Hooglandse Nieuwe. achtste jaargang, nr. 3 mei 2012 prijs 2 (gratis voor leden)

Hooglandse Nieuwe informatieblad voor alle geïnteresseerden rondom de Hooglandse Vieringen van de Leidse Studenten Ekklesia

achtste jaargang, nr. 3 mei 2012 prijs € 2 (gratis voor leden)

Prijs: € 2

COLOFON Hooglandse Nieuwe is een blad voor alle geïnteresseerden rondom de Hooglandse Vieringen van de Leidse Studenten Ekklesia. Het verschijnt zes maal per jaar. Redactie Bep van Houten, Tine van Iren, Job van Keulen, Wim Schouten, Edo Schraa, Jan Slotboom Opmaak Jan Slotboom

Leidse Studenten Ekklesia, Rapenburg 100, 2311 GA Leiden 071­5134558 [email protected] www.ekklesialeiden.nl

8e jaargang, nummer 3

mei 2012

Kleurenversie downloaden www.ekklesialeiden.nl Abonnement € 20 per jaar Nieuwe abonnees opgeven bij het secretariaat Kopij voor het nummer van 2 september met het thema 'Oogst' uiterlijk op 19 augustus aanleveren bij: [email protected] of bij secretariaat LSE, Rapenburg 100, 2311 GA Leiden, t.n.v. Bep van Houten, o.v.v. kopij HN

In dit nummer: 2

Redactioneel ­ Wim Schouten

3

Taal, vrijheid van meningsuiting en Pinksteren ­ Simon Stolwijk

4

De tweede taal ­ Huub Oosterhuis

PASTORES Rob van Waarde (studentenpastor, PKN) Leidsestraatweg 64­9, 3443 BW Woerden 06­4193 5997 [email protected] Elise Woertman (studentenpastor, RK) Boompjes 474, 3011 XZ Rotterdam 06­4510 0439 [email protected] Christiane Berkvens­Stevelinck (academiepredikant, Rem.) Stadionkade 16II, 1077 VK Amsterdam 020­671 4568, [email protected] www.moederoverste.nl Henk Schouten (wnd participantenpastor, PKN), Fuchsiadal 15, 2317 HR Leiden 071­521 8723 [email protected] VERENIGING LSE Opgeven als lid: www.ekklesialeiden.nl Dagelijks bestuur: ­ Amos Kater, [email protected] ­ Marga Bakker, vice­vz, [email protected] ­ Wim Schouten, [email protected] ­ Johan de Groot, penningmeester@ekklesia­ leiden.nl

5

Taal: menselijk, al te menselijk soms ­ Cor van Bree

6

Gezegend uw dagen, gezegend uw nachten ­ Jacqueline Takken

7

Over communiceren met kinderen ­ Tamme Wiegersma

8

Say cheese ­ Wil Heesakkers

9

Taal van God ­ Monique van der Gaag Ik zoek een woord ­ Jenneke van der Wal verbale non­communicatie ­ Jenneke van der Wal

10

­ Voor diaconale giften: rekeningnr. 331 3366 t.n.v. Stichting Diaconaal Fonds Hulpverlening LSE Leiden. Beide rechtspersonen zijn erkend door de fiscus. Uw giften zijn aftrekbaar.

Intocht van de kinderen met de Palmpasentakken The Dangling Conversation ­ Simon en Garfunkel

11

Overzicht Hooglandse Vieringen ­ Cor van Bree

12

Verslag alg. ledenvergadering LSE 10 april

14

Stand van zaken renovatie Rapenburg 100

15

Groepen binnen de LSE ­ Bestuur van de Vereniging LSE

16

Mijn reis naar Vietnam ­ Henk Schouten

18

Hoogstpersoonlijk ­ Marion Akbar, Loes de Rooij

19

Acties en informatief ­ Daklozendiner

REKENINGNUMMERS ­ Voor lidmaatschap LSE € 25 (studenten/juni­ oren € 12,50) per jaar en vrijwillige bijdragen: rekeningnr. 4819829 t.n.v. Vereniging LSE Leiden.

Taal is een raderwerk ­ Drs. P

­ Imkerproject ­ Liturgiemaker gezocht 20

­ WeekendKlas ­ Dank voor kerkdeurcollecte

21

­ Viering 10 jaar Exodus Leiden: Toneelstuk Vast ­ Jubileum Ad Alblas ­ Concert Ronald Meester

22

Kinderpagina

Dit nummer is opgemaakt met het gratis programma Scribus

Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

1

redactioneel

Taal

Zij raakten allen vol van heilige Geest en begonnen te spreken in vreemde talen, zoals de Geest hun ingaf (Handelingen 2:4)

Wim Schouten

M

et Pinksteren vieren we de komst van de Heilige Geest, die barrières tussen mensen wegneemt en een universeel elkaar verstaan tot stand brengt. Ieder­ een hoorde de apostelen in zijn eigen taal spreken. Men ervoer dat als een groot wonder. Tegenwoordig zouden we daar minder van staan te kijken. We hebben immers de “ Google translator toolkit” als ons eigentijdse digitale Pinksterwonder! Dit taalwonder leidt echter vaker tot misverstanden dan tot begrip. Bij wijze van proef typte ik de titel van een frans boek over de maat­ schappelijke arbeidsverdeling, “De la division du travail social”, dat op mijn bureau lag in. Dat werd vertaald als “van de afdeling maatschappelijk werk”. Hieruit blijkt dat ook in onze globaliserende maatschappij, ondanks alle techniek, een ouderwets degelijke geest die over de mensen vaardig wordt en ervoor zorgt dat ze in die geest elkaar allemaal verstaan, nog altijd erg van pas kan komen. Dat wordt ook duidelijk in onze eigen Ekklesia, waar mensen uit heel verschillende tradities en met heel verschillende manieren van geloofsbeleving hun eigen taal kunnen blijven spreken en toch elkaar verstaan. Wat dat betreft beleven wij elke zondag een waar Pinksterwonder! Onze onbetwiste meester van het be­ wust geschapen taal­ misverstand (“Miss Verstand” zou hij ervan maken), was ongetwijfeld de in 2011 overleden Ton de Wit. Hij bracht niet mis te ver­ stane boodschappen over door woorden net een kleine andere wending te

2 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

geven. Jacqueline Takken roept in dit taalnummer enige herinneringen aan hem op. Taal kan een middel zijn om elkaar te verstaan. Het kan ook een middel zijn om uiting te geven aan je gevoelens, bijvoorbeeld wanneer je zoals Cor van Bree op je duim slaat. Over wat hij dan zegt, zwijgt hij. Dat zwijgen kan echter naar hij opmerkt minstens zo veelzeg­ gend zijn als duizend woorden. Volgens Cor van Bree kan taal ook een relationele functie hebben. De “babbel­ functie” noemt hij dat. Het gaat er niet om wat je zegt, als je maar met elkaar in gesprek bent. Dat lezen we ook bij Wil Heesakkers, op bezoek bij haar dementerende moeder in het verpleeghuis. De woorden doen er niet toe. Dwars erdoorheen worden liefde, verbonden­ heid en zorgzaamheid gecommuni­ ceerd. Ook met woorden kun je non­ verbaal communiceren. Dat komt dicht bij wat Oosterhuis een tweede taal noemt; niet de taal van de objectieve informatie­uitwisseling, maar die van beelden, brokstukken, visioenen. Die tweede taal bedoelt ook Jenneke van der Wal, wanneer ze het over de ontoereikendheid van woorden heeft om gevoelens van liefde te beschrijven. Kinderen zijn volgens Tamme Wie­ gersma in dit blad sterk in dingen be­ grijpen zonder er woorden voor nodig te hebben. Ook is voor hen het on­ derscheid tussen fantasie en werkelijk­ heid nog niet zo scherp. Dat kan in de communicatie met kinderen soms tot misverstanden leiden. Niet alleen in de

communicatie met kinderen trouwens, ook tussen volwassenen wanneer de intentie van waaruit dingen gezegd en gedaan worden niet duidelijk is. Taal is dus meer dan de uitwisseling van woorden en objectieve betekenis­ sen. Daarom denk ik ook dat de sociale media, hoe belangrijk ook, nooit het directe contact tussen mensen zullen kunnen vervangen. Huub Oosterhuis werd erg getroffen door de regels van Marsman: Ik sta alleen, geen God of maatschappij Die mij betrekt in een bezield verband Hij stelt dat chatten en sms'en het gemis aan een bezield verband niet kunnen wegnemen. Zijn “Nieuwe Liefde”en onze LSE moeten een huis zijn waarin jong en oud dat verband wel kunnen vinden, waarin ieder uit zijn eigen traditie en in zijn eigen taal mag blijven spreken en iedereen elkaar desondanks, of misschien juist daar­ door, verstaat. Die vrijheid om je eigen geloofstaal te blijven spreken, de tole­ rantie en het respect voor anderen, en het afzien van taalgebruik dat gericht is op kwetsen, onderuithalen van anderen, dat zijn elementen die ook terugkomen in de bijdrage van Simon Stolwijk aan dit blad. De redactie van dit blad hoopt met dit taal­ en communicatienummer een bescheiden bijdrage aan een dergelijk bezield verband te hebben geleverd.

Kerken en hun geschie­ denis laten prachtige voorbeelden zien hoe intolerantie voor de opvattingen van andersgelovigen tot rampspoed en oorlogen heeft geleid.

