Hoofdsponsor:
8 JANUARI 2014
AARDBEIEN DAG
Organisatie:
2
Aardbeiendag - 2014
Aardbeiendag - 2014
LTO Vollegrondsgroente.net & DLV Plant BV & BVB Substrates
AARDBEIENDAG 8 januari 2014 Sponsoren van deze dag zijn:
The Greenery BV Bato Plastics BV Genson BV Soft Fruit Plants Meteor Systems Swissgrow-Campag
Organisatie: DLV Plant BV Postbus 6207
[email protected]
5960 AE Horst
LTO Vollegrondsgroente.net Tolweg 13 1681 NDZwaagdijk
[email protected] Mark van Aert, voorzitter Landelijke Kerngroep Aardbei
[email protected] BVB Substrates Californischeweg 10b
[email protected]
5971 NV Grubbenvorst
tel: 077-3987500
tel: 0683238450
tel: 077-3669393
Samenstelling reader: Sven Clemens, DLV plant en Joost Stallen, vakblad Groenten & Fruit, internet: gfactueel.nl Vormgeving: Diseno-vormgeving
3
Your partner for growing soft fruit
www.bato.nl
50 cm trough 8 litre
Strawberry tray 9-holes
Square pot 1.8 litre
Strawberry tray 10-holes DD
Multi trough 11 litre
Strawberry tray 10-holes CD
Square pot standard / raised feet 4.7 litre
1 metre trough 16 litre
Strawberry tray 16-holes straight end
Square pot standard / raised feet grid bottom 4.7 litre
Strawberry tray 16-holes staggered end
Square pot 10 litre
Strawberry trough 11 litre
Plugtray 24-holes
Square pot 18 litre
Bato Plastics B.V. Munterij 2, 4762 AH Zevenbergen, The Netherlands T: + 31 (0) 168 33 10 30 E:
[email protected]
Aardbeiendag - 2014
Voorwoord
SAMEN! We leven in een maatschappij die meer en meer individualistisch wordt, dat zie je bijna overal in terug.. mensen hebben steeds minder voor elkaar over, eigenbelang viert echt hoogtij. Dit zie je onder de aardbeientelers ook gebeuren, men heeft zoiets van: ”Ik moet me verder onderscheiden op de markt, ik moet zorgen dat ik een teelttechnische voorsprong heb, en ik wil die kennis afschermen… Natuurlijk zijn hier veel argumenten voor aan te dragen om zo te denken en te doen, want dit geeft je kracht, je kennis, je kunde, maar ook je plaats aan in Aardbeienland. Echter als we alleen zo denken en doen, vergeten we de kracht van het samen dingen doen en samen dingen oppakken. Gelukkig hebben we samen al behoorlijk wat dingen opgepakt… Het laatste voorbeeld hiervan is natuurlijk het Hollandse Aardbeien initiatief, wat door vele telers breed gedragen wordt: niet alleen de telers maar ook de afzetpartijen hebben hieraan hun steentje bijgedragen. Ook andere teelten en partijen kijken met grote belangstelling naar dit Initiatief, en is een soort voorbeeld voor hun. Er is dit jaar veel achter de schermen gebeurd om de organisatie op te tuigen, we zijn van 25 naar 250 telers gegaan, dus we moesten structuur aanbrengen, werkgroepen zijn gemaakt om de taken goed te verdelen, bestuur is samengesteld, statuten zijn opgemaakt voor de vereniging, enz, enz. Maar ook de acties hebben we niet laten versloffen, echter geeft dit wel een behoorlijke druk op een nog te kleine groep mensen. We hebben uitgesproken dat we met zijn allen dit initiatief ondersteunen en hier aan mee willen betalen, en natuurlijk begrijpen we dat we niet allemaal gemaakt zijn om op de voorgrond te treden met acties, maar we moeten niet vergeten dat dit alleen een succes kan zijn en blijven door de gezamenlijke inzet van de telers, natuurlijk financieel, maar ook door inzet. Dat hoeft echt niet per se actieve inzet te zijn maar kan ook door middel van positief meedenken en een positieve waardering. Natuurlijk zal er ook twijfel zijn of dit de goede weg is, en we proberen ook zo goed mogelijk te luisteren, en bij te sturen waar mogelijk, maar die kans moeten we dan wel krijgen… Een andere grote en “nieuwe” uitdaging ligt er op het gebied van onderzoek, we weten intussen allemaal wat het wegvallen van het PT betekent. Het lijkt in eerste instantie heel prettig om die toch vaak pittige rekening niet meer te hoeven betalen, hoewel de meerderheid van de aardbeientelers op de aardbeiendag van enkele jaren geleden al aan gaf dat ze het belang inzagen van gezamenlijk geld bij elkaar brengen om onze kennis en voorsprong te behouden. Nu komen we dus letterlijk voor de uitdaging te staan, dat er hiervoor geen collectief geld meer ingezameld wordt. We zijn vanuit de landelijke kerngroep met Plantum om de tafel gaan zitten om te kijken hoe we dit samen kunnen invullen, hierbij hebben de plantenkwekers echt hun nek uitgestoken en zijn bereid om voor het jaar 2014 hier geld voor bij elkaar te brengen voor zowel de plantenkwekers als voor de productietelers. Echter dit kan maar voor 1 jaar, en dat is ook logisch, want degene die betaalt, bepaalt!! Hierna zullen we dus als productietelers samen die handschoen op moeten pakken, en het liefst op een manier zodat er geen freeriders zijn. Het is dus een dringende noodzaak om hier het gezamenlijk belang van in te zien, en hier commitment te tonen voor een aantal jaren tegelijk, omdat onderzoek ook vaak over meerdere jaren doorloopt. Ik hoop dan ook op een samenhorig 2014, waarbij we laten zie, dat we samen aan een gezonde en krachtige aardbeien sector willen werken.
Mark van Aert, Voorzitter Landelijke Kerngroep Aardbeien
5
Aardbeiendag - 2014
7
PROGRAMMA Aardbeiendag 2014 8.30-8.45
Opening door de dagvoorzitter René Bastiaanse, directeur, Brabants Historisch Informatie Centrum
8.45-9.00 Openingswoord Mark van Aert, voorzitter Landelijke Aardbeien Commissie 9.00-9.20
Is de productie van aardbeien gelijkmatiger te krijgen door selec- tie van het uitgangsmateriaal? Anja Dieleman, Wageningen UR Glastuinbouw
9.20-9.40
De kracht van communicatie Hollandse aardbeientelers
9.40-10.55 Pauze 11.00-11.20 Met plantmapping meer inzicht in de teelt van doordragers ing. Toon Melis, adviseur, Hortinova 11.20-11.40 Het sturen van het oogstverloop bij doordragers met opbrengstverhoging Tom van Delm, coördinator onderzoek aardbeien, Proefcentrum Hoogstraten
Deelnemende bedrijven aan de informatiemarkt
11.40-12.00
Veen vs cocos: waterdynamiek en fysische eigenschappen in een doorteelt aardbeien Sven Clemens, Projectleider Onderzoek DLV Plant/BerryPlaza
12.00-13.55
Pauze
14.00-15.00
Paneldiscussie Waar ligt de toekomst van de aardbeienteler in de markt? met medewerking van : Gerard van Loon, Productmanager, The Greenery Gaston Opdekamp, Algemeen directeur, Veiling Hoogstraten Lowie Claessens, Operation Manager Northern Europe, Driscoll’s of Europe Huub van Enckevort, Teler, Van Enckevort Aardbeien Philip Lieten, Research and Development, Fresh Forward
15.00-15.45
Pauze
15.50-16.10
Actualiteiten: Nieuwe en oude bedreigingen Harrie Pijnenburg, specialist gewasbescherming DLV Plant
16.10-16.40
Zitten we hier over 10 jaar nog steeds? René Bastiaanse
Bedrijfsnaam
adres
plaatsnaam
telefoon e-mail
Genson Soft Fruit Plants Goossens Flevoplant B.V. Go-partners Halters Agri Techniek Handelsonderneming Klep BV HerkuPlast ICE Agency B.V. Itracon bvba Jiffy Products International BV Legro Potgrond LTO Seizoenarbeid LTO Vollegrondsgroente.net Martin Stolze b.v. Maurice Kassenbouw B.V. MeeGaa Substrates BV Mertens bv Meteor Systems BV Naktuinbouw Natech - Demtec PB Techniek Hydroponics Peltracom NV Primasta Substraten Pro Tech Marketing Ltd Rapo Schellekens totaalprojecten Sismatec BV Special Fruit Spranco-matic Bvba Svensson Swissgrow AG Telermaat bv The Greenery International Traycon Projecten BV Van Alphen Aardbeienplanten BV Van der Knaap Groep Van Giessen Plants Van Krimpen BV Coöperatieve Tuinbouwveiling Zaltbommel eo Vermako BVBA Verstappen Verpakkingen Viridaxis Vissers Aardbeiplanten BV Vlamings Agro Groep Vos Capelle bv
Rijtvenweg 8-A Enserweg 9 Postbus 6051 Kerkeheidestraat 6 Korte Brugstraat 100 Postbus 501 Provincialeweg 26 Sint Sebastiaanstraat 53 b3.5 Postbus 13 Postbus 93 Postbus 100 Tolweg 13 Leemidden 6 Postbus 6178 Honderdland 251 Postbus 6051 Munnikenheiweg 58 Sotaweg 22 Jade 224 Honderdland 170 Skaldenstraat 7a Stegen 1 Unit 9, Offerton Barns Rucphensebaan 58 Fazantenweg 48 Twentepoort Oost 8 Europastraat 36 Ambachtstraat 7 Marconiweg 2 Birchstrasse 4 De Ambachten 27 Postbus 79 Klein Zundertseweg 15 Galderseweg 83 Postbus 136 Uiterdijkenweg 55 Molenstraat 42 Postbus 7 Careelstraat 11 Broekveldweg 2 Rue Louis Blériot Midden Peelweg 10 Nachtegaallaan 29 Hoofdstraat 35
5491 PJ Sint-Oedenrode 8307 PJ Ens 5960 AB Horst 4714 RC Sprundel 4871 XT Etten-Leur 4870 AM Etten-Leur 4695 RG Sint Maartensdijk 8400 Oostende 4780 AA Moerdijk 5720 AB Asten 5201 AC, s-Hertogenbosch 1681 ND Zwaagdijk 2678 ME De Lier 5960 PT Horst 2676LV Maasdijk 5960 AB HORST 4879NG Etten-Leur 2371 GD, Roelofarendsveen 3316 LJ Dordrecht 2676 LT Maasdijk 9042 Gent (B) 5721 SZ Asten UK WR3 8SX Worcester 4706 PJ Roosendaal 5106RC Dongen 7609 RG Almelo 2321 Meer 2322 Hoogstraten-Minderhout 3225 LV Hellevoetsluis CH-8307 Zurich 4881 XZ Zundert 2990 AB Barendrecht 4714 RR Sprundel 4855 AG Galder 2290 AC Wateringen 8372 VL Baarlo 4758 AB Standaarbuiten 5300 AA Zaltbommel B-8700 Tielt 5961 NP Horst 6041 Gosselies 5966 RE America 5425 RT De Mortel 5161 PD Sprang-Capelle
0413 209254
[email protected] 0527 251527
[email protected] 06 2219 2230
[email protected] 0165 382738
[email protected] 076 501 28 31
[email protected] 076 5017402
[email protected] 076 5420259
[email protected] 0032 475709162
[email protected] 0168 413500
[email protected] 088 0081800
[email protected] 073 2173606
[email protected] 06 83 23 84 50
[email protected] 0174 219095
[email protected] 077 398 13 35
[email protected] 015 214 30 55
[email protected] 077 3999 111
[email protected] 076 5042842
[email protected] 071 3326164
[email protected] 078 6737201
[email protected] 0174 623200
[email protected] 0032 92180330
[email protected] 0493-696100
[email protected] 0044 1905454804
[email protected] 016 5542942
[email protected] 013 5159310
[email protected] 0546 874111
[email protected] 003233170660
[email protected] 0032/3 314 73 48
[email protected] 0181 392666
[email protected] 0041 52 343 56 44
[email protected] 076 5972532
[email protected] 0180 655911
[email protected] 0165 388 539
[email protected] 076 5602267
[email protected] 0174 296606
[email protected] 0527 290976
[email protected] 0165-318500
[email protected] 0418 579 911
[email protected] 0032 51 40 10 44
[email protected] 077 3984776
[email protected] 0032 71 48 72 25
[email protected] 077 464 81 00
[email protected] 0492 319434
[email protected] 0416 311 326
[email protected]
8
Aardbeiendag - 2014
Aardbeiensubstraat, voor een rijke oogst
en die voor de kleinfruitteelt gebruikt worden, zijn ontwikkeld BVB Substrates is al meer op dan 100 jaar uw specialist als het gaat om de beste
Alle su
nlange ervaring, vele proeven en feedback van onderzoekers, substraatoplossingen. De jarenlange ervaring, moderne productiefaciliteiten en
basis v
n telers. Voor elke teeltwijze, elk teelsysteem en elk type teler ervoor dat BVB Substrates voorop loopt in het vak. drang naar perfectie zorgen
voorlic
t daarbij behorende substraat leveren. BVB Substrates is met specialisaties in uiteenlopende segmenten. Met Een betrouwbare partner
kunne
t dé specialist in het kleinfruitsegment. ruim 220 medewerkers op drie productielocaties, staan wij dag in dag uit klaar omuitgeg onze afnemers te voorzien van onze kwaliteitsproducten.
raten gebruiken we als basis • Soft Fruit Premium: het substraat gericht op rooiselfracties. Op de doorteelt of korte teelt van aardbeien enderijen verspreid over heel • Soft Fruit Basic: een voordelig alternatief door onze inkopers zoden van substraat, speciaal samengesteld voor de t geselecteerd. Deze worden teelt van aardbeien angevoerd en vervolgens op • Soft Fruit Coir: een substraat op basis van e verwerkt met een breek- en cocopeat, met name geschikt voor meerjarig oor het zeven ontstaan gebruik in de teelt van aardbeien, maar ook cties die in elke gewenste voor de teelt van frambozen en bramen engd kunnen worden. De B.V. Haasnoot • Soft Fruit Blueberry: het professionele mengsels wordt niet bepaald Euroveen B.V. substraat, gericht op de blauwe bessenteelt , maar vooral door het Californischeweg 10B • Soft Fruit Tray: het traysubstraat voor de e fijne delen. 5971 NV Grubbenvorst | NL opkweek van trayplanten
Voordelen van BVB Substrates: • • • • •
T +31 (0) 77 366 93 90
zoek is gebleken Fdat +31bepaalde (0) 77 366 13 13 De verschillende kleinfruitsubstraten n negatieve invloed kunnen verschillen met name op het vlak van ereiken van de noodzakelijke Bas van Buuren B.V. luchtgehalte en structuurstabiliteit. In geval van de. Met deze kennis Coldenhovelaan 10 een specifieke teeltsituatie of klantwens B Substrates een 2678 nieuwe PS De Lier | NL kunnen de kleinfruitsubstraten worden eisubstraten. Door het(0) 174 53 54 55 aangepast. Aan de hoofdmengsels kunnen T +31 e juiste grondstoffen het53 54 50 diverse toeslagstoffen worden toegevoegd, F +31en (0) 174 ternatieven is een sterke denkende aan langwerkende meststoffen, aliseerd. Bogro B.V. biologische meststoffen of mycorrhiza’s.
• • •
Breed, gevarieerd assortiment met kwalitatief hoogwaardige grondstoffen als basis. Goede prijs/kwaliteitsverhouding. Deskundige adviseurs. Moderne productiefaciliteiten, overdekte opslagmogelijkheden. BVB Research; ons eigen laboratorium voor zowel de grondstoffen- als eindproductcontrole alsmede voor het analyseren van grond- en watermonsters. Gecontroleerde kwaliteit; ISO 9001gecertificeerd, RHP keurmerk. Ruime leveringsmogelijkheden door eigenwagenpark. Geografische spreiding productielocaties door Nederland.
Rheezerveenseweg 1B Aanpassing kan ook plaats vinden in de gradatie nieuwe generatie7796 substraten HM Heemserveenvan | NLde mengsels, maar ook in de samenstelling aantal hoofdmengsels: T +31 (0) 523 263 514 zoals toevoeging van cocopeat, -vezel of perlite.
