HOT PANTS
Do It Yourself Gynaecologie
Contactadres Postbus 85069, 3508 AB Utrecht
[email protected] www.groenfront.nl/hotpants
Meer exemplaren Maak 1,50 euro / 3,35 gulden over op giro 9074205 tnv. Hotpants te Utrecht en je krijgt het opgestuurd. Of kijk in de betere vrouwen- of politieke boekhandel. Downloaden kan op bovenstaande website. De oorspronkelijke versie is geschreven door Isabelle Gauthier en Lisa Vinebaum. Isabelle Gauthier is gediplomeerd fytotherapeut. Lisa Vinebaum is een community radio activist en actief kruidengenezer. Vertaling naar Nederlands: Ester, Nienke, Angela, Aukje, Carly Voorkant: Angela Vormgeving: Jasper Druk: KNUST, Nijmegen
Anti-copyright! We moedigen vrouwen aan deze informatie onder elkaar te delen. Ga er wel verantwoordelijk mee om en vermeld zo mogelijk de auteurs.
Disclaimer Dit boekje heeft niet als doel diagnoses te stellen of doktersvoorschriften te verschaffen. Het is een informatieve gids om je te helpen je lichaam en gezondheid beter te begrijpen. Onthoud dat planten niet hetzelfde zijn als medicijnen, hoewel ze erg krachtig kunnen zijn, en dat hun effecten niet gegarandeerd kunnen worden omdat ze van vrouw tot vrouw verschillen. De remedies die in dit boekje staan zijn gebaseerd op de persoonlijke ervaringen van de auteurs, zij kunnen echter niet verantwoordelijk worden gehouden voor vervelende of onbedoelde effecten die het gevolg zijn van de behandelingen. Als je twijfelt, vraag advies aan een kruidengenezer, dokter of gynaecoloog.
Voorwoord Een paar jaar geleden kregen wij Hot Pants, een engelstalig do-it-yourself gynaecologie boekje in handen. We waren er heel enthousiast over, en hebben een aantal behandelingen voor onszelf gebruikt. We vonden het fijn om te weten dat je ook vrij serieuze gezondheidsproblemen zelf kan oplossen. Wel bleken sommige dingen in het boekje niet voor Nederland te gelden, of hoorden we van elkaar nieuwe oplossingen. Al snel kwam het plan om een Nederlandse vertaling met aanvullingen te maken, waarvan het resultaat nu voor je ligt. We hopen dat je er net zoveel aan hebt als wij. Opmerkingen en aanvullingen kan je opsturen naar het postbusadres. Hot Pants Collectief November 2001
Inhoud Inleiding ..................................................................................................................................... 6 Het lichaam (in het kort) .......................................................................................................... 7 De clitoris en genitale kliertjes .......................................................................................... 7 De vagina ............................................................................................................................. 7 De baarmoeder ................................................................................................................... 8 De eierstokken .................................................................................................................... 8 Over menstruatie ...................................................................................................................... 9 Andere ideeen over tampons en maandverband .......................................................... 9 Premenstrueel syndroom .................................................................................................. 10 Amenorroe, ofwel het uitblijven van menstruatie ........................................................ 11 Menorragie of hevige bloedingen .................................................................................... 11 Dysmenorrhoe, ofwel pijn als je ongesteld bent ............................................................ 12 Voetreflexzone massage om menstruatiekrampen te verlichten ................................. 12 Liefde in het AIDS-tijdperk ..................................................................................................... 13 Wie loopt er risico? ............................................................................................................. 13 Wat is veilige seks? ............................................................................................................. 13 35 jaar vruchtbaarheid ....................................................................................................... 15 Na risicovol seksueel contact ............................................................................................ 16 Een simpele manier om de menstruatie op gang te brengen....................................... 16 Hoe breng je je menstruatie op gang met behulp van baarmoedersamentrekkende kruiden? ........................................................................... 17 Soa’s en andere enge beestjes .................................................................................................. 20 Schaamluizen (Platjes) ....................................................................................................... 21 Schurft .................................................................................................................................. 22 Genitale wratten ................................................................................................................. 22 Herpes .................................................................................................................................. 23 Blaasontsteking en infecties van de urinebuis ............................................................... 24 Chlamydia ........................................................................................................................... 24 Vaginitis en vulvitis ............................................................................................................ 25 Gistinfecties en candida ..................................................................................................... 25 Trichomonas ........................................................................................................................ 26 Gardnarella .......................................................................................................................... 26 Bacteriele infecties en gonorroe (druiper) ...................................................................... 27 De eierstokken en de baarmoeder .......................................................................................... 28 Pijn aan de eierstokken ...................................................................................................... 28 Gezwellen (cystes) aan de eierstokken ............................................................................ 28 Tumoren in de baarmoeder ............................................................................................... 29 Spataderen op de baarmoederhals .................................................................................. 29 Verstoorde hormoonbalans ............................................................................................... 29 Het reinigen van je geslachtsorganen .............................................................................. 30
-4-
Aphrodisiaca ............................................................................................................................. 30 Kruiden gebruiken en klaarmaken ........................................................................................ 32 Thee ...................................................................................................................................... 32 Afkooksel ............................................................................................................................. 33 Dosering (volwassenen) .................................................................................................... 33 Tincturen .............................................................................................................................. 33 Je eigen tinctuur maken ..................................................................................................... 34 Capsules ............................................................................................................................... 34 Essentiele olieen .................................................................................................................. 34 Compres ............................................................................................................................... 34 Wassing ................................................................................................................................ 35 Pasta ..................................................................................................................................... 35 Vaginale douches ................................................................................................................ 35 Babyspuiten ......................................................................................................................... 35 Zelf kruiden plukken ............................................................................................................... 36 Eigenschappen en doseringen ................................................................................................ 37 Kruidenlijst ................................................................................................................................ 38 Beredruif (Arctostaphylos uva-ursi) ................................................................................ 38 Bleekselderij zaad (Apium graveolens) .......................................................................... 38 Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) ......................................................................... 38 Bijvoet (Artemisia vulgaris) .............................................................................................. 38 Canadese geelwortel (Hydrastis canadensis) ................................................................ 39 Cayennepeper (Capsicum frutescens) ............................................................................. 39 Duizendblad (Achillea millefolium) ................................................................................ 39 Echinacea ofwel rode zonnehoed (Echinacea purpurea of augustofolia) .................. 40 Frambozenblad (Rubus idaeus) ....................................................................................... 40 Gember (Zingiber officinale) ............................................................................................ 40 Hartgespan (Leonorus cardiaca) ...................................................................................... 41 Kamille (Matricaria chamomilla en Matricaria recutita) .............................................. 41 Kaneel (Cinnamomum zeylanicum) ................................................................................ 41 Knoflook (Allium sativum) ............................................................................................... 41 Kruidnagel (Eugenia caryophyllata) ............................................................................... 42 Lavendel (Lavendula officinalis) ..................................................................................... 42 Peterselie (Petroseleum sativum) ..................................................................................... 42 Polei (Mentha pulegium) .................................................................................................. 42 Rozemarijn (Rosmarinus officinalis) ............................................................................... 42 Rozebottels (Rosa canina) ................................................................................................. 43 Salie (Salvia officinalis) ...................................................................................................... 43 Tijm (Thymus vulgaris of Thymus pulegioides) ........................................................... 43 Valeriaan (Valeriana officinalis) ........................................................................................ 43 Vogelmuur (Stellaria media) ............................................................................................. 44 Vrouwenwortel (Caulophyllum thalictroides) ............................................................... 44 Wortelzaad (Daucus carota) .............................................................................................. 44 Zoethout (Glycyrrhiza glabra) .......................................................................................... 44 Verkrijgbaarheid ....................................................................................................................... 45 Literatuurlijst ............................................................................................................................. 46
-5-
Inleiding Het moet maar eens afgelopen zijn, dat patriarchale gedoe! Het heeft ervoor gezorgd dat we nog maar weinig autonomie en kennis over onze eigen geschiedenis over hebben. Wij denken dat het essentieel is voor vrouwen om zich bewust te zijn van hun lichaam en er controle over te hebben. De recepten uit dit boekje zijn al eeuwen bekend en gebuikt, doorgegeven van moeder op dochter en hebben de censuur van de heksenvervolgingen overleefd. Onze bedoeling hiermee is simpel en praktisch: hulp bieden om te ontsnappen aan de verstikkende greep die de medische elite heeft op onze lichamen en onze benaderingen van gezondheid en genezing. Van anatomie tot jezelf genezen met kruiden en massage, dit boekje staat vol met gemakkelijke recepten en remedies tegen schimmelinfecties, seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s), hormoonproblemen, late menstruatie.......een scala aan geneeskrachtige planten en voedingsinformatie om ons te weren tegen het misbruik of de onverschilligheid van de gangbare medische praktijk. Voor je lol hebben we ook een hoofdstukje over aphrodisiaca toegevoegd. Omdat vrouwengezondheid zo’n breed onderwerp is, moesten we een keuze maken. We besloten om te focussen op SOA’s, ongewenste zwangerschappen en andere gynaecologische problemen omdat er niet veel alternatieve literatuur is over dit onderwerp. Andere aspecten van vrouwengezondheid (menopauze, vruchtbaarheid, zwangerschap, psychologische aspecten enz.) zijn natuurlijk ook erg belangrijk, maar worden niet in dit boekje behandeld. Wees je ervan bewust dat gezondheid afhangt van goede voeding en een gezonde levensstijl, zelfs bij SOA’s. Armoede, misbruik en het leven in een doorgedraaide samenleving maakt van ons een makkelijk doelwit voor allerlei soorten ongewenste indringers. Hot Pants was de engelse vertaling van C’est toujours chaud dans les culottes des filles (tweede editie). Dit boekje is een introductie in de basis kruidengeneeskunde: het is een manier om verschillende geneeskrachtige planten en hun eigenschappen te leren kennen, en om uit te vinden welke planten voor iedereen persoonlijk het beste werken. Veel van de behandelingen in dit boekje zullen niet voldoende helpen om bepaalde chronische aandoeningen te genezen. Als je daar last van hebt, kan je meer geavanceerde kruidengeneeskunde toe passen; zoek boeken geschreven door andere heksen en genezers die aan de brandstapel zijn ontsnapt. Of verdiep je in homeopatie, acupunctuur enz. , allemaal waardevolle genezingsmethoden, vooral wanneer ze gedurende langere tijd gebruikt worden. De behandelingen in dit boekje zijn gericht op vrouwen, maar veel kunnen ook door mannen toegepast worden. In de laatste delen Klaarmaken en gebruiken van kruiden en Eigenschappen en doseringen van kruiden staat uitleg, hoe je de kruiden moet klaarmaken (thee, afkooksel, tinctuur) en vooral de karakteristieken en gebruiksvoorschriften van de kruiden die in dit boekje genoemd worden. Het is misschien verleidelijk om meteen naar de recepten en behandelingen te kijken en deze hoofdstukken over te slaan, maar het is SUPERBELANGRIJK dat je deze hoofdstukken wel leest. Kruiden kunnen een hele krachtige werking hebben en het is belangrijk dat je begrijpt hoe ze werken, hoe je ze klaar moet maken en wanneer je sommige planten beter niet kunt gebruiken. -6-
Het lichaam (in het kort) De uitwendige vrouwelijke genitaliën zijn de clitoris en de schaamlippen, die samen de vulva vormen. De buitenste schaamlippen (labia major) bedekken het buitenste gedeelte van de vulva. Aan de basis worden ze dunner, waar ze overgaan in het perineum; de spier tussen de anus en de vagina. Tussen de buitenste schaamlippen liggen de binnenste schaamlippen (labia minor). Aan de bovenkant vormen deze een beschermende huls om de clitoris heen. Ze beschermen ook de opening van de urinebuis (urethra). Het gebied tussen de binnenste schaamlippen bestaat voornamelijk uit een ruimte, vestibule genaamd. Bij de geboorte is deze plek bijna geheel bedekt door het maagdenvlies (hymen). Het maagdenvlies kan variëren in grootte, vorm en strakheid. Het maagdenvlies kan scheuren tijdens het sporten, door het inbrengen van tampons, tijdens de menstruatie of bij vaginale penetratie. Bij sommige vrouwen zitten er stukjes huid rond de vestibule, dit zijn de overblijfselen van het maagdenvlies.
De clitoris en genitale kliertjes De clitoris is een orgaantje speciaal voor seksuele stimulatie en genot. De clitoris en de schaamlippen bevatten weefsel dat kan opzwellen bij seksuele opwinding. Er zijn twee paar kliertjes verbonden met de vulva. De eerste zijn de kliertjes van Skene, die net onder de clitoris liggen en een basische vloeistof uitscheiden bij opwinding die de natuurlijke zuurgraad van de vagina verminderd, zodat zaadcellen langer blijven leven. De tweede en grotere set kliertjes zijn die van Bartholin, die aan de opening van de vestibule liggen en bij stimulatie een vloeistof uit kunnen scheiden. Normaal hebben ze de maat van een kleine erwt en zijn niet erg duidelijk aanwezig.
De vagina De vagina is het kanaal wat de vulva met de interne organen verbindt. De vagina is 7 tot 12 cm lang. Gedurende de vruchtbare periode van een vrouw is haar vaginale afscheiding zuur, maar voor de puberteit en na de menopauze is de vagina tamelijk basisch. Vaginale afscheidingen komen uit de kliertjes van Bartholin en dieper uit de vagina, waar ook het vaginale slijm vandaan komt. Deze uitscheidingen zijn normaal gesproken waterig, of enigzins wit, en vrijwel geurloos. Ze maken het vaginale kanaal schoon en beschermen de binnenkant van de vagina.
-7-
De baarmoeder De baarmoeder heeft ongeveer de grootte en vorm van een peer en bestaat uit twee delen: de baarmoeder zelf en de baarmoederhals. Tussen de puberteit en de menopauze groeit het slijmvlies aan de binnenkant van de baarmoeder elke maand aan, om als voedingsbodem te dienen voor een embryo. Indien er geen bevruchting heeft plaatsgevonden wordt het baarmoederslijmvlies afgestoten: de menstruatie. De baarmoederhals heeft de vorm van een ongeveer 2,5 cm lange cilinder, waar een smal kanaaltje doorheen loopt, dat aan de bovenkant uitkomt op de baarmoeder en aan de onderkant op de vagina. Alle veranderingen in de functie van de baarmoeder (menstruatie, zwangerschap, menopauze) worden gereguleerd door hormonen die worden afgescheiden door de hypothalamus, de hypofyse, de eierstokken en beïnvloed worden door andere stoffen zoals prostaglandinen. Prostaglandinen zijn stoffen die uitgescheiden worden door het baarmoederweefsel en die de baarmoeder doen samentrekken. Deze stoffen kunnen ook menstruatiepijn veroorzaken. De baarmoeder staat in verbinding met de eileiders die de eitjes bevatten waarvan er elke maand een losgelaten wordt door een of twee eileiders.
De eierstokken De eierstokken liggen in het bekken, aan beide kanten van de baarmoeder. Ze worden op hun plaats gehouden door elastische banden. De ‘rafelige’ opening van de eileider ligt net boven iedere eierstok en de buizen van de eileiders lopen naar de baarmoeder. Ondanks dat ze dicht bij elkaar liggen, hebben eierstok en eileider geen direct contact. De eierstokken ontwikkelen de eicel, stoten die uit en vervullen bovendien een essentiële rol in het hormoonsysteem. Ze zijn roze tot grijs van kleur, amandelvormig en ongeveer 3 cm lang. Een laagje cellen dat het epithelium wordt genoemd bedekt de eierstokken en uit deze laag wordt ook de eicel gevormd. Duizenden onrijpe eicellen verzamelen zich in de holtes aan de oppervlakte van de eierstokken. Naast het ontwikkelen van de eicel produceren de eierstokken ook de hormonen oestrogeen en progesteron.
