Hooihuiskes. Routes Bergeijk. Met de fiets de boer op!

Routes Bergeijk

Hooihuiskes s t e i f Met de p! o r e o b de

Algemene informatie Lengte: 3 routes van ongeveer 25 km. Duur filmpjes: ± 8 minuten Rolstoelvriendelijk: ja Oplaadpunten voor fiets: ja Toilet: nee Picknickbanken: ja Opening: 1 april tot 1 november 10.00 uur - zonsondergang Website: www.hooihuiskes.nl

Inhoudsopgave Voorwoord burgemeester

4

Het Hooihuiskesproject

6

Achtergrondinformatie over Bergeijk en zijn kernen, opgenomen in de Hooihuiskesroutes

9

Agrarische sector in de Kempen: De ZLTO en haar geschiedenis

12

Kaartje route 1: Riethoven Voorstellen boeren

16 19

Kaartje route 2: Bergeijk Luyksgestel Voorstellen boeren

22 24

Kaartje route 3: Weebosch-Pielis Voorstellen boeren

28 30

Bezienswaardigheden 32 Huisdieren zijn welkom in de hooihuiskes, mits aangelijnd. Wij vragen u vriendelijk de huiskes en de picknickbanken schoon achter te laten en gebruik te maken van de aanwezige afvalbakken.

2

Colofon 43

3

Voorwoord Voor u ligt een boekje dat het resultaat is van goede ideeën, initiatief en daadkracht. En dat zijn nu net de zaken die wij stimuleren bij onze inwoners. Geïnspireerd door een fietstocht in 2011 heeft ZLTO Bergeijk het initiatief opgepakt om een Hooihuiskesroute op te zetten. De naam was voor mij nieuw, maar als voormalig burgemeester van Boekel kende ik het principe maar al te goed. In Boekel is er ook een dergelijke route die fietsers langs agrarische plekken in de gemeente leidt, alwaar informatie over de betreffende bedrijfstak te vinden is. Hier noemt men het de prieeltjesroute. In Bergeijk kiest men voor Hooihuiskes, in goed Nederlands hooimijten genaamd. Een Hooihuiske wordt normaliter gebruikt om hooi op te slaan. In de Hooihuiskesroute staan er acht, waaronder geen hooi zit, maar een informatiefilm draait over het betreffende agrarische bedrijf. De film geeft inzage in het leven en de werkzaamheden van

4

elke dag van de betreffende agrariër. Zo krijgt u de kans om een kijkje achter de schermen te nemen bij een kalverhouderij, een loonbedrijf, een gemengd bedrijf (varkens- en akkerbouw), een akkerbouwbedrijf, melkveehouderijen, een bedrijf met vleeskuikens en een bedrijf met leghennen. Aangezien de Hooihuiskesroute aansluit op het knooppuntennetwerk is er ook voor gezorgd dat de inwendige mens niet vergeten wordt. Op diverse plekken in de route kunt u stops maken om iets te gaan eten of drinken. Of om de kinderen even te laten spelen. Want ook voor kinderen is de Hooihuiskesroute zeer geschikt. Educatie en vermaak ineen! Een leuk uitstapje plus derhalve. De initiatiefnemers mogen terecht heel trots zijn op het resultaat van hun Hooihuiskesroute. Het doel om burger en boer nader tot elkaar te brengen is volgens mij goed gelukt. Ik wens u veel plezier.

Driek van de Vondervoort Burgemeester Bergeijk

5

Het Hooihuiskesproject In 2011 heeft de ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie) afdeling Bergeijk een fietstocht langs een aantal agrarische bedrijven georganiseerd. Maar liefst 700 bezoekers hebben we toen op onze agrarische bedrijven mogen verwelkomen! De enthousiaste reacties van het publiek waren overwel­ digend en hebben ons doen besluiten een permanent vervolg te geven aan dit succes. Na een kijkje genomen te hebben bij de prieeltjes van onze collega ZLTO afdeling Boekel, hebben we ons verenigd in een werkgroep en zijn de eerste ideeën voor het Hooihuiskesproject ontstaan. Er is bewust gekozen voor de naam Hooihuiske wat afgeleid is van de vroeger veelgebruikte hooimijt. Van oudsher was dit een opslagplaats voor het hooi en vormde een kenmerkend beeld op het platteland.

waarover ook uitleg opgenomen is in dit boekje. Tevens kunt u verschillende horecagelegenheden aandoen. Wij wensen u een prettige en ontspannen fietstocht en zien graag uw reactie tegemoet in het gastenboek op www.hooihuiskes.nl of via email: [email protected]. Met vriendelijke groet, Werkgroep Hooihuiskes Jennifer Houbraken, Ad van de Pas, Richard Verhoeven, Lia Berendsen

Bij een achttal verschillende agrarische bedrijven, verdeeld over drie fietsroutes, staat een Hooihuiske, waar u, zoals vermeld in het voorwoord, af kunt stappen en een filmpje kunt bekijken over het betreffende bedrijf. Door middel van deze fietsroutes willen wij u graag kennis laten maken met de vele facetten van de agrarische sector. Neem gerust uw tijd en geniet van de films, het uitzicht en de rust op het Bergeijkse platteland. Bij elk huiske staat een picknickbank waarop u uw meegebrachte etenswaren kunt nuttigen. Onderweg komt u langs een aantal andere culturele en landschappelijke bezienswaardigheden,

6

7

Achtergrondinformatie over Bergeijk en zijn kernen 35

Vanaf 1 april Vanaf 1 april dagelijks geopend dagelijks geopend vanaf 10.00 uur vanaf 10.00sluitingsdag uur woensdag woensdag sluitingsdag 2 www.hcrdedrielinden.nl www.hcrdedrielinden.nl Rijt 2 - Luyksgestel Rijt 2 - 541500 Luyksgestel 0497 0497 - 541500

Opgenomen in de Hooihuiskesroutes

U gaat fietsroutes beleven in de Brabantse Kempen, vroeger een land van smokkelaars, marskramers en arme boeren. Nu is de Kempen een rijk land met zandwegen en slingerende beken door bossen en heide. U maakt kennis met Bergeijk en zijn kernen: Weebosch, Luyksgestel, Riethoven en Westerhoven. U vindt naast bossen ook heidevelden, vennen, veenmoerassen en beekdalen, en een schat aan agrarische ruimte en activiteiten, waarmee we u in deze routes graag willen laten kennismaken.