Bij al on onze eig verschi Europa de best als hele onze eig zeefinst verschi verhoud kwalite door de ontbrek
Uit rece grondst hebben transm introduc generat selecter toepass verbete
We heb verdeel
Bent u geïnteresseerd in adviseren. onze kleinfruitsubstraten, of in één van onze andere producten, • Soft F F +31 (0) 523 260 110 Onze adviseurs kunnen u hierover llent: het professionele contact op zijn metalle één van de vertegenwoordigers van BVB Substrates of kijk op In onzeneem nieuwedan productfolders cht op de doorteelt van substr
[email protected] onzenader website. uitgelicht. aardb www.bvb-substrates.nl
4
At the Foundation of Growth
ubstraten die voor de kleinfruitteelt gebruikt worden,gebruikt zijn ontwikkeld Alle substraten die voor de kleinfruitteelt worden,opzijn ontwikkeld op
van jarenlange ervaring, vele proeven en feedback van onderzoekers, basis van jarenlange ervaring, vele proeven en feedback van onderzoekers,
chters en telers. Voor elke teelsysteem type teler en elk type teler voorlichters en teeltwijze, telers. Voorelk elke teeltwijze,en elkelk teelsysteem
en wij het daarbij behorende substraat leveren.substraat BVB Substrates kunnen wij het daarbij behorende leveren.isBVB Substrates is
groeid tot déuitgegroeid specialist in tothet dékleinfruitsegment. specialist in het kleinfruitsegment.
nze substraten gebruiken we als basis • Soft Fruit Premium: het substraat gericht op Bij al onze substraten gebruiken we als basis • Soft Fruit Premium: het substraat gericht op gen turfstrooiselfracties. Op de doorteelt of korte teelt van aardbeien onze eigen turfstrooiselfracties. Op de doorteelt of korte teelt van aardbeien illende veenderijen verspreid over heel • Softover Fruitheel Basic: een voordelig verschillende veenderijen verspreid • Soft Fruit alternatief Basic: een voordelig alternatief worden door Europa onze inkopers van inkopers substraat, speciaal samengesteld voor de wordenzoden door onze zoden van substraat, speciaal samengesteld voor de te kwaliteit geselecteerd. Deze worden aardbeien teelt van aardbeien de beste kwaliteit geselecteerd. teelt Deze van worden e zoden aangevoerd enzoden vervolgens op • Soft Fruitop Coir: een•substraat basis van als hele aangevoerd en vervolgens Soft Fruitop Coir: een substraat op basis van gen locatie verwerkt met een breeken cocopeat, met name geschikt voor meerjarig onze eigen locatie verwerkt met een breek- en cocopeat, met name geschikt voor meerjarig tallatie. Door het zeven ontstaan gebruik in de teelt van aardbeien, ook aardbeien, maar ook zeefinstallatie. Door het zeven ontstaan gebruik in demaar teelt van illende fractiesverschillende die in elke gewenste de teelt van frambozen en bramen fracties die in elkevoor gewenste voor de teelt van frambozen en bramen ding gemengdverhouding kunnen worden. De kunnen worden. • Soft Fruit het Fruit professionele gemengd De Blueberry: • Soft Blueberry: het professionele eit van de mengsels wordt bepaald wordtsubstraat, gericht opsubstraat, de blauwegericht bessenteelt kwaliteit vanniet de mengsels niet bepaald op de blauwe bessenteelt e grofheid, maar vooral door het • Soft Fruit Tray: het traysubstraat voor detraysubstraat voor de door de grofheid, maar vooral door het • Soft Fruit Tray: het ken van de fijne delen. van de fijne delen. opkweek van trayplanten ontbreken opkweek van trayplanten
ent onderzoekUit is gebleken dat bepaalde De dat verschillende recent onderzoek is gebleken bepaalde kleinfruitsubstraten De verschillende kleinfruitsubstraten toffen een negatieve invloed kunnen verschillen op het vlakmet vanname op het vlak van grondstoffen een negatieve invloed kunnenmet nameverschillen n op het bereiken van de geval van hebben opnoodzakelijke het bereiken van deluchtgehalte noodzakelijkeen structuurstabiliteit. luchtgehalte enInstructuurstabiliteit. In geval van missiewaarde. Met deze kennis een specifieke teeltsituatie of klantwens transmissiewaarde. Met deze kennis een specifieke teeltsituatie of klantwens ceert BVB Substrates een nieuwe kunnen de kleinfruitsubstraten introduceert BVB Substrates een nieuwe kunnen de worden kleinfruitsubstraten worden tie aardbeisubstraten. het aangepast. Aan de hoofdmengsels kunnen generatieDoor aardbeisubstraten. Door het aangepast. Aan de hoofdmengsels kunnen ren van de juiste grondstoffen het grondstoffen diverseen toeslagstoffen worden toegevoegd, selecteren van deenjuiste het diverse toeslagstoffen worden toegevoegd, sen van alternatieven is een meststoffen, toepassen vansterke alternatieven is denkende een sterkeaan langwerkende denkende aan langwerkende meststoffen, ering gerealiseerd. biologische meststoffen of mycorrhiza’s. verbetering gerealiseerd. biologische meststoffen of mycorrhiza’s. Aanpassing kan ook plaats vindenkan in de Aanpassing ookgradatie plaats vinden in de gradatie bben onze nieuwe generatie substraten van de mengsels, maar in de samenstelling We hebben onze nieuwe generatie substraten vanook de mengsels, maar ook in de samenstelling ld in een aantal hoofdmengsels: zoals toevoeging van zoals cocopeat, -vezel of verdeeld in een aantal hoofdmengsels: toevoeging vanperlite. cocopeat, -vezel of perlite. Onze adviseurs kunnen u hierover adviseren. Fruit Excellent: het professionele Onze adviseurs kunnen u hierover adviseren. • Soft Fruit Excellent: het professionele In onze zijn alle raat, gericht opsubstraat, de doorteelt van op de doorteelt In onze nieuwe productfolders zijn alle gericht vannieuwe productfolders substraten nader uitgelicht. beien substraten nader uitgelicht. aardbeien
Aardbeiendag - 2014
9
10
Aardbeiendag - 2014
Actief aardbeiennetwerk de aardbeienteler Het LTO vollegrondsgroente.net biedt brede dienstverlening aan voor vollegrondsgroente- en aardbeientelers. Het aardbeiennetwerk, de inhoudelijke gewasspecialisten en de binding met de LTO organisaties zorgen voor een drie-eenheid die met de slagkracht van een kleine organisatie gericht in kunnen spelen op ontwikkelingen en actuele vragen van ondernemers in vollegrondsgroenten. Het LTO vollegrondsgroente.net biedt een basispakket met een actief aardbeiennetwerk waarin op diverse manieren zowel in groepen als schriftelijk, informatie wordt uitgewisseld. Hierbij hoort maandelijkse gewasgerichte informatie in de vorm van gewasinformatie aardbeien. Het LTO vollegrondsgroente.net is eveneens dienstbaar aan de LTO vakgroep vollegrondsgroente hiermee ontstaat een directe link voor klanten van het LTO vollegrondsgroente.net. Het LTO Vollegrondsgroente.net beheert de meest uitgebreide database met onderzoeksresultaten in de aardbeien en vollegrondsgroente. Klanten van het vollegrondsgroente.net krijgen via de gewasspecialist direct inzicht in deze database. Ook worden naast het basispakket di-
verse aanvullende diensten aangeboden. Specifiek te benoemen zijn ontzorging activiteiten waarin administratieve taken worden overgenomen van de tuinder. Verder worden ook navigatiegesprekken aangeboden. In een navigatiegesprek wordt samen met de teler ingegaan op ontwikkelingen in de sector en de gevolgen voor het individuele bedrijf. Uiteraard wordt dit gevolgd door concrete vervolgstappen waar de medewerkers van het LTO Vollegrondsgroente.net in kunnen ondersteunen. Het LTO vollegrondsgroente.net opereert vanaf 1 januari 2010 als dienstencentrum voor vollegrondsgroente- en aardbeientelers. Hiermee neemt de gehele vollegrondsgroentesector een volgende stap waarmee de zelfbewustzijn van de telers tot uiting komt in serieuze gerichte
dienstverlening. De mannen en vrouwen van het vollegrondsgroente.net zijn er klaar voor. Activiteiten Het gehele jaar door worden er door diverse aardbeien kerngroepen van LTO vollegrondsgroente.net allerlei excursies georganiseerd die uw kennis verrijken. Enkele belangrijke activiteiten het afgelopen jaar waren: • Registratiegroepen in alle regio’s • Trayplanten middag in Noord-Brabant m.m.v. Horti Nova groepen en /of DLV Plant • Excursie avond doordragers op stellingen m.m.v. Vos Sprang-Capelle B.V. • Excursie doorteelt in tunnels met Elsanta . • Informatieavond promotie in aardbeien met Imagro • Informatie avond Sociaal media / Hollandse aardbei. • Excursie aardbeiteler met stellingen, glasteelt en tray-planten • Excursie naar praktijkbedrijven met Elsanta • Informatieavond tray planten en bewaring in Gelderland m.m.v. DLV Plant • Excursie naar Engeland • Excursie naar plantenvermeerderaar van diverse rassen • Excursie naar open dag proefbedrijf Meerle div. onderzoek. • Ontwikkeling beschrijving van aardbeienbedrijf • Aardbeien demo dag: velddemonstraties, innovaties en onderzoeken in regio Etten leur i.s.m. ZLTO en DLV Plant. • Aardbeiendag i.s.m. DLV Plant en BVB.
Aardbeiendag - 2014
ten dienste van
• Spuitlicentie bijeenkomsten. • Ontwikkeling Autonome spuit De voorzitters van de genoemde regionale kerngroepen zijn lid van de landelijke kerngroep aardbei. De landelijke kerngroep aardbeien bespreekt zaken die voor de aardbeiteelt van belang zijn en geven deze door aan de belangenbehartigers. De belangenbehartigers gebruiken de landelijke commissies als klankbord voor te voeren beleid. Daarnaast is de kerngroep aardbeien het belangrijkste adviesorgaan voor onderzoeken die met PT gelden werden uitgevoerd.
Resultaten Landelijke Kerngroep Aardbei • Onderzoeksprogrammering t.b.v. Productschap Tuinbouw en ander financiers • Vasthouden N-gebruiksnorm vollegrond • Meebeslissen over CO2 emissie regelgeving • Aangeven van knelpunten inde gewasbescherming en sturen op resultaten, mede op aandringen van de commissie zijn de volgende toelatingen/vrijstellingen voor elkaar gekregen: • Calypso tegen luizen
• • • • • • • • • •
Vertimec tegen trips Dual Gold tegen onkruid Oberon tegen witte vlieg Topaz tegen meeldauw uitwisseling informatie over onderzoek en voorlichting mede bepalen verlaging areaalheffing Productschap tuinbouw beschrijven toekomstontwikkelingen aardbeienteelt Aardbeien mijt behandeling C.A.T.T. Oplossing gericht kijken naar Xanthomonas-onderzoek. Oplossing gericht kijken naar oplossingen naar de fruitvlieg Drosophila Suzukii
Naast collectieve kennisuitwisseling wordt steeds meer de relatie tussen gewasmanager en aardbeienteler ontwikkeld. Hiermee wordt individuele kennisuitwisseling een belangrijke dienst als onderdeel van het dienstenpakket van LTO vollegrondsgroente.net. De gewasspecialist aardbeien is gesprekspartner op bedrijfsniveau voor individuele bedrijven en hebben de ambitie om juist deze relatie te verdiepen en tot wederzijds rendement te maken. Ook u als aardbeienteler kunt gebruik maken van de kennis en het netwerk van de gewasmanager aardbeien Het lidmaatschap van het aardbeien-
netwerk binnen LTO vollegrondsgroente. net biedt u dus belangrijke voordelen om uw kennis te verdiepen en op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in uw teelt. Daarnaast bent u onderdeel van een netwerk die de belangenorganisaties voedt. Verdieping van kennis en voeding van de belangenorganisaties met als doel u onderneming beter te laten renderen. Inschrijven? Doe het nu, voor de meerwaarde van u en uw aardbeien(bedrijf)! De gewasspecialist aardbeien is Joan Bus; 06 83238450;
[email protected]. Neem contact op voor meer informatie en voor een kennismakingsgesprek.
11
12
Aardbeiendag - 2014
DLV Plant door de ogen van de DLV Plant is sedert jaar en dag gekend als een onafhankelijke advies- en onderzoeksorganisatie die zowel binnen als buiten de landsgrenzen actief is in de plantaardige sector. Het mag ondertussen duidelijk zijn dat wij u als aardbeienteler kunnen bijstaan in het ganse traject van stek tot plukrijpe aardbei. Men kan zich afvragen hoe onze klanten de meerwaarde van een samenwerking met DLV Plant ervaren op hun eigen bedrijf? Telers aan het woord. Richard Kalter ‘Mijn adviseur voelt aan als een verzekering.’, valt teler Richard Kalter (IJsselmuiden ) met de deur in huis. ‘Bij het doorlopen van de teelten, loop je altijd wel tegen dingen aan die een effect hebben op een te volgen strategie voor wat betreft voedingsschema’s en klimaatsturing. Ik merk dat als ik mijn adviseur over de vloer krijg, dat ik mezelf hierdoor ook terug even op scherp zet. Na zijn bezoek weet ik zeker dat er gericht werd bijgestuurd op maat van mijn gewas.’ zegt Kalter. Het belang van een samenwerking van DLV Plant beperkt zich voor telers vaak niet alleen tot het eigen bedrijf. ‘Mijn adviseur zie ik ook als een soort van klankbord vanuit de sector: wat beweegt er bij anderen, hoe verhoud ik me tot collega-telers? Ik heb het geluk dat mijn voorlichter ook internationaal actief is waardoor ik ook van de evoluties daar op de hoogte blijf. Het helpt me om in de toekomst de juiste koers te blijven varen.’ ‘De SQMS en actua berichten die ik wekelijks per mail ontvang geven me tussen 2 bezoeken in die extra ruggesteun om attent te zijn voor bepaalde dingen waar ik misschien zelf net niet aan gedacht had.’ besluit Kalter. DLV Plant: uw teelt in de hand!
Jan van Genderen Teler Jan van Genderen uit Bemmel (NL) werkt op zijn kwekerij Royal Berry samen met 2 DLV Plant adviseurs. ‘Het combineren van voorlichters werkt goed voor mij en - in tegenstelling tot wat men misschien zou vermoeden - aanvullend. Er ontstaan zeker geen advieslijnen die mekaar in de weg staan, integendeel.’ zo zegt Jan. Het feit dat DLV Plant ook samenwerkt met de vermeerderingsbedrijven betekent ook dat er een mooie interactie ontstaat waarbij zowel ik als teler maar ook de vermeerderaar gebaat zijn. ‘DLV Plant mag dan wel een onafhankelijke organisatie zijn, de kruisbestuiving die hierdoor ontstaat tussen mij en de vermeerderaar betekent dat ik de juiste plant op de juiste manier ga telen. Wat ik ook apprecieer aan de samenwerking is dat er vanuit mensen met passie, kennis en ervaring, er steeds de intentie is om beter te doen. Het is voor mij belangrijk dat mijn adviseurs zeker wat dat betreft op dezelfde golflengte zitten.’ vult Jan aan. ‘DLV Plant blijft ook niet stilzitten in het verder optimaliseren van de teelten. Dit kan door het monitoren van de droge stof balansen in SQMS waardoor ik precies weet wanneer mijn teelt het moeilijk
heeft. Met deze kennis wordt het voor mij makkelijker én inzichtelijker om de teelt te sturen.’ aldus Jan. De schaalgrootte waarop de adviseurs denken maakt het voor deze teler ook makkelijker om zijn teeltstrategie af te stemmen. Peter van den Eertwegh en Marcel Dings Met een recente bedrijfsuitbreiding tussen de kiezen hebben Peter van den Eertwegh en Marcel Dings (Belfeld, NL) heel wat dingen op hun bord. ‘Onze bedrijfsadviseur van DLV Plant heeft ons in de afgelopen maanden vooral kunnen bijstaan in het uitwerken van een teeltstrategie die niet alleen de komende hectische periode zal afdekken, maar ook op langere termijn onze bedrijfsvisie ontplooit. Het is voor ons de bedoeling om ondanks de praktische beperkingen al in 2014 een volwaardige teeltcyclus neer te zetten ’ aldus Dings. ‘Wij mikken in de toekomst ook op het invullen van het zeer vroege segment en dan komt de ervaring vanuit DLV Plant voor wat betreft belichte aardbeienteelten goed van pas. Bedoeling is om hier ook in de komende weken een strategie rond uit te werken.’ Het feit dat er binnen het aardbeienteam een ruime expertise is voor een heel scala aan verschillende rassen wordt ook als meerwaarde ervaren voor de eigen bedrijfsvoering. ’In het afgelopen seizoen heb ik ook ervaren dat DLV Plant het belang inziet van praktijkgericht onderzoek en ook samen met de sector relevante kennis wil genereren. In mijn kascompartiment Eve’s Delight zijn er in de afgelopen maanden heel wat tellingen en waarnemingen gebeurd om het plantprofiel van dit doordragende ras in kaart te brengen.’ besluit Dings. Hunsballe Grønt Teler Hunsballe (Denemarken) werkt nu sedert 6 jaar samen met DLV Plant adviseurs. ‘Omdat onze condities toch
Aardbeiendag - 2014
klant
Een DLV Plant adviseur staat mét u in de teelt.
