HYPOALLERGEEN dieet bij borstvoeding Informatie over het vaststellen van een mogelijke voedselallergie bij kinderen die borstvoeding krijgen
Uitgave: GGD Gooi & Vechtstreek, v.2014-03/1 Postbus 251, 1400 AG Bussum Afdeling Jeugdgezondheidszorg Tel. (035) 692 63 50 E-mail:
[email protected] Twitter : @jeugdGGDGooi
Hypoallergeen dieet bij borstvoeding
Aantekeningen
Inhoudsopgave
8
Eliminatie
3
Belasting
4
Re-eliminatie
4
Producten die vermeden moeten worden
4
Producten die wel zijn toegestaan
5
Voedingsmiddelen die nodig zijn
6
Hoe lees ik een etiket en waar moet ik op letten ?
6
Handige telefoonnummers en websites
7
1
Handige telefoonnummers en websites Consultatiebureau GGD Gooi & Vechtstreek telefoon (035) 692 63 50 www.ggdgooi.nl Diëtist Voor aanvullende begeleiding bij voedselallergie, afgestemd op uw persoonlijke situatie, kunt u het beste bij een diëtist terecht. Vraag uw jeugdarts of jeugdverpleegkundige naar een diëtist bij u in de buurt of raadpleeg de website van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten (www.nvdietist.nl). Voedingscentrum voedingstelefoon (070) 306 88 88 www.voedingscentrum.nl - Het voedingscentrum geeft informatie uit over onderwerpen die te maken hebben met gezonde voeding en diëten. Belangrijke uitgaven op dit gebied zijn de merkartikelenlijsten, beknopte informatie over dieetkostenvergoeding, onderzoekmethoden of over eczeem en voedselovergevoeligheid. Stichting voedselallergie telefoon (033) 465 50 98 (werkdagen van 09.00 tot 17.00 uur), www.stichtingvoedselallergie.nl Borstvoedingorganisatie La Leche League telefoon (0111) 41 31 89 www.lalecheleague.nl Vereniging Borstvoeding Natuurlijk telefoon (0343) 57 66 26 www.borstvoedingnatuurlijk.nl
2
7
Aandachtspunten bij het lezen van een etiket Door vermenging (contaminatie) tijdens opslag, productie en distributie kan een product dus toch bepaalde stoffen bevatten, terwijl dat niet uit de ingrediënten blijkt. Dit kan vooral gebeuren als verschillende producten over dezelfde productielijn gaan. Soms staat er op de verpakking: ‘eiwit … gram’ of ‘proteïne … gram’. Met dit eiwit wordt de voedingsstof ‘eiwit’ bedoeld en niet speciaal kippenei-eiwit of koemelkeiwit. In elk voedingsmiddel komen vele soorten eiwitten voor. Het totaal van al die eiwitten wordt hiermee aangegeven. Om te weten of er ook eiwit afkomstig van bijvoorbeeld kippenei of koemelk aanwezig is, moet u het etiket lezen. Op het etiket kunt u verder aanduidingen aantreffen als ‘melkzuur’ en ‘lactaat’. Het gaat in beide gevallen om wat verwarrende benamingen van chemische stoffen die verder niets met koemelk te maken hebben. Cacaoboter kunt u ook aantreffen als term op de verpakking. Dit is het cacaovet (plantaardig) en bevat geen (room)boter. Bij een voedselovergevoeligheid is het aan te bevelen ook de samenstelling van geneesmiddelen in de gaten te houden. Informeer hiernaar bij uw apotheker of huisarts.
Voedingsmiddelen die nodig zijn Vrouwen die borstvoeding geven hebben in ieder geval dagelijks nodig: 150 gram (rauw gewogen) vlees, kip of peulvruchten 2 plakken (30 gram) vleeswaren 6 - 7 sneden (bruin)brood, roggebrood, krentenbrood 4 - 5 aardappelen (200-250 gram) of evenzoveel (zilvervlies)rijst of (volkoren)pasta 4 groentelepels (200 gram) groente 2 porties fruit halvarine op brood 15 gram margarine of olie voor de bereiding van de warme maaltijd 2 liter vocht, bijvoorbeeld: thee, koffie, (mineraal)water, vruchtensap, (light) frisdrank, tomatensap, soep, bouillon
Hoe lees ik een etiket en waar moet ik op letten ? Lees het etiket nauwkeurig om te weten welke ingrediënten er in het voedingsmiddel zitten. Aan de hand van het etiket kunt u in veel gevallen zelf beoordelen of een product koemelkeiwit, kippenei, of een ander mogelijk allergene stof bevat.
6
Hypoallergeen dieet bij borstvoeding Borstvoeding bevat juist beschermende stoffen die het afweersysteem en het nog kwetsbare maagdarmkanaal van uw kind helpen te ontwikkelen. Hierdoor neemt de kans op de ontwikkeling van een allergie juist af. Meestal worden allergieklachten bij een kind veroorzaakt door koemelk, ei en/of soja. Bij een vermoeden dat ook andere voedingsmiddelen klachten geven, zullen ook deze uit de voeding van de moeder worden geschrapt. Het gaat dan met name om vissoorten, schaal- en schelpdieren, noten, pinda’s, zaden en pitten. In deze folder vindt u terug welke producten vermeden moeten worden en welke zijn toegestaan. De eliminatieperiode duurt ongeveer vier weken. Het is in deze periode niet nodig om vervangende producten te gebruiken. De verminderde eiwitinname door het weglaten van koemelk kan worden opgevangen door bijvoorbeeld extra vlees te gebruiken. Het is raadzaam een diëtist te raadplegen, wanneer: u vragen heeft over uw voedingspatroon u ongewenst veel gewicht verliest u moeite heeft om het dieet vol te houden of het dieet onvoldoende resultaat oplevert.
