N i euw s br ie f H u i s A r t s e n GRO e p Urk-1
Dokter Hildering meer dan een kwart eeuw huisarts
December 2008
‘Huisarts zijn is voor mij nog steeds een roeping’
4e jaargang nr. 2
Grote Fok 29, 8321 VZ URK Telefoon: 0527 682111 Fax: 0527 685829
[email protected] www.cjdekker.praktijkinfo.nl
Steenbank 12 / Oslolaan 6 Postadres: Steenbank 12, 8321 DC URK Telefoon: 0527 684112 Fax: 0527 688428
[email protected] www.pchildering.praktijkinfo.nl
,,Het werk van een huisarts was en is fantastisch. Zeker op Urk. Je doet alles, van ongelukken op straat tot en met bevallingen. Je weet daardoor wat er speelt in de gezinnen van de patiënten. Huisarts zijn is voor mij nog steeds een roeping.’’ Dokter Peter Hildering is meer dan een kwart eeuw huisarts en ruim 26 jaar op Urk. De passie voor zijn werk is nog onverminderd aanwezig. Ter gelegenheid van zijn jubileum kijken we in deze nieuwsbrief terug op een kwart eeuw huisartsenpraktijkervaring op Urk, samen met zijn vrouw, assistente en achterwacht Geke. Het was Geke die direct ‘iets’ had met Urk. ,,We kwamen hier in januari 1982 voor een eerste gesprek met de huisartsen Cense, De Visser en De Lege. Na afloop reden we door het dorp, over de haven. Ik zag een gezellig oud dorp, de zon ging onder in de haven en er liepen mensen op klompen. Dit deed me denken aan
thuis. Ik ben namelijk opgegroeid in Scharnegoutum bij Sneek, maar ben later met mijn Vervolg op pag.2
www.huisartsenopurk.nl
De Noord 8b, 8321 BA URK Telefoon: 0527 298080 Fax: 0527 298085
[email protected] www.praktijkdenoord.nl
vervolg pagina 1
Even kennismaken....
ouders verhuisd naar Amsterdam. Daar heb ik Peter leren kennen, maar ik vond de grote stad vreselijk.’’ De pas afgestudeerde huisarts Peter Hildering kwam tot een overeenkomst met zijn nieuwe collega’s in de maatschap en vestigde zich voorlopig aan de Nink. De eerste van vier kinderen, Pieter, was al geboren. Geld om een assistente te betalen was er niet. Dus werd Geke, na een spoedcursus, de eerste assistente van haar man. Ze weet het nog goed: ,,Een spreekkamer was er niet aan de Nink. Ik had wat stoelen in de gang gezet. Daar konden de mensen wachten. De spreekkamer was in de keuken. Maar ik moest daar ook koken. Het kwam wel eens voor dat Peter een wond aan het hechten was, terwijl ik de karbonaadjes bakte.’’
van een huisartsenpraktijk en de manier waarop je in de gemeenschap staat. Op een gegeven moment ontstond de wens maatregelen te nemen met betrekking tot de toegankelijkheid tijdens de diensten. Die waren gezien onze positie in de gemeenschap naar mijn mening onmogelijk uit te voeren.’’
Na een jaar werd de praktijkruimte aan de Steenbank in gebruik genomen. De praktijk groeide daar als kool. Peter en Geke Hildering hadden het snel naar hun zin op Urk. De open en directe manier van communiceren van de Urkers sprak hen aan. Ze werden lid van de Gereformeerde Kerk en daarin voelden ze zich ook al gauw thuis.
,,Er ontstond een sfeer van verwijdering. Ik ben na diverse mislukte lijmpogingen uit de samenwerking gestapt en alleen doorgegaan. Dat deed dokter Dekker later ook en wij zijn eind 2003 intensief gaan samenwerken. We delen dezelfde visie op het vak van huisarts: kwaliteit leveren, dichtbij de patiënt blijven en zeker geen diensten door een huisartsenpost in Emmeloord laten doen. Het was al met al een drukke periode maar ook met een gevoel van bevrijding waarbij wij altijd hebben ervaren de kracht te ontvangen om door te gaan. Gelukkig konden we vrij snel dokter Bloed aantrekken, waardoor de werkdruk weer acceptabel werd. Onze praktijken draaien nu goed en er is ruimte voor een vierde huisarts. Daarmee zouden we op de in mijn ogen ideale samenwerking tussen vier huisartsen komen.’’