wel erg verschillen van de Nederlandse situatie, is onze voorlichter zeer belangrijk voor ons om het juiste plantmateriaal te kiezen. Hij weet best hoe verschillende rassen en planttypes reageren onder wijzigende omstandigheden. Verder gidst onze voorlichter ons door het ganse proces van bemesting, substraatkeuze en optimale klimaatsinstellingen.’ zegt Henriette Hunsballe die samen met haar man het bedrijf uitbaat. ‘Algemeen bespreken we met hem natuurlijk ook onze teeltstrategie’. ‘Voor we aan de bouw van onze serre begonnen, hebben we het DLV Plant aardbeienteam ontmoet. Wij wisten dat zij behoren tot één van de leidende adviesteams in aardbeien ter wereld, en het is natuurlijk steeds interessant om te horen wat er in de rest van Europa, of zelfs de wereld, gebeurt. ‘ zegt Henriette. ‘Nog steeds hebben we het gevoel dat we onze investering terug verdienen: als je eindigt met 5-10% aan meerproductie, is het al een aantal keren terug betaald! Misschien wel belangrijker is dat we het gevoel hebben dat we sneller en beter ontwikkelen als er geregeld een gekwalificeerde adviseur van DLV Plant langs komt. Voor ons is het alleszins een manier om ons te ontwikkelen als aardbeienteler.’ Het feit dat iedere DLV Plant adviseur kan terugvallen op een uitgebreid en actief aardbeienteam wordt geapprecieerd door de telers. ‘Ik weet dat onze adviseur geregeld dingen bespreekt met de collega’s, maar voor ons is dat geen probleem, integendeel:
het probleem wordt aangepakt.’ Omdat de Deense adviseurs nog steeds kennis op doen van de Nederlandse collega’s, is de input van DLV Plant zeer belangrijk om optimaal advies binnen te halen. ‘Vooral bij zeer specifieke dingen zoals computer instellingen, SQMS en teeltstrategie is dit voor ons zeer belangrijk’ besluit Henriette. Raf Quirijnen DLV Plant begeleidt momenteel ook een bedrijfsuitbreiding bij teler Raf Quirijnen (Loenhout -B). Soms is het voor een teler moeilijk om keuzes te maken in de grote diversiteit aan technische oplossingen die worden aangeboden voor het sturen van het kasklimaat. ‘Mijn adviseur begeleidt me hierbij door op maat van mijn bedrijf samen de beste oplossing uit te werken. Zijn ruime praktische ervaring voor wat betreft verwarmings- en bevochtigingssytemen, dakberegening, … komt hier zeer handig van pas’, zegt Quirijnen. Voor een geslaagde productieteelt is het van belang dat er gewerkt wordt met het juiste type trayplant. ‘Omdat er op mijn bedrijf verschillende teeltsystemen voorkomen moet ik hiervoor ook gericht verschillende planttypes gaan opkweken. ‘Ik merk dat ik door de samenwerking met DLV Plant het traject van stekopkweek tot een geschikte trayplant steeds beter in de vingers begin te krijgen. Dit is zeer belangrijk voor het verder optimaliseren van mijn teeltstrategie. De visie van mijn adviseur voor het sturen van het gewas met stook- en luchtingsinstellingen sluit goed aan bij hoe ik erover denk, waardoor we een
sterke tandem vormen op mijn bedrijf.’ besluit Quirijnen. Jaco Huysman ‘DLV Plant is voor ons dé professional van de aardbeienteelt’, vat teler Jaco Huysman van Kwekerij De Westlandse Aardbei (‘s Gravenzande – NL) zijn visie over ons samen. ‘De contacten die ik heb met DLV Plant zijn persoonlijk en ervaar ik als positief. Samen proberen we teelttechnisch het meest optimale uit de teelt te halen, en dat begint voor mij al bij het plantmateriaal.’ zegt Jaco. De aardbeienteelt heeft tegenwoordig heel wat facetten doorheen het ganse jaar. ‘DLV Plant is voor wat dat betreft voor mij een perfecte sparringpartner omdat ze kunnen terugvallen op een enorm ervaringspotentieel binnen het team. Via mijn adviseur blijf ik ook op de hoogte van ervaringen van collega-telers en weet dat ik mijn strategie op korte en lange termijn voldoet aan wat er gebeurt in de sector. Zo houdt DLV Plant me wel scherp. Zo ben ik ondertussen anders gaan telen omdat ik me begon af te vragen of we niet eerder moeten gaan voor smaak en kwaliteit, dan wel de kilograms in de punnet.’ besluit Jaco. Voor meer informatie DLV Plant bv Team Aardbeien Postbus 6207 5960 AE Horst tel.: +31(0)77 398 75 00 fax: +31(0)317 49 14 42 e-mail:
[email protected]
13
Maak ’t verschil met Driscoll’s!
Het gele label staat garant voor kwaliteit
Verras de consument
Driscoll’s wil de consument elke dag laten genieten van het lekkerste zachtfruit (aardbeien, frambozen, blauwe bessen en bramen). Daarom zijn onze unieke rassen onderscheidend op het gebied van smaak, houdbaarheid en uiterlijk. Wereldwijde ervaring en expertise op het gebied van veredeling en teelt zorgen voor continue vooruitgang. Groei met ons mee…en maak het verschil met Driscoll’s rassen! www.driscolls.eu
DRISC-190x130_adv_NL.indd 1
14-11-12 14:20
16
Aardbeiendag - 2014
Greenery telers gaan de uitdaging aan!
“Alles draait om aansluiti Greenery-telers investeren veel tijd en geld in ontwikkeling van nieuwe rassen en teeltsystemen. Alles draait daarbij om de aansluiting met de markt te verbeteren of te behouden. Wat dat inhoudt? Lees hieronder verder om meer te weten te komen. Het zal duidelijk worden dat de focus op de langere termijn is gericht.
Door: Klaas de Jager, The Greenery
Triumph
Aansluiting met de markt, daar draait het om. Hoe er dat uitziet verschilt per situatie en is afhankelijk van welk deel van de markt een teler wil bedienen. De markt is niet uniform, maar gesegmenteerd. Binnenlandse Retail stelt andere eisen aan aardbeien dan speciaal handel of export. Naast de verschillen van kwaliteitseisen, heeft de teler ook te maken met de prijs die wordt bepaald door vraag & aanbod op deze markten en in verschillende perioden van het jaar. Een goede aansluiting met de markt is er als de teler kan voldoen aan de kwaliteitseisen die de markt vraagt. En als hij geld kan verdienen door te leveren tegen de prijs die wordt bepaald door vraag & aanbod en bovendien nog kans ziet de timing van de productie goed aan te sluiten op de vraag in de markt! Een goede timing van de productie kan vraag & aanbod beter in balans brengen of houden. Hier ligt de komende jaren voor de aardbeiensector een grote uitdaging! Specialties Speciaal handel en export vraagt veel Exquise kwaliteit en wil daar ook extra voor betalen. Het gaat om de top uit de markt
Ava
met extra garanties voor houdbaarheid. Zo is er Exquise Elsanta & Sonata. Voor AVA – geleverd onder het label Aromio -zijn er ook klanten in de speciaal handel. Zo gaan er Aromio’s naar Cruise schepen, waar men vraagt om smaakvolle en houdbare aardbeien. Ook voor Lambada is er een trouwe markt die juist voor dit type aardbeien jaar op jaar weer interesse toont. Al deze markten bieden kansen voor Greenery telers die er met de keuze van
Aardbeiendag - 2014
ing met de Markt” fruit. Dat zal de aantrekkingskracht op de consument in de supermarkten weer aanwakkeren! Tegelijk verbetert met dit ras de economie van vollegrondstelers aanmerkelijk.
Jive. bron: Fresh Forward
rassen & teeltsystemen op weten aan te sluiten. Bij de juiste timing van de productie en afstemming van vraag & aanbod valt er voor telers geld te verdienen. Triumph Met nieuwe rassen of teeltsystemen kan het ook mogelijk zijn om de timing van productie te wijzigen. Dat lukt alleen als volume & prijs minus kosten voor de teler competitief is met de traditionele teelten en rassen. Met een gewijzigde timing kan soms de aansluiting op vraag uit de markt verbeteren. Zo is het interessant om bij een groeiend volume een deel van de productie uit de piek weg te nemen en naar voren of achteren te bewegen. Met de introductie van Triumph hopen glastelers in het najaar met een deel van het volume weg te blijven aan de aanzwellende piek van Elsanta en in het voorjaar met Sonata voor de piek uit aardbeien te produceren. Overigens zal in 2014 ook Jive in dit teeltplan getest worden. Het systeem met de beste aansluiting op de markt zal uiteindelijk winnen. Stellingtelers hebben een andere focus met Triumph. Nu is de aansluiting met de markt op stellingen niet altijd eenvoudig. Twee x oogsten van junidragers op dezelfde oppervlakte betekent 2 x pieken in een min of meer vaste periode, waar de aansluiting tussen vraag & aanbod niet altijd even optimaal is. Eén keer oogsten geeft meer mogelijkheden om de oogst te timen, maar maakt de kostprijs een stuk hoger. Hier is er alleen sprake van een goede
aansluiting met de markt als er geleverd wordt in segmenten die een meerprijs over hebben voor de aardbeien. Met andere woorden er is alleen aansluiting met het topsegment in de markt. Dus is er sprake van een begrenzing aan de volumes van stellingen. In een ander deel van de markt is de verhouding tussen vraag & aanbod zodanig dat het voor telers niet rendeert om aardbeien op stellingen voor dit deel van de markt te telen. Met Triumph is dat anders omdat de kostprijs een stuk lager ligt. Bovendien is het mogelijk om met dit ras ook het topsegment te beleveren – dat laatste gebeurt onder het Greenery label Delize. De aansluiting met de markt verbetert dus enorm. Jive Zojuist is Jive al even genoemd in verband met mogelijkheden onder glas. Jive is echter vooral interessant voor vollegrondstelers! In de zomer verliest Elsanta de afgelopen jaren aansluiting met de realiteit in de markt door een veel te hoog % kleine aardbeien en bovendien een deel kromme vruchten De kg-opbrengst loopt terug en arbeidsbehoefte neemt enorm. De kostprijs loopt op, terwijl de prijsvorming onder druk komt. Aardbeien moeten in die fase concurreren met een toenemend aanbod van ander fruit als Kersen, Pruimen, Nectarines, Perziken etc. In deze concurrentieslag verliezen relatief kleine aardbeien snel terrein. Het is aan Jive om een stuk terrein terug te winnen door een relatief groot deel 35’ers van mooi rood
Sonata Inmiddels is Sonata een vanzelfsprekendheid. Toch was dit ras dat in beginfase allesbehalve! Daarmee zei gezegd dat een nieuw ras of ander teeltsysteem zelden in één klap een succes zal zijn. Het kost vaak tijd de juiste aansluiting met de markt te vinden. Dat geldt zowel voor klanten als telers. Van klantenzijde als het gaat om het leren kennen van de voordelen die er zijn in de markt. Bijvoorbeeld op gebied van smaak, uiterlijk, houdbaarheid of flexibiliteit. Voor Sonata is het vooral de vruchtvorm en smaak. Later in de zomer kan soms houdbaarheid een minpunt zijn, maar daarmee zijn we direct aan telerszijde beland. Voor telers is de betere vruchtvorm, maat en het zeer gemakkelijk plukken een economisch voordeel, waardoor zij meer uit de markt kunnen halen. Tegelijk is het een uitdaging om onder warme omstandigheden de oogst scherp genoeg te organiseren. Omdat niet iedere teler even goed in staat is geweest dit onder de knie te krijgen – verliest Sonata in de zomer voor een deel de aansluiting met de markt. Het goed leren telen van het ras en het leren kennen van de teeltmogelijkheden kost tijd aan telerzijde. Tot de dag van vandaag maken telers met het ras Sonata nog stappen vooruit. Greenery telers vervullen op dit gebied nog steeds een voortrekkersrol. The Greenery doet het Zonder ondersteuning van commercie, is introductie van nieuwe rassen - al dan niet samen met nieuwe teeltsystemen - schier onmogelijk. Om een plaats in de markt te veroveren – met een bijbehorende reële prijsvorming – is een grote inspanning nodig. Voor de langere termijn is het nodig te blijven ontwikkelen om de aansluiting op de markt te behouden en nieuwe kansen in de markt te benutten. The Greenery heeft de visie dus op de lange termijn gericht en is samen met de telers deze uitdaging aangegaan.
17
18
Aardbeiendag - 2013
STOOM uw trays, potten en bakken ! ter voorkoming en/of bestrijding van diverse ziekten en onkruiden
STEAM your trays, pots and boxes to prevent and/or control of various diseases and weeds
WYMO VENLO BV info: Luc van Wylick (0031) 6 5350 5974 www.wymo.nl
Pe ter Neessen jr.
Pe ter Neessen sr.
Johan Neessen
[email protected]
Aardbeiendag - 2013
Beeren Plantproducts, een gepassioneerde en betrouwbare producent van kwalitatief hoogwaardige asperge-, prei- en aardbeiplanten. Wij adviseren u graag en gebruiken onze jarenlange expertise voor uw teelt.
Aardbeienplanten • Wachtbed- en verse planten • Elsanta en Sonata • ‘Elite’ gecertificeerd door NAK-tuinbouw
Beeren Plantproducts BV | Brumholt 5a | 6086 PV Neer , Nederland T +31 (0)475 49 26 58 | F +31 (0)475 49 43 40 | www.beeren-plantproducts.com
19
20
Aardbeiendag - 2014
Selecteren van stekken leidt niet Al jaren zijn telers en vermeerderaars op zoek naar manieren om de grote verschillen in productie van aardbeienplanten te verkleinen. Het ligt voor de hand dat een teelt starten met uniformere planten zou leiden tot een uniformere productie. Uit onderzoek blijkt nu dat het selecteren van stekken niet leidt tot een gelijkmatiger productie. Door: Anja Dieleman en Esther Meinen, Wageningen UR Glastuinbouw, Sven Clemens, DLV Plant/BerryPlaza In de aardbeienteelt kunnen de verschillen in productie tussen planten groot zijn. Planten die 70 vruchten produceren kunnen naast planten staan die maar 20 vruchten geven. Het ligt voor de hand te veronderstellen dat het uitgangsmateriaal een rol speelt in de grote variatie in productie. Zou het mogelijk zijn met uniformere stekken te zorgen voor een gelijkmatiger productie? Dat was de vraag die beantwoord moest worden in een onderzoek dat door Wageningen UR Glastuinbouw en DLV Plant is uitgevoerd in de periode maart 2012 tot juni 2013. Moerplanten en stekken Het eerste deel van het onderzoek werd uitgevoerd bij plantenkwekerij Neessen in Grashoek. Uit bundels moerplanten werden op 7 maart 2012 uniforme planten van Elsanta geselecteerd en uitgeplant in de kas. Vanaf 1 mei werden de stekken die verschenen wekelijks gelabeld om de leeftijd te markeren. Het merken gebeurde als de wortelprimordia te zien waren.
De eerste stekken gelabeld, (week 18, 1 mei 2012)
Op 5 en 25 juli werden 9 verschillende partijen stekken gesneden en daarna op het trayveld geplaatst. Elke partij bestond uit 325 stekken afkomstig van een vaste positie op de uitloper en een vaste leeftijd. De stekken kwamen van posities 1, 2 en 3 aan de stolon, en waren verschenen in de weken 20 tot 28 (zie tabel). Iedere stek die genomen werd, kreeg een uniek nummer. Gedurende het hele traject dat daarna volgde, hield de stek dit nummer, zodat alle metingen gekoppeld konden worden aan de stekeigenschappen. Van alle stekken die genomen werden, werden de kroondiameter en de stolondikte gemeten. Op 10 december 2012 werden de planten van het trayveld gehaald en werd nogmaals de kroondiameter gemeten, waarna de planten de koeling in gingen.
kroondiameter en stolondikte. Naarmate de stekken afkomstig waren van positie 2 of 3, of jonger waren, waren ze kleiner. Dat is op zich niet verrassend, de vraag was vooral of er verschillen waren in uniformiteit tussen de 9 partijen stekken. Dat blijkt inderdaad zo te zijn: de partijen met de jongste en kleinste stekken waren het meest uniform, de partijen met de oudste stekken waren het minst uniform. Daarna was de vraag wat er met deze verschillen in gelijkmatigheid zou gebeuren in de tijd dat de stekken op het trayveld staan. Aan het einde van die periode, in december, hadden alle partijen stekken een vergelijkbare kroondiameter. Maar veel belangrijker: de verschillen die er waren in uniformiteit waren verdwenen tijdens de opkweek van de stekken. In december waren alle partijen stekken even uniform.
Verschillen in stekmateriaal Op het moment dat de stekken genomen werden, hadden de oudste stekken afkomstig van positie 1 de grootste
Geen uniforme productie Op 5 maart 2013 werden 96 planten per partij op het glasteeltbedrijf Brookberries van Marcel Dings en Peter van den
Aardbeiendag - 2014
21
tot een meer uniforme productie Partij 1
Aantal vruchten per plant (-)
120 100 80 60 40 20 0
27-4
4-5
11-5
18-5
25-5 1-6 8-6 Datum (dd:mm)
15-6
22-6
29-6
14
Kroondiameter (mm)
12 10 8 6 4 2 0 Positie Stekweek
Stek met een uniek nummer .
Eertwegh in Belfeld uitgeplant. Vanaf april werden bloemtellingen uitgevoerd, en vanaf 29 april werd twee maal per week geoogst. Per plant werd het aantal geoogste vruchten en het gewicht van de vruchten bepaald. De partijen afkomstig van de jongste stekken produceerden het
Figuur 3. Kroondiameters van de verschillende partijen stekken op het moment van steknemen (voor partijen 1 – 5 op 5 juli 2012, voor partijen 4 – 9 op 15 juli 2012). De verticale lijnen geven de standaardafwijkingen aan.
minst, de oudste het meest. Maar veel belangrijker was de spreiding binnen de partijen. Bij het oogsten van de aardbeien was het al te zien: van de ene plant werden 4 vruchten geoogst, van een plant van dezelfde partij die er naast stond niet één. Uiteindelijk bleek dat de variatie in
de productie voor alle partijen even groot was. Met andere woorden: alle partijen vertoonden dezelfde variatie en hetzelfde gebrek aan uniformiteit. Dat betekent dat het selecteren van stekken geen invloed heeft op de uniformiteit van de productie. Of de stekken nu afkomstig zijn van
>
22
Aardbeiendag - 2014
Onze planten?
Gezond, vitaal, uniform en productief!
deplantenkwekerij Kemp BV
Alle gangbare rassen
NIEUW!
Jive Flair
Stek, vers, plug, tray, WB, Frigo A en A+ Moederplanten SE1 en SE2 Eigen bloemonderzoek Alles vermeerderd uit SE1 Kwaliteit is onze passie!
Contact algemeen: Kempweg 15, 5964 ND, Meterik | Tel. +31 77 3982430 | Fax +31 77 3985831 |
[email protected] | www.dekemp.nl Verkoop en advies: Harold Knapen | Sjoerd Gipmans | Paul Litjens |
[email protected]
Goossens Flevoplant BV Enserweg 9 8307 PJ Ens www.flevoplant.nl
Tel: +31 (0)527 251 527 Fax: +31 (0)527 253 261 info@flevoplant.nl
STRAWBERRY PLANTS
AARDBEIPLANTEN De nieuwe rassen van Flevoplant: FLAIR FILICIA FAVORI FLORENTINA
Galderseweg 83 | 4855 AG Galder | +31 76 561 2227 |
[email protected] w w w. f r a n k v a n a l p h e n . n l
Aardbeiendag - 2014
Selecteren van stekken leidt niet tot een meer uniforme productie
Het uitleggen van de stolonen en selecteren van de stekken.
