JAARGANG 8 - OKTOBER 2011
KENNISMAGAZINE VOOR DE INDUSTRIËLE MARKT
DE PRODUCTEN VAN BRESTON VINDEN HUN TOEPASSING OVER DE GEHELE WERELD
HOOGLAND-MENNENS
HUISLEVERANCIER VAN BRESTON BV
16
De meerwaarde van leveringsbetrouwbaarheid
Dromen-Durven-Doen
op het High Energy Evenement
Efteling Golfpark Besparen door LED-verlichting is geen sprookje
ES Elektro Den Bosch en Hoogland-Mennens Den Bosch
naar nieuw pand
VOORWOORD Wij adviseren niet alleen u om efficiënt te werken, maar voor onze organisatie geldt natuurlijk hetzelfde. Daarom voeren wij met ingang van deze SIGNAAL een verandering door die zowel voor u als voor onszelf het op efficiënte wijze zoeken van informatie gemakkelijker maakt: de QR-code.
SIGNAAL kent een aantal vaste elementen. Zo is er bijvoorbeeld de inhoudsopgave die het eenvoudig maakt de voor u relevante artikelen te vinden, of de pagina met contactgegevens van de itsme-bedrijven. Een van de vertrouwde, telkens terugkerende elementen was tot nu toe het cursusoverzicht dat u altijd achterin SIGNAAL kon aantreffen en waarin u alle gegevens betreffende onze cursussen kon vinden.
Met ingang van het huidige nummer van SIGNAAL komt dit overzicht te vervallen en zullen wij alleen nog de nieuwe cursussen vermelden. Uiteraard blijft de informatie wel voor u beschikbaar, maar verwijzen wij u daarvoor graag naar onze website www.itsme.eu/opleidingen. Voor gebruikers van smart phones is de cursusinformatie nu ook te benaderen via de QRcode, die u kunt vinden op pagina 21.
Hoe werkt een QR-code? U start de barcode reader software op uw mobiele telefoon (I-phone) en richt de camera van uw telefoon op de QR-code totdat die het beeld volledig vult. De software registreert automatisch de inhoud van de QR-code. De QR-code wordt door de reader direct omgezet in een internetadres. U kunt dan op uw smart phone ons cursusoverzicht raadplegen.
Deze methode met QR-codes bespaart gebruikers het moeizaam intypen van een internetadres op een telefoon en werkt daardoor efficiënter.
Efficiëntie, daar staan wij voor!
16 004
Hoogland-Mennens als huisleverancier van Breston BV. De meerwaarde van leveringsbetrouwbaarheid.
010
Besparen door LED-verlichting is geen sprookje op het Efteling Golfpark.
019
High Energy Evenement: Dromen-Durven-Doen op 26 oktober in de Kopern Hoogte.
004
Hoogland-Mennens als huisleverancier van Breston BV
014
Nieuw pand voor ES Elektro Den Bosch
006
Gemotoriseerde omkeerschakelaars van ABB
015
Pilz introduceert nieuwe uitbreidingsrelais
007
Nieuw Danfoss EC+concept
016
Nieuwe behuizing van Kraus & Naimer
008
Eaton SmartWire-DT
017
"Blue e" van Rittal
009
Fluke 87V True RMS Multimeter
018
Harmony XB5R van Schneider Electric
010
Besparen door LED-verlichting is geen sprookje
019
High Energy Evenement
012
Sick ColorRangerE
020
Unieke robot van Jeko Tech
013
GentleSpace LED Highbay
021
Nieuwe cursussen
014
Relux trainingsprogramma
022
Opleidingsoverzicht
Hoogland-Mennens als
huisleverancier
van Breston BV De meerwaarde van leveringsbetrouwbaarheid
Breston BV uit Nieuwe-Tonge produceert complete machines, installaties en proceslijnen voor transport en op- en overslag van bulkgoederen ten behoeve van onder andere de industrie, scheepvaart en landbouw. De producten van Breston vinden hun toepassing over de gehele wereld.
Omslag Het bedrijf is in 1938 aanvankelijk als hoefsmederij opgericht door Joost Abresch, die zich in de loop der tijd richtte op de landbouwmechanisatie. Sinds 2002 wordt het bedrijf geleid door de derde generatie. Jaap Abresch, directeur: “Breston is begonnen als lokaal bedrijf, dat eigenlijk is meegegroeid met de vraag naar meer mechanisatie in de landbouw. Rond 1980 is de omslag naar de industrie gekomen, toen een havenbaron uit Rotterdam een van onze landbouwmachines wilde ombouwen en aanpassen voor gebruik op pontons in de haven om de vracht van zeeschepen direct over te laden op binnenschepen.” Reputatie Na verloop van tijd ontstond ook vanuit andere disciplines, met name de conservenindustrie, steeds meer vraag naar de machines en installaties van Breston. Het bedrijf verzorgt het gehele traject van ontwerp, engineering, productie en eindmontage in eigen huis. Inmiddels heeft Breston een gedegen reputatie opgebouwd in de industrie. Ongeveer 15% van de producten die Breston fabriceert zijn bestemd voor de export.
004
Breston verzorgt het gehele traject van ontwerp, engineering, productie en eindmontage in eigen huis.
Totaalpakket
Leveringsbetrouwbaarheid
Sinds het begin van de jaren ‘70 bestaat er een relatie tussen Breston
Met name die hoge leveringsbetrouwbaarheid zorgt ervoor dat Breston
en Hoogland-Mennens voor wat betreft de levering van mechanische
blindelings op Hoogland-Mennens kan vertrouwen. En daarin ligt
artikelen en metaalbewerkingsmachines. Jaap Abresch: “Hoogland-
de echte meerwaarde van Hoogland-Mennens. “Hoogland-Mennens
Mennens biedt een totaalpakket dat heel goed aansluit op wat Breston
reageert onmiddellijk op onze noodkreten", zegt Jaap Abresch. “Als het
doet en nodig heeft. In de loop der tijd is de relatie eigenlijk steeds hechter
echt moet, dan zelfs buiten de normale werktijden. Hoogland-Mennens
geworden en nu is Hoogland-Mennens onze huisleverancier.”
weet precies hoe Breston werkt en zowel hun binnendienst als hun buitendienst zijn op de hoogte van elkaars afspraken. Er bestaat een
Kostenbesparingen
prima communicatiestructuur tussen Breston en Hoogland-Mennens.”