3

Café Zaal ‘t Barreke Openingstijden: dinsdag t/m zondag vanaf 14.00 uur

Hof 29 5571 CB Bergeijk 0497 571520 www.hetbarreke.nl

8

Ook voor vergaderingen, familiefeestjes, reünies, recepties, etc...

8

Bergeijk is een rustige en groene gemeente in de provincie Noord-Brabant. Landschappelijk is het een heerlijk oord om in te wonen en te recreëren. Niet voor niets komen er jaarlijks 10.000 toeristen naar deze gemeente om te genieten van het buitenleven. Ruim 85 procent van de gemeente bestaat uit bos, natuur en landbouwgebieden.

9

Weebosch, of eigenlijk: ‘De Weebosch’, is een klein kerkdorp dat behoort tot de gemeente Bergeijk. Weebosch ligt parallel aan de Aa die stroomafwaarts overgaat in de Run. Er ligt een bescheiden landbouwgebied en niet ver daar vandaan liggen de uitgestrekte bossen en heidevelden van Boswachterij De Kempen en de Cartierheide. Het nabijgelegen buurtschap Witrijt kent een oud akkercomplex met esdek dat stamt uit de late middeleeuwen (1250-1500). Dit vormt vanouds een enclave in de voormalige woeste gronden, tegenwoordig de naaldbossen van Boswachterij De Kempen. Langs de Aa liggen restanten van houtwallen. Ook elders liggen zulke houtwallen die eens ten doel hadden om stuifzand vast te leggen. De voormalige gemeente Luyksgestel werd in 1997 bij herindeling, samen met Riethoven en Westerhoven, opgenomen in de gemeente Bergeijk. Op 1 januari 2007 had deze kern 2987 inwoners. In oorsprong is het dorp ontstaan als een dorp van landbouwers. Vanaf de 17e eeuw kende Luyksgestel ook reizende handelaars: de Teuten. In de tweede helft van de 20e eeuw pendelden vele inwoners naar bedrijven in de wijde omgeving, terwijl ook het toerisme opkwam als bron van inkomsten. Toch valt in een eerste kennismaking met Luyksgestel de kleine bewoonde dorpskern op met lintbebouwing aan de uitvalswegen. Het betreft de buurtschappen Boscheind, Rijt, en Sengelsbroek. Daaromheen vindt men de landbouwgronden. In het zuiden en zuidwesten zijn uitgestrekte bossen. Riethoven is gelegen tussen diverse kleine rivieren, nl. De Keersop, de Dommel, de Run en in vroeger tijden de Rijt. Vandaar in de volksmond Rijthoven of Riethoven, zoals u het wilt noemen. Riethoven ligt in een zeer landelijke streek en heeft een overvloed aan monumentale panden,

10

zoals diverse oude boerderijen, het oude schoolhuis, het gemeentehuis en de Willibrorduskerk, voorzien van plafondbeschilderingen en glas in lood ramen uit een ver verleden. Tussen de talrijke bossen , ligt een prachtige visvijver, waar menige sportvisser zijn hartje kan ophalen. Aangrenzend een trimbaan met diverse wandelroutes. In de dorpskern treft u diverse gezellige terrassen aan, waar het goed toeven is. Westerhoven ligt midden in het “groene hart” van de Brabantse Kempen, in het dal van de riviertjes Keersop en Beekloop. Het omringende landschap van Westerhoven is rijk aan natuurschoon door een uitgestrekt complex van bossen met heide en de waterbeken, met fiets- en wandelpaden in het natuurgebied “De Malpie”, waar men in alle rust kan genieten.

11

Agrarische sector in de Kempen: De ZLTO en haar geschiedenis De Noordbrabantse Christelijke Boerenbond (NCB) werd op 17 augustus 1896 opgericht als organisatie die de belangen van de boerenstand behartigde. In de daarop volgende eeuw heeft de NCB haar stempel gedrukt op de ontwikkeling van de provincie Noord-Brabant. Aan het einde van de 19e eeuw was Noord-Brabant een arme provincie die weinig aandacht kreeg vanuit de regering in Den Haag. Brabant was een overwegend agrarische provincie met heel veel kleine keuterboertjes, vaak met grote gezinnen die gevoed moesten worden. De Brabantse steden waren klein en werden bevolkt door een gegoede middenstand en een opperklasse die aan het roer stond van opkomende industrieën als Philips en DAF, alsmede traditionele industrieën in de garens, confectie en schoenproductie. Zij haalden hun medewerkers uit de arme boerengezinnen die hun producten voor een appel en een ei verkochten aan de middenstand. Om tegenwicht te kunnen bieden aan de industriële opkomst, hebben de boeren zich verenigd in de NCB. Later is de NCB opgegaan in de nieuwe zuidelijke belangenorganisatie ZLTO (Zuidelijke Land- en tuinbouw Organisatie). Deze organisatie telt 17.000 leden in Noord-Brabant en delen van Zeeland en Gelderland. ZLTO werkt met het noordelijke LTO Noord en Limburgse LLTB samen in LTO Nederland. Heden ten dage is de ZLTO

12

een vereniging voor alle ondernemers in de groene ruimte. ZLTO ziet het als haar hoofdtaak haar leden te ondersteunen bij het verwerven van een duurzame positie in markt en maatschappij. ZLTO Bergeijk ZLTO is opgebouwd uit ruim zestig afdelingen. Afdeling Bergeijk is er daar een van. Als afdeling behartigen we de lokale belangen van onze leden. Hiervoor onderhouden we nauw contact met de gemeenten, provincie, het Waterschap en andere belanghebbenden in ons werkgebied. De komende tijd richten we ons vooral op de vraag hoe we een gezonde, duurzame en renderende agrarische sector kunnen krijgen. Verder dagen we onze leden uit om in te spelen op de steeds veranderde wens van de consument. Duurzaam produceren is een belangrijk thema waar boeren en tuinders dagelijks mee te maken hebben. Zij worden, net als veel andere ondernemers, uitgedaagd om te kiezen voor een gezond rendement én het welzijn van de samenleving. Het Hooihuiskesproject sluit naadloos aan bij de doelstellingen van de afdeling. We willen graag open communiceren over hetgeen er op onze bedrijven gebeurt en dus in contact treden met de maatschappij. Het Waterschap Gedegen waterbeheer is voor boer, burger en natuur van het allergrootste belang. Vandaar dat ZLTO Bergeijk nauwe banden onderhoudt met Waterschap De Dommel. Een voorbeeld van deze samenwerking is het zogenaamde stuwtjesproject dat een aantal jaren geleden heeft plaatsgevonden. Hierbij zijn ruim 150 stuwtjes in de sloten langs de weilanden en akkers geplaatst, die handmatig door de boer be-

13

diend kunnen worden. Door het vasthouden van het water stijgt het grondwaterpeil en hoeft de boer minder snel te beregenen. Het samenwerkingsverband tussen waterschap en ZLTO is een gegeven, dat u tijdens de Hooihuiskesroutes regelmatig zult tegenkomen.