Partij 1 120 Aantal vruchten per plant (-)
positie 1, 2 of 3, of ze jonger of ouder zijn en of ze eerder of later gesneden worden, het maakt allemaal niet uit voor de uniformiteit van de uiteindelijke productie. Deze resultaten zijn op 26 juni gepresenteerd aan een groep aardbeientelers en vermeerderaars. Na de conclusie viel het even stil; deze resultaten had men absoluut niet verwacht. Er volgde een heftige discussie over wat dan wel de oorzaak zou kunnen zijn voor de ongelijkheid in productie, zonder dat dit tot een antwoord leidde. De meer pragmatische vermeerderaars concludeerden vervolgens dat ze ook dit seizoen gewoon weer stekken konden snijden zonder te selecteren, omdat dit toch niet leidt tot een gelijkmatiger productie. Kroondiameter als maat voor productie? Omdat we in dit onderzoek “alles” weten van iedere stek, konden we bepalen wat de relatie is tussen de kroondiameter op het moment van het snijden van de stek en de uiteindelijke productie van de plant. Het bleek dat er geen enkele relatie was tussen de kroondiameter van de stek en het aantal of gewicht van de geoogste vruchten. Ook dit oogstte verbazing bij de
100 80 60 40 20 0 27-4
4-5
11-5
18-5
25-5 1-6 8-6 Datum (dd:mm)
vermeerderaars. Waarop men onmiddel14 lijk toegaf dat er nooit eerder onderzoek is geweest 12 waarin zo veel en zo nauwkeurig aan aardbeienstekken gemeten is, van het moment van steksnijden tot aan de 10 productie van diezelfde stekken.
meter (mm)
>
8 6
15-6
22-6
29-6
Figuur 4. Totaal aantal vruchten geplukt per plant (tot en met 17 juni) en totaal aantal vruchten aan de plant (geplukt en nog niet rijp, op 18 juni 2013, uitgezet op 25 juni in de grafiek), uitgezet voor alle 96 planten van partij 1 (links). De productiepatronen van de andere partijen waren vergelijkbaar.
23
24
Aardbeiendag - 2014
Online communicatie heeft compleet op z’n kop gezet Via Twitter en Facebook delen miljoenen mensen dagelijks op een laagdrempelige manier veel informatie en ervaringen. Razendsnel verspreid het laatste nieuws zich via social media. En het mooie is dat één individu met één tweet al snel duizenden écht geïnteresseerde mensen tegelijk kan bereiken. Dat is de kracht van communicatie anno nu. Door Imagro Communicatie
Vervolgens heeft een aantal van haar volgers de tweet doorgestuurd naar hun eigen volgers. Dan verdubbelt het aantal van 20.000 al snel naar 40.000 lezers. En dat zonder extra kosten en in een paar minuten tijd. Hoe communiceer je met jouw doelgroep? Een tweet of een Facebook-bericht zijn twee communicatiemiddelen om je boodschap over te brengen naar jouw doelgroep. Maar er zijn nog legio mogelijkheden om te communiceren met je doelgroep. Sterker nog: er zijn zoveel mogelijkheden dat de kans reëel is dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Hoe kom je nu tot de juiste keuzes? Met de presentatie ‘De kracht van communicatie anno nu’ helpen we je een eindje op weg. Tijdens de presentatie passeren diverse mogelijkheden de revue
elk met hun eigenaardigheden, voor- en nadelen. Maar er is meer.
maken. Slimme keuzes die maken dat je effectiever kunt communiceren.
Veranderingen in communicatie Online communicatie heeft de wereld écht compleet op z’n kop gezet. Er is sprake van een ware paradigmaverschuiving. Communicatie is tegenwoordig een heel ander spel dan decennia terug. Een spel met nieuwe regels. Onderstaand kader geeft een mooi overzicht van 10 veranderingen in communicatie.
De presentatie ‘De kracht van communicatie anno nu’ is verzorgd door onafhankelijk communicatiedeskundige Cecile Snijders. Boerendochter Cecile Snijders heeft haar eigen communicatiebureau Breinkracht (www.breinkracht.com) en helpt mensen slimmer te communiceren. Ook werkt Cecile regelmatig als freelance docent voor diverse HBO-opleidingen als Stoas Hogeschool (meesters in het groen) en Fontys Communicatie. Cecile leverde recent een bescheiden bijdrage aan het boek Communicatiestrategie van Wil Michels. Daarnaast is Cecile boerin bij Koe & Koe (www.koeenkoe.nl).
Slimme keuzes Traditionele communicatiemiddelen als commercials en advertenties geven consumenten weinig kansen om te reageren en te liken. Terwijl interactie juist nodig is, wil je mensen aan je verbinden. Social media en persoonlijke contact bieden wel de gewenste mogelijkheden. De presentatie ‘De kracht van communicatie anno nu’ geeft hierin inzicht. Maar laat ook het nieuwe spel zien en hoe binnen dit nieuwe spel slimme keuzes zijn te
10 veranderingen in communicatie De opkomst van online communicatie betekende een ware paradigmashift binnen de communicatie
• We gingen uit van one-to-many nu van many-to-many • We gingen in op klagers nu focussen we op fans • We scoorden met ideetjes nu met concepten • We communiceerden over producten nu over merken • We focusten op verkopen nu op verbinden • We scoorden door transacties nu door relaties • We dachten in paid media nu in earned media • We wilden de regie nu gaan we voor co-creatie • We waren veel aan het zenden nu leren we te luisteren • We gingen voor snelheid nu voor timing Bron: Communicatiestrategie – Wil Michels
Inspirerend communiceren vraagt om constante alertheid Epke Zonderland heeft als eerste Nederlander ooit de wereldtitel turnen op het onderdeel rekstok veroverd. Wat heeft dat met inspirerende communicatiemomenten te maken? In 2012 pakte Zonderland het Olympisch goud in Londen. En prompt was dit fantastische filmpje met Lego-poppetjes op Youtube te vinden (zoek op Epke Zonderland lego). Het onderstreept haarfijn de belangrijkste verschuiving in communicatieland van de afgelopen decennia: vooraf geplande advertentiecampagnes maken plaats voor snelle inhakers op de actualiteit. Vandaag de dag is inspirerend communiceren voor iedereen binnen handbereik. Met constante alertheid, de juiste timing, een mooi aantal fans, authentiek enthousiasme en vooral veel fun blijf je inspirerend
Aardbeiendag - 20 14
25
de wereld écht
>
en interessant voor je doelgroep. Het Hollandse Aardbeien-initiatief Het Hollandse Aardbeien-initiatief is een activiteit van, voor en door Hollandse aardbeientelers zelf. Het doel is onze passie en liefde voor (het telen van) aardbeien te delen om van iedereen ware Hollandse aardbeienambassadeurs te maken. We willen een ‘relatie’ opbouwen met de consument door de dialoog aan te gaan en onze kennis te delen. Contact met consumenten Dit doen de telers zelf. Hiervoor hebben
we een website www.hollandseaardbeien. nl, twitteraccount @aardbeiweetjes en Facebookpagina met daarop veel aardbeieninfo. Het meest opvallend zijn onze acties, zoals de jaarlijkse opening van het Hollandse aardbeienseizoen op de 3de dinsdag van april. In 2013 draaiden de acties om het gezonde aspect van de Hollandse aardbeien en de Ronald McDonald Huizen. Webshop en speciale site voor telers Het Hollandse Aardbeien-initiatief heeft een website speciaal voor aardbeientelers die deelnemen aan het Hollandse
Aardbeien-initiatief: www.aardbeientelers. nl. Hier vinden telers informatie over het doel van het initiatief, ideeën voor aardbeienacties, materialen om van de aardbeienacties een succes te maken en de namen van alle deelnemende telers. Ook speciaal voor deelnemers is de webshop: www.aardbeiteler.weemen.nl. Hier kunnen materialen zoals t-shirts, vlaggen en flyers worden besteld. Tevens kunnen telers hier hun eigen posters ter aankondiging van acties of open dagen laten maken.
26
Aardbeiendag - 2013
Aquaox Electrolyzed Water (ECA) Units Effectief tegen bacterien, virussen, sporen en algen in water en leidingen.
✓ Een schone teelt ✓ Gezond gewas ✓ Bewezen effectief ✓ Veilig ✓ Voordelig
Diverse succesvolle voorbeeld bedrijven met o.a. aardbeien, tomaten en snijbloemen in België en Nederland Voor meer informatie en uitleg neem contact op met Spranco-Matic. Vermeld actiecode 30253021 en u ontvangt dan bij aankoop van een Aquaox ECA unit de gratis stoere transportfiets* *Het model kan afwijken van het getoonde model fiets
Spranco-Matic bvba
Ambachtstraat 7
2322 Hoogstraten-Minderhout
T +32 (0)3 314 73 48
F +32 (0)3 340 26 50
[email protected]
your future starts with our plants! Rucphensebaan 58, 4706 PJ Roosendaal (NL) T: +31-165-542 942 F: +31-165-533 842
E:
[email protected]
I: www.rapo.nl
spranco-matic.be
Wij zien u graag op onze stand! Coöperatie Koninklijke Fruitmasters Groep U.A. Deilseweg 7, 4191 NX Geldermalsen | T: 0345 578 888 F: 0345 578 428 | E:
[email protected] Internet: www.fruitmasters.nl
28
Aardbeiendag - 2013
Met plantmapping meer inzicht Er zijn meerdere ontwikkelingen in de Nederlandse aardbeiteelt gaande waarin de inzet van doordragende variëteiten mogelijk een oplossing gaan bieden. Het glasareaal in totaal, maar ook per bedrijf, neemt nog steeds toe. Spreiding in productie is vanwege arbeid en afzet gewenst. Door: Ing Toon Melis, adviseur Hortinova.
De combinatie van vroege rassen zoals. Clery en Sonata met als nateelt een doordrager is een mogelijkheid die spreiding te realiseren. De stellingtelers zoeken naar een kostprijsverlagende teeltmethode, mogelijk te realiseren met doordragers. Alle afzetorganisaties zijn zoekende naar een variëteit die onderscheidend is ten opzichte van de huidige rassen, mogelijk komen we uit bij een doordrager. Eigenlijk biedt de teelt van doordragers de meeste perspectieven voor een verbetering in zowel de kwali- als kwantiteit voor onze aardbeiteelten. Helaas is de vruchtkwaliteit van de meeste rassen vaak ondergeschikt aan de huidige korte dag rassen zoals bijv Elsanta en hebben we nog te weinig kennis van de plantfysiologische processen van een doordrager. Door veredeling, maar ook door selectie van buitenlandse rassen is de speurtocht naar een goed smakende en producerende variëteit ingezet. Plantfysiologie doordragers moeilijk verklaarbaar Plantfysiologische processen, zoals bloe-
maanleg, rankvorming en zijneusvorming, zijn bij doordragende rassen nog moeilijker te verklaren dan bij de junidragers. Junidragers gaan bij korter wordende dagen van rankvorming over naar zijneusvorming en tenslotte over op bloemaanleg. Een hogere temperatuur kan dit proces iets verlaten. Doordragers leggen onder Nederlandse omstandigheden bij langere dagen en wat hogere temperaturen bloemen aan, daarom worden doordragers soms wel eens lange dag planten genoemd. Plantmateriaal wat in het najaar opgekweekt is heeft al een aantal bloemen aangelegd. Als de planten na de bewaring in koelcel opgeplant worden blijft de plant gedurende een langere tijd vegetatief, splitsen de groeipunten alleen blad af en legt ze geen bloemen aan. Hierdoor ontstaat de produktiedip tussen de ‘winterbloemen’ en de nieuw gevormde bloemen. Variëteit, plantgrootte en hoeveelheid koude bepalen hoe lang de dip zal zijn. Tijdens de teelt hebben we onder Nederlandse omstandigheden met sterk wisselende omstandigheden te maken. Temperatuur, straling en luchtvochtigheid variëren sterk. Om
de teelt met doordragers te optimaliseren onder Nederlandse omstandigheden is het belangrijk om van geschikte (smaak, opbrengst) variëteiten te weten welke groeiomstandigheden (daglengte x temp) de bloemaanleg en vegetatieve doorgroei bepalen. Uit deze kennis leren we bijvoorbeeld dat een week met vorst/koude in april de productie van doordragers met 2 weken verlaat. De tijd tussen bloemaanleg en bloei is 18.000 groeigraaduren (60-90 dagen). Omdat het Nederlandse weer echter zo grillig is hebben we continue te maken met wisselingen tijdens het groeiproces. Plantfysiolgisch kunnen we heel moeilijk 90 dagen terug evalueren. Kort op de bal met plant mapping Met een binoculair zijn de plantfysiologische ontwikkelingen nauwkeurig te volgen. De eerste bloemaanleg na het planten van frigomateriaal kan onder de diverse omstandigheden (daglengte, temperatuur en bladoppervlakte) bestudeerd worden, immers na 1500-2000 gdh na start bloemaanleg is het eerste bloemstadium al te zien. Ook de mate van rank- en zijneusvorming is te zien. Ook is in een vroeg stadium al te zien of de plant op 1 neus wil verder groeien of dat ze juist graag veel zijneuzen maakt. Met daglengte, temperatuur of bemesting kunnen we dan in een vroeg stadium wat bijsturen. Later in de teelt kan het zijn dat een variëteit heel generatief wordt. Normaal loopt een okselknop uit en vormt 2 of 3 blaadjes en sluit dan af met een bloemtros. Er zijn echter variëteiten die al vrij snel generatief worden, dat wil zeggen 1-2 blaadjes maken en dan afsluiten met een bloemtros. Het kan zelfs desastreus worden als een okselknop uitloopt en zonder een blad te vormen een bloemtros aanmaakt. Er blijft dan geen nieuw groei-
29
Aardbeiendag - 2013
in de teelt van doordragers
punt over en zal de plant doodbloeien zonder vegetatief herstel. Door erg kort op de bal te spelen, door wekelijks de planten door plantmapping in kaart te brengen kunnen we processen begrijpen en wellicht nog beïnvloeden.
Tekening geeft inzicht in plantopbouw Een overzichtelijke tekening geeft meer inzicht in de plantfysiologische ontwikkeling van de variëteit. Bij een juiste systematiek kunnen we elk blad en tros een naam geven en achteraf teelthandelingen evalueren.
cessen kunnen we ook nog de oogst prognosticeren. We weten immers het aantal trossen wat zich in de plant bevinden en in welk stadium die zijn. Ruim van tevoren kan de eerste oogst geprognosticeerd worden. Daarna kan globaal de productie ingeschat wordenNovaPlantMapping als we de raseigenschappen (vruchtgrootte, trosgrootte) kennen.
Oogstprognose door plantmapping Naast het begrijpen van de groeipro-
NovaPlantMapping
NovaPlantMapping Koolhof 69 5425RJ De Mortel
st1-2
T: 0031 6 12 248 564 st5 / 2mm E:
[email protected] st4 1mm st 4
st1-2 1
st6 5mm st5 / 2mm st4 1mm st 4 1
st6 5mm
1 1
2.1.5.3
4 17
29 30 5
2.1.5
2
77
16 5 3
4
2
4
st12 22cm
1 32r 5
48 4.1.3
4.1.4.2
48 49
24 5 4 18
3
3
5 4
4
3 4.1
12n 3 5
7 15
32r
48
4.1.4
62
29 3
15
2
48
32n 9
st7 6mm
1 1
15 4
2.1
1
34r
st12 3x 24cm
48
1
st6.5 / 3mm
3
99
5.1.5
250
15
5
106
4
2
49
108
16n 4
62
Deze plant is aanvankelijk belicht geweest. De plant is nog steeds generatief. Er zijn 19 bloemtrossen in de plant aanwezig. De plant had een bladoppervlakte totaal van 1516 cm2.
1 1 1 250
5.1
29
3
4
2
3
2
2.1
5
4
32
3.1.3
29
111
1 6
71
st12 22cm 24 5
4 18
3
3
18
49
4
3
15 48
4.1.4
62
3
99
5.1.5
250
71
130
16n 4
1
5
27n 7
99
28
4
4
1 1
3.1.4.1
st12 3x 24cm 3 1
99
3.1.4
2
15 10815
st12 6x 30cm
3
1
3
30
6
4
2 250 5
1
4
29
71
1
4
st4 0.5mm
29
5
st6 3mm 4 29 144
5.1
7 32r
2
1
29
32 3.1.3
1
3
Uitgevoerde analyse door NovaPlantMapping, copyright 2013.
28
6 1 1
71
120
3.
144
120
15 121 215
4
3
115
15
151
st12 5x
48
215
1.1.5
3.1.3.4
1
1.1.5.3
15 4
1
99 32r 8
20 8
62
1
29
st5 / 2mm
29
4 4n
1
st12 4x 28cm
1
5.1.5.2
5n 4
verw
Deze plant is aanvankelijk belicht geweest. De plant is nog steeds generatief. 1.1 Er zijn 19 bloemtrossen in de plant aanwezig. De plant had een bladoppervlakte totaal130van 1516 cm2. 144 120 99 3.1
151
28n
st5 / 2mm
15
st3.5
1
4 5n
29
29 4
111
6
6
4
1
48
7
32r
106
4.1
48
1
15
st12 5x 30cm
144 77
3
12n 3 5
1 3
3.1.3.4
120
2
4.1.4.2
48 49 1
15 5 28
4
29
1
4
29 4
1 st3.5 1
32r 5
15 4
29
1
34r
st5 / 2mm 16 5 48 4.1.3
77 29
2
1
st12 3x 24cm
48
29
4 1
1
2.1.5
4 4n
1 3
111
st12 6x 30cm
5n 4 verw
15
1 30 5
5.1.5.2
4 5n
29
111
151
28n
1 77
4 17
32n 9
st7 6mm
1
1
1
2.1.5.3 5.1.5.2.2
st11 / 120mm
1
1
1 st6.5 / 3mm
1
1 1
5.1.5.2.2
st11 / 120mm
1
1
1516
Driven by innovation Inspired by nature
Betrouwbare en efficiënte meststoffen voor het beste resultaat
Agroblen®
De meest veilige gecontroleerd vrijkomende meststof voor de vollegrond.
