Hoofdstuk 7: Toevoeging

Hoofdstuk 7: Toevoeging Wat is er loos met jouw schip? Naast dat je een probleem met je hoofd signaleert, kun je ook je lichaam gebruiken als een belangrijk signaleringsinstrument. Dat wordt nog wel eens vergeten. Wat gebeurt er met je lichaam, wat merk je aan jezelf, waar krijg je last van en welke verbanden kun je leggen? Je lichaam geeft continu signalen af, en reageert op alles wat er in je omgeving en vooral in je hoofd gebeurt. Maar wij zijn zo in ons hoofd bezig, dat we die signalen niet als zodanig opmerken. Ons denken heeft de overhand, waardoor we vaak vergeten om te voelen. Wanneer je bijvoorbeeld moeite hebt met nee-zeggen en daardoor geregeld in tijdnood komt, kan het niet anders dan dat je lichaam daarop reageert. Misschien niet direct, maar op een gegeven moment krijg je klachten: je krijgt stijve schouders, een hoge hartslag of een hoge bloeddruk. Het lijkt of het lichaam in een continue staat van paraatheid is, altijd maar doorgaan. Rust is lastig te vinden, het hoofd is altijd bezig. Bij de START&GO-methode maken we gebruik van het lichaam, het is de toevoeging op het signaleren in de eerste stap. Niet alleen om een totaalbeeld te creëren van het probleem – door je lichaam te lezen kun je meer leren over jouw ijsberg – maar ook om via een andere ingang met die klachten aan de slag te gaan. Je benadert het probleem aan twee kanten: via je hoofd (wat is het probleem en hoe kan ik dat veranderen?) en via je lichaam (wat merk ik in mijn lichaam en hoe kan ik dat corrigeren?). Dat laatste kun je gedeeltelijk zelf doen. In dit hoofdstuk laat ik je zien hoe je je meer bewust kunt worden van de signalen van je 108

lichaam én daarnaar kunt handelen. Achterin vind je een index met veelvoorkomende klachten en hoe je die kunt interpreteren en relateren aan jouw ijsberg. De volledige lijst kun je gratis downloaden via de website www.verandergedrag.nu. Toch verdient het de aanbeveling om juist bij dit onderdeel wat externe hulp in te schakelen in de vorm van lichaamswerk – een verzamelnaam voor een groot aantal natuurgeneeskundige therapieën. Zodat je ook echt van twee kanten je ijsberg laat smelten. Wat is lichaamswerk?

Lichaamswerk is letterlijk met de handen aan het lichaam zitten om natuurgeneeskundige therapieën uit te voeren. Het probleem dat je met je hoofd hebt geconstateerd, komt overeen met wat het lichaam aangeeft via de spieren, reflexen of pijnervaringen. Via het toevoegen van lichaamswerk kan jouw probleem voor een therapeut ook voelbaar zijn. En goede therapeut kan je erbij helpen om lichamelijke klachten te koppelen aan dingen die zich in je hoofd afspelen en andersom. Omdat we gewend zijn te praten over de problemen die je tegenkomt, begint deze tweede stap met het verbaal signaleren van het probleem. Je kan verbaal aangeven dat je last van je nek of schouder hebt, maar is dat het enige? Komt dat doordat je moeilijk nee kunt zeggen of zijn er andere problemen die verband houden met je schouders? Het lichaam geeft ook waarschuwingen op plekken die jij niet in verband brengt met het probleem, zoals afwijkingen in je organen. Door lichaamswerk toe te passen, breng je jouw probleem volledig in kaart. Tegelijkertijd versterk je het energieniveau van je lichaam zodat je zo optimaal mogelijk het veranderproces in gaat en een blijvende verandering kunt bewerkstelligen.

