Hoofdstuk 1: Een stappenplan voor een van de grootste veranderingen in je leven. 4 Introductie
4
Van een eenling naar een sociale superster
4
Ik ga je precies vertellen wat je moet doen en wanneer
4
Hoe je het systeem moet gebruiken
4
Het is niet genoeg om alle informatie te hebben.. Je moet het ook toepassen
5
Personal Trainer
5
Je hebt inzet nodig voor een lange periode
5
Blijf studeren en verbeteren
6
De “Geheime Oorzaak” van Je Verlegenheid of Sociale Angst… en de Oplossing6 Reality check
6
Is er een verschil tussen verlegenheid en sociale angst?
7
Wat is de oorzaak van sociale angst?
7
Sociale angst is niet een echte ziekte
7
Sociale fobie is geen karaktertrek
7
Sociale angst is aangeleerd gedrag
8
Het doel van Sociale Angst is om afwijzing te vermijden
8
Waarom afwijzing vermijden?
9
Het begint met het idee van sociaal leren
10
Proberen om zelfverzekerd te zijn is pijnlijk
10
Als iedereen dit doet, waarom heeft dan niet iedereen een Sociale Fobie?
11
Je Amygdala – Angst Controle Centrum In Je Brein
11
Ervaringen, geen Rationele Kennis
12
De Methode Om Sociale Angst Te Overwinnen
13
Voorkomen Behoudt Angst
13
Angst Is Je Vriend
13
Doe Het Als Je Bang Bent
14
Proberen en falen is beter dan niet proberen
14
“Confrontatie Werkt Niet Voor Mij!”
15
Stoppen met Vermijden
15
Je gedrag beperken
16
Blijf In De Situatie Totdat De Angst Afneemt
16
Confrontatie inbeelden
17
Wat is de Confrontatie Hiërarchie?
18
De Hiërarchie van Gedrag
18
1
Je eigen Hiërarchie van Gedrag Maken
19
Na de Confrontatie
19
Voortgang en Motivatie
20
Hoofdstuk 2: Bewezen Technieken die Angst Verminderen
21
Techniek 1: Ademhaling
21
Zwak Ademhalen
21
Koude Handen
21
Adem Door Je Buik, Niet Je Borst
22
Neem Diepe en Langzaam Adem
22
Adem in Door Je Neus, Adem Uit Door Je Mond
22
Oefenen, Oefenen, Oefenen
23
Techniek 2: Spieren Ontspannen
23
Andere Voordelen van Ontspanning
23
Leren hoe je moet ontspannen
23
Ontspannen in het Dagelijks Leven Brengen
24
Techniek 3: Accepteren
24
Probeer je angstklachten niet te onderdrukken
24
Andere Manieren Om Te Vechten Tegen Je Angst
25
Het Probleem Met Verzetten Tegen Je Angst
25
De Chinese Vingerval
25
Niet Reageren
26
Deel 3: Veranderen Hoe Je Denkt
26
Waarde en Sociale Hiërarchie
26
Introductie
26
Waarde
27
Hoe Waarde Ons Gedrag Bepaalt
27
Hoe Heeft Dit Betrekking Tot Sociale Angst?
28
Het gebeurt overal
28
Waarde, Zelfverzekerdheid en Angst
29
Wat Maakt Het Dat Je Iemand Als Waardevol Ziet?
29
Hoe Geef Je Waarde?
30
Van Minderwaardig naar Zelfvertrouwen
31
Wat is jouw “Geheime Reden”?
31
Je Zelfbeeld
32
2
Je Zelfbeeld Vormt Zich Door Ervaring
32
Je Zelfbeeld Is Een Zichzelf Waarmakende Voorspelling
33
De Waarheid Achter Je “Geheime Reden”
33
De Vergelijking Val
34
Schoonheid en Zelfvertrouwen
34
Streven Naar Betere Gevoelens
35
Jij bent Uniek
36
Echte Minderwaardigheid
36
De Goedkeuring
37
Iets Nodig Hebben Is Wat Sociale Angst Veroorzaakt
37
Onvoorwaardelijke Zelfacceptatie
38
Het Naleven van de Normen van Anderen
38
Pleister Oplossing
38
Het Alternatief: Onvoorwaardelijke Zelfacceptatie
39
Hoe Ontwikkel Je Onvoorwaardelijke Zelfacceptatie?
40
Vragen
41
Jezelf Losmaken van Andere Mensen
42
Van Zelfbewustzijn naar Spontaniteit
42
Waarom je niet weet wat je moet doen
43
Wat deed je verkeerd?
43
Je viel in een val
43
Zelfcontrole veroorzaakt Zelfbewustzijn
45
Zo Stop Je Zelfcontrole
45
Maar Wat Als ik Iets Gênants Zeg?
46
Is een Beetje Remming Niet Goed?
46
Verbinden Met Je “Natuurlijke” Persoonlijkheid
47
Mindfullness en Aanwezig Zijn
48
Zwemmen in gedachten
48
Wat is het doel?
48
Hoe Leef ik “In het Heden”?
48
Leven van “Moment naar Moment”
49
Hoe Aanwezigheid Angst Verminderd
50
Conclusie
50
3
Hoofdstuk 1: Een stappenplan voor een van de grootste veranderingen in je leven. Introductie Van een eenling naar een sociale superster Hi, dit is Sander. Welkom bij het stappenplan tegen sociale angst. Hier ga ik de strategieën, technieken en tips delen die ik en talloze andere mensen hebben gebruikt om hun verlegenheid of sociale fobie te overwinnen, het heeft onze levens veranderd. Je staat op het punt om informatie te lezen die een grote impact op je sociale leven gaat hebben. Als je dit boek leest en moeite doet om de dingen die je leert toe te passen, dan kan je perspectief op mensen, je sociale leven en relaties veranderen. Deze verandering kan het verschil zijn tussen gelukkig zijn en veel vrienden hebben of eenzaam en verveeld zijn.
Ik ga je precies vertellen wat je moet doen en wanneer Het beste van alles is dat je de waarheid gaat leren over verlegenheid en sociale vaardigheden zonder falen, afwijzing en schaamte. Veel andere verlegen mensen hebben dit wel moeten weerstaan om over Sociale Angst heen te komen. Psychologen, sociaal wetenschappers, schrijvers enzovoorts nijgen ernaar om je aan te leren om “meer naar buiten te gaan” en zo meer ervaring op te doen (wat heel goed is), maar ze vertellen verlegen mensen nooit wat ze moeten doen als ze in deze situaties moeten doen zodat ze verlegenheid kunnen ontwijken en kunnen groeien. Het heeft me veel tijd gekost om deze informatie allemaal bij elkaar te verzamelen. Ik heb lang onderzoek gedaan naar sociale fobieën en ben te weten gekomen dat sociale vaardigheden een GROTE rol spelen in het bouwen van de fundering en je de goede richting in sturen voor een sociaal leven op de lange termijn.
Hoe je het systeem moet gebruiken Dit boek zit volgepakt met informatie. Het is de bedoeling om het te gebruiken als een referentie. De beste manier om het te gebruiken is om het boek een keer helemaal te lezen en daarna alle ideeën, vaardigheden en technieken die je goed vond te verzamelen. Schrijf ze allemaal op of zet ze in de computer en print het uit zodat je het kunt herinneren. Lees ze hardop voor en praat erover met andere mensen die je kent en ook verlegen zijn. Misschien kan dit boek ook deze mensen helpen.
4
Ga er niet vanuit dat dit boek al je problemen in een keer oplost. Maak een notitie als je een stuk tegenkomt dat bij je situatie past. Koop een kladblok en schrijf al je ideeën op die je aandacht trekken. Houdt deze ideeën altijd in gedachten. Het beste wat je kan doen is om een tip op te schrijven en deze meteen toe te passen. Laat dit een week duren en pak dan een andere tip, en daarna weer een, elke keer een nieuwe.
Het is niet genoeg om alle informatie te hebben.. Je moet het ook toepassen Vanaf nu komt het op jou neer. Ik kan het leren en toepassen niet voor je doen. Jij bent degene die de beslissing moet nemen dat je er alles aan gaat doen om je sociale angst te overwinnen. Sociaal succes is als het spelen van een muziek instrument. Het heeft een hoop tijd en oefening nodig. In het begin slaat alle informatie nergens op. Soms lijkt het alsof al je oefeningen niets op leveren. Maar als je doorgaat, ga je leren om liedjes te spelen. Daarna schrijf je je eigen muziek. Het volgende moment ben je een master.
Personal Trainer Laat ik het op een andere manier vertellen. Stel je voor dat je naar een sportschool gaat en je een personal trainer aanneemt. Ze leerde je alles wat je moet weten over Sitness. Maar daarna ging je nooit naar de sportschool en at je alleen maar junkfood. Als je niet toepast wat je leert, is de informatie per deSinitie waardeloos voor je. Maar als je aan het werk gaat, kun je jezelf compleet transformeren. Dit is geen magische pil. Je hebt ervaring in de echte wereld nodig. Als je nooit een sociaal leven hebt gehad door je middelbare school, betekent het dat nu de tijd is om naar buiten te treden en de sociale ervaring op te doen die je al die tijd hebt gemist.
Je hebt inzet nodig voor een lange periode Net als je een nieuwe vaardigheid leert, zullen er ups en downs zijn. Je gaat progressie boeken, daarna dalen tot een niveau net boven waar je begonnen bent. Je progressie kan er uitzien als dit:
5
Als je de sociale vaardigheden wil beheersen zal je ijverig moeten oefenen, streven naar het beste resultaat, zelfs als het lijkt dat het niks opschiet of zelfs lijkt alsof je achteruit gaat. Op de lange termijn zal je succes zeker komen. Dus geef niet op omdat je ervaringen zijn gebaseerd op tegenslagen en teleurstellingen.
Blijf studeren en verbeteren Gebruik dit boek als een werkboek. Lees het meerdere keren. Lees de stukken die je wilt leren en integreer ze in je dagelijks leven. Kijk en leer van andere boeken en informatie die ik uit ga brengen. En het belangrijkste van alles, STOP NIET MET LEZEN TOTDAT JE HET AAN HET TOEPAST. Veel mensen maken dezelfde fout door een boek te lezen en te zeggen “dit weet ik allemaal al” voordat ze de informatie hebben gelezen. Maak niet dezelfde fout. Blijf lezen en oefenen totdat je het kunt DROMEN. Op een gegeven moment ga je je eigen inzichten creëren buiten wat er in dit boek staat. Dan wordt je een expert in de wereld van sociale vaardigheden, gesprekken voeren en zelfverzekerdheid. Gefeliciteerd trouwens. Je zet deze geweldige stap door te investeren in je eigen leven. Als je erbij blijft ga je geweldige ervaringen krijgen op verschillende gebieden. Wil je me helpen? Email me met je ideeën, opmerkingen en klachten. Ik wil weten wat je vindt. Je kunt me emailen op:
[email protected]
De “Geheime Oorzaak” van Je Verlegenheid of Sociale Angst… en de Oplossing Dit hoofdstuk gaat vooral over de wetenschap achter je verlegenheid of sociale angst. Je gaat beter begrijpen wat het is en hoe het werkt
Reality check Het kan maar gezegd zijn, ik ga je niet vervelen met lange pagina’s wetenschappelijke artikelen. Veel van de boeken over sociale angst lijken geschreven te zijn door psychologen die een hoop weten over hoe sociale angst werkt maar niet vertellen hoe je er overheen komt! Alles wat ik wil doen is je laten begrijpen wat je angst is. Waarom? Als je niet weet hoe je oude, emotionele systeem werkt, voelt de angst ineens heel echt. Weten hoe het werkt geeft je visie op je angst en helpt om te veranderen. 6
In de andere secties leer ik je technieken die je meteen kunt toepassen. Nu gaan we verder met de fundamenten. Daar gaan we.
Is er een verschil tussen verlegenheid en sociale angst? Het enige verschil is de mate waarin het je leven beïnvloedt. Als je je soms ongemakkelijk voelt in bepaalde situaties ben je waarschijnlijk verlegen. Maar als je ongemakkelijkheid of verlegenheid serieuzer wordt, waardoor je ook fysieke klachten krijgt (paniek aanvallen) en het je dagelijks functioneren beïnvloedt, dan heb je waarschijnlijk sociale angst. Verlegenheid en sociale angst hebben dezelfde oorzaak en kunnen op dezelfde manier genezen worden. Dat is waarom ik over beide schrijf met 1 systeem. Maar, voor sommige mensen die maar een beetje verlegen zijn, kunnen dingen waarover ik ga praten vanzelfsprekend zijn, zoals oogcontact maken. Als dit voor jou geldt, sla dan de hoofdstukken over waarover je denkt dat ik je niet kan helpen.
Wat is de oorzaak van sociale angst? Heb je je ooit afgevraagd of sociaal angstige mensen zo geboren zijn? Of is het een aangeleerde persoonlijkheid? De waarheid is: Het is beide niet. Wat bedoel ik hierbij? Laat het me uitleggen…
Sociale angst is niet een echte ziekte Sociale angst is geen echte kwaal of ziekte, ondanks de naam sociale fobie. 99% van de mensen die een sociale fobie hebben, zijn 100% gezond en hebben geen medicijnen nodig. (natuurlijk moet je altijd een dokter bezoeken als je in die 1% valt) Sociale fobie kan worden genezen, maar niet door medicijnen te slikken. Medicijnen kan sommige mensen helpen om hun angsten beter onder controle te houden maar het zal nooit helemaal verdwijnen. Het is altijd een tijdelijke oplossing.
Sociale fobie is geen karaktertrek Dit is ook een verkeerde opvatting die veel mensen met een Sociale Fobie hebben.
7
Als ze jong zijn, zullen mensen tegen ze zeggen: “Je bent verlegen.” Dit gaat ervan uit dat een sociale fobie een karaktertrek is. Ze zijn geboren met het of hebben het ontwikkeld na lange tijd en het is een deel van hun geworden, net als haar. Of als atletisch zijn, overgewicht hebben of slim zijn. De waarheid is, Sociale Fobie is geen karaktertrek. Denk er maar eens over na: Ben je altijd verlegen? Zelfs als je alleen bent? Ben je evenveel bang als je tegen iemand praat die je niet kent dan tegen je beste vriend of vriendin? Nee, maar wat betekent dat?
Sociale angst is aangeleerd gedrag Sociale angst is aangeleerd gedrag. Het is een mix van mentaal en psychisch gedrag dat je gebruikt om te reageren op bepaalde situaties. Het aantal en het soort reactie dat je gebruikt ligt aan de situatie. Sociale angst is niet iets wat je hebt, het is iets wat je soms doet Het belangrijkste ding dat je moet onthouden is dat niemand angst heeft in alle situaties, het heeft altijd met een situatie te maken. Je kan angst hebben om in het openbaar tegen vreemde mensen te praten, maar er zijn situaties waar je wel zelfverzekerd bent. Dus stop met het denken dat Sociale angst een aangeboren gebrek is of dat het bij je persoonlijkheid hoort. Zeg niet: “Dit is wie ik ben.” Zeg: “In deze situatie…” Sociale angst is een verzameling van gedachten en gedrag dat je geleerd hebt om te gebruiken in bepaalde situaties. Dit betekent dus ook dat je deze gedachten en acties kunt aSleren en vervangen met nieuw gedrag. Alles wat je moet doen om dit gedrag af te leren ga ik uitleggen later in dit boek.
Het doel van Sociale Angst is om afwijzing te vermijden Sociale angst komt voort uit een extreme angst voor afwijzing. Mensen met een Sociale fobie zijn als de dood: • Voor mensen die kritiek geven of hen afwijst vanwege gedrag • Dat ze een negatieve indruk op mensen maken • Dat mensen hun acties negatief beoordelen Sociale angst is vaak gebaseerd op het feit dat mensen aannemen dat ze zwak, minderwaardig, niet goed genoeg of minder zijn dan anderen gecombineerd met de angst dat mensen dit op zullen merken en je zullen afwijzen. Deze afwijzing heeft effect op je bekwaamheid om met mensen om te gaan en je gevoel om erbij te horen. Door deze angst voor afwijzing zijn mensen met sociale angst vaak stil en teruggetrokken, ze willen niet in het middelpunt van de belangstelling staan omdat aandacht een potentiële afwijzing zou kunnen betekenen.
8
Het is best een slechte situatie voor mensen met een sociale fobie. Doordat ze dit gedrag hebben zullen mensen ze niet afwijzen… maar ze zullen ook niet opgemerkt worden. Waarom is de angst voor afwijzing zo groot dat mensen gedrag vertonen dat de kansen vergroot om afgewezen te worden? Situaties waar mensen met sociale angst dit gedrag niet vertonen zijn situaties waarbij de kans erg klein is dat ze afgewezen worden. Dit is bijvoorbeeld bij familie of goede vrienden. In deze situaties weten ze juist heel goed hoe ze moeten reageren en wat ze moeten doen. En ze weten dat ze niet afgewezen zullen worden door dit gedrag.