13

Voor meer informatie over de ZLTO bezoekt u www.zltobergeijk.nl Streekrestaurant De Hofkaemer

Voor meer informatie over Waterschap de Dommel, bezoekt u: www.dommel.nl

Hof 18

20

Tel. (0497) 57 13 96 [email protected]

www.streekrestaurant.nl 5571 CC Bergeijk

22

LIJKE R E E H LIJ!K OVEVRERHEK !!E ERS C ! ONA KS !! S NAC S

23 Eerselseweg 99 • 2400 Mol-Postel • België Tel. 0032 37 70Mol-Postel 84 • Fax 0032 - • 14België 37 04 55 Eerselseweg 99 •- 14 2400 E-mail: [email protected] • Internet: www.kaasboerin.be Tel. 0032 - 14 37 70 84 • Fax 0032 - 14 37 04 55 E-mail: [email protected] • Internet: www.kaasboerin.be

14

15

32

Route 1: Riethoven Westerhoven

37

3

3334

1

35

4 4 12 5

26b 8 20 9 10 7

2

6

6

5

2

19

Start bij de VVV (Teutenhuis), rechts naar fietsknooppunt (knp. 85), richting (knp. 06). Na bord Walik, 1e weg rechts Bisschop Rythoviusdreef, Hooihuiske familie Frank Habraken, Gildestraat, Dorpsplein oversteken. Rechts aanhouden Willibrordusstraat. Heiereind naar (knp. 03), richting (knp. 04), bij kruising Hoeverstraat/Loverensedijk links. Einde weg rechts Weerderdijk, weer einde weg rechts Borkelsedijk. 1e straat links Eeuwelsedijk. 1e straat links Beeken. 1e straat rechts Bekenweg. Hooihuiske familie Jack Kuijlaars. Einde rechts Bergeijksedijk, fietspad blijven volgen richting Tabakspad (knp. 26). Na bossen rechts Looërheideweg. 1e straat rechts Kromhurken. Kruising oversteken Hoekerbeemden. Bij kruising met fietspad links Borkelsedijk. Rotonde oversteken Eijkereind. 2e straat links Domineestraat naar het Teutenhuis.

7

Horecagelegenheden onderweg: zie volgende pagina.

8 9 1 16

15 14 10 11

12

16

17

Horeca,verblijf en recreatie

Even voorstellen... Familie Habraken

1  Minicamping ’t Tabakspad, Burg. Aartslaan 37, 5571 TR Bergeijk, tel. 0497-573736 4 Camping de Paal, De Paaldreef 14, 5571 TN Bergeijk, tel. 0497-571977 5  Cafétaria Zaal de Walrus, Broekstraat 37, 5571 KJ Bergeijk, tel. 0497-571845 6  Eddie’s eetCafé-hotel, Hof 126-128, 5571 CA Bergeijk, tel. 0497-575501 7  De Gouden Leeuw, Hof 6, 5571 CC Bergeijk, tel. 0497-571580 8  Café Zaal ’t Barreke, Hof 29, 5571 CB Bergeijk, tel. 0497-571520 9 Café Volte, Hof 20, 5571 CC Bergeijk, tel. 0497-846395 10  Sofra grillroom-pizzeria, Hof 7, 5571 CA Bergeijk, tel. 0497-575538 12  Minicamping en groepsacc. W’Tjewel, Stokkelen 43, 5521 ND Eersel, tel. 06-23583312 14  Minicamping ’t Haike, Looerheideweg 3b, 5571 TZ Bergeijk, tel. 0497-541919 15  Minicamping de Bosrand, Burgemeester Aarts­ laan 51, 5571 TR Bergeijk, tel. 0497-571311 16  Minicamping de Beekloop, Burgemeester Aarts­ laan 39, 5571 TR Bergeijk, tel. 0497-571895 19 Vakantieoord De Hulsdonken, Kromhurken 1, 5571 VP Bergeijk, tel. 0497-573863 20 Streekrestaurant De Hofkaemer, Hof 18, 5571 CC Bergeijk, tel. 0497-571396 26b  Bakkerij van Heeswijk, Hof 43b, 5571 CC Bergeijk, tel. 0497-572636 32 Café-zaal-camping De Volmolen, Volmolen 1, 5561 VH Waalre/Riethoven, tel. 040-2533498 33  Restaurant De Sleutel, Dorpsstraat 1a, 5561 AS Riethoven, tel. 040-2012611 34 Café-Cafétaria Den Herd, Dorpsplein 9, 5561 AV Riethoven, tel. 040-2075504 35  Aspergeboerderij Boshoven, Boshovensestr. 19, 5561 AR Riethoven, tel. 040-2042842 37 Botteram Bikes, Schoolstraat 29a, 5561 AH Riethoven, tel. 040-2040760

18

1

Frank Habraken is de eigenaar van een bedrijf met vleeskuikens aan de Bisschop Rythoviusdreef 1 in deelgemeente Riethoven. In 1967 is het bedrijf door zijn opa opgericht, die startte met opfok van moederdieren van vleeskuikens. Nadat zijn vader het in 1972 overnam en verder ging met vleeskuikens, werd het in de loop der jaren een gemengd bedrijf met vleeskuikens, vleesvarkens en vleesstieren. Tussen 2000 en 2003 wordt gestopt met de vleesvarkens en vleesstieren en specialiseert het bedrijf zich alleen in de vleeskuikens. Nadat Frank in 2005 bij zijn ouders in de maatschap is gestapt (het bedrijf heeft dan 112.000 vleeskuikens), neemt hij samen met zijn vrouw Yvonne in 2010 het bedrijf over van zijn ouders. Er zijn dan 156.000 vleeskuikens. Inmiddels zijn zij, anno 2013, bezig met realisatie van uitbreiding naar 210.000 vleeskuikens. Hij ziet dit project als een uitgelezen kans om mensen een mooie indruk te geven van zijn bedrijf. “Dit project biedt mij de kans, om voorbij-

19

gangers een blik te gunnen, in wat er zich achter de muren van mijn bedrijf afspeelt en openheid te bieden over de sector. Dit vind ik belangrijk voor de omgeving en inwoners van onze gemeente, voor de toeristen die onze groenste gemeente komen bezoeken en tenslotte ook voor scholen.” De familie Habraken heet u dus van harte welkom in hun Hooihuiske!