109

Zelf gebruik ik voetreflexologie en kinesiologie als toevoeging tijdens de STARTdag. Deze natuurgeneeswijzen geven tijdens een behandeling een compleet beeld van iemands lichaam, ook al richt de behandeling zich maar op een klein deel van je lichaam. Maar de behandelpunten – bijvoorbeeld de tientallen punten op je beide voeten – zijn verbonden met organen en lichaamsdelen. Uit de reactie van je lijf, via die punten, kan een therapeut aflezen wat de staat van het orgaan of lichaamsdeel is dat via dat punt is verbonden. En het via dat punt ook direct behandelen. Bij voetreflexologie en kinesiologie kun je je kleren aanhouden, het lichamelijk contact is niet te intiem – mocht je daar tegenop zien – en het doet in principe geen pijn. Bovendien brengt een behandeling ontspanning, en dat is van wezenlijk belang voordat je aan het daadwerkelijke veranderproces gaat beginnen. Maar er zijn meerdere therapieën die je kunt gebruiken: ik beschrijf ze later in dit boek. Birgit (48) was zelfstandige en wilde haar bedrijf graag laten groeien. Eén probleem: ze moest dan delegeren en ook mensen afwijzen. Tot nu toe had Birgit altijd alles zelf gedaan, dat ging sneller dan nee zeggen of uitleggen hoe iets werkte. Ook thuis deed ze alles zelf. Ze zag in dat ze dat niet meer zou volhouden en wilde haar gedrag veranderen. Haar probleem was duidelijk. Maar toen ze aan lichaamswerk begon, kwamen er allerlei klachten naar voren die ze niet in verband had gebracht met haar moeite om te delegeren. Op de voeten van Birgit voelde ik dat zowel haar hoofd als nek, gebit, gal en lever pijnlijk waren. Hoe reageert je lichaam als je iets doet terwijl je eigenlijk geen tijd hebt? Hoe verwerkte Birgit een verzoek? Verbijtend, spuwde ze wel eens gal, letterlijk of figuurlijk? Op deze manier werd er een verband gelegd tussen ogenschijnlijk kleine klachten en de vragen die opkwamen bij het signaleren van haar mentale probleem. Dat nam ze mee in de volgende stappen van het veranderproces.

110

Duik onder water

Lichaamswerk is een belangrijke toevoeging om een optimaal resultaat te bereiken bij je gedragsverandering. Als je naar je bestemming vaart zijn de omstandigheden daarvoor cruciaal voor je reis. Niet alleen is de wind belangrijk, ook de stroming van de zee, de hoogte van de golven, en alles wat in zee drijft. De ijsberg in de oceaan is bovendien meer dan wat er boven het wateroppervlak uitsteekt. Onder water – in je lichaam – zit veel meer dan je denkt. Als je moeite hebt met nee zeggen kun je dat beredeneren: ‘ik wil aardig gevonden worden, ik heb dat zo geleerd’. Dan kun je je wel eens wat onrustig voelen, maar dat gevoel wordt tenietgedaan door je verstand dat aangeeft: ‘niet zeuren, gewoon doorgaan’ en ‘een ander heeft er ook wel eens last van’. Als je op je knieën vanaf de rand van de ijsberg in het water kijkt – het signaleren en beredeneren van je probleem – zie je al wel iets meer, maar nog lang niet alles. Lichaamswerk toepassen is als in het water springen op zoek naar wat er onder water nog meer speelt behalve je ratio. Wanneer je aandacht naar je lichaam gaat, toont het lichaam zijn verborgen gebreken, zoals de ijsberg zijn spelonken en uitsteeksels toont, onder het water. Dat geeft je een beter totaalbeeld van waar je op dat moment mee bezig bent, hoe het met je energie gesteld is en hoe zich dat fysiek en mentaal uit. Door lichaamswerk toe te passen creëer je een totaalplaatje van jouw ijsberg. Niet alleen pak je het niet nee kunnen zeggen aan, maar juist ook de lichamelijke gevolgen daarvan. Jouw therapeut