Uw kind heeft klachten die mogelijk kunnen wijzen op voedselallergie. In borstvoeding kunnen spoortjes terechtkomen van voedingsmiddelen die de moeder gegeten of gedronken heeft. Meestal geeft dit geen problemen, maar voor sommige kinderen zijn deze spoortjes voldoende om klachten te geven en een voedselallergie te veroorzaken. Daarom moet uitgezocht worden of de klachten van uw kind door voedselallergie worden veroorzaakt. Het onderzoek om een voedselallergie vast te stellen, bestaat uit drie fases: Eliminatie: verdachte voedingsmiddelen worden weggelaten om te zien of de klachten van uw kind verdwijnen; Belasting: na het weglaten worden de voedingsmiddelen opnieuw uitgeprobeerd om te kunnen zien of de klachten weer terugkomen; Re-eliminatie: voedingsmiddelen die klachten blijken te geven, worden opnieuw weggelaten.
Eliminatie In de eliminatiefase worden bepaalde voedingsmiddelen uit de voeding van de moeder geschrapt. De aanpassing van de voeding heeft alleen betrekking op voedingsmiddelen die een grote kans op allergie geven. Het is niet zo dat er niets meer mag worden gegeten of dat het beter is om te stoppen met borstvoeding.
Als uw kind behalve borstvoeding ook zuigelingenvoeding (flesvoeding) krijgt is het ook nodig om deze voeding aan te passen.
3
Belasting Wanneer door de eliminatie de klachten verdwenen zijn of sterk zijn afgenomen, kunnen de voedingsmiddelen weer stuk voor stuk aan de voeding worden toegevoegd. Het is belangrijk dat de belasting goed wordt uitgevoerd; op het consultatiebureau zal besproken worden hoe, wanneer en hoe lang de belasting uitgevoerd moet worden.
Re-eliminatie Wanneer door belasting de klachten bij uw kindje niet terugkeren hebben deze zeer waarschijnlijk een andere oorzaak. Komen de klachten wel terug dan zullen de verdachte voedingsmiddelen opnieuw worden weggelaten. Meestal blijven er maar één of twee voedingsmiddelen over waar een kind op reageert. Als u opnieuw voedingsmiddelen gaat elimineren, is het belangrijk dat u vervangende voedingsmiddelen gaat gebruiken. Voor begeleiding hierbij wordt geadviseerd een diëtist te raadplegen. Voedselallergie bij zuigelingen kan van voorbijgaande aard zijn. Het is daarom belangrijk dat na een bepaalde periode opnieuw wordt uitgeprobeerd of de allergie nog aanwezig is. Dit kunt u doen in overleg met de diëtiste of het consultatiebureau.
Producten die vermeden moeten worden
Producten die wel zijn toegestaan
Melk Alle soorten melk- en melkproducten: melk, karnemelk, melkdranken (bijv. chocolademelk en fruitzuiveldranken) vla, pap, pudding, kefir, biogarde, yoghurt, kwark, Hüttenkäse, hangop, vruchtenyoghurt- en kwark koffiemelk, koemelkpoeder roomijs, softijs slagroom, zure room, crème fraîche, roomboter kaas (alle soorten, ook plantaardige kaas, smeerkaas, smeltkaas) andere producten waarin melk of melkbestanddelen zijn verwerkt (zoals gewoon brood)
Brood koemelk- en kippeneivrij brood, bijvoorbeeld (Turks) brood zonder broodverbetermiddel, of brood uit de reformzaak watercrackers of matzes
Kippenei Alle soorten ei en eiergerechten: kippen-, eenden-, kwartel- en ganzeneieren eiersalade, eiermie, eierkoeken, cake, quorn producten waarin ei of eibestanddelen zijn verwerkt Soja Sojamelk tempé, tofu, tahoe, sojaburgers en andere gebruiksklare vleesvervangers ketjap andere producten waarin soja en sojabestanddelen zijn verwerkt
4
Groenten alle soorten groenten zonder toevoegingen of saus, vers of uit de diepvries ‘Zetmeel’ aardappelen macaroni (zonder ei) spaghetti (zonder ei) rijst maïs witte en bruine bonen kapucijners
Beleg vleeswaren zonder toevoegingen, zoals rookvlees, fricandeau, rosbief zoet beleg zoals honing, jam, stroop, suiker komkommer, radijs, selderij, wortel en andere groenten appel, banaan, vruchtemoes en andere vruchten
Nagerechten zelfgemaakte vla, pap of pudding van rijstmelk (uit de reformzaak) met water of custard, griesmeel, havermout of rijst fruit of vruchtemoes, tutti frutti, abrikozen of pruimen gelatinepudding eventueel met fruit krentebrij (kant-en-klaar nagerecht van bessensap, gort, krenten en rozijnen)
‘Vetten’ koemelkvrije en soja-eiwitvrije margarine* koemelkvrije en soja-eiwitvrije halvarine* olie, bijvoorbeeld maïsolie of olijfolie vlees (vers en ongepaneerd) zoals rundvlees, varkensvlees, kip, kalkoen, lamsvlees
Tussendoor* alle soorten fruit, rozijnen zuurtjes en pepermunt koemelkvrije, sojavrije en eivrije koekjes en snoepjes*
NB: door het vermijden van melk en melkproducten wordt de hoeveelheid eiwit in de voeding kleiner. Dit kan opgevangen worden door wat meer vlees te eten (in plaats van 100 gram nu 150 gram per dag).
* Voor geschikte merken kunt u de ‘lijsten van melkeiwit-, ei- en sojaeiwitvrije merkartikelen’ van het Voedingscentrum raadplegen. Deze lijsten kunt u bestellen bij het voedingscentrum.
5