Familie Kuylaars

MINICAMPING

frank en karin cuypers postelseheideweg 6 5571 XB Bergeijk

24

0031 (0) 497518994 0031 (0) 651123536 [email protected] www.het-ven.nl

2

De familie Kuylaars runt een melkveebedrijf aan de Bekenweg 25 in Valkenswaard. Het woonhuis werd gebouwd in 1931, waarna het bedrijf rond 1940 van start ging met 12 koeien, 5 varkens, 100 kippen en een paardenstal, om de werkpaarden te huisvesten. In 1972 nam Piet het bedrijf over, er kwam een nieuwe ligboxenstal en een visgraat melkstal met plaats voor 54 koeien. Langzaam zijn ze steeds verder uitgebreid en leidt Piet nu samen met zijn zoon Jac het bedrijf in een maatschap. In 2008 is de huidige ligboxenstal geplaatst en in 2009 is daar nog de carrousel melkstal bijgekomen. “Wij zijn al jaren bezig om ons bedrijf en onze sector te promoten”, geven zij aan. “Sinds wij de nieuwe stal gerealiseerd hebben met de grote glazen deuren, zijn wij erachter gekomen dat veel fietsers,die over de weg komen, benieuwd zijn, wat daarbinnen zou plaatsvinden.” Het Hooihuiskes-project biedt de familie de mogelijkheid, om haar enthousiasme en passie voor de landbouw en veehouderij, hun bedrijf en de mooie streek uit te dragen. En hopelijk bereiken ze daarmee tevens hun doel: mensen een positieve kijk op de landbouw en veehouderij bezorgen!

20

HET-VEN

26

Zwartebergendreef 1 5575 XP Luyksgestel Telefoon:+31 (0)497-541373 Fax: +31 (0)497-542673 [email protected] www.zwartebergen.nl

27

34

Cafetaria & eetcafé Den Herd, Dorpsplein 9, 5561 AV Riethoven Tel.: 06-47668711 / 06-53542544, www.eetcafedenherd.nl

21

Route 2: Bergeijk Luyksgestel

3 13 14

19

15 25

4

17

23

14

31 2 29

22

26a

21

16

3

Horeca,verblijf en recreatie

18

30

Start Natuurtuin ’t Loo. Terlostraat einde links, daarna meteen rechts. 1e kruising links Achterste Loo. Einde rechts Bredasedijk. 1e kruising links Looërheideweg. Einde rechts. Kruising rechts Bredasedijk. Hooihuiske familie Wout Houbraken. Weg vervolgen. Hooihuiske familie Adrian Houbraken. 1e links Voorste Aa (knp. 25). In de Hutten. 1e weg rechts Slinkerstraat. Kruising rechts, meteen weer rechts Elzen. Einde Elzen rechts Gestelsedijk/Lommelsedijk. 1e rechts Hondsbosserdijk. Hooihuiske Daemen. Na bezoek omkeren en rechts Lommelsedijk. Einde rechts Dorpstraat. 1e links Kapellerweg. Kruising links Rijt. 1e rechts Neerrijt. 1e links Runderbochten. 1e rechts Rund/Treurenberg/Frater Romboutsstraat. 2e straat links Terlostraat.

20 5

19

36

22

2  HCR De Drie Linden, Rijt 2, 5575 CD Luyksgestel, tel. 0497-541500 3 Café d’n Eyck, Van den Tillaartstraat 38, 5571 KV Bergeijk, tel. 0497-575429 14  Minicamping ’t Haike, Looerheideweg 3b, 5571 TZ Bergeijk, tel. 0497-541919 19 Vakantieoord De Hulsdonken, Kromhurken 1, 5571 VP Bergeijk, tel. 0497-573863 25  Minicamping d’n Buytelaer, Neerrijt 57, 5575 CB Luyksgestel, tel. 0497-541527 26a  Bakkerij van Heeswijk, Dorpstraat 58, 5575 AE Luyksgestel, tel. 0497-541294 29  De Afrika Savanne, Sengelsbroeksestraat 41, 5575 AN Luyksgestel, tel. 0497-540031 30  Jan Hospel groenten en fruit, Lommelsedijk 20, 5575 XD Luyksgestel, tel. 0497-542488 31  Cafétaria Die Twee, Rijt 6, 5575 CD Luyksgestel, tel. 0497-541976 36  De Weteringshoeve ijsboerderij, In de Hutten 10, 3920 Lommel België, tel. 0032-11393567

23

Familie Houbraken

Even voorstellen... Mestdistributie-Transport- en Loonbedrijf W. Houbraken bv.

3

4

De melkveehouderij van de familie Houbraken is gevestigd aan de Bredasedijk 35 te Bergeijk. In 1968 hebben ouders Houbraken op deze locatie een stal gebouwd en zijn begonnen met het melken van koeien. Later omstreeks 1970 is het woonhuis bij de stal gebouwd. In een later stadium zijn er ook vleesvarkens aan het bedrijf toegevoegd. In 2008 hebben zoon Adrian en zijn vrouw Jennifer het bedrijf overgenomen. Zij zijn zich gaan specialiseren in het houden van melkvee. De varkenstak is helemaal afgestoten. Adrian en Jennifer zijn erg blij met hun Hooihuiske: “In het verleden stapten er wel eens mensen van de fiets om ons vragen te stellen over de koeien die bij ons in de wei lopen. Natuurlijk willen wij die graag beantwoorden. Door de film in het Hooihuiske kunnen mensen met eigen ogen zien hoe het eraan toe gaat op ons bedrijf, zodat ze zich ook een reëel beeld kunnen vormen over de melkveehouderij”.

Het bedrijf van Wout Houbraken is gevestigd aan de Bredasedijk 51a te Bergeijk. In 1968 zijn de gebroeders Wout en Jan begonnen met een agrarisch loonbedrijf en een boerderij. In 1984 is het bedrijf gesplitst en heeft Wout het loonbedrijf voortgezet. Wout houdt zich met zijn team bezig met mesttransport, mestverwerking en alle overige werkzaamheden op het land zoals zaaien, poten en oogsten. Wout was direct enthousiast over het Hooihuiskesproject: “Het is een project dat toegankelijk is voor alle mensen. Zowel boeren, inwoners van Bergeijk en toeristen kunnen er ontzettend veel plezier aan beleven en wij laten graag ons bedrijf aan u zien!” Op www.houbraken.nl kunt u eventueel meer informatie vinden.