-8-
Over menstruatie Het is verbazingwekkend hoe individueel menstruatie is. Elke vrouw menstrueert, maar kleur, geur, temperatuur, behoeften, verlangens en pijn verschillen van vrouw tot vrouw. Het is een bekend verschijnsel dat vrouwen die met elkaar samenleven of veel samen zijn vaak rond dezelfde tijd menstrueren. In veel samenlevingen werd, en wordt nu soms nog steeds, menstruatie gezien als een bijzondere tijd, een tijd voor vrouwen om zich te zuiveren en te ontspannen. Dit is mijlenver verwijderd van hoe de meeste van ons ongesteld zijn ervaren. De meeste van ons hebben geleerd elk bewijs van bloed, maandverband of tampons te verbergen (vandaar belachelijke, apart verpakte, gekleurde maandverbandverpakkingen), discreet te zijn (oftewel er helemaal niet over praten) en niet zeuren (“je bent altijd zo chagrijnig als je ongesteld bent”). Wij moedigen alle vrouwen aan om te zeuren, te praten en alles waar je je beter door voelt gewoon te doen!
Andere ideeen over tampons en maandverband Er zitten nadelen aan het gebruiken van tampons of maandverband van grote bedrijven. Ze zijn veel te duur omdat het zogenaamde luxeproducten zijn. Tampons zijn vaak gebleekt met gevaarlijke chemicaliën zoals chloor, die door je vaginawand in je lichaam opgenomen kunnen worden. Probeer in ieder geval geparfumeerde produkten te vermijden omdat daardoor een hele stroom chemicaliën je vagina binnenkomt (en ze ruiken ook nog eens supersmerig). Bij natuurvoedingswinkels zijn tampons en maandverband te koop die niet gebleekt zijn met chloor, sommigen zijn daarnaast ook nog gemaakt van biologische katoen. Een andere mogelijkheid is de ‘keeper’ , een soort rubberen bekertje wat je inbrengt als een tampon. Als die vol is (duurt ongeveer net zolang als een ‘normale’ tampon) spoel je het om met water en stop je het weer terug. Zie ‘verkrijgbaarheid’, p. 45.
-9-
In plaats van tampons kan je ook nog (zee-)sponsjes gebruiken. Maak het sponsje een beetje nat, breng het in je vagina als een tampon en haal het eruit als ie volgezogen is. Maak je geen zorgen dat je het er te ver induwt zonder een koordje om het eruit te halen: het kan ‘daarbinnen’ onmogelijk kwijtraken. Als het sponsje volgezogen is spoel je het af onder stromend water, knijp het uit en breng het weer in. Dit is goedkoper en milieuvriendelijker dan tampons. Het is waarschijnlijk het beste om zeesponsjes te gebruiken in plaats van synthetische sponsjes, maar het probleem met die zeesponsjes is dat deze op zeer milieuonvriendelijke wijze (namelijk met dynamiet) uit de zee gewonnen worden. Synthetische sponsjes zijn te koop als make-up/schminksponsjes bij drogisten en dergelijke (al zal daar niemand je vertellen dat je ze ook als tampon kan gebruiken want dat zou een bedreiging zijn voor de ‘sanitaire hygiëne industrie’). Een sponsje kan zo’n zes maanden meegaan als je er goed voor zorgt, gooi het weg als het uit elkaar begint te vallen. Het is verstandig om voor en/of na elke ongesteldheid je sponsje één nacht in een kopje water met een theelepel witte azijn te weken en daarna uit te spoelen: dit doodt de bacteriën die vaginale infecties kunnen veroorzaken. Als je een vaginale infectie hebt tijdens je menstruatie kun je dat sponsje beter weggooien. Bewaar je sponsje in een doekje of doosje als je niet ongesteld bent. Je kan maandverband heel makkelijk zelf maken. Pak een washandje, knip uit alle hoeken een vierkantje, naai de twee zijden op elkaar en zet drukkertjes aan de ‘vleugels’. Dit maandverband kan je gewoon wassen en steeds opnieuw gebruiken.
Premenstrueel syndroom De symptomen varieren: stemmingswisselingen, irritatie, krampen, pijnlijke of opgezwollen borsten, hoofdpijn, pukkels, gebrek aan energie, het uitbreken van herpes, winderigheid en andere spijsverteringsproblemen, griepachtige symptomen... Combineer deze symptomen met een onregelmatige of pijnlijke cyclus en je hebt het profiel van een vrouw die klaar is om iemands hersens in te slaan. Waarschijnlijk krijgt ze de pil voorgeschreven om al haar problemen ‘op te lossen’, de medische techniek staat voor niets... Methodes om de ellende te verlichten * Eet minder zout. * Zorg dat je veel kalium binnenkrijgt, dit zit in bananen, aardappels, kool, peren en amandelen. * Eet veel zeewier zoals kelp (vers of als tablet) en hiziki (bij natuurvoedingswinkels). * Zorg dat je altijd voldoende vitamine B6 eet: groene groenten, soja-produkten, gistvlokken of biergisttabletten. Let hierbij wel op dat vrouwen die gevoelig zijn voor schimmelinfecties gist zoveel mogelijk moeten vermijden. * Neem veel vitamine A, vooral als je pijnlijke borsten hebt en veel last van kramp. Wortels, uien, knoflook, spinazie, linzen, abrikozen en citroenen zijn allemaal rijk aan vitamine A. * Drink veel water. * Drink geen alcohol of koffie. Kruidenremedies * Neem valeriaantinctuur om te ontspannen. * Neem gember om spanning en kramp te verlichten. Als je structureel veel last hebt van PMS kan dat komen doordat je hormonen niet in evenwicht zijn. Volg dan de behandeling voor een verstoorde hormoonbalans op p. 29.
- 10 -
Amenorroe, ofwel het uitblijven van menstruatie Dit kan verschillende oorzaken hebben. Normaal gesproken wordt het uitblijven van de menstruatie veroorzaakt door zwangerschap, borstvoeding of menopauze. Andere mogelijke oorzaken zijn: slechte voeding/strenge dieeten, extreme lichamelijke inspanningen, veel gewichtsverlies, moeheid, stress, verstoorde hormoonhuishouding, stoppen met de pil en spijsverteringsproblemen zoals diabetes, leveraandoeningen of schommelingen in het schildklierhormoonniveau. Het is in ieder geval belangrijk om goed te eten. Hoe wek je een verlate menstruatie op * Breng een takje verse peterselie zover mogelijk in je vagina. Dit kan je menstruatie opwekken doordat het samentrekkingen van de baarmoeder veroorzaakt. Breng de peterselie in voordat je gaat slapen en haal het er de volgende morgen weer uit. Doe dit gedurende drie of vier dagen en drink tegelijkertijd veel peterseliethee. Of * neem salie als thee of tinctuur. Of * drink thee van hartgespan gedurende 4 a 5 dagen. Doe het in ieder geval niet langer dan 6 dagen: je menstruatie zou in de dagen daarna moeten beginnen. * Masseer de voetreflexzones voor baarmoeder en eierstokken 2 a 3 keer per dag. * Boerenwormkruid als thee of tinctuur kan amenorroe helpen reguleren. Pas hierbij wel op dat boerenwormkruid voor hevige bloedingen kan zorgen bij vrouwen die normaal gesproken een zware menstruatie hebben. * Als je menstruatie vaak te laat is of wegblijft is het beter om een lange termijnoplossing te zoeken in plaats van steeds proberen je menstruatie op te wekken. Praat er over met je huisarts of homeopaat. Wat in ieder geval kan helpen is het regelmatig drinken van salie of framboosbladerenthee, deze kruiden hebben een versterkende invloed op je baarmoeder en eierstokken.
Menorragie of hevige bloedingen Framboosbladeren zijn de beste remedie omdat zij het bloeden niet stoppen, maar reguleren. Begin een week voor je ongesteld moet worden frarboosbladerenthee te gebruiken en ga hiermee door tijdens je ongesteldheid. Herhaal dit als het nodig is. Een hevige menstruatie kan wijzen op bekkenontsteking, ga bij twijfel altijd naar de dokter. Hevige menstruatie kan voor bloedarmoede zorgen, drink in dat geval brandnetelthee want daar zit veel ijzer in. De volgende stoffen helpen om hevige bloedingen te verminderen: * vitamine c * sesamzaad/tahin * bioflavonoïden (boekweit, schil van (biologische!) citrusvruchten, druiven, kersen, bramen) * alfalfa (2 handenvol verse alfalfa of 3 fytotherapeutische tabletten per dag (zie ‘verkrijgbaarheid’ op p. 45) gedurende je menstruatie.
- 11 -
Dysmenorrhoe, ofwel pijn als je ongesteld bent De meeste vrouwen ervaren tijdens hun menstruatie iets variërend van een ongemakkelijk gevoel tot vreselijke krampen. We kunnen kramp hebben voor, tijdens en na de ongesteldheid. De medische wetenschap zegt dat pijn lijden bij het vrouw zijn hoort, maar we weten dat ze liegen! SOA’s kunnen de oorzaak van de pijn zijn, maar meestal wordt kramp veroorzaakt door ontstekingen, zwellingen en spanningen in de baarmoeder en eierstokken. Wat te doen * Vermijd zout, suiker en geraffineerde voedingsmiddelen zoals witte suiker, bloem en witbrood. * Eet elke dag kaliumrijk voedsel: bananen, gedroogd fruit, meloenen, sinaasappels, wortels, groene bladgroenten en aardappelen. * Eet veel groene groenten en sinaasappels voor vitamine A (dit vermindert spanningen). * Eet havermout, broccoli, peterselie (als aftreksel), paranoten, amandelen en zeewier voor calcium (dit maakt een einde aan kramp). Zeewier (met name kelp) kan ook als tablet worden genomen. * Een heet bad, een kruik op je onderbuik, een jointje roken, lichaamsbeweging en orgasmen helpen allemaal om spanning, kramp en pijn te verminderen. * Duizendblad als capsule, tinctuur of thee geeft goede resultaten. Begin 1 week voor je ongesteldheid en ga hier mee door tot het einde. Of * gemberthee verlicht krampen heel snel. Je kan ook op verse wortel kauwen als je pijn hebt.. Of * framboosbladeren kunnen kramp goed verlichten maar je moet dit wel maandenlang regelmatig gebruiken.
Voetreflexzone massage om menstruatiekrampen te verlichten Masseer zones van de baarmoeder en de eierstokken. Zij bevinden zich achter de enkel, net boven de hiel. Druk stevig op plekjes die gevoelig zijn. Deze zone is meestal erg gevoelig vlak voor en aan het begin van de menstruatie. Gebruik je duim om een stevige druk uit te oefenen op de reflexzone, vijf minuten aan elke kant. Wissel het masseren van beide voeten af en herhaal het zo vaak als nodig is. Deze methode geeft soms ongelooflijke resultaten, vooral als het gedaan wordt door iemand anders, bijvoorbeeld een vriendin.
40 eierstokken/teelballen 41 Uterus/prostaatklier 42 Eileiders/zaadbuis 43 Lymfklier/lies 44 Vagina/penis 45 Nier- en blaasmeridiaan
- 12 -
Liefde in het AIDS-tijdperk De infectieziekte AIDS is opgekomen in de jaren tachtig. Wat voor invloed heeft het gehad op de manier waarop vrouwen liefhebben? Dit hoofdstuk geeft een overzicht van wat er tegenwoordig bekend is over preventie. Ook geeft het praktische informatie over hoe veilig te vrijen in deze tijd. Bij de eerste gevallen van AIDS werd er gedacht dat AIDS een ziekte was van homomannen en spuitende drugsgebruikers. Bijna 10 jaar lang werd aangenomen dat vrouwen HIV positief konden zijn zonder de ziekte AIDS te ontwikkelen. Daardoor werden vrouwen en kinderen niet opgenomen in onderzoeksstatistieken en testen. Onderzoek heeft ondertussen uitgewezen dat vrouwen een hogere kans op infectie en een lagere kans op overleving hebben dan mannen. De oorzaak hiervan is dat bij vrouwen HIV niet of te laat wordt vastgesteld. Het is dan soms te laat om nog een behandeling te kunnen krijgen die het verloop van de infectie vertraagt.
Wie loopt er risico? Noch seksuele voorkeur noch ras noch geslacht vergroten het risico op infectie. AIDS is bovenal een ‘contact’ ziekte. Om geïnfecteerd te raken met HIV moet je in contact komen met het virus door uitwisseling van bloed (ook menstruatiebloed), sperma, voorvocht, afscheiding, moedermelk of andere lichaamssappen. Bijvoorbeeld speeksel vermengd met bloed. Geen enkele vrouw is automatisch beschermd tegen HIV aangezien het onmogelijk is het verleden en heden van de partner te kennen. Veilige seks is de enige manier om onze levens, die van onze partners en kinderen veilig te stellen.
Wat is veilige seks? Veilige seks is meer dan een opsomming van wat je wel en wat je niet kunt doen. Het is ook een manier om bewuster met je seksualiteit om te gaan. Het beschermt je tegen SOA’s (Seksueel Overdraagbare Aandoeningen), zwangerschap en hepatitis A en B. Ook beschermt veilige seks HIV-positieve mensen tegen dubbele infecties die de ziekte nog eens kunnen versnellen. Vandaag de dag zijn de beste beschermingen tegen AIDS latex produkten: condooms, beflapjes en latex handschoenen. Beflapjes zijn vierkante stukjes plastic om tijdens orale seks vagina of anus te beschermen. Ze kunnen vervangen worden door een in de lengte doorgeknipt condoom. Gebruik altijd glijmiddelen op waterbasis in combinatie met latex produkten (geen vaseline of andere op petroleum gebaseerde glijmiddelen omdat ze het latex ontbinden). Wat je moet weten * Bloed (tevens menstruatiebloed), sperma en voorvocht bevatten de hoogste concentratie van het virus. * Vaginale afscheiding bevat lagere concentraties maar kan de ziekte ook overdragen. * Vaginale infecties zoals schimmels en chlamydia kunnen het risico van de overdracht vergroten. * Bloedend tandvlees, zweren, sneeën en schrammen in de mond of op de geslachtsorganen zijn andere manieren om het virus over te dragen. - 13 -
* Genitale wratten (condolyma) of herpes kunnen het virus ook overdragen. * Sommige besmettingen zijn toegeschreven aan het doorslikken van vaginale afscheiding, sperma en moedermelk. * Tranen en speeksel dragen weinig tot geen sporen van het virus, tenzij ze bloed bevatten. Het wordt aangeraden om geen tanden te poetsen vlak voor en na seksueel contact omdat het bloeden kan veroorzaken * Deel nooit ongesteriliseerde injectienaalden of tatoeage- en piercingnaalden. Er bestaan instellingen waar je injectienaalden in kunt ruilen en er bestaan effectieve manieren om piercing-en tatoeagenaalden schoon te maken. * Seksspeeltjes (dildo’s, vibrators) moeten gedesinfecteerd worden, of beschermd met latex voor ze gedeeld kunnen worden. * Draag latex handschoenen voor vaginale of anale penetratie met de handen als je ook maar een klein sneetje of schrammetje hebt. In het kort Onthoud dat monogamie niet hetzelfde is als veilig vrijen. Als je denkt dat je gevaar loopt of als je een kind wilt, is het een goed idee om je te laten testen. Je kunt je anoniem laten testen bij de Rutgersstichting als je de uitslag niet in je medisch dossier wil hebben. (Zie p. 45). Als je seksueel contact hebt met mannen die geen condoom willen dragen, vraag hen aan wiens belang ze denken en realiseer je dat geen enkele vrijpartij het waard is je leven te riskeren. En bedenk dat vrouwen 18 % meer kans hebben om HIV besmetting van mannen te krijgen dan andersom.