Waarom afwijzing vermijden? Wat nu komt is belangrijk om te weten, je moet begrijpen waarom we afwijzing willen vermijden. Het idee is dat veel van onze acties gebaseerd zijn op instinct waar je geen controle over hebt. Dit is in een tijd van miljoenen jaren ontwikkeld door evolutie om je te helpen wat je moet doen bij 2 belangrijke zaken: overleven en voortplanten. Geloof het of niet, ons emotionele systeem is bijna hetzelfde nu als dat het duizenden jaren geleden was in de tijd van de holbewoners. Evolutie gaat erg langzaam. Veel van ons gedrag is gebeurt in ons onderbewustzijn en is gedreven door een behoefte om te overleven en ons voort te planten. Dit is gebaseerd op miljoenen jaren evolutie. Vaak heb je niet eens door dat je gedrag hier vandaan komt. Wat heeft dit te maken met sociale angst? We hebben al vastgesteld dat sociale angst een angst is voor afwijzingen dat ons brein is ontwikkeld om ons te helpen met overleven. Stel je voor dat je in de tijd van de holbewoners leefde. Waarom zou je afwijzing willen vermijden van deze stam? Als de stam van de holbewoners hem zouden afwijzen, zou hij uit de stam gezet worden. En als je in die tijd alleen in de wildernis was zou je het waarschijnlijk niet overleven. In de middeleeuwen stond afwijzing gelijk aan dood. Dit is waarom, zelfs vandaag waar overleven niet aShangt van afwijzing van andere mensen, we nog steeds bang zijn om afgewezen te worden. Het is een ingebouwd overleving mechanisme. “Psychologen beweren soms dat de bron van alle angst voortkomt uit de angst om dood te gaan. Ik denk dat ze op een bepaalde manier gelijk hebben.” Nu je de bron van sociale angst kent kun je zien dat sociale angst niet altijd een probleem hoeft te zijn. Als je er nooit iets om gaf om beoordeeld te worden door andere mensen zou je waarschijnlijk dingen doen die je in de problemen brengt. Een bepaalde mate van sociale angst beschermt je van het doen van dingen die kunnen lijden tot grote problemen. Het probleem met mensen met een sociale fobie is dat ze er te ver in gaan. Ze zijn zo bang om afgewezen te worden dat de kwaliteit van hun leven eronder lijdt. Sociale angst wordt een 9
probleem als het een probleem wordt om te functioneren en om belangrijke levensdoelen te bereiken. Nu ga ik je het exacte proces uitleggen hoe iemand verlegen wordt of sociaal angstig.
Het begint met het idee van sociaal leren Sociaal leren is hoe we uitvinden wat goed of acceptabel gedrag is op jonge leeftijd. Als we jong zijn, leren we door het doen van dingen en daarna kijken we naar anderen of ze dit toestaan of niet. Denk aan peuters. De meeste kunnen nog geen taal. Als de moeder zegt: “Stop daarmee”, snapt de peuter de woorden niet die bedoeld worden. Wat ze wel begrijpen is of ze een positieve of negatieve reactie krijgen van hun ouders. Dit is sociaal leren. En omdat we sterk geloven dat afwijzing een bedreiging is om te overleven, stoppen we langzaam met dingen die leiden tot afwijzing. Dat is eigenlijk best logisch. Als een peuter ineens zijn vingers in het stopcontact gaat steken en zijn moeder zegt “STOP DAARMEE!”, dan zal de peuter in de toekomst minder snel het stopcontact opzoeken. Hoe heeft dit betrekking op je sociale angst? Als je op jonge leeftijd probeerde om tegen je ouders in te gaan en zelfverzekerd te zijn en je ouders vertelde je om “stil te zijn” of iets wat daarop lijkt, dan leer je jezelf aan dat dit geen acceptabel gedrag is. Je gaat het niet opnieuw doen. Je leert jezelf aan dat het reageren op een verlegen of introverte manier het beste is om acceptatie te krijgen van de mensen om je heen. En sociale acceptatie is een van de basisbehoeften van de mens.
Proberen om zelfverzekerd te zijn is pijnlijk Een recent onderzoek van de Universiteit van California heeft aangetoond dat deze negatieve sociale feedback hetzelfde gedeelte in de hersenen activeert als je echte pijn voelt. Dus hetzelfde als je je hand verbrandde aan een warme oven als klein kind leerde je dat je dit niet opnieuw moet doen, kun je ook de situaties gaan vermijden wat kan resulteren in de pijn van afwijzing. Proberen om zelfverzekerd te zijn en het middelpunt van de aandacht wordt nu gezien door een gedeelte in je hersenen als gedrag dat resulteert in afwijzing. Wat pijn doet. Hier is sociaal leren in een notendop: We zijn constant aan het kijken hoe mensen reageren op bepaalde acties om uit te vinden wat “Goed” gedrag is.
10
Simpel. En dit gebeurt ALTIJD. In elk gesprek dat je ooit gehad hebt, heb je gekeken naar de reactie van andere mensen om te kijken of het “goed” is wat je doet. En je wist het niet eens 99% van de tijd. Iedereen doet dit.
Als iedereen dit doet, waarom heeft dan niet iedereen een Sociale Fobie? Mensen met een sociale fobie zijn geboren met een genetische karaktertrek dat ze reacties van andere mensen intensiever zien dan een gewoon persoon. Gewone personen kunnen sommige dingen zien bij sociaal leren, maar ze zien het niet zo intensief als mensen die een sociale angst aan het ontwikkelen zijn. Dus veel negatieve reacties worden niet geregistreerd in hun brein. Dit laat het lijken alsof ze veel minder geven om de mening van andere mensen dan mensen met een sociale angst. Snap je? Dus, omdat je negatieve reacties kreeg wanneer je zelfverzekerd probeerde te zijn als kind, heb je langzaam negatieve gevoelens ontwikkeld voor sociale situaties. Dit is wat je verlegen hebt gemaakt. Samenvattend, de oorzaak van je sociale angst is een combinatie van een klein genetisch onderdeel waardoor je gevoeliger bent voor reacties van anderen en het zijn op de verkeerde plaats op het verkeerde moment (afwijzing krijgen als je zelfverzekerd wil zijn). Een andere mogelijke oorzaak van je sociale angst kan bijvoorbeeld leren zijn. Misschien had je angstige ouders of een oudere broer of zus die veel angsten had en je kopieerde alleen hun gedrag. Hoe kun je dit rechtzetten? Hier is de basis strategie:
Je Amygdala – Angst Controle Centrum In Je Brein De Amygdala is het belangrijkste deel van je hersenen wat betreft sociale angst. Het is het gedeelte van je hersenen dat een bepaalde prikkel omzet in pijn. Dus het is het gedeelte van je hersenen dat je angst en afwijzing laat voelen. De Amygdala laat je meteen reageren als het iets waarneemt wat gevaar kan betekenen. De Amygdala activeert een vechten of vluchten reactie. Dit is waarom veel mensen met een sociale fobie fysieke, mentale en gedragssymptomen ervaren als ze in sociale situaties zijn. Symptomen als: snelle hartslag, trillen/beven, kortademigheid, zweten, koude handen, blozen enzovoorts. Een paniekaanval is als deze symptomen erg snel en intens voorkomen. De Amygdala is een primitief deel van onze hersenen dat gemaakt is om je veilig te houden van mogelijke dreigingen. Met primitief bedoel ik dat het een onderdeel van je bewuste hersenen is. Het handelt op een makkelijker niveau, onder je bewuste controle. Alles wat de 11
Amygdala doet is automatisch pijn verbinden aan een bepaalde situatie en plezier aan andere situaties die gebaseerd zijn op ervaringen in het verleden.
Ervaringen, geen Rationele Kennis De Amygdala werkt door het interpreteren van eerdere ervaringen. Dit is een belangrijk punt omdat het betekent dat je maar op een manier deze sociale angst kan aSleren. Dat is door je Amygdala te laten zien dat er niks is om bang voor te zijn, dit kan alleen door nieuwe ervaringen. Je kunt geen logica of rationele argumenten gebruiken om te veranderen wat je Amygdala denkt gebaseerd op ervaringen in het verleden. Ik zal je een voorbeeld geven. Heb je ooit geprobeerd om een zelfverzekerd persoon te zijn voordat je een presentatie ging geven en geprobeerd tegen jezelf de zeggen: “Wat is het ergste wat er kan gebeuren?” Hoe werkte dat voor jou? Hoe zit het met andere logische redenen die je jezelf vertelde om je niet angstig te voelen? Logisch Denken Is Geen Oplossing Voor Sociale Angst. Je kunt niet aan je Amygdala vragen of hij in bepaalde situaties anders wil reageren. Je kunt je niet iets nieuws leren en jezelf uit sociale angst “denken”. De enige manier om de reacties van je Amygdala te veranderen is door blootstelling aan je angsten gecombineerd met een ervaring dat je Amygdala leert dat er niks ergs aan de hand is. Informatie verzamelen op zich is passief. Ervaringen zijn actief. Als je ‘ervaart’, gebeurt er iets in je zenuwgestel en je hersenen. Nieuwe engrammen en neurale patronen worden gevormd in de grijze massa van je brein. Dit is niet maar EEN manier om je angst te overkomen, dit is DE manier. DE ENIGE MANIER. Omdat dit je sociale angst verhelpt bij de kern waar alles is begonnen. Dus ik herhaal: De enige manier om de reacties van je Amygdala te veranderen is door blootstelling aan je angsten gecombineerd met een ervaring dat je Amygdala leert dat er niks ergs aan de hand is. Je moet jezelf minder gevoelig ‘maken’ in sociale situaties en je Amygdala zal gaan begrijpen dat er niks is om bang voor te zijn. Dit kan alleen lukken met VEEL oefenen gecombineerd met het veranderen van hoe je denkt en handelt in je dagelijks leven. Maar het is niet alleen meer sociale ervaring opdoen. Als dat zo was had niemand een sociale fobie. Het gaat ook over het opdoen van de goede ervaringen. Het kan zijn dat je jezelf pusht in sociale situaties en alleen negatieve ervaringen hebt, dit zal nooit je sociale angst helpen.
12
De Methode Om Sociale Angst Te Overwinnen In dit gedeelte ga ik je een methode leren die een einde maakt aan al je sociale angsten. Het is niet alleen een methode, het is DE methode om je Amygdala te laten blijven weten dat er niets te vrezen valt in deze situaties.
Voorkomen Behoudt Angst Als iemand zich niet op zijn gemak voelt, nerveus of bang is, is de natuurlijke gewoonte om je beter te laten voelen op welke manier dan ook. Als de angst veroorzaakt wordt door een bepaald voorwerp of situatie, de makkelijkste manier om hier vanaf te komen is om te ontsnappen of de situatie helemaal te vermijden. Dit heet vermijdingsgedrag. Vermijdingsgedrag kan je helpen om geen angst of verlegenheid te voelen op de korte termijn. Maar voor de lange termijn behouden ze juist je angst omdat het je onderbewuste brein niet laat leren dat de situatie veilig is. Als je vermijdt gaan je hersenen niet wennen om in bepaalde situaties te zijn. Het is net als je de eerste keer gaat zwemmen, je was waarschijnlijk bang en gevoelig. Maar, na een bepaalde tijd, ben je gewend geraakt aan het gevoel als je in het water bent tot het punt waar je zelfs ontspannen bent. Vanaf dit punt is het essentieel om je constant te confronteren met je angsten in plaats van ze te vermijden.
Angst Is Je Vriend Er zijn zo veel mensen die wegrennen van hun angsten. Ze vermijden constant waar ze bang voor zijn. Ze proberen om pillen te vinden dat de angst wegneemt. Zoekend naar wegen om ze af te leiden. Ze weten niet dat angst ze helpt met het verbeteren van het leven, voor hun is angst de grootste vijand. Angst is als een kompas dat je de richting opstuurt in het leven die je graag wilt. Al je diepste verlangens zijn op angst gebaseerd, het opstappen op iemand die je leuk vindt, het starten van een bedrijf en het oplossen van je sociale angst. Wanneer je angst voelt, weet je dat je ergens achteraan gaat wat je diep van binnen wil en het zal je laten groeien als persoon. Als je angst gebruikt als handleiding voor je gedrag, dan zal er iets ongelofelijks gebeuren. Als je iets vaker doet waar je bang voor bent zal de angst langzaam verdwijnen. In de psychologie heet dit gewenning of progressieve desensibilisatie. Waar je voorheen bang voor was is nu normaal en je vraagt je af waarom je er altijd bang voor bent geweest. Het is essentieel dat je angst je laat leiden naar het leven dat je wilt maar het moet je niet overweldigen. Al deze jaren probeer je je angst uit de weg te gaan, je realiseert je dat het eigenlijk iets positiefs over jezelf zegt. 13
Angst is niet iets dat je uit de weg moet gaan. Angst is je vriend. Een revolutionaire gedachte.
Doe Het Als Je Bang Bent Veel mensen met Sociale Angst zijn veel tijd kwijt met denken om angst uit de weg te gaan, alsof angst de vijand is. Ze zoeken naar medicatie, hypnose therapie of ze verlangen naar dat laatste stukje informatie dat al hun angsten laten verdwijnen. Vanaf nu: probeer je angsten niet uit de weg te gaan voordat je in een sociale situatie terecht komt. In plaats daarvan maak een regel en Doe Het Als Je Bang Bent. Dat is de enige manier om je angsten permanent te laten verdwijnen. Heb je nog nooit iets gedaan terwijl je bang was? Heb je ooit in een zwembad gesprongen terwijl je wist dat het water koud was? Als je lang genoeg nadenkt zul je zien dat je veel dingen hebt gedaan in je leven terwijl je bang was. Focus op het veranderen van je gedrag, niet je gevoelens. Een van de meest diepgaande concepten in de psychologie is het feit dat wanneer je iets doet (actie), je emoties je achtervolgen. Als je wacht totdat je je goed of zonder angst voelt, kun je een eeuwigheid wachten. Als je bang bent om oogcontact met mensen te maken als je ze tegemoet loopt, gaat die angst niet weg totdat je begint met het maken van oogcontact ondanks je angst. Je moet beginnen met DOEN en dan zul je WORDEN. Erken gevoelens en neem passende maatregelen. Zeg tegen jezelf dat je bang bent maar dat je het toch doet. Laat de angst je niet stoppen. Probeer ook niets om het te laten stoppen. Bekijk je angst van een afstand. Begrijp dat het maar een chemische reactie in je lichaam is. Als je het voelt en toch doet wat je moet doen, zal angst zijn grip verliezen. Moed is niet het gebrek aan angst. Het is het handelen ondanks angst. Angst gaat niet weg door erover te leren. Op dit punt zul je denken dat je zoveel geleerd hebt over angst en fobieën dat je nergens meer bang voor hoeft te zijn. Nee, ik ben nog steeds bang. Het is gewoon dat ik bang ben voor andere dingen nu. Ik denk dat dit de rest van mijn leven zal duren.
Proberen en falen is beter dan niet proberen Soms als je te maken hebt met een potentiële angstige situatie, zul je dit willen vermijden. Vermijding komt voort uit het vluchten uit situaties. Een voorbeeld, als je iemand ziet die je tegemoet loopt vanaf een afstand kan je het gevoel krijgen dat je de straat moet oversteken of een zijstraat in te lopen om de situatie te vermijden. Wanneer je dit voelt : Ga er tegenin. Gebruik je wilskracht, discipline of hoe je het ook wil noemen. Vecht niet tegen de gevoelens van binnen. In plaats daarvan accepteer je dat je deze emoties voelt en loop de goede richting in om je te confronteren met de situatie. Erken gevoelens en neem passende maatregelen. 14
Doe juist wat je nooit zou doen in deze situatie. Soms kun je dit gewoonweg niet. Het zal lijken alsof je geen controle over jezelf hebt als je je confronteert met deze situaties. Het voelt alsof je voeten de andere kant op willen gaan. Dat is goed, het betekent alleen dat je met kleinere stappen moet beginnen en het zo steeds een beetje verder opbouwt. Het belangrijkste is dat je je dagelijkse portie van confrontatie in plaats van vermijding krijgt bij de situaties waar je angst voor voelt. Als je je elke dag houdt aan het confronteren van jezelf zul je zien dat je resultaat boekt. Zelfs als het niet goed gaat zul je toch een klein gevoel van trots voelen omdat je de stap gezet hebt. Het zijn de momenten waarbij je angst vermijd dat je je slecht voelt.
“Confrontatie Werkt Niet Voor Mij!” Constant hoor ik mensen die zeggen: “Ik ga al jaren naar school of werk en heb daar jaren al confrontatie. Het heeft niets aan mijn angst gedaan.” De reden waarom confrontatie niets doet voor sommige mensen is omdat ze het op de verkeerde manier doen. Als je je confronteert op de verkeerde manier zal je Amygdala de angst niet aSleren. Dat is waarom het essentieel is dat je de richtlijnen volgt die ik op de volgende pagina’s uit ga leggen.
