HORIZON 2020 in het kort

HORIZON 2020 in het kort

Het kaderprogramma van de EU voor onderzoek en innovatie Onderzoek en Innovatie

Europe Direct helpt u antwoord te vinden op uw vragen over de Europese Unie. Gratis nummer (*): 00 800 6 7 8 9 10 11 (*) De informatie wordt gratis verstrekt en bellen is doorgaans gratis, maar sommige operatoren, telefooncellen of hotels kunnen kosten aanrekenen.

Meer gegevens over de Europese Unie vindt u op internet via de Europaserver (http://europa.eu). Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2014 ISBN 978-92-79-38926-9 doi:10.2777/82344 © Europese Unie, 2014 Overneming met bronvermelding toegestaan. Afbeelding voorpagina (van links boven naar rechts onder) — World Map: © ag visuell, #16440826, 2011; Transparent Glass Sphere: © Sean Gladwell, #6018533, 2011; Earth inside planet earth Sunrise: © JLV Image Works, #7136232, 2011; Earth inside the world map: © LwRedStorm, #3348265, 2011. Achtergrondpatroon: © ESN, 2013; pagina’s 17, 24, 27: © Fotolia.com, 2013. Afbeelding pagina 2: © fotogestoeber, #39516950; pagina 9: © ra2 studio, #31382002; pagina 12: © Naeblys, #56186859; pagina 15: © rolffimages, #42688016; pagina 18: © apops, #49969052; pagina 23: @ Sergey Nivens, #55704351; pagina 24: bulbs © Photobank, #20486186, fish © Monika Wisniewska, #3911496; pagina 27: © anyaivanova, #55314607; pagina 29: © michaeljung, #54396101, 2013. Bron: Fotolia.com.

EUROPESE COMMISSIE Directoraat-Generaal Onderzoek en Innovatie Directoraat A — Beleidsontwikkeling en -coördinatie Eenheid A.1 — Interne en externe communicatie E-mail: [email protected] Europese Commissie B-1049 Brussel

EUROPESE COMMISSIE


Het kaderprogramma van de EU voor onderzoek en innovatie

2014

Directoraat-generaal Onderzoek en Innovatie

▶▶▶

INHOUDSTAFEL

Inleiding

4

Kennismaking met Horizon 2020

6

Wetenschap op topniveau Industrieel leiderschap

7 9

Maatschappelijke uitdagingen

11

Uitmuntendheid uitdragen en deelname bevorderen

16

Wetenschap met en voor de samenleving

17

Acties voor innovatie in Horizon 2020

17

Sociale en humane wetenschappen

18

Kernonderzoek voor alle burgers

19

Wetenschap voor beleid — de rol van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (GCO)

19

Hoe werkt het? 20 Wie mag deelnemen?

21

Actietypes 22 Financieringstarieven 25 Controles en audits

25

Toegangsrechten 26 Resultaten delen met behoud van de IER

26

Ethiek en onderzoek

27

Andere bronnen van financiering via Horizon 2020

27

Europees (en globaal) denken

30

Onderzoek zonder grenzen

31

Open voor de wereld

31

Deelname 32 3

Inleiding


4

▶▶▶

INLEIDING

Horizon 2020 — Wetenschap op topniveau voor Europa Horizon 2020 is het grootste programma voor onderzoek en innovatie ooit van de EU. Het zal leiden tot doorbraken, ontdekkingen en wereldpremières door uitstekende ideeën uit het laboratorium te halen en op de markt te brengen. In zeven jaar (2014 tot 2020) wordt er een financieringsbudget van bijna 80 miljard EUR(1) voorzien, boven op de private en nationale publieke investeringen die dit zal aantrekken. Horizon 2020 geniet de politieke steun van de Europese leiders en de leden van het Europees Parlement. Ze zijn overeengekomen dat investeren in onderzoek en innovatie essentieel is voor de toekomst van Europa, en hebben dit centraal gepositioneerd in de Europa 2020-strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei. Horizon 2020 helpt om dat te bereiken door onderzoek te koppelen aan innovatie en zich toe te spitsen op drie belangrijke gebieden: wetenschap op topniveau, industrieel leiderschap en maatschappelijke uitdagingen. Zo wil men bewerkstelligen dat Europa wetenschap op wereldniveau produceert, evenals technologie die economische groei stimuleert. EU-onderzoeksfinanciering in het kader van vorige kaderprogramma’s brachten binnen Europa en wereldwijd al wetenschappers en industrie samen om oplossingen te zoeken voor een uitgebreide reeks uitdagingen. Hun innovaties hebben de levenskwaliteit verbeterd, bijgedragen tot milieubescherming en de Europese industrie duurzamer en concurrerender gemaakt. Horizon 2020 staat open voor deelname door onderzoekers van over de hele wereld. Hun ervaring was essentieel voor de ontwikkeling van dit pioniersprogramma. De Commissie verzamelde hun feedback en hield rekening met aanbevelingen van de lidstaten en het Europees Parlement, alsook met lessen uit vroegere programma’s. De boodschap was duidelijk: maak Horizon 2020 eenvoudiger voor gebruikers. En dat deden we! (1) Alle bedragen staan vermeld in actuele prijzen.

5

Kennismaking met Horizon 2020


66

▶▶▶

KENNISMAKING MET HORIZON 2020

Wetenschap op topniveau, concurrerende industrie en het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen staan centraal in Horizon 2020. Door gerichte financiering zullen de beste ideeën vlugger op de markt geraken en zo snel mogelijk toegepast worden in onze steden, ziekenhuizen, fabrieken, winkels en woningen.