- 14 -
35 jaar vruchtbaarheid We ovuleren elke 28 dagen. Dat is 15 tot 20 keer per jaar en tenminste 300 menstruatiecycli in een leven... Voor hen van ons die met mannen slapen, zijn dat duizenden kansen om zwanger te worden. Het is normaal om van partner te wisselen, om van gedachten en manieren te veranderen. Als er iets misgaat heb je het recht om abortus te plegen en over je eigen leven te beslissen. Deze dingen kunnen het je extra moeilijk maken: * De onverschilligheid van mannen en hun onwetendheid over hun eigen vruchtbaarheid; mannen zijn altijd vruchtbaar maar in de praktijk blijft de vrouw vaak achter met het kind. * De verantwoordelijkheid voor anticonceptie en bescherming tegen HIV en SOA’s die vrouwen moeten nemen. * De stress om mannen steeds te moeten vertellen dat ze verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun lichaam..., en het onze. Het kan er soms somber uit zien maar onthoud dat geliefden komen en gaan. Jouw lichaam is van jou, zorg boven alles goed voor jezelf, en als iemand probeert je over te halen, vraag jezelf dan af aan wiens belang hij denkt. De houding van vrouwen tegenover seks is veranderd, we moeten wel, het is een kwestie van overleven. Denk niet dat vrouwen geen AIDS krijgen, wij krijgen het ook, de aantallen groeien. Veilig vrijen is noodzakelijk en condooms bieden het voordeel van bescherming tegen zowel HIV als ongewenste zwangerschap. Veilige seks afdwingen van je geliefde kan moeilijk zijn: het is vervelend aan te moeten horen dat condooms niet sexy en oncomfortabel zijn. Het is nog erger om in conflict te raken met de persoon waar je mee wilt vrijen. Vooral wanneer je liever wilt neuken dan discussieren. Denk nooit dat je onvruchtbaar bent omdat je nog nooit zwanger geraakt bent, terwijl je nauwelijks anticonceptiemiddelen gebruikt hebt, ook al is het lange tijd goed gegaan. Vermijd de pil, probeer te kiezen voor alternatieve anticonceptiemethoden: zoals condooms, spiraaltje en pessarium. Hoewel ze misschien vervelend lijken, hebben deze methoden het voordeel dat ze je natuurlijke cyclus niet verstoren. Neem de tijd om je eigen vruchtbare perioden te leren herkennen door je vaginale slijm en andere tekenen van ovulatie te observeren. Het is belangrijk er achter te komen of je cyclus regelmatig is of niet, en te begrijpen hoe het werkt. Maak je geen zorgen als het even duurt om het uit te vinden. Je menstruatiecyclus is als een goede vriendin, je leert haar steeds beter kennen. Dit is een stap richting voortplantingsvrijheid en toeëigening van controle over onze lichamen. Misschien is het handig je menstruatie aan te tekenen op een menstruatiekalender. Het kan noodzakelijk zijn om je eierstokken e.d. in betere conditie te krijgen; zie ‘verstoorde hormoonbalans’ op p. 29 of - 15 -
‘het reinigen van je geslachtsorganen’ op p. 30. Framboosbladerenthee is uitstekend om de baarmoeder en eierstokken te harmoniseren. Je vaginale slijm verandert gedurende de maandelijkse cyclus, en gedurende de ovulatie heeft het zeer specifieke eigenschappen waaraan eenvrouw kan zien of ze ovuleert of niet. Er bestaat een soort van ‘slijmmicroscoop’ om te zien of je vruchtbaar bent of niet. De microscoop maakt het eenvoudiger om de verschillende eigenschappen van het slijm te herkennen. Je kunt het ook zien zonder microscoop. Er zijn boekjes over dit onderwerp maar bedenk dat het niet een erg veilige methode is. Een veiliger anticonceptiemiddel dat een beetje hierop lijkt is de Persona, een apparaatje dat door meting van urinetemperatuur en hormooncontrentaties in je urine aangeeft of je in je vruchtbare periode bent. De tekening op de vorige bladzijde laat de eigenschappen van het slijm zien.
Na risicovol seksueel contact N.B. Dit zijn geen anticonceptiemiddelen en dienen niet regelmatig gebruikt te worden. Als je onveilig gevreeën hebt of als het condoom gescheurd is kunnen de volgende methoden een ongewenste zwangerschap helpen te voorkomen. * Breng direct na risicovolle seks een niet kauwbare vitamine C tablet (een 500 mg tablet is het beste) in de vagina. De zuurgraad zal de pH balans in de vagina veranderen en voorkomt dat het sperma blijft leven. Dosering: 1 tot 2 tabletten in de vagina ingebracht elke 12 uur, 3 dagen lang. Dit kan branden of vaginale irritatie veroorzaken, volg in dit geval de yoghurtbehandeling (zie p. 25). Slik daarnaast hoge doseringen vitamine C (zie hieronder). Dit is een goede methode om te gebruiken als je op reis bent of in noodgevallen. * Wortelzaad kan gebruikt worden om ongewenste zwangerschappen te voorkomen doordat het ervoor zorgt dat het eitje zich niet kan hechten aan de baarmoederwand. Dosering: 1 theelepel zaad elke dag, beginnend direct na onveilig vrijen. Sommige vrouwen nemen de zaden een week, anderen tot het bloeden begint. Je kunt de zaden kauwen, ze in een glas water of sap innemen, of ze in capsules slikken. Verzeker je ervan dat de zaden die je koopt niet chemisch behandeld zijn, omdat dit het effect te niet doet.
Een simpele manier om de menstruatie op gang te brengen Als je een ongewenste zwangerschap vermoedt. Dit recept dient niet regelmatig gebruikt te worden en al helemaal niet als anticonceptiemethode. Het is makkelijk te bereiden, kost haast niets, en voor zover bekend zijn er geen bijverschijnselen. Het beste moment om de behandeling te beginnen is de dag dat je ongesteld moest worden (of de dag erna). De behandeling duurt 3 dagen: Breng een takje peterselie zover mogelijk in de vagina. Verwissel de peterselie elke 12 uur. Als het zacht is kan het lastig zijn het te verwijderen, maar het is niet gevaarlijk. Drink tegelijkertijd peterseliethee (zie p. 42). Gedurende deze 3 dagen neem je hoge doseringen vitamine C. De beste dosering is 500 mg elk uur (6000 mg per dag), hiermee kan je maximaal zes dagen doorgaan. - 16 -
Vitamine C kan de menstruatie op gang brengen zelfs 3 weken na een verlate menstruatie. Je kunt beginnen met het slikken van vitamine C direct na onveilige seks. Als het werkt, zou je binnen 2 of 3 dagen ongesteld moeten worden. Belangrijk om te weten * Je kunt kramp krijgen als je ongesteldheid begint. Neem dan wat gemberthee. * De kans dat deze methode werkt is minder groot bij vrouwen die regelmatig grote hoeveelheden vitamine C slikken. * Deze methode is niet aan te bevelen voor vrouwen met nierproblemen, aangezien hoge doses nierstenen kunnen veroorzaken.
Hoe breng je je menstruatie op gang met behulp van baarmoedersamentrekkende kruiden? Er zijn kruiden die de menstruatie op gang brengen door baarmoedersamentrekkingen op te wekken. De methodes die hieronder beschreven staan kun je niet gebruiken als anticonceptie. De hierna volgende recepten zijn sterk geconcentreerde combinaties van kruiden bedoeld om een miskraam op te wekken. Deze planten kunnen worden gebruikt als je een abortus op een natuurlijke manier wilt. Je moet wel de recepten precies volgen zoals ze beschreven zijn. We geven deze recepten met in gedachten dat slechts enkele vrouwen deze recepten zullen willen en kunnen gebruiken, onder andere doordat sommige kruiden moeilijk te krijgen zijn. Hoe eerder je deze kruiden gebruikt, hoe effectiever ze zijn, maar een ding is absoluut noodzakelijk: je moet aan het einde van je cyclus zijn. Ze werken niet vlak na de ovulatie, omdat het niet mogelijk is het bevruchte eitje uit te drijven voor het in de baarmoederwan genesteld is. Sommige kruiden zoals wortelzaad kunnen gebruikt worden om te voorkomen dat het eitje zich innestelt in de baarmoederwand. Je moet beginnen met het drinken van de thee de nacht voor de dag dat je menstruatie moet beginnen, op die dag of tot 6 dagen daarna, maar niet later. Je zou een zwangerschapstest kunnen doen om zeker te weten op je zwanger bent of niet. De planten zijn niet giftig maar onthoud dat als ze een miskraam kunnen veroorzaken dat ze dan ook zeker in staat zijn om schade aan een embryo toe te brengen. Je moet deze recepten alleen gebruiken als je er zeker van bent dat je een abortus in een kliniek kunt krijgen als de kruiden niet werken. Als je zeker zwanger bent maak dan een afspraak voor een abortus en zeg de afspraak af als het recept dat je gebruikt hebt gewerkt heeft. Als je weet dat je zwanger bent en er zeker van bent dat je de zwangerschap af wilt breken, handel dan zo snel mogelijk. Vrouwen die zich bewust zijn van hun cyclus hebben de grootste kans op succes. De recepten verrichten geen wonderen maar als je ze vroeg genoeg gebruikt is de kans op succes tamelijk groot.
Recept 1 Ingrediënten: Hartgespan , bijvoet, Canadese geelwortel, vrouwenwortel en verse gemberwortel. In plaats van bijvoet kan polei gebruikt worden.
- 17 -
a. Laat trekken in 2 of 3 kopjes kokend water: 14 g hartgespan 14 g bijvoet Laat het 20 minuten trekken op een laag vuur met deksel op de pan en zeef het. b. Maak een afkooksel van 28 g vrouwenwortel in 2 kopjes koud water. Laat het op een laag vuur (met deksel op pan) 20 minuten doorkoken en zeef het. Mix de twee dranken (a en b). Dosering: Drink een kwart kopje, 4 tot 5 keer per dag. Drink deze thee heet. Of drink in totaal anderhalf kopje per dag, elk uur een klein beetje. Ter ondersteuning van de behandeling: Neem drie keer per dag 2 capsules met Candedese geelwortel, kauw op verse gember of drink zoveel mogelijk gemberthee. Onthoud: * Als de thee niet lekker smaakt, voeg dan suiker toe. * Stop met het nemen van de thee zodra het bloeden begint, of na het innemen gedurende 4 dagen zonder resultaat. * De meeste vrouwen zullen binnen 48 uur na het starten van de behandeling beginnen te menstrueren. * Je moet weten dat deze kruiden samentrekkingen en duizeligheid kunnen veroorzaken: veel rust wordt geadviseerd. Eveneens kunnen ze misselijkheid en/of overgeven teweegbrengen: eet licht verteerbaar voedsel. * Zorg dat er iemand bij je is als je de behandeling doet. Deze persoon kan je vooruitgang controleren, je ondersteunen, masseren en je een beetje opvrolijken. * De praktijk heeft uitgewezen dat hoe verder de zwangerschap gevorderd is, des te sterker de bijwerkingen zijn. We benadrukken nogmaals dat deze behandeling niet meer dan 6 dagen na het begin van een uitgebleven menstruatie begonnen mag worden! * Zie Belangrijk na recept 2.
Recept 2 Ingrediënten: 2 eetlepels gedroogde vrouwenwortel 3 eetlepels gedroogde polei 2 eetlepels gedroogde blaadjes en bloemen van boerenwormkruid (verse bladeren van bloeiende planten) Doe de vrouwenwortel in 6 kopjes water en breng het aan de kook. Voeg zodra het kookt de overige kruiden toe en haal het van het vuur. Doe er een deksel op en laat het voor gebruik tenminste 30 minuten trekken. Giet af en verwarm het voor gebruik, maar het mag niet opnieuw koken. Dosering: 1 kopje, zo heet mogelijk gedronken, elke 3 tot 4 uur gedurende niet meer dan 5 dagen. Het effect van deze thee wordt vergroot door het zittende in een heet bad te drinken. Ter ondersteuning kun je ook op verse gember kauwen of er thee van zetten. Bijwerkingen zijn dezelfde als bij recept 1. Recepten 1 en 2 mogen niet gecombineerd of afgewisseld worden. - 18 -
Belangrijk Zelfs al zijn complicaties zeer zeldzaam, als je één of meerdere van de volgende symptomen hebt na het gebruiken van een van deze recepten, ga dan direct naar het ziekenhuis: extreem heftige misselijkheid, zeer hoge koorts (meer dan 39,5 graden Celcius), heftige bloedingen (door meer dan twee maandverbandjes heen lekken per uur en dat vier uur lang). In het geval van een incomplete miskraam (herkenbaar aan grote bloedklonters en /of heftige bloedingen) is een abortus in een kliniek waarschijnlijk noodzakelijk.
Andere methoden die gebruik maken van baarmoedersamentrekkende kruiden: * Boerenwormkruid (blad en bloemen) kan als thee of tinctuur genomen worden om een miskraam op te wekken. Deze plant stimuleert de menstruatie. Dosering: 1 kop thee elke 2 uur of 10 tot 15 druppels tinctuur in warm water elke 2 uur. * Polei kan een miskraam veroorzaken door samentrekken van de baarmoederwand. Maak een thee van polei en drink het zo heet mogelijk terwijl je in een heet bad zit. Maximale dosering: 4 koppen per dag gedurende niet meer dan 5 dagen. Een theelepel biergist in elke kop verhoogt het effect van deze plant. Neem nooit polei-olie in, het is zeer giftig en het kan dodelijk zijn! (Dit is geen grap!) Wat je moet weten * Verzeker je ervan dat de kwaliteit van de gedroogde kruiden die je gebruikt goed is (biologisch geteeld). * Visualisatie en meditatie helpen bij het gebruik van deze kruiden: beeld je in dat het eitje wordt losgemaakt uit de baarmoederwand en wordt uitgedreven. Het kan stimulerend werken om baarmoedercontracties en menstruatie op te wekken wanneer iemand je onderbuik masseert of er op drukt. * Alcohol, suiker, nicotine en cafeïne belemmeren het lichaam om de kruiden op te nemen. Minimaliseer het gebruik van deze stoffen tijdens de behandeling. * Drink veel water als je een van de bovengenoemde kruiden of recepten gebruikt. Overschrijd in geen geval de voorgeschreven doseringen. Nog eenmaal, zelfs al zijn complicaties zeer zeldzaam, als je een van de volgende symptomen hebt na het gebruiken van een van deze recepten, ga dan direct naar het ziekenhuis: extreem heftige misselijkheid, zeer hoge koorts (meer dan 39,5 graden), heftige bloedingen (door meer dan twee maandverbandjes heen lekken per uur en dat vier uur lang). In het geval van een incomplete miskraam (herkenbaar aan grote bloedklonters en/of heftige bloedingen) is een abortus is een kliniek waarschijnlijk noodzakelijk.