24

25

Familie Daemen

5

Het bedrijf van Cees Daemen, eigenaar van een bedrijf in leghennen, is gevestigd aan de Hondsbosserdijk 4 in Luyksgestel. In de vijftiger jaren had zijn opa reeds een gemengd boerenbedrijf, waarna zijn vader het in 1963 met koeien, varkens en akkerbouw voortzette. In 1984 is men gestart met de leghennen, nadat het houden van koeien was gestopt. In 1987 werd de varkenshouderij eveneens beëindigd. Cees is deelnemer geworden aan dit project, om bekendheid te geven aan de sector. Doordat hij sedert jaren, eerst aan de deur, maar vervolgens via een eierautomaat, eieren aan huis verkoopt, kwamen er al regelmatig geïnteresseerden, die een kijkje achter de staldeuren wilden nemen. Vandaar dat u van harte welkom bent in het Hooihuiske van de familie Daemen, om te zien hoe hier gewerkt wordt!

26

27

17

35 21

13

22 18

24 25

23 11

34

Route 3: Weebosch-Pielis

8

27

24

7

Start bij de kerk. Links richting kruising (knp. 20). Links Weebosch, richting (knp. 24). Doorrrijden tot Kanaal Bocholt-Herentals (knp. 231). Rechts (knp. 232). Rechts (knp. 76). Rechts (knp. 23). Hooihuiske familie Luijten. Weg vervolgen. Kruising rechts voor Hooihuiske familie van Wijk, omkeren en kruising oversteken Burg. Lindersweg. Hooihuiske familie Jansen. Kruising links Postelseheideweg. Fietspad bij kruising rechts (knp. 18). Einde rechts Witrijt. 1e rechts Witrijtseweg (knp. 19), (knp. 20). Rechtdoor naar de kerk.

28

33

26

32

30

31

27

Horeca,verblijf en recreatie

6

29 28

28

11  Dancing Heidelicht, Eerselseweg 100, 2400 Mol-Postel België, tel. 0032-14377445 13  Landschapscamping De Kleine Witrijt, Kleine Witrijt 3, 5571 XE Bergeijk, tel. 0497-512616 17  Minicamping Boksheide, Zandhoefseweg 10, 5521 PN Eersel, tel. 0497-535347 18  FeestCafé-Cafétaria de Flier, Weebosch 78, 5571 LZ Bergeijk, tel. 06-51476580 21  Golfbaan Hof van Heden, Witrijt 10, 5571 XH Bergeijk, tel. 0497-512625 22  SBP outdoor, Witrijtseweg 15, 5571 XJ Bergeijk, tel. 0497-514698 23 Gasthof De Kaasboerin, Eerselseweg 99, 2400 Mol-Postel België, tel. 0032-14377084 24 Minicamping Het Ven, Postelseheideweg 6, 5571 XB Bergeijk, tel. 0497-518994 27  Vakantiecentrum De Zwarte Bergen, Zwarte Bergendreef 1, 5575 XP Luyksg., 0497-541373 28 EetCafé De Koperen Teut, Postelscheheideweg 6, 5575 XC Luyksgestel, tel. 0497-540728

29

Even voorstellen... Tuinterras Kapellerhof van de familie Luijten

6

Tuinterras Kapellerhof is gevestigd aan de Kapelweg 21 te Bergeijk in het gebied de Pielis, dichtbij de Belgische grens. Op dit terras kunt u onder het genot van een kopje koffie met iets lekkers, genieten van het weidse uitzicht over de akkers en de velden. In het Hooihuiske bij dit bedrijf kunt u een filmpje bekijken over de gewassen die in de Pielis zoal geteeld en geoogst worden. Zoals Toon Luijten zelf zegt: “Graag laten wij u al het moois zien dat de Pielis te bieden heeft. U bent van harte welkom in ons Hooihuiske en op ons terras”.

Familie van Wijk

7

Het bedrijf van de familie van Wijk is gevestigd aan de Burgemeester Lindersweg 10/15 te Bergeijk in het gebied de Pielis. In november 1961 is het bedrijf gesticht en in 1988 is het door de familie van Wijk overgenomen. Deze boerderij is een zogenaamd gemengd bedrijf, wat wil zeggen dat er zowel fok- als vleesvarkens gehouden, alsmede worden er akker- en tuinbouwgewassen geteeld.

30

Voor Leendert en Nicoline is het een logische stap om deel te nemen aan het Hooihuiskesproject. Zij vinden het jammer dat er vaak zo negatief geschreven wordt over de varkenshouderij in de media. “Vanwege allerlei hygiënevoorschriften waar wij ons aan dienen te houden, is het onmogelijk om ons bedrijf open te stellen voor het publiek. Door een Hooihuiske neer te zetten kunnen wij toch laten zien hoe het er aan toe gaat op ons bedrijf, zonder dat we daarvoor de stal hoeven te betreden. Dat is zowel voor mens als dier rustiger”.

Familie Jansen

8

Het kalverhouderijbedrijf van de familie Jansen is gevestigd aan de Burgemeester Lin­dersweg 4 te Bergeijk in het gebied de Pielis. In 1957 is het bedrijf opgericht door ouders Jansen, waarna zoon Jos en zijn vrouw Jacqueline het bedrijf in 1983 overgenomen hebben. Inmiddels is ook hun zoon toegetreden tot het bedrijf. Oorspronkelijk werden er koeien, varkens en kippen gehouden, maar omstreeks 1976 is de familie Jansen zich gaan specialiseren in het houden van vleeskalveren. Zij vinden het vooral belangrijk om te laten zien dat de dieren op hun bedrijf goed verzorgd worden. “Natuurlijk moeten wij de kost kunnen verdienen met de dieren op ons bedrijf. Dit kunnen wij alleen door de kalveren alle zorg en aandacht te geven die ze nodig hebben. Niet alleen werkt dit voor ons prettig, we zijn het ook zonder meer verplicht tegenover de dieren en tegenover de maatschappij. Middels het hooihuiskesproject hopen wij deze visie ook aan de bezoekers mee te kunnen geven”.