Taal, vrijheid van meningsuiting en Pinksteren Simon Stolwijk "Taal leerden jullie mij, en zie: mijn winst is dat ik vloeken kan" zegt de slaaf Caliban tegen zijn onderdrukker Prospero in de Storm van Shakespeare. Taal kan een wereld openen, maar ook een wereld sluiten. Taal kan troost bie­ den, kan goed doen en taal kan vrede stichten. Maar taal kan ook mensen vernietigen, mensen diep kwetsen en oorlogen ontketenen. Als taal daartoe allemaal in staat is, waar komt dan dat vreemde ideaal vandaan dat we altijd alles moeten kunnen zeggen? Het in­ fantiele ideaal van pubers die het leuk vinden om te provoceren of van politici die menen dat nu eindelijk maar eens de waarheid gezegd moet worden. De reden is dat er zoiets bestaat als het recht op vrijheid van meningsuiting. Er is echter geen recht zonder grenzen. Dat geldt ook voor de vrijheid van me­ ningsuiting. Elk beroep op vrijheid van meningsuiting schiet te kort, wanneer je weet dat je met taal anderen grieft, beledigt, mensen tegen elkaar opzet en geweld ontketent. Bij vrijheid gaat het altijd om grenzen en die grenzen

worden bij de vrijheid van menings­ uiting opnieuw bepaald door taal. Dat is het fascinerende in strafzaken die gaan over de grenzen van de vrij­ heid van meningsuiting. Strafzaken over die vrijheid worstelen met een dubbel probleem. Er is een regel, die zegt dat het strafbaar is iemand in het openbaar te beledigen en er is iemand die zegt dat hij in het openbaar bele­ digd is. Of hij gelijk krijgt is een kwes­ tie van hoe die woorden door de rechter worden gelezen en opgevat. Woorden zijn voor verschillende uitleg vatbaar en dus ook altijd vloeiend en ­ gelukkig ­ ook nooit helemaal precies. Dat geldt voor hetgeen gezegd is, maar dat geldt ook voor de regel zelf. Wat zou u denken van de regel dat het straf­ baar is ­ ik citeer een wet ­ ‘in het openbaar aan te zetten tot haat tegen of discriminatie van mensen of geweldda­ dig optreden tegen persoon of goed van mensen wegens hun ras, godsdienst of levensovertuiging, hun geslacht, hun hetero­ of homoseksuele gerichtheid of hun lichamelijke, psychische of ver­

standelijke handicap’? Een wat lange maar toch ook wel prima regel zou u na enig piekeren zeggen. U zult ook opmerken dat het de vraag wordt wan­ neer er sprake is van aanzetten tot haat tegen mensen of aanzetten tot discri­ minatie met woorden? Waar ligt de grens tussen onfatsoenlijke opmerkin­ gen maken, onbeschofte uitlatingen doen, beledigingen rondstrooien aan het adres van groepen mensen en aan­ zetten tot haat? U weet de uitkomst. Het was een vrijspraak. Het probleem met de vrijheid van meningsuiting heeft nog een andere kant. Wat gezegd mag worden is een vraag, maar het is ook een vraag in hoeverre we er naar moeten luisteren. We worden geconfronteerd met woorden die ons ergeren of kwetsen, die ons vervelen of ons in slaap doen sukkelen, maar die ons soms ook in­ spireren. Dat laatste is geen probleem, maar het eerste wel. Vrijheid van me­ ningsuiting wordt daarom vooral be­ paald door verdraagzaamheid. “Ik ver­ afschuw wat u zegt, maar ik zal uw Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

3

recht om het te zeggen, met mijn leven verdedigen” zou Voltaire ooit tegen een priester met wie hij het on­ eens was, gezegd hebben. Nu was Voltaire het altijd met alle priesters oneens en heeft hij dat ook nooit gezegd, maar het komt aardig in de buurt van wat in feite de kern van de vrijheid van meningsuiting is. Niet de zelfbeheersing van de spreker al­ leen maar de tolerantie van de toe­ hoorder bepaalt in feite hoe groot die vrijheid is. Kerken en hun geschiedenis laten prachtige voorbeelden zien hoe into­

Woorden zijn voor verschillende uitleg vatbaar lerantie voor de opvattingen van an­ dersgelovigen tot rampspoed en oor­ logen heeft geleid. Het eigen gelijk ­ hoe wankel ook gefundeerd op tek­ sten die ook niet deugden ­ moest te vuur en te zwaard gloriëren. Die tijden zijn hopelijk voorbij. Maar de intolerantie voor andersluidende opvattingen is nog lang niet verdwe­ nen. Zij woekert ondergronds door

en kan zo maar weer de kop op­ steken. Wat heeft dit allemaal met Pink­ steren te maken? Alles. Volgens Handelingen zouden op Pinksteren vele volken en volksstammen al­ lemaal in hun eigen taal een prachtig verhaal hebben gehoord van een­ voudige lieden die nauwelijks buiten de deur konden spreken. Een soort multiculturele eenwording van spre­ kers en toehoorders, zonder taal­ problemen en inburgeringscursussen. Harmonie alom en iedereen laat zich dopen. Geen misverstanden of ver­ keerd begrepen preken, maar won­ derlijk genoeg dezelfde boodschap verstaan ook al sprak men met vele tongen. Dat geeft hoop. Hoop dat een oud verhaal met nieuwe woorden een andere betekenis gegeven kan worden in een taal die iedereen ver­ staat.

Simon Stolwijk is emeritus hoog­ leraar strafrecht en lid van de partici­ pantengroep De Witte Vlek

Taal is een raderwerk Taal is een raderwerk (slecht onderhouden hier) ­ Uiterst vernuftig En steeds in bedrijf Sommige wielen zijn Weinigbetekenend Maar wel onmisbaar Dat staat buiten kijf Drs. P uit: 'Zeslettergrepigheid', 2009.

4 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

De tweede taal De dichter­theoloog Huub Oosterhuis spreekt over twee talen in de taal, twee manieren van communiceren, twee ni­ veaus van taalgebruik. Niveau 1: ‘De eerste taal is die van van de klare waarheden, begrippen en formules. De taal van de heldere logica, de objectieve informatie, de exacte we­ tenschap. De taal van het telefoonboek. Er staat wat er staat, je zegt wat je bedoelt, zo precies mogelijk en eendui­ dig. Het is goed dat deze taal er is. Onze wereld kan er niet zonder en iedereen verstaat en spreekt die taal wel een beet­ je. Maar die taal is niet toereikend als ie­ mand z’n hart wil luchten en zeggen wil wat in hem is, verborgen, bijna onnoem­ baar. Als het gaat over liefde en dood en God en mens is die eerste taal, die manier van spreken, niet alleen ontoe­ reikend maar ook gevaarlijk.’ Niveau 2: ‘Er is een tweede taal, diep onder de eerste, als een veel oudere aardlaag, of wijd om de eerste heen; ‘tweede’ in aandacht en waardering, en ook weerlozer en bescheidener dan de eerste. De taal van wat eigenlijk niet te zeggen is. Die je spreekt om niet hele­ maal te hoeven zwijgen. De taal van de ontroering en de extase.’ Kortweg stelt Oosterhuis: Als het in het leven gaat om hoogtepunten of diepte­ punten, proberen wij in de tweede taal te communiceren. Dan valt de taal van rationele redeneringen, definities en dogma’s uit onze handen. We grijpen dan naar beelden, brokstukken visioen, flarden van dromen en intuïties. Het is de taal van dichters en profeten.

Taal: menselijk, al te menselijk soms Cor van Bree

H

et hebben van een taal kan zeker als een wezenskenmerk van de mens worden be­ schouwd. In zekere zin hebben we hier overigens met een cirkel te maken. Je kunt namelijk ook zeggen: waar taal is, daar is de mens. Helemaal waar is dat niet: in het dierenrijk vinden we allerlei communicatievormen die als evolutio­ naire voorlopers van de menselijke taal kunnen worden beschouwd. Het bijzondere van de menselijke taal is echter dat we een in principe onbeperkt vermogen hebben om woorden op di­ verse niveaus in zinnen te combineren en dat we ook kunnen spreken over dingen die in de onmiddellijke context niet gegeven zijn. Onze uitspraken zijn daarmee niet altijd meteen controleer­ baar en dat opent de mogelijkheid om onwaarheid te spreken. Ergens in de evolutie moet er dat huiveringwekken­ de moment geweest zijn dat de eerste leugen werd verteld. Dit heeft zo’n succes gehad dat het niet spreken van een vals getuigenis één van de tien ge­ boden werd. Maar waarom gebruiken we onze taal? Hierboven is al het woord communica­ tie gevallen. Inderdaad fungeert de taal als communicatiemiddel om informatie over te dragen. Maar dat niet alleen, ook om informatie te vragen of om ie­ mand tot iets te bewegen. Maar ook daar zijn we er niet mee: taal is ook een expressiemiddel. Als ik alleen thuis ben en met een hamer op mijn vinger sla, dan is de kans erg groot dat ik au! roep of iets anders dat ik hier niet opschrijf. Er is niemand aanwezig die ik op dat moment deelgenoot van mijn ongeluk wil maken. Of misschien ergens, in een vage fantasie, toch wel? Heel vaak vallen de genoemde functies samen: ik informeer iemand over mijn verdriet, geef daar tegelijkertijd uit­ drukking aan, vraag iemand, misschien impliciet, wat hij of zij ervan vindt en probeer hem of haar tot een vorm van hulp te bewegen. Taal kunnen we ook gebruiken om een alternatieve wereld te scheppen.

Schrijvers doen dat in hun romans, dichters in hun gedichten. Poëzie kan om met Kloos te spreken de 'allerindi­ vidueelste expressie van de allerindivi­ dueelste' emotie zijn, maar ze geeft vaak veel meer: een nieuwe, verrassen­ de visie op de werkelijkheid. We komen hier trouwens ook in de buurt van de spelfunctie van taal, het spelen met klanken en woorden. Het geliefde

. . . en niets meer overblijft dan zien en zwijgen (Oosterhuis) scrabblespel is erop gebaseerd. Het lijkt de eerste functie van taal die in een mensenleven naar voren komt. Denk aan jonge kinderen, nog geen één jaar, die in hun bedje met klanken lig­ gen te experimenteren. Taal zo gezien is een instrument dat voor diverse nuttige of verheven doel­ einden kan worden ingezet. Maar he­ laas (maar waarom helaas?), als ik in de trein zit en naar al die pratende mensen luister (hoe interessant hun taalgebruik voor een taalkundige ook moge zijn), dan merk ik weinig van al dat nut en die verhevenheid. Toch mogen we over al dat gepraat niet denigrerend doen. Het heeft wel de­ gelijk een functie, namelijk relaties bevestigen en in stand houden. Een re­

lationele functie dus. Maar dat klinkt misschien toch weer te verheven: laten we het de babbelfunctie noemen. Het weer is er een goed onderwerp voor. Als ik zeg Wat een weer vandaag!, is dat nauwelijks informatief te noemen aangezien mijn gesprekspartner die dag ook nat is geregend. Het is een goed onderwerp voor in de taxi. Het is een intuïtieve wet dat je niet te lang je mond kunt houden, als je voor een be­ paalde tijd naast elkaar zit. Leve het weer dus! Het relationele gebruik van taal is weleens vergeleken met het vlooien bij apen, dat ook een relatie­ bevestigend doel zou hebben. Het is een troost voor doven of hardhoren­ den, dat het meeste wat er gezegd wordt, inhoudelijk niet de moeite van het aanhoren waard is. Maar het is een schrále troost: juist deze categorie van mensen kan onder een toenemende eenzaamheid lijden. Het babbelen ging ook de grote Spaan­ se mystica Theresa van Avila (1515­ 1582) goed af. Graag zat ze in de conversatiezaal de tijd met haar me­ denonnen te verkletsen. Erg veel vorderingen in haar spirituele ontwik­ keling boekte ze daarmee niet. Totdat ze op een nacht een droom kreeg waarin ze te horen kreeg dat ze voort­ aan nog alleen met de engelen zou conserveren. Dat betekende een om­ mekeer in haar leven; vanaf dat moment werd ze de grote mystica die ook de motor werd van een klooster­ hervorming. Praten geeft afleiding. Dat is goed, mensen hebben die nodig. Maar als we de oorspronkelijke betekenis van dit woord op ons laten inwerken, dan stelt zich de vraag: afleiding waarvan? Van de goede weg? Er is ook nog het zwij­ gen; tussen mensen die elkaar goed kennen, kan dat zelfs communicatiever werken dan praten. In een van onze ta­ felgebeden heet het dat op het Einde alleen het zwijgen overblijft. Is praten dan niet meer nodig omdat de ultieme verbondenheid is gerealiseerd?

Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

5

Gezegend uw dagen, gezegend uw nachten! Tonze taal

Jacqueline Takken

A

ls ik aan het thema 'taal' denk, gaan mijn gedachten direct naar mijn in 2011 overleden man Ton de Wit (ofwel Antonio Aspro, zoals hij zichzelf al­ tijd in Griekenland noemde). Ton zong als bas in de Schola: bariTon Secundus, zo omschreef hij zichzelf. Een aantal 'scholastici' (ook een zegswijze van Ton) zeiden me dat er zeker een stukje over Ton in dit num­ mer van de Hooglandse Nieuwe moest komen. Als er iemand bezig was met taal, was hij het immers wel. Voor Ton gold zeker “taal is zeg maar, echt mijn ding”, hoewel hij niets had met dit soort in­ houdsloze zegswijzen. Liever had hij het over 'Tonzetaal' met een knip­ oog naar zijn geliefde blad Onze Taal. Als echte 'Zetter' kon hij door van een woord één letter te vervangen, weg te laten of toe te voegen een actueel grapje maken, zoals het nog steeds actuele “rasPoetin”. Dat deed hij vroeger voor Vrij Nederland, toen in dat blad de rubriek 'De Zetter' nog bestond, en later ook voor de LSE. Van 'vredes­ groet' maakte hij 'wredesgroet'. Hij had over die groet duidelijk andere ideeën dan de bedenkers ervan. U zult in deze aflevering een paar van deze Zettertjes tegenkomen. Als we donderdagavond naar de schola­ repetitie gingen, zei hij veelal: “Kom, laten we de BasAlt(en) weer eens bodem geven”. Een door­ denkertje. Wij zijn in de LSE gezegend met zo­ veel mooie liederen en poëtische tek­ sten. Voor Ton was het een hobby om kleine variaties in teksten aan te brengen. Vele liederen kregen daar­ mee een andere kleur. Hij gebruikte ze voor verjaardagen, bruiloften, een

6 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

afscheid, noem maar op. Geen ge­ legenheid of Ton maakte er wel een liedje voor met gebruikmaking van de teksten en melodieën van “Oos­ terOomen”, en dan liefst met iets on­ deugends er in. Voor veel scholale­ den heeft dat bijzondere herin­ neringen opgeleverd. Menig lied zingen zij nog steeds met een bin­ nenpretje, omdat ze dan eigenlijk (trouwens een woord waar Ton een hekel aan had) aan Tons tekst den­ ken. Wat betreft het afscheid van diverse pastores hiernaast een paar tekstde­ len van liederen gemaakt door Ton, zodat u een indruk krijgt van zijn taalvaardig­ heid. Taal is zeg maar echt mijn ding. Iets wat zeer van toepassing was op Ton de Wit. Het is erg dat Ton niet meer in ons midden is. Maar ook daar zou hij vast wel een passende tekst op hebben bedacht, op één van die schone melodieën van “OosterOomen”... Bij voorkeur sloot hij zijn mailtjes naar vrienden af met fraaie zinnen in de trant van “Gezegend uw dagen, gezegend uw nachten”. Of: Salve! En dan ondertekend met “bassus An­ tonius Secundus”.

Mensen van vandaag Mensen van het Woord: sprekers, dichters, herders, man of vrouw. Gaven van de mond: nu eens preken dan weer zingen. Tijd van boek en woord, tijd van zegen: jij ging ons voor. Samen met ons ging jij op weg, zulks tot bloei der LSE. (afscheid Heleen Zorgdrager, 1996)

Ubi Caritas Ululate et lugete, emeritus est (2x) Pastor venit pastor exit defunctus. Consolamini populus meus, amen! Ecce Jacobus cum ture, concentratus Terra Alta terra mota, solum sacrum... Et ex corde prolaudemus nos sincero (2x) Amen In vertaling: Weent bitter en bedroefd, want hij is uitgediend. De herder kwam en gaat nu heen. Troost, troost mijn volk! Ziet Jac, gedreven zwaaiend met de wierook O Hoge Land, bewogen aarde, heilige grond. Wij zeggen hem uitbundig dank, en oprecht prijzen wij hem, recht uit ons hart. Amen (afscheid Jac van der Hoeven, 2004)

Wonen overal nergens thuis Wenen overal om ons heen Jij gaat vertrekken, en wel zo meteen Naast onze leegte en ook het gemis Doen wij de laatste belijdenis: Corine, veel geluk! (afscheid Corine van der Loos, 2006)

Aan de schoonheid Laten we hem ons zo herinneren. Mijn lieve Ton, onze dierbare vriend, voor wie taal zeg maar echt zijn ding was. Dus: Gezegend uw dagen, gezegend uw nachten!

O Schouten, jouw vlasblond gezicht Weerspiegelt nog het Hooglands licht In al die jaren deed jij trouw je zondagsplicht Dat niet alleen maar nog veel meer Jij was eenvoudig niet te stoppen En sloeg aan ’t reli­shoppen Hier hoor jij thuis, hier woont de Heer (afscheid Henk Schouten, 2010)

“Maar was dát wat je wilde weten?”

Over communiceren met kinderen Tamme Wiegersma

M

isschien zit er niet zoveel verschil als je het com­ municeren tussen volwas­ senen en tussen kinderen onderling vergelijkt. En toch ook weer wel: “Hoe oud kan je worden als je vier bent?”, vraagt Jettie van zes. “Hoeveel nachtjes moet ik achteruit slapen om juf Anna weer te zien?”vraagt Myrthe aan haar moeder. “Als je een gat in de hemel maakt, wat zie je dan?” Dergelijke uitspraken doen grote men­ sen niet zo maar. Kort geleden sprak een kind tegen zijn juf: “Juf, denkt u nu echt dat u mij iets kunt leren?” Hoe reageer je dan? Het gaat hierbij om een goede houding. Je moet ervan overtuigd zijn dat kinde­ ren iets te vertellen hebben en dat ze het willen vertellen. Respect en be­ scheidenheid zijn van groot belang. Je moet ervan uitgaan dat kinderen het meest deskundig zijn over zichzelf en niet jij als volwassene. De beste ge­ sprekken zijn wanneer je benieuwd bent naar de mening van het kind, het stimuleert om te praten. Bescheiden zijn is een enorme stap voor grote mensen… En …. luisteren. Mamma heeft cer­ velaatworst gekocht. Van dat vreemde woord snapt Pien niks. Als papa thuis­ komt, zegt ze: “we krijgen sterf­op­ straat­worst op de boterham”. Hoort papa het goed? Er zijn belangrijke verschillen als het

gaat om communicatie met kinderen ten opzichte van volwassenen. Kinde­ ren “voelen” vooral. Ze zijn sensitief ingesteld op hun omgeving en begrij­ pen vaak lang voordat ze er woorden voor hebben. Tot een jaar of tien zijn kinderen nog niet altijd in staat om alle vragen die hen bezighouden, goed onder woorden te brengen. En omgekeerd: de ant­ woorden op vragen die wij stellen kunnen zij vaak nog niet zo goed formuleren. Daarnaast gaan kinderen anders om met fantasie dan volwassenen. Een kind kan moeiteloos omschakelen van werkelijkheid naar fantasie en vindt het niet nodig om de volwassen ge­ sprekspartner daarvan op de hoogte te brengen. Jan de Bas schrijft in zijn boekje “Nijl­ paard in onzichtbaar Egypte” over een okapi:

denken dat de volwassene het graag wil horen… Volwassenen daarentegen gaan er al snel vanuit dat een kind wel begrijpt waarom je die bepaalde vra­ gen stelt, maar dat is niet zo. Kinderen maken heel erg gebruik van hun lichaam als ze met je in gesprek zijn. Ook de lichaamslengte is van be­ lang. Ga op gelijke ooghoogte zitten of zelfs lager. Dat helpt. Om een belang­ rijk onderwerp te bespreken, wil het nog wel eens uitmaken waar, wanneer en hoe je dat doet. Tijdens een activi­ teit ­ bijvoorbeeld tijdens autorijden of een spelletje doen ­ is dat voor het kind een prettiger situatie. De volwassene is dan niet zo op het kind gericht. Een kind houdt ervan dat het gesprek kort is. Stel als volwassene open vra­ gen. Dus niet: “Hoe was het op school?”, maar “Vertel eens wat je ge­ daan hebt met gymnastiek?”

Hij weet niet veel te zeggen en denkt aan stille wateren. Hij eet heel rustig uit zijn bak. Bij elke hap heeft hij er weer een raadsel bij. Zijn tong is als een mond dat een geheim bewaart.

Grote mensen moeten zich ervan be­ wust zijn dat ze nog weinig begrijpen van wat er in kinderen omgaat. Mamma gaat ’s avonds Bert onder­ stoppen en vraagt: “Heb je je tanden gepoetst?” “Nee mam, maar alle andere dingen die je nu gaat vragen wel!”

Zo is het ook bij kinderen. Het leven is voor hen vol geheimen. Wel is het zo dat kinderen geneigd zijn zich aan te passen aan volwassenen, omdat ze daar erg afhankelijk van zijn. Kinderen geven vaak een antwoord waarvan ze

Tamme Wiegersma was werkzaam in het onderwijs. Hij zingt nu als tenor in de Schola. Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

7

Het lied van de vrijheid Tekst: Willem Barnard Muziek: Bernard Huijbers

De vrijheid is voor de mensen de vrijheid bestaat in taal de vrijheid is voor de mensen wij spreken elkander toe Met vogels valt niet te praten de maan is koud als een vis met vogels valt niet te praten zon is een zwijgzaamheid.