Stoppen met Vermijden Het is niet genoeg om alleen fysiek aanwezig te zijn in bepaalde situaties waar je bang voor bent. Je moet stoppen met het elke manier van vermijden. Veel mensen met een sociale fobie proberen hun angst te verminderen in een stressvolle situatie door bepaalde delen van de situatie waar ze speciSiek bang voor zijn te vermijden. Wat ze zich niet realiseren is dat dit type van “gedeeltelijk vermijden” bijna even slecht is als het compleet ontwijken van een situatie. Gedeeltelijke vermijding is slecht om dezelfde reden dat vermijding op zich slecht is. Op de korte termijn, als iemand gedeeltelijke vermijding toepast, zal hun angst afnemen. Maar op de lange termijn behouden deze gewoontes de angst omdat het je voorkomt om geconfronteerd te worden met je angsten. Omdat je nooit deze angstige situaties te lijf gaat krijgen je hersenen geen kans om af te leren dat deze situatie veilig is en er niks is om bang van te zijn. Alcohol/Drugs/Medicijnen Deze middelen zijn effectief om angst op de korte termijn te verminderen. Maar wederom helpt dit niet voor je angst op de lange termijn. Als je alcohol drinkt op elke sociale gebeurtenis waar je heen gaat zal je brein nooit leren dat sociale gelegenheden veilig zijn. Sommige mensen hebben medicijnen (een dokter) nodig maar vaak is het doel van de psychiater om de dosis langzaam af te bouwen zodat de patiënt langzaam kan wennen aan angstige situaties tot het punt dat ze geen medicatie meer nodig hebben. Als je op dit moment dronken moet zijn op sociale gelegenheden drink dan op je volgende gelegenheid een stuk 15
minder. (Trouwens als je op dit moment niet uitgenodigd wordt voor feestjes, maak je geen zorgen. Dat gaan we in dit boek ook behandelen) Een veiligheidspil bij je dragen ‘voor het geval dat’ is ook veiligheidsgedrag. Het kan logisch zijn om iets achter de hand te hebben, maar uiteindelijk zal het tegen je werken omdat je altijd je pil nodig hebt.
Je gedrag beperken Elke keer dat je jezelf gaat confronteren met angstige situaties vraag jezelf dan altijd af “wat probeer ik te bereiken?” Als je in de toekomst plezier wilt hebben op feestjes, kun je niet simpelweg verwachten om naar een feestje te gaan, heel de tijd in een hoek gaan staan en wachten tot je angst minder wordt. Je zult steeds nieuwe dingen moeten proberen die buiten je ‘comfort zone’ liggen. Of het nou oogcontact, mensen iets vragen, het beginnen van een lang gesprek of iets harder beginnen te praten is. Als je jezelf betrapt op het beperken van je gedrag op welke manier dan ook, weet je dat je gedeeltelijk de situatie aan het vermijden bent. Dit kan het vermijden van oogcontact met de mensen om je heen zijn, maar ook als je alleen praat met een ‘veilig’ persoon of als je alleen naar ‘veilige plekken’ gaat. Mentale ASleiding Een ander bekend probleem (dit was groot probleem voor mij) is om in situaties terecht te komen waar je angst hebt, maar dat je er geestelijk afstand van neemt. Blijf mentaal betrokken in de situatie. Je moet aanwezig zijn, betrokken blijven en gefocust op wat er voor je gebeurt. Ik ga je speciSieke technieken leren hoe je hiermee om kunt gaan verderop in het boek. Maar voor nu houd je aandacht erbij in de buitenwereld en probeer te herkennen wanneer je afdwaalt in je eigen wereld. Elke keer dat je je betrapt op dagdromen moet je je aandacht erbij houden.
Blijf In De Situatie Totdat De Angst Afneemt Dit is een heel belangrijk onderdeel van het boek. Als je je in een situatie bevind waar je angstig wordt moet je lang genoeg in deze situatie blijven totdat de angst duidelijk afneemt. Hier is een graSiek waar je kan zien wat er in zo’n situatie gebeurt:
In het begin voel je je altijd zenuwachtig, dit gevoel zal toenemen en je wilt de situatie verlaten. Verder in dit boek ga ik je manieren leren hoe je je angst kunt verlagen die heel goed werken. Je moet deze dingen leren VOORDAT je start met confrontatie. 16
Het is
belangrijk om in de situatie te blijven totdat je voelt dat de angst afneemt. Als je vlucht uit de situatie terwijl angst nog aan het toenemen is, voordat de climax is bereikt, zul je de volgende keer nog meer angst voelen. Waarom? Omdat je je op korte termijn beter voelt omdat je uit de situatie bent gevlucht. Je brein denkt dat het vluchten uit deze situatie nodig was voor je veiligheid. Als je daarna in dezelfde situatie komt zul je merken dat je angst groter is. Dit komt omdat je je brein geleerd hebt dat de situatie gevaarlijk is omdat je eerder gevlucht bent. Het blijven in de angstige situaties tot de angst afgenomen helpt om je hersenen te laten denken dat er niets is om bang van te zijn. Het bewijst aan je brein dat je de angst onder controle hebt en het laat je lichaam wennen de angst, je zult je kalmer voelen zodra je je weer in zo’n situatie bevindt.
Confrontatie inbeelden Veel mensen vragen me of het mogelijk is dat je angst kan afnemen als je je voorstelt om in een angstige situatie te zijn. Is dat waar? Het korte antwoord is ja, het heeft effect om je angst te verminderen en het kan mensen helpen maar alleen als het op de juiste manier toegepast wordt. Als je dit wilt gaan doen is het belangrijk dat je de situatie in je hoofd zo echt voorstelt dat je daadwerkelijk angst begint te voelen. Als je op geen enkele manier angst voelt in je verbeelding dan geldt dit niet als confrontatie, je angst zal gelijk blijven.
17
Voel de angst (voel je een beetje ongemakkelijk) terwijl je dit doet en blijf lang genoeg in de situatie zodat je angst merkbaar afneemt. Dit is een geldige methode voor confrontatie, maar alleen als het goed uitgevoerd wordt. Het is wel een stuk minder effectief dan confrontatie in de echte wereld. Ik denk dat mensen die dit aan me vragen een smoes proberen te verzinnen om zich niet ongemakkelijk te hoeven voelen in een echte situatie. Wat ze zich niet realiseren is dat ze dezelfde angst moeten voelen dan als ze het zich voorstellen anders doet het niets. Het enige echte voordeel van confrontatie inbeelden is dat je meer controle hebt over de situatie omdat je het in een vertrouwde omgeving doet. Het kan je voorbereiden op echte situaties. Deze techniek alleen zal nooit je angst helemaal genezen. Onthoud dat. Je hoeft geen inbeelding te doen, maar het is 100% essentieel dat je real life confrontatie doet.
Wat is de Confrontatie Hiërarchie? Confrontatie Hiërarchie is het idee dat je jezelf eerst moet confronteren met situaties die je minder angstig laten voelen (oogcontact maken met een vreemde). Daarna ga je verder met situaties dat je angstiger maken (op een vreemd persoon afstappen of een gesprek starten met iemand die je leuk vindt). Het voordeel is dat het je kans op succes vergroot. Als je begint met situaties waar je heel bang voor bent voordat je wat makkelijkere situaties hebt geprobeerd kan het zijn dat je zo’n grote angst voelt dat je zult falen. Het kan zijn dat je dan stopt met het overwinnen van je angsten. Dus het is vaak beter om in kleine stapjes vooruit te gaan, je gaat pas verder als je er klaar voor bent en er helemaal achter staat. Als je ooit voelt dat je achteruit gaat, kan het zijn omdat je probeert te rennen voordat je kunt lopen. Een stap tegelijk. Doe alles geleidelijk aan en begrijp dat je oude patronen aan het vervangen bent, dit kost veel tijd en inzet. Zelfs een mini overwinning betekent dat je niet vast zit, maar door moet blijven werken.
De Hiërarchie van Gedrag Een hiërarchie is niet alleen toepasbaar op de situaties waar je je niet op je gemak voelt. Het kan ook toepasbaar zijn op type gedrag dat je leuk vind om te doen. Laat me uitleggen wat ik bedoel: Op dit moment kan je een persoon zijn die stil, timide en introvert is. Van kleins af aan ben je nooit zo zelfverzekerd geweest als dat je had willen zijn. Dus als je iemand ziet die zonder moeite zelfverzekerd kan zijn, en “ermee geboren is”, zul je denken dat je nooit zoals hem of haar zou kunnen zijn. Ik heb een geheim voor je: je KUNT beter worden op sociaal gebied net als dat je beter kunt worden op allerlei andere gebieden. Heb je ooit op een sportschool gezeten of een dansklas genomen? Als je de eerste keer binnenkomt zie je al die mensen die al bekwaam zijn, en dat kan intimiderend zijn. 18
Ze doen alles zonder moeite, doen dingen die jij niet kan al hing je leven ervan af. Maar na een bepaalde tijd wordt je beter, totdat je net zo iemand wordt waar je in het begin tegen opkeek. Dit betekend dat je je uit je comfort zone moet stappen Een volgorde kan zijn:
• Leren om oogcontact te behouden
• Hoi tegen mensen zeggen
• Korte gesprekken voeren
• Assertiever zijn
• Luider zijn, je meer laten horen
• Starten om diepgaandere gesprekken te voeren
• Je gemakkelijker voelen als je het middelpunt van de belangstelling bent
• Enzovoorts….
Het punt wat ik hier wil maken is dat veel mensen denken dat zelfverzekerd zijn iets is waar mensen mee geboren zijn. Dit is niet zo, het is een vaardigheid.
Je eigen Hiërarchie van Gedrag Maken Oke, we gaan eerst terug naar de Hiërarchie van situaties waar we het eerder over hadden. Eerst moet je een gedetailleerde lijst maken van alles situaties waar je enige vorm van aSkeuring hebt gevoeld. Dit zijn de situaties waar je goed in wilt worden. Neem de situaties die regelmatig voorkomen, of ten minste degene die je vaak kunt laten voorkomen. Ben speciSiek, waar is het en wie is er? Daarna ga je ze in volgorde zetten. Dit hoeft niet perfect te zijn, het is belangrijk dat je een algemene indruk krijgt van de situaties waar je minder angst voelt, welke middelmatig zijn en welke hoog zijn. De laatste stap is dat je een schema maakt wanneer je je in deze situatie gaat bevinden, hopelijk in volgorde van moeilijkheid. Als je een druk leven hebt zal het makkelijker zijn om deze lijst op te stellen. Als je vaak alleen thuis bent is het moeilijker om deze lijst te maken en moet je misschien assertiever zijn en meer tijd maken om naar buiten te gaan. Als je ook inbeelding wilt toepassen in je confrontatie dan is de beste manier om eerst een ingebeelde confrontatie te doen en daarna een real life situatie erachteraan te doen.
Na de Confrontatie 19
Elke keer dat je je confronteert met een situatie in plaats van dat je het uit de weg gaat ben je geslaagd. Geef jezelf een schouderklopje. Het geeft niet als er iets fout gaat, of als de confrontatie niet goed ging, of als je je voor lul gezet hebt, of zelfs als je denkt dat iedereen slechte dingen over je denken. Waar het om gaat is dat je steeds weer in nieuwe situaties komt waar je van kan leren en verbeteren. In plaats van jezelf rot te voelen, zeg tegen jezelf: “Ik neem stappen om elke dag een beetje beter te worden”. Het constant verbeteren naar een betere jou is het belangrijkste, niet dat je nu nog niet perfect bent. Zolang je hebt gedaan wat je zei dat je ging doen ben je geslaagd. Een goed idee is om jezelf te belonen als je geslaagd bent, maakt niet uit of het goed ging. Wat ik heb gedaan is een puntensysteem toepassen op elke situatie. Ik gaf mezelf 1 punt op het moment dat ik iets simpels had gedaan, 2 punten als ik iets middelmatigs had gedaan en 3 punten als ik iets had gedaan wat ik heel moeilijk vond. Ik begon elke keer om punt te verdienen en zo ging ik verder. De kunst was om elke week meer punten te scoren dan de week ervoor. Waarom moet je jezelf belonen? Het omdat dit type van positieve bekrachtiging nodig is voor mensen met Sociale Angst om een situatie in te gaan die eng voor ze is. De tegenovergestelde manier is jezelf straffen. Elke keer dat je een situatie vermijd, doe iets wat je niet wilt doen. Sla iets over wat je graag doet, maak een deal met jezelf dat je wat geld doneert aan een goed doen elke keer dat dit gebeurt. Je kunt ook mijn systeem toepassen en 3 punten van je score aftellen als je een situatie vermijdt. Onderga ook de conse quenties als je jezelf een straf geeft. Zodat je de volgende keer serieus bent. Als je het beloon/straf systeem niet toepast zul je minder gemotiveerd zijn in de toekomst.
Voortgang en Motivatie Het belangrijkste is om door te gaan en gewend te raken aan meer en meer situaties. Dit gedeelte moet je zelf doen. Als je meer hulp wilt kun je een boek over doelen bereiken aanschaffen. Ik ga je niet motiveren maar alles wat ik zeg is dit: Het is jouw leven. Ik heb een pad voor je neergelegd dat je kan kiezen om te bewandelen. Ik denk dat de pijn van jarenlange eenzaamheid en de toekomstige vriendschappen en romantische relaties genoeg is om je om te laten gaan met de pijn die je voor een korte periode moet doorstaan. Dit is wat mij motiveert. Wordt niet voor de gek gehouden: de meeste mensen die Sociale Angst proberen te overwinnen lukt het niet. Net als de mensen die gewicht proberen te verliezen. Waarom? Omdat veel mensen amateurs zijn. Ze proberen iets half en geven op voordat ze echte verandering zien. Sociale Angst overwinnen is simpel, maar niet makkelijk. Net als afvallen makkelijk is: minder eten, meer bewegen. Maar niet makkelijk. Het probleem is niet dat Sociale Angst en overgewicht “ongeneselijk “ is. Het echte probleem is dat de meeste mensen niet genoeg wilskracht hebben om door te zetten en de stappen te zetten om succesvol te zijn. Voor Sociale Angst geldt: 20
Hoe vaak je geconfronteerd wordt met angstige situaties Hoe lang deze situaties duren Een goede richtlijn om je aan te houden is 4 keer in de week. Ten minste 1-‐2 uur per dag. Heb kleine en speciSieke doelen zodat je weet wanneer je progressie boekt en wanneer het tijd is om jezelf te pushen of je doelen bij te stellen. Focus op Uitvoering, niet op Perfectie. In plaats van jezelf elke keer te beoordelen hoe goed je iets hebt gedaan, focus op het doen waar je bang voor bent. Je enige criteria voor een goede confrontatie is dat je je in de situatie begeeft waar je bang voor bent en dat je die niet uit de weg gaat.
Hoofdstuk 2: Bewezen Technieken die Angst Verminderen Zoals je je kunt herinneren, een van de belangrijkste zo niet de belangrijkste deel van confrontatie is dat je in de situatie moet blijven plakken tot de angst afneemt. Zoals in de diagram is aangegeven moet je wachten tot de climax voorbij is. Dit komt omdat je het brein zo leert dat je de situatie onder controle hebt en dat het veilig is. Als je in de toekomst in een soortgelijke situatie belandt zul je minder angst voelen. Als je het blijft doen zal je angst helemaal verdwijnen. De komende technieken zijn je beste tools om je angst te overwinnen in de situatie als je daadwerkelijk angst hebt. Leer ze goed omdat ze de sleutel zijn tot het overwinnen van je Sociale Angst.
Techniek 1: Ademhaling Zwak Ademhalen Zwak ademhalen betekent dat je ademhaalt vanuit je buik in plaats van je borst. Mensen met een Sociale Fobie of Sociale Angst halen vaak zwak adem. Vooral als ze zich in een angstige situatie bevinden. Waarom is dit? In elk zoogdier is er een automatische reactie als ze angst ervaren, genaamd de “vecht of vlucht reactie”. Ze halen sneller en zwakker adem. Dit type ademhalen maakt je nerveuzer, gespannen en prikkelbaarder dan je al bent. De “vlucht of vecht reactie” is een nalatenschap van de mensheid dat jaren terug gaat toen we duizenden jaren geleden uit moesten kijken voor roofdieren in grotten en de jungle. Het is een nuttige reactie, ontwikkeld om mensen snel te kunnen laten reageren op mogelijk gevaar. Dat is waarom, wanneer je bang bent, je spieren gespannen voelen en je adem sneller en zwakker wordt. Zwak ademhalen draagt niet alleen bij aan je angst, ook zorgt het ervoor dat je een zwakke, trillende stem hebt.
Koude Handen 21
Dit kan een verassing zijn voor veel verlegen mensen. Het feit dat de oorzaak van hun koude handen angst is. Ik herinner me dat mijn ouders me vertelde om me warmer te kleden of handschoenen aan te doen toen ik jonger was en als ze voelden hoe koud mijn handen waren. Het feit is dat je koude handen niet komen omdat je geen handschoenen draagt. Je koude handen komen doordat je bloed niet snel genoeg circuleert. Als je op een zwakke manier ademhaalt krijgt je lichaam niet genoeg zuurstof om alle bloedcellen te voorzien. Dit betekent dat je lichaam je bloed niet snel genoeg rond kan transporteren. Dat is ook de reden dat je voorhoofd wel warm is, maar je handen, vooral je vingertoppen, altijd koud zijn. je bloed heeft niet genoeg zuurstof om zo ver te komen.
Adem Door Je Buik, Niet Je Borst Ontspan je nek- en schouderspieren zo veel mogelijk. Nu ga je kijken hoe je eigenlijk ademhaalt. Haal diep adem en voel welke delen van je lichaam bewegen. Voel je je borst of je buik bewegen? Als je ademhaalt, is het de bedoeling dat je niet je borst en schouders naar boven en beneden voelt. Dit is de verkeerde manier van ademhalen! Om op de goede manier adem te halen, plaats een hand op je navel en de andere hand op je borst. Het is makkelijker om dit liggend te oefenen. Als je inademt, is het de bedoeling dat je buik dikker wordt. Als je uitademt moet je buik weer terug gaan. Je borst en schouders moeten juist bijna niet bewegen. Gebruik je handen om te controleren dat je het goed doet. De enige hand die moet bewegen ligt op je buik. De andere hand moet niet bewegen.