Breuk In de huisartsenmaatschap leiden al lang bestaande haarscheurtjes eind jaren negentig tot een breuk. Dokter Hildering blikt terug: ,,Een belangrijke oorzaak is een verschil in visie op de organisatie
Bijzondere voorvallen Terugkijken op 25 jaar huisarts brengt vele bijzondere verhalen naar boven. Dokter Hildering was en is nauw betrokken bij de ambulance en de latere FRS. De ambulance heeft hij tot zijn spijt zien
verdwijnen. ,,Een groot gemis. Naast de praktische hulp betekende de komst van de ambulance meteen rust op de plaats van het ongeval.’’ Veel energie heeft de huisarts gestoken in het optuigen van het vervangende First Responder Systeem. ,,Op Urk werken we met vrijwilligers. Dit is uniek. En het functioneert uitstekend’’, stelt dokter Hildering vast met de nodige trots. Grote veranderingen die dokter Hildering heeft meegemaakt zijn de komst van de computer, de groei van de praktijkorganisatie en de uitbreiding van taken van assistentes. ,,De computer maakt het makkelijk om informatie te verwerken en te koppelen. De praktijkondersteuners gebruiken deze info bijvoorbeeld voor hun zorg aan diabetici en COPD-patiënten. We hebben ook meer assistentes kunnen aannemen en die hebben allerlei specialismen ontwikkeld. Ze hechten wonden, nemen uitstrijkjes, spuiten oren uit. Vroeger deed ik dit allemaal zelf. Nu heb ik meer tijd om extra aandacht te besteden aan patiënten die dit nodig hebben.’’ Dokter Hildering denkt nog lang niet aan stoppen. ,,Ik zie in de praktijk onderdelen die we nog beter kunnen organiseren. Ooit zal ik minder gaan werken, maar dan ontstaat er, als ik gezond mag blijven, meer tijd voor mijn bestuurlijke activiteiten. Ook op dat terrein is er nog zoveel te doen.’’
Loes van Kessel nieuwe praktijkondersteuner dokter Per 1 september van dit jaar is Loes van Kessel uit Lemmer de nieuwe praktijkondersteuner van dokter Dekker. Zij neemt het werk over van de drie praktijkondersteuners waar dokter Dekker tot september mee samenwerkte. Loes van Kessel is oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Holland. Na haar middelbare schooltijd heeft ze een opleiding verpleegkunde (A) gevolgd en in de regio Haarlem in diverse ziekenhuizen gewerkt. Dertien jaar geleden verhuisde ze met haar gezin naar Emmeloord. Haar eerste baan in deze regio was … wijkverpleegkundige op Urk! ,,Ik heb goede herinneringen aan die baan, al verdwaalde ik wel regelmatig in het oude dorp’’, lacht Loes van Kessel. Na een aantal jaren Talmahof en een periode in het Dokter Jansenziekenhuis, waar ze ook veel Urkers tegenkwam, was ze praktijkverpleegkundige voor de huisarts in het Asielzoekerscentrum in Dronten. Een zware maar boeiende peri-
ode waarin ze alles tegenkwam wat je in een praktijk maar kunt tegenkomen. Na acht jaar vond Loes van Kessel het daar welletjes en ging ze aan de slag in de jeugdgezondheidszorg in Lelystad. Al snel kwam ze erachter dat dit niet haar baan was en nam ze ont-
❤
Medicri de Coeur
Substitutie van zorg Zorginhoudelijk is er veel veranderd de laatste jaren. Per 1 januari 2006 is de nieuwe zorgverzekeringswet van kracht geworden. Er is ingezet op een versteviging van de huisartsenzorg, oftewel de eerste lijnszorg. De huisartsen worden gestimuleerd te doen wat mogelijk is binnen de eigen praktijk. Heel mooi wordt dit ‘substitutie van zorg’ genoemd. Er vindt substitutie van dure specialistische ziekenhuiszorg door de goedkopere huisartsenzorg plaats. Wij ondersteunen deze ontwikkeling van harte. In het volgende stukje willen we u enkele voorbeelden geven van hoe HAGRO Urk-1 substitutie van zorg heeft vormgegeven. Zoals u hebt kunnen lezen in ons jaarverslag 2007 doen wij een bovengemiddeld aantal diagnostische tests en ingrepen, waar voorheen de hulp van de specialist bij nodig was. Een voorbeeld hiervan is het hartfilmpje. Een ander voorbeeld is de toepassing van echografie door de huisarts. Voorheen was echografie een