31

Bezienswaardigheden 1 Het Teutenhuis Het Teutenhuis is nog een tastbaar overblijfsel van het verschijnsel van de Teutenhandel. Dit verschijnsel kwam alleen in de Kempen voor en dan nog bijna uitsluitend in het Limburgse deel ervan. Een ‘Teut’ was een rondreizende handelaar of ambachtsman die vanuit zijn thuisbasis in de Kempen met zijn koopwaar op de rug naar Nederland, Duitsland, Frankrijk, Luxemburg of zelfs Denemarken trok. In de winter keerden ze terug om hun tijd thuis door te brengen. De Teuten organiseerden zich al vroeg in kleine gezelschappen. Het onlangs gerestaureerde Teutenhuis, het oudst bewaarde stenen huis van Bergeijk, staat achter het kerkje. Dit rijksmonument uit 1722 was in bezit van de Teuten. Vanaf 1 januari 2009 heeft het Teutenhuis een centrale functie gekregen in Bergeijk: inmiddels is het Teutenhuis het toeristische onthaalpunt in Bergeijk. Meer info: www.bestemmingbergeijk.nl

2 Het Ploegpark Wist u dat Bergeijk een ‘Rietveld-dorp’ is? In 2008 was het ruim 50 jaar geleden dat architect Gerrit Rietveld de beroemde fabriek van de weverij de Ploeg realiseerde. En tuin- en landschapsarchitecte Mien Ruijs schiep een prachtig park om het gebouw. Maar daar hield het niet op. Rietveld ontwierp ook de abri, een klok en stond aan de basis van verschillende huizen. • Weverij De Ploeg. De fabriek is Rietvelds enige industriële gebouw en daarom alleen al een bezoek waard. In 2010 is de voormalige fabriek van Weverij De Ploeg en het land-

32

33

schapspark van Mien Ruys uitgeroepen tot Rijksmonument. Stichting Rietveld & Ruys organiseert activiteiten, zoals rondleidingen, exposities en evenementen. Meer info: www.bestemmingbergeijk.nl 3 Hooihuiske van de familie Habraken

1

4 Valentinuskapel Westerhoven ligt in het dal van de beken Keersop en Beekloop die net buiten het dorp stromen. Reeds in de prehistorie vonden jager-verzamelaars het gebied aantrekkelijk genoeg om zich te vestigen. Eind 2008 zijn langs de Keersop, tijdens de reconstructiewerkzaamheden aan de beek, restanten van kampvuurtjes gevonden. Het houtskool van deze kampvuren kon gedateerd worden op 32.000 jaar oud en zijn hiermee de oudste archeologische grondsporen die ooit in Nederland zijn aangetroffen. De kapel staat op de plek waar sinds lange tijd de gelovigen van Westerhoven de heilige Valentinus vereren. De kapel is gelegen bij een waterput in het buurtschap Loveren. Deze put zou al uit de 8e eeuw stammen. Het waterpeil is altijd hoger dan dat van de langstromende Keersop. Aan het water uit deze put werden geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven.

6 Visvijvers Westerhoven De visvijver is met een waterdiepte van circa 1,2 m vrij ondiep. De aanvoer van water vond in het verleden grotendeels plaats door aanvoer vanuit een watergang vanuit landbouwgebied. Deze watergang is verlegd waardoor de invloed vanuit de landbouw minder is geworden. De wateraanvoer is nodig om de plas op peil te houden. 6 Hooihuiske van de familie Kuijlaars

2

8 U passeert hier het zgn. Tabakspad, een voormalige smokkelroute. 9

V  isvijvers Bergeijk / De Maaij / Pastoorsweijer / De Liskes U passeert De Maaij, een natuurgebied ten zuiden van Bergeijk van 76 ha. Het is eigendom van de Vereniging Natuurmonumenten. Het gebied bestaat uit een aantal viskweekvijvers, waaronder de Beeken, de Pastoorswijer, en de Liskes, die verbonden zijn door de Beekloop. Door de vijvers lopen dammetjes waar een aantal paden over lopen. In de Liskes bevindt zich tevens een vogelkijkhut. In het omringende dennenbos zijn een urnenveld en resten van grafheuvels te vinden. 10

11

12

5 Beekloop Langs Westerhoven stromen de beken Keersop en Beekloop. De Keersop is een beek die ontspringt in België en uitmondt in de Dommel bij Dommelen. De beken zijn in beheer bij het Waterschap De Dommel. Ze kennen grote natuurwaarde als gevolg van de relatief goede waterkwaliteit. Er komen vissen voor die trekgedrag vertonen, voorbeelden hiervan zijn bermpje, beekprik, kopvoorn en winde. Op enkele plekken aan de oever van de Beekloop is de ijsvogel gesignaleerd. Oostelijk van de Keersop stroomt de Beekloop. Deze ontvangt haar water via een fosse die wordt gevoed door het kanaal Bocholt-Herentals. Dit water is op natuurlijke wijze gezuiverd door de weteringen in België, waar het water door slootjes en weitjes stroomt. De Beekloop mondt bij Westerhoven weer in de Keersop uit. De Keersop is in Westerhoven ter hoogte van de Meulenbeemd voorzien van een vispassage. Hierdoor hoopt men onder andere het aantal beekprikken in het riviertje te verhogen.