Neem Diepe en Langzaam Adem Een ander aspect van het juist ademhalen is dat je je ademhaling vertraagd. Als je je angstig voelt en je voelt de “vechten of vluchten reactie” is de normale reactie om sneller adem te halen. Als je je ontspannen wilt voelen moet je langzamer ademhalen. Als je begint met het vertragen van je ademhaling zal je geest en lichaam dit volgen en je gaat je meer ontspannen voelen. Adem LANGZAAM. Adem in voor 2-3 seconde. Adem twee keer zo lang uit dan dat je in ademt. Als je uitademt, laat de lucht dan natuurlijk naar buiten gaan, forceer de lucht niet uit je longen.
Adem in Door Je Neus, Adem Uit Door Je Mond Adem in door je neus. Dit kan raar voelen in het begin, alsof je niet genoeg lucht binnen krijgt, of als een van je neusgaten dicht zit, maar je raakt er gewend aan. Dit is hoe de meeste mensen ademen die geen Sociale Angst hebben. Adem uit door je mond. Als je dit oefent, kan het helpen om je lippen te tuiten, net alsof je een kaars uitblaast. Denk eraan dat je langzaam uitademt en de lucht natuurlijk te laten stromen, forceer het vooral niet.
22
Oefenen, Oefenen, Oefenen Deze manier van ademen is niet iets wat je ineens doet als je angst ervaart. Het moet je normale manier van ademen worden. Dit betekent dat je dit op elk moment kunt oefenen. Als je op dit moment je borst gebruikt om te ademen, wissel naar je buik. Als je dit consequent volhoudt zul je er na een bepaalde periode een nieuwe gewoonte van hebben gemaakt en doe je het altijd zonder erbij na te denken.
Techniek 2: Spieren Ontspannen Een van de belangrijkste dingen die je kan doen om angst te verminderen is om jezelf zoveel mogelijk psychologisch te ontspannen. Het maakt je kalmer en minder angstig in elke situatie waar je je in bevindt. Door het weghalen van alle spanningen in je lichaam wordt de angst in je geest veel minder intens. (In de psychologie heet dit effect: “psychosomatisch”) Fysieke ontspanning werkt ook goed tegen angst. Als er gevaar is, is je natuurlijke reactie om je spieren aan te spannen. Dus als je ontspannen bent, stuur je het tegenovergestelde bericht. Je verteld je geest: “er is niets om bang van te zijn, er is geen gevaar.” Dat is de reden dat deze methode tot minder angst leidt.
Andere Voordelen van Ontspanning Zelfs hierbuiten zul je zien dat je een betere lichaamstaal hebt als je totaal ontspannen bent. Veel mensen met Sociale Angst raken gespannen als ze bang zijn dus hebben ze moeite met lopen en bewegen op een “natuurlijke” wijze. Hierdoor lijkt het voor ze dat elke actie die ze ondernemen onnatuurlijk voelt. Het leren om je te ontspannen lost een groot gedeelte van dit probleem op. Door het ontspannen van je spieren ga je ook veel beter praten. Herinner je jezelf dat je iets moest zeggen met een grote groep mensen om je heen en je stem klonk raar? En als je tegen een persoon praat weet je heel goed dat je uitstekend kunt praten? Dit komt omdat het bijna onmogelijk is om te praten als je borst- en stemspieren gespannen zijn. Je stem klinkt hierdoor gespannen en onnatuurlijk.
Leren hoe je moet ontspannen De eerste stap bij het leren om te ontspannen als je angst voelt is om thuis te oefenen. Ja veel mensen met Sociale Angst spannen zich zo vaak aan dat het een gewoonte voor ze is. Voor hun is ontspannen een heel onnatuurlijk gevoel omdat ze er niet aan gewend zijn. Het is goed dat er een manier is om te leren hoe je je moet ontspannen. Hier is wat je moet doen: 1. Ga gemakkelijk zitten of ga op je rug liggen
2. Ga al je spiergroepen een voor een af. Als je zit, ga van je hoofd naar je voeten. Als je ligt, ga van je voeten naar je hoofd.
23
3. Voor elke spiergroep, eerst moet je hem aanspannen, houd dit een paar seconde vast en laat het dan los, ontspan je. Je zult steeds een meer ontspannen gevoel krijgen.
4. Een mogelijke volgorde hiervoor is: voorhoofd, gezicht, kaak, nek, schouders, armen, handen, rug, buik, billen, dijen, kuiten, voeten en tenen. Het hoeft niet perfect te zijn, als je de grootste spiergroepen maar probeert. Spendeer hier 5 minuten aan.
5. De volgende stap is om je nog verder te ontspannen door middel van beelden in je hoofd. Als je een ontspannen beeld in je hoofd hebt zullen je spieren automatisch minder gespannen aanvoelen. Ga terug naar een fijne herinnering in het verleden waar je ontspannen was. Als je geen herinnering kan bedenken, denk dan aan een rustgevende plek. Misschien wandelen langs een lang strand in het zand of zitten langs een rustgevend meer in de bergen. Schenk vooral aandacht aan de kleine details. Welke geluiden waren er? Hoorde je de bomen waaien? Hoe voelde het zand op je voeten? Kun je de warmte van de zon voelen? Was er een zachte wind? Waren er meeuwen op het strand? Hoe meer details je je kunt herinneren, hoe beter je hierin wordt.
6. Oefen elke dag om je lichaam ontspannen in plaats van gespannen te laten worden. Hoe vaker je het doet, hoe makkelijker het wordt om je helemaal te ontspannen. Wat nog belangrijker is, je kunt dit op elke moment gebruiken tegen je angst.
Ontspannen in het Dagelijks Leven Brengen Het is een stap om je thuis te kunnen ontspannen als je alleen bent. Het is een heel andere uitdaging om de beslissing te kunnen maken om te ontspannen wanneer al je alarmbellen afgaan in je lichaam. Denk eerst aan je ademhaling. Probeer daarna je ontspannen gevoel te herinneren wat je thuis geoefend hebt. Je hebt het geoefend, dit zou dus niet veel moeite mogen kosten. Ga na of je nog enige spanning in je lichaam voelt. Als je iets voelt, laat het los. Het helpt ook om in je hoofd “Ik voel me meer en meer ontspannen” te zeggen. In het begin zullen al je spieren de hele tijd gespannen aanvoelen en moet je je elke keer ontspannen als je er aan denkt. Maar later zul je zien dat je je steeds meer ontspannen gaat voelen en dat je controle hebt over je spanning. Uiteindelijk hoef je niet meer op te letten, dan is het een gewoonte geworden.
Techniek 3: Accepteren Probeer je angstklachten niet te onderdrukken Het verschil van Sociale angst vergeleken met andere angsten is dat een persoon met Sociale Angst bang is van de klachten op zich. Als je je zenuwachtig voelt, wil je dat niemand hier achter komt. Je wilt niet dat iemand je ziet zweten, trillen of blozen. Dus je probeert je klachten te onderdrukken of zo snel mogelijk te laten verdwijnen. Hoe meer je probeert om je symptomen te verbergen van andere mensen, hoe meer druk je uitoefent op jezelf. En hoe meer druk je jezelf oplegt, hoe meer angst je krijgt. Als je meer druk voelt ga je meer zweten, trillen, blozen enzovoorts.
24
In werkelijkheid zijn je symptomen niet zo zichtbaar als je zelf denkt. En zelfs als ze dat wel waren, zouden anderen hier niet veel om geven. Zou jij er iets om geven als je iemand ziet zweten, trillen of blozen? Je kunt zeggen van wel maar je bent waarschijnlijk te gefocust op wat andere mensen over je dachten in plaats van iets te denken over die andere mensen.
Andere Manieren Om Te Vechten Tegen Je Angst Hier zijn meer strategieën die niet werken als je over je angst heen wilt komen. 1. Aandringen dat je zo niet zou moeten zijn. Waarom zou je bang zijn om met mensen te praten? Waarom zou je verlegen zijn in restaurants of andere openbare plaatsen?
2. Vechten tegen je gevoelens met boosheid. “Ik ben het zat om dit leven te leiden!” “Ik ga me er vandaag overheen zetten, verdorie!”
3. Klagen over dat je sociale angst hebt. “Waarom moet ik dit hebben? Ik ken niemand die dit heeft. Zij kunnen doen waar ze zin in hebben. Ik kan niet eens vrienden maken. Ik heb niemand waar ik tegen kan praten over dit. Het wordt nooit beter. Ik zal verlegen, ellendig en angstig zijn tot ik dood ga!”
4. Beweren dat het “Niet Eerlijk” is dat je Sociale Angst hebt of dat “Je Het Niet Verdient” om het te hebben
Het Probleem Met Verzetten Tegen Je Angst Wanneer je veel last hebt van angst en verlegenheid is het natuurlijk dat je er vanaf wilt. Op elke manier die er mogelijk is, tegen elke prijs. Helaas is het toepassen van deze strategieën hetzelfde als benzine op een vuur gooien. Er is een gezegde dat als volgt gaat: “Waar je tegen vecht, maakt je sterker. Waartegen je je verzet, houdt aan.” Het betekent dat je angst alleen maar groter wordt als je je verzet tegen je angst. Wat je denkt dat de angst beter zou moeten maken maakt het in werkelijkheid alleen maar erger. Je kunt negatieve emoties niet bestrijden met andere negatieve emoties. Alles wat je dan doet in een vicieuze cirkel komen waar heel moeilijk uit te komen is.
De Chinese Vingerval Heb je de Chinese Vingerval ooit geprobeerd? Eerst stop er twee vingers in, aan elke kant een. Als je probeert om ze eruit te krijgen kom je erachter dat je vast zit.
25
Hoe meer je probeert om ze eruit te krijgen, hoe strakker het wordt. De enige manier om eruit te
komen is om te ontspannen en heel langzaam je vinger eruit te drukken. Zie je hoe dit betrekking op angst heeft? Hoe meer je er tegen vecht, hoe meer de angst je in zijn greep heeft. Daarom is het overkomen van je Sociale Angst het tegenovergestelde van wat je normaal doet. Als je vingers vast zitten in de Chinese Vingerval is hard aan je vingers trekken het slechtste wat je kan doen. Dus wat ga jij doen wanneer angst probeert om je aan te vallen en je pijn te doen?
Niet Reageren Reageer er niet op. Raak niet in paniek. Doe rustig aan. Neem je tijd. Gebruik de ademhaling die je geoefend hebt. Kalmeer en ontspan. Reageer niet met negatieve acties. Je weet nu dat het niet goed voor je angst is als je ertegen vecht. Angst houdt ervan als je terugvecht omdat het je dan in je greep heeft. Je vingers gaan geen kant op als je blijft vechten. Aan de andere kant, als je kalm en stil blijft, wordt het een stuk makkelijker om onopgemerkt uit de val te komen. Door niet te vechten tegen je angst, zal angst je gaan negeren…. Je geeft angst geen enkele kans om je pijn te doen. Laat je vingers niet in de angst val trappen. Doe rustig, blijf kalm… daarna zal angst steeds minder controle over je hebben. En je gaat begrijpen dat JIJ degene bent die de touwtjes in handen heeft.
Deel 3: Veranderen Hoe Je Denkt Waarde en Sociale Hiërarchie Introductie Heb je soms het idee dat sommige mensen je negeren als je probeert om met ze te praten? Ze laten je niet praten en luisteren niet echt naar wat je te zeggen hebt? En dan zie je dat dezelfde mensen hun volledige aandacht aan iemand anders geven. Aan mensen die als populair gezien worden.
26
Wordt je daar niet boos om? Ik herinner me dat dit elke keer bij mij gebeurde. Het leek alsof iedereen alleen aan zichzelf en aan de sociale mensen om zich heen dacht. Maar niemand gaf er iets om wat ik te zeggen had, zelfs als ik meer extrovert probeerde te zijn. Ook niet als ik grappig of interessant probeerde te zijn. Als je altijd al had willen weten wat de psychologie hierachter is dan zul je het volgende deel leuk vinden. Ik ga je uitleggen hoe mensen zich tot elkaar aangetrokken voelen en hoe anderen elkaar juist afstoten.
Waarde Heb je ooit een totempaal gezien? Het is een boom met opgestapelde hoofden erin gegraveerd. Hier rechts staat een afbeelding van een totempaal zodat je een idee krijgt. Sociale groepen werken precies hetzelfde als een totempaal. Er is een sociale volgorde of hiërarchie van het laagste tot het hoogste lid van de groep. Het is als een schaal van de belangrijkste tot minst belangrijkste persoon. Iedereen heeft een plaats in deze hiërarchie, dit bepaald hoe mensen je behandelen. Op het werk: behandel je je baas anders dan je collega’s? Natuurlijk, omdat hij “hoger in de rang” is dan je collega’s. Wat heeft dit met Sociale Angst te maken? Je weet dat Sociale Angst een angst is tegen afwijzing. Wat je misschien nog niet weet is dat je alleen bang bent voor de afwijzing van mensen waarvan jij denk dat ze beter of superieur ten opzichte van jou zijn. Denk hier eens over na, omdat dit een cruciaal punt is. Je geeft alleen iets om de afwijzing van mensen waarvan jij denkt dat ze een “hogere waarde” dan jij hebben.
Hoe Waarde Ons Gedrag Bepaalt Hier is een interessante opvatting: we gaan anders met mensen om gebaseerd op hoe waardevol we deze mensen zien. Als je iemand heel waardevol vind, dan gedraag je je meer geremd en angstig rond deze persoon dan iemand waar je niet veel om geeft. Als je niet gelooft dat je mensen anders behandeld gebaseerd op hoeveel waarde je hecht aan iemand probeer dan deze test: Ga naar buiten en vraag 2 vreemden naar de tijd. Persoon een is een kind van 10 jaar. De andere is iemand van je eigen leeftijd waar je je aangetrokken tot voelt. Wat denk je dat er gaat gebeuren? Waarschijnlijk durf je niet eens op de aantrekkelijke persoon af te stappen. Hier is een andere situatie dat betrekking heeft tot de angst van afwijzing. Stel je voor dat je over de straat loopt en een 10 jaar oud jochie naar je toe rent en “sukkel” tegen je roept, hoeveel zou dat je emotioneel raken? Misschien doet het je iets, maar waarschijnlijk niet veel. Wat als een aantrekkelijk persoon van het andere geslacht naar je toe loopt en dezelfde woorden zegt? Hoe veel zou je dan geraakt zijn? Ik neem aan een stuk meer.
27
Hoe Heeft Dit Betrekking Tot Sociale Angst? Het is goed om te leren dat we mensen anders behandelen naarmate we meer waarde aan deze persoon hechten. Maar wat betekent dit voor jou? Hoe kunnen we deze kennis gebruiken om Sociale Angst te overwinnen? Het eerste punt is dat deze kennis je helpt te zien dat in de kern van je sociale angst een gevoel van minderwaardigheid of ontoereikendheid is. Merk hoe je angst niveaus verschillen als je contact met andere mensen hebt. Hoe meer een persoon superieur is in jouw beleving, hoe meer moeite je hebt om jezelf te gedragen. Dat je je hier bewust van bent helpt je om je zelfvertrouwen te vergroten. Het tweede punt is dat je met deze kennis je sociale waarde terug kunt herleiden zodat je kunt laten zien dat je waardevol bent aan andere mensen. Dit is hoe je populairder wordt en makkelijk meer vrienden krijgt.
Het gebeurt overal Merk vanaf nu wanneer je angst getriggerd wordt door sociale waarde van iemand anders. Bijvoorbeeld: •
Kun je makkelijk praten met mensen die als “niet cool” gezien worden, maar heb je moeite om het juiste te zeggen wanneer je met deze persoon praat? (Trouwens, populair is een woord wat ik gebruik omdat iedereen het begrijpt.)
•
Wilde je ooit gezien worden met iemand omdat je dacht als je gezien zou worden met deze persoon dat anderen zouden denken dat je cool bent? Dit kan subtiel zijn als dicht in de buurt staan bij de “populaire” persoon.
•
Als je naast mensen loopt over straat, heb je meer angst als je langs een oud echtpaar loopt of als je langs een aantrekkelijk persoon loopt van je eigen leeftijd? Ik denk het laatste. Heb je soms gewoon meer energie of probeer je harder dan normaal om iets leuks te zeggen als je met een populair persoon praat?
•
•
En je bent vast veel rustiger, ontspannen en natuurlijk, minder verlegen als je tegen iemand praat waar veel mensen van denken dat het een loser is?
•
Wil je populaire personen ooit je betere kwaliteiten laten zien om ze hopelijk te imponeren? Bijvoorbeeld meer sociaal zijn als ze in de buurt zijn, dingen vermelden (materialen, bezittingen enz.)
•
Heb je veel meer angst als je met een persoon met autoriteit spreekt?
Als je een of meerdere van deze dingen doet dan ben je niet alleen. Het is belangrijk dat je begrijpt dat je nooit probeerde om iedereen anders te behandelen. Het gebeurt gewoon. Iedereen heeft een soort systeem in zich dat mensen beoordeelt. Het controleert hoe ze zich gedragen rond andere mensen.