- 19 -
Soa’s en andere enge beestjes Als je denkt dat je een SOA hebt, is het een goed idee om even naar de dokter te gaan om een diagnose te laten stellen. Als er een probleem is vastgesteld, kun je zelf besluiten om het niet te behandelen met chemische pillen en zalfjes. Als je een goede dokter hebt zal die daar ook begrip voor hebben. Aarzel niet om naar een andere dokter, bijvoorbeeld een die ook homeopaat is, te gaan als je je niet serieus genomen voelt. Voor vrouwen vanaf 30 jaar is het een goed idee om regelmatig een uitstrijkje (vnl. voor het opsporen van kanker) te laten maken (in de meeste gevallen 1 maal per jaar) en zelf je borsten op knobbeltjes te controleren. Chemische antibiotica zijn niet aan te raden, zeker niet als je ze al vaker hebt gebruikt aangezien ze je immuunsysteem verzwakken (en zo je weerstand tegen andere ziektes verminderen). Ook als je geen gangbare medicijnen wilt nemen kun je je via je huisarts of bij de Rutgersstichting laten testen op de in dit boekje genoemde SOA’s (Sexueel Overdraagbare Aandoeningen). De symptomen van sommige SOA’s lijken erg op elkaar; het is het beste om zeker te weten welke SOA je hebt voordat je jezelf gaat behandelen met een kruidenremedie. Sommige SOA’s, zoals chlamydia en gonorrhea, kunnen leiden tot een ontsteking van het bekken, onvruchtbaarheid en andere complicaties wanneer je ze niet behandeld. Wanneer de kruidenbehandeling niet aanslaat, zorg er dan voor dat je tijdig een goede gyneacoloog bezoekt voor medische behandeling. Bij de Rutgersstichting is voor heel weinig geld een speculum verkrijgbaar. Dit is een apparaatje om je vagina een klein stukje open te houden, zodat je makkelijk naar binnen kan kijken met een spiegel en een zaklamp. Zo kan je een nieuw deel van je lichaam gaan ontdekken Ruik, proef en voel. Je komt er snel achter als er iets niet helemaal klopt. De meeste infecties kunnen worden ontdekt voordat symptomen zoals vaginale afscheiding en jeuk verschijnen. Wanneer je eenmaal vertrouwd bent met de normale, gezonde toestand van je vagina, kan een vaginaal onderzoek met behulp van een speculum je de eerste symptomen van een infectie doen ontdekken. Delen van de vagina Je baarmoederhals zelf en baarmoederhals kunnen roder zijn onderzoeken met behulp van een speculum dan gewoonlijk of er kunnen kleine rode vlekjes op de baarmoederhals zitten. Je kan ook, samen met een vriendin, elkaar conroleren. Zo kun je goed vergelijken en ervaringen met elkaar uitwisselen. Als je besluit om chemische antibiotica te nemen, loop je grote kans op een schimmelinfectie. Om dit tegen te gaan kun je veel (soja) yoghurt eten (met acidophillusbacteriën, verkrijgbaar in de natuurwinkel) om de na- 20 -
tuurlijke pH van de vagina te herstellen. Vermijd zuur fruit en suiker. Acidophiluscapsules kunnen gistinfecties ook helpen voorkomen. Of je kunt (met behulp van een speculum) yoghurt of een acidophilluscapsule in de vagina inbrengen (zie ‘Verkrijgbaarheid’, p. 45). Gebruik hiervoor een klein lepeltje of babyspuitje (een grote spuit zonder naald). Frambozenbladthee (p. 40) of duizendbladthee (p. 39) kan gebruikt worden om het genitale evenwicht te herstellen na een antibioticumkuur. Neem deze kruiden gedurende een maand of langer. Als je een dokter of gyneacoloog raadpleegt, is het geen slecht idee om een second opinion te vragen bij een andere arts, om uit te vinden of het absoluut noodzakelijk is om jouw toestand met chemische medicijnen te behandelen (helaas is dit soms wel zo). Vraag naar mogelijke alternatieven, sympathieke artsen hebben begrip voor je bedenkingen. Sommige doktoren schijnen voor de kleinste kwaaltjes antibiotica voor te schrijven en de pharmaceutische industrie maakt daar veel winst op. We hoeven die industrie niet te steunen. Kruidengeneeskunde heeft zichzelf eeuwenlang bewezen, de keuze is aan jou. Als je een infectie of SOA hebt opgelopen, is het belangrijk dat zowel jij als je seksuele partner(s) de behandeling ervan volgen. SOA’s zijn erg besmettelijk en je kunt elkaar anders weer aansteken. Mannen kunnen zichzelf vaak genezen met de recepten uit dit boek door de kruiden als thee of tinctuur in te nemen (zie de aanwijzingen in de tekst). Hou in je achterhoofd dat veilig vrijen de overdracht van de meeste SOA’s kan voorkomen, en het risico van herbesmetting beperkt.
Schaamluizen (Platjes) Iedereen kan platjes krijgen, zelfs kleine kinderen. Het zijn kleine, insekt-achtige beestjes die hun eitjes leggen in kleren, in de bank, in beddegoed en tapijt. Platjes kunnen ongeveer 24-48 uur overleven zonder een gastheer om zich op te voeden. Het is erg belangrijk om ook de eitjes te doden. Symptomen Het jeukt! De jeuk is geconcentreerd rond de genitaliën en op ander harige delen van het lichaam (zelfs de wenkbrauwen). Platjes zijn klein, en hun eitjes zijn te zien als kleine bruine stipjes aan de haarbasis.
- 21 -
Wat kun je doen Kleren, handdoeken en beddegoed moeten gewassen worden in heet water en zo mogelijk in de centrifuge gedroogd op hoge temperatuur. Kleden en tapijten moeten in ‘quarantaine’ gehouden worden gedurende 10 tot 15 dagen, afhankelijk van de ernst van de invasie. Dit kan bijv. in gesloten vuilniszakken. Tijmolie, rode tijmolie (deze is krachtiger) of lavendelolie verdund met olijfolie (2 tot 3 theelepels essentiële olie op elke 140 ml olijfolie) kan op de besmette huid en haar worden gewreven. Laat het de hele nacht intrekken en was het eraf met zeep. Herhaal indien nodig. Als het echt ernstig is, kun je deze olie drie of meer keer per dag aanbrengen. Drink tijmthee.
Schurft Schurft is een kleine parasiet die leeft en zich voedt onder de buitenste laag van je huid. De schurftmijten graven lange gangen waarin het vrouwtje haar eieren legt. Symptomen Na een incubatieperiode van enkele weken verschijnen er ‘s nachts opeens jeukende plekjes. Krabben accentueert en verspreid de kleine rode lijntjes. Schurft vind je meestal op handen, tussen je vingers, op de polsen, ellebogen, oksels, tussen je benen en op de enkels. Soms is er echter niks te zien en heb je alleen maar vreselijke jeuk. Omdat schurft in Nederland nog maar heel weinig voorkomt herkennen huisartsen het soms niet als zodanig. Wat kun je doen Dezelfde behandeling als schaamluis; inwrijven op de aangetaste plekken.
Genitale wratten Deze loop je niet perse tijdens sexueel contact op. Een wrat op je vinger of eentje op de baarmoederhals blijft dezelfde wrat. Wratten kunnen vanzelf verdwijnen maar het is het beste om snel aktie te ondernemen. Hun aanwezigheid kan een bepaald tekort aanwijzen (vitamines, voedingsstoffen, enz). Wratten verschijnen vaak tijdens de zwangerschap of bij vaginale infecties, en vaak verdwijnen ze daarna vanzelf. Genitale wratten lijken vaak op gewone wratten, soms hebben ze de vorm van een soort hanekam met witte puntjes. Ze kunnen in de anale en genitale delen zowel intern als extern groeien. Wat kun je doen Artsen behandelen wratten met een giftige zalf; Podophyllin, of met grovere methodes zoals electrolyse, vloeibare stikstof, lasertherapie of operatie. Vraag naar achtergrondinformatie over de verschillende mogelijkheden. Een kruidenremedie die je kunt proberen voordat je een arts opzoekt: -behandel je immuunsysteem: drie weken lang Echinacea-wortel (p. 40) gevolgd door een week Canadese geelwortel (p. 38) Spoel een of twee keer per week je vagina met thee van Canadese geelwortel, dit helpt tegen de jeuk. Dit kan bijvoorbeeld met een ‘vaginaaldouche’ die je bij de drogist kunt krijgen. Volg deze behandeling gedurende 4 weken, stop 3 weken en herhaal indien nodig. Je kan ook tincturen nemen in plaats van thee, die zijn namelijk veel handiger voor lange-termijn behandelingen. Je kunt ook een teentje knoflook (door de helft gesneden) op de wrat wrijven (als je erbij kunt). Probeer dit twee tot drie keer per dag te doen gedurende enkele maanden, dit zou - 22 -
resultaat moeten hebben. Je kunt ook een vaginale douche met knoflook nemen (p. 35) als je wratten hebt op de baarmoederhals of in de vagina. Verse vogelmuur (p. 43) is erg effectief voor het oplossen van wratten over een periode van enkele maanden. Eet de verse plant of maak er thee van (p. 32). De enige manier om aan verse vogelmuur te komen is door het zelf te plukken - het groeit overal in de stad en daarbuiten - zie p. 36 voor het zelf plukken van kruiden. Let op: wratten kunnen snel verspreid worden door aanraking van je genitaliën met je hand of aanraking van je genitaliën met die van iemand anders. Sommige vrouwen hebben meer weerstand tegen wratten dan anderen. Neem voorzorgsmaatregelen: gebruik een condoom (of beflapje) als jij of je partner wratten hebben; probeer je handen te wassen voor elk sexueel contact, of (deze is moeilijker) verminder het contact tussen de genitaliën en de handen. Vrouwen met wratten moeten elk half jaar een uitstrijkje laten maken bij de huisarts.
Herpes Het Herpes Simplex-II virus is nauw verwant met Simplex-I (koortslip). Meestal tast het alleen de genitaliën aan, maar het kan zich op elk lichaamsdeel ontwikkelen. Meestal wordt het overgedragen via sexueel contact, maar herpes kan ook worden overgedragen door te zoenen of door contact van de handen met de genitaliën. Twee tot tien dagen na blootstelling aan het virus zullen er wondjes ontstaan, vergezeld van koorts en griep-achtige symptomen. Bij sommige vrouwen komt herpes op voor of na de menstruatie, en ten tijde van stress. Herpes is een virus, wat betekend dat als je ermee besmet bent, het in je systeem blijft leven en opnieuw kan verschijnen. Vrouwen met herpes kunnen misschien beter chocola, caffeïne, noten, suiker en alcohol vermijden (zie onder). Wat kun je doen Bij onregelmatige symptomen (een of twee keer per jaar klachten): -Neem capsules met Canadese geelwortel (p. 39) als de klachten beginnen en tot twee weken daarna. Herhaal als de symptomen opnieuw verschijnen. Bij zeer regelmatige symptomen: -Het immuunsysteem moet op de lange termijn behandeld worden (tot 1 jaar). Neem Echinacea-wortel (p. 40) tot het probleem over is. Gebruik een tinctuur om de opname te bevorderen. Een andere goede remedie tegen herpes is knoflook, genomen in capsules of als tabletten. Neem een hoge dosis (12 capsules) als de klachten beginnen (een tintelend gevoel) en vervolgens 3 capsules iedere 4 uur, gedurende 3 dagen. Het wordt aanbevolen om een dosis van 4 tot 6 capsules per dag aan te houden, tot een jaar na de eerste behandeling. Knoflooktabletten worden aangeraden omdat die makkelijk verteerbaar zijn en geurloos. Gedurende de herpes-uitbarsting: Neem baden, loop naakt rond (frisse lucht droogt de wondjes uit). Breng klei (bij de natuurvoedingswinkel) op de huid aan en laat het opdrogen. Doe dit meerdere malen per dag: klei geneest en helpt tegen de pijn. Rust. Relax. Dieet: * Druiven zijn goed vanwege hun anti-virale eigenschappen, voornamelijk in de schilletjes. * Biergist (tabletten). Let op: dit is niet aan te raden voor vrouwen die vatbaar zijn voor gistinfecties. - 23 -
* Vitamine C, vitamine A, vitamine E. * Neem 800 tot 1000 milligram lysine per dag gedurende een of twee weken, niet langer. Na twee weken rust kun je deze behandeling herhalen. * Probeer te begrijpen wat een uitbarsting uitlokt: stress, depressies, bepaalde soorten voedsel, kleding, menstruatie, enz. en probeer zoveel mogelijk oorzaken te vermijden. * Vermijd koffie, chocolade, noten, suiker en alcohol.
Blaasontsteking en infecties van de urinebuis Symptomen De hele tijd moeten plassen, druk op de blaas, het gevoel hebben dat je moet plassen maar er komt niks (of misschien een of twee druppels), bloed in de urine, donkere urine met een sterke geur. Wees voorzichtig, want dit kunnen ook de tekenen zijn van een ernstige infectie zoals bekkenontsteking. Vraag het een dokter als je het niet zeker weet. Oorzaken De ingewandsbacteriën kunnen uit balans zijn. Oorzaak kan ook zijn het van achter naar voor afvegen op de WC, nylon ondergoed, chemische zeep, stress, kou, anale penetratie gevolgd door vaginale penetratie (zonder eerst de vingers, penis of het sex speeltje schoon te maken). Wat kun je doen * Voor diegenen die regelmatig onder deze infectie lijden, is het een aanrader om dagelijks cranberrysap te drinken. Drink elk uur een groot glas bij de beginnende symptomen van een infectie. Waarschijnlijk stopt het dan na een paar uur. Drink preventief nog twee keer per dag een groot glas. Puur kan het zwaar op de maag liggen, verdun het dan met water. * Als er alleen water voorhanden is, drink dan elk uur een groot glas, en daarna minstens 8 glazen per dag. * Beredruif (p. 38) als thee of tinctuur of capsule werkt erg goed. Het kan voelen alsof je blaas gaat barsten maar de infectie stopt in ieder geval.. * Neem duizendblad (p. 39) als thee of tinctuur. * Probeer een minder zuur dieet te volgen met veel fruit, amandelen, uien, knolraap en gerst. Vermijd koffie, zwarte thee, vlees, witte bloem, suiker en zuur voedsel zoals sinaasappelen. * Neem ter aanvulling capsules Canadese geelwortel (p. 39) gedurende twee weken. * Neem indien nodig valeriaan (p. 44) capsules of tinctuur tegen de pijn.
Chlamydia Bij veel vrouwen komt chlamydia voor zonder symptomen. De aanwezigheid ervan kun je zien aan een ontstoken baarmoederhals met een gelige kleur (test dit met een speculum), een brandende pijn bij het plassen en hevige vaginale afscheiding. Je kunt ook chlamydia in je keel oplopen tijdens orale sex. Als je vermoed dat je chlamydia opgelopen kan hebben, of als je de symptomen die je hebt niet kan duiden, laat dan een test doen. Als chlamydia lang onbehandeld blijft kan het leiden tot lange termijn complicaties zoals bekkenontsteking en onvruchtbaarheid. Wat kun je doen * Neem echinacea (p. 40) twee keer per week gedurende 3 weken. Gebruik het als tinctuur om de opname te bevorderen. Neem vaginale douches met een decoctie van echinacea, twee keer per week gedurende 3 weken. Eet ter aanvulling rauwe knoflook of neem dagelijks - 24 -
knoflookcapsules, gedurende 1 tot 2 maanden, afhankelijk van de ernst van de infectie. Laat na de behandeling nog een test doen om te kijken of de infectie echt weg is.