Met name op het gebied van metaalbewerkingsmachines is HooglandMennens voor Breston van veel waarde. Hoogland-Mennens is importeur
Positief
in de Benelux van lintzaagmachines van het Italiaanse merk Carif, waarvan
Dat Hoogland-Mennens alle artikelen die Breston gebruikt op voorraad
Breston er een aantal in gebruik heeft. Deze machines kenmerken zich
heeft en elke dag kan leveren, zorgt ervoor dat Breston in de toekomst
door een hoge betrouwbaarheid, lage onderhoudskosten en een hele
hun eigen voorraad verbruiksartikelen kan afbouwen en laag kan
grote degelijkheid. Deze kenmerken zijn van directe invloed op de
houden. Daardoor maakt het bedrijf minder kosten voor bestellingen. Dit
kostenbesparingen die Breston kan realiseren.
wordt ook in de hand gewerkt, door een automatisch bestelproces van Hoogland-Mennens. Op dit moment wordt 80% door Breston op deze
Flexibilitiet
manier besteld. Voor Jaap Abresch is de situatie heel duidelijk: “De manier
Volgens Jaap Abresch is dat echter niet de enige reden waarom Hoogland-
waarop Hoogland-Mennens werkt heeft een directe positieve invloed op
Mennens zo’n goede relatie van Breston is geworden. “Hoogland-
de manier waarop Breston kan werken.”
Mennens heeft een grote flexibiliteit in hun assortiment, de snelheid van hun leveringen en hun service, waardoor onze productie nooit stil komt te liggen omdat we moeten wachten op een onderdeel of een bepaald product.”
005
Gemotoriseerde omkeerschakelaars van ABB ABB heeft haar programma OT-schakelaars uitgebreid met de nieuwe, gemotoriseerde OTM 40..125_C omkeerschakelaars. De nieuwe schakelaars worden geleverd in uitvoeringen van 40A tot 125A, waarmee het volledige programma nu een gebied bestrijkt van 40 tot 2500A.
worden overgeschakeld, hetgeen met name
alleen als transferschakelaar maar ook als
uitkomst biedt in situaties waar snel een
isolator, waardoor onderhoud veilig kan
backup beschikbaar moet zijn in het geval van
worden uitgevoerd. De constructie is zodanig
stroomuitval.
dat contact tussen vingers en onderdelen wordt vermeden. Op deze manier wordt de
De
gemotoriseerde
omkeerschakelaars
Met een grondoppervlak dat 262% kleiner
gebruiker beschermd voor stroomvoerende
is dan vergelijkbare producten, kenmerken
delen en wordt beschadiging van omliggende
de nieuwe OTM40…125_C zich door hun
apparatuur voorkomen. Optioneel kan de
compacte
schakelaar worden geleverd met mechanische
uitvoering.
Hierdoor
laten
de
en elektrische blokkeringsmogelijkheden.
lenen zich voor industriële processen en IT-
schakelaars zich ook in beperkte ruimten
applicaties, waar een betrouwbare voeding
snel en eenvoudig installeren. De schakelaars
steeds belangrijker wordt voor verlaging van
kunnen daarbij flexibel in elke positie worden
Om
de productie- en onderhoudskosten. Met
gemonteerd.
vereenvoudigen en te versnellen zijn de
"De nieuwe omkeerschakelaars van ABB fungeren niet alleen als transferschakelaar maar ook als isolator, waardoor onderhoud veilig kan worden uitgevoerd."
OTM40…125_C
omkeer
bedrading
schakelaars zijn getest conform IEC 60947-
OTM40…125_C
3
van
en
60947-6-1.
De
omkeerschakelaars
zoveel
mogelijk
schakelaars
brugverbindingen.
De
te
voorzien tunnel-
zijn geclassificeerd voor het schakelen van
klemaansluitingen van de OTM40…125_C
gemengde ohmse en inductieve last, inclusief
garanderen daarnaast een betrouwbare en
matige overbelasting. Daarmee lenen de
stevige aansluiting. Verder zijn de toebehoren,
schakelaars zich bij uitstek voor een constante
zoals hulpcontacten, met één klikbeweging
voeding van, bijvoorbeeld, generatorsets,
eenvoudig te installeren.
banken en utiliteitsvoorzieningen. Standaard worden de omkeerschakelaars in 3- en
de nieuwe schakelaars kunnen belastingen
4-polige uitvoering geleverd. De nieuwe
snel van de ene voeding naar de andere
omkeerschakelaars van ABB fungeren niet
006
de
Nieuw Danfoss
EC+concept Het nieuwe Danfoss EC+concept verzekert u van een hogere efficiëntie in uw standaard ventilatiesysteem.
Met het Danfoss EC+concept wordt de systeemefficiëntie in standaard ventilatietoepassingen naar het hoogste niveau gebracht, dankzij het gebruik van nieuwe control algoritmes in de VLT® HVAC Drive voor het aansturen van permanent magneetmotoren. VLT® HVAC Drive kan elk model PM-motor aansturen. Het bekende en bewezen voltage vector control in de VLT® HVAC Drive kan nu ook de PM-motoren in de markt aansturen. Door het gebruik van deze voltage vector mode in de Danfoss VLT® HVAC Drive, wordt bij het aansturen van PM-motoren dezelfde dynamische prestatie en geminimaliseerd verlies behaald als bij het aansturen van standaard inductiemotoren. Tests hebben een efficiëntie aangetoond van meer dan 90% in een groot deel van het toerentalregelbereik, wat een aanzienlijke verbetering is ten opzichte van bestaande inductiemotorsystemen en daardoor een duidelijke kostenbesparing met zich mee brengt. Vergeleken met andere snelheidgecontroleerde, hoogefficiënte motor systemen kan de systeemontwerper met het Danfoss EC+concept kiezen voor de meest efficiënte componenten, waardoor men verzekerd is van de beste systeemefficiëntie. In andere systemen kunnen vaak slechts enkele fabrikaten en componenten gebruikt worden, daar het ontwerp niet IEC-gestandaardiseerd is. Door het gebruik van de Danfoss VLT® HVAC Drive en een PM-motor met as volgens IEC-ontwerp, kan elk ventilatorwiel gebruikt worden. De bekende VLT® HVAC Drive stuuropties blijven beschikbaar i.c.m. veldbusopties en BMS-communicatieopties.
007
Eaton
SmartWire-DT Sneller werken met het industriële communicatiesysteem SmartWire-DT. SmartWire-DT is een slim systeem dat het bedraden van schakelkasten eenvoudiger en sneller maakt. De opvallende groene SmartWire-DT vlakbandkabel is een op de toekomst gericht communicatiesysteem voor industrieel schakelmateriaal in en om de schakelkast.