▶ Wetenschap op topniveau Horizon 2020 zal de positie van de EU als wereldleider op het gebied van wetenschap versterken door de beste breinen aan te trekken en onze wetenschappers te helpen om samen te werken en ideeën te delen binnen Europa. Het programma zal talentvolle mensen en innoverende ondernemingen helpen om het concurrentievermogen van Europa op te drijven, werkgelegenheid te creëren en bij te dragen tot een hogere levensstandaard. Dat zijn zaken die iedereen ten goede komen.

Grensonderzoek gefinancierd door de Europese Onderzoeksraad (European Research Council — ERC) Enkele van de belangrijkste uitvindingen kwamen tot stand door onze natuurlijke nieuwsgierigheid naar de wijze waarop de wereld ineen zit. Ook al is onderzoek uit nieuwsgierigheid naar het onbekende zelden expliciet ter ondersteuning van commerciële producten, de ontdekkingen leiden hoe dan ook tot talrijke innovaties. Grensonderzoek is echter vaak het eerste gebied waarop bespaard wordt in moeilijke economische tijden, en daarom wil de EU via de ERC het investeringsniveau stimuleren. Hierbij is uitmuntendheid het enige criterium voor EU-financiering, die toegekend wordt aan individuele onderzoekers of onderzoeksteams.

Financiering: 13,095 miljard EUR

Marie Skłodowska-Curie-acties Opleidingen en loopbaanontwikkeling dragen bij tot de vorming van toonaangevende onderzoekers. Er wordt steun geboden aan zowel jonge als 7

HORIZON 2020 in het kort ervaren onderzoekers om hun loopbaan en competenties te ontwikkelen door opleidingen of inzet in een ander land of de particuliere sector. Zo verwerven ze nieuwe kennis en ervaringen die helpen om hun volle potentieel te bereiken.


Toekomstige en opkomende technologieën Door in de voorhoede te blijven voor nieuwe technologieën blijft Europa concurrerend en worden er nieuwe, gespecialiseerde jobs gecreëerd. Dat betekent dat we proactief moeten zijn en anderen een stap vooruit moeten zijn. EU-financiering helpt om in Europa de best mogelijke omgeving te creëren voor verantwoorde en dynamische multidisciplinaire samenwerking met betrekking tot nieuwe en toekomstige technologieën.


Infrastructuur van wereldniveau Uitrusting voor onderzoek kan zodanig complex en duur zijn dat geen enkel onderzoeksteam (of zelfs land) die alleen kan kopen, bouwen of bedienen. Voorbeelden hiervan zijn: lasers met hoog vermogen voor uiteenlopende onderzoekstoepassingen in geneeskunde, materiaalwetenschap en biochemie; gespecialiseerde hightechvliegtuigen; of een monitoringstation op de bodem van de zee om de klimaatverandering te observeren. Dergelijke projecten kunnen miljoenen euro’s kosten en vergen de competentie van ’s werelds topexperts. EU-financiering helpt om de middelen voor dergelijke grootschalige projecten bijeen te brengen en geeft Europese onderzoekers toegang tot de allernieuwste, state-of-theartinfrastructuur voor nieuw en interessant onderzoek.


8

▶▶▶


▶ Industrieel leiderschap Om de beste te zijn, moet Europa investeren in beloftevolle en strategische technologieën, bijvoorbeeld voor toepassingen in geavanceerde productie en micro-elektronica. Publieke financiering alleen volstaat echter niet: de EU moet ondernemingen aanmoedigen om meer te investeren in onderzoek en gebieden te bepalen waarvoor ze kunnen samenwerken met de publieke sector om innovatie te stimuleren. Ondernemingen kunnen zo innovatiever, efficiënter en concurrerender worden. Dat leidt vervolgens tot nieuwe werkgelegenheid en marktopportuniteiten. Elke euro die de EU investeert, genereert ongeveer 13 EUR aan toegevoegde waarde voor ondernemingen. Als investeringen tegen 2020 verder opgetrokken worden tot 3 % van het bnp, zou dit 3,7 miljoen jobs creëren!

Leiderschap in faciliterende en industriële technologieën Horizon 2020 ondersteunt de baanbrekende technologieën die nodig zijn voor innovatie in alle sectoren, inclusief informatie- en communicatietechnologie (ICT) en -ruimte. Belangrijke faciliterende technologieën zoals geavanceerde productie en materialen, biotechnologie en nanotechnologie zijn cruciaal 9

HORIZON 2020 in het kort voor grensverleggende producten: smart-phones, superaccu’s, lichte voertuigen, nanogeneesmiddelen, intelligente stoffen en nog veel meer. De Europese productiesector stelt tot 31 miljoen mensen tewerk in heel Europa.

Financiering: 13,557 miljard EUR Horizon 2020 schenkt speciale aandacht aan het midden- en kleinbedrijf (mkb), een belangrijke bron van jobs en innovatie. Ze kunnen samenwerken in projecten als onderdeel van een consortium en ondersteuning krijgen via een specifiek instrument dat speciaal ontworpen is voor heel innovatieve kleinere bedrijven. De geïntegreerde en gestroomlijnde aard van Horizon 2020 moet de deelname van het mkb optrekken tot minstens 20 % (8,65 miljard EUR) van de totale, gecombineerde budgetten voor „Leiderschap in faciliterende en industriële technologieën” en „Maatschappelijke uitdagingen”. Het mkb-instrument speelt een cruciale rol om dat doel te bereiken aan de hand van ondersteuning voor afzonderlijke mkb’s of consortia van mkb’s, om de haalbaarheid van hun ideeën te beoordelen in de hoge risicofase en om te helpen bij de verdere ontwikkeling ervan. Er is ook financiering beschikbaar voor coaching en begeleiding van bedrijven voor het identificeren en aantrekken van private investeerders.