Hier is een standaard samenvatting: In elke situatie met 2 mensen is er altijd een persoon met een hogere status. Hij of zij kan sociaal beter ontwikkeld zijn, dominanter zijn, een betere leider zijn, of juist populairder bij iedereen zijn. Voor vrouwen zijn goede looks ook een grote factor. Dus een persoon 28 is altijd “cooler”. De persoon die lager in status is zal altijd meer moeite doen om de goedkeuring van de hogere persoon te krijgen. Merk dit vanaf nu op als dit gebeurt.
Ik weet dat het vervelend is als je beneden aan deze “sociale waarde schaal” zit maar het is erg belangrijk om te zien hoe het werkt. En om te begrijpen dat iedereen het onbewust doet. Ze weten dat ze het doen. Je had waarschijnlijk niet eens door hoe veel dit je gedrag bepaalde tot nu. Hier is een waarschuwing: nu je begrijpt dat mensen meer aandacht geven aan mensen met een hogere status, en mensen bijna negeren die een lagere status hebben, Je gaat dit overal zien gebeuren! Ik heb je gewaarschuwd.
Waarde, Zelfverzekerdheid en Angst Dus vanaf nu merk je wanneer je angst groter is als je tegen iemand praat met een “hoge waarde”. Dit zijn mensen waarvan jij vindt dat ze superieur zijn ten opzichte van jou, dus je voelt je niet op je gemak om zelfverzekerd tegen hun te zijn. Op een manier voel je je geïntimideerd. Aan de andere kant, als de persoon tegen wie je praat is iemand die denk dat jij superieur ten opzichte van die persoon bent, en jij voelt dat je op hetzelfde level als de andere persoon zit, voel je je vanzelf meer zelfverzekerd en zul je je persoonlijkheid meer laten spreken. Als dit waar is, is een van de beste manieren om over je angst heen te komen en je sociale vaardigheden te verbeteren om de perceptie van je eigenwaarde te verhogen. Dit wordt ook wel zelfvertrouwen genoemd.
“Zelfvertrouwen is een term die gebruikt wordt voor de evaluatie van een persoon of een beoordeling van zijn of haar eigenwaarde.
In het volgende hoofdstuk ga ik je leren om je zelfvertrouwen of eigenwaarde te verbeteren. Onthoud voor nu hoe het past binnen angst en waarde. Als je je niet minder voelt dan de persoon waartegen je praat zullen je vertrouwen en sociale vaardigheden vanzelf en op natuurlijke wijze komen. Het enige is dat je gedachten leeg raken en je zenuwachtig wordt als je geïntimideerd wordt door een ander of als je iets moet zeggen in een groep mensen.
Wat Maakt Het Dat Je Iemand Als Waardevol Ziet? Later gaan we het hier meer over hebben maar ik ga het even kort noemen. Wat je waarschijnlijk nu denkt is: Hoe wordt iemand waardevol of superieur? Ik ga daar hieronder kort antwoord op geven. Het eerste dat je moet begrijpen is dat waarde alleen in je hoofd bestaat. In het echt bestaan geen “superieure” of “inferieure” mensen. De enige reden waarom je sommige mensen op die manier ziet is omdat je regels in je hoofd hebt die bepalen of iemand waardevol is of niet. Als iemand aan alle criteria voldoet zul je ze zien als waardevol. Dus laten we gaan kijken wat sommige van deze regels zouden kunnen zijn. Vraag jezelf af:
29
•
Intimideert iemands zelfvertrouwen, daadkracht, assertiviteit en agressiviteit mij vaak?
•
Als ik iemand zie die meer vrienden en sociale connecties heeft dan ik, voel ik me dan minder dan zij?
•
Als iemand erg fysiek aantrekkelijk is en/of deze persoon draagt meer stijlvolle kleding, gedraag ik me dan anders als ik bij ze in de buurt ben? (Let op hoe anders je mensen van het andere geslacht die minder knap zijn dan gemiddeld behandeld ten opzichte van mensen van het andere geslacht die super aantrekkelijk zijn.)
•
Vind ik iemand leuker als ze grappig zijn en als ze me positief tegen me zijn. (Dit is best logisch)
•
Ben ik meer verlegen tussen mensen van mijn eigen leeftijd, oude mensen of juist jonge mensen? (Vaak zijn mensen van je eigen leeftijd en oudere mensen met autoriteit het meest intimiderend)
Als je weinig zelfvertrouwen hebt betekent het dat je niet denkt dat je voldoet aan de regels van andere mensen wat je tot een waardevol persoon maakt. Je gelooft dat je jezelf kunt zien door de ogen van een ander, en je oordeelt jezelf door dat je denkt dat je weet wat de ander zijn standaarden zijn. Zoals je in het volgende hoofdstuk gaat leren, de “regels” in je hoofd laten jezelf denken dat je inferieur bent ten opzichte van andere mensen. Dit zijn vaak verkeerde gedachten maar er zijn manieren om ze te verwijderen. De sleutel is om jezelf te oordelen naar je eigen standaard, in plaats van de standaarden van andere mensen. En leef je eigen standaarden na zodat je “een superheld in je gedachten wordt”.
Hoe Geef Je Waarde? Laten we het gaan hebben over hoe je waarde geeft aan de mensen om je heen. Dit is erg belangrijk als je vrienden wilt hebben, populairder wilt worden en als je mensen om je heen wilt hebben. Als je ziet dat mensen je negeren en geen moeite doen om vrienden met je te worden, dan is dat vaak omdat ze je niet als waardevol beoordelen. Ze zien gewoon geen reden om tijd met je te spenderen in plaats van iemand anders. Op de lange termijn willen mensen alleen met je omgaan als ze daar een voordeel uit halen. Dus de vraag die je jezelf kunt stellen is: Wat voor waarde voeg je toe aan mensen waarmee je vrienden wilt worden? Begrijp me niet verkeerd. Ik bedoelde niet dat je cadeaus moet kopen om vrienden te maken. Ik bedoel dat je voor iets waardevols moet zorgen om gewild te worden. In mijn ervaring worden diepe relaties en vriendschappen gevormd door het delen van plezier en positieve gevoelens. Hoe kan je het plezier van mensen verhogen? Dit kan op meerdere manieren, sommige zijn beter voor je situatie dan andere. Je kunt ze bijvoorbeeld aan het lachen maken. Of je kunt anderen op hun gemak stellen en ze een ontspannen gevoel geven. Of je kunt optimistisch zijn en ze overspoelen met je positiviteit. Zelfs de grootste nerds die je kent kunnen vrienden maken. Het belangrijkste is dat je niet negatief wilt zijn… niet over andere mensen en ook niet over jezelf.
30
Eenzaamheid komt vaak vanuit je mindset. Als iemand zich onzeker en depressief voelt is het niet gek dat niemand met ze om wil gaan. Onthoud dat over de lange termijn mensen alleen met je om willen gaan als ze er een voordeel uit kunnen halen. Als je iemand emotioneel pijn doet zal die persoon minder geduldig met je zijn. Niemand vindt mensen leuk die neerkijken naar zichzelf en altijd vragen om medelijden. Als je je vijandig of nors voelt, probeer dit dan voor je te houden.
Van Minderwaardig naar Zelfvertrouwen Wat is jouw “Geheime Reden”? Een ding dat ik merk bij mensen die niet goed zijn op een bepaald gebied is dat bijna iedereen een “geheime reden” heeft om hun falen goed te praten. Wat betreft je Sociale Angst en gebrek an sociaal leven, wat is je “geheime reden” dat je niet kunt doen wat andere mensen wel kunnen doen? Vaak is het een psychische oorzaak, veel mensen met Sociale Angst hebben een zeer laag lichaamsbeeld. Je voelt je alsof andere mensen niet accepteren hoe je eruit ziet. Kort, lang, kaal, harig, dun, dik, slechte tanden, grote neus, raar accent, lelijk etc. Ook is de “geheime reden” vaak gebaseerd op je opvoeding. Misschien geef je de manier waarop je ouders je opgevoed hebben de schuld. Als je ouders erg introvert waren en geen groot sociaal leven hadden dan kun je zeggen dat je het “van hun overgenomen hebt”. Als je ouders heel luid en extrovert waren kun je zeggen dat “hun extroverte karakter ertoe hebben geleid dat je introvert bent.” Vraag jezelf af: “Wat is mijn geheime reden?” zoek goed, vind uit wat het is. Welk verhaal gebruik je om je gebreken goed te praten? Op dit punt in mijn leven, ik help mensen die sociale problemen hebben, heb ik zo ongeveer elke reden dat er is wel gehoord. Natuurlijk heb ik redenen gehoord over slechte opvoeding en er verkeerd uitzien. Maar ik heb ook een aantal bizarre redenen gehoord. •
Een jongen vertelde me: “Ik ben zo knap dat mensen geïntimideerd raken. Dat is waarom ik geen relaties kan hebben.” Hij maakte geen grap en probeerde niet arrogant te zijn. Dit is iets wat hij daadwerkelijk geloofde. Hij geloofde dat mensen jaloers op hem waren en dat ze daarom niet met hem om wilde gaan.
•
Ik heb mensen gehoord die zeiden dat het “zo is gekomen” omdat zijn ouders nooit geïnteresseerd waren in het ontwikkelen van zijn sociale leven. Andere mensen vertelde me dat de ouders Sociale Angst hadden veroorzaakt omdat ze verplicht aan sport moesten doen op jonge leeftijd, wat de problemen alleen maar erger maakte.
•
Soms was de “geheime reden” een traumatiserende gebeurtenis uit de jeugd, andere keren was het dat ze te beschermd opgevoed waren.
•
En hier is er een die ik moet komen omdat het deze zo vaak voorkomt. Vaak voelen mannen zich niet genoeg omdat ze vinden dat ze hun geslachtsorgaan te klein vinden, en veel vrouwen vinden ze juist te groot! Sommige vinden hun sex drift te laag, anderen te hoog.
Zie je het patroon hier? De lijst met “geheime redenen” is enorm groot en vaak is de ene reden de tegenovergestelde reden van de andere. Met dit in gedachten wil ik dat je je openstelt voor de
31
mogelijkheid, de kleine mogelijkheid, dat je “geheime reden” niet de oorzaak is van je sociale problemen, het praat het alleen goed.
Je Zelfbeeld Een boek genaamd “Psycho-Cybernetics” geschreven door Maxwell Maltz, een plastisch chirurg heeft ertoe geleid dat ik het over de geheime redenen heb ik dit boek. Waar Maltz achterkwam is dat hij twee patiënten had voor plastische chirurgie. De eerste wilde plastische chirurgie om alle innerlijke psychologische problemen op te lossen. Ze zouden zich niet langer ongewenst of verlegen voelen door hun uiterlijk. Dit is logisch of niet? Als je de oorzaak wegneemt van je sociale angst, dan wat is er om je voor te schamen? Er was een tweede type patiënt. Zelfs als het “defect” was gerepareerd, hadden veel patiënten nog steeds dezelfde psychologische problemen. Ze hadden nog steeds de lage eigenwaarde die ze eerst ook hadden. Dezelfde soort verlegenheid die ze over zichzelf hadden bleef terwijl ze de oorzaak “opgelost” hadden! De buitenste littekens waren genezen maar de binnenste bleven bestaan. Wat betekende dit? Waar Maltz achterkwam is dat iedereen naast een uiterlijk ook een innerlijk beeld van zichzelf heeft. Iedereen heeft een zelfbeeld, het is een afbeelding van hoe je denkt dat je bent. Zelfs al heeft de plastische chirurgie de “geheime redenen” van de patiënt opgelost, hun zelfbeeld bleef hetzelfde. Waarom is het wanneer je probeert om socialer en zelfverzekerder te zijn dat het altijd voelt alsof je je forceert? Alsof het allemaal gespeeld is? Dat komt omdat je je gedrag probeert te veranderen zonder dat je je zelfbeeld hebt veranderd. Daarom kun je zelfvertrouwen maar een paar minuten faken. Daarna ga je weer terug naar verlegen en introvert. Als je probeert om zelfverzekerd te spelen, is het als een vis die tegen de stroom in wil zwemmen. Het lukt voor een tijdje, maar uiteindelijk is de stroming te sterk en zwemt de vis in de richting die hij altijd al zwom. De stroming is als je zelfbeeld. Als je zelfbeeld zegt dat je minder bent dan andere mensen, zul je het moeilijk vinden om je te gedragen als iemand die dat niet is.Tenminste, niet voor lang. Bijvoorbeeld, een persoon met overgewicht kan gewicht verliezen op puur wilskracht, maar als ze zich als een “dik persoon” zien, zullen ze een aantrekkingskracht voelen om de persoon te worden die ze graag willen zijn.
Je Zelfbeeld Vormt Zich Door Ervaring Dus waar komen deze overtuigingen vandaan dat je “niet goed genoeg” zou zijn? Je gelooft pas dingen als er goede redenen zijn om te geloven dat het waar is. We hebben het erover gehad dat hoe Sociale Angst zich vaak op jonge leeftijd vormt. Dat is ook hoe je zelfbeeld zich in eerste instantie ontwikkeld. Maar je zelfbeeld kan veranderen en sterker worden door ervaringen die je elke dag hebt. Als je veel ervaringen hebt waarbij je “niet goed genoeg” bent dan ga je dat geloven. Als niemand je uitnodigt of moeite doet om je te leren kennen, dan ga je je nog slechter voelen dan voorheen. Als je het meisje bent dat niet gevraagd werd voor het gala, dan zul je zeker voelen dat je minder gewenst bent dan alle andere meiden. Je beeld van jezelf veranderd en ontwikkeld zich naarmate je meer meemaakt.
32
Je Zelfbeeld Is Een Zichzelf Waarmakende Voorspelling Hier wordt het interessant. Herinner je hoe ik hierboven vertelde dat “al je acties, gevoelens, gedrag en zelfs je vaardigheden altijd gelijk zijn aan je zelfbeeld”? Dit is de sleutel. Als je er heilig van overtuigd bent dat je “minderwaardig” bent, dan zul je altijd gedrag vertonen dat laat zien dat je ondergeschikt aan anderen bent. Je hebt veel minder zelfvertrouwen om ze heen en je kunt geen oogcontact vasthouden, ook wordt je stem stiller. Of je bent juist teveel bezig om goedkeuring te krijgen. Als je handelt alsof je ondergeschikt bent ziet de andere persoon dit en heeft hij of zij geen keuze dan je te geloven. Als JIJ denkt dat je ondergeschikt bent dan moet je dat wel zijn. Wie kent je tenslotte beter dan jezelf? Je wordt dan behandeld alsof je ondergeschikt bent. Als je dit meemaakt krijg je in je beleving meer “bewijs” dat je ondergeschikt bent. Je zelf beeld is een zichzelf waarmakende voorspelling. Hier is een voorbeeld van de plastisch chirurg van eerder:
“Een jonge meid die een zeer laag zelfbeeld heeft zal er inderdaad achterkomen dat ze niet gevraagd wordt voor het gala. Ze nodigt letterlijk afwijzing uit. Haar treurige uitdrukking, haar angst om plezier te hebben of misschien haar onbewuste vijandigheid tegen mensen waarvan ze denkt dat ze een bedreiging kunnen vormen— maken dat ze alle mensen afstoot die ze juist wil aantrekken. Haar ervaringen ‘bewijzen’ dat haar zelfbeeld juist is.”
De Waarheid Achter Je “Geheime Reden” Wat zeg ik hier eigenlijk? Ik zeg dat elke “geheime reden” die je hebt, bullshit is! Je achtergrond, je uiterlijk, elk “psychisch” probleem, je situatie, je opvoeding — Dit doet er allemaal niet toe om sociaal succes te behalen! Dit kan geholpen hebben om je “niet genoeg” of “minder” dan anderen te voelen, tot nu want ze hoeven je toekomst niet te beïnvloeden. Elke “geheime reden” die je hebt waarom je zo niet sociaal of populair bent als een ander persoon moet je kwijtraken. Het is niet alleen uiterlijk, het zijn je gedachten erover die je tegenhouden. Ik weet dat dit nu moeilijk te geloven is maar denk er eens over na: ben je nooit iemand anders tegen gekomen die exact hetzelfde “probleem” als jij hebt maar wel sociaal is? Misschien voel je je onzeker vanwege je overgewicht of omdat je denkt dat je niet knap bent — er zijn heel veel mensen met overgewicht en die niet knap zijn, toch hebben zij wel zelfvertrouwen waardoor ze overtuigend kunnen zijn. Ze kunnen een kilootje teveel hebben, maar zien zichzelf niet als “minder” of “slecht” om die reden. Misschien voel je je depressief omdat je ouders nooit sociaal waren, je “hebt het van je ouders geleerd”. Of misschien herinner je je een gênante situatie uit het verleden dat je Sociale Angst heeft veroorzaakt. Ik zeg niet dat dit allemaal legitieme redenen zijn voor iemand om een Sociale Fobie of minderwaardigheidscomplex te ontwikkelen, maar dit is de harde waarheid:
33
Elk excuus dat je ooit bedacht hebt waarom iemand geen sociaal leven of vrienden kan hebben.. zijn overwonnen door mensen met meer gebreken, minder intelligentie, minder geld, minder vaardigheden en minder middelen dan jij. Er zijn mensen die dezelfde mate van minderwaardigheid of schaamte hebben dan jij en desondanks toch succesvol zijn op sociaal gebied. Dat betekent niet dat je jezelf de schuld moet geven van je Sociale Angst, maar je moet erkennen dat je het kan overwinnen als je beslist om er iets aan te doen.