r Dekker slag, waarna ze in contact kwam met dokter Dekker. ,,Dokter Dekker heeft mij gevraagd om de zorg voor chronisch zieken over te nemen van mijn voorgangers’’, vertelt Loes van Kessel. ,,Ik werk woensdag en vrijdag de hele dag en deze dagen heb ik spreekuren diabetes, hypertensie en astma-COPD. De eerste maanden heb ik vooral besteed aan het kennismaken met de patiënten. Het is voor mij belangrijk om te weten wat hun achtergronden zijn.’’ De eerste maanden zijn goed bevallen. ,,Ik heb een spreekkamer in praktijkcentrum De Noord en ben daar door collega’s warm ontvangen. Urk bevalt me ook prima. De Urkers hebben een eigen manier van leven. Boeiend om te zien.’’ Als Loes van Kessel volledig is ingewerkt, wil ze meer aandacht schenken aan ouderenzorg, stoppen met roken en hart- en vaatziekten. Ook gaat ze met Jenny Havelaar, de praktijkondersteuner van dokter Hildering en dokter Bloed, samenwerken. ,,Jenny en ik hebben afgesproken op een uniforme manier te gaan werken, volgens de standaard van het NHG. Binnen die kaders is er voldoende ruimte voor een eigen aanpak, want we zijn wel verschillende mensen. Persoonlijk vind ik levensstijl erg belangrijk.’’
diagnostisch hulpmiddel dat alleen beschikbaar was voor de medisch specialist. Sinds enkele jaren is echografie in de huisartsenpraktijk sterk in opkomst. Sinds een jaar is er een register met strenge kwaliteitseisen met inschrijving van speciaal voor echografie opgeleide huisartsen. Op Urk bieden we echografie aan sinds medio 2006. Het prachtige echoapparaat wat we van u cadeau kregen, heeft een forse impuls hieraan gegeven! De echofaciliteit is laagdrempelig beschikbaar voor zowel zwangeren, als niet-zwangeren en velen van u hebben hiervan reeds geprofiteerd. Veel zwangeren is een bezoek aan de gynaecoloog bespaard gebleven, daar veelal de hulpvragen door de huisarts zelf konden worden beantwoord. Nu zult u misschien denken wat het voor u als patiënt nu uitmaakt of een test of ingreep door de specialist of door de huisarts gedaan wordt. Niets is minder waar. Enkele punten ter overweging. Allereerst de kosten. Zorg geboden door medisch specialisten is duur. Veel duurder, dan zorg geboden door de huisarts. De overhead in een ziekenhuis en polikliniek is namelijk veel groter dan in de huisartsenpraktijk. Kortom, u en ik kunnen concluderen dat substitutie van zorg kan leiden tot een forse kostenbesparing binnen de gezondheidszorg. De verzekerden zullen dit gaan merken aan de ziektekostenpremie, de niet verzekerden zullen dit merken, daar de kosten van de geboden zorg binnen de huisartsenpraktijk een fractie is van de kosten van een medisch specialist! Mijn inziens is substitutie van zorg een van de middelen om de (onder meer door de vergrijzing) alsmaar stijgende ziektekosten enigszins in de hand te houden. Een ander punt van belang als het gaat om de kosten is het eigen risico. Zorg geboden door de huisarts valt niet onder het eigen risico, zorg geboden door de medisch specialist wél. Ook op dit punt dus een besparing voor u, als u niet hoeft worden doorverwezen naar de medisch specialist. Nog een punt ter overweging is de beschikbaarheid. Zorg geboden door de huisarts is laagdrempelig beschikbaar. Binnen HAGRO Urk-1 zelfs 7 x 24 uur per dag. Kortom, substitutie van zorg van de medisch specialist door de huisarts past geheel binnen het mission statement van HAGRO Urk-1, namelijk hoogwaardige zorg, laagdrempelig voor de patiënt beschikbaar. Naast substitutie zien wij ook het belang van goede samenwerking met de medisch specialisten in de regio, waarbij we willen samenwerken met stabiele en betrouwbare partijen. We zien de toekomst met vertrouwen tegemoet! Wilco Bloed, huisarts
Osteopaat Alfons Beekman