Een klik hebben met degene die het lichaamswerk bij je uitvoert, is erg belangrijk. Je gaat niet naar een arts of therapeut waar je je niet 111

veilig bij voelt. De START&GO-methode werkt alleen als jij je therapeut vertrouwt en een klik met hem of haar hebt. Je werkt samen heel intens aan een veranderproces en er mag niets van twijfel staan tussen de klant en de begeleider. Hieronder volgt een overzicht van de mogelijke behandelmethoden. Kies de methode die het beste bij je past. Voetreflexologie Voetreflexologie is nagenoeg pijnloos en geeft de behandelaar een totaalbeeld van jouw lichaam en van de energie in je lichaam. Alle organen en lichaamsdelen zijn volgens de voetreflexologie vertegenwoordigd in de voeten. Tijdens de therapie wordt er licht gedrukt op ongeveer 176 punten in de voeten. Via de zogenoemde energiebanen zijn deze reflexpunten op je voeten verbonden met organen en lichaamsdelen. De rechtervoet staat voor het lichamelijke deel van het lichaam, de linkervoet voor het mentale deel. Op het moment dat een reflexpunt pijnlijk is kan het zijn dat er op het daarmee verbonden punt in het lichaam een blokkade zit. Door het reflexpunt een impuls te geven, stimuleert de behandelaar het zelfgenezend vermogen. Na beide voeten behandeld te hebben, heb je een compleet beeld van een lichaam. Binnen de organisatie Verander Gedrag.Nu wordt voornamelijk gebruikgemaakt van voetreflexologie volgens de methode van William Fitzgerald en de Touch-for-healthmethode uit de kinesiologie van John F. Thie. Het werken met reflexzones volgens dr. William Fitzgerald zet aan tot bewustwording, waardoor je als mens groeit.

Het zelf toepassen van voetreflexologie is lastig. Als je al weet waar welke punten zitten dan is het niet ontspannen. 112

Wat je wel kan doen is je voeten verzorgen en ontspannen, het werkt als een weldaad voor je lichaam. Geef jezelf een voetenbad, masseer je voeten, houd je nagels goed geknipt, vijl eelt bij en indien je nagellak gebruikt, haal het in de winter eraf om meer ‘lucht’ aan de nagel te geven. Zijn er plekken op je voet die gevoelig zijn, teken dat dan aan in je motivatieschrift. Op die manier leer je wat een inwendige verandering met je voeten doet. Kinesiologie In de kinesiologie wordt gebruikgemaakt van de spieren. In deze theorie is elke spiergroep aan een orgaan verbonden. Met veertien basisspiertesten kan je iemand in balans brengen. Hoe werkt een spiertest? Een spier is als de klapdeur van een saloon. Als het goed is staat de deur precies in de midden door twee tegenover elkaar liggende spiraalveren oftewel spieren. Op het moment dat een spier wat strak gespannen is staat de deur niet meer helemaal in het midden. Je kunt de zwakke spier versterken, bijvoorbeeld met oefeningen. Maar je kunt ook de strakke spier ontspannen. Dat laatste doe je door middel van de Touch-for-Health balansmethode. Touch for Health is een methode die spier- en energieversterkend werkt. Het doel van de therapie is om het lichaam in optimale conditie te brengen, te houden en het zelfherstellend vermogen van dat lichaam te activeren. De spanning van spieren is elektronisch en manueel meetbaar. Tijdens een Touch-for-healthbalans worden er 14 of 42 spieren manueel getest en worden er diverse technieken toegepast om onbalans op te heffen.