SmartWire-DT vervangt de aanleg van stuurstroombedrading en de
uitgerust met een module die het voorziet van data en energie. De I/O
I/O op de PLC. Het schakelmateriaal wordt eenvoudig direct op de
van de PLC wordt verplaatst tot op het schakelmateriaal. Alle deelnemers
vlakbandkabel bevestigd. Eaton heeft dit systeem zo laten ontwerpen,
worden met de groen vlakbandkabel verbonden. Deze kabel vervangt
dat het snel en eenvoudig werken is met SmartWire-DT. SmartWire-DT
alle stuurstroombedrading en de benodigde voedingsspanning.
bespaart tijd: sneller bedraden, snellere inbedrijfstelling, minder I/Oblokken en minder tekenwerk. De groene achtpolige vlakbandkabel is
De kabel wordt verbonden met de gateway. De gateway communiceert
de levensader van SmartWire-DT en verbindt alle deelnemers met elkaar
via Profibus DP of CANopen met de PLC. In het programma in de PLC
vanaf gateway tot afsluitweerstand.
verandert alleen de adressering van de I/O. Het adresseren gaat volledig automatisch. Door een simpele druk op de configuratieknop worden alle
" Eaton heeft dit systeem zo laten ontwerpen, dat het snel en eenvoudig werken is met SmartWire-DT. SmartWire-DT bespaart tijd: sneller bedraden, snellere inbedrijfstelling, minder I/O-blokken en minder tekenwerk."
deelnemers voorzien van een adres. Het resultaat: een overzichtelijke en buitengewoon compacte schakelkast. SmartWire-DT is geschikt voor alle Moeller magneetschakelaars, motorstarters alsmede de bedienings- en signaleringsapparatuur. Het is nu ook mogelijk om Eaton vermogensautomaten uit de NZM-serie en de nieuwe generatie elektronische motorbeveiligingsschakelaars PKE, aan te sluiten op SmartWire-DT. Hiermee is het mogelijk om stroom en spanning
Bent u altijd veel tijd kwijt met het bedraden van de schakelkast? Moet
af te lezen in de PLC. Deze geven de mogelijkheid om op de analoge
u voor elke deelnemer in de kast de stuurstroombedrading op lengte
ingangen te besparen. Hierdoor is ook weer besparing op de tekeningen
maken of besturingsunits uitbreiden met I/O-blokken? Met SmartWire-
en aansluitingen gerealiseerd.
DT gaat dat sneller. SmartWire-DT vervangt de arbeidsintensieve en kostenverhogende aanleg van stuurstroombedrading. Tevens vervangt het uw I/O op de PLC. SmartWire-DT maakt van standaard schakelmateriaal communicatief schakelmateriaal. Het standaard schakelmateriaal wordt
008
Fluke 87V True RMS Multimeter:
ideaal voor metingen aan frequentiesturingen De digitale True-RMS multimeters uit de Fluke 80V-serie zijn voorzien van alle functies die u van een multimeter kunt verwachten.
Zo meet u er spanningen tot 1000V AC en DC en
De
stroom tot 10A AC en DC mee. Daarnaast kunt
filter, waardoor hij de waarde weergeeft
Fluke
87V
heeft
een
ingebouwd
u er weerstand tot 50Mohm, capacitiet tot 1000
zoals de motor het ervaart. Dankzij een
μF, frequentie tot 200kHz, geleiding tot 60 nS en
ingebouwde thermometer kunt u gemakkelijk
temperatuur van –200° tot 1090° C mee meten.
temperatuurmetingen verrichten, zonder dat u
De multimeters zijn voorzien van een groot,
een apart instrument hoeft mee te nemen. Dit
helder display.
maakt de Fluke 87V het instrument bij uitstek voor iedere veeleisende gebruiker. Speciaal van
voor de industriële gebruiker is er een aantal
de Fluke 87V is de mogelijkheid om aan
kits samengesteld rondom de Fluke 87V.
frequentiesturingen te meten. Met een ‘gewone’
Hiermee heeft u een volledige uitrusting tot uw
multimeter kan de uitgelezen waarde sterk
beschikking, compleet met diverse accessoires
afwijken van de waarde die op het display van
en tas.
De
meest
innovatieve
eigenschap
uw frequentiesturing wordt weergegeven. Dit heeft te maken met de complexiteit van het
De Fluke 87V is ook in een intrinsiek veilige
signaal.
uitvoering beschikbaar: de Fluke 87V Ex. Dit ATEX-gecertificeerde instrument beschikt over alle functies van de Fluke 87V. Dit instrument
De frequentiesturing stuurt een pulsvormig
kan zowel binnen als buiten explosiegevaarlijke
signaal uit met een hoge schakelfrequentie en een lage stuurfrequentie. Een RMS-multimeter gaat de RMS-waarde
zones, zoals ATEX-zones 1 en 2, gebruikt worden, zonder dat er concessies
van dit signaal berekenen, maar dit is niet de waarde zoals de motor het
worden gedaan aan de prestaties of conformiteit. De Fluke 83V, 87V en
signaal ervaart. Vanwege de impendantie van de motor maakt hij immers
87V Ex voldoen aan de elektrische veiligheidsspecificaties EN61010-1 Cat
van dit ‘hoogfrequent’ signaal een laagfrequent sinusvormig signaal. Dit
III 1000V en Cat IV 600V. De Fluke 87V Ex voldoet daarnaast nog aan de
stelt u ook vast indien u de golfvorm van de stroom op een ScopeMeter
ATEX-veiligheidsspecificatie II 2 G EEX ia
zichtbaar zou maken.
IIC T4.
®
009
Besparen door LED-verlichting is geen sprookje… Tussen de natuurgebieden Loonse en Drunense Duinen en het landgoed Huis ter Heide ligt sinds 1995 het Efteling Golfpark. Het park beschikt over een 18-holes golfbaan met A-status van 6256 meter lang, die zich uitstrekt over maar liefst 95 hectare. Daarnaast zijn er oefengreens, een indoor golfschool en een driving range met 45 afslagplaatsen. Drie vergaderruimten, een grand café, een golfshop en een businessclub completeren het aanbod van het Efteling Golfpark.