Niet erkend door overheid, wel door Urkers Sinds 2002 houdt osteopaat Alfons Beekman uit Epe spreekuur op Urk. Sinds vorig jaar is hij gevestigd in het medisch centrum van dokter Bloed aan De Noord. Beekman maakt op Urk onder meer furore door de succesvolle behandeling van huilbaby’s. Een osteopaat onderzoekt en behandelt met zijn handen. Hij kijkt niet alleen naar de klacht, maar naar het functioneren van het gehele menselijk lichaam, met name naar het bewegingsapparaat, organen en weefsels. Alfons Beekman zegt er het volgende over: ,,Het lichaam is ontstaan uit één cel en is ook als het volgroeid is het een geheel. Als een lichaamsdeel beweegt, bewegen er elders andere delen mee. Gewrichten, organen of de vliezen waaraan de organen in het lichaam hangen moeten soepel bewegen ten opzichte van elkaar. Als een deel niet goed functioneert, bijvoorbeeld door een val, stress of verkeerde houding, kan dit elders in het lichaam pijn veroorzaken. Een osteopaat is opgeleid om dit te ontdekken. We hebben uitgebreide kennis van anatomie, fysiologie en pathologie.’’ Oorzaak van veel fysieke problemen, zeker bij huilbaby’s, zit hoog in de nek, onder de schedel. Daar lopen vanuit de hersenen diverse zenuwen. Als die bekneld raken, bijvoorbeeld door een verkeerde houding in de baarmoeder, kan dit problemen geven in de vorm van hoofdpijn, darmkrampen of spugen. Bij volwassenen kan het bijvoorbeeld ook zijn dat iemand rugpijn heeft, maar dat dit wordt veroorzaakt in de nek. Alfons Beekman: ,,Het lichaam probeert een kwaal als vanzelf te compenseren door een andere houding aan te
nemen. Na lange tijd kun je dan elders problemen krijgen. Osteopaten gaan altijd op zoek naar de dieper liggende oorzaak. Wij behandelen dan ook vaak mensen met oude klachten, die overal al zijn geweest.’’ Een osteopaat beheerst manuele technieken waarmee hij de oorzaak van de problemen wegneemt. Bijvoorbeeld door te masseren, te drukken, iets los te maken of licht te kraken. Beekman is bijzonder blij met het vertrouwen dat hij van de Urkers en de Urker huisartsen krijgt. “Ik wil niet alternatief zijn, maar complementair. Samenwerken met het reguliere circuit.’’ Het werk van Alfons Beekman wordt op Urk zeer gewaardeerd. ,,Ik heb een wachtlijst. Ik heb echter geen ruimte om uit te breiden, omdat ik de andere drie dagen in Epe werk en daar ook vol zit. Dus de patiënten moeten of even geduld hebben, of ik probeer ze te verwijzen naar andere osteopaten in de buurt.’’ Tot slot verwijst Alfons Beekman geïnteresseerden naar de site van de Nederlandse Vereniging voor Osteopathie: www.osteopathie.nl. Omdat er nog zo veel meer over deze vorm van geneeskunde te vertellen is.
EPD is er nog niet klaar voor Enkele weken geleden heeft ieder huisgezin een brief gekregen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. U bent daarin geïnformeerd over het Landelijk Elektronisch Patiënten Dossier (EPD). Volgens minister Klink zal invoering van het EPD leiden tot minder ziekenhuisopnames en zal het aantal vermijdbare sterfgevallen afnemen. Wat is het EPD? Het EPD is een geautomatiseerd systeem van opslag van medische gegevens, waarbij elke daartoe gerechtigde zorgverlener op elk moment die gegevens kan inzien van alle Nederlanders. De zorgverlener moet daarvoor wel toestemming hebben van de patiënt, uitzonderingen (bewusteloze patiënt) daargelaten. Ook zonder die toestemming kan de zorgverlener gegevens bekijken. Hij kan achteraf wel op onjuist
gebruik worden aangesproken. In de praktijk betekent dit dat ongeveer 43.000 personen uw en onze medische gegevens kunnen bekijken. Wat zijn de voordelen? Het kan van belang zijn dat een arts snel inzicht heeft in bepaalde medische gegevens. Bijvoorbeeld een allergie voor een geneesmiddel, of welke medicijnen een patiënt nu precies gebruikt, of bepaalde operaties die een patiënt in het verleden heeft gehad. Wat zijn de nadelen? Het belangrijkste is wel het niet ondenkbare risico dat uw gegevens terechtkomen bij personen of instanties waar ze niet horen! Het beroepsgeheim van artsen, sinds Hippocrates een belangrijke pijler van de medische professie, komt onder druk te staan: hoe kunnen artsen geheimhouding van uw medische gegevens garanderen als 43.000 zorgverleners er Vervolg op pagina 5