Financiering: minstens 3 miljard EUR voor het mkb-instrument

Toegang tot risicofinanciering Innoverende bedrijven en andere organisaties ondervinden vaak moeilijkheden bij de financiering of ontwikkeling van nieuwe ideeën met een hoog risico. Horizon 2020 helpt om deze „innovatiekloof” te dichten met leningen en waarborgen, en ook door te investeren in innovatieve mkb’s en kleine midcaps. Deze ondersteuning vormt een katalysator om private financieringen en durfkapitaal aan te trekken voor onderzoek en ontwikkeling. Volgens de ramingen leidt elke euro die de EU investeert tot 5 EUR extra financiering.

Financiering: 2,842 miljard EUR 10

▶▶▶


▶ Maatschappelijke uitdagingen De EU heeft zeven prioritaire uitdagingen geïdentificeerd waarvoor gerichte investering in onderzoek en ontwikkeling een effectieve impact kunnen hebben ten voordele van de burgers: X gezondheid, demografische veranderingen en welzijn; X voedselveiligheid, duurzame landbouw en bosbouw, onderzoek voor zee-, kust- en binnenwater en de bio-economie; X veilige, schone en efficiënte energie; X intelligent, groen en geïntegreerd vervoer; X klimaatactie, milieu, hulpbronefficiëntie en grondstoffen; X Europa in een veranderende wereld — inclusieve, innovatieve en reflectieve maatschappijen; X veilige samenlevingen — bescherming van de vrijheid en veiligheid van Europa en de Europese burgers.

Gezondheid en welzijn Iedereen wil een lang, gelukkig en gezond leven. Wetenschappers doen hun best om dat mogelijk te maken. De aandacht gaat uit naar een aantal van de belangrijkste huidige gezondheidsproblemen en opkomende dreigingen zoals de toename van het aantal gevallen van Alzheimer en antibioticaresistente superbacteriën. Investeringen in onderzoek en innovatie op het gebied van gezondheid helpen ons om actief te blijven, om nieuwe, veiligere en efficiëntere behandelingen te ontwikkelen en onze gezondheidszorgsystemen haalbaar te houden. Ze geven dokters de noodzakelijke middelen voor een meer persoonlijke geneeskunde en bevorderen de preventie en behandeling van chronische en besmettelijke ziekten.

Financiering: 7,472 miljard EUR 11


Voedselveiligheid en duurzaam gebruik van biologische hulpbronnen Tegen 2050 zal de wereldbevolking ongeveer 9 miljard bedragen, dus moeten we manieren vinden om onze benadering tot productie, consumptie, bewerking, opslag, recycling en afvalverwerking ingrijpend te veranderen en de impact op het milieu zoveel mogelijk te beperken. Dat houdt een evenwichtig gebruik in van hernieuwbare en niet-hernieuwbare hulpbronnen op het land en in de zeeën en oceanen, de omzetting van afval in waardevolle hulpbronnen en duurzame productie van voedsel, levensmiddelen, biologische producten en bio-energie. De landbouw, bosbouw en voedings- en biosectoren in de EU tellen 22 miljoen werknemers en spelen een sleutelrol bij plattelandsontwikkeling en het beheer van het natuurlijke erfgoed van Europa.


12

▶▶▶


Duurzame energie Energie is de motor van onze moderne economie, maar zelfs gewoon om onze levensstandaard op peil te houden, hebben we een enorme hoeveelheid energie nodig. Europa is de tweede grootste wereldeconomie en is als zodanig te afhankelijk van de rest van de wereld voor de voorziening van energie die afkomstig is uit fossiele brandstoffen die klimaatverandering versnellen. De EU heeft zichzelf daarom ambitieuze doelstellingen opgelegd met betrekking tot klimaat en energie. EU-financiering via Horizon 2020 zal essentieel zijn om deze te verwezenlijken.


Groene, geïntegreerde mobiliteit Mobiliteit bevordert tewerkstelling, economische groei, welvaart en wereldhandel. Mobiliteit voorziet ook essentiële verbindingen tussen mensen en gemeenschappen. De huidige transportsystemen en de manier waarop we er gebruik van maken, zijn echter onhoudbaar. We rekenen te veel op slinkende olievoorraden, waardoor we minder energiezekerheid hebben. Ons dagelijks leven en onze gezondheid lijden onder problemen in verband met transport, zoals files, verkeersveiligheid en luchtvervuiling. Om deze kwesties aan te pakken, draagt Horizon 2020 bij tot het creëren van een duurzaam transportsysteem dat past bij een modern, concurrerend Europa.


Klimaatactie, milieu, hulpbronefficiëntie en grondstoffen Het tijdperk van onuitputtelijke hulpbronnen is zo goed als voorbij: we mogen de beschikbaarheid van grondstoffen en schoon water niet langer als vanzelfsprekend aannemen. De biodiversiteit en ecosystemen staan ook onder druk. Daarom moeten we nu investeren in innovatie voor een groene economie die afgestemd is op de natuurlijke omgeving.