010
Oefenen
bedragen. Bovendien mocht de natuur niet
Besparing
Het verlichten van de driving range van een
te veel worden verstoord, moest rekening
In de berekeningen heeft itsme Lighting
golfpark is geen eenvoudige opgave. Vooral
worden gehouden met een boerderij die in
Technology een vergelijking gemaakt tussen
in de winter, als het vroeg donker wordt, is het
het verlengde van de driving range stond en
hogedruk
belangrijk dat de gasten van het golfpark ook
mochten de gebruikers van de naast de range
systeemvermogen van 450W en de RAYTEC
’s-avonds op een prettige manier hun sport
gelegen weg geen hinder ondervinden van
300-serie LED, die per lamp 120W verbruikt.
kunnen beoefenen. Volgens Maarten Voermans
het licht. Vanaf het allereerste begin zijn de
Met drie gasontladingslampen per lichtmast
van het Efteling Golfpark voldeed de oude
bewoners van het gebied betrokken geweest
zouden de 5 masten in totaal
verlichting niet aan de eisen die de organisatie
bij de plannen. In het kader van haar filosofie
verbruiken, tegenover een totaal van 1800W
aan zichzelf stelde: “We konden onze spelers
van duurzaam ondernemen vroeg de Efteling
met hetzelfde aantal RAYTEC LED-lampen.
niet
gasontladingslampen
met
een
6750W
eigenlijk
aan itsme Lighting Technology om eens te
De besparing bedraagt hier dus bijna 5kW
noodzakelijk was. Het zicht was slechts 60
kijken naar de haalbaarheid van alternatieve
– ongeveer 75% - op de energiekosten, bij
meter, terwijl onze driving range meer dan 200
lichtbronnen zoals LED.
een totaal van 500 branduren per jaar. De
die
kwaliteit
bieden
die
besparingen bij objecten met meer branduren
meter lang is. Bovendien was de vlucht van de bal in de hoogte niet goed te volgen.”
Energiezuinig
per jaar komen uiteraard veel hoger uit.
itsme Lighting Technology bouwde de driving Specifieke eisen
range na in 3D in de Relux lichtberekenings
Content
Naar aanleiding van golfcontacten van het
software en liet er een aantal simulaties op los.
Maarten Voermans is zeer tevreden met het
Efteling Golfpark met de itsme-organisatie,
Uiteindelijk werd de oplossing gevonden in LED
resultaat: “itsme was flexibel genoeg om
waarin deze aangaf ervaring te hebben met het
van het Engelse merk RAYTEC. Deze firma ge
zodanig met onze randvoorwaarden om te
verlichten van golfbanen, werd het probleem
bruikt geen LED-retrofitoplossingen in bestaande
gaan dat er toch een goed resultaat uit de bus is
voorgelegd aan itsme Lighting Technology.
armaturen, maar bouwt eigen armaturen rond
gekomen. Daar zijn we zeer content mee.” Ook
Daarbij stelde het Efteling Golfpark een aantal
hun LED-verlichting. Hiermee is het mogelijk
de samenwerking met itsme is Voermans goed
specifieke eisen aangaande de hoogte en
met een minimale lichtvervuiling objecten direct
bevallen. “itsme verlichtingsmanager John de
plaatsing van de nieuwe lichtmasten. Maarten
te verlichten. De armaturen hebben een kleine
Joode was heel enthousiast en bereidwillig om
Voermans: “Bij de meeste golfbanen staan de
bouwvorm en zijn buitengewoon energiezuinig.
mee te denken en hier een proefopstelling te
lichtmasten langs de driving range. Wij hadden
Het Efteling Golfpark is de eerste golfbaan in
verzorgen. itsme Lighting Technology heeft
de specifieke eis dat er van achteren verlicht
Nederland die gebruik maakt van LED-verlichting.
heel erg goed over de oplossing nagedacht,
moest worden. Dat was nieuw voor itsme
Hiermee heeft de Efteling gekozen voor een
waarbij ook de situatie van onze buren zwaar
Lighting Technology.”
duurzame oplossing, die ook nog eens een
heeft meegewogen. Zo heeft itsme voor alle
grote besparing oplevert. Bovendien is het zicht
partijen een win-win-situatie gecreëerd. Dat
Duurzaam
in de avonduren met de nieuwe LED-verlichting
hebben we als heel prettig ervaren.”
Het bestemmingsplan eiste dat de hoogte van
verbeterd van 60 meter naar 200 meter.
de lichtmasten maximaal zes meter mocht
011
HERKENT KLEUR
SICK ColorRangerE
3D-camera herkent kleur, contrast, volume en laserscatter SICK introduceert een high speed 3D-camera die ook kleur herkent. Door zowel de 3D-beelden als de kleur van voorwerpen of oppervlaktes te meten, kunnen nog betere en betrouwbaardere inspecties bij volledige productiesnelheid gelijktijdig worden uitgevoerd. De SICK ColorRangerE is een aanwinst voor vision integrators en fabrikanten. Door de multiscantechnologie kan de ColorRangerE verschillende metingen zoals kleur, contrast, volume en laserscatter gelijktijdig uitvoeren. Waar tot nu toe meerdere visioncamera’s voor nodig waren volstaat nu één systeem met de SICK ColorRangerE. Kosten voor hardware, integratie en onderhoud worden hierdoor gedrukt. De ColorRangerE is ideaal inzetbaar voor highspeed 3D- en kleurinspecties, het meten van glans, het leveren van RGB-kleurbeelden in hoge resolutie en het opmerken van oneffenheden in het materiaal (laserscatter). Denk aan het sorteren van fruit en groenten, controle van vorm en kleur bij gebakken producten zoals koek en brood, kleurcontrole bij het produceren van bakstenen, maar ook applicaties in de farmaceutische en chemische industrie. Dankzij Gigabit Ethernet kan de camera-afbeelding direct op de PC op afstand worden geanalyseerd.
012
Nieuw in industrieverlichting:
GentleSpace LED Highbay De meest efficiënte en krachtige LED Highbay in de markt, die tot 400W HD vervangt.
Wij geloven in energie-efficiënte verlichtingsoplossingen voor de industrie
de lampen te vervangen. Hierdoor bespaart men aanzienlijk op de
die de invloed op het milieu beperken en kosten besparen en die tegelijk
onderhouds- en vervangingskosten. Daarnaast is de GentleSpace
de kwaliteit en productiviteit verhogen. Wat betekent deze benadering
standaard dimbaar, wat in combinatie met controls zorgt voor nog meer
voor industrieverlichting en hoe speelt onze nieuwste GentleSpace LED
energiebesparing.