Agrolution®
De alles-in-één wateroplosbare meststof voor uw zachtfruit.
Agroleaf® Power De meest complete bladvoeding op de markt. Osmocote® Exact Gecontroleerd Vrijkomende NPK én sporenelementen voor substraatteelten, ook ideaal als u geen recirculatie heeft. www.everris.nl |
[email protected]
131225_Adv190x130_SA_Strawberry_NLD.indd 1
26-11-13 15:04
ALLES OP EEN RIJTJE ONZE DOELSTELLING IS U TE ONTZORGEN OP HET GEBIED VAN PERSONEELSADMINISTRATIE. DIT DOEN WIJ DOOR U TE ONDERSTEUNEN MET HET INVULLEN VAN VACATURES, HET AANBIEDEN VAN ZORGVERZEKERINGEN EN HET OVERNEMEN VAN UW PERSONEELSADMINISTRATIE. OP DEZE AARDBEIENDAG VERTELLEN WIJ U GRAAG HOE WIJ U KUNNEN ONTZORGEN.
MEER WETEN? BEL ONS VIA 088-4724200 OF BEZOEK ONZE WEBSITE SEIZOENARBEID.NL
Loonbedrijf Schellekens is sinds 1979 actief op het gebied van alle soorten grondgraaf en bestratingswerken, voornamelijk in de tuinbouw. In de loop der tijd zijn we steeds meer complete projecten gaan aansturen en uitvoeren in de totale tuinbouw- en GWW-sector.
AARDBEISTELLINGEN
GPS EN TOTAL STATION MET PLAATSBEPALING PLAATSING 2 RIJEN TEGELIJK OP NAUWKEURIGE AFSTAND ALLE MOGELIJKE PALEN: HEIEN VOOR IJZEREN PALEN, BOREN VOOR HOUTEN EN BETONNEN PALEN WIELSTEL MET 5 WIELEN: MINIMALE INSPORING, PALEN STAAN WATERPAS, ONAFHANKELIJK VAN DE ONDERGROND
www.plantalogica.nl TRAYVELDEN
planta
LEVERING MATERIALEN
logica
EIGEN MONTAGEPLOEG UITGEBREID MACHINEPARK
flower mapping
BEREGENING EN WATEROPSLAG DIVERSE GOTEN EN RIJPADEN MOGELIJK
de bloemontwikkeling van uw planten
Plantalogica BV
DOEK CONFECTIE OP ELKE GEWENSTE AFMETING
Droevendaalsesteeg 1 6708 PB Wageningen Nederland
TOTALE TERREININRICHTING: ERFVERHARDING, HEKWERKEN, TUINEN
Fazantenweg 48 5106 RC Dongen
Plantalogica beschrijft
Tel: 013 - 515 93 10 Mob: 06 - 22 208 403
Email:
[email protected] Website: www.schellekens-totaalprojecten.nl
planta logica
+31 (0)615 478614
[email protected] www.plantalogica.nl
32
Aardbeiendag - 2013
Het sturen van het oogstverloop bij doordragers met opbrengstverhoging Wereldwijd winnen doordragers aan belang in de aardbeienteelt. In België en Nederland staat de teelt van doordragers op substraat nog in de kinderschoenen, hoewel er meer en meer interesse ontstaat voor stellingteelten en glasteelten na een vroege kasteelt. Door Tom van Delm, Proefcentrum Hoogstraten Dit heeft zeker te maken met de interessante eigenschap van doordragers om bij lange dagen bloemen aan te leggen, waardoor deze een heel seizoen bloemen aanleggen. Hierdoor is dus ook slechts één planting nodig om het hele seizoen te kunnen oogsten. Op die manier kunnen natuurlijk kosten worden bespaard. Op Proefcentrum Hoogstraten wordt ook reeds vele jaren met doordragers gewerkt om de mogelijkheden hiermee te ontdekken en deze teelttechniek en rendabiliteit te onderzoeken. Doordragers onder glas Onder glas is een doorteelt met Elsanta het meest voorkomende teeltsysteem bij aardbeien. De laatste jaren wint echter de vroege stookteelt aan belang, met de opkomst van de relatief nieuwe rassen Clery en Sonata. Dit teeltsysteem heeft als voordeel dat er vroeger op het jaar reeds geoogst kan worden, wat op bedrijfsniveau interessant kan zijn wat arbeidsspreiding betreft. Na dergelijke vroege teelt, kunnen nog één of twee teelten Elsanta onder glas (zomer- en/
of najaarsteelt) plaatsvinden. Een andere optie is te kiezen voor een teelt met een doordrager voor een zomer en najaarsproductie. Een andere optie waarbij energiebesparing belangrijk is, is het kiezen voor een volledige doordragerteelt door vroeg te planten in januari-februari en slechts zeer weinig te verwarmen. Om een goede bedrijfsplanning te kunnen maken, is het belangrijk te weten hoe deze oogst gestuurd kan worden. Hierbij kan uiteraard plantdatum en planttype worden aangepast, maar ook met cyclisch stuurlicht kan ingegrepen worden op de aardbeienproductie. Proefcentrum Hoogstraten nam ook in 2013 de proef op de som om meer inzicht en kennis op te bouwen over de mogelijkheden met doordragers onder glas. Plantdatum en planttype De proeven werden in 2013 met het Italiaanse ras Capri (CIV) uitgevoerd, waarbij twee verschillende plantdata werden aangehouden. Een eerste planting vond plaats op 28 januari 2013 met zowel minitrays als met trays. De minitrays
werden aan 8 planten per strekkende meter (7 planten/m²) geplant, de trays aan 12 planten per strekkende meter (10,5 planten/m²). Deze trays werden echter na de eerste productiepiek gereduceerd tot 6 planten per strekkende meter (5,3 planten/m²). Een tweede planting werd uitgevoerd op 3 april, en kan dus vergeleken worden met een planting na een vroege stookteelt indien de planten worden voorgetrokken op een wachtveldje. Hierbij werden drie planttypes vergeleken: trayplanten aan 6 planten per strekkende meter (5,3 planten/m²) en twee types van minitrayplanten aan telkens 8 planten per strekkende meter (7 planten/m²). De vroegste plantingen van einde januari kwamen in productie op hetzelfde moment dan de doorteelten Elsanta omstreeks half april. Tot half mei werd van de minitrays (7 pl/m²) 4 kg/m² geoogst, van de trays (10,5 pl/m²) werd 5 kg/m² geoogst. Half juni vatte de oogst weer aan met de tweede en stevigste productiepiek die duurde tot ongeveer half augustus. In september-oktober was er nog een derde productieperiode, al was
Onbelichte (links) en belichte planten (rechts) op 10 juni 2013: Belichten gaf een vroegere en hogere productie in de tweede oogstpiek.
Aardbeiendag - 2013
Capri onder glas doet het goed in de proeven op Proefcentrum Hoogstraten (22 april 2013)
deze eerder beperkt. Totale producties bij deze planting lagen rond de 14 tot 16 kg/ m². De tweede plantdatum gaf een eerste productiegolf in de productiedip van de eerste planting, namelijk tussen half mei en half juni. De tweede golf kende zijn hoogtepunt in de periode juli-augustus. In september kwam deze planting later op gang dan de vroegere planting. In totaal werden bij de latere plantingen van begin april producties behaald van bijna 12 kg/ m² voor de minitrays en meer dan 14kg/ m² bij de trayplanten. De twee plantdata gaven een afwisselende productie zodat er continu een behoorlijk aandeel aardbeien kon worden geoogst, met uitzondering van eind augustus en begin september, wanneer alle planten een productiedip vertoonden na de sterke tweede oogstpiek. Sturing met behulp van belichting Doordragers leggen voornamelijk bloem aan bij lange dagen, waardoor ze het hele seizoen kunnen blijven produceren. Onderzoek toont aan dat doordragers bij hoge temperaturen enkel bloemen aanleggen bij lange dagen, bij gemiddelde temperaturen leggen ze meer bloem aan bij langere dan bij kortere daglengtes, en bij lage temperaturen is bloemaanleg onafhankelijk van de daglengte. Doordragers zijn dus niet dagneutraal zoals vaak aangenomen, want bij gemiddelde en hogere temperaturen is bloemaanleg daglengte afhankelijk. Enkel bij koude temperaturen kunnen doordragers als dagneu-
traal worden aanschouwd. Aangezien we in onze klimatologische omstandigheden in de kas eerder bij gemiddelde temperaturen telen, wordt getracht bloemaanleg te stimuleren met behulp van belichting. Op die manier wordt de daglengte kunstmatig verlengd zodat bloemtakken ten koste van uitlopers kunnen worden gevormd. Sinds 2009 zijn er op Proefcentrum Hoogstraten proeven lopende met het belichten van doordragers, en dit is reeds op verschillende rassen beproefd en gelukt, al is er wel een verschil tussen rassen wat betreft reactie op daglengte. Op de eerste planting met minitrays aan 8 planten per strekkende meter (7 planten/ m²) werd daarenboven nog getracht te sturen met cyclische belichting met gloeilampen. Er werden verschillende objecten gecreëerd door de periode van belichting te variëren: van 13 februari tot 27 februari (eerste twee weken), van 27 februari tot 13 maart (laatste 2 weken) en van 13 februari tot 13 maart (4 weken).
De eerste oogstpiek wordt logischerwijs niet beïnvloed, aangezien deze vruchten afkomstig zijn van bloemtakken aangelegd bij de plantopkweek. De belichting had echter wel duidelijk effect op de tweede oogstpiek: niet alleen een vroeger aanvangen van deze piek maar ook een verhoging van de totale productie was het gevolg. De timing van de belichting bleek wel cruciaal te zijn, te vroeg starten met belichten heeft weinig effect zo blijkt. De derde oogstpiek loopt zo goed als gelijk bij alle objecten. Door middel van belichten werd op die manier een opbrengstverhoging van ongeveer 2 kg/m² bekomen. Er lijkt zeker toekomst te zitten in de teelt van doordragers onder glas. Door het combineren van plantdata, planttype en mogelijke bijsturing met belichting kan op bedrijfsniveau gezocht worden naar de beste combinatie. De resultaten bezorgen alvast de ingrediënten voor een goed teeltrecept voor doordragers onder glas.
Oogstverloop bij Capri onder glas op PCH in 2013 geven aan dat sturing door middel van plantdatum, planttype en belichting een stabieler oogstverloop kan opleveren.
33
Plantenkwekerij Kapteijns B.V. Voor een gezonde start! • specialist in SE1 en SE2 planten • uitsluitend uit luisdichte kassen • van gestoomde grond
Kijk voor informatie op: www.plantenkwekerijkapteijns.nl Plantenkwekerij Kapteijns B.V. Donksestraat 35 5216 VX ’s-Hertogenbosch E
[email protected]
Wielseweg 38A 4024 BK Eck en Wiel The Netherlands T. +31 344 693 314 F. +31 344 693 259 E.
[email protected] www.thefruitfirm.com
T 073-5942581 F 073-5944090 M 06-53861886
Aardbeien waar muziek in zit Fresh Forward ontwikkelt nieuwe aardbeirassen voor de Europese markt en verder. Deze rassen vormen de basis voor veel aardbeibedrijven. Het begin van een succes voor velen. Kortom: Aardbeien waar muziek in zit…
• • • •
Sonata Rumba Salsa Figaro Nieuw:
• Jive (FF-1003) • Vivaldi (FF-1005)
Dé specialist in verlonen voor de aardbeienbranche • Zekerheid over CAO conform verlonen! • Gegarandeerd goedkoper dan dat u het zelf doet! • Medewerkers kunnen vertrouwen op stipte salarisbetaling!
Grenssteen 27a, 4815 PP Breda T. +31 76 542 0259 • M. +31 6 23278314 • F. +31 76 5421032 E.
[email protected] • I. www.iceagency.nl NEN 4400-1
36
Aardbeiendag - 2013
Veen- en cocossubstraten In de afgelopen decennia zijn er heel diverse substraatmengsels beproefd voor hun gebruik in de aardbeienteelt. Vaak hebben telers en substraatleveranciers een goed beeld van de fysische en chemische eigenschappen bij aflevering op het bedrijf, doch veel minder als het er om gaat hoe deze parameters zouden kunnen wijzigen tijdens een teeltcyclus. Met onderliggend onderzoek is getracht om het verloop van deze eigenschappen alsook de waterdynamiek tijdens een doorteelt aardbeien in beeld te brengen. Door Sven Clemens, DLV Plant/BerryPlaza Het onderzoek werd uitgevoerd door Berryplaza in opdracht van toeleveranciers Klasmann-Deilmann (veensubstraat) en Van der Knaap-Holland Potgrond (cocos). Het veenmengsel was opgebouwd uit verschillende fracties turf met een groenvezel ingemengd. Het cocosmengsel was een basis mengsel op pH 6. Na het bepalen van de oppotreferentie – een door RHP ontwikkelde meetmethode om op een consistente manier teeltcontainers af te vullen - werden deze substraten gebruikt om een doorteelt Elsanta op te planten. Enkele containers werden uitgerust met watersensoren op 2 verschillende niveau’s waardoor continue vochtmetingen plaats vonden. Op 4 tijdstippen tijdens de teelt werden stalen genomen op verschillende niveau’s in de teeltcontainer om uitgebreid fysisch
te laten analyseren. Hierbij was ook een WOK-analyse (wateropnamekarateristiek) inbegrepen. De proef liep mee in praktijkteelt op cocos. Het mag duidelijk zijn: op beide substraten kon een goed en zeer vergelijkbaar teeltresultaat neergezet worden. Zowel producties als vruchtsorteringen waren zowel in het na- als voorjaar vrijwel gelijk. Ook voor wat betreft gewasontwikkeling konden niet de grote verschillen genoteerd worden. Opvallend was wel dat in deze proef de trossen in het voorjaar op de cocos merkelijk langer doorstrekten in vergelijking met het veensubstraat. Na chemische analyse van de substraten doorheen de teelt kan gesteld worden dat cocos minder pH stabiel is in vergelijking met het veensubstraat, doch dit heeft
zeker niet geleid tot slechte opname van andere nutriënten. Bij start was de voorwaarde voor een goede buffering van het uitwisselingscomplex van het cocossubstraat voldaan. De ingewerkte groenvezel in het veensubstraat heeft niet geleid tot ongewenste stikstof fixatie. Het uitvoeren van vochtmetingen tijdens de teelt heeft als voordeel dat ook de wortelactiviteit in de betreffende zone mee kan opgenomen worden in het gedrag van het substraat. Uitgangspunt is dat wortels– bij voorkeur – water zullen opnemen in zones waar het substraat dit het meest toelaat. Het poriënvolume van een substraat zal deels gevuld worden met water en/of lucht en verderop in de teelt zullen ook hier wortels gaan groeien. Het komt er dus op aan om een goede balans te vinden met je waterstrategie om een goede water- en luchthuishouding in het substraat blijvend te garanderen. Algemeen gesteld kan men er van uitgaan dat er bij luchtgehaltes lager dan 20% lucht verminderde wortelgroei kan optreden door een gebrek aan zuurstof. Het poriënvolume van respectievelijk het cocos- en veensubstraat lag op 95% en 93%. Dit betekent dat er –idealiter – geen hogere vochtgehaltes dan ongeveer 75% gerealiseerd mogen worden om een optimale luchtvoorziening toe te laten. Deze parameter bleef trouwens voor beide substraten op een vrij constant niveau tijdens de teelt. De vochtmetingen demonstreerden duidelijk het fundamenteel verschil tussen veen en cocos voor wat betreft waterdynamiek. Cocos zat enkele uren na planten al op een evenwichtsniveau voor
Aardbeiendag - 2013
37
tegen het licht
wat betreft vocht, terwijl dit voor het veensubstraat merkelijk langer duurde, tot wel 40 uren na planten. Ook opvallend was dat vochtgehaltes bij cocos vooral onderin steeds wat hoger lagen dan meer bovenin de container. Dit verschil bleef eerder beperkt doch liep op sommige momenten in de teelt wel op tot 10 % verschil in vochtgehalte onder- en bovenin. Desalniettemin bleven vochtgehaltes in cocos op een stabiel niveau en kan gesteld worden dat dit type substraat makkelijker te nivelleren is. Veen ging vooral eerst hogerop in de container op vocht komen, maar eens de container goed op vocht waren verschillen tussen beide niveau’s verwaarloosbaar. Problemen met substraten duiken vaak pas op, op een moment dat de gewasactiviteit afneemt en voornamelijk bij het
koud leggen van de teelt. Als teler mag je er van uitgaan dat een beurt teveel op dit moment zal leiden tot een wortelomgeving die te lang verzadigd blijft met water en dus wortelafsterving zal geven. Bovendien betekent dit een hoog risico op het voorkomen van typische wortelziektes als Phytophthora. Tijdens de winterperiode bleef het cocossubstraat op vrij behoorlijke vochtniveau ’s waardoor er wat afsterving en verslemping van wortels kon genoteerd worden in de onderste wortelzone. Uit vochtmetingen bleek dat wortels uit de zone hierboven actief water gingen opnemen uit de onderste zone. Maar zelf preferentieel in groeien deden ze dus niet. Tijdens het actieve groeiseizoen kon er op beide substraten een mooie wortelmassa opgebouwd worden, al was het wortelstelsel op een veensubstraat vaak toch minder grof als op cocos.