13

HORIZON 2020 in het kort Het aanpakken van klimaat-verandering is een prioriteit op de agenda van Horizon 2020 en krijgt 35 % van het totale programmabudget toegekend. Afval en water zijn bijzondere prioriteiten. 2 % van de Europese emissie van broeikasgassen is momenteel afkomstig van afval, terwijl 1 % groei in de watersector tot 20 000 nieuwe banen kan creëren.


Europa in een veranderende wereld — Inclusieve, innovatieve en reflectieve samenlevingen In 2011 liepen ongeveer 80 miljoen mensen de kans op armoede in Europa. Een aanzienlijk deel van de jonge bevolking — waar onze toekomst van afhangt — volgt geen onderwijs, werkt niet of krijgt geen opleiding. Dat zijn slechts twee voorbeelden van de uitdagingen die de toekomst van Europa en mensen in grote delen van de samenleving bedreigen. Onderzoek en ontwikkeling kunnen helpen. Daarom financiert Horizon 2020 onderzoek naar nieuwe strategieën en bestuursvormen om de heersende economische instabiliteit te overwinnen en ervoor te zorgen dat Europa bestand is tegen toekomstige economische neergangen, demografische veranderingen en migratiepatronen. De financiering ondersteunt ook nieuwe vormen van innovatie, zoals open innovatie, bedrijfsmodelinnovatie, innovatie van de openbare sector en sociale innovatie om tegemoet te komen aan sociale behoeften. Door onderzoek en ontwikkeling te ondersteunen voor Europees erfgoed, Europese identiteit, geschiedenis, cultuur en de rol van Europa in de wereld, bouwt de EU mee aan „reflectieve samenlevingen” waarin gedeelde waarden en hun bijdrage tot onze gezamenlijke toekomst verkend worden.


14

▶▶▶


Veilige samenlevingen — Bescherming van de vrijheid en veiligheid van Europa en de Europese burgers. Vandaag houdt de veiligheid van burgers in dat we vechten tegen misdaad en terrorisme, gemeenschappen beschermen tegen natuurlijke en door de mens veroorzaakte rampen, cyberaanvallen weren en de strijd opnemen tegen illegale mensenhandel, drugshandel en namaakproducten. Door Europees onderzoek en ontwikkeling ontstaan er nieuwe technologieën om onze samenleving te beschermen met respect voor privacy en fundamentele rechten: twee kernwaarden die centraal staan bij Europees veiligheidsonderzoek. Deze technologieën bieden heel wat potentieel om de economische activiteit te stimuleren door nieuwe producten en diensten, en nieuwe werkgelegenheid.


15


▶ Uitmuntendheid uitdragen en deelname bevorderen Onderzoek en ontwikkeling zijn cruciaal voor economische welvaart. Daarom moeten er maatregelen voorzien worden om de inspanningen voor innovatie van alle lidstaten en hun regio’s samen te brengen en te verbeteren. De ervaring leert ons dat bij beperking van nationale budgetten door een economische crisis, de prestatieverschillen op het gebied van innovatie binnen Europa duidelijker worden. Door het potentieel aan talent in Europa te benutten en de voordelen van innovatie te maximaliseren en te verspreiden binnen de Unie, versterken we het concurrentievermogen van Europa en de capaciteit om maatschappelijke veranderingen aan te kunnen in de toekomst. Specifieke maatregelen in het kader van Horizon 2020 omvatten: X onderzoeksinstellingen van topniveau koppelen aan organen die minder goed presteren om uitmuntendheidcentra te creëren of te upgraden; X instellingen laten samenwerken, inclusief uitwisseling van personeel, bezoeken van experts en opleidingen; X de oprichting van „EOR-leerstoelen” om bijzondere academici aan te trekken naar instellingen met een hoog potentieel; X een beleidsondersteunende faciliteit om nationale en regionale beleidsmaatregelen voor onderzoek en innovatie te helpen verbeteren; X onderzoekers en vernieuwers van topniveau een vlottere toegang bieden tot internationale netwerken; X transnationale netwerken van nationale contactpunten bevorderen om informatie te verstrekken aan wie ondersteuning nodig heeft.

Financiering: 816 miljoen EUR

16

▶▶▶


Synergie met andere beleidsmaatregelen Het feit dat alle EU-beleidsmaatregelen moeten samenwerken om de doelstellingen te behalen, vormt een basisvoorwaarde van de Europa 2020-strategie voor intelligente, duurzame en inclusieve groei. Voor wat betreft onderzoek en innovatie leveren de Europese structuur- en investeringsfondsen extra ondersteuning aan Horizon 2020 om de upgrade van wetenschappelijke infrastructuur te financieren, gaande van laboratoriumuitrusting tot supercomputers of supersnelle datanetwerken, en om waar nodig de capaciteiten voor onderzoek en innovatie te bevorderen.

▶ Wetenschap met en voor de samenleving Effectieve samenwerking tussen wetenschap en samenleving is noodzakelijk om nieuw talent te werven voor de wetenschap en om wetenschappelijke uitmuntendheid te koppelen aan sociaal bewustzijn en verantwoordelijkheidszin. Dat houdt in dat we inzicht moeten krijgen in alle aspecten van de problemen. Horizon 2020 ondersteunt dan ook projecten die de burgers betrekken bij de processen die de aard bepalen van het onderzoek dat hun dagelijks leven beïnvloedt. Wetenschappelijke uitmuntendheid wordt gehandhaafd door een beter begrip van de doelstellingen en de middelen om die te bereiken tussen gespecialiseerde en niet-gespecialiseerde gemeenschappen. Het biedt de maatschappij ook de mogelijkheid om het eigenaarschap van de resultaten te delen.