Dokter Bloed geeft het in zijn column al aan: er is in de gezondheidszorg een verschuiving te zien van de tweede lijns gezondheidszorg naar de eerste lijns gezondheidszorg. Bijvoorbeeld van ziekenhuizen naar huisartsen. Een praktijk op Urk waar we dit heel duidelijk zien, is die van dokter Hildering. Assistenten hebben daar overigens ook een aantal kleine medische verrichtingen van de huisarts overgenomen. Door de groei van de praktijk en de opkomst van het parttime-werken heeft dokter Hildering momenteel zes assistentes in dienst: drie met een opleiding doktersassistente, twee met een verpleegkundige achtergrond, terwijl er een als analiste is opgeleid. Dokter Hildering: ,,Ze hebben allemaal hun eigen interesses en hun eigen specialismen. De één heeft zich bijvoorbeeld bekwaamd in allergieonderzoek, de ander in het hechten van wonden en weer een ander in het tapen van enkels. We hebben als praktijk de patiënt daardoor veel meer te bieden dan in het verleden.’’
vervolg pagina 4 - EPD
Linda Boertje is één van de assistentes met een verpleegkundige achtergrond. Ze is enthousiast over de extra taken die zij en haar collega’s in de loop der jaren hebben gekregen. ,,Het werk is voor ons nog afwisselender en boeiender geworden. Een voordeel voor de patiënten is dat wij ze vaak sneller kunnen helpen dan de dokter. En het is helemaal mooi als mensen niet naar het ziekenhuis hoeven voor,
Voordeel voor de patiënt
Meer kleine medische verrichtingen door assistentes
bijvoorbeeld, een ECG, maar dit bij ons kunnen laten maken. Een ander voordeel is dat de huisarts hierdoor meer tijd heeft voor patiënten die dit nodig hebben, bijvoorbeeld ernstig zieken en ouderen.’’ Waarna ze een indrukwekkende (niet complete) lijst opsomt van werkzaamheden die, uiteraard onder toezicht van de huisarts, de assistentes tegenwoordig voor hun rekening nemen: wonden hechten, uitstrijkjes maken, wratten weghalen, longfunctie-onderzoek, gehoortest, oren uitspuiten, bloedafname, vaccineren, allergie-onderzoek, tapen, ECG en bloeddruk meten.
toegang tot hebben? Volgens de minister is het EPD een veilig systeem. En is de kans op misbruik, op fraude, verwaarloosbaar. Maar tot de dag van vandaag is geen enkel ICT-systeem “hackerproof ” gebleken! Misbruik van medische gegevens door onbevoegden kan het belang van een ieder ernstig schaden. Op dit moment zijn er al meerdere voorbeelden van gekraakte privacygevoelige gegevensbestanden. Hoe moet het verder met het EPD? Op dit moment is de veiligheid en de privacybestendigheid van een landelijk EPD onvoldoende. Overigens is de meerwaarde betwistbaar: de onderzoeken, waarop de minister zich baseert wijzen slechts indirect op een mogelijk te behalen gezondheidsvoordeel. En daarbij is het nog maar zeer de vraag, of de aanzienlijke kosten in tijd en geld wel opwegen tegen deze mogelijke gezondheidswinst. Het hoeft trouwens ook niet allemaal zo grootschalig te zijn om het door de minister beoogde doel te halen: in vele plaatsen hebben huisartsen hun systemen al onderling gekoppeld, waarbij vaak ook de apotheek is aangesloten.
Dokter Hildering denkt dat deze ontwikkeling zich door zal zetten. ,,De snelheid daarvan zal worden beïnvloed door de vraag van patiënten, de technische mogelijkheden en ook door het beleid van minister Klink. Feit is dat eerste lijns gezondheidszorg aanzienlijk goedkoper is dan tweede lijnsgezondheidszorg, onder meer omdat onze overheadkosten veel lager zijn. De vraag is nu onder welke voorwaarden hij de verschuiving van de tweede naar de eerste lijn wil realiseren. Het moet voor ons wel te doen zijn. Voorlopig zijn de huisartsen en de minister het nog lang niet eens.’’