Bulkdichtheid is een maat voor de compactie van een substraat en is functie van de gebruikte mengfracties en de manier waarop substraatpartikels georganiseerd zijn tegenover mekaar (distributie). Een stijgende bulkdichtheid kan een indicator zijn van een verhoogde waterretentie. Terwijl de bulkdichtheid van het veensubstraat bij het einde van de najaarsteelt (vooral onderin) stevig oploopt (110-115 gr/l), blijft deze parameter constant voor het cocossubstraat. De beschikbaarheid over water voor plantenwortels is sterk gelinkt aan de mate waarin het substraat water vasthoudt (vochtretentie). In een ideale situatie wordt het water dat uit de nabijheid van de wortels wordt weggetrokken als gevolg van transpiratie, met eenzelfde snelheid terug aangevuld. Een heterogene
>
38
Aardbeiendag - 2013
Van der Avoird Trayplant B.V. uw plantenkweker voor uitgangsmateriaal kleinfruit
voor gezonde, productieve en groeikrachtige planten Diverse frambozen o.a.: * wortelmateriaal
* Plugplanten * Long Canes
Diverse aardbei rassen, o.a.: * Elsanta * Flair * Capri
* Eves Delight
Peter v.d Avoird tel: 0031 (0)161451427 Rimpelaar 3 fax: 0031 (0) 161453625 5124 RB Molenschot
mobiel: 0031 (0)6 221 98 064 E-mail:
[email protected] www.trayplant.nl
‘Zachtfruit is onze wereld’ Fruit World Breda BV - IABC 5102 - 4814 RN Breda - Nederland - T. +31 (0)76 52 31 560 -
[email protected] - www.fruitworld.nl
Veen- en cocossubstraten tegen het licht
worteldistributie kan dan ook zorgen voor problemen. Wanneer wortels water onttrekken vanuit het substraat zal dit in eerste instantie het makkelijk beschikbare water zijn uit de grote poriën. Dit komt in de analyses overeen met aangelegde drukhoogtes tot ongeveer -5cm. Voor een aardbeienteelt gaan we er van uit dat alle water dat tot een drukhoogte van -10cm kan onttrokken worden ook beschikbaar is voor de plant. Bij hogere drukhoogtes kan men spreken over niet beschikbaar water voor de aardbeienplant. Uit de vochtretentie gegevens kan opgemaakt worden dat het cocossubstraat makkelijker water vast houdt bij lagere drukhoogtes, of nog: in het cocossubstraat moeten wortels meer moeite doen om makkelijk beschikbaar water te onttrekken aan het substraat. Voor het veensubstraat is het beschikbare water onderin de container minder toegankelijk in vergelijking met hogerop in de container. Dit verschil vlakt uit tijdens de voorjaarsteelt. Voor het cocossubstraat is het beschikbare water onderin dan weer beter toegankelijk in vergelijking met hogerop in de container. Ook dit verschil vlakt uit tijdens het verloop van de voorjaarsteelt. Bij herverzadiging van het substraat kan het zijn dat bepaalde poriënvolumes niet terug worden opgevuld met water doordat er een zekere mate van hydrofobiciteit ontstaat. Dit fenomeen noemt men hysteresis. In absolute cijfers is er voor deze eigenschap weinig verschil tussen de substraten tijdens de najaarsteelt. Telkens kon ongeveer 10 % van de poriën die voorheen gevuld waren met water niet opnieuw gevuld worden. Tijdens de voorjaarsteelt lijkt er wat meer hysteresis op te treden. Vertaald naar de praktijk houdt dit in dat een veensubstraat na het interen tijdens de rustperiode minder snel terug op vocht kan worden gebracht in vergelij-
king met een cocossubstraat. De wateropnamekarakteristiek (WOK) van een substraat is een parameter die bepaalt hoe snel/gemakkelijk een substraat water kan opnemen. Hiertoe werden stalen - genomen op beide niveaus in de 2 substraten – ingedroogd en werd gekeken hoe snel het substraat terug water kon opnemen. Veen bereikt
pas na ruim 80 minuten 50 % van zijn maximale opname, terwijl dit voor cocos al na enkele minuten optreedt. Hoge waardes voor het 50% punt binnen deze WOK-analyses zijn voor een aardbeienteelt geen probleem daar er zeer intensief gedruppeld wordt. De tragere reactiesnelheid van het veensubstraat vormt in deze dus zeker geen probleem.
40
Aardbeiendag - 2013
Gewasbescherming is niet alleen chemisch Harrie Pijnenburg specialist gewasbescherming vollegrondsgroenten en aardbei, DLV Plant Bv.
Het gewas beschermen tegen ziek en zeer begint met preventie. En is veel meer dan gebruik van chemische middelen. Tegenwoordig hoort daar ook de hulp van biologische bestrijders bij. Door Harrie Pijnenburg, DLV Plant Trips staat bovenaan. In 2011 stond dit insect ook op de Aardbeidag onder de aandacht. En ook in 2012 met als kop “het moet anders”. En in 2013 ook al. En nu in 2014 is het echt zover. Niet omdat ik het wil, maar omdat de wetgeving ons dwingt. En weet u al hoe u het aan gaat pakken? Want teler met vollegrond of stellingteelt; het kan niet meer met deltamethrin! En hebben we als sector ons voorbereid? Het antwoord is mijns inziens NEE. Een proefopzet voor 2013 werd afgeschoten, niet omdat de oplossing er al was. En komt het dan vanzelf goed? Die tijd is voorbij. De toelatingshouder wordt gedwongen door de wetgeving en in het geval van Decis: niet meer inzetten in de bloei. Daarnaast is ook het aantal toepassingen beperkt. Teler met stelling onder een regenkap: leer van uw glascollega. De inzet van biologische bestrijders heeft de chemische inzet uitgebannen. En de extra kosten? Ga met uw afnemer in discussie.
En de teler in de vollegrond? Die heeft mijns inziens het grootste dilemma. Leg de natuurlijke bestrijders in de watten, dat wil zeggen, spaar die als ze voorkomen. Inzet is duur en overleving valt tegen, heeft het verleden geleerd. Kan er dan niets meer als het uit de hand loopt. Vóór de bloei Vertimec Gold en deltamethrin. Daarna staat er nog Spruzit, maar kijk uit voor uw bestuivers en de nevenwerking van Calypso op trips is matig. Besef dat de aanwezige natuurlijke vijanden dan ook grotendeels gedood worden. Biologische bestrijders: Van nature voorkomende roofwantsen als Orius majusculus sparen In te zetten Amblyseius cucumeris Amblyseius montodorensis Orius majusculus Aandachtspunt daarnaast is de rasgevoeligheid. Dus bij nieuwe rassen is dit ook een item. En kunnen ons bij de beheersing ook biologische producten helpen?
Deels zal de tijd ons die ervaring moeten geven, maar er is weinig tijd. Drosophila suzukii. Dit kleine fruitvliegje is een blijvertje. Afgelopen jaar nog beperkt in de aardbeien, maar rukt zeker op. Opvallend was de uitbreiding van vindplaatsen nog laat in het jaar. De ingestuurde inhoud van signaleringsvallen is door PPO geanalyseerd en laat een brede verspreiding in het land zien. Vooral aandacht aan hygiene op het eigen bedrijf en heel bedacht op insleepkansen via importfruit. Frequente oogst en verwijdering overrijp fruit en afvalvruchten kan ieder bedrijf uitvoeren. Signalering van de vliegjes via vallen moet op ieder bedrijf plaatsvinden. Afgelopen jaar is er een vrijstelling van het middel Tracer geweest voor de buitenteelten. Besef de beperkingen van deze toepassing. Met een eis van 90% driftreductie en een toepassing na zonsondergang in een niet-bloeiend gewas is dit geen eenvoudige oplossing. Voor 2014 is het afwachten of deze vrijstelling weer verwezenlijkt kan worden. Gewasbeschermingsmiddelen en milieu Constant zal een teler erop bedacht moeten zijn dat het middel niet in het milieu terecht komt. Denk dan vooral aan het
Aardbeiendag - 2013
Gewasbeschermingsgids 2014 modern en oud gecombineerd. risico van de stoffen in het oppervlaktewater. Dit kan door drift, maar ook afspoeling van de spuitapparatuur of afstroming van het perceel of trayveld zijn aandachtspunten. Kunnen ons de technieken als verhitten, traag zandfilter, UV of ECA-water helpen om onze doelen te bereiken bij de verplichting van hergebruik? Ieder bedrijf kiest zijn eigen oplossing, die natuurlijk zeer afhankelijk zijn van de situatie. En bent u op de hoogte van het nieuwe Activiteitenbesluit? Bij de aankoop van een nieuwe spuit zal uw verkoper uitleggen dat de veldspuit voorzien moet zijn van een drukregistratievoorziening. Voor bestaande spuiten geldt een overgangstermijn van 4 jaar (1 januari 2017). Of gaat u dit oplossen met uw doppenkeuze? Denk tijdig na over de strategie voor uw bedrijf. Toelatingen krijgen altijd veel aandacht. Een nieuwe toelating wordt vaak breed uitgemeten. Echter veel vaker is sprake van aanpassingen van lopende toelatingen. Wachttijden of eisen rondom de toepassing moeten ook uw aandacht hebben. Veranderingen in toelatingen zijn veelal ook milieu-gedreven. Zo is de deltamethrin beperkt tot maximaal drie keer en niet toegestaan in de bloei. De driftreductie-eis bij watergang is 75 procent. Dus met luchtondersteuning dient
Binnenkort komt de gewasbeschermingsgids vollegrondsgroenten en aardbei weer uit. Gewoon op papier, heel praktisch en weer veel veranderingen, gewasgericht maar ook regelgeving. En nu ook digitaal in de huidige tijd van veel en snelle veranderingen. Hoe blijft u bij? Veel informatie via internet. Wij houden u maandelijks via uw mailbox op de hoogte als u dit wilt. Middelenlijsten per gewas. Gemakkelijk en ook verplicht. Iedere teler werkt volgens Eurep Gap. Heeft u een lijst van ieder gewas op uw bedrijf met de toegelaten middelen? Weet u dat Goltix WG (toelatingsnummer 8629N) een toelating heeft en niet een vloeibare formulering? Deze lijsten zijn bij uw abonnement verkrijgbaar.
u ook een 50% driftreducerende dop te gebruiken. Ook even opletten; het veelgebruikte middel Switch gaat van 1 naar 3 dagen wachttijd. Nieuwe toelatingen in aardbei: Movento in de vermeerdering en wachtbedden tegen luis. Een sterk systemisch middel met een trage aanvangswerking. Het gewas moet goed groeien voor een effectieve werking. Karma. kaliumwaterstofcarbonaat. 3 kg per ha, of in mix gespoten 2 kg per ha tegen meeldauw. Slechts 1 dag wachttijd en max 8 toepassingen per jaar. Let op de aanvullingen; niet aanzuren en geen uitvloeier toevoegen. Vivando in de bedekte teelt tegen meeldauw. Nieuwe actieve stof met preventieve werking. 3 dagen wachttijd en max 2 keer per 12 maanden. Waardevol is de CATT techniek met verhoogd temperatuur-regime dat ook de
aaltjes in de wortel van uitgangsmateriaal dood kan krijgen. Dus naast de lastige aardbeimijt kan ook de toenemende druk van aaltjes aangepakt worden. Daarnaast zijn er meerdere middelen binnenkort in de aardbeienteelt te verwachten. En zal er constant aandacht moeten zijn aan het veranderende speelveld van de toelatingen. Zo wordt momenteelt gewerkt aan een aanpassing van de GW/GA etiketten voor de insecticiden. En daarna zijn de fungiciden aan de beurt. En we hebben gezien wat voor grote gevolgen dit heeft voor de al uitgevoerde herziening bij de herbiciden. De nieuwe etiketten krijgen al veel aandacht en de discussie is nog net gelopen. Maar een inperking van het aantal toepassingen van bv fenmedifam tot maximaal 2 keer en max 960 gram actieve stof per ha geeft heel veel telers buikpijn. Besef dat dit ingaat op de nieuwe etiketten per 1 juli 2014 en echt definitief na opgebruiken tot 1 juli 2015.
41
Clery en Capri, de perfecte tandem Clery – Capri : voor rendabele aardbeiteelten onder glas en op stellingen Glasteelten
Voorjaar
Clery stookteelt- plukken van 10/3 tot 20/4: 5-6 kg/m²
Zomer
Capri: plukken van 15/5 tot 15/10: 10-14 kg/m²
Stellingen Capri: plukken van eind mei tot oktober met zwaarder plantgoed of van juni tot oktober met voorgetrokken lichter plantgoed: 8-10 kg/lm
Intensieve kersen plantages Nieuwe rassen van de Universiteit Bologna TM
Sweet Aryana PA1uNIBO* Sweet GabrielTM PA3uNIBO* Sweet SarettaTM PA5uNIBO*,
Sweet LorenzTM PA2uNIBO* Sweet ValinaTM PA4uNIBO*
Tramprain ®: de economische oplossing voor regenbescherming van kersen en frambozen
Info: Johan Aelterman
[email protected]
0032 475 709 162
Gespecialiseerd in Elsanta & Sonata wachtbedplanten Tel:
Uiterdijkenweg 55 • 8372 VL Baarlo (O.V.) • NEDERLAND +31 (0)6-47489567 • Fax: +31 (0)527-290961 • e-mail:
[email protected]
6141 LEG 2x adv Fruitgrower 92x131 kopie_Opmaak 1 14-11-13 21:48 Pagina 1
Dorus Verhoeven, sales:
Let’s grow! www.legro.nl
Call (0031)88-0081800 for an informal appointment with me or my colleague Jacco Hoogendoorn.
44
Aardbeiendag - 2013
Aardbei & arbeid; Haat Aardbei en arbeid. Het is haat en liefde. Liefde omdat we ondanks alle machines mensen nodig hebben om de consument een aardbei te bezorgen. Haat, omdat arbeid in dit land vol risico’s is en vooral kostbaar. Door Jannie Trouw, ZLTO
Loonkosten zijn een groot deel van uw kostprijs. Maar gaat het nu over de hoge kostprijs, of zijn de opbrengsten het probleem? Laat ik het eens anders stellen. Wanneer we een riante prijs zouden ontvangen voor de aardbei, dan hadden wij zelden discussie over de loonkosten. De werkelijkheid is anders. De opbrengsten staan weer eens extra onder druk, als gevolg van het verwachte extra aanbod en de areaaluitbreiding. Betekent dat weer heel veel haat? Of zal er ook liefde zijn? Liefde Laat ik met de liefde beginnen. Er is liefde voor de stap die in het nieuwe regeerakkoord in Duitsland is gezet naar de invoering van een minimumloon. Dit is een doorbraak. Het is goed voor de interne markt en gelijkere concurrentieverhoudingen in Europa. Wij zijn misschien ook een beetje verliefd op de Roemenen en Bulgaren die per 2014 vrij mogen werken in Nederland. En moeten wij ook verliefd
worden op Sharon Dijksma (EZ)? Zij liet onlangs in de kamer weten extra geld vrij te maken om het keurmerk Fair Produce verder te ontwikkelen in de Nederlandse land- en tuinbouw. PvdA-Tweede Kamerlid Sjoera Dikkers stelde vragen tijdens de landbouwbegroting over de slechte arbeidsomstandigheden op sommige bedrijven in de agrarische sector. ‘Het naleven van goede arbeidsomstandigheden is belangrijk,’ zei Dijksma in een reactie. ‘Ik ben daarover ook in gesprek met de supermarkten.’ Keurmerk Fair Produce wordt nu toegepast in de champignonsector. Mogelijk wordt dat uitgebreid naar de aardbeien- en aspergesector’. Weer een keurmerk erbij? We hebben er net wéér een gezien voor werkgevers die huisvesting voor arbeidsmigranten aanbieden. Zij kunnen het certificaat halen bij de Stichting Normering Flexwonen. Liefde? Haat. Dan de haat. Wet beperking ziektever-
zuim en arbeidsongeschiktheid vangnetters (BeZaVa)? Het gevolg van de modernisering is dat alle werkgevers de ziektewetuitkeringen vanaf 1 januari 2014 doorbelast krijgen. Het betreft dan de werknemer die ziek uitdienst gaat (of binnen 28 dagen na uitdiensttreding ziek wordt) en niet onder de loondoorbetalingplicht van de werkgever (meer) valt. Deze kosten worden maximaal 12 jaar lang aan u doorbelast. Gaat iemand met een tijdelijk contract of een oproepkracht ziek uit dienst, dan kunnen de kosten zomaar oplopen tot een bedrag van meer dan € 50.000. En het sociaal akkoord van minister Asscher? De rechtspositie van flexwerkers wordt versterkt. Werknemers met tijdelijke contracten kunnen bijvoorbeeld eerder aanspraak maken op een vaste aanstelling. En tot slot de cao open teelten. Houden wij van deze afspraak met de bonden? Van de gelegenheidsarbeid en de rege-
Aardbeiendag - 2013
45
en liefde ling seizoenswerk met de eerste 48 uur zonder toeslagen? Of haten wij de toeslagen, de 38 uur arbeidsduur in plaats van de 40? Passen de telers van aardbei nog bij een cao? Alles heeft zijn grens. Partners Voor liefde is een partner nodig. Dat is uw ondernemersorganisatie. (Z)LTO is er een. We hebben elkaar nodig, zeker in deze tijden van herschikkingen. Wat kunnen we samen doen? Aan welke knoppen kunnen we draaien, hoe kunnen wij de liefde bedrijven? Veel wetgeving staat al wel bijna vast. Het sociaal akkoord van minister Asscher staat al in een wetsontwerp. De minister wil de verbeteringen voor flexwerkers vanaf 1 januari 2015 invoeren. De veranderingen in ontslagrecht en WW wil hij, met oog op de huidige economische situatie, pas vanaf 1 januari 2016 in laten gaan. Werkgevers en werknemers hebben dan ook de tijd zich voor te bereiden. Wel kunnen we iets met BeZaVa. SAZAS onderzoekt welke verzekering- en verzuimmanagementoplossingen hiervoor aan haar klanten aangeboden kunnen worden. Voorwaarde voor het kunnen gebruik maken van deze oplossingen is wel dat tijdelijke werknemers op de verzuimpolis staan gemeld. Dan de cao die loopt tot 30 juni 2014.