Vaginitis en vulvitis Dit is een overkoepelende term voor verschillende ziektes: gistinfecties (Candida), trichomonas en gardnarella. Deze ziektes brengen ontsteking van de vagina en de vulva met zich mee: ze hangen van veel factoren af en de oorzaak ligt niet alleen bij sexueel contact. Zaaddodende middelen, antibiotica, latex (rubber) en geparfumeerde zeep kunnen bij sommige vrouwen vaginitis en vulvitis veroorzaken. De gevoeligheid hiervoor is per vrouw verschillend. Zie hieronder voor specifieke oorzaken en behandelingen.
Gistinfecties en candida Deze infectie wordt veroorzaakt door een gistachtige schimmel (Candida) die normaal voorkomt in de vagina. De vagina is normaal gesproken beschermd tegen infectie door de produktie van bacteriën die de natuurlijke zuurgraad in stand houden. Als deze zuurgraad wordt veranderd, kunnen Candida-bacteriën zich in grote mate vermenigvuldigen en de infectie veroorzaken. Gistinfecties worden niet als SOA beschouwd maar ze kunnen overgebracht worden tijdens sexueel contact. Als je een gistinfectie hebt is penetratie, op welke manier dan ook (penis, sex speeltje, vingers) af te raden (zelfs met een condoom) omdat het de irritatie kan verergeren. Was je handen en genitaliën na elk sexueel contact met een partner die geïnfecteerd is, omdat je erg makkelijk opnieuw besmet wordt door sexueel contact of contact tussen de handen en de genitaliën. Oorzaken Nerveusheid, vermoeidheid, zwangerschap, hitte, een plotselinge verandering in je leven, een nieuwe seksuele partner, stress, vitamine B gebrek, teveel suiker eten, het dragen van strak aansluitend of synthetisch ondergoed. Antibiotica zullen vaak een gistinfectie teweeg brengen omdat ze vele van de natuurlijke bacteriën in de vagina doden, zodat Candida zich in grote hoeveelheden kan vermenigvuldigen. Symptomen Dikke, witte afscheiding met een zoetige geur. Jeuk aan de vulva of in de vagina gevolgd door irritatie en zwelling van de schaamlippen. Het wordt erger als je krabt. Behandeling * Gewone (natuurlijke of soja) yoghurt is erg effectief. Breng het in met een theelepeltje (indien nodig een speculum gebruikend). Draag maandverband omdat de yoghurt terug zal vloeien. Gebruik ongepasteuriseerde yoghurt met levende Lactobacilli. Acidophilluscapsules (p. 45) werken nog beter, maar vanwege hun geringe afmeting moet je er 2 of 3 tegelijk inbrengen in de vagina. Tegelijkertijd kunnen ze geslikt worden. Neem deze behandeling gedurende 5 tot 10 dagen, bij voorkeur ‘s nachts. In een crisissituatie kun je de yoghurt 3 tot 4 keer per dag aanbrengen. ‘Babyspuitjes’, verkrijgbaar bij de drogist, zijn handig om de yoghurt in te brengen. Yoghurt kan ook worden aangebracht met behulp van die dingen die gebruikt worden om zaaddodend middel in te brengen als je een pessarium gebruikt; soms worden deze apart verkocht. Of volg de knoflook behandeling zoals beschreven voor trichomonas (zie p. 26). - 25 -
Gistinfecties hebben bij mannen meestal geen symptomen. Mannen kunnen er vanaf komen door yoghurt en/of knoflook op de penis te wrijven, elke avond gedurende 7 tot 10 dagen. Om het jeuken te behandelen: * Doe een theelepel bakpoeder (Sodium bicarbonaat) in een kop water. Breng het aan op de vulva. Neem vaginale douches met knoflook (p. 35), als de irritatie ernstig is kan dit branden, of Canadese geelwortel (p. 39). Probeer niet te krabben. Zure vaginale douches met azijn of citroen zijn ook effectief. Gebruik twee theelepels in twee kopjes water. Douche hier twee keer per dag mee gedurende 2 dagen, doe dan de yoghurtbehandeling voor een paar dagen om de vaginale flora te herstellen. N.B. Zwangere vrouwen moeten geen vaginale douches nemen. Voeding: * Vermijd zuur eten (citrusvruchten, tomaten, enz.), suiker, witte bloem. Eet voedsel met veel vitamine B (donkere bladgroentes). Eet veel (soja) yoghurt en dagelijks rauwe knoflook.
Trichomonas Dit is een eencellig parasitair organisme, dat vaak tijdens sexueel contact wordt overgedragen of onder vochtige omstandigheden. Duikt vaak weer op na de menstruatie. Symptomen Overvloedige gelige afscheiding, onaangename ‘vislucht’, jeuk, kleine rode puntjes op de wanden van de vagina en op de baarmoederhals (zichtbaar met het speculum), draadachtige afscheidingen, soms schuimig, irritatie rond de vulva en rond de opening van de vagina. Wat kun je doen * Knoflookteentjes kunnen in de vagina ingebracht worden: probeer het teentje niet te beschadigen tijdens het schillen. Verpak het in een stukje kaasdoek of gaas (je kunt er een ‘staartje’ aan laten, om het gemakkelijk te kunnen verwijderen zoals een tampon), en doop het in olijfof amandelolie om irritatie van het slijmvlies te voorkomen. Verwissel het teentje 2 tot 3 keer per dag gedurende de eerste twee dagen en dan ‘s ochtends en ‘s avonds gedurende 5 tot 6 dagen. Mannen kunnen knoflookthee drinken of knoflooktabletten nemen. * Of slik capsules met Canadese geelwortel (p. 39). Doe dit gedurende twee weken. Vul deze behandeling aan met dagelijkse vaginaaldouches met een thee van Canadese geelwortel (p. 35). Dit stopt het jeuken. Gedurende de tweede week hoef je de vaginaaldouche minder vaak te nemen.
Gardnarella Symptomen Een grijzige vaginale afscheiding, met een sterke geur. Wat te doen Dezelfde behandeling als trichomonas.
- 26 -
Bacteriele infecties en gonorroe (druiper) Symptomen Zeer lichte, grijzige afscheidingen met een vreselijke geur. Irritatie en jeuk van de vulva. Komt ook vaak voor zonder symtomen. Wat te doen * Een decoctie of tinctuur van Echinacea (p. 40) gedurende 3 tot 4 maanden, aangevuld met 1 tot 3 keer per week vaginale douches tot de vaginale afscheiding en jeuk verdwenen zijn. Douche niet te vaak. Neem indien nodig valeriaan (p. 44) om het ongemak te verzachten. * Echinacea gedurende 3 weken gevolgd door Canadese geelwortel gedurende 1 week. Het wordt aanbevolen om deze kruiden in tinctuurvorm te nemen omdat ze dan beter worden opgenomen door het lichaam. Neem een week pauze en herhaal dit nog twee keer. Doe dit samen met je partner. * Douche indien nodig met Canadese Geelwortel als je een hoop afscheiding en jeuk hebt. Valeriaan helpt het ongemak te verzachten. * Douche met water en klei: doe 6 eetlepels witte klei in een halve liter lauwwarm water. Wacht totdat de klei op de bodem ligt. Roer niet. Gebruik genoeg water om er vaginaal mee te douchen. Doe dit een keer per dag en indien nodig gedurende 5 dagen. Vermijd het gebruik van metalen voorwerpen als je klei gebruikt. Douchen met kleiwater heeft bewezen effectief te zijn in het genezen van de meeste typen vaginitis. * In het geval van gonorroe of syphillis wordt je geadviseerd om een naturopaat, kruidengenezer of homeopaat om een consult te vragen en indien nodig een gyneacoloog. Deze problemen geven aan dat het immuunsysteem verzwakt is en behandeling nodig heeft om weer opgebouwd te worden. Heb hierbij geduld: het kan nodig zijn de behandelingen lang vol te houden. Deze symptomen kunnen na de eerste aanval vaak terugkeren, het is beter om voor eens en altijd van ze af te raken. Onthoud dat, ook al wil je reguliere medische behandeling vermijden, veel klinieken wel testen aanbieden voor de symptomen en SOA’s die in dit hoofdstuk worden beschreven. Sommige ziekten hebben symptomen die erg op elkaar lijken, en het is het beste om zeker te weten welke SOA je hebt voordat je jezelf met kruiden behandelt. Bepaalde SOA’s zoals gonorroe kunnen ontaarden in bekkenontsteking, onvruchtbaarheid en andere complicaties als ze niet goed en op tijd behandeld worden. Als de kruidenbehandeling voor jou niet werkt, ga dan naar de huisarts voor een medische behandeling.
- 27 -
De eierstokken en de baarmoeder Pijn aan de eierstokken Dit komt over het algemeen voor tussen de tiende en de vijftiende dag van de cyclus (geteld vanaf het begin van de menstruatie). Een scherpe pijn aan een of beide zijden laag in de onderbuik betekent dat de eierstokken moeite hebben om de eicel los te laten. Dit kan ook de oorzaak zijn van puistjes. Er kan een interne ontsteking zijn maar spanning is meestal de veroorzaker van de pijn. Wat te doen * Houd een warme kruik laag tegen de onderbuik. * Neem gemberthee (p. 40), thee van frambozenblad (p. 40), selderijzaad (p. 38), valeriaan (p. 44) tegen de pijn. * Sporten kan ook helpen. * Verbeter je voeding of pas die aan (zie de suggesties in de stukjes over premenstrueel syndroom (p. 10) en pijnlijke menstruatie (p. 12).
Gezwellen (cystes) aan de eierstokken De medische wetenschap heeft de neiging om gezwellen enorm te dramatiseren en behandelt ze zonder meer met chirurgie. Zwellingen zijn vrij normaal en bij sommige vrouwen verschijnen ze regelmatig gedurende het hele verloop van de menstruatiecyclus. Eerst piepklein, worden ze groter tijdens de cyclus waarna ze weer krimpen. De meest voorkomende verschijnselen zijn hevige pijn, het lichaam houdt urine vast, een geïrriteerde anus (vooral bij het poepen) en verstopping. N.B. Cystes die niet vanzelf verdwijnen kunnen een lange-termijn behandeling nodig hebben, of zelfs medische behandeling. Ze kunnen namelijk kwaadaardig worden, dit geldt met name voor zwellingen aan de baarmoederhals. Wat te doen * Voeding met veel rauwe groenten en dagelijks sporten/bewegen zorgt dat zwellingen verdwijnen. * Thee van frambozenblad (p. 40) genomen gedurende 3 tot 6 maanden verbetert de algehele conditie van de eierstokken en vermindert ontstekingen aan de cystes (vanwege de lekkere smaak van deze thee is een lange kuur met frambozenblad goed vol te houden). * As de zwellingen je echt tot last zijn, slik dan dagelijks 3 capsules cayenne peper (p. 39), alsmede thee van duizendblad gedurende 6 weken, samen met tinctuur van frambozenblad. * Tinctuur van vogelmuur (p. 43) is erg effectief voor het oplossen van cystes, met name aan de eierstokken, indien het gedurende langere tijd wordt genomen. * Let op je spijsvertering: ingewandsproblemen (zoals gassen en verstopping) worden vaak verward met pijn door cystes. * Tegen pijn: valeriaantinctuur zoveel als nodig is. * Als de pijn aanhoudt, ga dan naar je homeopaat, antroposofisch arts of reguliere arts. - 28 -
Tumoren in de baarmoeder Meestal zijn deze goedaardig, maar ze hebben wel de neiging om groter te worden gedurende de cyclus. Na de menopauze worden deze tumoren over het algemeen kleiner en uiteindelijk verdwijnen ze. Twintig tot dertig procent van de vrouwen boven de dertig hebben ze. Soms kan een intensief trainingsprogramma ze laten verdwijnen. Als ze snel groeien, groot of pijnlijk zijn of op de blaas en de dikke darm drukken moeten ze operatief worden verwijderd. Afgezien van uitzonderlijke gevallen betekent dit niet dat de baarmoeder verwijderd moet worden, vaak is alleen het verwijderen van de tumor voldoende. Wat te doen * Door het innemen van capsules cayennepeper stimuleer je de bloedsomloop. Je kunt ook de volgende (drastische) methode proberen: neem elke ochtend gedurende twee of drie minuten (indien mogelijk langer) een ijskoud bad. * Probeer je genitale organen te reinigen (p. 30). * Voeding met veel rauwe groente kan ook helpen. * Neem indien nodig valeriaan tegen de pijn. * Heb geduld.
Spataderen op de baarmoederhals Deze zijn te zien met een speculum. Het zijn dunne, paarse adertjes die lijken op spataderen zoals die op de benen kunnen voorkomen. Vlak voor de menstruatie kunnen ze pijnlijk zijn. Wat te doen * Cayennepeper slikken gedurende de hele maand of alleen gedurende de dagen van de menstruatie. * Vitamine E (noten, zemelen, tarwekiemen) en vitamine C.
Verstoorde hormoonbalans Dit kun je ervaren gedurende de menopauze, gebruik van de pil, extreem gewichtsverlies en ernstige stress. Een verstoorde hormoonbalans kan verschillende gevolgen hebben: * Uitblijven van de menstruatie, gedurende een hele cyclus. * Ongewoon lange of korte menstruatie, ongewoon hevig of weinig bloeden. * Een extreem lange of korte menstruatiecyclus (bv. elke 10 tot 21 dagen ongesteld worden, of elke 35 tot 42 dagen). * Ernstige PMS of hevige krampen voor en aan het begin van de menstruatie. N.B. Sommige of alle bovengenoemde symptomen kunnen voorkomen bij vrouwen die stoppen met de pil, soms tot 6 maanden daarna. Wat te doen Gebruik een combinatie van zoethoutwortel, framboosblad en rozeblaadjes: 1. Maak een gebruikelijk afkooksel (p. 33) van 14 gram zoethout en 14 gram rozeblaadjes in 4 kopjes koud water. 2. Maak thee van 28 gram framboosblad in 2 of 3 kopjes water. 3. Zeef en meng de twee dranken. Dosering: neem drie keer per dag éénvierde kop. Neem deze behandeling gedurende 6 weken, stop dan 3 weken en begin indien nodig opnieuw. Makkelijker is om al deze planten als - 29 -
tinctuur te gebruiken. Neem 5 tot 10 druppels van iedere kruidentinctuur, 2 tot 3 keer per dag. Andere, meer uitgebreide behandelingen zijn mogelijk, maar zijn te lang om hier te vermelden. Qua voeding is het goed om regelmatig zeewier te eten (of dagelijks kelptabletten).
Het reinigen van je geslachtsorganen De volgende kruiden reinigen de geslachtsorganen van cystes, tumoren en andere afwijkingen. Deze combinatie van kruiden kan helpen bij pijnlijke, onregelmatige, overmatig zware of afwezige menstruatie en soms bij onvruchtbaarheid. Wat te doen Maak thee van duizendblad, frambozenblad en verse gemberwortel (rasp hiervoor een paar cm van de verse wortel). Gebruik 28 gram duizendblad, 28 gram frambozenblad en de geraspte gember in 6 tot 8 kopjes water. Dosering: neem drie maal daags een half kopje. Neem ook drie keer per dag een capsule cayennepeper. Neem deze behandeling gedurende 6 weken. Gezien het feit dat het reinigen van de organen een langzaam proces is (het neemt minstens zoveel tijd in beslag om de organen te reinigen als het ons systeem kostte om verstopt te raken), kun je na een pauze van drie weken de behandeling herhalen. Ook hier kunnen we het makkelijker maken door de kruiden als tinctuur in te nemen (5 tot 10 druppels van ieder plant, 2 tot 3 maal per dag). Combineer dit met gemberthee of verwerk de verse gemberwortel in gerechten. Drink veel water gedurende al de bovenstaande behandelingen. Weer zijn er uitgebreidere behandelingen mogelijk, maar die zijn te lang om ze hier te vermelden.