Wil Heesakkers

H

et is maandag, Tweede Paas­ dag. Voor het verpleegtehuis staan wat auto’s van bezoe­ kers. Het is 11 uur. Mijn man en ik zijn samen. We vinden mijn moeder aan ta­ fel. Haar ogen houdt ze stijf dicht. Ik streel haar arm. “Mam, mam, ben je al een beetje wakker?” Ik herhaal dit nog een paar keer, en schuif dan een stoel aan om naast haar te kunnen zitten. Het duurt even, maar dan gaan toch haar ogen open en langzaam wordt ze wakker. Eerst gaat het ene oog open, dan het andere. Haar lippen ontspan­ nen zich. Toch kijkt ze moeilijk, en ze mummelt iets van pijn. Een verzorgen­ de verklaart desgevraagd dat er bij het opstaan geen bijzonderheden waren, en dat ze op dat moment goed helder was. Geen pijn dus, vermoedelijk, alleen maar langzaam wakker worden en misschien niet zo lekker gezeten, of stijf. We kijken wat plaatjes in de meege­ brachte Flow. Kinderen zijn favoriet, daarna dieren en mooie bloemenop­ namen. Heel goed kijkt ze naar foto’s van bloemenschilderijen. En telkens vertelt ze iets over wat haar te binnen schiet. Het begint met iets over mijn vader, “de goede man”, haar gezicht staat ernstig. Rustig zeg ik dat papa vanmiddag komt, een mededeling waarvan de portee haar ontgaat. Ze blijft ernstige zaken melden, het woord “kinderen” verschijnt telkens als een heldere parel in haar onstuitbare mo­ nologen. Er lijkt lichte kritiek te zijn. Op de ouders? Waarop? Ze praat met de juiste zinsintonatie, maar met afge­ broken woorden waarvan wij niet we­ 8 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

ten wat ze betekenen. Uit mimiek en klank valt op te maken dat het iets is dat haar ter hartefijne gaat. Op goed geluk zeg ik ernstige, lieve dingen te­ rug. Na een poosje ga ik proberen haar ge­ drukte stemming te veranderen door haar aandacht sterker op de illustraties te richten. We vinden een plaatje van een baby die “èèh” zegt, en een plaatje van een kindje dat van haar moeder “cheese” moet zeggen voor een glim­ lach op de foto. Bij beide plaatjes imi­ teren we de klank. Ze doet nu ook mee, en er kan een lachje af. Mijn man reikt een foto met een paard aan, maar de grote foto’s met tulpen vinden meer aftrek. Ze ziet hem nu ook, vlak voor haar. Zo gaan we nog even verder. We kijken het hele tijdschrift twee keer door. Ze wordt steeds enthousiaster. Met een hartelijke zoen nemen we na een uur afscheid. Ze blijft zitten en kijkt niet om als we weggaan. Het was van ons uit voornamelijk non­ verbale communicatie met een mini­ mum aan taal. Zij verkeerde in de ver­ onderstelling eindelijk te kunnen praten, en misschien begrepen te worden. Soms had ze twijfel, wanneer we kennelijk een niet geheel passend antwoord gaven. De afasie heeft nog niet alles weg­ gevaagd. Haar gevoelsleven wordt steeds meer onbereikbaar. Maar het is er nog, weliswaar minder rijk ge­ schakeerd door het ontbreken van pre­ cisering, maar nog wel herkenbaar. We communiceren vooral zaken als saam­ horigheid, blijdschap elkaar weer te zien en zorgzaamheid.

Maar mensen worden geroepen elk aan zijn eigen naam maar mensen worden geroepen terzake van ja en nee. Er zijn er niet veel die zeggen wij delen dezelfde tijd er zijn er niet veel die zeggen wij breken hetzelfde brood. De meesten willen alleen maar een uur lang hetzelfde bed De meesten willen alleen maar een uur lang elkaar te lijf. Zij zeggen mijn brood en mijn adem zij slikken de woorden in zij zeggen mijn brood en mijn adem zij eten en slapen alleen. Ik heb in mijzelf gesproken ik ademde enkelvoud ik heb in mezelf gesproken en nu zijn de anderen dood. Want vrijheid is voor de mensen wat lucht voor de vogels is en vrijheid is voor de mensen wat water is voor een vis. En vrijheid bestaat in woorden die brood geworden zijn stemmen die zijn gebroken en bloed dat is vergoten De vrijheid smaakt naar pijn.

Taal van God

Jenneke steekt

Monique van der Gaag

S

preekt God mensentaal en hoe versta ik Hem? “Zo spreekt de Heer”, hoorde ik als kind verkondigen in de kerk. Hoopvol wachtte ik of God misschien nog meer zou zeggen. Het bleef stil, maar in de stilte spreekt God weet ik nu. De priester van toen verbrak het magische moment. Hij leek in het geheel niet bevangen door het geloofsmysterie. Twee gebeden en een schietgebedje kreeg ik van thuis mee, toe te passen in alle omstandigheden. Zelfs in de stoel van de tandarts. Een gebed gaat nog sneller dan e­mail. Bidden is voor mij een vorm van meditatie: het brengt rust, geeft troost en inspiratie. “God gaat in mensen en dieren met je mee”, aldus de boekenlegger uit de Paulus­ab­ dij. Op het goede moment de juiste mensen ontmoeten. In hen klinkt Gods stem door. Jezus zei immers: “Waar twee of drie in mijn naam samen zijn, ben ik in hun midden.” En wat te denken van de vlinder, die in de week nadat mijn va­ der gestorven was opeens in mijn tijdelijke kamer fladderde? Ik was verbaasd: het was immers hartje winter. Toch wist ik onmiddellijk dat het Papa was, die me kwam groeten. Een troostrijk gebaar. Niet lang daarna ontdekte ik een tweede vlinder in mijn kamer. Iets kleiner misschien, maar beslist even mooi. Ik was ontdaan. Ik begreep niet wat deze tweede vlinder in mijn kamer te zoeken had. Jaren later durfde ik te zien, dat ook de tweede vlinder een groet was. Maar nu van mijn moeder. Mijn beide ouders waren me nabij, toen ik ze het hardste nodig had.

verbale non­communicatie Je zegt: tot de volgende keer ja, zeg ik, tot de volgende keer. twee trapjes ingestapt sta ik en bijna fluiten de deuren de ruiten ertussen nog even... nog éven om te zeggen dat... je zegt: over drie weken, toch? ja, zeg ik, tot de volgende keer maar wat we eigenlijk aan elkaar willen weten is dan in de handen beide kanten van het glas bij het uitstappen voelde ik je vingerafdrukken nog van me houden Jenneke van der Wal

van Wal Ik zoek een woord Een van de Grote Vragen in de taalkunde, waar ook mijn onderzoeksproject zich mee bezighoudt, is hoe je de wilde variatie in talen kan verklaren. Waarom spreken we niet allemaal Russisch? (of Italiaans, want dat klinkt een stuk romantischer). Waarom kan zelfs een Groninger een Limburger niet verstaan als ze hun eigenste taal spreken? Net als de evolutiebi­ oloog vraagt ook de taalkundige zich wel eens af of het ­ in plaats van ingewikkeld onderzoek te doen ­ niet eenvoudiger zou zijn om gewoon de Bijbel te volgen: iets met een grote toren in Babel en een straf van God. “Taal zal alleen verwoesting zaaien” dicht Ooster­ huis dan ook. Tal van zogenaamde ‘valse vrienden’ getuigen hiervan, woorden uit een andere taal die klinken als je eigen. Stel dat je aan een Fransoos voorstelt om ‘nu’ te gaan zwemmen, dan zal hij misschien het schaamrood op de kaken hebben (en jij daarna ook, als je ontdekt dat ‘nu’ niet ‘op dit moment’ betekent, maar ‘naakt’). En je hoeft ook niet meteen het einde van de wereld te verwachten als er in een Griekse etalage de ‘apocalyps’ wordt aangekondigd, want dat betekent eenvoudig de ont­ hulling van de nieuwe collectie. Verwarring alom dus. Maar verwoesting? Taal kan juist voeden en doen groeien! Sterker nog, is dat niet waar Oosterhuis zelf zo’n talent voor heeft? Hoeveel kennis kunnen we overdragen door taal te gebruiken! Hoeveel nooitbedachte of onverwachte werelden worden er in de fantasie geopend door wervelende woorden! En wat zou een kampvuur zijn zonder een spannend verhaal? Met taal kan je alles. Hoewel… Heb je wel eens ge­ probeerd om taal te maken van het innerste van je hart? Ik vrees dat we niet veel verder komen dan Hans en Monique Hagen, die dichtten: ik zoek een woord een heel nieuw woord een woord dat niemand kent ik zoek een woord dat zeggen wil dat jij de liefste bent Tja, als het gaat om liefde blijft taal ontoereikend. Maar ach, als je liefste alleen Japans spreekt, kan je nog steeds heel goed haar hand vasthouden en lang en diep in elkaars ogen kijken. En juist in de taallo­ ze stilte vinden we wellicht de mooiste Liefde… Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

9

Intocht van de kinderen met de Palmpasentakken foto's: Lieneke de Vries

Simon and Garfunkel

The Dangling Conversation

It's a still life water color, Of a now late afternoon, As the sun shines through the curtained lace And shadows wash the room. And we sit and drink our coffee Couched in our indifference, Like shells upon the shore You can hear the ocean roar In the dangling conversation And the superficial sighs, The borders of our lives. And you read your Emily Dickinson, And I my Robert Frost, And we note our place with bookmarkers That measure what we've lost. Like a poem poorly written We are verses out of rhythm, Couplets out of rhyme, In syncopated time Lost in the dangling conversation And the superficial sighs, Are the borders of our lives. Yes, we speak of things that matter, With words that must be said, "Can analysis be worthwhile?" "Is the theater really dead?" And how the room is softly faded And I only kiss your shadow, I cannot feel your hand, You're a stranger now unto me Lost in the dangling conversation. And the superficial sighs, In the borders of our lives. 10 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

Hooglandse Vieringen Iedere zondagochtend om 11.45 uur Hooglandse Kerk Leiden De diensten zijn te beluisteren via www.kerkomroep.nl

Overzicht vieringen Pinksteren 27 mei

Elise Woertman en Rob van Waarde

belijdenisdienst

Macht en geld 3 juni 10 juni 17 juni

Corine van der Loos Karin van den Broeke Christiane Berkvens

Macht 1 Macht 2 Geld

24 juni 1 juli

Henk van Breukelen Japke van Malde

kinderdienst

Zomerdiensten 8 juli 15 juli 22 juli 29 juli 5 augustus 12 augustus 19 augustus 26 augustus

Henk Schouten Hans Evers Huib Godding Co Kooman Christiane Berkvens Christiane Berkvens Christiane van den Berg Henk Schouten

Opening Academisch Jaar 2 september Cor van Bree 9 september Henk Schouten 16 september Christiane van den Berg

(Jeugdkoor uit Torun, Polen)

Religie voor atheïsten (de Botton) doopdienst intreedienst

Cor van Bree

O

p de Pinksterdienst (27 mei) volgen drie diensten waarin maatschappelijke onderwer­ pen op het programma staan. De beide eerste diensten gaan over de macht. Is in onze democratie de macht wel goed verdeeld: moet er niet meer van onde­ ren opkomen? Is macht alleen maar slecht, iets dat door een flinke ethiek beteugeld moet worden, of kan de macht een spirituele binnenkant hebben? Kan dat ook met geld het geval zijn; is dat dus meer dan het 'slijk der aarde'? Op de laatste zondag van juni zal onze oudpastor Henk van Breukelen voor­ gaan, goed bekend bij de oudgedien­

den in onze gemeenschap. Op de tra­ ditionele kinderdienst op de eerste zondag van juli volgen de bekende scholaloze diensten van de zomer. Op 2 september zullen we op onze ei­ gen manier het academisch jaar ope­ nen. Het thema van de overweging is ontleend aan het niet lang geleden ver­ schenen boek van de Britse filosoof van Frans­Zwitserse afkomst Alain de Botton, Religion for atheists (vertaald in het Nederlands onder de titel Religie voor atheïsten). Volgens de Botton kunnen atheïsten nog wel iets van de godsdienst leren. Maar is dat los van de oorsprong te verkrijgen? In de overwe­

ging wordt ook kritisch ingegaan op de ideeën van de Botton over goed uni­ versitair onderwijs. Bijzonder is vooral dat hij van mening is dat er van de re­ ligie een gezond pessimisme te leren valt. Dit biedt mogelijkheden om een (hopelijk interessante) beschouwing toch nog in een preek te laten eindigen. Het is goed nu alvast op de beide volgende diensten in september te wijzen. Op de 9e is er een doopdienst; op de 16e is er de intreedienst van Christiane van den Berg als partici­ pantenpastor.

Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

11

Verslag algemene ledenvergadering Vereniging LSE op 10 april 2012 De Voorzitter opent de vergadering met een welkom aan de ongeveer 75 aanwezigen, en met een literaire op­ roep om elk je eigen boom te zijn. Verslag vergadering van 26 oktober 2011 Ter aanvulling van het verslag wordt genoemd dat vermeld had moeten worden dat is opgemerkt dat de statuten het aantal bestuursleden maximeren op 9 en er 10 bestuursleden zijn voorgedragen. Naar aanleiding van het verslag wordt door fiscaal deskundigen opgemerkt dat het voor de aftrekbaarheid geen verschil maakt of er betaald wordt in de vorm van contributie of een vrijwil­ lige bijdrage. Er wordt nog gesproken over de mogelijkheid van een notariële akte, maar aanvullend wordt opgemerkt dat voor de volledige aftrekbaarheid van periodieke bijdragen dat binnenkort vermoedelijk niet meer nodig is. De voorzitter peilt de behoefte aan de mogelijkheid van een automatische in­ casso. Die behoefte blijkt beperkt. Gevraagd wordt wat er is gedaan met de mogelijkheid van collectebonnen. Vanuit het bestuur wordt meegedeeld dat daaraan is gedacht, maar dat er in het bestuur nog over wordt gesproken. Vervulling vacature participanten­ pastor 0,7 fte De voorzitter meldt dat op basis van de besluiten van de vorige ALV een be­ roepingscommissie met veel inzet aan de slag is gegaan. Een wervingscam­ 12 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

pagne met advertentie leverde 11 solli­ citanten op. Met 5 daarvan zijn ge­ sprekken gevoerd. Één daarvan stak er dusdanig boven uit dat uitsluitend daarmee werd verder gegaan. Dat leid­ de tot een eindrapportage van de com­ missie aan het bestuur, met het voorstel met deze kandidaat in zee te gaan. Ver­ volgens bleek betrokkene echter in­ middels de voorkeur te geven aan een baan elders. Daarmee stonden we uit­ eindelijk, ondanks al het goede werk van de beroepingscommissie, met lege handen. Het bestuur besloot daarop om onverwijld een nieuwe wervingscam­ pagne te starten. Omdat de leden van de beroepingscommissie te kennen ga­ ven voor deze nieuwe ronde graag het heft in handen van een nieuwe com­ missie te geven, werd een oproep ge­ daan voor leden daarvan. Daaraan werd ampel gehoor gegeven. Dat re­ sulteerde in een nieuwe commissie be­ staande tien leden, van wie Ronald Meester als voorzitter. Uit de rapportage van de eerste be­ roepingcommissie was duidelijk ge­ worden dat het geen eenvoudige zaak is, een kandidaat te vinden die past bij het door en voor de LSE gewenste pro­ fiel. Daarom werd door het bestuur met een positieve grondhouding een suggestie meegegeven die vanuit leden van de vereniging was gedaan. Die kwam erop neer om een tot de LSE­ gemeenschap behorende eventuele kandidaat te benaderen. Wanneer daar­ bij eventueel tijdelijk concessies ge­ daan zouden moeten worden aan de

omvang van de baan, dan zou wellicht door inzet van emeriti de 0,7 fte voor alsnog gevuld kunnen worden. De nieuwe commissie nam die suggestie over en heeft met snel toenemend ent­ housiasme deze weg bewandeld. Dat leidde tot een voorstel aan het bestuur om Christiane van den Berg­Seiffert te benoemen, voor twee jaar voor 0,3 fte, en daarna, wanneer zij haar proef­ schrift heeft afgerond en dus meer tijd heeft, voor 0,7 fte. In die eerste twee jaar kunnen de resterende uren vervuld worden door de emeriti Henk Schouten en Jac van der Hoeven. Het bestuur heeft na een gesprek met betrokkene en na zich ervan vergewist te hebben dat er alle redenen zijn om te vertrou­ wen in een goede samenwerking tussen het pastorale trio in de eerste twee jaar, met veel enthousiasme besloten het voorstel van de beroepingscommissie te volgen. Vanuit de ter vergadering aanwezige leden wordt door middel van een applaus te kennen gegeven dat men blij is met deze oplossing. Christiane, die tot dit moment nog niet in de zaal aan­ wezig was, wordt door de voorzitter van de beroepingscommissie opge­ haald en laat weten erg blij te zijn met het feit dat dankzij de gekozen con­ structie zij aan het werk kan binnen een gemeenschap die voor haar aan­ voelt als haar spirituele thuis. De voorzitter dankt de leden van de beide beroepingscommissies die met elkaar tot dit resultaat hebben geleid,

Christiane van den Berg­Seiffert

en laat weten dat Christiane vanaf 1 augustus, en niet eerder, beschikbaar is. De beide anderen zijn dat al eerder. Financiën De penningmeester neemt het woord. Er moet een nieuwe kascommissie worden benoemd. Louk de Vries­Lo­ cher, Jan Slotboom en Hans Furnée zijn hiertoe bereid. De zaal kan daar­ mee instemmen. Deze kascommissie zal ook voor het diaconaal fonds en de stichting materiële voorzieningen functioneren. Aan de orde komt vervolgens de be­ groting van dit jaar. (De cijfers van vo­ rig jaar hadden nog geen betrekking op de vereniging) Het bedrag aan giften is hoger ingeschat dan vorig jaar in ver­ band met de bereidheid van de leden om een participantenpastor voor 0,7 fte te laten benoemen. Naar aanleiding van een vraag daarover wordt gesteld dat de tegenvaller in de vorm van de vertraging bij de benoeming van de pastor financieel kan resulteren in een meevaller. Ook wordt gemeld dat de kosten voor de restauratie van Rap 100 niet op de begroting van de vereniging horen maar op die van de Stichting Materiele Voorzieningen. Vervolgens komt de bijdrage vanuit de vereniging aan het studentenwerk ter sprake. Uitgesproken wordt dat deze, naast de verbondenheid die ermee is, ook gezien moet worden als een ver­ goeding voor het gebruik van Rap 100 door het secretariaat. De penningmeester wijst er, naar aan­ leiding van een vraag, nog op dat de begroting op den duur niet als duurzaam moet worden gezien omdat

er uitgegaan is van een bijdrage uit een in vijftien jaar tijd opdrogend fonds. De inkomsten zullen dus in die jaren moeten toenemen om na die vijftien jaar op eigen kracht door te kunnen. De begroting wordt vervolgens goed­ gekeurd. De penningmeester presenteert een grafiek waaruit een duidelijk stijgende lijn van de bijdragen van leden en niet­ leden te zien is. Dat is met het oog op de duurzaamheid van de financiën op den duur overigens hard nodig. Een lid spreekt zijn teleurstelling uit over het feit dat de LSE nog steeds bij de ING bankiert en niet bij een duurzamer alternatief. De penning­ meester antwoordt dat er praktische redenen aan ten grondslag liggen zoals een fysiek bereikbaar kantoor. De ING functioneert overigens alleen voor het betalingsverkeer. Grotere bedragen worden ondergebracht bij ASN en Triodos. Gevraagd wordt naar de mogelijkheid om via het diaconaal fonds weer bij te dragen aan het levensonderhoud van Victor T., eventueel via de Lukaskerk in Den Haag. Dit wordt aan het Diaco­ naal Fonds ter overweging meege­ geven. Ten slotte wordt er door leden nog ge­ wezen op de onduidelijkheid omtrent waar een bijdrage op gestort kan worden; vereniging of Stichting. Geantwoord wordt dat alle bijdragen kunnen naar de bankrekening van de vereniging en daarnaast voor speci­ fieke doeleinden naar die van het dia­ conaal fonds. Gevraagd wordt te melden waar eventueel onduidelijkheid hieromtrent wordt veroorzaakt. Verenigingszaken De voorzitter meldt dat, nu we een ver­ eniging zijn, een meer planmatige werkwijze wenselijk is waardoor on­ derlinge afstemming en uitoefening van bestuurlijke verantwoordelijkheid te combineren is met autonoom functi­ onerende stuur, werk, en andere groe­ pen. Meer samenhang en afstemming kan voor iedereen prettig zijn. Dan weet bijv. de koffiegroep wanneer de zomerkerk weer open gaat zodat de koffie op de juiste plek terecht komt. De bedoeling is dat alle groepen hun eigen plan maken en vervolgens het bestuur let op de afstemming. Dat moet allemaal resulteren in een LSE­ plan, goed te keuren door de ALV. Verschillende mogelijkheden komen

aan de orde, zoals een hooglands on­ derhoud, uitnodigen van groepen bij het bestuur en gebruik van de website en de Hooglandse Nieuwe en de Wie Wat Waargids. Het bestuur zal de komende tijd werken aan een concrete invulling. De bedoeling is meer samenhang, meer samenwerking, meer transparantie. Rondvraag Gevraagd wordt naar een alcoholvrij alternatief voor de wijnactie om ook de niet­ wijndrinkers op consumptieve wijze te laten bijdragen aan de renova­ tie van RAP 100. Ook wordt gevraagd naar de mogelijk­ heid de avonddiensten in de goede week eerder te laten beginnen met het oog op de vele ouderen die dat op prijs stellen. Opgemerkt wordt dat dat lastig is in verband met de medegebruikers van de kerk. Er wordt tenslotte nog gemeld dat allerlei fondsen niet langer bijdragen aan Rap 100, waardoor de plannen moeten worden aangepast. Sluiting De voorzitter dankt alle aanwezigen voor hun inbreng en betrokkenheid en sluit de vergadering. zie ook: www.ekklesialeiden.nl

HEERe

zij God

Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

13

Stand van zaken renovatie Rap 100

D

e renovatiecommissie is al­ weer een tijdje bezig met van alles en nog wat om het groot onderhoud van ons pand Rapenburg 100, waar vooral activiteiten voor studenten worden georganiseerd, in goede banen te leiden. Bouwkundig laat de commissie zich adviseren door Conserf, een adviesbureau met veel expertise op het gebied van monumen­ tenzorg. Het gemeentelijk monument Rap 100 dateert in oorsprong uit de 17e/18e eeuw. De commissie acht het haar plicht dergelijk erfgoed in stand te houden. Al ruim tien jaar geleden bleek uit rapporten van deskundigen dat er no­ dig onderhoud moest worden verricht, maar daar kwam het lange tijd niet van. Een leek kon zien aan voorgevel en voordeur dat er iets moest gebeuren om verval (en dus waardever­ mindering) te voorkomen. Maar geluk­ kig: eind maart is aannemer Burgy, specialist in monumentaal onderhoud, gestart, hetgeen goed zichtbaar is aan de opgetrokken steigers en ook merk­ baar voor de secretariaatsmedewerkers, soms een beetje lastig bij hun werk.

