Huis op Orde Het Rijnlandse ordoliberale perspectief
Piet & Jurgen Moerman Antwerpen 17 november 2011
Agenda 16h00 05 min. aftrap door Sjaak Evers 16h05 2 x 20 min. Inleiding door
- Piet Moerman
- Jurgen Moerman 16h45 Dialoog, onderzoek, debat
- Inleidingen en Boek 18h00 Afsluiting
Aftrap Veruit de meeste denkers over het Rijnlandse alternatief in NL doen dat vanuit een achtergrond op het vlak van organisaties (Jaap Peters, Mathieu Weggeman, Piet & Jurgen, e.v.a.) Enige in NL die systematisch studeert op het Rijnlandse alternatief op het vlak van de samenleving: Piet en ook Jurgen, met hun mooie boek als (voorlopig) resultaat !
Aftrap Ingrediënten, bouwstenen:
•Vrijheid, Orde en Gemeenschapszin •Ordoliberalisme •Maβ und Mitte •Sociale Markteconomie
Aftrap Naar de suggestie van Röpke; Op alle niveaus •Lokaal •Regionaal •Nationaal •Europees
Over: • Economisch ✤Politiek ✤Sociaal ✤Moreel Dan bevolking mee !!
Aftrap Voor:
•De Economische Faculteiten van de Universiteiten •De Wetenschappelijke Instituten van de Politieke Partijen
Inleiding Cultuur-historisch referentiekader
Techno-economische potentie
Huis op Orde
Maatschappelijk draagvlak
Sociaal-politieke transparantie
Inleiding
Titel met opzet gekozen
Inleiding
Vooral debatcultuur speelt een belangrijke rol
Analyse Wat zeggen de Duitse wijsgeren?
•Immanuel Kant •Johann Wolfgang von Goethe
Analyse Twijfel,Verwondering, Bedachtzaamheid ingeruild voor Computer, Software, Database, Algoritme
Analyse Perspectief is geen vastliggend doel, maar een continue zoektocht naar nieuwe uitdagingen Het is niet geformateerd, maar gebaseerd op de realiteit, de IST-WERELD
Analyse Europa is een groot volkstuinencomplex met verschillende tuinders verschillende gewassen en verschillende smaken
Analyse Toch geldt voor allemaal: Huis op Orde dwz. afval opruimen en geen overlast bezorgen
Analyse Europa heeft nu het probleem van een complex met incompetente tuinders Die incompetentie leidt ertoe dat de onderlinge verbanden niet adequaat verlopen
Analyse
Dit probleem is niet met een kasboek op te lossen
Analyse Economen zijn helaas slecht in gedragswetenschappelijke en maatschappelijke problemen Ergo: er moet worden gezocht naar een theorie die sommen en maatschappelijke handel en wandel combineert Dat is de speltheorie
Aanpak Twee denkmodellen uit de speltheorie staan naast elkaar:
•A. Rapoport: ‘Fights, games, debates’ •R. Axelrodt : ➡Wees niet jaloers op elkaar ➡Treed niet als eerste uit ➡Lik op stuk ➡Wees niet te slim, maar wel duidelijk
Aanpak Men moet zich realiseren dat de twee voorgaande opvattingen (modellen) gespiegeld moeten worden aan de uit hand gelopen onttovering van ‘die westliche Wertegemeinschaft’ (Heinrich A. Winkler en Max Weber)
Aanpak Europa moet toewerken naar een debat waarin de volgende zes-term essentieel is: 1. doelen 2. middelen 3. strategieën 4. feiten 5. vragen 6. taal
Aanpak Op de ingeslagen weg doorgaan leidt onherroepelijk tot een gevangenendilemma of, nog erger, tot een chickendilemma
Aanpak Conclusie 1: Enerzijds is de economie een speeltuin geworden voor geflopte mathematen, anderzijds een soort bordeel voor beleidsmakers
Aanpak Conclusie 2: Wat nodig is, is een leider a la Von Clausewitz, die met het volgende rekening houdt: •Iedere tijd heeft zijn eigen oorlogen en dus ook zijn eigen krijgstheorie •De theorie moet daarom haar kritiek in zich dragen •Zij moet zich ontdoen van ieder schematisme om steeds de theorie te
zijn van de werkelijke strijd •Het weten moet kunnen worden •Het genie, de hoogste vertegenwoordiger van de praktijk, weet van het toeval gebruik te maken •Geniaal is daar om niet hij die de theorie het best toepast, maar hij die praktische de theorie schept, met andere woorden: hij die de grootste kunstenaar is
Aanpak Planninghouding
Inactief
Reactief
Dit vereist signalering van de ‘Weak ‘Signals’ en een reactie hierop -Self awareness -Environmental awareness -Internal awareness -External flexibility -Internal flexibility -Internal readiness -External action
Proactief
Interactief
4 planningsprincipes: 1.participatief 2.gecoördineerd 3.geïntegreerd 4.doorlopend
Aanpak
Wat zeggen spreekwoorden over de huidige situatie?