Financiering: 462 miljoen EUR

▶ Acties voor innovatie in Horizon 2020 Horizon 2020 biedt substantiële ondersteuning voor innovatie met betrekking tot prototypering, tests, voorstellingen, sturing, productvalidatie op grote schaal en marktreplicatie. Aanzienlijke ondersteuning voor benadering van de vragende partijen is een ander belangrijk luik, met name publieke inkoop van innovatie in de precommerciële en eerste 17

HORIZON 2020 in het kort commer ciële fase, evenals de regulering ter bevordering van innovatie en het vooropstellen van normen. Dat omvat ook nieuwe vormen van innovatie voor de publieke sector en van sociale innovatie, evenals pilotacties voor diensten en producten voor de particuliere sector.

▶ Sociale en humane wetenschappen Onderzoek op het gebied van sociale en humane wetenschappen (SHW) is een belangrijk element met een breed draagvlak, en zit als zodanig geïntegreerd in elk van de algemene doelstellingen van Horizon 2020. De integratie van sociaal-humaan wetenschappelijk onderzoek in Horizon 2020 is essentieel opdat investeringen in wetenschap en technologie maximaal zouden renderen voor de samenleving. Het inlassen van een sociaaleconomische dimensie bij het ontwerp, de ontwikkeling en de implementatie van onderzoek en nieuwe technologieën, kan bijdragen tot het vinden van oplossingen voor maatschappelijke problemen. Het idee om Horizon 2020 eerder rond „uitdagingen” te organiseren dan rond onderzoeksdisciplines, illustreert deze nieuwe benadering.

18

▶▶▶


▶ Kernonderzoek voor alle burgers EU-onderzoek naar kernsplitsing is gericht op veiligheid en beveiliging, medisch onderzoek, bescherming tegen straling, afvalbeheer, industriële stralingstoepassingen en talrijke andere gebieden zoals het gebruik van straling in de landbouwsector. EU-onderzoek naar kernfusie wil aantonen dat fusie binnen afzienbare tijd een inzetbare energiebron kan worden voor grootschalige commerciële exploitatie, als de inspanningen van alle belanghebbenden verenigd worden in één gezamenlijk Europees programma.


▶ Wetenschap voor beleid — De rol van het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek (GCO) Het Gemeenschappelijk Centrum voor onderzoek is de interne dienst van de Commissie voor onafhankelijke, op bewijs gebaseerde wetenschappelijke en technische ondersteuning voor EU-beleidsmaatregelen. De activiteiten worden gefinancierd door Horizon 2020 en veel van de acties zijn gericht op de zeven maatschappelijke uitdagingen. Aan de hand van het programma voor onderzoek en opleiding van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie, ondersteunt het GCO ook de Europese inspanningen voor meer nucleaire veiligheid en beveiliging, en bescherming tegen straling. Extra informatie: https://ec.europa.eu/jrc/

19

Hoe werkt het?


20

▶▶▶

HOE WERKT HET?

Horizon 2020 staat open voor iedereen. Binnen Horizon 2020 geldt er slechts één geheel van vereenvoudigde regels en procedures. Dit betekent dat deelnemers zich kunnen toespitsen op echt belangrijke zaken: onderzoek, innovatie en resultaten. Dankzij deze gerichte aanpak kunnen projecten vlug van start gaan en sneller resultaten boeken. De regels zijn opgesteld met het oog op eerlijkheid, bescherming van de deelnemers en correcte besteding van publieke fondsen. 

▶ Wie mag deelnemen? X Voor standaard onderzoeksprojecten: een consortium van minstens drie juridische entiteiten. Elke entiteit moet gevestigd zijn in een EU-lidstaat of een aangesloten land. X Voor andere programma’s — de Europese Onderzoeksraad (European Research Council — ERC) (blz. 23), het mkb-instrument (blz. 24), cofinanciering van oproepen of programma’s op nationaal vlak of voor de publieke sector (blz. 28), coördinatie en ondersteuning (blz. 23), opleidingen en mobiliteit (blz. p. 24) — geldt als minimale voorwaarde voor deelname dat er één juridische entiteit gevestigd is in een lidstaat of aangesloten land. Er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Raadpleeg het werkprogramma voor specificaties (zie blz. 33).

21

HORIZON 2020 in het kort In het algemeen kunnen juridische entiteiten in eender welk land en internationale organisaties deelnemen. Door overeenkomsten tussen de EU en individuele overheden zijn er een aantal aangesloten landen waar juridische entiteiten kunnen deelnemen aan Horizon 2020 op gelijke voet met die van EU-lidstaten. U vindt een lijst met aangesloten landen op http://bit.ly/H2020AC Deelnemende juridische entiteiten van andere landen kunnen in bepaalde omstandigheden ook EU-financiering krijgen. Zie http://bit.ly/H2020IPC

▶ Actietypes Acties voor onderzoek en innovatie Financiering van onderzoeksprojecten voor duidelijk omlijnde uitdagingen, die kunnen leiden tot de ontwikkeling van nieuwe kennis of een nieuwe technologie.

Voor wie? Consortia van partners uit verschillende landen en sectoren en de academische wereld.

Acties voor innovatie De financiering is eerder gericht op activiteiten die dichter bij de markt aanleunen, bijvoorbeeld prototypering, tests, voorstellingen, sturing, upscaling enzovoort met het oog op de productie van nieuwe of verbeterde producten of diensten.

