 4,8% in waarde zijn gestegen. Ook voor komend jaar wordt een flinke stijging voor appartementen verwacht.  Opvallend is dat afgelopen jaar duurdere woningen het meest in prijs zijn gestegen. Woningen van meer dan € 500.000 stegen +5,9% in waarde. Woningen tot € 250.000 ‘slechts’ met zo’n 3,6%. De andere prijscategorieën zaten daar tussenin, met prijsstijgingen van rond de 4%.  Regionale verschillen zijn nog verder opgelopen het afgelopen jaar, met als uitschieter (+6,5%) de Noordvleugel van de Randstad. Ook voor komend jaar wordt in West Nederland de grootste stijging op jaarbasis verwacht met 4,6%. Hierna volgen Oost en Zuid Nederland met een verwachte stijging van 2,2%. In Noord Nederland is de verwachting dat de huidige daling wordt omgezet in een lichte stijging van 0,4%. Bron: Kadaster, Calcasa, IG&H Consulting & Interim

Marktaandelen Meer concurrentie op Nederlandse hypotheekmarkt NIBC is grootste stijger van 2014; in 4e kwartaal zijn weer 2 nieuwe spelers toegetreden tot de markt.

Alle stijgers in het 4e kwartaal van 2014 zijn relatief kleine spelers, waarbij Delta Lloyd en Achmea Hypotheekbank beiden een uitstekend kwartaal hebben gehad. Opvallend is ook toetreding van twee nieuwe spelers: Stichting Tellius (+0,7% marktaandeel) en MUNT Hypotheken (+0,8%). Twee initiatieven waarin pensioengeld wordt belegd in hypotheken. Stichting Tellius is een apart fonds dat is opgezet door Syntrus Achmea, naast hun al bestaande Syntrus Achmea Hypotheken. MUNT Hypotheken is een nieuw zelfstandig initiatief van de Dutch Mortgage Funding Company (DMFCO). MUNT heeft een beleggingsmandaat van op dit moment 6 pensioenfondsen voor ruim 2,5 miljard euro, maar geeft aan IG&H aan voor de komende 5 jaar een ruim hogere ambitie te hebben. MUNT belegt enkel pensioengelden, waardoor ze op langlopende rentevastperiodes hun scherpste rentes bieden. Aegon is de grootste daler in het 4e kwartaal met een daling van 5,9%. Het absolute uitgezette bedrag is nog redelijk in lijn met de laatste kwartalen (wel gedaald ten opzichte van het 3e kwartaal), maar door de snelle groei van de markt is het effect op het marktaandeel fors. De overige dalingen in de markt zijn relatief beperkt.

NIBC is de grootste stijger van 2014 (+2,4%). NIBC had zich als doel gesteld een marktaandeel van een paar procent te behalen en heeft aangetoond dat dat in de huidige Nederlandse markt mogelijk is. Andere grote stijgers zijn Achmea Hypotheekbank (+1,8%) en Florius (+1,7%). Aegon is in 2014 weer verder gestegen (+0,8%), terwijl SNS Bank ook weer een stijging (+1,1%) laat zien na twee mindere jaren. De grootste daler in 2014 is Rabobank (-2,9%). De Rabobank verstrekt in 2014 weliswaar absoluut gezien weer iets meer hypotheken dan in het jaar 2013, maar de markt is in hetzelfde jaar harder gegroeid. Andere grote dalers zijn Argenta (-1,8%) en ASR Bank (-1,9%). De daling van Argenta is grotendeels te wijten aan een beperkt volume in het 1e kwartaal.

Op jaarbasis zijn de wijzigingen in de top 10 verstrekkers in de Nederlandse hypotheekmarkt beperkt. Er zijn geen wijzigingen in de top 4: Rabobank, ING, ABN Amro Bank en Aegon zijn nog steeds de grootsten. Het verschil tussen de vier grootste partijen is wel flink kleiner geworden in 2014 door de daling van het marktaandeel van Rabobank en de stijging van het marktaandeel van Aegon. Florius is gestegen naar de 5e plek. Obvion is een plekje gedaald (naar plek 6). Ook Argenta is gedaald naar plek 8. Nieuw in de top 10 zijn Achmea Hypotheekbank (plek 9) en SNS bank (plek 10). NIBC is als grootste stijger van het jaar in marktaandeel net buiten de top 10 gevallen op plaats 11. Ook Syntrus Achmea Hypotheken, ASR Bank en Delta Lloyd zitten qua marktaandeel maar net buiten de top 10.

Verschuivingen in het aanbiederslandschap De verschuiving in marktaandelen over de jaren heen van bepaalde type aanbieders is in bovenstaande grafiek duidelijk te zien. De afgelopen jaren is het aandeel van de ‘traditionele top 3 banken’ langzaam gedaald door daling van marktaandeel bij Rabobank en ING Bank. Tegelijkertijd zijn juist verzekeraars (mede door funding uit pensioengeld) flink gestegen. Hiervan is Aegon het belangrijkste voorbeeld. Buitenlandse partijen zijn na de dip in 2009 weer actiever in de Nederlandse markt, waarbij de terugkeer van Lloyds Bank (voorheen Bank of Scotland) eind 2014 ook gaat bijdragen aan deze groep. De groep ‘kleinere bank’ is door SNS Bank, RegioBank en vooral NIBC in 2014 flink gegroeid.