Highbay hierop in? Door het leveren van een juist lichtniveau met de GentleSpace wordt de
" Hierdoor bespaart men aanzienlijk op de onderhouds- en
vermoeidheid van de ogen beperkt. Wanneer mensen duidelijker zien werken ze beter.
vervangingskosten. Daarnaast is de GentleSpace standaard Door zijn IK08-certificering beschermt de GentleSpace proceskritische
dimbaar, wat in combinatie met controls zorgt voor nog meer energiebesparing.""
producten zoals voedingsmiddelen en dranken. Dit vermindert de risico’s die ontstaan ten gevolge van kapot glas en/of kapotte lamponderdelen. De GentleSpace LED is de eerste LED Highbay in de markt die tot 400W
Door zijn lage opgenomen vermogen bespaart de LED Highbay tot 30%
HID Highbays kan vervangen.
energie t.o.v. de 400W HID Highbays. Daarnaast heeft de GentleSpace een levensduur van 75.000 uur (70% lumenbehoud). Dit betekent dat assemblagelijnen niet stilgelegd hoeven te worden om ieder jaar
013
Relux Trainingsprogramma 2011 Raamsdonksveer Relux Interior I
Relux Access RELUX INTERIOR I
RELUX ROAD & EXTERIOR
20 september 2011
27 september 2011
24 oktober 2011
29 november 2011
22 november 2011 Relux Road & Exterior Relux Interior II
RELUX ACCESS
4 oktober 2011 6 december 2011
28 september 2011 30 november 2011
Relux Tunnel RELUX INTERIOR II
RELUX TUNNEL
RELUX DAYLIGHT & ENERGY
Relux Daylight & Energy
Op aanvraag!
5 oktober 2011 7 december 2011
Registratie per e-mail:
[email protected] of per fax: +31 76 587 54 23 itsme Lighting Technology - Steurweg 2 - Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer T +31 76 578 28 14 - F +31 76 587 54 23 - www.relux.biz
ES Elektro Den Bosch en Hoogland-Mennens Den Bosch
naar een nieuw pand!
Sinds begin augustus 2011 is de vestiging Den Bosch van ES Elektro gevestigd in een nieuw pand. Met trots melden wij u, dat ook ons
zusterbedrijf
Hoogland-Mennens
op
deze lokatie een vestiging heeft geopend. Dit betekent dat wij u nu op zowel elektrotechnisch als mechanisch gebied van dienst kunnen zijn. U bent van harte welkom op het nieuwe adres: Docterskampstraat 2b, 5222 AM ’s-Hertogenbosch. Het postbusadres en telefoon- en faxnummers blijven ongewijzigd.
014
Pilz
introduceert
nieuwe uitbreidingsrelais
De serie veiligheidsrelais PNOZsigma biedt
gerealiseerd via de Multi configurator. PNOZ s22
twee gescheiden aanstuurbare relaisfuncties
is ook geschikt voor aansluitingen op het veilige
volgens Pl e. Per relaisfunctie worden drie
toerentalbewakingsrelais PNOZ s30.
maakcontacten
en
een
verbreekcontact
beschikbaar gesteld. Deze kunnen onaf
Het
hankelijk worden aangestuurd, zodat aan de
bereikt Performance Level –e volgens ISO
uitgangen verschillende fucties gebaseerd op
13849-1 en Safety Integrity Level CL claim 3
het basisrelais kunnen worden toegewezen.
volgens IEC 62061. De vermenigvuldiging
Veilige scheiding tussen de beide relaisfuncties
van de relaiscontacten maakt de uitgebreide
maakt
functieomvang van de toepassing mogelijk.
het
schakelen
van
verschillende
contactuitbreidingsrelais
PNOZ
s22
potentialen mogelijk. Het contactuitbreidingsrelais PNOZ s22 is geschikt voor aansluitingen op de basismodulen PNOZ
mm0.1/0.2p
van
het
compacte,
configureerbare veiligheidsrelais PNOZ Multi mini. De PNOZ s22 stelt relaisuitgangen ter beschikking die potentiaalvrij schakelen mogelijk maken. De configuratie wordt zoals gewoonlijk
015
Nieuwe behuizing ATEX-nokkenschakelaars en -lastscheiders van Kraus & Naimer
Kraus & Naimer BV heeft de behuizing van haar ATEX-nokkenschakelaars en -lastscheiders aangepast. De nieuwe behuizing is geschikt voor ATEXzone 21, een gebied waarbinnen tijdens normaal bedrijf gedurende in totaal 10 tot 1000 uur per jaar een ontplofbaar stof/luchtmengsel aanwezig is en er per jaar meer dan 1000 uur stofafzetting wordt gevormd. Het assortiment ATEX-nokkenschakelaars en -lastscheiders is verkrijgbaar als hoofd- en werkschakelaar van 16A t/m 55A. Andere eigenschappen van deze behuizing zijn:
• EXIID; EX tD A21 IP66 T80º (IEC 61241-1) • Slagvast tot 7 Nm • Omgevingstemperatuur : -25º C tot +40º C • Maximale temperatuur: +60º C • Kabelinvoer: 2 x M32 + 1 x M20 • Dekselschroeven: RVS 6 mm • Afmetingen: 185 x 110 x 130 mm (excl. wartels)
Kraus & Naimer BV heeft de behuizing van haar ATEX-nokkenschakelaars en -lastscheiders aangepast.
016
Energiebesparing van 70%
met Rittal “Blue e” koelaggregaten Na succesvolle pilottoepassingen in de automobielindustrie brengt Rittal de energiezuinige koelaggregaten uit de “Blue e”-generatie nu in grote aantallen op de markt. De nieuwe aggregatentechniek met een koelvermogen van 500W tot 4000W bespaart, afhankelijk van de toepassing, tot 70% energie.
pijpbochten en andere koelcomponenten.
De innovatiemogelijkheden voor schakel kast koelaggregaten uitgeput.
Dat
de
zijn
nog
lang
niet
efficiëntie
hier
nog
In een tweede stap optimaliseerde Rittal
duidelijker kan worden verhoogd, bewijzen
de
pilottoepassingen in de automobielindustrie,
ventilatormotoren
ventilatortechniek.
Bij
bijvoorbeeld bij Daimler AG in Sindelfingen.