Voor wie? Consortia van partners uit verschillende landen en sectoren en de academische wereld.

22

▶▶▶

HOE WERKT HET?

Coördinatie en ondersteuning De financiering dekt de coördinatie en networking van projecten, programma’s en beleidsmaatregelen voor onderzoek en innovatie. Financiering voor onderzoek en innovatie op zich wordt elders voorzien.

Voor wie? Alleenstaande entiteiten of consortia van partners uit verschillende landen en sectoren en de academische wereld.

Toelagen voor grensonderzoek — Europese Onderzoeksraad Financiering voor projecten die alleen beoordeeld worden op basis van wetenschappelijke uitmuntendheid in een onderzoeksgebied, en uitgevoerd worden door één enkel nationaal of multinationaal onderzoeksteam onder leiding van een „hoofdonderzoeker”.

Voor wie? De ERC financiert veelbelovende jonge onderzoekers in het

begin van hun loopbaan, onafhankelijke onderzoekers met enige ervaring en ervaren onderzoeksleiders. De onderzoekers kunnen om het even welke nationaliteit hebben en de projecten mogen tot om het even welk onderzoeksgebied behoren.

23


Ondersteuning voor opleiding en loopbaanontwikkeling — Marie Skłodowska-Curie-acties Financiering voor internationale fellowships in de publieke of particuliere sector, onderzoeksopleidingen, personeelsuitwisseling.

Voor wie? Jonge of ervaren onderzoekers (met om het even welke nationaliteit), technisch personeel, nationale/regionale programma’s voor onderzoeksmobiliteit. MKB-instrument Dit instrument is bestemd voor erg innoverende mkb’s die hun groeipotentieel willen ontwikkelen. Het aanbod bestaat uit eenmalige bedragen voor haalbaarheidsstudies, toelagen voor de hoofdfase van een innovatieproject (voorstelling, prototypering, tests, applicatieontwikkeling ...); de commercialisatiefase wordt indirect ondersteund door vlottere toegang tot financiële instrumenten voor leningen en eigen middelen.

Voor wie? Alleen bestemd voor het mkb: een individueel mkb of een consortium van mkb’s dat gevestigd is in een Europees of aangesloten land.

24

▶▶▶

HOE WERKT HET?

Fast track to Innovation (snel van idee tot markt) De financiering begint in 2015 als pilotactie. De innovatiegerichte oproepen blijven open en mikken op innovatieprojecten voor om het even welk technologisch gebied of maatschappelijke uitdaging. De pilotactie zal grondig beoordeeld worden halverwege Horizon 2020.

Voor wie? Sectoren, inclusief het mkb, met minstens drie en maximaal vijf partners en een maximale EU-bijdrage van 3 miljoen EUR per project.

▶ Financieringspercentages In Horizon 2020 is er één enkel financieringspercentage voor alle begunstigden en activiteiten van de onderzoekstoelagen. EU-financiering omvat tot 100 % van alle in aanmerking komende kosten voor onderzoeks- en innovatieacties. Voor innovatieacties dekt de financiering doorgaans 70 % van de in aanmerking komende kosten, maar dat kan oplopen tot 100 % voor non-profitorganisaties. Indirecte in aanmerking komende kosten (bijv. administratie, kosten voor communicatie en infrastructuur, kantoorbenodigdheden) worden terugbetaald tegen een vast tarief van 25 % van de directe in aanmerking komende kosten (kosten die rechtstreeks verband houden met de implementatie van de actie).

▶ Controles en audits Alleen voor coördinatoren van projecten die een financiering van 500 000 EUR of meer vragen aan de Unie wordt een controle van de financiële haalbaarheid uitgevoerd, waarbij ze moeten aantonen dat ze over de middelen beschikken om het project te implementeren. De Europese Commissie controleert de boeken van de deelnemers aan projecten tot twee jaar na betaling van het saldo. De auditstrategie is gericht op risico- en fraudepreventie.

25


▶ Toegangsrechten Toegangsrechten zijn rechten om de resultaten of achtergrond van een andere deelnemer te gebruiken in een project. Deze toegangsrechten gelden voor deelnemers om het project te implementeren of om hun resultaten te exploiteren, voor de EU voor nietcommerciële beleidsdoeleinden en voor lidstaten voor niet-commerciële doeleinden met betrekking tot een veilige samenleving.

▶ Resultaten delen met behoud van de IER Elke deelnemer moet de resultaten die hij voortbrengt — en waar hij dus de eigenaar van is — zo vroeg mogelijk verspreiden. De enige uitzonderingen gelden voor bescherming van de intellectuele-eigendomsrechten (IER), veiligheid of legitieme belangen. Wanneer resultaten gepubliceerd worden in wetenschappelijke uitgaven, moeten deze vrij toegankelijk zijn. Dat waarborgt dat onderzoeksresultaten die gefinancierd worden door Europese belastingplichtigen voor iedereen vrij beschikbaar zijn. De IER behoren tot het team dat de resultaten voortbrengt. In uitzonderlijke omstandigheden kan gedeeld eigenaarschap gelden. Na totstandkoming van de resultaten kunnen mede-eigenaars een ander eigenaarschapssysteem overeenkomen.

26

▶▶▶

HOE WERKT HET?