34

35

13 Natuurtuin ’t Loo In Natuurtuin ’t Loo kan men kennis maken met het mystieke leven van insecten, vlinders en vogels. Er is een wilde plantentuin met inheemse flora. De ‘levende apotheek’ toont de bezoeker wilde planten met hun geneeskrachtige werking. In de siertuin kan men zien hoe je zelf een ecologische tuin kan verwezenlijken en in de moes- en fruittuin vindt men ecologisch geteelde groenten en fruit. Voor meer info: www.natuurtuin.org 14 Timpaan van melkfabriek ’t Stoom Rond 1900 waren er in Bergeijk en de omringende dorpen diverse boterfabriekjes in bedrijf, die melk van de lokale boeren verwerkten. Onder de bezielende leiding van burgemeester P.J.G. Aarts wordt in november 1913 het initiatief genomen om in groter verband te gaan samenwerken. Dit had als resultaat dat besloten werd de Stoomzuivelfabriek St. Bernardus op te richten. Later ondergaat de naam St. Bernardus een wijziging in CCM Bergeijk, de afkorting voor Coöperatieve Centrale Melkproductenfabriek. De naam CCM wordt weer gewijzigd in DMV Campina en die reorganiseert de fabriek. Een aantal producten wordt elders geproduceerd. Deze tendens zet zich helaas verder voort. Op 1 oktober 2001 gaat het bedrijf in Bergeijk definitief dicht: ’t Stoom is niet meer. In het parkje op ‘t Loo (achter de kapel) ziet u een geplaatste “Timpaan”, een versierd driehoekig beeldhouwwerk wat vroeger gezeten heeft boven de ingang van melkfabriek St.Bernardus: een fabriek die zoveel voor dit dorp betekend heeft. 15 De Keersop De Keersop is een zijbeek van de Dommel. Zij ontstaat als Elsenloop ten noorden van Lommel en mondt even voorbij het gehucht Keersop in de Dommel uit. Aan de oever van de Keersop ligt bij het bruggetje de St. Valentinuskapel. (zie info punt 4) In 1972 werd de Keersop gekanaliseerd. De afgelopen jaren werd de Keersop weer grotendeels in natuurlijke staat teruggebracht. Dit gebeurde na een kavelruilproject in samenwerking met de locale boeren, de ZLTO en het Waterschap, waardoor de landbouwstructuur wordt versterkt en er ruimte word gecreëerd voor beekherstel. Mede door de herstelwerkzaamheden die Waterschap De Dommel uitvoert, is de biodiversiteit toegenomen en dat is goed gebleken voor diverse vogelsoorten. 16 Hooihuiske Loonbedrijf Houbraken

36

3

37

17 Hooihuiske familie Houbraken

4

18 De Hutten Aan de grensovergang tussen het Belgische Lommel en Bergeijk werd in 1928 door de familie Wuijts een kopgevel boerderij gebouwd. Op het erf bevinden zich naast wat kleine schuurtjes nog twee karakteristieke hoofdgebouwen; de voormalige boerderij die omstreeks 1850 gebouwd moet zijn en een grote veldschuur. In De Hutten waant u zich nog in de jaren 40 en 50 toen de boerderij zijn hoogtijdagen vierde. 19 De Watering De Belgische regering vatte in 1847 het plan op om de schrale gronden in de Kempen te verbeteren. Daartoe werden vanaf het Maas-Scheldekanaal, kanaaltjes gegraven naar een bevloeiingsgebied dat De Watering (of De Wetering) werd genoemd. De Staat bouwde tevens een nederzetting. Deze bestond uit 20 boerderijen, een pastorie en een school. Het experiment lukte maar matig, want vele kolonisten vertrokken weer na korte tijd omdat de grond te onvruchtbaar was. Hierna werd het gebied verkocht aan de Union Alumetière, een luciferfabriek, welke Canadapopulieren plantte. Voor meer info kunt u binnenlopen bij Museum Wateringhuis, Oude Maai 80, Lommel. 20 Hooihuiske familie Daemen

5

21 Heilig kruiskapel De Heilige Kruiskapel of Grote Kapel is een kapel aan de rand van Luyksgestel die dateert uit 1727. De kapel is een rijksmonument en werd in 1974 gerestaureerd. Tegenwoordig wordt de kapel wel gebruikt voor huwelijksmissen, doopplechtigheden en het wekelijks bidden van het rozenhoedje.

22 Bakkerijmuseum Het Kempisch Bakkerijmuseum is misschien wel het gezelligste museum in de Kempen. In de oude bakkerij (oorspronkelijk de graanschuur bij de molen) wordt naar speciaal recept door echte bakkers ‘ambachtelijk’ gebakken. Zij stoken de oven met takkenbossen, mutserds genaamd. In vroeger dagen werden de mensen die de takken (stekken) voor deze mutserds bij elkaar raapten ‘stekkeraopers’ genoemd. Voor meer informatie: www.bakkerij-museum.nl Korenmolen ‘De grenswachter’ is een beltkorenmolen die tot 1970 graan gemalen heeft. Nu wordt er door een deskundige molenaar uitleg gegeven over het malen van meel en de bouw van de molen. Op verzoek is de molen te bezichtigen. www.molendatabase.nl Tevens kunt u bij het bakkerijmuseum een kijkje nemen in het schrijvershuisje van de bekende schrijver Arie van der Lugt. Hij (Vlaardingen, 30 maart 1917 - Luyksgestel, 27 oktober 1996) was een Nederlandse schrijver van jeugdboeken en streekromans. 23 Witte molen De Deen De Deen is een windkorenmolen te Luyksgestel. Het is een beltmolen en een bovenkruier die gebouwd is in 1839. Ze is vanaf 2011 weer maalvaardig. De molen heeft de status rijksmonument. Voor meer informatie: http://www.molendatabase.nl/ 24 St. Gerardus kerk op de Weebosch Zeker sinds de 15e eeuw, maar waarschijnlijk al eerder, stond in De Weebosch een kapel. Nadat deze kapel in 1648 aan de katholieken was ontnomen, kwam ze leeg te staan en werd tenslotte in de loop van de 18e eeuw gesloopt. Op dezelfde plaats is in 1935 een Lourdesgrot gebouwd in het processiepark achter de pastorie. Na twee en een halve eeuw kreeg De Weebosch in 1907 weer een eigen kerkgebouw. Voor uitgebreide informatie: http://www.rk-bergeijk.nl/patroon/patroon. php?p_ID=2 25 Kapel H. Gerardus in het processiepark Pastoor v.d.Wiel was van 1946 tot 1949 pastoor. Hij bereidde de aanleg van het processiepark en de bouw van de buitenkapel voor, een plek waar mis en lof ook in de openlucht konden worden gevierd. Op 7 mei 1933 werd

38

39

de kerk geconsacreerd door Mgr. A.F. Diepen. Men was er al langere tijd gewoon om op bedevaart te gaan naar De Weebosch, in 1933 vierde men daarvan het 25-jarig bestaan. Enkele prominenten besloten met het bestuur van de rijvereniging, dat jaar eens gezamenlijk te paard op bedevaart te gaan, wat tot een traditie zou uitgroeien die tot op heden voortduurt. Het aantal paarden is sinds het begin van de zeventiger jaren opgelopen van 100 à 250 tot 4 à 500 rond het jaar 2000, afhankelijk van het weer. Het is een schouwspel waar ook veel jongeren op af komen. http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/ bol/plaats/849 26 Hunnebergen Te midden van een omvangrijk bosgebied ligt in Luyksgestel op een steenworp van de grens met België, het op één na oudste openluchttheater van de provincie Noord-Brabant: “De Hunnebergen”. De naam ‘Hunnebergen’ is een verbastering van het Drentse (en Deense) woord ‘hunebedden’. De naam werd gebruikt omdat in dit gebied verschillende grafheuvels zijn blootgelegd met een treffende gelijkenis met dergelijke begraafplaatsen. Meer info: www.hunnebergen.nl 27 Hoogste punt van Brabant Het hoogste punt van Noord-Brabant bevindt zich op 44 m. hoogte in Luyksgestel aan het ‘Fietspad Zonder Grenzen’ bij de grensovergang Luyksgestel-Lommel (B.).