Commutationtechniek toegepast. De motoren
De automobielproducent testte de nieuwe
met externe rotor vervangen de gewoonlijk
energiezuinige koelaggregaten van de “Blue
mechanische poolomkering door elektronische
e”-generatie van Rittal gedurende elf maanden
commutatie. Dit systeem werkt slijt-, vonk-, en
wordt
de de
meeste Electronic
in de praktijk, met verrassende testresultaten.
van Rittal. De hogere koudefactor (COP, Co-
storingvrij. De motoren hebben een dynamisch
De
met
efficiënt of Performance) , die bijvoorbeeld bij
uitgebalanceerde
een koelvermogen van 1000W verbruikte in
de 1000W-testapparaten ongeveer 42% hoger
magneten. Meerdere Hall-sensoren meten
vergelijking met een standaard koelaggregaat
is, is het resultaat van jarenlange onderzoeks-
de positie van de rotor. Speciale elektronica
van Rittal bij hetzelfde vermogen in totaal tot
en
Deze
voedt en regelt de motor met een zeer hoog
70% minder energie.
ver hoging is het gevolg van de optimale
rendement over het gehele toerengebied.
samenwerking tussen alle componenten die
Precisiekogellagers waarborgen een zeer lange
voor de koelcapaciteit verantwoordelijk zijn.
levensduur en een laag geluidsniveau.
e”-generatie met het krachtige regelsysteem
De eerste stap naar een betere efficiëntie
In de derde plaats verbeterde Rittal de
Comfort-Controller nu op de markt. Op de
van
met
regelelektronica met de nieuwe Eco-Mode
Hannover Messe introduceerde de fabrikant
nanocoating omvat de totale geometrie van de
besturing. Als de interne ventilator niet
de complete serie voor het vermogensgebied
koeltechnische opbouw. De fabrikant heeft de
permanent hoeft te draaien,
tussen 500W en 4000W.
componenten van de bestaande aggregaten
wordt
nieuwe
koelaggregatentechniek
Door de uitstekende testresultaten brengt
ontwikkelingswerkzaamheden.
rotor
met
meerpolige
Rittal de nieuwe koelaggregaten van de “Blue de
nieuwe
koelaggregaten
deze
automatisch
systematisch geanalyseerd en – waar mogelijk
uitgeschakeld om energie
De afmetingen en externe vormgeving van
– aangepast voor een hogere efficiëntie.
kosten te besparen.
de nieuwe koelaggregaten komen overeen
Het gaat hier bijvoorbeeld om de techniek
met de bekende TopTherm koelaggregaten
van de condensor, verdamper, koellamellen,
017
De drukknop zet mechanische energie om in elektrische energie op het moment dat de bediener een knop indrukt. De drukknop stuurt vervolgens een ZigBee-radiobericht naar de
Schneider Electric introduceert
Harmony XB5R industriële drukknoppen zonder batterij De
nieuwe
batterijloze
Harmony
XB5R
drukknoppen
van
draad-
ontvanger. Deze batterijloze oplossing zorgt voor permanente beschikbaarheid en ontlast het milieu. Daarbij worden kosten bespaard die normaliter worden gemaakt met de aanschaf van nieuwe batterijen en het recyclen van gebruikte batterijen. De drukknoppen werken op afstanden die variëren van 25 meter tot 100 meter. Onder zware
industriële
omstandigheden
zorgt
dit voor extra bescherming voor zowel de gebruiker als de apparatuur. Met deze drukknopoplossing biedt Schneider Electric als eerste in de markt speciale Plug-and-play-
en
Schneider
Electric zijn speciaal ontworpen voor intensief gebruik in industriële omgevingen. Ze worden
pakketten aan, waarbij de zender en ontvanger
geleverd als plug-and-play-pakket met zender
al op elkaar zijn afgestemd. Dit vereenvoudigt
en ontvanger, waardoor ze eenvoudig zijn te
het bestelproces en versnelt de implementatie.
"De drukknop zet mechanische energie om in elektrische energie op het moment dat de bediener een knop indrukt."
Het pakket bestaat uit een 24V DC nietprogrammeerbare relaisuitgangen, programmeerbare
ontvanger of
een
met
24-230V
ontvanger
met
twee AC/DC twee
relaisuitgangen. Zes LED-lampjes aan de voorkant van de programmeerbare ontvanger
installeren in industriële omgevingen.
geven de status van het apparaat aan. Extra ZB4-
Met de drukknoppen kunnen industriële
en ZB5-zenders zijn verkrijgbaar als optionele
processen worden aangestuurd, zoals het
componenten. Voor PLC-toepassingen biedt
bottelen of verpakken van producten. Omdat de
de serie ook een programmeerbare ontvanger
XB5R gebruik maakt van draadloze technologie,
met vier PNP-uitgangen.
is het niet nodig om kabels te trekken of de drukknoppen met een paneel te verbinden, waardoor de installatiekosten gemiddeld 20% lager uitvallen dan bij traditionele oplossingen.
018
Dromen-Durven-Doen
op het High Energy Evenement Op 26 oktober 2011 organiseert ES Elektro voor de klanten van de vestigingen Almere, Amsterdam, Apeldoorn, Groningen en Hengelo het evenement High Energy 2011 in de Koperen Hoogte in Zwolle.
Onder het motto Re-Engineering: Dromen-
Dr. Ben Tiggelaar (1969) is onafhankelijk
Zijn bestseller Dromen, Durven, Doen (al ruim
Durven-Doen krijgen de bezoekers van dit
onderzoeker, schrijver en trainer. Zijn doel:
200.000 exemplaren van verkocht) heeft al vele
evenement de mogelijkheid een aantal seminars
mensen helpen hun dromen om te zetten in
lezers in binnen- en buitenland geïnspireerd om
bij te wonen waarop het onderwerp Re-
actie. Hij werkt vanuit eigen praktijkonderzoek,
in actie te komen. Bens nieuwste boek – met 12
engineering van verschillende kanten zal worden
een plezierig gevoel voor entertainment en een
krachtige lessen op het gebied van persoonlijk
belicht.
gedegen achtergrond in gedragswetenschap.
leiderschap – heet “Dit wordt jouw jaar!”.
Het evenement is bedoeld voor iedereen
Ben Tiggelaar is de bekendste management-
Verder worden in zes seminars de volgende
die binnen het industriële segment van de
spreker van Nederland. Hij verzorgt elk jaar vele
thema’s behandeld: Ontwikkeling in de techniek,
elektrotechniek beslissingen neemt of daar
succesvolle en drukbezochte seminars, waaron-
Investeren en subsidies, Samenwerken in de
invloed op uitoefent. De seminars richten zich
der MBA in één dag. Op dit moment is hij is één
keten, TCO en kostenbeheersing, Hygiënische
dan ook op hen die strategisch met hun vak
van de meest gevraagde sprekers van Nederland
bedrijfsvoering en Power Quality. Uiteraard
bezig zijn. Dit kan zijn binnen de inkoopafdeling,
over gedragsverandering en persoonlijke groei.
wordt ook de inwendige mens op deze dag niet
in de techniek, met engineering of binnen het
Ook schrijft hij columns in Intermediair en De
vergeten.
management.