- 30 -
Aphrodisiaca Er zijn kruiden en specerijen die opwinding veroorzaken door een sterkere bloedstroom op gang te brengen naar de uitwendige geslachtsorganen, wat voor seksuele opwinding zorgt. Door hun aroma en het opwekken van seksuele energie versterken kruiden en specerijen de zintuiglijke waarnemingen... Zeker het proberen waard. Kaneel (als stokje of in poedervorm) Laat 20 gram kaneel gedurende 10 dagen in een liter zoete wijn weken. Drink elke dag twee kleine glazen. Of laat 20 gram kaneel met een paar kruidnagels in een liter goede rode wijn tot net aan het kookpunt komen, 15-20 minuten laten sudderen. Indien nodig zoeten en er een kop van nemen wanneer je er zin in hebt. Gember Rasp een behoorlijke hoeveelheid van de verse wortel, voeg er water aan toe en laat het afgedekt 20 minuten sudderen. Drink er een klein kopje van na de maaltijden. Het zorgt ook voor een betere spijsvertering. Kruidnagel Mix een halve theelepel gemalen kruidnagel met stroop en gebruik het als jam. Of laat twee of drie kruidnagels gedurende 20 minuten in een kop kokend water trekken. Je kunt hier twee of drie kopjes per dag van nemen. Of laat twee of drie kruidnagels enkele minuten trekken in een kop goed warme rode wijn en voeg wat citroenschil, kaneel en een snufje nootmuskaat toe. Rozemarijn Laat een handvol van het kruid in kokend water weken en drink dagelijks 2 tot 3 kopjes. Of laat 50 gram blaadjes en takjes trekken in een liter droge witte wijn, drink iedere dag twee tot drie kleine glazen. Bonekruid Laat een handvol bonekruid trekken in kokend water en drink hier 3 kopjes per dag van. Het innemen van essentiële olie is niet verantwoord, maar je kunt wel een druppel essentiële olie van bonekruid verdunnen in een scheutje olijfolie of andere plantaardige olie, en dat insmeren op de voetreflexzones van de baarmoeder en de genitaalzone. Ginseng Ginseng is zowel een afrodisiac als een versterkend middel. Het is onder andere verkrijgbaar in de toko en in Chinese winkels. Ginseng word in de Chinese geneeskunde gebruikt om ouderen meer kracht te geven en word altijd met zorg gebruikt. Vraag advies aan het verkopend personeel. Het word wel vooral voor mannen gebruikt.
- 31 -
Kruiden gebruiken en klaarmaken Kruidenthee maken omdat het lekker en leuk is, is iets anders dan een kruidenthee of afkooksel maken voor medicinale doeleinden. Vermijd het gebruik van potten, pannen of keukengerei die van aluminium zijn gemaakt. Gebruik het liefst geëmailleerde, roestvrijstalen of glazen pannen en houten gereedschap. Gebruik gefilterd water of bronwater voor een krachtiger resultaat. Er zijn verschillende manieren om thee, afkooksels en tinctuur te maken. Opvattingen over de juiste samenstelling kunnen per gebruiker verschillen. We hebben besloten om de eenvoudigste methoden uit te leggen en tegelijkertijd zorg te dragen voor een krachtige en effectieve behandeling. Deze bereidingen zijn voor gedroogde kruiden, gebruik iets meer als je verse kruiden gebruikt.
Thee Geschikt voor de meeste bloemen bladeren en stengels. Thee is hetzelfde als aftreksel. Een heel eenvoudige methode: 2 kopjes kokend water per 30 gram kruiden (een ruime hand vol). Dit geldt voor gedroogde kruiden. Gebruik iets meer als je verse kruiden hebt. Doe de planten in kokend water; van het vuur halen en afdekken. Minstens 20 minuten laten staan en daarna zeven. Een andere methode: Deze methode is effectiever omdat er meer medicinale stoffen uit de plant worden getrokken. Neem 60 gram (twee ruime handen vol) van de plantendelen die je wilt gebruiken per elke 4/5 kopjes water. Of 30 gram voor 2-3 kopjes water. Breng het water aan de kook. Doe de kruiden in een weckpot. Giet het kokende water er overheen; probeer zo min mogelijk lucht in de pot te laten voordat je het deksel erop doet. Laat het bij kamertemperatuur trekken. Bloemen: 2 uur. Bladeren: 4 tot 6 uur. Bloemen en bladeren: 4 uur. Zaden en bessen: 30 minuten. Wortels en schors: 8 uur of een hele nacht. Zeef de thee als het klaar is. N.B. Wortels, schors, zaden en bessen kan je ook bereiden als afkooksel: zie hieronder. Kook thee nooit, zelfs niet als je ze opwarmt. Koken vernietigt de werkzaamheid van de planten. - 32 -
Thee kan 2 à 3 dagen in de koelkast bewaard worden in goed afgesloten potten. Zo kun je het van te voren maken en gebruiken als je het nodig hebt.
Afkooksel Voor de meeste wortels en bast 30 gram (een handvol) gedroogde wortel of bast. 2 kopjes koud water. Afdekken en 20 minuten laten sudderen op een laag pitje . Niet laten koken!!. Zeven en drie maal daags een kopje drinken. Wortels en bast kun je een nacht laten wellen en dan in hetzelfde water koken. Dit verhoogt de werkzaamheid. Bessen en zaden Grof malen. 3 eetlepels voor elke drie kopjes water. Afdekken en 20 minuten laten sudderen. Niet laten koken. Zeven en drie maal daags een kopje drinken.
Dosering (volwassenen) Voor thee: eenvierde tot 1 kopje 3 à 4 maal daags (tenzij anders vermeld). Voor afkooksels: 1/4 kopje, 3 tot 4 maal daags (tenzij anders vermeld) Doseringen voor elke afzonderlijke plant staan vermeld in het hoofdstuk Kruiden eigenschappen en doseringen. Het is aan te raden om kruiden 6 dagen per week te gebruiken gedurende een periode van 6 weken. De behandeling kun je een aantal keer herhalen (tenzij anders vermeld). Hou in gedachten dat elk lichaam anders reageert op kruiden (afhankelijk van het gewicht, de leeftijd etc.) Gebruik je gezonde verstand.
Tincturen Tincturen zijn plantenextracties, geconserveerd in alcohol. Daarom behouden ze hun werking gedurende lange tijd, kunnen ze makkelijk meegenomen en ingenomen worden, zijn ze eenvoudig te bereiden en werken ze snel. Je kunt ze kopen in kruidenwinkels en natuurwinkels. Hoewel tincturen vrij duur lijken, gaan ze heel lang mee en zijn ze in vergelijking tot antibiotica vrij goedkoop. Tincturen gebruik je opgelost in warm water (ongeveer 15 druppels in een klein beetje water, drie maal daags)
Je eigen tinctuur maken Tinctuur is verrassend eenvoudig te maken. Gebruik altijd vers plantenmateriaal: bloemen, stengels en bladeren. Gedroogde wortels kun je gebruiken, maar ze zijn niet zo werkzaam als de verse. Gebruik een schone, droge weckpot met een goed sluitend deksel - het is aan te raden de pot eerst uit te koken om hem te steriliseren (laat hem drogen voordat je de kruiden erin doet) Was en reinig de planten niet. Verse wortels kun je borstelen of schillen. - 33 -
* Hak de plantendelen grof (tenzij je kleine bloemen gebruikt). * Vul de pot tot aan de rand. Voor gedroogde wortels: Gebruik 56 gram per halve liter pot. Vul de pot met graanjenever of gebruik 45% Wodka of gebruik medische alcohol. Wodka smaakt lekkerder maar alcohol is veel goedkoper (je kunt de kosten en de tinctuur met je vrienden delen). * Gebruik een mes om luchtbellen door te prikken. Zorg ervoor dat de pot tot de rand gevuld is; probeer geen lucht in de pot te laten (dit kan de tinctuur verpesten, maar maak je geen zorgen als er een heel klein beetje lucht in de pot blijft zitten). * Doe het deksel zo strak mogelijk op de pot. Doe een label op de pot met de naam van de plant erop en de datum. Maak voor elke plant die je gebruikt een nieuwe tinctuur. Draai de pot een aantal keer eens in de paar dagen. Niet in direkt zonlicht neer zetten. * De tinctuur is na 6 weken klaar voor gebruik. Zeef, pers en verwijder de kruiden. Bewaar de tinctuur in donkerbruine glazen flesjes, op een koele donkere plek. Bruine glazen flesjes met druppelaars zijn in sommige natuurvoedingswinkels en kruidenwinkels te koop; hiermee kun je goed doseren. Gebruik alleen glazen druppelaars, want die van plastic kunnen snel geïnfecteerd raken. Handige tinctuur om in voorraad te hebben is valeriaan, echinacea, zoethout en duizendblad.
Capsules Om capsules te maken heb je gemalen of verpulverde kruiden nodig (bv cayennepeper en gember). Je kan lege capsules kopen, probeer niet-gelatine capsules te vinden, omdat gelatine niet vegetarisch is. Je kan ze dan zelf vullen met het kruid wat je nodig hebt, dat is goedkoper dan kant en klare capsules te kopen.
Essentiele olien Essentiële of aromatische oliën zijn door distillatie verkregen uit bepaalde planten. Ze zijn zeer geconcentreerd en kunnen meestal niet onverdund gebruikt worden. Je kan ze verdunnen met andere olie, bijv. zonnebloemolie of tarwekiemolie. Ze mogen nooit inwendig gebruikt worden! Ze worden verkocht in natuurvoedingswinkels en kruidenwinkels.
Compres Een compres is eigenlijk gewoon geplet plantenmateriaal wat op de aangetaste plek gelegd wordt, bijvoorbeeld op (brand)wonden en sneeën. Als je verse planten gebruikt, hak of rasp de planten en breng ze direkt op de aangetaste plek op. Als je gedroogde planten gebruikt moet je kokend water over de plant gooien en het afgedekt een half tot 4 uur laten trekken (zie p. 32). Giet af, wring het water uit de planten en leg de plantendelen direkt op de aangetaste delen. Je kan deze compressen ook in een verbandgaasje wikkelen voordat je ze op de zere plek legt. De vloeistof die je over had kan je als thee of wassing (zie onder gebruiken.
Wassing Dit is thee die je opnieuw hebt opgewarmd (niet koken!) en dan uitwendig op een aangetaste plek hebt toegepast. Was jezelf met je handen of een washandje. - 34 -
Pasta Een pasta wordt gemaakt door het kruid in poedervorm te mengen met een kleine hoeveelheid water. De pasta wordt dan uitwendig op de aangetaste plek opgebracht.
Vaginale douches Hier worden setjes voor verkocht bij de drogist. Gebruik een thee of een sterk afkooksel (ongeveer twee kopjes) op lichaamstemperatuur. Gebruik vaginale douches niet te vaak, omdat dan de natuurlijke bacterieën van de vagina verstoord worden. Zwangere vrouwen moeten geen vaginale douches nemen. De douches die in dit boekje genoemd worden zijn medische kruidendouches; vermijd geparfumeerde douches die ook in de drogist verkocht worden (en die je zogenaamd lekkerder laten ruiken) aangezien deze in verband gebracht zijn met bekkenontsteking. Belangrijk: douche altijd voorzichtig, anders kan een infectie verergeren en bijvoorbeeld uitbreiden naar je baarmoederhals. Mannen kunnen de geinfecteerde plekken uitwendig wassen met dezelfde kruidendouche.
Babyspuiten Dit zijn relatief grote spuitjes (2,5 cm in doorsnede) met een opening aan de top. Ze hebben geen naald. Ze kunnen gebruikt worden om (soja) yoghurt in de vagina in te brengen, of in plaats van een vaginale douche. Ze worden verkocht in de apotheek.
Opmerkingen Sommige thee en afkooksels smaken niet zo goed. Voeg suiker of citroen toe. De meeste dranken moeten warm gedronken worden, tenzij anders vermeld staat. Voor lange termijn behandelingen is het gemakkelijker tincturen te gebruiken. Bedenk dat kruiden geen medicijnen zijn maar voedingsmiddelen. Ze voeden als het ware het lichaam zodat het zichzelf kan helen. Ondanks dat je sommige kruiden niet moet nemen als je zwanger bent, zijn er over het algemeen weinig bijwerkingen. Het is een normale reaktie om minder trek in eten en lichte diarree te hebben tijdens een behandeling. Het kan zijn dat je vaker naar het toilet moet. Drink tijdens de behandeling altijd veel water. Bedenk ook dat verse kruiden en tincturen krachtiger zijn dan gedroogde kruiden, ook al zijn ze nog zo zorgvuldig gedroogd. Aarzel niet om hulp te zoeken bij experts in je omgeving en bedenk je dat sommige chronische problemen of acute aandoeningen een uitgebreidere behandeling nodig hebben dan in dit boekje wordt beschreven.
- 35 -
Zelf kruiden plukken Veel van de in dit boekje gebruikte kruiden zijn algemeen te vinden op plekjes buiten de stad; vele groeien ook in tuinen en op braakliggende terreinen in de stad. Onder andere kamille, vogelmuur, rode frambozenblaadjes, boerenwormkruid, wilde peen en duizendblad zijn erg algemeen en makkelijk te vinden. Het plukken van je eigen kruiden heeft het voordeel dat je ze zo vers mogelijk krijgt, dat je je eigen tincturen en gedroogde kruiden kunt samenstellen en het kan je veel geld schelen. Als je je eigen kruiden wilt plukken zijn er een paar dingen die je moet weten: * Sommige planten zijn giftig of zelfs dodelijk wanneer ze ingenomen worden (zaad van de wilde peen bijvoorbeeld wordt gemakkelijk verward met dat van de dolle kervel, Chaerophyllum temulum, die dodelijk kan zijn). Je moet het 100% zeker weten dat de plant die je plukt ook echt degene is die je wilt hebben! Behalve als je dit al eerder gedaan hebt, is het beste om eens op ‘excursie’ te gaan met iemand die veel van plantjes af weet. In combinatie met een veldgids kun je de planten op een veilige manier leren kennen. Leer een aantal kruiden goed kennen; let erop hoe ze erbij staan en hoe ze ruiken voordat je iets gaat plukken. Als je ooit onzeker bent over de juiste soort, ook al is het maar een beetje, neem dan geen risico. Neem altijd een veldgids mee. * Heb respect voor de natuur. Pluk nooit meer dan 1/3 van de aanwezige planten! Dan kunnen ze het volgende jaar op die plek terugkomen. * Het is veel beter om je kruiden in de natuur te plukken dan in de stad. Als je ze in de stad plukt, haal ze dan uit parken of van braakliggende terreinen, zo ver mogelijk van de weg af. Anders zou je wel eens je tijd kunnen verdoen: planten die dicht bij de weg groeien zitten vol met lood en andere vervuilende stoffen. * Lees er meer over. Leer wanneer je bepaalde planten(delen) het beste kunt plukken. Wortels kun je bijvoorbeeld het beste in de herfst oogsten, bloemen het beste wanneer ze net open zijn enz.