De Vergelijking Val Misschien heb je wel eens eerder gehoord dat minderwaardigheid het resultaat is van jezelf vergelijken met anderen. Als je jezelf vergelijkt met anderen en de uitkomst is dat je tekort komt, dan zul je een gevoel van schaamte overhouden. Het is makkelijk genoeg voor een ander om je te vertellen dat je moet stoppen met jezelf vergelijken met anderen. Het is heel moeilijk om dit echt te doen. Op de eerste plaats ben je altijd gepusht om goed te presteren. In de huidige tijd is het belangrijk dat je succes en status hebt en dit is een erg grote druk voor kinderen. Om geliefd, geaccepteerd en in je gelaten te worden moet je het juiste gedrag vertonen. Mensen worden herkend door dingen die ze gedaan hebben, niet door wie ze zijn. Je weet dat er een probleem is als de druk van buitenaf zo hoog is om individueel te presteren. Ik herinner dat mijn ouders me altijd beter behandelde als ik thuis kwam met goede cijfers en niet in de problemen was gekomen Dit was best logisch op het eerste gezicht — alles wat ouders willen is het beste voor hun kinderen. Helaas hebben ze onbedoeld me laten geloven dat goed presteren de manier is om liefde en goedkeuring te krijgen. Misschien hielden je ouders meer van je als je goed presteerde in sporten, school, werk of een ander gebied. En dat je niet dezelfde hoogte van goedkeuring kreeg als je niet voldeed aan de verwachtingen van je ouders . Deze vorm van opvoeding is wat je zelfvertrouwen laag heeft gehouden tot nu toe. Het kan nog steeds zo zijn dat je denkt dat je geen volwaardig persoon bent als je niet presteert of voldoet aan verwachtingen van anderen.
Schoonheid en Zelfvertrouwen Dit is het tweede gedeelte van de val. In onze cultuur wordt schoonheid gezien als een belangrijke meting voor menselijke waarde. Zet de TV aan, kijk in een tijdschrift en je ziet het. Mensen worden gehersenspoeld, ze gaan geloven dat je meer waarde hebt als je knapper bent. Dit is gek als je erover nadenkt, het is letterlijk krankzinnig! De meeste films, advertenties, tv shows en tijdschriften laten je deze filosofie geloven. De filosofie van “zie er hetzelfde als dit uit of je bent lelijk, koop ons product om jezelf waardevoller te maken” Je moet deze boodschappen negeren en er niet intrappen. Omdat je zo nooit aan deze gekke standaard gaat voldoen als je deze onzin van de media blijft geloven. Je kunt een dokter zijn en duizenden levens redden, maar je bent nog steeds minderwaardig aan iemand die toevallig knap geboren is!
34
Vraag jezelf af: Hebben mensen het recht om waardevol te zijn gebaseerd op geluk omdat ze toevallig de juiste genen hebben? Denk ik rationeel als ik geïntimideerd ben door iemand als een knappe vrouw of heb ik teveel naar de media geluisterd zodat ik looks over alle andere waarden verkies? Als je je minderwaardig voelt door je looks, opvoeding, ras, huidig niveau van sociaal succes of financiële status hebben al deze gevoelens dezelfde reden. Je oordeelt en meet jezelf, niet met je eigen standaarden, maar tegen standaarden van andere mensen. Als je dit doet, kom je altijd minderwaardig uit.
Streven Naar Betere Gevoelens Oké, nu we weten waarom je je minderwaardig voelt ten opzichte van sommige mensen kunnen we kijken naar de andere kant van het probleem. Kijk naar de twee foto’s, je hebt waarschijnlijk naar de rechter gekeken en gezegd: “Ja het is waar, ze hoeft nergens moeite voor te doen. Ze werkt waarschijnlijk als serveerster en heeft de middelbare school niet afgemaakt. Ik, aan de andere kant, ben intelligenter, heb een betere baan… etc…” Als je gedachtes zo ongeveer zijn geweest, dan val je nog steeds in de vergelijking val. In plaats van je minderwaardig voelen bedenk je redenen waarom ze inferieur ten opzichte van jou is. Dit valt nog steeds onder minderwaardigheid. Laat me een vraag stellen. Als je iemand ziet die ergens beter is dan jij, wil je ze dan naar beneden halen door kritiek te uiten? Vind je het niet leuk als iemand jonger dan jij is maar wel meer succes heeft? Wil je mensen neerhalen die een gevaar vormen omdat ze aantrekkelijker dan jij zouden kunnen zijn? Als iemand zich op de een of andere manier minderwaardig voelt zullen ze zich overcompenseren. Kleineren, neerhalen, kritiek uiten op iemand waar hij of zij jaloers op is, zelfs als het alleen in het hoofd afspeelt. Het is een manier om je ongemakkelijke gevoelens te verminderen. Deze gevoelens zijn veroorzaakt door gedachten van minderwaardigheid. Alles wat het doet is je eigen tekortkomingen blootleggen. De manier om hier overheen te komen is niet om redenen te bedenken waarom je superieur bent.
35
Jij bent Uniek Dus jezelf superieur maken werkt niet, wat dan wel? Eerst moet je begrijpen dat minderwaardigheid en superieur twee zijdes van dezelfde munt zijn. Je moet je realiseren dat de munt zelf fout is. De waarheid over jou is dit: Je bent niet “minderwaardig” Je bent niet “superieur” Je bent simpelweg “Jij” “Jij” als een persoon bent niet in strijd met alle andere mensen, simpelweg omdat er geen enkel persoon is die precies hetzelfde is als jij. Je waarde komt uit het feit dat je uniek bent als individu. Stop met jezelf meten naar maatstaven van anderen. Je bent niet “hen” en je zult dus nooit winnen. Net als ze niet van jou kunnen winnen. Als je accepteert dat het zo simpel is zullen je gevoelens van minderwaardigheid verdwijnen.
“Stel dat je een grote boom tegenkomt als je in een tuin aan het lopen bent. Je begint met vergelijken, de boom is zo groot en jij bent zo klein. Als je niet vergelijkt, geniet je van de boom, er is geen probleem. De boom is groot — wat dan nog? Laat de boom groot zijn, jij bent geen boom. Er zijn bosjes om je heen die niet zo groot als de boom zijn, maar die hebben geen minderwaardigheidscomplex. Ik ben nog nooit een dier of plant tegen gekomen die een minderwaardigheidscomplex heeft. Zelfs de grootste bomen, omdat vergelijken niet bestaat in de natuur, iedereen is uniek.”
Echte Minderwaardigheid Soms zeggen mensen tegen me: “Het zit niet in mijn hoofd, ik ben echt minderwaardig ten opzichte van andere mensen.” — Meen je dat? Omdat je iets minder goed kunt dan een ander persoon maakt je niet “minderwaardig”. Laat ik het zo zeggen: Ik weet van mezelf dat ik een slechtere boxer ben dan Mohammed Ali, ik ben een slechtere acteur dan Clint Eastwood, ik ben minder op sommige gebieden bij elke persoon die ik ontmoet. Maar dit maakt me niet minder dan ze. Aan de andere kant ben ik op bepaalde gebieden beter dan alle mensen die ik ontmoet. Maar dit maakt met niet superieur ten opzichte van ze. Ik weet dat ik minder goed ben ten opzichte van iedereen op een manier. Maar ik voel me daardoor niet minderwaardig of depressief — simpelweg omdat ik me niet negatief vergelijk tegen andere personen, ook laat ik me niet slecht voelen omdat ik niet goed ben in sommige dingen waar de ander persoon wel goed in is. Alleen omdat je niet goed bent in het doen van iets, maakt je geen minderwaardig persoon. Het gaat erom dat je echt gelooft dat je niet te beoordelen bent. Je kunt slecht denken over je acties, maar niet over andere mensen voor welke reden dan ook.
36
Stel dat je een presentatie hebt voor een groep en dat je slecht presteert. In dit geval was je prestatie niet goed, maar betekent dat meteen dat je een minderwaardig persoon bent? Nee. Het is belangrijk om je prestatie te beoordelen om het in de toekomst te kunnen verbeteren. Maar beoordeel niet jezelf gebaseerd op prestaties.
De Goedkeuring Weet je nog dat ik het aan het begin van dit boek had over dat sociale angst voortkomt uit de angst om afgewezen te worden? Ja? Je hebt sociale angst omdat je een stemmetje diep in je zegt: “Ik moet geliefd worden. Ik moet geaccepteerd worden.” Als je in sociale situaties bent, ben je constant aan het proberen om de goedkeuring van mensen te krijgen. Je gedraagt je zodat je hoopt dat je goedkeuring krijgt van de meeste mensen van de groep. Als je stil blijft, dan is er weinig kans dat je iemand beledigt. Je laat je alleen horen als het 100% zeker is dat de andere persoon je niet afwijst — een familie lid of een goede vriend(in). Oké, nu de “geheime reden”. Je denkt dat een deel van je op de een of andere manier minderwaardig is. Zie je de tegenstrijd hier? Je wilt en hebt goedkeuring nodig, terwijl het tegelijkertijd onmogelijk is voor andere mensen om de echt jij te accepteren door je Sociale Angst.
Iets Nodig Hebben Is Wat Sociale Angst Veroorzaakt Je bent alleen angstig wanneer je iets nodig hebt van iemand. Het kan acceptatie zijn, sociale status of een baan. Je bent bang in situaties waar je denkt dat de consequenties erg belangrijk zijn en je komt niet onder de situatie uit als je resultaat wilt. Ik ga een paar voorbeelden geven om uit te leggen wat ik bedoel. Waarom heb je meer angst als je tegen een populair persoon praat dan tegen iemand die niet populair is? Omdat je de populaire persoon als een doorgang ziet naar vriendschappen en relaties. Ze hebben je meer te bieden dan de niet populaire persoon, dus je vind het belangrijker wat ze van je vinden. Een ander voorbeeld is een sollicitatiegesprek. Zelfs voor mensen die totaal geen remming hebben hebben zenuwen voor een sollicitatiegesprek. Waarom is dit? Ze zijn zenuwachtig omdat ze iets willen van de interviewer (een baan), daarom zijn ze bezorgd naar hoe de interviewer over hem denkt. Hoe zit het met spreken in het openbaar? Als je tegen 1 persoon praat, zal het waarschijnlijk nog wel gaan. Maar als je met meerdere mensen bent kan het zijn dat je niet uit je woorden komt. Dit komt omdat je een druk voelt van de invloeden van alle mensen. Als een persoon je niet accepteert, dan is dit nog niet zo erg maar als heel de groep een reden heeft om je niet te accepteren kan het grotere gevolgen hebben. Oké, nog een voorbeeld. Wordt je bang als je praat tegen iemand die je leuk vindt? Deels komt dit omdat je iets van hem of haar wilt. Je wilt dat ze reageren op een bepaalde manier. Je denkt dat de consequenties van je gedrag een groot verschil maken.
37
Onvoorwaardelijke Zelfacceptatie Het Naleven van de Normen van Anderen Als ik de standaard problemen van mensen met Sociale Angst zou samenvatten zou het er als volgt uitzien: De meeste mensen met Sociale Angst proberen continu te voldoen aan de standaard van andere mensen. Ze zijn altijd bezorgd over hun voorkomen ten opzichte van anderen en over wat ze zeggen of doen, ze kijken hoe andere mensen reageren om te beslissen of wat ze gedaan hebben goed of fout was. Als mensen goed reageren, zijn ze trots. Als mensen het niet accepteren, voelen ze schaamte. Het “zoeken naar een reactie” is echt gedrag wat mensen vertonen. Je kunt het zelf meemaken. De volgende keer dat je in een groep bent en je ziet een verlegen persoon in de groep, let dan op wat ze doen nadat ze iets gezegd hebben. 9 van de 10 kijkt vlug naar de persoon met de hoogste sociale waarde om te kijken of hij of zij het accepteert. Het komt omdat ze op zoek zijn naar goedkeuring. Ondertussen zoeken de mensen die niet verlegen zijn niet om een reactie nadat ze iets zeggen. Serieus, als je dit in het echt ziet gebeuren geloof je je ogen niet. (Probeer om zelf minder op zoek te gaan naar reacties. Als je de volgende keer in een groep bent, maak oogcontact met de persoon met wie je aan het praten was of kijk weg van de persoon waar je het liefst naar wilt kijken nadat je wat gezegd hebt)
Pleister Oplossing Nu gaan we terug naar het probleem. Je voelt je minderwaardig omdat je steeds naar goedkeuring van anderen zoekt zodat ze je accepteren. Hoe raken de meeste mensen dit gedrag kwijt? Een manier is om jezelf acceptabeler te maken voor andere mensen. Als je slechte tanden hebt, kun je ze laten maken. Als je teveel weegt, kun je afvallen. Als je niet knap bent, kun je plastische chirurgie laten doen. Je probeert af te komen van alle barrières die je denkt te hebben om geaccepteerd te worden. Dit is geen goede oplossing voor je probleem. Je hebt niet de echte oorzaak van je lage zelfvertrouwen gefixt. Je bent nog steeds op zoek naar goedkeuring van anderen om je goed te voelen over jezelf. Als andere mensen nog steeds controle over je hebben, dan ben je helemaal niks opgeschoten. Je hebt een korte termijn oplossing voor je vertrouwen gevonden, niet je zelfvertrouwen. Ik heb het eerder over het boek gehad van Maxwell Maltz over plastische chirurgie. Dit boek staat vol met verhalen van mensen die hun “gebreken” wilde laten maken met behulp van plastische chirurgie. Sommige zijn van binnen veranderd doordat ze van buiten zijn veranderd, maar bij velen is dit niet gelukt. Het probleem met het weghalen van deze “oorzaken” is dat je de echte oorzaak niet oplost, wat de manier waarop je denkt is! Als je je een loser voelt omdat je dik bent, en je valt heel veel af, dan zul je altijd het gevaar hebben dat je je weer als een loser voelt zodra je een paar kilo aankomt! Hoe eerder je stopt met het vergelijken van jezelf met anderen, hoe sneller je je niet meer voelt als een loser. Een andere grote valkuil is om jezelf te beoordelen op basis van hoe goed je bent in iets. Je laat je zelfvertrouwen afhangen van hoe goed je het doet op school, hoe goed je in een sport bent, hoe
38
populair je bent, hoe veel vrienden je hebt, hoe zelfverzekerd je overkomt enzovoorts. Als je een van deze situaties herkent dan probeer je je gedrag, in plaats van je uiterlijk, te meten met de standaarden van andere mensen. De snelle oplossing is om perfect te zijn in wat je doet. Veel verlegen en sociaal angstige mensen maken de fout door te denken dat ze als een supermodel geboren hadden moeten worden, dat ze dan niet verlegen en onzeker zouden zijn. Dit is een grote misvatting. Mensen die zelfverzekerd zijn, zijn dit niet omdat ze geen gebreken hebben. Ze zijn zelfverzekerd ondanks de gebreken. Het is zelfs zo dat de gebreken ze meer uniek en interessant maken. Ze kunnen meer gebreken hebben dan je zelf ooit zou kunnen verdragen, maar ze zien dit niet als een probleem. Ze vinden niet dat ze perfect moeten zijn in de ogen van andere mensen. Ze hoeven niet aan de normen van anderen voldoen om zichzelf te kunnen accepteren. Het voorkomen van falen, ontwijken van kritiek, of proberen om alles beter te doen dan gemiddeld zijn allemaal pleister oplossingen voor het grotere probleem. Geen van deze zaken werken voor een langere periode. Dus wat is het alternatief?
Het Alternatief: Onvoorwaardelijke Zelfacceptatie Ik wil je een nieuwe manier leren om naar zelfvertrouwen te kijken. Een beter woord voor zelfvertrouwen is onvoorwaardelijke zelfacceptatie. Als je jezelf accepteert, voel je je goed om zelfverzekerd te zijn. Je wordt zelfverzekerder en krijgt meer vertrouwen in plaats van angst en onzekerheid. Als je de volgende keer in een sociale situatie bent, kijk naar het verschil hoe populaire mensen en hoe minder populaire mensen zich gedragen. Wat is het grootste verschil? De populaire mensen accepteren zichzelf en denken hoog genoeg over zichzelf om vrij te spreken en te zeggen wat ze willen. De mensen die niet zo zelfverzekerd zijn vinden dat ze zich op het randje van de afgrond bevinden omdat op elk moment hun vertrouwen kan zakken door de mening van andere mensen. Vanaf nu ga je actief je denkwijze vormen tot onvoorwaardelijke zelfacceptatie. Je gaat je goed voelen over jezelf zonder enige reden in plaats van dat je andere mensen nodig hebt om je te accepteren. Hieronder zijn enkele voorbeelden van gedrag dat voortkomt uit het nodig hebben van acceptatie van andere mensen: •
Onzekerheden: Als je bezorgd bent over een “gebrek” dat je hebt, en steeds in de spiegel kijkt hoe het eruit ziet, constant op de een of andere manier aan het meten bent, dan maak je je constant druk of je gebrek je minderwaardig maakt ten opzichte van andere mensen.
39
•
Zelfbewustzijn: Als je vrij en normaal in je huis rond kunt lopen, maar dan voel je de druk zodra je in een sociale situatie komt. Het is omdat je super bewust bent hoe andere mensen je zien. Je probeert te monitoren wat mensen van je denken en past je acties daar op aan in plaats van dat je je beweegt als je normaal doet.