113

Door gebruik te maken van de veertien basisspiertesten ontstaat er een goed beeld van het lichamelijk welzijn van iemand. Dit beeld, toegevoegd aan het mentale signalement van het probleem, geeft goed aan waar je aan moet werken bij de volgende stappen van START&GO. Welk ander lichaamswerk kan gebruikt worden? Massage maakt gebruik van alle meridianen (energiebanen) en spieren in het lichaam. Eventuele knopen worden gesignaleerd en verminderd: dat leidt tot ontspanning. Bij chiropractie wordt gebruikgemaakt van het zenuwstelsel en het evenwicht in de bottenstructuur. Volgens de chiropractie bestuurt het zenuwstelsel alle processen binnen het lichaam. Wanneer er binnen deze processen iets fout gaat, is de oorzaak hiervoor vaak terug te vinden in het zenuwstelsel. Chiropractors behandelen gewrichten overal in het lichaam om mechanische problemen aan te pakken. Bij neurologische aandoeningen wordt de behandeling vooral gericht op de wervelkolom. Bij acupunctuur wordt gebruikgemaakt van verschillende diagnosetechnieken, zoals pols- en tongdiagnose. De behandeling bestaat uit het plaatsen van fijne naalden in de huid op specifieke punten op de meridianen. Daarmee wordt de energiedoorstroming weer in balans gebracht. Acupunctuur is een onderdeel van de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG). Andrea Cusinello, TCG-therapeut: ‘Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG) is een holistisch systeem, de mens wordt gezien als eenheid tussen lichaam, emotie en geest en daarnaast in relatie tot zijn omgeving. In de Chinese geneeskunde wordt geen onderscheid gemaakt tussen lichaam en geest,

114

zoals wij dat in het westen wel gewend zijn. De link tussen Chinese geneeskunde en verandering van gedrag is gebaseerd op de spirituele entiteiten. Bij ieder orgaan hoort een spirituele entiteit die verantwoordelijk is voor emoties en mentale activiteiten. Een onbalans in een bepaald orgaan zorgt vaak voor een emotioneel probleem, en andersom. Als je het emotionele probleem oplost door een bepaald orgaan te behandelen, dan kun je minder sterke kanten van een persoon transformeren in sterke kanten.’

Voor elke ontvanger van lichaamswerk voelt iets anders prettig aan. Bij acupunctuur maak je gebruik van naalden, bij sommige massages is een ontbloot lichaam nodig en bij voetreflexologie gaan de sokken uit. Probeer verschillende lichaamswerktherapieën uit bij verschillende therapeuten. Dat is een goede manier om je lichaam bij het veranderproces te betrekken. Wat is het belang van toegevoegd lichaamswerk?

Met lichaamswerk kijken we dus onder het wateroppervlak naar de ijsberg. We krijgen inzicht in wat er onder water allemaal meespeelt. Daarnaast kan lichaamswerk ondersteunend werken en het verloop van het veranderproces beïnvloeden. Het zelfgenezend vermogen van het lichaam wordt via lichaamswerk gestimuleerd. Zo wordt er een startpunt gecreëerd voor het veranderproces. Hoe gezonder je lichaam, hoe meer energie en hoe beter je veranderingen aankunt. Zelfgenezend vermogen (ook wel zelfhelend of zelfherstellend vermogen) wordt gezien als de innerlijke kracht die probeert lichaam en geest zo gezond mogelijk te houden. Zelfgenezend vermogen kan een griep of verkoudheid herstellen evenals schade die stress of psychische klachten met zich meebrengt. Of dit zelfgenezende

115

vermogen optimaal wordt ingezet, is afhankelijk van of je problemen herkent en hoe je erop reageert. Chiropractor Vismai Schonfelder beschrijft in zijn boek Wake Up Holland, Its Time to be Healthy dat gezondheid te verdelen is in vijf fases: 1. gezond 2. minder weerstand 3. beginnend ziekteproces zonder symptomen 4. ziekteproces met symptomen 5. chronisch ziek Dit geldt voor zowel lichamelijke als geestelijke gezondheid. In welke fase zit jij? Hoe verder je van fase één afstaat hoe langer het gaat duren voor je veranderproces vorm krijgt en zich uit in een betere gezondheid. En als je lichamelijk topfit bent? Ook als je lichamelijk niets mankeert, heeft het de voorkeur toch een vorm van lichaamswerk toe te passen. Zie het lichaamswerk ook als een totale ontspanning voordat je de volgende stap in het veranderproces in gaat. Bovendien ben je je lang niet altijd bewust van wat zich in je lichaam afspeelt. Het is opmerkelijk dat mensen geen verband leggen tussen bijvoorbeeld pijn aan hun kaak en het verwerken van ervaringen. Als je moeite hebt met nee zeggen en daarbij ook alles nog heel goed wilt doen dan, bijt je je als het ware vast in de materie en zoek je net zolang tot je de oplossing gevonden hebt of dat het werk gedaan is. Vaak gaat dat onbewust ‘s nachts nog door. Het bitje dat je dan van de tandarts krijgt of de spierverslapper van de huisarts is een symptoombestrijder en geen oplossing.