het Maaswater uit het kanaal werden de droge Kempen bevloeid. Van daaruit ging het water naar De Watering en kweekvijvers van de Liskes. Dit verklaart de specifieke flora en fauna in dit gebied; het kanaalwater is immers zeer kalkhoudend. 29 Russendorp Russendorp is een afgelegen nederzetting en valt onder de dorpskern Lommel-Werkplaatsen in de Belgische gemeente Lommel. De woningen in dit gebied waren gebouwd van zoden, bestaande uit pitrus. Deze bies- of wel pitrus-zoden worden in dialect ‘Russen’ genoemd. Russendorp valt tegenwoordig gedeeltelijk in de gemeente Lommel en Mol. 30 Smokkelroute Smokkelen begon uit pure armoede. In 1831 werd de landsgrens tussen Nederland en België vastgelegd. Door het invoeren van verschillende accijnzen en belastingen in beide landen, kwam de smokkelhandel op gang. Velden voetwegen door bos en natuur vormden de uitweg voor het overbrengen van handelswaar. De Rechtbank van Breda kon in 1915 de smokkelzaken niet meer verwerken omdat ze zo talrijk werden. Men trof maatregelen. Zo mocht o.a. niemand meer binnen een strook van 200m van de grens komen. Later vaardigde men een bevel uit dat men zonder waarschuwing op een smokkelaar mocht schieten. 31 Hooihuiske familie Luijten

28 Kanaal Bocholt-Herentals Het kanaal Bocholt-Herentals is een kanaal in België dat de Zuid-Willemsvaart te Bocholt met het Albertkanaal te Herentals verbindt, over een afstand van ruim 60 kilometer. Het kanaal sloot aan op de Zuid-Willemsvaart bij Bocholt en op de gekanaliseerde Nete bij Herentals. Met

40

6

32 De Pielis De ontwikkeling van ‘De Pielis” is vooral op gang gekomen in de periode na de Tweede Wereldoorlog. In de jaren voor de oorlog hadden al enkele boeren stukken grond van baron De Broqueville ontgonnen. Met de benoeming van burgemeester J. Linders, in het voorjaar van 1946, werd de ontginning van ‘De Pielis’ met grote voortvarendheid ter hand genomen. Linders deed daags voor Kerstmis aan de minister van landbouw het volgende voorstel. Hij wilde een aaneengesloten complex gronden, ter grootte van ± 1000 ha. verwerven. Deze gronden waren eigendom van enkele adellijke families uit België en J.J. Peels en Van den Dungen uit Waalre. Een onderzoek had uitgewezen dat van dit complex minstens 550 ha. prima landbouwgrond zou kunnen worden verkregen. Om de Belgische grondeigenaren te kunnen betalen in Belgische fran-

41

Colofon

ken deed de burgemeester een verzoek aan de Nederlandsche Bank in Amsterdam om deviezen beschikbaar te stellen. De burgemeester haalde hierbij als argumentatie aan dat de plaatselijke Coöperatieve Zuivelfabriek ‘St. Bernardus’ (later Campina) de vaderlandse deviezenkas in 1949 spekte met niet minder dan Hfl. 3.800.000,--. Dit gaf de doorslag en het gemeentebestuur van Bergeijk werd in staat gesteld om de gronden in 1950 aan te kopen. Voor meer informatie: http://www.dpls.nl/index_bestanden/Page376.htm 33 Hooihuiske familie van Wijk 34 Hooihuiske familie Jansen

7 8

35 De Witrijt De Witrijt is een buurtschap in de gemeente Bergeijk. Landgoed de Witrijt is sedert 1971 eigendom van staatsbosbeheer. De Witrijt behoorde tot de NV Landgoederen De Witrijt + Bosserheide, eigendom van de familie Claessen-Laumans. Een klein deel van dit landgoed is nog in eigendom van deze adellijke familie. Om hun status te laten blijken werden vaak grote lanen met Amerikaanse eiken aangelegd. Zij hadden hier verscheidene fruit en hout bedrijven. Het landgoed telde 480 ha in de omgeving van Bergeijk, Postel, Bladel en een klein deel in België. Tijdens WO2 werd dit landgoed door de familie gebruikt om ongezien Joden met succes naar het veilige België te verplaatsen.

Uitgave: 2013 Uitgever: ZLTO Bergeijk, werkgroep Hooihuiskes Vormgeving: Gielen Druk Print Webmedia Druk: Gielen Druk Print Webmedia, Bergeijk Fotografie: Werkgroep Hooihuiskes, Jan Janssen, Jan Biessen, Stichting Riethovens Dorpsjournaal. Samenstelling teksten: Werkgroep Hooihuiskes Oplage: 10.000 exemplaren

Met dank aan: Sandra Willemen, Stichting Riethovens Dorpsjournaal, Stichting Promotie Bergeijk, burgemeester dhr. D. van de Vondervoort, gemeente Bergeijk, gemeente Valkenswaard, ZLTO Boekel, VVV Bergeijk, Jan Janssen en tot slot speciale dank aan alle sponsoren en alle vrijwilligers. Deze fietsroutes zijn een initiatief van leden van het bestuur van ZLTO Bergeijk, geïnspireerd door Dhr. D. van de Vondervoort, burgemeester van Bergeijk. Deze gids is met de grootste zorg samengesteld. Werkgroep Hooihuiskes aanvaardt echter geen aansprakelijkheid voor eventuele wijzigingen en/ of onjuistheden Deze fietsroutes zijn met de grootste zorg uitgezet. Werkgroep Hooihuiskes aanvaardt echter geen aansprakelijkheid voor eventuele wijzigingen en/of onjuistheden. Heeft u opmerkingen over de routes, suggesties ter verbetering of vragen, laat hierover dan een bericht achter op de website: www.hooihuiskes.nl of stuur een email naar [email protected]

42

43

www.hooihuiskes.nl | [email protected]