Heel lang geleden....
De gifbeker is nog lang niet leeg Crisis blijkt geen dip, of dubbeldip te zijn “...Conjunctuur laat nog even op zich wachten...” Politiek & Journalistiek van incident naar incident Geen Visie, geen Boodschap, geen Richting Geen Zelfreflectie, geen Inzicht, geen Governance Boekhouders grijpen naar de macht
De gifbeker is nog lang niet leeg Er is nog steeds enorm veel ‘gebakken lucht’ verdisconteerd in onze economie Financiële wereld gaat door alsof niets gebeurd is 0-som spelen gaan gewoon door Onze kijk op waarde-creatie is vertekend Waarde-creatie is niet het op het juiste moment op de muis klikken
NW-Europa in wereld economie •Alleen Kennis, Kunde en Kreativiteit zijn niet genoeg •Waardeketens bestaan uit ➡Ontwikkelen ➡Bouwen ➡Verkopen ➡Service •Van Ontwikkelen en Service kan je niet (over-)leven •Vroeg of laat komt geopolitiek grondstof vraagstuk •Van Globaliserings hype terug naar => Regionaal?
Signalen uit de Actualiteit
Symptomen duiden op failliet gevestigde denkmodellen
Op zoek naar de 3e weg Laissez-Faire Liberalisme
Sociaaldemocratie •Komfortabele ‘Stallfütterung’ •Welvaartsstaat als instrument
•Markten functioneren
spontaan en automatisch •De staat houdt zich afzijdig; politiek van onthouding •Uitwassen kunnen niet worden voorkomen
op afgunst gebaseerd •Gelijkheid inkomen & vermogen •Iedereen leeft op kosten van iedereen •Leven als een huisdier (Röpke)
3e weg
3e weg vrijheid
ordening
gemeenschapszin
Tegenpolen komen samen in uitersten gelijktijdig Neo-liberalisme failliet in het immateriële = gebrek aan inhoud
Sociaaldemocratie failliet in het materiële = gebrek aan middelen
Balanceren tussen ‘vangnet’ en prikkel tot overleven
Corrosieve elementen: Gebrek aan governance
Complacency
Balans element Gemeenschapszin Alleen mogelijk als er binding is:
Waarnemingen:
•Verantwoordelijkheidsgevoel •Bereidheid tot debat •Verbonden voelen
•Verdwijning menselijke maat •Teloorgang van het debat •Identiteitsverlies door cultuurrelativisme (citoyen en bourgeois uit elkaar)
4 vragen van Röpke 1.Ordeningsvraag zoekt naar een natuurlijke ordening die zorgt voor vaste randvoorwaarden van het vrije marktsysteem 2.Sociale vraag in een marktsysteem kan door de onvolkomenheden een probleem gaan ontstaan voor de echte onderklasse 3.Politieke vraag de machtsverdeling; aandacht voor politiek evenwicht en gebalanceerde besluitvorming 4.Moreel-vitale vraag verkeren mensen moreel en geestelijk wel in goede staat? Oplossingsrichtingen huis op orde op alle 4 terreinen (niet normatief; kunnen leven in een ist-situatie)