▶ Ethiek en onderzoek Ethiek vormt een wezenlijk onderdeel van onderzoek en stimuleert uitmuntendheid. Alle activiteiten die gefinancierd worden onder Horizon 2020 moeten de ethische beginselen en de relevante nationale wetgeving naleven. De ethische beginselen omvatten de noodzaak om inbreuken op de integriteit te voorkomen bij onderzoek, met name voor wat betreft elke vorm van plagiaat, vervalsing of het verzinnen van gegevens.

▶ Andere bronnen van financiering via Horizon 2020 Horizon 2020 zal aan de hand van partnerschappen de banden aanhalen met nationale en regionale programma’s, meer particuliere investeringen in onderzoek en innovatie aanmoedigen, en de Europese middelen verenigen om de grootste uitdagingen aan te gaan. Op zeven jaar tijd zal de EU-financiering van 8 miljard EUR tot 10 miljard EUR aantrekken uit de particuliere sector en 4 miljard EUR van EU-landen. Het grootste deel van de financiering is bestemd

27

HORIZON 2020 in het kort voor gezamenlijke technologie-initiatieven (GTI’s). Deze worden beheerd als gezamenlijke ondernemingen en organiseren zelf hun onderzoeksagenda. GTI’s zijn actief in een aantal gebieden van strategisch belang voor de EU: innovatieve geneesmiddelen; brandstofcellen en waterstof; schonere, stillere vliegtuigen; biosectoren en elektronica. U vindt een actuele lijst op deze webpagina: http://bit.ly/H2020Partners Door publiek-publieke samenwerking zullen ook organisaties uit de publieke sector in EU-lidstaten gezamenlijke onderzoeksprogramma’s kunnen opstellen. De gebieden omvatten: ondersteuning voor hightechmkb’s; nieuwe behandelingen voor ziekten die verband houden met armoede; nieuwe meettechnologieën en technologieën waardoor ouderen en invaliden veilig in hun eigen woning kunnen leven.

Cofinanciering van programma’s Acties voor cofinanciering van programma’s zijn voornamelijk bestemd voor individuele oproepen of programma’s. Bijvoorbeeld: X oproepen tot voorstellen tussen nationale onderzoeksprogramma’s (EOR-NET-cofinanciering); X oproepen tot aanbestedingen voor precommerciële publieke inkoop of publieke inkoop van innoverende oplossingen (PCP-PPI-cofinanciering); X mobiliteitsprogramma’s (Marie Skłodowska-Curie-cofinanciering).

Het Europees Instituut voor innovatie en technologie (EIT) Het EIT integreert hoger onderwijs, onderzoek en innovatie aan de hand van „kennis- en innovatiegemeenschappen” (KIG’s) voor nieuwe benaderingen tot innovatie, duurzame groei en concurrentievermogen, en voor bevordering van ondernemerschap. Deze innovatieve partnerschappen moeten over een langetermijnvisie van minstens zeven jaar beschikken. Ze moeten bestuurd worden vanuit een zakelijke logica met een resultaatgerichte aanpak

28

▶▶▶

HOE WERKT HET?

en duidelijke doelstellingen, en focussen op resultaten met een economische en sociale impact om zo globale spelers te worden. Extra informatie: http://eit.europa.eu/


Voor wie? Consortia voor onderzoek, onderwijs en innovatie/zakelijke activiteiten.

29

Europees (en globaal) denken


30

▶▶▶

EUROPEES (EN GLOBAAL) DENKEN

▶ Onderzoek zonder grenzen Als Europa oplossingen moet aanreiken voor maatschappelijke uitdagingen en tegelijkertijd groei en het concurrentievermogen moet bevorderen, is er een goed functionerend netwerk van onderzoek op topniveau nodig: een Europese Onderzoeksruimte (EOR). Deze eengemaakte markt voor kennis, onderzoek en innovatie wordt ontwikkeld dankzij EU-financiering en bevordert de vrije circulatie van onderzoekers, kennis en resultaten binnen Europa. De EOR zorgt ervoor dat kennis en ideeën gedeeld worden binnen Europa en verminderen zo het risico op geldverspilling door dubbel onderzoek, waarbij wetenschappers in verschillende Europese laboratoria gelijktijdig hetzelfde onderzoek uitvoeren. Deze gecoördineerde aanpak wordt aangemoedigd door Horizon 2020 en helpt om ervoor te zorgen dat elke euro voor onderzoek strategisch geïnvesteerd wordt.

▶ Open voor de wereld Conform de strategie van de Unie voor internationale samenwerking op het gebied van onderzoek en innovatie, staat Horizon 2020 open voor deelname door onderzoekers van over heel de wereld. Naarmate er meer onderzoek en innovatie plaatsvindt in internationale partnerlanden, is het cruciaal dat Europa toegang heeft tot de beste onderzoekers en onderzoekscentra wereldwijd. Dat is niet alleen een bron van nieuwe ideeën en expertise, maar bewerkstelligt ook dat Europese onderzoekers globaal kunnen samenwerken met de besten in hun vakgebied. Er zijn gerichte activiteiten voor internationale samenwerking voorzien in de maatschappelijke uitdagingen, faciliterende en industriële technologieën en andere relevante onderdelen van Horizon 2020. De gebieden en partners die in aanmerking komen voor samenwerking worden geïdentificeerd in het betreffende werkprogramma. Zie blz. 20 voor meer informatie over wie in aanmerking komt.