In fasen Die start betreft fase 1: het vervangen van het dak en het opknappen van de 14 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

voor­ en achtergevel, inclusief weg­ gerotte vensterbanken, muurankers en zo meer. De financiering van die fase, die zon­ der meer noodzakelijk is om verval te voorkomen (kijk naar Rapenburg 102, na jaren leegstand ver onder de vraag­ prijs verkocht door eigenaar Bisdom Rotterdam) kunnen we zelf bekostigen dankzij zuinig beleid van een reeks van penningmeesters. Fase 2, het aanbrengen van een over­ kapping van het binnenplaatsje, kan waarschijnlijk worden betaald uit een laagrentende lening van de Stichting Hervormd Academie­ en Studenten­ werk, ooit opgericht door founding fa­ ther Nico Bouhuys c.s. Die overkap­ ping vinden we nodig om er leeggoed e.d. op te slaan, dat nu nog in de weg staat in de gang: geen gezicht, en de brandweer is er ook niet blij mee. Er waait ook veel bladval e.d. in, rokers zien dat als hun domein (waar buren dan weer over klagen, ook al vanwege druk gepraat). Ook kan zo het vocht­ probleem (dat merken we bij voorbeeld in de kelder) beter te lijf ge­ gaan worden. Kortom: een grote ver­ betering voor het gebruik van de bega­ ne grond. Omdat het nauwelijks mogelijk blijkt om subsidies te verwerven bij fondsen als het Nationaal Restauratiefonds e.d. zullen we onze plannen voor her­

inrichting van de 2e etage (fase 3) voor gebruik als vergaderruimte, archief en tweede (bescheiden) keuken­ voorziening moeten bijstellen. We denken daarbij aan een beroep op klussers uit eigen kring ­ die etage bevat niets van monumentale aard waarvoor specifieke kennis nodig is – en andere minder kostbare oplossingen dan renovatie door Burgy.

Acties Juist voor die fase 3 blijft het nodig om financiële acties onder LSE­ers te voe­ ren, zoals de wijnverkoop eind 2011, die veel weerklank vond en 1600 euro opleverde. In april is die actie her­ haald. De opbrengst ad 1.050 euro was weliswaar minder, maar toch weer een flinke stap in de goed richting. Een volgende actie wordt overwogen door de renovatiecommissie: de pro­ ductie van een CD­opname van onze eigen Schola. We gaan daarmee aan de slag na de wijnactie om na te gaan wat daar allemaal voor komt kijken en wat daarvan de opbrengst zou kunnen zijn. Schola­bestuur en musici hebben daar­ voor al hun medewerking in principe toegezegd. Namens de renovatiecommissie, Arie Hoeflaak

Groepen binnen de LSE Dagelijks bestuur Ben Blonk pastoraat en participanten

Amos Kater voorzitter communicatie, PR Arie Hoeflaak beheer en restau­ ratie Rap 100

Marga Bakker vicevoorzitter AK, participanten

Wim Schouten secretaris

Johan de Groot penningmeester

Het bestuur van de Vereniging LSE Wim Schouten

Cok Neven Jeugd en jongeren

Liesbeth Korthof Hooglandse Vieringen

Wouter Nijkamp Ad­hocwerk en CvA

Esther Seeleman studentenpastoraat StuK

Edwin Teeuw vervangt Esther tijdelijk

D

e algemene ledenvergadering van 26 oktober 2011 was het definitieve begin van een nieuwe vereniging met een nieuw bestuur. De vele aanwezige leden stemden in met de benoeming van de nieuwe bestuursleden die het vaandel van het oprichtingsbestuur zouden overnemen. Aan mij de eer om secretaris daarvan te worden. Gelukkig word ik daarin, voor wat de technische en de administratieve kant daarvan betreft, bijgestaan door Kees de With en Piet van Poppel. En dan hebben we natuurlijk ook nog ons onvolprezen secretariaat op Rap 100! Binnen het bestuur heeft elk lid zo zijn of haar eigen portefeuille. Zie bij de foto's op deze pagina. De voorzitter, vicevoorzitter, penningmeester en secretaris vormen het dagelijks bestuur. Dat komt, wanneer het lukt, halverwege de maand ook kort bij elkaar om wat dingen af te stemmen. En verder is er een uitbundige uitwisseling van mailverkeer. Dat is handig, vooral met sommige bestuursleden die voor hun werk veelvuldig buitenslands vertoeven. In de korte tijd die we als bestuur tot nu toe bestaan, zijn we toch al een heel hecht team geworden. We zijn, net zoals de LSE­leden, vogels van zeer

diverse pluimage. Toch vullen en voelen we elkaar over het algemeen goed aan. De vergaderingen, elke tweede dinsdag van de maand, verlopen efficiënt en in een goede sfeer. Hoe lastig de dingen waar we het soms over moeten hebben ook zijn, er is altijd ook wel plaats voor een lach. En op de een of andere manier worden we het ook altijd wel eens. Het is daardoor nog niet voorgekomen dat we ergens over moesten stemmen. Daarom is het ook niet zo erg dat we niet weten wie er het tiende lid is. Een van de mooiste dingen van de Vereniging LSE is dat er zo’n enorme variëteit aan hulptroepen in de vorm van werkgroepen, stuurgroepen en andere soorten groepen is. Al die clubjes met al die betrokken leden zijn ons goud! Die wil je dus optimaal de ruimte geven om enthousiast en betrokken hun gang te gaan. Tegelijkertijd moet je als bestuur zien ervoor te zorgen dat het geheel een beetje inzichtelijk en samenhangend blijft. Dat is best een kluifje, maar het stelt niets voor bij het tegenoverge­ stelde: een situatie waarin er niemand buiten het bestuur is die zich ergens druk over maakt. Die fantastisch betrokken en actieve leden maken het uitdagend, maar ook erg leuk om in dit bestuur te zitten.

Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

15

Mijn reis naar Vietnam Henk Schouten

V

an 14 maart tot 10 april zijn wij naar Vietnam geweest voor een 23­daagse rondreis met Djoser van Saigon naar Hanoi. In Hanoi zijn we nog vier dagen extra ge­ bleven. Ik geef geen reisverslag. Zo iets is te vinden op de website van Djoser. Hier wil ik een paar eigen ervaringen naar voren halen. Voor deze reis heeft u bij mijn afscheid van het studentenwerk in april 2010 een forse bijdrage gegeven. Daarvoor wil ik u allen nog eens heel hartelijk bedanken! Door omstandigheden is het er nu pas van gekomen om deze reis te maken. Het was ook leuk dat Lenie Hollaar voor ons contact gelegd heeft met prof. Pham Gia Huệ. Met hem en zijn vriend To hebben we o.a. de uni­ versiteit bezocht en bij hen thuis gege­ ten. Huệ (spreek uit Hwè) heeft een jaar in Nederland gestudeerd, waaron­ der ook een paar maanden in Leiden. Hij kende de LSE en Lenie heeft nog steeds contact met hem. De Ekklesia heeft in de jaren tachtig veel aandacht aan Vietnam gegeven en het Medisch comité Nederland­Vietnam gesteund. Huệ vertelde over hoe in Hanoi de mensen de Amerikaanse bombarde­ menten probeerden te overleven. Ze hadden overal rond het Hoan Kiem meer schuilkelders gegraven, waar de mensen dagen onder de grond konden verblijven. Het was niet zo uitgebreid als de enorme Cu Chi tunnels onder de grond die de Viet Cong hadden ge­ graven tussen Saigon en de grens met Cambodja. Op de foto (pag.17, rechts) zie je mij in zo’n tunnel verdwijnen. De universiteit in Hanoi was uitge­ weken naar de berggebieden. Het was een tijd van grote onderlinge solidari­ teit, vertelde Huệ. Daar is tegenwoor­ dig niet meer zoveel van te merken, vindt hij. Onze Vietnamese gids bij de rondreis sprak over puur kapitalisme onder een

16 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

FOTO M. KORENHOF

communistisch regime. Wel is het zo, dat dankzij het loslaten van de rigide planeconomie in 1986 de economie in Vietnam geweldig is opgebloeid, ver­ gelijkbaar met China. Op de vraag of hij meer democratie zou wensen, ant­ woordde de gids, dat het land daar nog niet aan toe was. Hij vergeleek het met Thailand, waar de partij van de Roden en de Witten elkaar naar het leven staan. “Niemand wil verliezen. De mensen moeten daarom eerst nog leren aanvaarden, dat je in een democratie ook (tijdelijk) kan verliezen, en dat winnen niet betekent, dat je dan alle rechten hebt”. In Saigon hebben we o.a. het standbeeld voor Thich Quang Duc be­ zocht. Zie de foto hierboven. Volgend jaar is het vijftig jaar geleden, dat hij zichzelf verbrandde op een druk kruis­ punt midden in Hanoi o.a. uit protest tegen de dictatuur van Ngo Dinh Diem,

die door Amerika gesteund werd tegen de Viet Cong. Deze zelfverbranding vormde het begin van wereldwijde de­ monstraties tegen de oorlog, zoals die in Amsterdam waar we zelf destijds ook nog aan deel namen. In mijn doctoraalscriptie heb ik uitvoe­ rig aandacht gegeven aan de boeddhis­ tische vredesbeweging in Vietnam in de jaren 1963 – 1975. Daarom wilde ik altijd nog een keer naar Vietnam toe. Ik was me ervan bewust, dat je na 40­50 jaar niet meer terugvindt waarover ik heb geschreven. Destijds vonden veel schrijvers, dat zelfverbranding niet boeddhistisch was. Maar via litera­ tuurstudie heb ik echter gevonden dat zelfverbranding al in de 13e eeuw voorkwam in China. Voor Thich Quang Duc en alle navolgers was het niet al­ leen een protestactie. In meditatie gaat het erom, dat je ‘tapas’ (hitte) ontwik­ kelt, waarmee je al je begeerten en verkeerde gedachten ‘verbrandt’. Het