•
Gesprekken: Als je niet weet wat je moet zeggen rond populaire mensen, maar je kunt uitstekend praten met goede vrienden en familie, komt dit omdat je constant aan het zoeken bent naar acceptatie van de populaire mensen. Je voelt je niet op je gemak als je ronduit praat zoals je tegen je vrienden en familie wel doet omdat je bang bent om het verkeerde te zeggen en zo niet geaccepteerd te worden. Dus in plaats van afwijzing te riskeren, weeg je alles wat je zegt voorzichtig voordat je iets zegt. (Ik ga hier verder op in in het volgende hoofdstuk)
Wat is de overeenkomst van al dit gedrag? Het proberen om andere mensen van je te laten houden en je te accepteren door te proberen om op te leven naar wat jij denkt dat de standaarden van die personen zijn. Je doet dit alleen omdat je eigen zelfvertrouwen afhangt van wat mensen van je vinden. Als je vindt dat de voorgaande paragrafen van toepassing zijn op jouw situatie, betekent het dat je voorwaardelijke zelfacceptatie hebt: je accepteert jezelf alleen door je te meten aan bepaalde standaarden zoals knap zijn, populair zijn, een vriend/vriendin hebben, veel vrienden hebben enzovoorts. Voorwaardelijke zelfacceptatie is iets wat alle mensen met Sociale Angst hebben. Wat is de oplossing? Onvoorwaardelijke zelfacceptatie. In andere woorden, je accepteert jezelf ongeacht wat.
Hoe Ontwikkel Je Onvoorwaardelijke Zelfacceptatie? 1. Elke keer als je angst voelt, moet je de oorzaak opzoeken en uitvinden hoe het betrekking heeft op je angst om afgekeurd te worden. Angst wordt vaak veroorzaakt doordat je vindt dat je alles goed moet doen. Zijn je acties een resultaat van “dat je geaccepteerd of goedgekeurd moet worden?”
2. Werk actief aan je nieuwe denkwijze van onvoorwaardelijke zelfacceptatie. Denk maar zo: als je nooit de meningen van anderen had vertrouwd, had je nooit deze problemen gehad. Het gaat je niet in een dag lukken, maar je mindset verandert langzaam naarmate je meer oefent in angstige situaties en door het realiseren dat je angst gedreven wordt door het zoeken naar goedkeuring.
3. Vanaf nu beoordeel je jezelf niet meer in welke vorm dan ook. Als je een tentamen slecht hebt gemaakt, of ontslag krijgt, betekent dit niet dat je een slecht persoon bent. Je waarde als persoon verandert niet door wat je doet of wat mensen van je denken.
4. Je moet jezelf ervan overtuigen dat jij niet te beoordelen bent. Je gedrag kan goed of slecht zijn, maar jij niet. Je bestaat gewoon. Dus als je een slecht cijfer haalt of je baan verliest, kan het zijn dat je acties niet goed waren, maar dit zegt niks over jou als persoon. Het is essentieel om je acties te beoordelen om niet dezelfde fouten te maken. Maar beoordeel jezelf niet gebaseerd op je acties.
5. Wat voor jou geldt, geldt ook voor andere mensen. Beoordeel anderen ook niet. Je kunt acties veroordelen, maar mensen niet voor welke reden dan ook. Als iemand geld van je steelt, is dit gedrag verkeerd, maar dit betekent niet dat de persoon slecht of minderwaardig is.
6. Je kunt schaamte niet opgeven zonder je trots op te geven. Dit zijn de twee zijdes van dezelfde munt. Je kunt jezelf niet veroordelen voor het doen van slechte dingen voordat je
40
stopt met jezelf beter voelen dan anderen als je iets goeds doet. Als je denkt aan een reden waarom je jezelf beter dan een ander zou voelen, laat het gaan. Het feit dat je een betere opleiding gedaan hebt, slimmer bent of volwassener bent dan iemand maakt je niet beter dan deze persoon. Het feit dat je meer geld of bezittingen zou hebben maakt je niet beter dan iemand anders. Je moet stoppen met je gewoonte om jezelf over te halen waarom je zelfverzekerd zou moeten zijn. Er zijn geen “redenen” om je zelfverzekerd te voelen, omdat je zelfacceptatie nu onvoorwaardelijk is. Elke persoon die zelfvertrouwen opbouwt door middel van prestaties, een vaardigheid, uiterlijk enzovoorts zal zich alleen zelfverzekerd voelen als de prestaties, vaardigheden of uiterlijk goed blijven. Als een van deze zaken verandert, verliezen ze zichzelf. Is dit eigenwaarde? Nee, dit is “dingen-waarde” niet eigenwaarde. Implementeer deze mindset in alles wat je doet. Het feit dat je soms goedkeuring krijgt en soms afgekeurd wordt van mensen verandert niets over jou als persoon. Het is goede feedback, maar het idee in je hoofd dat je moet leven naar de normen van anderen om geaccepteerd te worden of positieve reacties te krijgen is compleet onjuist. Hoe bewijs je voor jezelf dat dit onjuist is? Vraag jezelf dit: “Waarom moet ik naar de normen van anderen te leven om zo goedkeuring te krijgen?” Vraag het 3000 keer totdat je steeds met het volgende antwoord komt: “Ik moet niks.” Dat is een goede start.
Vragen Er zijn altijd twee vragen die ik krijg als ik mensen onvoorwaardelijke zelfacceptatie leer. Vaak zijn ze als volgt: “Als ik niets geef of mensen me accepteren, zal ik dan niet thuis op de bank belanden? Verlies ik niet alle motivatie om meer sociaal te worden?” De andere vraag is: “Als ik er niks om geef of andere mensen mijn uiterlijk of gedrag accepteren, wordt ik dan niet lomp en onbeleefd? Ga ik mensen slaan als ze me boos maken en dingen zeggen zodat ik mijn baan kan verliezen?” Hier is het antwoord op deze vragen: Het kan zijn dat je helemaal geen acceptatie van anderen nodig hebt om jezelf te accepteren. Maar er zijn nog steeds dingen die je LIEVER hebt, zoals vrienden.Vrienden hebben is leuker dan geen vrienden hebben. Dus is het normaal dat je gemotiveerd bent om je sociale leven te verbeteren. Op dezelfde manier, de reden waarom je niet compleet afstotend naar mensen bent is niet omdat je bang bent voor afwijzing, maar het is in je eigen voordeel. Als je graag een baan hebt, dan is het voordelig voor je om niet afstotend tegen je baas te zijn. Maar vergeet nooit dat dit iets is wat je niet hoeft te doen, het is iets wat je doet omdat je er voordeel uit haalt. Verlangen/wens/voorkeur voor goedkeuring is goed, zelfs menselijk. Zolang je niet zegt dat je het MOET MOET MOET hebben. Waarom? Vaak krijg je niet wat je wilt, en zelfs als je het wel krijgt, wie zegt dat dat in de toekomst nog steeds zo is? Het is niet erg om je soms verdrietig te voelen als je basisbehoeften niet voldaan worden. Als je je toespraak verknalt is het normaal dat je verdrietig bent omdat je acties niet goed waren. Het probleem is als je je ten onrechte geschokt voelt en als je jezelf hierdoor schaamt.
41
Dus hoewel je niks MOET doen, zijn er bepaalde dingen die je WILT doen. En die acties worden niet gedreven door een wanhopige behoefte aan acceptatie, maar door een verlangen om van jezelf te genieten en om een beter bestaan te hebben. Je nieuwe beeld is: “Ik moet niets. Ik besta gewoon. Wat ga ik doen om mezelf te vermaken?” Dit is een veel betere motivatie dan eentje gedreven door het nodig hebben van acceptatie. Dus in plaats van jezelf schamen voor dingen die niet zo gaan als je gepland had zeg, “Ah, dit-endat is echt vervelend. Ik zou willen dat het anders was, wat ga ik eraan doen om het te veranderen of leer ik ermee leven?” Dit kan het volgende zijn: een gebrek aan vrienden, een gebrek aan een sociaal leven, geen relatie hebben, te weinig succes hebben, elke onzekerheid die je kan hebben over je uiterlijk, maar ook je huidige niveau van sociale vaardigheden. Je hebt ze niet langer nodig om jezelf te accepteren, maar je wil ze wel verbeteren. Je kunt ze willen verbeteren om de kwaliteit van je leven te verbeteren, niet omdat het verbeteren je een beter persoon maken en meer acceptatie en goedkeuring van andere mensen krijgt.
Jezelf Losmaken van Andere Mensen Een van de grootste problemen van mensen die verlegen zijn en sociale angst hebben is dat ze erg afhankelijk zijn van de meningen en acceptatie van andere mensen. Ze vertrouwen op de mening en acceptatie van anderen. Als iemand de vaardigheid heeft om je waardeloos te maken door jou simpelweg afkeuring te geven, zou deze persoon alle controle over je hebben. Je hebt je kracht afgegeven door het vragen van acceptatie van anderen. Wat ik je hier leer is om deze afhankelijkheid los te laten. Ik zeg niet dat je afstand van mensen moet nemen, maar om onafhankelijk te worden. Mensen houden van mensen die niet constant op zoek zijn naar bevestiging en acceptatie. Dat is juist wat een relatie en connectie mogelijk maakt. Dus hoe doe je dit? Waardeer je eigen mening hoger dan de mening die anderen over je hebben. Alleen omdat iemand je niet mag betekent niet dat iedereen je niet mag. Als iemand je niet zoveel waardeert dan andere mensen, zou dit je eigenwaarde niet mogen aantasten. Als iemand je plaagt, vind je dat dan erg? Als iemand je bekritiseerd, heb je dan de behoefte om de ander te overtuigen dat je niet bent wat ze zeggen dat je bent? Het geeft weer dat je teveel om de mening van anderen geeft. In plaats hiervan wil je niets geven om de reacties van anderen. Je wilt op een punt komen dat je veel minder afhankelijk bent van de meningen van anderen. Je wilt meer controle over je eigen emoties krijgen. Helaas, zo mooi als het klinkt, is er geen magische techniek om dit te bereiken. Het gebeurt na een langere tijd, als je meer ervaring begint te krijgen en start met het toepassen van de technieken die ik je hiervoor heb geleerd.
Van Zelfbewustzijn naar Spontaniteit Veel mensen met Sociale Angst zitten vast in hun hoofd. Ze zijn gevangen door bepaalde gedachtes. Ze zijn bezorgd om hoe mensen over ze denken. Ze denken wat er in de toekomst kan gebeuren of ze blijven hangen in het verleden. Deze constante gedachtes zijn een van de grootste obstakels in het overwinnen van je sociale angst. Ik ga je laten zien hoe je eruit komt.
42
Waarom je niet weet wat je moet doen Stel dat je terug op de middelbare school bent. Je leraar die je het meeste haat heeft je net een vraag gesteld. Typisch van haar om de enige persoon te kiezen die het antwoord niet weet. Ineens wordt je geheugen leeg. Wat doe je? Je probeert om iets te bedenken om te zeggen, een lange stilte valt in de klas. Iedereen kijkt naar je. Ineens weet je niet meer wat je met je handen moet doen. Je beweegt ze onhandig naar het uiteinde van je bureau, en je voelt hoe zweterig en koud ze zijn. Maar er is geen tijd om daarover na te denken. Je moet iets zeggen, iets. Snel! Je flapt er een antwoord uit. Waarom klinkt je stem zo raar? Iedereen blijft naar je kijken om welke reden ook. Nu klinkt je stem iets beter. Je hoopt dat de leraar verder gaat met andere mensen in de klas.
Wat deed je verkeerd? Misschien is het bovenstaande je ooit overkomen. Misschien is het je vaker gebeurd. Of misschien een soortgelijke situatie is voorgekomen. Het is mij gebeurd, en het gebeurd bij mensen die verlegen zijn, zonder reden. De reden is dat verlegen mensen meer bezorgd zijn om wat andere mensen van ze vinden. In de klas, wist je goed dat iedereen naar je keek. Je wilde het niet verknallen. Je wilde niet dat andere mensen een verkeerde indruk van je kregen, dus je moest goed nadenken over wat je ging zeggen. Helaas is je plan mislukt.
Je viel in een val Het is een val waar veel mensen met Sociale Angst in trappen. Ze denken constant aan kleine dingen die niet belangrijk zijn. Als voorbeeld: Vinden mensen het leuk wat ik hierna ga zeggen? Zijn mijn kleren representatief aan mijn persoonlijkheid? Heeft de manier waar op ik loop invloed op anderen? Wat is de beste lichaamstaal? Zou dit of dat slimmer zijn om te doen? Respecteren mensen stiekem hoe ik ben? Dit is het proces wat verlegen mensen doorgaan voordat ze iets zeggen: 1. “Wat moet ik hierna zeggen?”
2. “Klinkt dit goed?”
3. “Wat is de beste manier om dit te zeggen?”
4. … en dan gaan ze het daadwerkelijk zeggen. Dit type van denken heet zelfcontrole, en het is slecht om de volgende redenen:
43
1. Je Twijfelt
In plaats van dat je jezelf uit denk je alleen maar na. En als je uiteindelijk iets doet, voelt het niet natuurlijk aan. Het is niet leuk voor jou en ook niet voor de mensen om je heen. Hoe meer je twijfelt over je acties des te meer nep het voor anderen overkomt als je het uiteindelijk doet.
Als voorbeeld: als je aan iets denkt om te zeggen, daarna je afvraagt of je het moet zeggen maakt je nerveus. Het is niet meer iets wat je te binnen schoot en het wordt JOUW idee. Je gaat het belangrijker vinden wat mensen ervan vinden hoe langer je wacht. Je bent teveel tijd kwijt met het nadenken hoe je moet handelen. Hierdoor voelt het onnatuurlijk.
2. Het Lijkt Alsof je Niet Oplet
Als je jezelf controleert, lijkt het alsof je niet oplet. Alsof je 10 seconden later of in de toekomst leeft, in plaats van nu leven en genieten.
Alleen verlegen mensen en mensen die extreem zelfbewust zijn controleren wat ze doen. Normale mensen doen dit niet. Wat normale mensen doen is, niet nadenken voordat ze iets doen. Ze denken niet na over wat ze hierna gaan zeggen. Ze krijgen een globaal beeld van wat ze gaan zeggen en zeggen het.
Vaak als ik mensen met Sociale Angst dit verteld zijn ze verward. Als ze niet weten wat ze gaan zeggen voordat ze het gaan zeggen, dan praat ik toch alleen maar onzin en beledig ik iedereen? En is het een goed idee om een van die luide, onaangename mensen te worden die van alles zeggen zonder erbij na te denken?
Zodra je leert hoe je zelfcontrole kunt stoppen, garandeer ik dat je gedachten zullen veranderen. Het lijkt erop dat je heel de tijd aan het rijden bent met de voet op de sociale rem, en nu er pas achter gekomen bent hoe je de rem moet loslaten.
Denk terug aan je beste sociale momenten. Het kan zijn dat het voelde alsof je woorden automatisch uit je mond kwamen. Ze zaten niet vast in je hoofd. Het ging allemaal vanzelf, je voelde op dat moment een connectie met de andere persoon. En het beste van alles, je had plezier.
3. Je Lijkt Niet Authentiek
Je wilt dat andere mensen je accepteren en leuk vinden maar dat doen ze niet. Ze vinden dat je niet authentiek bent.
Wanneer je over alles wat je zegt moet nadenken, komt het niet direct van jou af. Het wordt gefilterd door je hersenen en mensen voelen dit. Ze kunnen zien als je moet nadenken over alles wat je zegt. Ze zullen niet dezelfde energie voelen van jou als van een persoon die meteen weet wat hij moet zeggen, en dat gebrek aan energie is een afknapper.
Elke keer dat je indruk probeert te maken op mensen ben je jezelf aan het saboteren. Alleen iemand die aandacht wil probeert zo hard om geaccepteerd te worden. Aan de andere kant. Als je niets geeft om wat voor indruk je maakt op een ander persoon, laat het zien dat je zeker bent en dat je geen acceptatie nodig hebt van anderen.
44
Zelfcontrole veroorzaakt Zelfbewustzijn Wat is zelfcontrole nou precies? Zelfcontrole is wanneer je probeert om acties bewust te kunnen sturen die normaal onbewust gebeuren. Wat betekent dit? Meestal adem je onbewust. Je doet het niet bewust omdat je lichaam dit allemaal voor je regelt, je hoeft er zelf niks aan te doen. Maar als je anders probeert te ademen, heb je ademen veranderd in bewust gedrag. Nu ben je geconcentreerd. Het lijkt op het verschil tussen een vliegtuig op de automatische piloot en het vasthouden en gebruiken van het stuur. Zelfcontrole gebruik je als je controle wilt hebben over gedrag omdat je bang bent van de indruk die je op anderen maakt. Bestuur je je mond als je praat? Controleer je bewust hoe je ademt? Denk je aan je armen en benen als je benen bewegen of als je zit? Misschien doe je het niet nu, maar in moeilijke sociale situaties doe je dit wel. Vaak hoor ik mensen vragen: “Hoe kan ik natuurlijker spreken?” Het probleem is dat ze naar een of andere tip zoeken die ze kunnen gebruiken om geforceerd natuurlijk over te komen. Wat ze zich niet realiseren is dat het denken hierover de oorzaak van het probleem is! De meeste sociale acties gebeuren op een natuurlijke wijze, niet door bewust gedrag. Je uiteindelijke doel moet zijn om natuurlijk te socializen, dat betekent zonder na te denken. Net als je fietst zonder erover na te denken. Je zelfcontrole en het “over controleren” van al je acties zit je in de weg. Dit is wat je zelfbewust laat handelen. Dus forceer je mond niet als je probeert te praten. Laat je armen niet op een bepaalde manier bewegen als je aan het lopen bent. Laat de controle los en laat je lichaam doen wat het moet doen. Hier is hoe…
Zo Stop Je Zelfcontrole 1. Eerst moet je je realiseren dat je zelfcontrole zelf toepast. Je moet jezelf betrappen als je het doet. Dit kan moeilijk zijn in het begin. Als je je realiseert dat je zelfcontrole toepast dan moet je..