Veel staat ook hier in de wet vast. Ook pensioen en gelegenheidsarbeid. lonen, toeslagen, arbeidsduur en toeslagen zijn wel aan de orde. Er is een expertgroep werkgeverschap vollegrondsgroente met o.a. Ton Besouw (voorzitter) en Jan Pertijs (aardbei). Zaken die spelen rond werkgeverschap worden besproken en geprioriteerd. Op basis van deze prioriteiten worden acties uitgezet. Bewijs van goed gedrag Om recht van spreken te hebben aan de onderhandelingstafel, zou het goed zijn dat we als aardbeiensector bewijs van ‘goed gedrag’ op tafel kunnen leggen. Wij roepen u dus op om het voortouw te nemen, en deel te nemen aan de pilot die met geld van Sharon Dijksma in 2014 gaat draaien voor de uitbreiding van Fair Produce naar de aardbeiensector. U wordt er niet op afgerekend als iets niet in orde is, het is immers een pilot, maar we kunnen er met z’n allen wel heel veel van leren. De aardbeiensector is immers een hele andere dan de gelijkmatige arbeidsspreiding in de paddenstoelensector. Een uitdaging dus om dat in goede banen te leiden. Maar we kennen de problemen en denken graag met u mee. Maar u zult het wel als individuele tuinder zelf mee op moeten pakken. Wij kunnen niet alles voor u regelen. De afgelopen tijd zijn we
ook druk geweest met het introduceren van het Fair Produce label in de paddenstoelensector. Fair Produce; het zegt alles, eerlijk geproduceerd. En dat willen we als aardbeiensector natuurlijk ook laten zien, dat we op een eerlijke manier zo’n mooi Hollands pareltje kunnen produceren. Maar we kunnen met elkaar wel zeggen dat we goed bezig zijn. Bewijzen is een ander verhaal. Hoe mooi zou het dan zijn als er een label bestaat, waar je als sector op aan kan sluiten. GlobalG.A.P.-Grasp en Fair Produce De gesprekken in de paddenstoelensector gaan vaak over Grasp en Fair Produce. Daarbij gaat het vooral over de vraag: “Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen Grasp en Fair Produce?” of met andere woorden: “Waarom bestaan deze twee naast elkaar?” Aangezien Grasp altijd in combinatie wordt beoordeeld met GlobalG.A.P. (voedselveiligheid) en nagenoeg alle Nederlandse telers GlobalG.A.P. voeren, lijkt het voor de hand te liggen dat één keurmerk GlobalG.A.P.+ Grasp volstaat om je afnemer te garanderen dat je op het gebied van arbeidsvoorwaarden je zaken goed op orde hebt. Dat beide systemen van een andere orde zijn proberen we hieronder duidelijk uiteen te zetten. Wanneer moet je als bedrijf voor Grasp kiezen en wanneer voor Fair Produce?
>
Aardbei & arbeid; Haat en liefde
>
Een antwoord op de vraag. Grasp is (nog) geen certificeringsysteem maar een assessment (vrijwillige beoordeling) en het is voor producenten vooral een eerste toets of de ondernemer voldoet aan de Nederlandse wettelijke eisen op het gebied van arbeid onder andere op het gebied van veiligheid, personeelsvertegenwoordiging, arbeidstijdenwet, correctheid van loon- en urenadministratie, werktijdenregistratie en toetsing of voldaan wordt aan de NEN4400 norm voor uitzendbureaus. Fair Produce heeft een zeer uitgebreide normenset, stelt aanvullende eisen aan NEN4400 uitzendbureaus en is een gedegen certificeringsysteem dat aantoont dat een ondernemer zijn producten onder goede arbeidsvoorwaarden produceert. Fair Produce richt zich helemaal op de arbeidsvoorwaarden zoals de lonen. Zo wordt gecontroleerd of de gewerkte uren mede door de werknemer worden geaccordeerd, of de vastgestelde uurlonen
en gewerkte uren ook werkelijk worden uitbetaald en eventueel of de huisvesting op orde is (conform landelijke richtlijnen). De experts die controleren op de regels van Fair Produce, beoordelen niet alleen op papier, maar interviewen ook een deel van de medewerkers in hun eigen taal. De inspectienormen van Fair Produce gaan verder dan de Nederlandse wet en regelgeving. Een producent of handelaar krijgt na een positieve beoordeling een officieel certificaat, dat zichtbaar is in een openbaar register. GlobalG.A.P. Nederland en Fair Produce Nederland zijn met elkaar in gesprek of Fair Produce mogelijk een ‘add-on’ kan worden bij Grasp wanneer de markt daar om vraagt of wanneer een bepaalde sector behoefte heeft om goed werkgeverschap beter te borgen. Bij arbeidsintensieve teelten kunnen sectoren, handelsbedrijven, retailers en consumenten Fair Produce eisen.
Kortom, GlobalG.A.P.+ Grasp en Fair Produce kunnen naast elkaar worden gebruikt maar zijn zeker niet van dezelfde orde. Fair Produce stelt veel stringentere voorwaarden aan telers om goed werkgeverschap te borgen. Fair Produce onderzoekt de mogelijkheden óf en hoe diverse certificeringen geïntegreerd kunnen worden. Denk aan keurmerken als Milieukeur, MPS, GlobalG.A.P., Fair Produce en Grasp. Dat moet uiteindelijk leiden tot minder bureaucratische rompslomp, minder kosten voor de ondernemer én een garantie bieden op een eerlijk geoogst product. Liefde in tijden van cholera Kent u de schrijver Gabriel García Márquez? Lees het boek Liefde in tijden van cholera. Aan het eind van het boek komen de partners weer samen en hun liefde voor elkaar zal weer openbloeien zoals voorheen, of zelfs nog meer …..
SERVICE & ONDERSTEUNING Teeltadvies Meststoffen Gewasbescherming Plastics / folie Zaden / pootgoed Bedrijfsartikelen
Steenbergen: 0167 - 566 350 De Mortel: 0492 - 319 434
www.vlamings.nl VLAMINGS-0018.indd 1
02-11-10 16:48
De Van der Knaap Groep is al ruim 30 jaar hét adres voor de professionele tuinbouw. Speciaal voor de aardbeienteelt hebben we, naast substraatmatten, ook traygrond ontwikkeld. Dit mengsel heeft een stabiele structuur, buffert de voeding uitstekend en is makkelijk te herbevochtigen. Combineer met KCM start, dé bemesting voor een optimaal resultaat.
www.vanderknaap.info Horsterweg 47 • Grubbenvorst • T: +31 077 3661373 • E:
[email protected]
Since 1972 the Original QuickPot® Durable trays
HerkuPak® Light trays
Growing Experience
FRUIT-010
HerkuPlast Kubern GmbH 94140 Ering / Inn Germany T : +49 (0)85 73/9603-0 F : +49 (0)85 73/9603-70 E :
[email protected]
Since 1972 HerkuPlast has been developing, producing and distributing propagation trays for horticultural and soft fruit growers. Our team of industry experts have kept HerkuPlast an industry leader through the innovation of new designs developed for better plant health and growth potential. Growers and distributors, appreciate our production features and high standards, design, value, and on-time delivery. HerkuPlast works with high value recycled material and uses solar energy (photo voltaic) in order to minimise our product carbon footprint (PCF).
HerkuPlast International Holland T : +31 (0)76 5017402 F : +31 (0)76 5036645 E :
[email protected]
Available in: QuickPot® - long life quality HerkuPak® - light economic quality Special range of strawberry trays !
www.herkuplast.com
We are happy to send you our latest catalogue and samples.
“Sinds jaar en dag staan wij voor kwaliteit, flexibiliteit en inzetbaarheid.” Heecon is specialist in loonwerk en mechanisatie voor tuinders in de teelt van voornamelijk tomaten en aardbeien. Met de beste machines en mensen ruimen wij uw kas leeg; snel en vakkundig. Naast tomaten en aardbeien kunt u ook bij ons terecht voor het uitruimen van gewassen als paprika’s en komkommers en zacht fruit als frambozen en bramen.
www.heeconbvba.com
Heecon BVBA Maxburgdreef 11 2321 Meer, België
REUSE REDUCE RECYCLE
Ask for the Original !
50
Aardbeiendag - 2013
LTO-vollegrondsgroente.net
Voorsprong behouden door gez De aardbeiensector staat voor een belangrijke keus nu er vanaf 2014 geen collectieve inning is voor onderzoek in de aardbeienteelt. In de ons achterliggende jaren is door de afdracht aan het PT voor de aardbeiensector geld bij elkaar gebracht om onderzoek mogelijk te maken. Via onderzoeksinstellingen, voorlichting en aardbeienkwekers kwamen de vragen binnen van huidige en aankomende problemen in de aardbeiproductieteelten
De onderzoekwensen werden in de drie regionale aardbeien kerngroepen van LTO Vollegrondsgroente.net besproken en van commentaar voorzien, waarna de landelijke kerngroep aardbeien er zijn eindoordeel over gaf. Daarbij is altijd een afgewogen evenwicht geweest tussen aardbeien (glas)substraatteelten en aardbeien vollegrond teelten. Een negatief advies van de landelijke kerngroep aardbeien leidde er altijd toe dat het voorgestelde onderzoek niet door ging. Op het moment dat de landelijke kerngroep aardbeien positief oordeelde ging het onderzoeksvoorstel door naar de PAC van het PT (waar ook een lid van de landelijke kerngroep aardbeien in zat) waar alle onderzoeksvoorstellen van de gehele vollegrondsector bij elkaar kwamen om te worden beoordeeld. Daar werd nog eens gekeken naar het
onderzoek en werd ook gekeken of het onderzoek niet al ergens anders in een teelt was uitgevoerd. Deze PAC zorgde er voor dat er geen dubbel onderzoek werd uitgevoerd. De praktijk was dat al het onderzoek waarvan de landelijke kerngroep aardbeien goedkeuring had gegeven ook daadwerkelijk werd uitgevoerd. Oplossing voor 2014 Door overbesteding van aardbeienonderzoek in 2011 en 2012 was in het afbouwjaar van het PT geen geld meer voor de aardbeiensector. Dit jaar is in samenwerking met de NFO en de afzetorganisaties en handelshuizen een monitoringsprogramma opgestart om de Suzuki fruitvlieg in kaart te brengen in Nederland. Door een bijdrage van het LLTB en Veiling ZON gerelateerde Fonds Stop/SAF is het toch gelukt om de bijdrage van de aardbeien-
sector in te brengen en bij te dragen aan het monitoringssysteem. Voor 2014 is nu ook een oplossing gevonden in afstemming met de plantenkwekers binnen Plantum. Plantum zorgt dat de aardbeienplantenvermeerderaars geld bij elkaar brengen om een jaar te helpen overbruggen. In dit jaar moet de productiesector een eigen wijze van collecteren ontwikkelen voor het jaar 2015. In gezamenlijke programmering met de plantenkwekers wordt dan onderzoek aanbesteed vanuit deze gecollecteerde financiën. Allemaal bijdragen Bij het verzamelen van onderzoeksgeld is het wel belangrijk net zoals in het PT tijdperk dat iedereen er aan bij draagt. Dat dit moeilijker wordt dan voorheen is een open deur. Door de status van overheid kon het productschap een verordening bindend opleggen. Dat betekent dat een verordening kon worden gemaakt waarin iedereen verplicht aangeslagen wordt. In de periode na de productschappen zal er geld opgehaald moeten worden uit de sector op vrijwillige basis. Ook hierbij vragen we aan iedereen of zij willen bijdragen aan noodzakelijk onderzoek in de aardbeienteelt. De landelijke kerngroep aardbeien heeft drie manieren bekeken om inning mogelijk te maken: * via vrijwillige bijdrage: door iedere teler ieder jaar aan te schrijven en te vragen om een bedrag naar omzet of grootte van het bedrijf over te maken voor onderzoek. Hier verwachten we veel administratief werk en is het moeilijker om een groot gedeelte van de telers hun bijdrage te doen toekomen. In goede jaren geen probleem maar in mindere jaren moeilijker.
amenlijke bijdrage onderzoek Budgets productie telers
Bugets planten kwekers
Stichting afvaardiging beoordelen en prioriteiten stellen projecten uitzetten en financien bijhouden
Landelijke commissie aardbeien telers
* Toeslagheffing via plantmateriaal, dan betaalt iedereen mee. Maar de toeslag op plantmateriaal is zo klein per plant dat de kans zeer groot is dat dit door de plantenkwekers niet doorberekend gaat worden en dat de toeslag uit eigen marge betaald zou kunnen gaan worden. Het is ook niet te controleren hoeveel planten de plantenkwekers aan exportplanten exporteren en in eigen land verkopen en zo geven we de plantenkwekers een grote administratieve druk waar zij ook niet op zitten te wachten. Als de plantenkwekers er door de vele administratie voor kiezen om het uit de eigen marge te betalen dan is op den duur de kans reëel dat de plantenkwekers zeggen: wie betaald, bepaald1 dus hebben de productietelers op den duur geen zeggenschap meer over de uit te voeren onderzoeken. * Collecteren aan de achterkant van de sector: via de afzet kanalen zowel de veilingen als de verschillende handelshuizen. Als voorbeeld kan dienen de
voorstel
inning van de Hollandse aardbeigelden waar ook de afzet heeft gezorgd voor een inning. Dit heeft geresulteerd in 90% deelname van de aardbeientelers. Dit mag gezien worden als een hoge score in solidariteit. We hopen dat alle veilingen en handelshuizen positief staan tegenover dit voorstel en mee willen werken aan de inning van onderzoeksgelden. Toekomst veilig stellen Het belang van onderzoek en een voorsprong te blijven houden op de concurrentie is voor de hele sector van belang. De basis kan zijn een heffing per hectare, kg product of omzet van de productie telers. Dit zal nader worden onderzocht. Bij het vormen van een onderzoeksbudget zal er een stichting worden gevormd die de gelden gaat beheren en zal besluiten welk onderzoek wel en welk onderzoek niet door zal gaan. De stichting zal uit vier leden bestaan: twee uit de planten kwekers en twee uit de productie sector
Plantum leden planten kwekers
waarvan één uit de vollegrond en één uit de bedekte teelt. Deze vier zullen ondersteund gaan worden door het secretariaat van Plantum en LTO Vollegrondsgroente. net. De twee productie telers hebben een achterban die hen kan informeren en adviseren om onderzoek wel of niet te doen. Samen met de twee plantenkwekers bestuursleden besluiten zij uiteindelijk. Via een website is het onderzoek en de resultaten van het onderzoek door iedere teler die financieel bijdraagt te raadplegen of de onderzoeken te downloaden. Ook de verantwoording van de gelden zal iedere jaar terug te vinden zijn op de site. Door het weg vallen van het PT zijn de in het verleden opgelegde heffingen van glasopstanden € 1000,-- per hectare en voor vollegrond van € 68,55 per hectare komen te vervallen. Dit rechtvaardigt volgens de landelijke kerngroep aardbeien om nu een veel kleiner deel te vragen voor het voortzetten van aardbeien onderzoek nu en in de toekomst.
52
Aardbeiendag - 2013
Goede werking van filters in stel Schoon Water voor Brabant werkt aan het verminderen van de milieubelasting van oppervlakte-en grondwater door gewasbeschermingsmiddelen. In de aardbeien is in 2013 samen met telers de werking van een traag zandfilter en een moerasfilter voor hergebruik van drainwater in de stellingteelt onderzocht. Peter Leendertse (CLM), Sven Clemens en Harrie Pijnenburg (DLV Plant)
In de periode oktober 2012 tot en met augustus 2013 is ingaand en uitgaand water in twee filtersystemen, een traag zandfilter en een moerasfilter, bemonsterd en geanalyseerd op bacteriën en schimmels, nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen. De trage zandfilter wordt toegepast door Johan van Opstal Zundert en de moerasfilter door Cees Buynsters uit Etten-Leur. Er zijn 7 bemonsteringstijdstippen. De analyse van bacteriën en schimmels is uitgevoerd via een DNA multiscan. Voor phytophthora is op twee tijdstippen een toets met rhododendron-blaadjes uitgevoerd (John Verhoeven WUR-PPO). De analyse van nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen is uitgevoerd volgens de gangbare analysemethoden die beschikbaar zijn. De resultaten zijn besproken met de betrokken telers, adviseurs en waterschappers.
Tabel 1. Enkele voorbeelden van infecties in de trage zandfilter op basis van DNA scan (in- en uitgangswater). 0=niet waargenomen, 1= beginnende infectie, 2= lichte infectie, 3= matige infectie, 4=geïnfecteerd, 5=zwaar geïnfecteerd, 6= zeer zwaar geïnfecteerd. Rododendrontoets phytophthora ingang uitgang Trage zandfilter: 62,5% 0% *uitgedrukt als % geïnfecteerde blaadjes (2 meetdagen)
De resultaten Traag zandfilter: Lichte tot stevige infecties van schimmels op bij de ingang van de filter, bij uitgang zijn deze vrijwel altijd tot nul gereduceerd, gemeten via DNA scan. Ook phytophthora-infecties zijn bij de uitgang tot nul gereduceerd. Mineralengehalten, zoals fosfor en stikstof, veranderen niet of nauwelijks tussen ingang en uitgang van de filter. Restanten aan gewasbeschermingsmiddelen worden bij de ingang en uitgang aangetoond en er zijn geen verschillen tussen ingang en uitgang. Enkele mid-
Tabel 2. Aantal aangetroffen gewasbeschermingsmiddelen (in- en uitgangswater van de zandfilter) in oktober 2012 en augustus 2013.
delen met een zeer hoge giftigheid voor waterleven zoals insecticiden zitten boven de toegestane waarden voor oppervlaktewater (MTR). Bij hergebruik zijn de waarden zo laag dat geen positief of negatief effect op het gewas is te verwachten. Het
concentratieverloop van gedetecteerde middelen is sterk gekoppeld aan het gebruik op het bedrijf. De teler is positief over de werking van het zandfilter en kan de recirculatie op zijn bedrijf naar tevredenheid uitvoeren.