- 36 -
Eigenschappen en doseringen Hier staan zowel de Nederlandse (bijv. Beredruif) als de Latijnse (bijv. Arctostaphylos uvaursi) namen van de kruiden. Let altijd op de Latijnse naam bij het kopen van de kruiden die je nodig hebt. Dit garandeert dat je precies krijgt wat je zoekt. De Latijnse naam is ook handig als je in het buitenland kruiden koopt. Het is goed om te weten dat het gebruik van caffeïne, nicotine, alcohol en suiker de opname van plantaardige stoffen, vitaminen en mineralen vermindert en dus de behandeling minder effectief maakt. Probeer je inname van deze stoffen te beperken als je een kruidenbehandeling volgt. Als je gedroogde kruiden koopt, let er dan op dat ze van goede kwaliteit zijn dus zorgvuldig gedroogd. Gedroogde kruiden behouden hun kracht gedurende ongeveer een jaar. Bewaar ze in bruine papieren zakken of in glazen potten, op een koele, donkere plaats. Kruiden in de winkel moeten hun kleur goed behouden hebben en sterk ruiken. Koop indien mogelijk biologische kruiden, omdat die niet met chemicaliën bespoten zijn. Gebruik het hoofdstuk over verkrijgbaarheid om achter goede adressen te komen. N.B. Als we praten over het gebruiken van de gehele plant, bedoelen we zowel de stengel, de bl.aderen als de bloemen (dus niet de wortel).
- 37 -
Kruidenlijst Beredruif (Arctostaphylos uva-ursi) Gebruikte delen: de bladeren Beredruif werkt specifiek op de genitaliën en de urinewegen. Het is te gebruiken voor de prostaat, de nieren en voor de behandeling van blaasontsteking, urineweginfecties en vaginale infecties. Het werkt urine verdrijvend, zodat alles goed doorgespoeld wordt wat vooral bij blaasontsteking belangrijk is. De urine kan groen worden en vies gaan ruiken, maar dit wordt minder als de ontsteking afneemt. Beredruif is ook in phytotherapeutische capsules te verkrijgen. Aftreksel : maak gewoon thee volgens het recept op pagina 32, neem drie tot vier maal daags een half kopje Vaginale douche: gebruik thee op lichaamstemperatuur, 1 maal daags.
Bleekselderijzaad (Apium graveolens) Gebruikte delen: zaad Selderijzaad is een vochtafdrijvend middel. Het verlaagt de bloeddruk, werkt bloedzuiverend en het verlicht hoofdpijn en nervositeit. Thee: grof malen en drie theelepels gebruiken in drie kopjes koud water. Afdekken en 20 minuten laten sudderen op en laag pitje (niet koken). Zeven en heet drinken. Drie maal daags een kopje.
Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) Gebruikte delen: bladeren, bloemen en zaden. Boerenwormkruid wordt gebruikt bij het uitblijven van de menstruatie en bij onregelmatige menstruatie. De zaden worden gebruikt tegen wormen. Het is een baarmoedersamentrekkend kruid wat gebruikt kan worden om regelmatige menstruatie op gang te brengen. Waarschuwing: boerenwormkruid kan hevige bloedingen veroorzaken bij vrouwen die van nature zwaar menstrueren. Neem in kleine herhaaldelijke doses in. Extra grote doses kunnen een bloedopstopping veroorzaken en pijn in de onderbuik veroorzaken. Thee: maak thee volgens het recept op pagina 32, gebruik een handje kruiden per halve liter water. Neem drie maal daags voor de maaltijd een kopje. Tinctuur: 10 tot 15 druppels in warm water drie tot vier maal daags.
Bijvoet (Artemisia vulgaris) Gebruikte delen: hele plant Bevordert de menstruatie door samentrekken van de baarmoeder, werkt verder tegen epilepsie en krampen. Niet gebruiken als je baarmoederontsteking hebt of als je zwanger bent. Maak een thee volgens het recept van pagina 32. Neem drie tot vier maal daags 1/4 kopje.
- 38 -
Canadese geelwortel (Hydrastis canadensis) Gebruikte delen: wortel en wortelstok Net als echinacea en mirre is Canadese geelwortel een sterk natuurlijk antibioticum. Het wordt gebruikt voor virale en bacteriele infecties. Het is een remedie voor ontstekingen in de neus, keel, maag, darm en het helpt ook tegen aambeien. Het is erg effectief tegen herpesachtige aandoeningen (koortslip, gordelroos), het is erg geschikt als vaginale douche voor vaginale infecties, ontsmettend spoelmiddel voor je mond en voor huidproblemen en brandwonden. Thee: 1/4 theelepel gemalen wortel in 1 kopje gekookt water. Roer het goed en neem 2 tot 5 eetlepels vier maal daags. N.B. Dit is erg bitter! Capsules: Meet 1/4 theelepel af. Vul drie capsules hiermee (lege capsules verkrijgbaar bij apotheek) en neem drie capsules per dag. Tinctuur: Neem drie maal daags 15 druppels in warm water. Pasta : Mix een kleine hoeveelheid poeder met water zodat je een pasta krijgt. gebruik dit uitwendig op ontstoken huid en dek het af met een gaasje (het geeft vlekken). Douche: Gebruik een sterke thee. Het is goed om Canadese geelwortel zowel inwendig als uitwendig te gebruiken. Waarschuwing: Canadese geelwortel is giftig als het in grote hoeveelheden gebruikt wordt: gebruik het daarom niet langer dan twee weken achter elkaar. Niet gebruiken tijdens de zwangerschap.
Cayennepeper (Capsicum frutescens) Gebruikte delen: de vrucht Cayennepeper (ook wel bekend als cayennepoeder, omdat het meestal in poedervorm verkocht wordt) is een stimulerend middel, opwekkend, samentrekkend, bloedzuiverend en bacteriën dodend. Het is zweetafdrijvend en goed voor de bloedsomloop, om het hart te stimuleren, voor het reinigen en herstellen van de elasticiteit van de aderen en slagaderen, om de bloeddruk te reguleren en verstoppingen in de slijmvliezen te verhelpen. Cayenne verzacht en geneest maag en darmzweren. Het stelpt zowel inwendige als uitwendige bloedingen en laat bloed stollen. Cayenne is effectief bij gevallen van anorexia en leververstoppingen. Het helpt als je lange tijd achter elkaar wakker wilt blijven, want het geeft energie. Het versterkt het immuunsysteem en is goed tegen kouvatten en astma. Zorg dat je medicinale cayennepeper koopt. De cayennepeper die in de keuken gebruikt wordt is geroosterd waardoor alle werkzame stoffen zijn vernietigd. Raadpleeg de kruidenwinkel. Bij kouvatten: drie maal daags 1/4 tot 1 theelepel in heet water (zeer scherp!) Capsules: drie maal daags 1/2 tot 1 theelepel in een capsule innemen met een warme drank.
Duizendblad (Achillea millefolium) Gebruikte delen: bloemen en bladeren Duizendblad is reinigend. Het is te gebruiken bij verkoudheden en griep, bloedingen in de longen en darmen, vaginale en blaasontstekingen, menstruatieproblemen, aambeien, vermoeidheid en problemen met de bloedsomloop. Thee: maak een aftreksel volgens het recept op pagina 32. Neem dagelijks drie tot 4 kopjes Afkooksel: begin met gewone thee die al klaargemaakt en gezeefd is. Laten sudderen tot de vloeistof de helft van de hoeveelheid aan het begin heeft. Drie maal daags een half kopje koud drinken. - 39 -
Bij griep en verkoudheden: drink 1 à 2 kopjes hete thee. Bij verkoudheid: wikkel jezelf na het drinken in een deken zodat je gaat zweten en neem daarna een bad. Voor pijn in de onderbuik of hevige menstruatiebloedingen: Neem de hete thee voordat je ongesteld wordt of als je kramp hebt.
Echinacea ofwel rode zonnehoed (Echinacea purpurea of augustofolia) Gebruikte delen: de wortel Bloedzuiverend, stimuleert de aanmaak van witte bloedlichaampjes die virussen en bacteriën vernietigen. Echinacea is een natuurlijke vervanging voor antibiotica omdat het immuunsysteem versterkt. Het wordt gebruikt bij bloedvergiftiging, giftige beten of steken, chronische of acute bacteriële infecties, vaginale infecties en aambeien. Een goed versterkend middel voor de prostaat, het versnelt ook de afbraak van vet. Afkooksel: maak een afkooksel volgens het recept op pagina 33. Voeg zoethoutwortel toe als de smaak je misselijk maakt. Neem drie tot zesmaal daags 1 tot 5 eetlepels. Tinctuur: 15 tot twintig druppels in een beetje warm water eens per 1-6 uur. Afhankelijk van de hevigheid van de infectie. Vaginale douche: gebruik een afkooksel op kamertemperatuur, gedurende twee weken twee tot drie maal per week. Neem niet te vaak een vaginale douche.
Frambozenblad (Rubus idaeus) Gebruikte delen: blad Frambozenblad word gebruikt tegen diarree, aambeien, vaginitis, hormonale problemen en tijdens en na de zwangerschap. Het is verreweg het beste baarmoederversterkende middel. Het stimuleert de menstruatie door het harmoniseren van de eierstokken en de baarmoeder. Als je het inneemt tijdens de menstruatie helpt het tegen krampen en reguleert de vloeiïng. Het helpt ook bij verstopping en misselijkheid. Thee: maak thee volgens het recept op pagina 32. Neem drie maal daags een kopje. Vaginale douche: eenmaal daags met een geconcentreerde thee op kamertemperatuur. Niet langer dan een week achter elkaar gebruiken.
Gember (Zingiber officinale) Gebruikte delen: wortel en wortelstok Gember is stimulerend, pijnstillend en lustopwekkend. Het wordt gebruikt voor bronchitis, buikpijn, diarree, griep, keelpijn, pijnlijke menstruatie, misselijkheid, zenuwpijn en reuma. Gember is erg goed voor buikproblemen. Het kan als capsule ingenomen worden met een warme drank of toegevoegd worden aan je bad voor koorts en huidproblemen. Het kan ook helpen een verlate menstruatie op gang te brengen. Het kan in poedervorm gebruikt worden, maar de verse wortel is krachtiger. Thee: verse gember - rasp een flinke hoeveelheid gemberwortel en laat het 30 tot 60 minuten trekken in gekookt water. Gemberpoeder - 1 theelepel per kopje heet water, met een beetje suiker en citroen. Drink 1 kopje drie maal daags. Voeg bij verkoudheid 1/4 theelepel cayennepeper toe aan elk kopje. Capsules: Neem dagelijks drie capsules Verse wortel: Kauw een flinke hoeveelheid gemberwortel een paar keer per dag met wat water, of rasp het en mix het met suiker. - 40 -
Hartgespan (Leonorus cardiaca) Gebruikte delen: bladeren Een erg goed baarmoeder- en hartversterkend middel. Hartgespan helpt ook tegen krampen. Niet gebruiken tijdens de zwangerschap. Thee: Maak een thee volgens het recept op pagina 32. Neem drie tot vier maal daags 1/4 kopje. Als je overtijd bent: de thee warm drinken. Als de vloeiing normaal op gang is gekomen kun je het koud drinken als aanvullende maatregel. Vaginitis: een vaginaaldouche met een aftreksel op lichaamstemperatuur, een maal per dag gedurende een week (of minder)
Kamille (Matricaria chamomilla en Matricaria recutita) Gebruikte delen: bloemen Kamille is een kalmerend middel voor de zenuwen en een versterkend middel voor de darmen. Het wordt gebruikt bij oorpijn, tandpijn, voor een trage of moeizame spijsvertering, slapeloosheid en griep. Thee: 15 gram (is ongeveer een handje) bloemen in drie kopjes water. Neem drie tot vier maal daags een half of een heel kopje Bij verkoudheid: 1/4 theelepel cayennepoeder in een kopje kamillethee, Vier a vijf keer per dag heet drinken.
Kaneel (Cinnamomum zeylanicum) Gebruikte delen: schors Kaneel is te gebruiken bij spierpijn, griep, en krampen in de spijsverteringsorganen. Het is ook een aphrodisiac. Afkooksel: maak een afkooksel volgens het recept op pagina 33. Neem drie tot vier maal daags een 1/4 kopje.
Knoflook (Allium sativum) Gebruikte delen: bol Knoflook is een natuurlijk desinfecterend middel. De medische eigenschappen zitten in rauwe knoflook (gebruik biologisch geteelde knoflook voor het beste resultaat). Het zuivert het bloed, het reguleert de bloedsomloop, lage en hoge bloeddruk, het is goed tegen gistinfecties, chlamydia, andere ontstekingen en nerveuze stoornissen. Knoflook helpt bij verschillende klierproblemen en versterkt het immuunsysteem. Ook goed voor wratten, oorpijn en likdoorns Rauwe knoflook: snij of pers de teentjes. Neem het in met koud water. Neem de knoflook niet langer dan vijf minuten nadat je het gesneden hebt in. Eet een of meer teentjes rauwe knoflook 3 tot 4 maal per dag. Douche: kook water vijftien minuten lang. Voeg het sap van een of twee teentjes knoflook toe als het is afgekoeld tot lichaamstemperatuur. Oorpijn/oorinfectie: schil een teentje knoflook zonder het te breken. Wikkel het in een gaasje, doop het in olijfolie en doe het in de opening van je oor (niet te ver erin duwen) voor je gaat slapen, en als het mogelijk is ook overdag, gedurende vier dagen of meer. Eet ook rauwe knoflook. Wratten: wrijf zo vaak mogelijk in met een doorgesneden knoflookteentje. - 41 -
Kruidnagel (Eugenia caryophyllata) Gebruikte delen: gedroogde bloemen en knoppen Kruidnagel stimuleert de doorbloeding, verhoogt de lichaamstemperatuur, stimuleert en desinfecteert de maag, de huid, de nieren, de darmen, de longen en de bronchieen. Bij kiespijn kun je op kruidnagels kauwen. Aftreksel: 1 theelepel kruidnagelen in twee kopjes water. Neem drie maal daags 1/8 kopje.
Lavendel (Lavendula officinalis) Gebruikte delen: bloemen Lavendel is pijnstillend en anti-bacterieel. Gebruik essentiële olie (verdund in plantaardige olie) uitwendig op open zweren en insektebeten. Spoel het na 15-20 minuten af, want het kan branden. Voor een ontspannend bad, maak lavendelthee en voeg het toe aan het badwater, of doe een paar druppeltjes essentiële lavendelolie in je bad.
Peterselie (Petroselium sativum) Gebruikte delen: hele plant Peterselie is rijk aan mineralen en bevat meer ijzer dan enige andere groene groente. Het bevat veel vitamine A en B en bevat drie maal zoveel vitamine C als citrus vruchten. Peterselie is goed voor de nieren en tegen blaasstenen. Goed voor de oogzenuwen en voor de baarmoederhals en de bloedvaten. Het voorkomt reumatiek, helpt tegen ontstoken klieren en bij menstruatieproblemen. De wortels en zaden worden gebruikt in een afkooksel. Als het je moeilijk valt om veel verse peterselie in een keer te eten kun je een thee maken. Als je ontstoken nieren hebt kun je beter gember innemen omdat dat ontstekingremmend werkt. Thee: maak thee volgens het recept op pagina 32. Neem vier maal daags 2 tot 6 eetlepels.