116

Een positief effect van lichaamswerk is dat het een goede verzorging van je eigen lichaam stimuleert. Gezond eten, gezond bewegen, en de overbekende 3 R’s: Rust, Reinheid en Regelmaat. Als je deze gebruiksaanwijzing voor een gezond leven sowieso toepast, zal je ontdekken dat je lichaam weinig klachten geeft. Starten zonder toevoeging

Het is mogelijk om START&GO-methode zonder toevoeging van lichaamswerk te doen. Bedenk wel dat het resultaat dan minder groot is en je een essentieel deel van jezelf, het lichamelijke deel, negeert. Je blijft wat ondiep kijken, terwijl het juist de bedoeling is in het diepe te springen en het probleem in zijn totaliteit aan te pakken. Het is altijd jouw keuze om het lichaamswerk te ervaren. Als er redenen zijn om het niet te doen dan kun je naar alternatieven zoeken. Maar vraag jezelf dan ook af of je moeite hebt met lichaamswerk ondergaan en of er iets anders aan de hand is. Ervaring leert namelijk dat levensvragen en blokkades altijd effect hebben op je lichamelijke gezondheid. Al is dat niet altijd zichtbaar. Heb je moeite met aanraking, dan is daarmee om leren gaan tevens een belangrijk onderdeel van het veranderproces. Wat maakt dat je lichamelijk contact lastig vindt, wat zijn je ervaringen en wat zit er onder het wateroppervlak? Als aanraken het probleem is, kan er eerst een veranderproces plaatsvinden op het gebied van aanraking en daarna kan je ervaren wat aanraking via lichaamswerk met je doet. De volgorde wordt dan omgedraaid.

117

Wat kan je zelf doen?

Je kan zelf veel doen om je lichaam gezond te houden. Denk aan voldoende ontspanning, gezonde voeding, voldoende water drinken en veel bewegen. In hoofdstuk 15 over gezondheid ga ik daar uitgebreid op in. Hoe beter jij je lichaam leert kennen door te letten op afwijkingen in een normaal patroon. En hoe eerder jij de signalen herkent die je lichaam afgeeft als je gaat veranderen in je gedrag. Een veranderproces is intensief en stagneert niet. Als de ijsberg eenmaal aan het smelten is, veranderen er steeds meer blokkades en hinderlijke gewoontes en daarmee zijn er ook kleine veranderingen in je lichaam. Mariëlle (22), studente communicatie, had moeite om een verbroken relatie achter zich te laten. Op een bepaalde manier bleef ze in een rouwproces hangen en had ze moeite om verder te gaan met haar studie. Na het smelten van haar ijsberg ‘loslaten’, bemerkte ze niet alleen meer energie om verder te gaan, ze bemerkte ook een andere stoelgang. Ze hield niet alleen de verbroken relatie vast, maar ook haar ontlasting. Het was een letterlijke en figuurlijke opluchting om verder te kunnen met haar leven.

Oefening 1 Lichaamsklachten zijn de toevoeging bij het signaleren van jouw ijsberg. Schrijf in je motivatieschrift op welke lichaamsklachten jij wel eens hebt. Niet alleen iets recents, ook kleine langdurige klachten die je eigenlijk niet meer opmerkt of met een zalfje oplost. Denk aan bloedend tandvlees, droge ogen, schimmel tussen je

118

tenen, verstopte oren, ingegroeide baardharen, dunne ontlasting, haarverlies of terugkerende jeuk. Wat zou de betekenis ervan kunnen zijn? Gebruik gezegdes en spreekwoorden zoals ik ook in het voorbeeld van Birgit deed. Gebruik hiervoor ook in de appendix achterin. Kun je een verband leggen tussen de klachten en jouw probleem? Kijk daarnaast ook naar jouw karakter. Houd jezelf een spiegel voor. Ben je bijvoorbeeld introvert? Dan ondervind je mogelijk lichaamsklachten die van binnenuit komen zoals schimmel en eczeem of juist van buiten naar binnen gaan zoals spijsverteringsproblemen. Kun je een relatie leggen tussen wie jij bent en wat jij bemerkt in je lichaam?