>
llingenteelt van aardbeien
Aardbeiendag - 2013
53
54
Aardbeiendag - 2013
Van elke dag iets moois maken! GOODMORN I NG UITZENDEN - DETACHEREN - PAYROLL
D
0%UW 10RNIE
VE
0%UW 10RNIE
VE
Nu elke dag Nu elke dag marktprijzen! marktprijzen! Vanaf 0 5 , 6 2 € D
nd
per maa
dag
Elke dag marktprijzen
ElkeElke week dag Elke week week dag marktprijzen nieuws uit uw sector nieuws uit uw sector
op www.gfactueel.nl
in de digitale nieuwsbrief
Elke dag marktprijzen op de vernieuwde website
week
Elke week nieuws uit uw sector in de digitale nieuwsbrief
op de vernieuwde website
in de digitale nieuwsbrief
Elke 14 dagen grondige analyses
14 Elke 14 dagen dagen grondige analyses in het vernieuwde magazine
in het magazine
14 Elke 14 dagen dagen grondige analyses Groenten & Fruit is dé informatiebron voor u als tuinbouwondernemer.
in het vernieuwde magazine Voor slechts €25,- ontvangt u drie maanden online toegang tot gfactueel.nl en ontvangt u wekelijks een nieuwsbrief afgestemd op uw sector. Daarnaast ontvangt u iedere twee weken een volledig vernieuwd magazine met diepgaande marktanalyses, duiding van het nieuws en vooral veel vaktechniek. Nieuwsgierig? Ga naar gfactueel.nl/nieuw
Kijk voor alle abonnementsvormen op: www.gfactueel.nl/abonnementen Groenten & Fruit is dé informatiebron voor u als tuinbouwondernemer. Voor slechts €25,- ontvangt u drie maanden online toegang tot gfactueel.nl en ontvangt u wekelijks een nieuwsbrief afgestemd op uw sector. Daarnaast ontvangt u iedere twee weken een volledig vernieuwd magazine met diepgaande marktanalyses, duiding van het nieuws en vooral veel vaktechniek. Nieuwsgierig? Ga naar gfactueel.nl/nieuw
Adv_G&F_230x297.indd 1
Onafhankelijk, toonaangevend en waardevol
Onafhankelijk, toonaangevend en waardevol
16-08-12 11:36
Aardbeiendag - 2013
Goede werking van filters in stellingenteelt van aardbeien
> 1. Het trage zandfilter reduceert infecTabel 3. Enkele voorbeelden van infecties in de moerasfilter op basis van DNA scan. 0=niet waargenomen, 1= beginnende infectie, 2= lichte infectie, 3= matige infectie, 4=geïnfecteerd, 5=zwaar geïnfecteerd, 6= zeer zwaar geïnfecteerd.
ties van schimmels en bacteriën vrijwel altijd naar nul. De werking is afdoende om problemen in de teelt bij recirculatie te voorkomen. Het zandfilter heeft geen effect op mineralengehaltes en gewasbeschermingsmiddelen. De concentraties van deze stoffen bij de uitgang zijn te hoog om te lozen op het oppervlaktewater. Het filter vraagt beperkt ruimte, wel kan opslag van vuil en schoon water omvangrijk zijn. De capaciteit van het filter wordt veelal uitgerekend tegen 100-125 liter per m2 per uur.
Tabel 4. Aantal aangetroffen gewasbeschermingsmiddelen (in- en uitgangswater van de moerasfilter) in oktober 2012 en augustus 2013.
2. Het moerasfilter reduceert infecties van schimmels en bacteriën. Het filter heeft geen effect op mineralengehaltes en gewasbeschermingsmiddelen. De concentraties van deze stoffen bij de uitgang zijn te hoog om te lozen op het oppervlaktewater. Het moerasfilter vraagt meer ruimte, maar minder opslagcapaciteit. Praktijkervaring met dit filter wijst erop dat de werking afdoende is om problemen in de teelt bij recirculatie te voorkomen. Vragen: Schoon Water adviseur Harrie Pijnenburg (06 - 53 42 75 07) Schoon Water projectleider Peter Leendertse (06 – 222 29 255) UV ontsmetting UV-ontsmetting kan alle schimmels en bacteriën elimineren. UV is niet in het project Schoon Water getest. UV-ontsmetting geeft de grootste zekerheid betreffende het doden van schimmels en bacteriën. Kosten en energiegebruik zijn echter hoger dan van de trage zandfilter en van het moerasfilter. Bij gebruik van een UV-ontsmetter dient ook voldoende aandacht te gaan naar het behouden van een goede transmissie van het te ontsmetten water om een optimale werking te garanderen.
55
56
Aardbeiendag - 2013
PLASTIC GREENHOUSES FOR MAXIMAL GROWTH
www.plantalogica.nl
planta
logica
flower mapping
Plantalogica describes the flower development of your plants
Plantalogica BV +31 (0)615 478614
[email protected] www.plantalogica.nl
Droevendaalsesteeg 1 6708 PB Wageningen Nederland
planta
logica
Vermako designs, produces and constructs custommade greenhouses. Every greenhouse is a challenge for us to provide you with a better product, an opportunity to innovate and to adapt so as to better serve your needs. All required demands will be taken into account for your crop.
Careelstraat 11 - 8700 TIELT T +32 51 40 10 44 www.vermako.com
[email protected]
VERMAKO PLASTIC GREENHOUSES
3441 VERMAKO ADV AARDBEIENDAG 100x140.indd 1
2/12/13 09:4
SPECIAL OFFER FOR ISFC DELEGATES
SAVE OVER
25%
*
GLOBAL BERRY
REGISTER NOW
www.berrycongress.com
Global Berry Congress is coming to the Netherlands for the first time on 7-9 April 2014, taking place at the NH Krasnapolsky Hotel in Amsterdam. For information on sponsorships and to join the mailing list email
[email protected]
Organised by Sponsors include
market intelligence ltd, 132 wandsworth road london sw8 2lb, united kingdom tel +44 20 7501 3700 · fax +44 20 7501 0306
[email protected] · www.fruitnet.com
*email
[email protected] to obtain the discount code
Aardbeiendag - 2013
Main sponsor
Organisation
Sub sponsors
Friends
57
58
Aardbeiendag - 2013
International Soft Fruit Conference 2014 Programme 8.30 – 9.00
Arrival of guests and visit exhibition
12.10 – 14.00
Visit exhibition
9.00 – 9.15
Opening Eric Boot, BVB Substrates / Campag GmbH & Co. KG / Swissgrow AG
14.00 – 14.15
Quality and certification for Blueberry propagators Hans Konings, Manager Test Center, Naktuinbouw
9.15 – 9.30 9.30 – 9.45 9.45 – 10.00
Innovations in raspberry propagation Peter van der Avoird, owner, v/d Avoird Trayplant Drosophila Suzukii, 3 years experience Catherine Aryelle Baroffio, Biologiste, Centre de recherche Conthey
Breeding and trends in breeding of strawberry n the UK. Adam Whitehouse, Researcher, East Malling Research
10.00 – 11.00
Visit exhibition
11.00 – 11.30
Strawberry root development and interaction with organic residues Prof. Davide Neri, Professore associato, università Politecnica della Amrche
11.30 – 11.45
Strawberry everbearers: improve basics to optimize result Johan Nooren, Innovation Manager, v/d Avoird Trayplant
11.45 – 11.50
Integrated thrips control Gijs van Kruistum, Researcher Applied Plant Research, Wageningen UR
11.50 – 12.00
Tarsonemid control by CATT treatment of strawberry plants Bert Evenhuis, Researcher Applied Plant Research, Wageningen UR
12.00 – 12.10
June bearers, implementation of studies and research in practice Ad van Laarhoven, Senior advisor, DLV Plant
14.15 – 14.35 European bleuberries, overview and future perspectives Iván Leache, commercial director, Planasa 14.35 – 14.50
Plant modelling bleuberries; feed recipes and pruning Andrea Pergher, Consultant, Aurorafruit
14.50 – 15.00
Biological control of redberry mite, thrips and spider mite; experience and research 2013 Jurgen Bouveroux, Area Manager Belgium, Biobest
15.00 – 15.10
Soft fruit for the future Nikki Jennings, Mylnefield Research Services Ltd.
15.10 – 15.45
Visit exhibition
15.45 – 16.05 Innovations in primocane- floricane cultivation techniques Possibilities of increasing yields of black- and raspber ries with new growing recipes Alexander Kerbusch, Researcher softfruit at PCFruit-pah Sint Truiden 16.05 – 16.15
Efforts in raspberry propagation material Hans Konings, Manager Test Center, Naktuinbouw
16.15 – 16.35
Raspberries: describing and predicting fruit development E.J.J. (Bert) Meurs, Researcher (flower mapping), Plan talogica BV, Wageningen W. van Eldik, Senior advisor, DLV Plant
16.35 – 16.45
Conclusions Willem van Eldik, Senior advisor, DLV plant Eric Boot, BVB Substrates / Campag GmbH & Co. KG / Swissgrow AG
17.00 – 18.00
Visit exhibition and depart
Aardbeiendag - 2013
Participating companies exhibition Bedrijfsnaam
ABZ Seeds Ammerlaan Construction B.V. Aston Horticulture Ltd Bato Plastics B.V. Bayer CropScience B.V. Beekenkamp Verpakkingen BV BerryFresh / Special Fruit NV BG Door International Biobest N.V. Biolchim Deutschland GmbH Botanicoir BVB Substrates Campag GmbH & Co. KG CIV Italia / BVBA Itracon DLV Plant Driscoll’s of EMEA Ekompany Agro B.V. Everris International BV FormFlex/Metazet Fresh Forward Fruit World Breda Fruitmasters Genson Soft Fruit Plants Goossens Flevoplant BV HerkuPlast-Kubern GmbH Het Broek Softfruitplants BV Heuling Maschinenbau Jiffy Products International Koppert Biological Systems Legro Potgrond Ludvig Svensson BV Marionnet GFA MeeGaa Substrates BV Meiosis LTD Metasa GmbH Meteor Systems BV MMM tech support GmbH & Co KG PB Techniek en Hydroponics PLANASA PTRE Priva BV Pro-Tech Marketing Ltd Rapo Swissgrow AG The Greenery Thwan van Gennip UP GmbH van Alphen Aardbeienplanten BV Van de Avoird Van der Knaap Groep Van Giessen Plants Van Krimpen BV Veiling Hoogstraten Viridaxis Vissers Aardbeiplanten BV Vivero El Pinar Vlamings BV West Plant group XL Horticulture Ltd
adres
zipcode plaatsnaam country
Vleetweg 12 1619 PR Energiestraat 15 5961PT 34 Bretforten Road WR11 7YG Munterij 2 4762 AH Energieweg 1 3641 RT PO Box 1 2676 ZG Europastraat 36 B-2321 Zuideinde 44 2991 LK Ilse Velden 18 2260 Rendsburger Str. 5 30659 131 Harbut Road SW11 2RD Californisscheweg 10b 5971 NV Kohlenbissener Grund 22-24 29633 St Sebastiaanstr 53 3.5 B-8400 Postbus 6207 5906 AE P.O.BOX 2203 4800 CE Verloren van Themaatweg 2A 6121 RG Koeweistraat 4 4181 CD De Lierseweg 6 2291 PD Wielseweg 38a 4024 BK IABC 5102 4814 RN Deilseweg 7 4191 NX Rijtvenweg 8-A 5491 PJ Enserweg 9 8307 PJ Postbus 501 4870 AM Het Broek 5 5464 TT Steinbrink 19 33829 Postbus 13 4780 AA Veilingweg 14 2651 BE Postbus 93 5720 AB Marconiweg 2 3225 LV 21 rte de Courmemin FR-41230 Honderland 251 2676 LV Bradbourne House, Stable block me19 6dz Haldenstrasse 14 45966 Munnikenheiweg 58 4879NG Weigandufer 18 12059 Honderdland 170 2676 LT Ctra. San Adrían, Km 1 E-31514 Via Brodolino 59 23900 Postbus 18 2678 ZG unit 9 WR3 8SX Rucphensebaan 58 4706 PJ Birchstrasse 4 CH-8307 Postbus 79 2990 AB Eindje 6 5715 PK Bockradener Strasse 52b 49477 Galderseweg 83 4855 AG Rimpelaar 3 5124 RB Bovendijk 50 2295 RZ Uiterdijkenweg 55 8372 VL Molenstraat 42 4758 AB Loenhoutseweg 59 2320 Rue Louis Blériot 6041 Midden Peelweg 10 5966 RE Marieles n14 40216 Nachtegaallaan 29 5425 RT Postbus 3140 5902 RC Exmouth Road, West Hill EX11 1JZ
Andijk Horst Badsey, Evesham Zevenbergen MIJDRECHT Maasdijk Meer Barendrecht Westerlo Hannover London Grubbenvorst Munster Oostende Horst Breda Born Waardenburg Wateringen Eck en Wiel Breda Geldermalsen Sint-Oedenrode Ens Etten-Leur Mariaheide Borgholzhausen Moerdijk Berkel en Rodenrijs Asten Hellevoetsluis Soings En Sologne Maasdijk East Malling, Kent Gladbeck Etten-Leur Berlin Maasdijk Valtierra Lecco De Lier Worcester Roosendaal Zurich Barendrecht Lierop Ibbenbueren Galder Molenschot Kwintsheul Baarlo Standdaarbuiten Hoogstraten Gosselies America Chañe De Mortel Venlo Ottery St. Mary
Netherlands Netherlands United Kingdom Netherlands Netherlands Netherlands Belgium Netherlands Belgium Germany United Kingdom Netherlands Germany Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Germany Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands France Netherlands United Kingdom Germany Netherlands Germany Netherlands Spain Italy Netherlands United Kingdom Netherlands Switzerland Netherlands Netherlands Germany Netherlands Netherlands Netherlands Netherlands Nederland Belgium Belgium Netherlands Spain Netherlands Netherlands United Kingdom
site
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
e-mail
www.abz-strawberry.nl www.glassconstructions.eu www.astonhorticulture.com www.bato.nl www.bayercropscience.nl www.beekenkamp.nl www.specialfruit.be www.bgdoor.com www.biobest.be www.biolchim.de www.botanicoir.com www.bvb-substrates.nl www.campag.de www.civ.it www.dlvplant.nl www.driscolls.eu www.ekompany.eu www.everris.com www.metazet.com www.thefruitfirm.com www.fruitworld.nl www.fruitmasters.nl www.genson.nl www.flevoplant.nl www.herkuplast.com www.hetbroeksoftfruit.nl www.heuling.de www.jiffygroup.com www.koppert.nl www.legro.nl www.svenssonglobal.com www.awm-datepalm.com www.meegaa.nl www.meiosis.co.uk www.metasa.de www.irrigation.com www.mmm-tech.de www.pb-techniek.nl www.planasa.com www.ptre.it www.priva.nl www.pro-tech-marketing.co.uk www.rapo.nl www.swissgrow.com www.thegreenery.com www.thwanvangennip.nl www.upgmbh.com www.frankvanalphen.nl www.trayplant.nl www.vanderknaap.info www.vangiessenplants.eu www.krimpen.nl www.veilinghoogstraten.be www.viridaxis.com www.vissers.com www.viveroelpinar.com www.vlamings.nl www.westplantgroup.com www.xlhorticulture.co.uk
59
Klasse aardbeien
BASF Nederland B.V., Divisie Agro Postbus 1019, 6801 MC Arnhem Telefoon (026) 371 72 71, www.agro.basf.nl Lees voor gebruik eerst het etiket en vraag uw leverancier om een op maat gesneden advies.
De juiste chemie voor de hoogste klasse aardbeien
GO voor Groei en Oogst bv Postbus 6051, 5960 AB HORST
www.go-tuinbouw.nl
Safety voor veiligheid en hygiëne
Samen sterker voor Groei en Oogst
GO specialisten halen méér uit uw teelt met o.a.: • Chemische en biologische gewasbescherming • Bemesting • Plastic folies & afdekmateriaal
• Teelttechniek • Teeltbenodigdheden en -systemen • Deskundig advies op maat • Sterke partners in elke regio
• Uitstekende prijs kwaliteit verhouding • Safety voor o.a. werkkleding, PBM en hygiëne • Passessies op locatie
agro SPRANG-CAPELLE T (0416) 31 13 26
[email protected] www.voscapelle.nl
ETTEN-LEUR T (076) 501 28 31
[email protected] www.klep-agro.nl
HORST IJSSELMUIDEN POELDIJK T (077) 399 91 11
[email protected] www.mertens-groep.nl
Aantekeningen/Notes
Gezonde Ideeën
Dankzij de nauwe samenwerking met onze telers, zijn we in staat onze klanten jaarrond een breed assortiment aardbeien en zachtfruit te bieden. De nadruk ligt op de hoogste kwaliteit, de beste smaak en zeer goede houdbaarheid. Niet alleen een zorgvuldige teeltmethode, maar ook de aandacht voor het milieu staat centraal. Bent u geïnteresseerd in een samenwerking met The Greenery? Wij werken graag met u samen!
4
www.thegreenery.com