was een typisch Chinese concrete toe­ passing van wat in India een meditatie­ ve oefening is. Deze zuivering geeft positief karma voor een volgend leven. Omstanders die door het bijwonen deelnemen aan de zelfverbranding de­ len in het positieve karma, dat de monnik produceert. Karma is dus over­ draagbaar. Voor Thich Quang Duc was zijn zelfverbranding in meditatiehou­ ding naast protest ook een vorm van volkomen overgave aan de zaak waar­ voor hij stond. Enkele jaren later stuur­ de een boeddhistische non een brief aan president Johnson voordat ze zich­ zelf verbrandde geknield voor de beelden van Maria en Quan Am (de vrouwelijke Boeddha van het oneindig mededogen), waarin ze schreef “I like to burn as a flame to enlighten your policy”. De term ‘enlighten’ is hier dubbelzinnig. Ik vermoed, dat de huidige zelfver­ brandingen van Tibetaanse monniken een vergelijkbare betekenis hebben. Naast wanhoop over de politieke situa­ tie en protest is het ook een vorm van mededogen met allen die lijden. Te­ gelijk is het een volkomen toewijding aan de zaak waarvoor je staat, met po­ sitief karma, niet alleen voor jezelf, maar ook voor de toekomstige samen­ leving. Hoe dan ook, de boeddhistische zelfverbranding heeft mijn voorkeur ver boven de islamitische zelfmoord­ aanslagen, waarin niet mededogen, maar haat en vergelding centraal staan en de eigen gelukzaligheid na de dood.

Overal in Vietnam zie je kleine tempel­

tjes bij huizen, restaurants en in hotels. Ook bij de mensen thuis. De voor­ ouderverering (of respect voor de voorouders) speelt een belangrijke rol. Huệ vertelde, dat het vervullen van de taak van het nodige eerbetoon aan de voorouders bij een schrijn met foto’s vooral een taak is van de oudste zoon. Dochters trouwen in bij de familie van de man en delen dus in de eerbied voor zíjn voorouders. In China, waar hetzelfde geldt, is mede daarom bij de huidige ‘één kind politiek’ het hebben van een zoon heel belangrijk. De rondreis was zeer afwisselend. We hebben heel veel pagodes en tempels bezocht. Kenmerkend voor Vietnam (en China) is, dat boeddhisme, confu­ cianisme, taoïsme en helden­ en voor­ ouderverering probleemloos samen­ gaan. Allerlei beelden staan door elkaar. Veel eredienst is puur individu­ eel van aard. Je geeft je over aan een godheid of een Boeddha om van zor­ gen verlost te worden of om een zegen bij je plannen. Zo woonden we een ce­ remonie bij in een kleine kapel in een pagode, waar een man en zijn zwange­ re vrouw offers brachten aan vrouwe­ lijke goden. Zie de foto hierboven. Op aanwijzingen van de priester moest de aanstaande moeder bij één van de beelden van een ‘moeder met kind’ het kind over zijn hoofdje strijken. In veel pagodes en bij woonhuizen viel ons op dat vooral de vrouwelijke Boeddha Quan Am vereerd lijkt te worden: er worden veel wierookstok­ jes voor haar gebrand en er staan vaak juist beelden van háar op de hoogste

verdieping van huizen. Zij lijkt voor veel Vietnamezen dezelfde functie te hebben als Maria voor veel katholieken. Op eerste paasdag hebben we nog een gedeelte van de Vietnamese paasdienst in de kathedraal van Hanoi mee ge­ maakt. De dienst was stampvol en de mensen stonden ook buiten. Alleen het Halleluja in de liederen konden we verstaan; het was ontroerend. Aanslui­ tend volgden we een Franse dienst waarbij de kinderen een grote rol speelden en waarbij zichtbaar veel expats aanwezig waren. Uiteraard hebben we ook ‘toeristische’ dingen gedaan, zoals het bezoeken van de drijvende markt in de Mekong delta en het bezoeken van bouwwerken uit de Cham­tijd. We bezochten ook enkele ideële coöperaties met o.a. ko­ kosnoten en reden een keer in een cy­ clo door Saigon; je voelt je dan zeer koloniaal. We fietsten door de rijst­ velden rond Hoi An, voeren door de Ha Long baai, overnachtten bij mensen thuis en maakten prachtige wandelin­ gen in de berggebieden van Sapa in het noorden. We voelden ons echt on­ dergedompeld in een totaal andere we­ reld en kijken terug op een geweldig mooie reis!

Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

17

Hoogstpersoonlijk Marion Akbar Den Haag 5 mei 1965 Leiden

De tekst op de rouwkaart luidde: "Ons resten geloof, hoop en liefde, dze drie, maar de grootste daarvan is de liefde." (Korinthiërs)

4 april 2012

Op 4 april 2012 maakte Marion Akbar (46) een einde aan haar leven. Marion was de laatste tijd elke week in de kerk, en vond hier naar eigen zeggen een fijne en spirituele omgeving. Zo'n 25 jaar geleden was Marion geduren­ de ongeveer vijf jaar mijn pianodo­ cente. Ze studeerde toentertijd aan het conservatorium in Den Haag, en was een fantastische docente; ik werd al­ tijd een beetje blij van haar lessen. Daarna studeerde ze psychologie, en gedurende lange tijd combineerde ze haar werk als psychologe met haar lespraktijk. Enige jaren geleden ging het mis. Pianospelen werd fysiek moeilijk, en ook mentaal kwam ze in

grote problemen. De laatste zes maanden leek ze echter de weg om­ hoog weer gevonden te hebben, en dacht al weer na over wanneer en hoe ze weer aan het werk kon gaan. Twee weken voor haar overlijden bracht ze nog een avond door bij ons thuis, om te luisteren naar de try­out van het concert dat ik binnenkort met een vi­ olist geef. Marion heeft veel mensen enorm veel gegeven, en haar uitvaart was hiervan een indrukwekkende illustratie. De schok van haar dood zal bij mij en bij vele anderen nog heel lang naklinken.

FOTO M. KORENHOF

Ronald Meester

Loes de Rooij 15 juli 1936 24 april 2012

Na een jaar van knokken, hoop en teleurstelling is op 24 april Loes de Rooij­Schuiling overleden aan kanker. Loes en haar man Ruud waren oudgedienden in de LSE. Ze hebben jaren de Unicef­stand met Kerst bemand, en namen tot haar overlijden deel aan een participantengroep. 18 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

Vanuit de Ekklesia hebben we met Kerst en Pasen een kaart aan haar gestuurd. Ze was daar blij mee. De herdenkingsdienst was op dinsdag 1 mei in het Groene kerkje in Oegstgeest.

Actief en informatief Daklozendiner Sinds januari loop ik stage bij de LSE. Mijn naam is Johnny Tran en ik ben 21 jaar oud. Ik loop stage naar aanleiding van de opleiding theologie. Ik studeer theologie aan de Fontys hogeschool te Utrecht. Momenteel zit ik in het derde jaar van mijn bachelor. Op 10 april jl. ben ik namens de Ekkle­ sia naar het daklozendiner geweest. Dit jaarlijks terugkerend diner wordt geor­ ganiseerd door de studentenvereniging Augustinus in samenwerking met de Ekklesia. Volgens de studenten waren er dit jaar minder daklozen aanwezig dan vorig jaar. Desondanks waren de daklozen erg blij met het diner dat speciaal voor

Imkerproject afgesloten

hen geregeld werd. Het was een drie­ gangendiner bestaande uit: tomaten­ soep als voorgerecht, kipkerrie met rijst als hoofdgerecht en het toetje be­ stond uit vla met hagelslag. De daklozen zelf vonden het eten erg lekker. Zij vonden het erg mooi om te zien, hoe de studenten hun best gedaan hadden. Ik vond het ook erg inspire­ rend om te zien dat de studenten hun best hadden gedaan voor de daklozen. Na afloop werden er nog kleding­ stukken en toiletartikelen uitgedeeld aan de daklozen. Zo kwam er een eind aan een mooie avond. Ik vind het dak­ lozendiner een prachtig initiatief. Hier­ bij wil ik dan ook de studentenvereni­

Doel van het imkerproject is om gezin­ nen van oorlogsslachtoffers in Eritrea te helpen aan bijenkasten, zodat zij in hun levensonderhoud kunnen voorzien met de verkoop van honing. Dankzij een startsubsidie van de stichting Tsi­ naat (hulp aan gehandicapten in Eritrea) en Cordaid hadden aan­ vankelijk dertig gezinnen bijenkasten. Het was de bedoeling dat dat met de opbrengst vanuit Leiden zestig gezin­ nen zouden worden. Via de uit Eritrea afkomstige Terhas Semere, bestuurslid van de Stichting Tsinaat en initiatief­ neemster van het Imkerproject, werden we op de hoogte gehouden van de voortgang van het project. Zij bracht enkele malen een bezoek aan Eritrea. Eind februari kwam er bericht van The Eritrean National War Disabled Vete­ rans’ Association (ENWDVA) dat het volgende inmiddels gebeurd is: het

ging Augustinus bedanken voor dit prachtig initiatief, de gastvrijheid en het overheerlijke diner. Ik hoop dat het diner ook volgend jaar succesvol mag zijn. Johnny Tran

Eritrese Ministerie van Landbouw zorgt, na overleg met de ENWDVA, voor de levering van meer bijenkorven en bijenkolonies voor een schappelijke prijs. Er warden 32 gezinnen geselec­ teerd, die in aanmerking kwamen voor de bijenkasten. Zij kregen van deskun­ digen van het Ministerie een training in het houden van bijen. Er werden 64 bijenkorven gekocht en langzamerhand zijn die in gebruik genomen, afhan­ kelijk van het seizoen en de beschik­ baarheid van bijenkolonies. De jubileumactie van De Bakkerij en de Avondmaalscollecte, aangevuld met giften van particulieren en aandacht in de wijken en kerken, hebben ruim 14.000 euro opgebracht. Uit naam van de gezinnen van oorlogs­ slachtoffers in Eritrea hartelijk dank aan alle gevers.

NOG STEEDS: LITURGIEMAKER GEZOCHT… Het secretariaat van de LSE is dringend op zoek naar mensen die eenmaal per veertien dagen op de dinsdag de liturgie willen opmaken. Lijkt het je wel wat om je pc­vaardigheden en je creativiteit in een mooie liturgie vorm te geven, terwijl je ondertussen op het

LSE­secretariaat op Rapenburg 100 kunt genieten van het mooiste uitzicht van Leiden, neem dan contact op met Nely de Wit, coördinatrice van het LSE­secretariaat, tel. 071 ­514 38 40 of mail naar [email protected]

Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

19

Hoe gaat het met de WeekendKlas?