Polei (Mentha pulegium) Gebruikte delen: hele plant Polei maakt slijm los en bespoedigt de afvoer van gal. Het wordt gebruikt bij bronchitis en kinkhoest. Het veroorzaakt ook samentrekkingen van de baarmoeder. Niet gebruiken bij zwangerschap. Essentiële olie: verdund met bijvoorbeeld zonnebloemolie op de huid smeren. Het houdt muggen weg en kan een late menstruatie op gang brengen. Belangrijk: polei olie is giftig en kan dodelijk zijn NIET VOOR INWENDIG GEBRUIK DUS!
Rozemarijn (Rosmarinus officinalis) Gebruikte delen: blad Vaak gebruikt tegen hoofdpijn, darmpijn, verkoudheid, nervositeit, depressie en hartkloppingen. Het reinigt de longen en is daarom goed bruikbaar bij astma als de stoom geïnhaleerd wordt: voeg een sterke thee toe aan je bad. Maak thee volgens het recept op pagina 32; drink drie tot vier maal daags een kopje.
Rozebottels (Rosa canina) Gebruikte delen: vrucht Een versterkend middel bij uitputting en vitamine gebrek en een urinedrijvend middel. - 42 -
Rozebottels bevatten veel vitamine C. Ze zijn goed voor de huid en helpen om een verstoorde hormoonhuishouding weer in balans te brengen. Goed bij een onregelmatige menstruatiecyclus en bij witte vloed. Maak thee volgens het recept op pagina 32. Neem de aanbevolen hoeveelheid Rozebottelthee is heel lekker koud met citroensap
Salie (Salvia officinalis) Gebruikte delen: bladeren Gebruikt bij een zere keel, om koorts te verlagen en om de bloedsomloop en de spijsvertering te bevorderen. Salie stopt de aanmaak van moedermelk. Dit kruid heeft een vergelijkbare werking als het hormoon oestrogeen en kan daarom van nut zijn bij menstruatieproblemen. Thee: maak thee volgens het recept op pagina 32. 1 tot 3 maal daags. Om de aanmaak van moedermelk te stoppen: een kopje koude thee twee maal daags. Om mee te gorgelen: maak thee van een half kopje water en een half kopje appelazijn. Roken: dit heeft een rustgevend en pijnverlichtend effect enkan je helpen bij het afraken van je tabaksverslaving.
Tijm (Thymus vulgaris of Thymus pulegioides) Gebruikte delen: bladeren Tijm is te gebruiken tegen hoofdpijn, koorts, bronchitis. kramp, spijsverteringsproblemen, nachtmerries, kinkhoest, wonden, tandpijn, schurft, zweren, keelpijn, wormen, reumatiek, en als deodorant en mondspoeling. Thee: 1 theelepel in een kopje water, 3 tot 4 maal daags een kopje. Bij hoest: neem tijmsiroop (verkrijgbaar bij drogist) Bij koorts: hete thee drinken. Wikkel jezelf in lakens zodat je gaat zweten, neem daarna een douche. Bij huidproblemen, schurft, parasieten: meng 1 theelepel essentiële thijmolie met 0,5 liter olijfolie. Breng 3 of meer keren per dag aan op de aangetaste oppervlakken. Neem ook drie maal daags tijmthee.
Valeriaan (Valeriana officinalis) Gebruikte delen: wortel Valeriaan wordt gebruikt bij angst, depressie, spijsverterings en bloedsomloop stoornissen. Het helpt bij problemen als gevolg van zorgen, krampen, beven, stuipen, epilepsie, zenuwpijnen. Het wordt ook gebruikt om de slaap te bevorderen, bij hoofdpijn en bij pijn in het algemeen. Maak valeriaan alleen als thee, nooit als afkooksel (p. 32). Week de wortels niet en laat ze niet langer dan twee uur trekken. Vanwege de bittere smaak en de vieze geur, is het aan te raden om een van de volgende kruiden (ook medicinaal) toe te voegen aan valeriaanthee. Kaneel (bij stuipen); cayennepeper (bij krampen); anijs (bij spijsverteringsproblemen) of gember (bij onregelmatigheden in de menstruatie). Thee: 1 handje valeriaanwortel, 2 kopjes kokend water, 45 minuten afgedekt laten trekken. 3 tot 4 maal daags een vierde kopje. Tinctuur: 10 tot 15 druppels in een beetje water, 3 tot 4 maal daags.
- 43 -
Vogelmuur (Stellaria media) Gebruikte delen: hele plant. Vogelmuur is overal overvloedig te vinden. Het is slijmoplossend, laxerend, verhelpt winderigheid en darmkramp, verzacht en beschermt slijmvliezen en bevordert het genezingsproces zowel inwendig als uitwendig. Verse vogelmuur helpt tegen wratten. Als tinctuur helpt het tegen cystes, vooral tegen cystes op de eierstokken. Van de bladeren kun je een papje maken of een wassing (pagina 35). Maak thee volgens het algemene recept (pagina 32). Neem drie tot vier maal daags een kopje. Bij verstopping: neem elke drie uur een kopje aftreksel. Tinctuur: twee tot drie maal daags 15 tot 20 druppels in een glas warm water.( dit kan als een lange termijn behandeling tegen cystes gebruikt worden) Verse plant: hoe meer je ervan eet hoe beter!
Vrouwenwortel (Caulophyllum thalictroides) Ook wel bekend onder de engelse naam, blue cohosh root. Gebruikte delen: wortel. Vrouwenwortel wordt gebruikt om amenorroe, dysmenorrhoe, vaginale ontstekingen, langzame of onderbroken samentrekkingen (tijdens het baren), nervositeit, uitputting en vastzittende hoest (astma, bronchitis). Gebruik het niet tijdens de zwangerschap. Maak een regulier afkooksel (p. 33). Neem hiervan 1 theelepel tot een eetlepel, drie tot vier maal daags. Voor amenorroe en dysmenorroe: 1/4 kopje van het hete afkooksel, 3 keer per dag. Krampen: Neem een hogere dosering of neem het vaker.
Wortelzaad (Daucus carota) Gebruikte delen: zaad en wortels. Wortelzaadthee is urine verdrijvend en helpt bij het verwijderen van stenen in de urinewegen en wormen. Het zaad kan gebruikt worden als een morning after pil om de innesteling van een bevrucht eitje te voorkomen(pag 17). Zaad van de wilde peen is overal gemakkelijk te vinden. Je kunt de zaden van half tot eind september verzamelen (vraag hulp van iemand die dit al vaker heeft gedaan). Waarschuwing: wees heel voorzichtig bij de identificatie van deze plant hij is gemakkelijk te verwarren met de dodelijk giftige gevlekte scheerling!
Zoethout (Glycyrrhiza glabra) Gebruikte delen: de hele wortel, in stukken gebroken of in poedervorm. Zoethout is een verzachtend middel, een braakopwekkend middel en het werkt mild laxerend. Het bevat (net als salie) stoffen die lijken op oestrogeen. In de Chinese geneeskunde heeft dit kruid de bijnaam ‘de verzoener’ omdat het met alle andere kruiden gecombineerd kan worden. Het verhoogt de medicinale eigenschappen van de kruiden in dergelijke combinaties, terwijl het de bittere smaak van sommige kruiden verminderd. Afkooksel: 30 gram zoethoutwortel 20 minuten in 2 kopjes water zachtjes laten koken. Neem drie of vier keer per dag 1/4 kopje. Deze hoeveelheid kan toegevoegd worden aan andere thee of afkooksels. Laxerend: 1 theelepel zoehoutwortelpoeder vermengt met suiker. Kauwen op de gedroogde wortel helpt om spijsverteringsproblemen te reguleren. - 44 -
Verkrijgbaarheid Blue cohosh root (vrouwenwortel) is voor zover wij weten in Nederland alleen als homeopatische verdunning te krijgen, als zodanig is het voor de recepten in dit boekje niet bruikbaar. Hot Pants heeft een paar potjes geconcentreerde capsules staan. Polei kan moeilijk als gedroogd kruid te krijgen zijn. Het is in ieder geval in de lente en in de zomer bij tuincentra te koop als tuinplantje. Canadese geelwortel is bij sommige kruidenwinkels als tinctuur te krijgen. Je kan ook proberen om ze in de VS te bestellen. Hieronder een paar adressen: * Blessed Herbs, Rt. 5, Box 1042, Ava MO, 65608 USA * Herb Farm, Box 116, Williams OR, 97544 USA * Avena Botanicals, 219 Mill Street, Rockport ME 04856
[email protected] - www.avenaherbs.com
Kruidenwinkels *de Kruidhoek, Hoofddorpplein 41, 1059 CW Amsterdam, 020 6158369. *Abraham Mosterd, Schoutenstraat 11, 3512 GA Utrecht, 030 2316934. *Drogisterij de Salamander, Markt 47, 2611 GR Delft, 015 2123777. *Papillon, Choorstraat 60, 2611 JH Delft, 015 2140239. In natuurvoedingswinkels kun je vaak gedroogde kruiden kopen van Het Blauwe Huis, Buitenhuizenweg 19, 7961 LX Ruinerwold, tel. 0522 481827. * Biologische zaden voor in je eigen tuintje kun je krijgen bij De Bolster, biologisch dynamische zaadteelt, Pieter Venemakade 61, 9605 PL Kielwindeweer. Tel 0598 491534. * Gember, beredruif, st. janskruid, valeriaan. knoflook, ginseng, acidophillusbacterieen en echinacea zijn ook verkrijgbaar als (phytotherapeutische) capsules (bijv. Arkocaps) bij drogist, natuurvoedingswinkel en apotheek, soms ook in de supermarkt. Je krijgt er vaak gratis een boekje met uitleg bij. * De boeken die in de literatuurlijst van de Canadese uitgave worden genoemd zul je in Nederland waarschijnlijk alleen nog tweedehands op de kop kunnen tikken, of in vrouwen/ alternatieve bibliotheken kunnen lenen. In de aanvullende literatuurlijst staan een aantal boekjes die wellicht nog wel verkrijgbaar zullen zijn. * De keeper (de alternatieve tampon) is te verkrijgen door f70,90 over te maken op postbankrekening 3083404 (en niet te vergeten je adres er bij te zetten). Bedenk wel dat je hierna nooit meer dure tampons hoeft te kopen! Als de keeper je niet bevalt kun je hem doorgeknipt terugsturen en dan krijg je het geld terug. Je kunt ook eerst meer informatie vragen bij: de Keeper, postbus 84068, 2508 AB Den Haag, www.dekeeper.nl,
[email protected]. * Katoenen alternatieven voor gangbaar industriëel maandverbandkan je bestellen in België: Kiddybips, Baron Ruzettelaan 369, 8310 Brugge, tel. 0032 50 359299, www.kiddybips.com. * Als je je wilt laten testen op een SOA kun je dit bij je huisarts doen, je verzekering betaald het dan maar het kan dan niet anoniem. Bij de Rutgersstichting kan je het wel anoniem laten doen. Er zit dan verplicht een gesprek bij en je moet wel rekenen op een flink bedrag (ongeveer honderd gulden). Het infonummer van de Rutgersstichting is 0900 9398. - 45 -
* Met vragen kun je ook terecht bij Vrouwengezondheidscentrum Isis, Obiplein 14, 1094 RB Amsterdam. Je kunt het inloopspreekuur bellen op 020 6945280. Website: www.xs4all.nl/~isisvgc, e-mail:
[email protected].
Literatuurlijst Canadese uitgave * Whitewash, Liz Armstrong and Adrienne Scott, 1992, Harper Collins (over de gevaren van het gebruik van gebleekte tampons en maandverband, plus alternatieven) * The Doctor’s Case Against the Pill, Barbara Seaman, 1980, Doubleday * Des plantes qui guérissent, Marie Provost, Bibliothèque Québécoise, 1991 * Wise Women Herbal for the Childbearing Year, Susun Weed, Ash Tree Publishing, Woodstock, New York, 1985 * The Wise Women Herbal: Healing Wise, Susun Weed * The New Our Bodies, Ourselves (updated and expanded for the ‘90’s) by the Boston Women’s Health Book Collective, 1992, Siman & Schuster, Touchstone, New York, ISBN 0-671-22146-9 * Take Back Your Life: A Wimmen’s Guide to Alternative Health Care, Alicia non Grata, published by Profane Existence (het Profane Existence Collectief bestaat niet meer, maar een herdruk van dit boekje is in de maak) * Natural Reading in Gynecology, Rina Nissim, 1984, Edition Dispenaire des femmes) * Hormones, the Women’s Answer Book, Lois Jovanovic M.D. & Genell J. Subak-Sharpe, M.S.,1987, Ivy Books, published by Ballantine Books * Natural Hormone Health: Drug Free Ways to Balance Your Life, Arabelle Melville, Harper Collins Publishers * Hygienia, a Women’s Herbal, Jeanne Parvati, Greestone, 1978 * The Natural Birth Control Book, Art Rosenbloom, Aquarian Research Foundation, 5620 Morton Street, Philadelphia PA, 19144 USA * Natural Birth Control, Katia & Jonathan Drake (over de temperatuurmethode) * Self-help, Fertility and Birth Control: a feminist approach to determining ovulation, the Emma Goldman Clinic for Women, 715 N. Dodge, Iowa City, Iowa, 52240, USA * Les femmes et le sida: un défi pour le Canada au cours des années 90. Produit par Santé et Bien-être social Canada, 1993 * Susie Sexpert’s Lesbian Sex World, Susie Bright, Cleiss Press, 1990 * The Invisible Epidemic. The Story of Women and Aids, Gena Cora, Harper Perennial, 1993. * Making it Safe, Cindy Patton * Food Combining for Health, Doris Grant & Jean Joyce, Thorson Publishers inc.
Door ons gebruikte of aangeraden literatuur * Fertility Awareness - Natural Birth Control for Women, M. Weil & T.L. MacDonald, Emma Goldman Clinic for Women, VS 1982 * Handboek Heilzame Kruiden, Penelope Ody, Uitgeverij Tirion, ISBN 90-3121-445-6. * Eve’s Herbs, A History of Contraception and Abortion in the West, John M. Riddle, Cambridge M.A., Harvard U.P. 1997, ISBN 1806919 * Contraception and Abortion from the Ancient World to the Renaissance, John. M. Riddle, Cambridge M.A., Harvard U.P. 1992, ISBN 1311286 - 46 -
Aangeraden websites Algemeen http://www.rutgers.nl (tel. 0900-9398, 1 gulden per minuut) http://www.seksualiteit.nl Kruidengyneacologie & alternatieve geboortenbeperking http://www.geocities.com/sister_zeus http://www.fertility.org.uk http://reality.sgi.com/law/abort/abortx.html http://free.freespeech.org/katia/reprint.html Kruidenabortus email-supportgroep voor vrouwen die een kruidenabortus ondergaan (hebben). Aandacht krijgen met name het emotionele aspect, elkaar steunen, frustraties spuien en vragen beantwoorden. Er wordt met nadruk geen waarde-oordeel aan de verschillende beslissingen gegeven. http://groups.yahoo.com/group/herbal_abortion_support
- 47 -
Tien goede redenen om dit boekje bij de hand te houden en met anderen te delen
ALS je net zou veel over je kut zou willen weten als je huisarts
ALS het zweet je uitbreekt telkens als je overtijd bent ALS je baalt van de pil ALS je vriendin last heeft van menstruatiepijn ALS het condoom knapt ALS rare bacteriën een nieuw huis in je vagina hebben gevonden
ALS je een gistinfectie krijgt door alle antibiotica ALS je zoveel jeuk hebt dat je zin krijgt om een schuursponsje te pakken
ALS je met je menstruatie een emmer zou kunnen vullen
... EN heel wat andere redenen