Zaak. Ben studeerde communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam en promo-
U kunt zich voor dit evenement aanmelden via
Tijdens deze dag zal Ben Tiggelaar een lezing
veerde aan de Vrije Universiteit op een studie naar
[email protected]
houden over de theorie van Michael Hammer.
‘gedragsgericht veranderen in organisaties’. In dat
Deze stelt dat re-engineering geen mode is uit
onderzoek worden verschillende thema's uit zijn
Wij hopen u op 26 oktober te mogen begroeten
de jaren ’90, maar een fundamentele verandering
boeken verder uitgediept. Vanaf 2000 veroverde
in de Koperen Hoogte!
waar alle bedrijven de komende eeuw voor
Ben met maar liefst drie verschillende boeken de
komen te staan.
nummer één-positie in de management-toptien.
019
Unieke robot
TECHNISCH ADVISEUR
van Jeko Tech Jeko Tech uit het Limburgse Ysselsteyn is gespecialiseerd in innovatieve industriële automatisering. Het bedrijf is opgericht in 1999. Jeko Tech begeleidt als technisch adviseur automatiseringsprojecten in verschillende branches.
Zakstortrobot Naast het werken in opdracht, timmert Jeko
Oplossing
Tech ook zelf aan de weg met de ontwikkeling
De oplossing voor dit probleem was de zak aan
van een zakstortrobot, een apparaat dat op een
drie kanten open te snijden en hem vervolgens
slimme manier zakken opensnijdt en leegstort.
uit elkaar te trekken. Konings: “We halen dus ei-
Jeroen Konings, directeur van Jeko Tech: “Er zijn
genlijk de zak rond het product weg, in plaats
veel bedrijven die zakgoed verwerken. Die zak-
van dat we het product uit de zak halen. Door
ken moeten vaak handmatig worden openge-
gebruik te maken van 3D-camera’s om de posi-
sneden en leeggeschud. Dat is zwaar, stoffig en
tie van de zakken op het pallet te bepalen, kan
geestdodend werk.”
de robot die zak er altijd op de juiste manier afhalen. We zijn nu bezig met het testen van de
Besparen
robot met verschillende soorten zakgoed.”
De huidige zakkensnijmachines zijn groot, lastig te reinigen en de zakken moeten nog steeds
Beter
met de hand van de pallet worden gehaald. Dat
De elektrotechnische componenten die voor
bracht Konings op het idee het gehele proces
de robot gebruikt zijn werden geleverd door ES
te automatiseren door gebruik te maken van
Elektro. Jeko Tech had al eerder met ES Elektro
een robot. Door het inzetten van robots kan
samengewerkt bij een automatiseringspro-
een bedrijf aanzienlijk besparen op de kosten.
ject en die samenwerking was volgens Jeroen
Bij het ontwikkelen van het concept bleek, dat
Konings goed bevallen. “ES Elektro was dus
sommige producten heel moeilijk uit een open-
bekend bij Jeko Tech. Toen we op zoek gingen
precies die materialen en merken konden le-
gesneden zak te verwijderen zijn. Bovendien
naar materialen voor het project met de robot
veren die wij nodig hadden. Bovendien weet je
liggen de zakken niet altijd netjes op een pal-
hebben we bij verschillende bedrijven offertes
dat er bij ES Elektro een goed serviceapparaat
let. Voor een robot kan het dan moeilijk worden
aangevraagd. De aanbieding van ES Elektro
achter staat, waar je altijd op terug kunt vallen
om de zak op de juiste manier op te pakken.
was beter dan die van de anderen, omdat zij
in geval van vragen of problemen.”
020
Schrijf in voor onze nieuwe cursussen! itsme Industrial Automation heeft een aantal nieuwe cursussen toegevoegd aan haar uitgebreide cursusprogramma.
Module
Cursus
Dagen
Prijs
Locatie
Datum
CODESYS-1
Inleiding in de PLC-techniek met CoDeSys
2
€ 656,00
Raamsdonksveer
15 t/m 16/11/2011
CODESYS-1
Programmeren volgens 61131-3 met CoDeSys
3
€ 983,00
Raamsdonksveer
22 t/m 24/11/2011
S7-SYSTEM-E
S7-300/400 System course English
3
€ 975,00
Raamsdonksveer
03 t/m 05/10/2011
S7-SYSTEM-E
S7-300/400 System course English
3
€ 975,00
Raamsdonksveer
23 t/m 25/01/2012
S7-SYSTEM-RO S7-300/400 System course Romania
3
€ 975,00
Roemenië
20 t/m 22/09/2012
S7-SYSTEM-RO S7-300/400 System course Romania
3
€ 975,00
Roemenië
29/11 t/m 01/12/2012
SA1
Service Ambassador
2
€ 910,00
Raamsdonksveer
08 t/m 09/12/2011
TIAP-BASIS
TIA Portal SIMATIC S7 Basis
3
€ 995,00
Raamsdonksveer
24 t/m 26/11/2011
TIAP-BASIS
TIA Portal SIMATIC S7 Basis
3
€ 995,00
Raamsdonksveer
10 t/m 12/01/2012
TIAP-UPDATE
Workshop Update STEP7 v5 naar TIA Portal
2
€ 695,00
Almere
27 t/m 28/09/2011
TIAP-UPDATE
Workshop Update STEP7 v5 naar TIA Portal
2
€ 695,00
Almere
17 t/m 18/10/2011
TIAP-UPDATE
Workshop Update STEP7 v5 naar TIA Portal
2
€ 695,00
Raamsdonksveer
17 t/m 18/10/2011
Voor de andere cursussen verwijzen wij u graag naar onze website: www.itsme.eu/opleidingen/opleidingsrooster Of scan de QR-code en ontdek welke cursussen itsme Industrial Automation u te bieden heeft!