Door lichaamsklachten in verband te brengen met jouw ijsberg kun je van twee kanten je ijsberg laten smelten. Een ding is zeker: hoe gezonder jij leeft, hoe sterker je lichaam, hoe meer energie je hebt en hoe minder moeite het kost om jouw gedragsveranderingen te behouden. Oefening 2 Met deze oefening leer je je lichaam kennen middels visualisatie. • Ga rechtop zitten op een stoel zonder armleuningen. • Plaats je voeten plat op de grond. • Adem rustig in via je neus en uit via je mond. • Sluit langzaam je ogen. Scan je lichaam. Eerst voel je de ademhaling: je borstkas gaat op en neer. Zet je buik uit bij het inademen of is het juist de borstkas die meer beweegt?

119

Word ervan gewaar dat je op een stoel zit. Je voelt je billen op de zitting, je voelt je rug tegen de leuning. Tintelt het? Kriebelt het? Ga in gedachten naar je benen. Eerst je rechterbeen. Die zit vast aan je romp. Je voelt je bovenbeen, je knie, je kuit, de hak op de grond evenals de bal van je voet. Staan je tenen ook op de grond of hangen ze er iets boven? Voel dit ook met je linkerbeen. Ga nog even terug naar je romp en benen. Is het één geheel? Je gedachten gaan nu naar je schouders en armen. Je rechterarm eerst. Voel de verbinding middels je schouder van je arm aan je romp. Voel je bovenarm, je elleboog, je pols, je hand. Zijn je vingers ontspannen? Voel je misschien een ring aan je vinger? Voel je het bloed stromen? Doe hetzelfde met je linkerschouder en -arm. Wat voel je? Dan gaan we naar de schoudergordel. Voel je de schouderbladen tegen de stoel? Voel je spanning in je nek? Wat gebeurt er als je rustig je hoofd draait? Als laatste gaan we naar je hoofd. Wat voel je als je aan je hoofd denkt? Voel je spanning in je nek, zijn je kaken ontspannen, zijn je lippen ontspannen? Voel je ergens een kriebel, of voel je de haren op je hoofd? Wat zie je achter je ogen? Blijf rustig in- en uitademen. Voel waar de spanning in je lichaam zit. Richt je aandacht op die spanning. Adem rustig in via je neus en blaas uit via je mond. Blaas als het ware de spanning weg uit dat deel van je lichaam. Zo ga je je hele lichaam langs en overal adem je de spanning weg. Als je daarmee klaar bent, sta je op en loop je rustig door de kamer. Wat voel je nu? Wat heb je ervaren? Wat viel je op?

120

Het is niet vreemd als je tijdens dit proces moet boeren, winden laten of diep moet zuchten. Bij totale ontspanning zijn dit hele gebruikelijke gevolgen. Glimlach erom. Dit hele proces hoeft niet langer dan drie minuten te duren. Doe dit ’s ochtends na het opstaan en ’s avonds voor je gaat slapen. Je brengt op die manier je lichaam twee maal per dag in ontspanning. Heb je een spanningsmoment overdag, scan je lichaam dan in een of twee ademhalingen: ideaal om de heftigste spanning uit je lijf te krijgen. In het voorbeeld rondom nee zeggen leerde Brigit een moment van rust te creëren voordat ze het klusje zelf weer oppakte. Hierdoor kreeg ze de keuzemogelijkheid om ook nee te kunnen zeggen. Deze oefening leidde tot het herkennen van lichamelijke spanning en meer bewustwording.  

121