Met Kerstmis was de helft van de mooie opbrengst van de uitgangs­ collecte voor de WeekendKlas, een Leids project voor pientere, geïnteres­ seerde kinderen met een minder for­ tuinlijke achtergrond Om te kijken hoe de kinderen het maken, hebben Ingrid Verrijdt en Petra Sonneveld van de Stuurgroep Diaconie aan het eind van het schooljaar een kijkje genomen in die “klas”. Zondag 22 april hebben zij

klas 1 (de kinderen van groep 8) in ac­ tie gezien tijdens het versieren van cupcakes in het Palace Hotel in Noord­ wijk. Met 13 kinderen en drie bege­ leiders kregen zij een uitgebreide rond­ leiding door het hele hotel, van kamers tot zwembad en ook de parkeergarage. Daarna hadden ze een lunch met mee­ gebrachte boterhammen en ook veel snoep van het hotel. De zondag erop was de afsluiting van het schooljaar. Sebastiaan Ruinard en Wil Heesakkers waren aanwezig bij het uitreiken van de certificaten aan de klassen 1 en 2. Ook waren er gouden medailles voor die kinderen die geen enkele keer verzuimd hadden. Elke klas had ook zijn favoriete gastspreker gekozen. Beide vrijwilligers kregen voor hun lessen in respectievelijk dan­ sen en tekenen een beker uitgereikt door een dankbare leerling. Maar eerst was er een filmpje van de activiteiten en een heuse modeshow, waarin de kinderen door middel van een zelf­ versierd T­shirt lieten zien wat hun toe­ komstige aspiraties zijn: paardendres­ seur, rechter, piloot, dokter… en natuurlijk had een aantal zich gewoon lekker uitgeleefd op de stof, zonder

nog precies hun toekomstplannen te kennen. De zaal, gevuld met vaders en moeders, broertjes en zusjes, sponsors en gastsprekers, de organisatie van JES en de jaarcoördinatoren en klassendo­ centen en hun assistenten, was dolent­ housiast over de vorderingen en de fij­ ne tijd die (zijzelf met) de kinderen ge­ had hadden. In de wandelgangen hoorden we dat de Rotary Club ‘Rondrijclub’ heet, een verbastering te danken aan het feit dat de Rotarians zo vaak voor het vervoer hebben gezorgd. In diezelfde wandel­ gangen werd nog een uurtje nagepraat over het schooljaar en de doelstellin­ gen onder het genot van een drankje en door de kinderen onder leiding van So­ dexo zelfgemaakte hapjes. Voor deze zeer gemotiveerde kinderen, die allemaal over een brede belangstel­ ling beschikken, is het driejarige vrije­ tijdsonderwijs een welkom zetje in de richting van maatschappelijke ont­ plooiing. Meer info en foto’s op: www.jesrijnland.nl www.weekendklas.nl

Dank voor kerkdeur­collecte Via via kwam mij het goede nieuws ter ore dat in maart aan de uitgang van de Hooglandse Kerk door de Leidse Studenten Ekklesia gecollecteerd is voor het werk van de Stichting “Papua Daughter of Compassion”. Precies in die maand was het op de kop af twintig jaar geleden dat in Sentani, Jayapura (Papua, Indonesia) genoemde stichting werd opgericht door schrijver dezes, samen met een aantal geestverwanten. De afgelopen jaren hebben we ­dank zij de steun van mensen als u­ kunnen werken aan de realisering van onze drie doelstellingen. We konden (en kunnen nog steeds) kinderen een thuis bieden en tevens de vorming en opleiding geven waar ze als kind recht op hebben maar die hun in de geboortekampong door droeve omstandigheden helaas niet geboden kon worden. Drie kindertehuizen hebben we nu onder onze financiële paraplu. Daarnaast bekommeren we ons ook om kinderen die het geluk hebben wel nog bij hun ouders te kun­ 20 | Hooglandse Nieuwe mei 2012

nen wonen, maar die niet in staat zijn het studiegeld te betalen. Hun helpen we met studiebeurzen. In zijn geheel gaat het om ongeveer 250 kinderen.

leid is er op gericht om ieder jaar 10% meer inkomsten uit Papua te ver­ werven, zodat in 2017 de stichting selfsupporting is.

Dan is er het werk met en voor de vrouwen. Vaak zijn ze alleenstaand, niet zozeer uit vrije keuze maar nood­ gedwongen: ze zijn weduwe, van hun man gescheiden of door hem verstoten. In “Huize Agapè” leren wij ze o.a. le­ zen en schrijven, koken en bakken, kleren verstellen en patronen knippen, en stellen we hun een startkapitaaltje ter beschikking om een eigen handeltje op te zetten. Voor hun peuters die ze meenemen naar Huize Agapè hebben we een aangepast speel­ en leer pro­ gramma.

Tot slot: dank zij dit dankbriefje hebt u hopelijk een concreter beeld gekregen van het “goede doel” waarvoor er die bewuste zondag gecollecteerd werd, en weet u ook min of meer waarvoor het collectegeld gebruikt gaat worden. Heel, heel hartelijk dank!

De stichting die dit alles financiert krijgt geen overheidssubsidie maar moet haar eigen broek ophouden. Voor 50% komt het geld uit Papua zelf, van donateurs en de bedrijfjes die ze zelf hebben opgezet, de andere 50% komt van donateurs uit Nederland. Het be­

Nico Dister, OFM (Jayapura, Papua) ING­bank no 10 33 857 t.n.v. Missie­ procuur v.d.Kleine Zusters van St.Jozef, Heerlen, m.v.v. “voor kinder­ tehuizen Nico Dister”

Dank u geestelijk

Viering tienjarig bestaan Exodus Leiden met toneelstuk VAST “Hallo. Ik ben Maikel en dit is mijn verhaal…” Maikel is nu 28 jaar. Op zijn 18e beging hij een misdaad. Drie jaar geleden kwam hij vrij na zeven jaar gevangenisstraf. Daarna heeft hij 18 maanden in een Exodus opvanghuis gewoond. Hij stapt het podium op, samen met een actrice en een muzikant. hij vertelt over zijn levenen over zijn poging terug te keren naar de maatschappij. VAST is een muzikale voorstelling over het intense menselijke verlangen naar geborgenheid. Concept/regie: Letizia Rompelberg Productie: Lonneke Schapendonk Tekst: Leon de Waal Spel/muziek: Maikel, Lise­Lott Kok, Leon van Egmond Licht/decor: Simon Haen Speellijst: www.hertogzout.nl Leiden: 1 juni Vredeskerk 20.00 uur; toegang gratis Kaarten: [email protected] Afgelopen maand maart jl. was het precies tien jaar geleden dat Exodus Leiden haar deuren opende voor ex­ gedetineerden om op de Plantage 16 in het opvang­ en begeleidingsprogram­ ma te worden opgenomen. Sindsdien hebben ruim 300 bewoners hiervan met succes gebruik gemaakt. Er is in de afgelopen jaren veel gebeurd. Een paar voorbeelden: Exodus Leiden nam het initiatief tot een eigen – en in­ middels zeer succesvol ­ werkervaring­ team (EKT), er werd een nazorglocatie voor maximaal vier bewoners aan de

Uiterstegracht geopend en vorig jaar namen de bewoners het initiatief om jongeren in de jeugdgevangenis in Oe­ ganda te helpen. Uitgangspunt in ons werk is en blijft onze doelstelling om zoveel mogelijk ex­gedetineerden te helpen bij hun te­ rugkeer in de samenleving en hen daarmee uit de criminaliteit te houden. Dat is goed voor onze bewoners zelf, maar ook goed voor de maatschappij die we, afgezien van minder onveilig­ heid en overlast, hierdoor ook een

hoop geld besparen. Wij vieren ons tienjarig bestaan op zeer toepasselijke wijze (zie de Jubileum­ uitgave die na de dienst wordt uitge­ deeld). Op vrijdag 1 juni a.s. vanaf 19.30 uur bent u (met introducé desge­ wenst) hartelijk welkom om de muzikale theatervoorstelling Vast bij te wonen, met na afloop een drankje en hapje. Het zou voor ons een groot plezier zijn u deze avond te mogen ontmoeten. Graag wel even aanmelden via: [email protected]

Jubileum ds. Ad Alblas Op 27 mei is er een feestelijke Pinksterdienst van de Leidse Binnenstadsgemeente in de Hooglandse Kerk. In die dienst wordt het 25­jarig jubileum van Ad Alblas als predikant in Leiden gevierd. Aanvang 10 uur. 11.45 – 13.30 uur Ontmoeting in ‘De Bakkerij’, Oude Rijn 44. Op zaterdag 2 juni is er om 10 uur in de Hooglandse Concert Ronald Meester en Kerk een symposium: ’25 jaar kerkelijk leven in de Hans van der Weide Leidse binnenstad’ 10.30 uur: Aanbieding van het jubileumboek Op zaterdag 2 juni geeft onze pianist 12.15 uur: Ontmoeting en lunch. Ronald Meester samen met Hans van der Weide (viool) een uitvoering van Het boek ‘Omdat er méér is ... ­ 25 jaar kerkelijk leven in de Leidse binnenstad’ is drie sonates voor piano en viool van een full colour uitgave van 208 pagina’s. Ook de LSE heeft aan dit boek bijgedra­ Ludwig van Beethoven in de concert­ gen. Het is te bestellen door overmaking van de voorintekenprijs van € 14,95 naar zaal van Emile van Leenen, Lammer­ rekening 703141 ten name van de penningmeester van de Leidse Binnenstads­ markt 59. Aanvang 20.15 uur, € 5. gemeente onder vermelding van ‘Jubileumboek’. Vanaf 2 juni ligt het voor € 17,50 Reserveren bij: in de winkel. [email protected] Hooglandse Nieuwe mei 2012 |

21

Toren van Babel Wolkenkrabbers zijn tegenwoordig niets bijzonders meer, maar geen enkele wolkenkrabber reikt tot in de hemel. Het idee om een toren tot in de hemel te bouwen vond God een slecht plan. God zorgde dat de bouwers elkaar niet meer begrepen. God zorgde dat zij in een andere taal spraken – van de ene dag op de andere – en elkaar niet meer verstonden. Sinds die tijd noemen we het een Babylonische spraakverwarring als mensen elkaar niet begrijpen, omdat ze door elkaar heen praten. Het gebruiken van de juiste taal kan moeilijk zijn. Vooral als het geschreven woorden zijn. Je kunt het wel goed bedoelen, maar de ander kan je verkeerd begrijpen. Hoe zou jij dit oplossen? Ga je dan harder praten of misschien wel langzamer?

Toren van Babel door Escher Deze Kinderpagina is zonder Babylonische spraakverwarring geschreven door Monique van der Gaag 22 | Hooglandse Nieuwe mei 2012