021
OPLEIDINGSOVERZICHT zie ook www.itsme.eu
SIEMENS STEP7 CLASSIC SIMATIC S7-300/400
SIMATIC S7-300/400
SIMATIC S7-300/400
geen PLC ervaring
ruime PLC ervaring
instap “oud” cursisten
SIMATIC-S5 - 90/95/100U - 115/135/155U
S7-SYSTEEM Systeemcursus S7-300/400
S7-PRAKTIJK Praktijkcursus S7-300/400
S5-BASIS Basis STEP5 en SIMATIC S5
S7-UPDATE Update S5 naar S7 S7-300/400
S7-GRAPH Programmeren S7-300/400
S5-SERVICE Storingzoeken en inbedrijfname SIMATIC S5
SIMATIC S7-1200
S5: nee
S7-BASIS Basis STEP7 en SIMATIC S7-300/400
S7-1200 Workshop S7-1200
S5: ja
programmeurs
monteurs
S7-SERVICE Storingzoeken en inbedrijfname S7-300/400
S7-PROG1 Programmeren S7-300/400
S7-PROG2 Programmeren voor gevorderden S7-300/400
S7-SAFETY Safety met SIMATIC S7-300/400 Workshop
WinCC-Flexible WinCC Flexible en Windows CE panelen
WinCC-SCADA Basiscursus WinCC SCADA
S7-PCS7SERV Servicecursus Procesautomatisering
S7-SCL Programmeren in Structured Text S7-300/400
S7-PROFINET PROFINET/ETHERNET S7-300/400
S7-PROFIBUS PROFIBUS-DP en MPI S7-300/400
WinCC-SCADA2 Gevorderden WinCC SCADA
S7-PCS7 Systeemcursus Procesautomatisering
OPC-UA OPC Unified Architecture
.NET-XML Vernieuwde communicatietechnologieën
TIA Portal Update Update STEP7 classic S7-1200/300/400
S7-200 Systeemcursus S7-200
FREQ-MM4/G110 MM4/G110 Workshop Frequentieregelaars
TIA PORTAL UPDATE Update STEP7 Classic S7-1200/300/400
SIMATIC S7-1200/300/400 Geen ervaring met STEP7 Classic (STEP7 v5)
instap met ervaring S5
NIEUW
SIEMENS TIA PORTAL SIMATIC S7-300/400 Ervaring met STEP7 Classic (STEP7 v5)
NIEUW
022
TIA PORTAL BASIS Basiskennis TIAP S7-1200/300/400
NIEUW
OPLEIDINGSOVERZICHT zie ook www.itsme.eu
BASISKENNIS INDUSTRIËLE AUTOMATISERING
SERVOTECHNIEK & ROBOTICA
FESTO CODESYS
FESTO SERVICE AMASSADOR
PROCENTEC
BASIS-AUTOM Basiskennis Industriële automatisering
INTRO-SERVO Workshop Servo techniek
CODESYS-1 Inleiding in de PLCtechniek met CoDeSys
SA1 Service Ambassador
CPBE Certified PROFIBUS Engineer
INTRO-ROBOTICA Introductiedag Robotica
CODESYS-2 Programmeren volgens 61131-3
DANFOSS
MITSUBISHI
CITECT SCADA
HIRSCHMANN
SCHNIEDER ELECTRIC
FREQ-FC300 Danfoss FC300 Workshop Frequentieregelaars
MIT-SYSTEEM Systeemcursus Mitsubishi FX en System Q
CITECT-SCADA Systeemcursus
CB1 Industrial Networking Basisbegrippen
TLM-UNITY BASIC Telemecanique Unity Basic
FREQ-VLT Danfoss VLT Workshop Frequentieregelaars
MIT-IQWORKS Systeemcursus Mitsubishi IQWORKS
CITECT-SCADA-PRO Gevorderden
CP1 Rail Family Theorie en praktijk
TLM-OEM BUNDLE Telemecanique OEM Bundle
CPNE Certified PROFINET Engineer
NIEUW FREQ-ALTIVAR Telemecanique Alvitar Workshop Frequentieregelaars
Procesveiligheid ATEX
Machineveiligheid D1: EMV-BASIS Basisdag wetgeving en risicobeoordeling
D2: EMV-ONTWERP Veilig ontwerpen
D3: EMV-NORMEN Elektrische veiligheid volgens EB-IEC 60204-1
BASIS-SIL/PL Basisdag SIL/PL Theorie
PRAKTIJK-PL Praktijkdag PL & PAScal (vervolgdag)
PRAKTIJK-SIL Praktijkdag SIL & PAScal (vervolgdag)
D4: EMV-DOCUMENT Documentatie en bewijslast
ATEX-IECEx Explosie- en Intrinsieke veiligheid in de praktijk
023
VESTIGINGEN Schultz+Erbse Feldmühlenstraße 41 58099 Hagen Germany Telefoon: +49 2331 36 10 Fax: +49 2331 36 11 23 E-mail:
[email protected]
itsme - Hoofdkantoor Steurweg 2 - 4941 VR Raamsdonksveer Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer The Netherlands Telefoon: +31 76 578 28 00 Fax: +31 76 587 26 24 E-mail:
[email protected]
ES Elektro Steurweg 2 - 4941 VR Raamsdonksveer Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer The Netherlands Telefoon: +31 76 578 28 00 Fax: +31 76 587 26 24 E-mail:
[email protected]
Hoogland-Mennens Wieldrechtseweg 24 - 3316 BG Dordrecht Postbus 114 - 3300 AC Dordrecht The Netherlands Telefoon: +31 78 618 33 55 Fax: +31 78 618 16 16 E-mail:
[email protected]
Breemes Vogelsancklaan 260 3520 Zonhoven Belgium Telefoon: +32 11 399 499 Fax: +32 11 399 v498 E-mail:
[email protected]
ES Elektro Romania No 12, Muncii Blvd. RO - 400641, Cluj-Napoca Rumania Telefoon: +40 364 41 63 33 Fax: 40 364 41 73 33 E-mail:
[email protected]
COLOFON Oplage: 25.000 stuks SIGNAAL verschijnt vijf keer per jaar SIGNAAL Redactie: Postbus 128 - 4940 AC Raamsdonksveer tel. (0162) 58 22 00 - E-mail:
[email protected] Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen mogelijk na schriftelijke toestemming van de redactie.
Wilt u in het vervolg geen uitgave van SIGNAAL meer missen? Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘aanmelding’ naar
[email protected]. Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.
Vormgeving: dBOD – Amsterdam
Wenst u SIGNAAL niet langer te ontvangen? Stuur dan een e-mail met als onderwerp ‘opzegging’ naar
[email protected]. Vergeet dan niet uw gegevens in de e-mail te vermelden.
Grafische adviezen en productie: SITNO – Bergen op Zoom - www.sitno.nl
SIGNAAL is een uitgave van itsme