Zo is het in onze HAGRO ook geregeld: op elk moment van de dag kan de (dienstdoende) arts uw gegevens inzien. En als u elders medische hulp nodig heeft, op vakantie bijvoorbeeld? Met één, hooguit twee, telefoontjes kan de u aldaar behandelend arts van uw huisarts of de dienstdoende collega de benodigde informatie verkrijgen. Samenvattend vinden wij dat het EPD op dit moment niet voldoet aan de eisen die wij stellen aan de privacy van u als patiënt. Op zijn minst willen wij wachten tot het moment dat de bescherming van uw gegevens kan worden gegarandeerd. In goed overleg met u kan alsnog worden besloten om het medisch dossier, of gedeelten ervan, aan te sluiten op het EPD. Bij de huidige stand van zaken willen wij daarom niet meewerken aan deze plannen van de minister. Wij hebben voor ons en onze gezinnen de bezwaarformulieren ingevuld en geretourneerd naar het Ministerie van VWS. Wij houden u op de hoogte!
Nieuwe mogelijkheden echografie De afgelopen zomer heeft dokter Bloed een nieuw certificaat behaald aan de Fontys Hogeschool in Eindhoven. Naast de basismodules echografie van de buik en echografie voor zwangeren die in 2007 werden behaald, is nu de module ‘bloedvaten’ afgerond. Het is nu mogelijk om met het echotoestel betrouwbaar ziekten aan de bloedvaten vast te stellen.
een aneurysma. Met de echo kan een aneurysma eenvoudig worden opgespoord, nog voordat deze klachten geeft, zodat tijdig de juiste behandeling kan worden ingezet.
Vaatziekten komen veel voor, ook op Urk. Bekende risicofactoren voor hart- en vaatziekten zijn erfelijke factoren, overgewicht, roken, te hoog cholesterol en een te hoge bloeddruk. Als er sprake is van meerdere risicofactoren is de kans op ziekten aan de bloedvaten verhoogd. Een voorbeeld van een vaatziekte is aderverkalking. Een gevolg van aderverkalking kan een verwijding van de buikslagader zijn, ook wel een aneurysma genoemd.
Ook diepe veneuze trombose is een ziektebeeld wat tijdige behandeling noodzakelijk maakt. Een gevaarlijke complicatie van trombose is het ontstaan van longembolieën. Het zijn stolsels die los raken uit de plaats van de trombose in de benen en via het hart in de longen terechtkomen. Vaak is het lastig om dit alleen via lichamelijk onderzoek vast te stellen. Het zou bijvoorbeeld ook kunnen gaan om wondroos. Met de echo is eenvoudig vast te stellen of er wel of geen sprake is van diepe veneuze trombose. Tegenwoordig is de bloedtest die wordt gedaan bij dit ziektebeeld ook beschikbaar in de huisartspraktijk, zodat het nu mogelijk is om trombose van de benen grotendeels in eigen beheer te behandelen. Vroeger was het een ziektebeeld waar de patiënten langere tijd voor moesten worden opgenomen in het ziekenhuis. De nieuwe faciliteit is laagdrempelig beschikbaar voor de patiënten. Hiermee hopen wij het aanbod aan zorg geboden binnen HAGRO Urk-1, verder te kunnen uitbreiden. Zie ook de medicri ‘Substitutie van zorg’ elders in dit nummer.
Een risico van zo’n aneurysma is, dat deze een keer barst. Dit is een levensbedreigende complicatie. Indien er sprake is van meerdere risicofactoren op hart en vaatziekten is dus de kans verhoogd op het bestaan van
Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van HAGRo Urk-1 Redactie en coördinatie: Huib van der Wal tekstschrijver Eindredactie: P.C. Hildering, C.J. Dekker, W. Bloed, J. Boertje en C. van Gerner fotografie: Hans Veenhuis lay-out en drukwerk: GBU grafici, Urk oplage: 4.000 exemplaren
Een ander ziektebeeld dat veel voorkomt in de huisartsenpraktijk, is trombose van de beenaders. Het is een aandoening waarbij er een stolsel ontstaat in de aders van de benen. Het kan bijvoorbeeld optreden na een lange reis in de auto of in het vliegtuig. De bloeddoorstroming van de benen is dan niet optimaal, zodat er stolling optreedt.