Komend jaar wordt het interessant om te volgen hoe de toegenomen concurrentie in de hypotheekmarkt gaat uitpakken. In het 4e kwartaal 2014 waren er 18 partijen met een marktaandeel van meer dan 0,8%. Dit aantal ligt normaal gesproken rond de 15. Stichting Tellius zit daar als nieuwkomer al net achter. Voor 2015 verwacht IG&H wederom een aantal nieuwe toetreders en bestaande partijen die actiever gaan worden in hypotheken. Aanbieders worden aangetrokken door het lage risicoprofiel van Nederlandse huizenbezitters, en door de nog altijd hoge marges: hypotheekrentes zijn relatief hoog en de kosten voor kapitaal zijn laag.

De toegenomen concurrentie is goed nieuws voor de consument: nieuwe aanbieders verkrijgen immers marktaandeel door het bieden van lage(re) rentes. De toename van de concurrentie kan er wel voor zorgen dat het gemak waarmee aanbieders nu geld uitzetten in Nederlandse hypotheken, op termijn minder wordt. Bron: Kadaster, IG&H Consulting & Interim

De visie van IG&H op… Documentloos een hypotheek afsluiten: een utopie of binnenkort werkelijkheid?

De digitalisering in de dienstverlening van allerlei bedrijven en non-profit organisaties neemt steeds verder toe. Ook de klant die een hypotheek wil afsluiten gaat hiervan profiteren.

Een betaling doen, het afsluiten van een autoverzekering, het boeken van een reis. We vinden het heel normaal dat we dat tegenwoordig volledig digitaal (via een website of app) kunnen doen, zonder dat hier nog iets van papier aan te pas komt. Maar waarom kan dit nog niet bij het afsluiten van een hypotheek? Hiervoor moet de klant nog altijd een hele lijst met documenten aanleveren. In ieder geval een salarisstrook, werkgeversverklaring, kopie paspoort, koopakte, en als de situatie ook maar iets ingewikkelder is, komen daar zo maar nog een heel aantal documenten bij. De mate van digitalisering bestaat er meestal uit dat dit bij sommige hypotheekverstrekkers ook gescande documenten mogen zijn.

Voor consumenten is dit een grote ergernis. Niet alleen is het omslachtig om al deze documenten te verzamelen, op te laten stellen, te kopiëren, te versturen, etc., maar in de praktijk komt het vervolgens ook nog zeer regelmatig voor dat stukken een paar dagen onderweg zijn in de post voordat ze bij de juiste persoon belanden, stukken opnieuw aangeleverd moeten worden omdat iets niet klopt, stukken kwijtraken, etc. En aan de kant van de adviseur en de hypotheekverstrekker is het zeer arbeidsintensief om alle stukken inhoudelijk te beoordelen, te controleren op echtheid, in te voeren en te archiveren.

Wij zijn ervan overtuigd dat het afsluiten van een hypotheek over niet al te lange tijd ook volledig digitaal, en daarmee een stuk gemakkelijker, sneller en efficiënter kan verlopen. Dit heeft impact op de hele keten en vergt een heel nieuwe manier van werken van adviseur en hypotheekverstrekker. Een grote verandering die niet van de ene op de andere dag gerealiseerd zal zijn.

IG&H is daarom in samenwerking met vertegenwoordigers van alle partijen in de hypotheekketen het initiatief Handig! gestart om middels een pilot aan te tonen dat het idee haalbaar is en tegelijkertijd te leren en ervaring op te doen wat hierbij komt kijken. In de pilot zal een deel van de gegevens van de klant digitaal aangeleverd worden i.p.v. in documenten.

Een eerste fase is inmiddels afgerond en heeft alle betrokkenen al veel nieuwe inzichten gebracht, nog voordat de pilot daadwerkelijk gestart is. Daarnaast is helder geworden wat per deelnemer aan de pilot de benodigde aanpassingen en veranderingen in werkwijze zullen zijn. O.b.v. van deze resultaten is bij de betrokken partijen het geloof gegroeid dat 2015 wel eens het jaar van de doorbraak voor een volledig digitaal hypotheekproces kan worden. Binnenkort starten we met de voorbereidingen voor de pilot. Het aantal deelnemende partijen aan de pilot houden we, puur vanwege de beheersbaarheid, voor dit moment nog even beperkt. In de nabije toekomst zal het voor andere geïnteresseerde partijen ook mogelijk worden om aan te sluiten. Tot die tijd nodigen we

u uit om alvast na te denken wat het digitaal inwinnen van klantgegevens voor uw organisatie, maar vooral ook voor uw dienstverlening aan uw klanten kan betekenen. Wij denken: Handig!

Wilt u meer weten over Handig!, of over de gevolgen van digitalisering voor uw hypotheekproces? Neem hiervoor contact op met Chris van Winden. -> link emailadres Chris

Hondiuslaan 102 3528

T 030 2040 900

AC Utrecht

E [email protected]