2. Verander je focus. Je aandacht stopt nooit. Het kan niet uitgezet worden of verminderen, het kan alleen gestuurd worden. Een van de belangrijkste dingen die je kunt doen om je Sociale Angst te overwinnen is om je aandacht op een manier te focussen dat je dient in plaats van je tegenhoudt.
Als je in een sociale situatie alleen maar denkt aan dingen die je fout doet en gefocust bent om ‘niks fout te doen’ ben je op safe aan het spelen. Je zegt zo weinig mogelijk als je aan het woord bent, je bent zelfbewust en dat komt raar over op anderen. Als je je focust op het leren kennen van de anderen en op lachen met de anderen, ga je zien dat je in de groep past en daardoor geaccepteerd wordt. Als je helemaal in het gesprek zit zodat je alleen denkt aan de dingen die er in het gesprek naar boven komen komen de woorden spontaan en automatisch. Dit is een kleine verandering van je focus.
Als je alleen rondloopt en je voelt je zelfbewust kun je nog steeds je focus ergens anders op leggen. Doe alsof je op het strand ligt. Tel tot 100. Observeer en neem de omgeving in je op. Denk compleet ergens anders aan dan waar je fysiek mee bezig bent.
45
3. Stop met in jezelf praten. Als je constant in jezelf praat, stop hier dan mee. Verlegen mensen praten vaan tegen zichzelf om praten met anderen te vermijden. Denk ergens anders aan met de techniek die ik je net geleerd heb. Als je geest tot rust komt en je je richt op de situatie voor je, is het waarschijnlijker dat je iets gaat zeggen.
4. Denk niet na voordat je iets doet. Denk niet van te voren na over “wat je gaat zeggen”. Het slechtste wat je kunt doen is in je hoofd oefenen wat je gaat zeggen voordat je het daadwerkelijk zegt. Sociale mensen krijgen gewoon een gevoel van wat ze willen zeggen en ze openen hun mond en zeggen het direct. Doe eerst, en corrigeer later als je bezig bent.
5. Twijfel niet. Als een gedachte door je hoofd speelt, spreek het dan binnen 2 seconde uit. Hoe langer je wacht hoe erger je angst wordt om het te zeggen. Je bouwt het teveel op in je hoofd. De oplossing is relativeren. Je had in een oorlogsgebied kunnen zijn. In plaats daarvan, praat je nu met iemand. Spontaan zijn is een spier, hoe vaker je het traint hoe makkelijker het wordt en je erop kunt vertrouwen.
6. Bekritiseer je acties nooit. Ga nadat je iets gedaan hebt niet analyseren hoe goed je het hebt gedaan. Dit is hoe een typisch geremde persoon handelt: nadat hij of zij genoeg moed heeft verzameld om iets te durven zeggen zegt hij of zij direct daarna: “Misschien had ik dit niet moeten zeggen. Misschien neemt de ander het verkeerd op.” Stop met kritisch zijn tegen jezelf. Je kritiek is niet nodig omdat je automatisch leert als je sociale acties niet uitpakken hoe je van te voren had gewild.
Het is hetzelfde als leren fietsen. Als je valt krijgen je hersenen feedback door de ervaring. Na een tijd leer je hoe je je balans kunt houden en dat je niet dezelfde fouten moet maken. Sociaal worden werkt hetzelfde. In het begin kan het raar voelen, maar je hersenen leren continu van je ervaringen en verbetert je gedrag automatisch gebaseerd op de feedback die je van andere mensen krijgt. Dus stop met jezelf de grond in te boren.
Maar Wat Als ik Iets Gênants Zeg? Als ik van te voren niet na ga wat ik ga zeggen. Hoe weet ik dan wat ik ga zeggen? Dat weet je niet. Je moet vertrouwen hebben op je jarenlange ervaring met gesprekken en luisteren naar gesprekken dat je genoeg kennis hebt om automatisch te kunnen zeggen wat er in je opkomt. Dit vergt wat moed in het begin. Je bent nu al veel te lang bezig met nadenken voordat je iets zegt. Hierdoor lijkt het alsof het praten zonder filter onnatuurlijk is. Vertrouw me, het is veel makkelijker en het is hoe iedereen praat.
Is een Beetje Remming Niet Goed? Een veelvoorkomende vraag die ik krijg van mensen als ik ze dit leer is: “Als ik helemaal niks geef om wat ik zeg tegen mensen, dan kan het zomaar zijn dat ik iedereen beledig zodat uiteindelijk niemand me meer mag.” Hoe reageer ik hier op? Ja, de wereld heeft een bepaalde mate van remming nodig. Maar jij niet. Belangrijk zijn de woorden: een bepaalde mate. Je hebt een te grote remming. Dat is hetzelfde als iemand met hoge koorts tegen me zegt dat mensen een bepaalde lichaamstemperatuur nodig
46
hebben om te kunnen overleven. Als je koorts hebt kun je er het beste alles aan doen om je temperatuur te verlagen. Maak je niet druk om een te lage temperatuur, dat is nu niet aan de orde. Ja, er zijn mensen die baat hebben bij wat meer remming. Maar als je dit boek leest ben jij dit niet. Je moet je concentreren op het verminderen van je remming. Het geheim om teveel remming en zelfcontrole tegen te gaan is om een stap in de tegenovergestelde richting te zetten. Door je puur te concentreren op het verminderen van je remming en niets te geven om wat anderen van je vinden ga je tegen je remming in. Wat er daarna gebeurt is dat je ergens in het midden belandt. Het is totaal onmogelijk om helemaal niets te geven om wat mensen van je vinden. Je geeft er altijd iets om, hoe dan ook. Dus het maakt niet uit als je te geremd bent, oefen alleen door minder voorzichtig te zijn met wat je zegt. Het is alsof een basketbal speler oefent met springen. De coach zal zeggen dat hij moet springen en de wolken moet aanraken. Natuurlijk zal hij dat nooit halen, maar door zich te concentreren op zijn doel zal hij een stuk hoger springen dan dat zijn doel een meter van de grond zou zijn.
Verbinden Met Je “Natuurlijke” Persoonlijkheid Merk je soms dat je thuis normaal ontspannen loopt maar in het openbaar ineens zelfbewust wordt? Of misschien heb je 2 mensen waarbij je jezelf kunt zijn, maar wanneer je op iemand afstapt die je niet kent weet je niet wat je moet zeggen en klap je dicht. Veel leerlingen van me gaan ervan uit dat ze een soort van sociale vaardigheid moeten leren om hun persoonlijkheid te verbeteren. Dit is niet altijd waar in de meeste gevallen. Vaak is het niet de vraag of je iets toevoegt aan je persoonlijkheid maar moet je de obstakels weghalen die je tegenhouden. Je angsten, remming en zelfbewustheid. Wanneer deze obstakels weg zijn ga je zien dat alles veel makkelijker gaat en leuker is. Er zit een filter in je hoofd tussen wat je denkt en wat je zegt. Hoe meer je dat filter kunt weghalen, hoe meer spontaan dat je gaat praten en worden. Hoe meer je twijfelt en denkt om iets te doen, hoe onnatuurlijker, slinks en onecht je overkomt als je daadwerkelijk iets zegt. Wat je zegt hoeft niet eens zo interessant of grappig te zijn. Vaak geeft het alleen weer dat je mensen moet entertainen met wat je te zeggen hebt om ze om je heen te houden. Het kan dus zelfs verkeerd overkomen. Zodra je begint om je zelf meer als persoon te waarderen en je zelfvertrouwen groeit, gaat dit allemaal veel sneller. Je begint echt te geloven dat mensen je leuk vinden om jou, in plaats van dat je altijd ‘de grappige’ moet zijn in een gesprek om de aandacht te behouden. Als je je ooit afvraagt: “Wat is het beste om in deze situatie te zeggen?” STOP. Begin met het zeggen dat het volgende wat je nu gaat vertellen het juiste is om te zeggen in deze situatie. Niet omdat het een goede opmerking is, maar omdat het van jou komt. Ben niet bang om dingen te zeggen die saai of vanzelfsprekend zijn. Mensen zijn snel tevreden als ze tegen een normaal persoon praten.
47
Mindfullness en Aanwezig Zijn In dit hoofdstuk ga ik praktijkvoorbeelden delen die mij hebben geholpen om over mijn sociale angst heen te komen. Ik ga je technieken leren die je helpen met het verminderen van angst in sociale situaties. Het zal ook helpen om je te ontspannen. Sommige van deze ideeën komen uit het boeddhisme en zen. Andere komen van een variatie van op mindfullness gebaseerde therapieën. Gecombineerd vormt het een krachtige set van technieken die je helpen om je Sociale Angst te overkomen. Ik ga je nu uitleggen hoe mindfullness werkt…
Zwemmen in gedachten Veel mensen zijn als vissen en zwemmen in zijn gedachten. Als vissen zwemmen weten ze niet dat ze onder water zijn, ze zijn gewoon aan het zwemmen. Denken is hetzelfde voor veel mensen. Onze gedachten zijn als het water. We zitten vaak zo midden in onze gedachtes dat we niet eens door hebben dat ze er zijn. Ondanks dat we constant aan het denken zijn, merken we hier bewust bijna nooit iets van. Denken wordt een proces dat we onbewust en automatisch doen. We geven het geen aandacht. Heb je ooit moeten denken om altijd adem te halen? Mindfullness gaat over aandacht schenken aan je gedachtes. Door dat te doen, ben je in staat om meer bewustzijn en perspectief te krijgen. Ineens zwem je niet meer in je gedachtes. Je bent uit de vissenkom gesprongen en je kunt je gedachtes observeren die in de vissenkom plaatsvinden.
Wat is het doel? Wat voor voordelen brengt mindfullness voor je sociale angst? Ten eerste is mindfullness erg goed voor mensen met angst omdat het de eerste stap is voor het veranderen van je angstige gedachtes. Je bent in staat om je angstgevoelens te observeren van de buitenkant in plaats van je angst zelf te beleven. Hierdoor hoef je ook niet meer naar de buitenwereld te kijken door een lens van je angstgevoelens. Ten tweede is mindfullness de opstap naar het leren om te handelen in het moment in plaats van het constant denken over het verleden en de toekomst. Als mensen je vaak vertellen dat je dagdroomt dan moet je leren om meer in het heden te leven.
Hoe Leef ik “In het Heden”? De techniek is misleidend makkelijk, maar niet makkelijk. Alles wat je doet is het observeren van je gedachte proces zonder het te onderbreken, te oordelen wat je observeert of kritiek te
48
geven. Laat je gedachten ratelen over wat het wil, en je enige doel is om getuige of observant te zijn. In het begin is het erg lastig om je aandacht erbij te houden. Je vergeet observeren en raakt automatisch betrokken met je gevoelens. Als dit gebeurt, ga dan terug naar het observeren en ben bewust van je gedachten zonder erin verzinkt te raken. Het proces van mindfullness is simpel om op te schrijven, maar niet makkelijk om toe te passen. Het kost tijd om je gewoontepatronen opnieuw te programmeren. Maar zolang je de basis van op een afstand observeren van je gedachteproces onder de knie hebt gaat het steeds beter. Als je het goed doet, merk je dat er een gat ontstaat tussen je gedachtes en jij. Je bent niet langer zo verzonken in je gedachtes dan voorheen. Je ziet nu het water waar je heel je leven in gezwommen hebt. Het is een verschuiving van het kijken naar je gedachten in plaats van het kijken naar de wereld door je gedachten. Het verdiepen van het gat tussen je gedachtes en jij als de observant is de basis van mindfullness en het is wat je in het heden leert leven in plaats van dat je gevangen zit in je gedachtes.
Leven van “Moment naar Moment” Als “in het heden leven” moeilijk voor je is, denk dan aan deze manier hoe je van moment naar moment kunt leven. Je traint jezelf om je aandacht weg te houden van denken aan wat er zou kunnen gebeuren in de toekomst of wat er in het verleden is gebeurd. Van moment naar moment leven betekent dat het grootste deel van je aandacht altijd gericht is op de realiteit, wat er nu gebeurt, in plaats van de illusie van je gedachtes. Waarom noem ik je gedachtes een illusie? Omdat de toekomst in je gedachten niet echt is. Het is gewoon een verzameling van gedachtes. Deze gedachtes kunnen angst veroorzaken als je je inbeeld dat er iets vervelends gaat gebeuren in de toekomst. Hoe dan ook, je gedachtes over de toekomst zijn geen realiteit omdat het zich in je hoofd afspeelt. Je gedachtes over het verleden zijn ook niet echt. Als je aan je verleden denkt, herleef je iets wat eerder gebeurd is. Het kan zo zijn dat je denkt over een echt evenement dat toen plaatsvond maar dit is nu niet meer aan de orde. Als je steeds focust op dingen die 10 jaar, 10 maanden, 10 minuten of zelfs 10 seconden geleden gebeurd zijn, kun je je niet focussen op wanneer waar je acties een verschil kunnen maken, dat is het heden. Je kunt de toekomst en het verleden niet beïnvloeden. Ik herinner me toen ik een nieuw instrument probeerde te spelen dat een vriend tegen me zei: “Als je het verknalt of de verkeerde noot speelt, vergeet het, dan is het klaar, je kunt er niet aan blijven denken. Blijf in het heden!” Dit is precies de mindset die je moet hebben als je aan het praten bent met een grote groep mensen. Als je het verknalt, laat het gaan en denk er niet aan! Geef aandacht aan wat er op dit moment bezig is, niet wat een paar minuten geleden is gebeurd. Iedereen zegt op zijn tijd wel eens iets doms, maar dit maakt ze niet uit omdat ze er niet in blijven hangen. Als je ergens over denkt wat er in de toekomst zou kunnen gebeuren moet je daar ook mee stoppen. Het doodt je spontaniteit en boodschap. Plan niet wat je gaat zeggen. Je moet erop gaan vertrouwen dat alles wat je gaat zeggen op een natuurlijke wijze moet komen en alleen als je het zelf nodig hebt. Alles wat je moet doen is om je aandacht in het heden te houden.
49
Hoe doe je dit? Oefen mindfullness zoals ik hierboven heb uitgelegd. Oefen om alert en bewust te zijn, maar niet te denken. Observeer je gedachten in plaats van je te laten leiden door je gedachten. Verbreed het gat tussen je gedachtes. Dit is de manier hoe je sympathiek wordt in sociale situaties.
Hoe Aanwezigheid Angst Verminderd Het grootste oordeel bij het leren hoe je in het heden leeft voor mensen met Sociale Angst is om aanwezig te worden wanneer je angst voelt. Alle technieken waar ik het hiervoor over gehad hebt om angst te verminderen (ademhaling, ontspanning en acceptatie) worden veel effectiever als je ze gecombineerd kunt gebruiken door aanwezig te zijn. Als je aanwezig wordt, stopt je angst. Bezorgdheid en angst worden beide veroorzaakt door te denken dat er iets slechts gaat gebeuren in de toekomst. Als je aanwezig bent heb je deze gedachtes niet omdat je totaal gefocust bent op het moment voor je neus. In deze staat is het veel makkelijker om je angsten onder ogen te zien. Het kan nog steeds zijn dat je wat gevoelens van angst in je hebt, maar je hoeft niet te vechten met deze gevoelens die je normaal gezien zouden saboteren. Hier is je huiswerk opdracht: Volg de instructies van mindfullness en aanwezig zijn op die in dit hoofdstuk verteld worden. Ga elke dag 20 minuten voor een witte muur zitten, zet een wekker zodat je niet constant op de tijd hoeft te letten, observeer je gedachtengang. Lees dit hoofdstuk meerdere keren zodat je zeker bent dat je het goed doet. Zodra je door hebt, wordt dan meer aanwezig op elk gebied in je leven. Leer om het te doen als je terughoudend bent over het onder ogen komen van een angstige situatie. Ik hoop dat je snapt wat ik hier verteld hebt omdat het mijn leven echt veranderd heeft. En je “begrijpt” door het te doen. Als je aanwezig wordt, heeft angst veel minder controle over je. Je kunt het nog steeds voelen, maar je bent veel vrijer om stappen te nemen om er van af te komen. Als je meer bronnen nodig hebt. Kijk ook eens naar mijn andere boeken.
Conclusie Er is niet veel meer om te zeggen. Als je het hele boek hebt gelezen ben ik trots op je. De meeste mensen raken niet verder dan het eerste hoofdstuk. Lees het boek vaker, blijf de principes leren die hier verteld worden. En het belangrijkste STOP NIET totdat je deze angst volledig onder controle hebt. Op de eerste plaats is het niet leuk dat je dit probleem hebt. Ik weet het omdat ik niet zo lang geleden in jouw schoenen stond. Helaas kun je het verleden niet veranderen. Maar het goede nieuws is: je hebt wel controle over hoe je toekomst er uit gaat zien! Op je Sociale Succes, Sander
50