31

Deelname


32

▶▶▶

DEELNAME

De specifieke onderzoeks- en innovatiegebieden die gefinancierd worden, staan vermeld in werkprogramma’s. Deze zijn toegankelijk via de deelnemersportal (http://bit.ly/H2020PP) en geven het tijdschema van toekomstige oproepen tot voorstellen. Op het betreffende tijdstip wordt bij elke oproep meer informatie verstrekt over de aspecten van onderzoek en innovatie waar financieringsaanvragers rekening mee moeten houden in hun voorstel. In het Publicatieblad van de Europese Unie staan er ook specificaties van oproepen, maar de deelnemersportal gaat verder. Daar vindt u gemakkelijk te volgen richtlijnen en alle tools die u nodig hebt om een financieringsaanvraag in te dienen en projecten tijdens hun volledige levenscyclus te beheren. De portal behandelt elk actietype voor onderzoek en innovatie. Nationale contactpunten (http://bit.ly/H2020NCP) zijn een rijke bron van informatie en individuele begeleiding bij Horizon 2020. Er is minstens één contactpunt in elk EU-land en er zijn er ook enkele in andere landen. Als u een specifieke vraag hebt, kunt u deze ook sturen naar de online informatiedienst (Research Enquiry Service): http://ec.europa.eu/research/ enquiries

Een voorstel indienen Voorstellen moeten ingediend worden vóór de vervaldatum van de betreffende oproep. De deelnemersportal verstrekt duidelijke instructies. Het systeem is eenvoudiger dan ooit en volledig papierloos! Alle voorstellen moeten online ingediend worden.

Partners vinden Veel oproepen vereisen een team van minstens drie partners. De zoekfunctie voor partners in de deelnemersportal helpt om mogelijke partners te vinden met bepaalde competenties, faciliteiten of ervaringen.

33


Beoordeling door experts Na het verstrijken van de deadline wordt elk voorstel beoordeeld door een panel van onafhankelijke experts voor de betreffende gebieden van de oproep. De expertpanels toetsen elk voorstel aan de hand van een lijst met criteria (zie http://bit.ly/H2020Eval). Op basis daarvan worden de beste voorstellen geselecteerd voor financiering.

Toelageovereenkomst Na de wetenschappelijke beoordelingsfase van de voorstellen (vijf maanden), worden de aanvragers ingelicht over het resultaat. Voor de voorstellen die in aanmerking komen voor financiering, stelt de Europese Commissie vervolgens de toelageovereenkomst op. De termijn voor ondertekening van de toelageovereenkomsten bedraagt doorgaans drie maanden. De toelageovereenkomst bevestigt de beschrijving van de geplande activiteiten voor onderzoek en innovatie, de duur van het project en het budget, de percentages en kosten, de rechten en verplichtingen, de rolverdeling, de regels voor opschorting of beëindiging van projecten enzovoort.

Daarna kan het project van start gaan!

34

▶▶▶

DEELNAME

Het budget van HORIZON 2020 (in actuele prijzen van 2013) Industrieel leiderschap 17,0 miljard EUR

Maatschappelijke uitdagingen 29,7 miljard EUR

Europees Instituut voor innovatie en technologie (EIT) 2,7 miljard EUR

Wetenschap van topniveau 24,4 miljard EUR Euratom (2014-2018) 1,6 miljard EUR

Overige 3,2 miljard EUR

Nuttige links Deelnemersportal http://bit.ly/H2020PP

Helpdesk

http://ec.europa.eu/research/enquiries

Meer informatie over Horizon 2020 http://ec.europa.eu/horizon2020

Nationale contactpunten (NCP’s) http://bit.ly/H2020NCP

Enterprise Europe Network http://een.ec.europa.eu/

Registreren als expert http://bit.ly/H2020Experts

35

Waar zijn EU-publicaties verkrijgbaar? Gratis publicaties: • één exemplaar: via EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu); • meerdere exemplaren of posters/kaarten: bij de vertegenwoordigingen van de Europese Unie (http://ec.europa.eu/represent_ nl.htm), bij de delegaties in niet-EU-landen (http://eeas.europa.eu/delegations/index_nl.htm), door contact op te nemen met Europe Direct (http://europa.eu/europedirect/index_nl.htm), door te bellen naar 00 800 6 7 8 9 10 11 (gratis in de hele Europese Unie) (*). (*) De informatie wordt gratis verstrekt en bellen is doorgaans gratis, maar sommige operatoren, telefooncellen of hotels kunnen kosten aanrekenen.

Betaalde publicaties: • via EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu). Betaalde abonnementen: • bij een van de verkoopkantoren van het Bureau voor publicaties van de Europese Unie (http://publications.europa.eu/others/agents/index_nl.htm).

KI-02-13-413-NL-N

Horizon 2020 is het grootste programma voor onderzoek en innovatie ooit van de EU. In zeven jaar (2014 tot 2020) wordt er een financieringsbudget van bijna 80 miljard EUR voorzien, boven op de private en nationale publieke investeringen die dit zal aantrekken. Horizon 2020 zal bijdragen tot de verwezenlijking van intelligente, duurzame en inclusieve economische groei. Hiermee wil men garanderen dat Europa wetenschap en technologie van wereldniveau voortbrengt, obstakels voor innovatie uit de weg ruimen en samenwerking tussen de publieke en particuliere sectoren bevorderen om zo tot oplossingen te komen voor de grote uitdagingen van onze samenleving. Deze gids geeft meer gedetailleerde uitleg over het programma.

www.ec.europa.eu/horizon2020 Praktische info

doi:10.2777/82344

HORIZON 2020 in het kort

Recommend Documents