Holenbroeders-overig Groen: Werkzaamheden mogelijk. Oranje: Werkzaamheden mogelijk: ja, mits na overleg met ecoloog en eventuele mitigerende maatregelen. Rood: Werkzaamheden mogelijk: nee, tenzij toestemming van de ecoloog en mitigerende maatregelen worden genomen.
Bonte vliegenvanger Ficedula hypoleuca Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: kleine compacte vliegen vanger. Bovenzijde grijsbruin tot zwart met witte vleugelvlek, onderzijde wit tot vuilwit. Verspreiding: in Nederland algemeen. Gedurende het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor op de hoge zandgronden in het noorden, midden en Foto: Patrick Palmen/Buiten-Beeld
oosten van Nederland.
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Boomklever Sitta europaea Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Herkenning: compacte vogel met korte staart. Bovenzijde grijs, kop met een zwarte, doorlopende oogstreep. Onderzijde roestbruin. Verspreiding: in Nederland algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dicht heden voor in het oosten, zuidoosten en midden van Nederland en in de duinstreek. Foto: Jeroen Brandjes/
soort niet broedend
Bureau Waardenburg
mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Zie vervolg
Dec
Vervolg
Holenbroeders-overig Boomkruiper Certhia brachydactyla Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: kleine zangvogel met smal langgerekt profiel en kromme snavel. Bovenzijde bruin gestreept met weinig opvallende beige vleugelstreep. Onderzijde vuilwit met bruine tint op onderbuik. Verspreiding: in Nederland algemeen. Tij dens het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het midden, oosten en Foto: Ton Nagtegaal/Buiten-Beeld
zuiden van Nederland.
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Draaihals Jynx torquilla Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: spechtachtige met lange staart. Bovenzijde met fijne afwisseling tussen grijze, zwarte en witte delen en met donkere lengtestreep op rug. Onder zijde fijn gebandeerd. Verspreiding: in Nederland zeldzaam. Tijdens het broedseizoen zeer lokaal op de hogere zandgronden. Foto: Rein Hofman
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Gekraagde roodstaart Phoenicurus phoenicurus Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Herkenning: slanke zangvogel met lange staart. Bovenzijde bruin tot grijs met rode staart, onderzijde egaal beige tot rood, met zwarte kin. Verspreiding: in Nederland vrij algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het midden, oosten en zuiden van Nederland. Foto: Martin Bonte
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Zie vervolg
Dec
Vervolg
Holenbroeders-overig Glanskop Parus palustris Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: middelgrote mees. Bovenzijde egaal grijsbruin met donkere kopkap, onderzijde vuilwit met een kleine, zwarte kinvlek. Verspreiding: in Nederland vrij algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het noordoosten, oos ten, zuidoosten en midden van Nederland Foto: Wouter Pattyn
en in de duinstreek.
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Grauwe vliegenvanger Muscicapa striata Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: slanke vliegenvanger. Boven zijde egaal grijs, onderzijde vuilwit met gestreepte borst. Verspreiding: in Nederland vrij algemeen tot plaatselijk algemeen. In het broed seizoen komen de hoogste dichtheden voor in Utrecht, Gelderland en Drenthe. Foto: Luc Meerts/Buiten-Beeld
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Holenduif Columba oenas Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Herkenning: middelgrote duif met korte staart. Bovenzijde donkergrijs, vleugels met brede, donkere achterrand en vleugel punten, kop met groene en rode halsvlek. Verspreiding: in Nederland algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het oosten en zuiden van Nederland. Foto: Patrick Palmen/Buiten-Beeld
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Zie vervolg
Dec
Vervolg
Holenbroeders-overig Huismus Passer domesticus Nesten zijn jaarrond beschermd.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: compacte zangvogel. Boven zijde met zwart gestreepte, bruine rug. Kop met grijze wangen en dikke snavel, onderzijde egaal vuilgrijs. Verspreiding: in Nederland algemeen. Tij dens het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in agrarische en stede lijke gebieden. Foto: Martin Bonte
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Kauw Corvus monedula Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: kleine compacte kraai. Geheel grijs-zwart verenkleed met lichtgrijze hals en achterhoofd. Verspreiding: in Nederland algemeen.
Foto: Martin Bonte
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Koolmees Parus major Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Herkenning: grote mees. Bovenzijde met mosgroene rug en blauwgrijze vleugel, zwarte kop met witte wangen. Onderzijde geel met zwarte middenstreep. Verspreiding: in Nederland algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het midden, oosten en zuiden van Nederland. Foto: Ewoud van der Ploeg
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Zie vervolg
Dec
Vervolg
Holenbroeders-overig Kuifmees Parus cristatus Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: kleine mees. Bovenzijde egaal bruin. Witte kop met fijne, zwarte ban dering en een kuif, onderzijde vuilwit. Verspreiding: in Nederland algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het midden, oosten en zuiden van Nederland. Foto: Chris van Rijswijk/Buiten-Beeld
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Matkop Parus montanus Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: middelgrote mees. Bovenzijde grijsbruin met vale vleugelvlek, kop met donkere kruin. Onderzijde vuilwit tot bruin en een zwarte kinvlek. Verspreiding: in Nederland vrij algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in Utrecht, Gelderland, Drenthe, Noord-Brabant en Noord-Limburg. Foto: Han Bouwmeester/Buiten-Beeld
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Pimpelmees Parus caeruleus Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Herkenning: middelgrote mees. Bovenzijde met geelgroene rug en blauwe vleugels, kop met witte wangen en blauwe kruin. Onderzijde geel. Verspreiding: in Nederland algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het midden, oosten en zuiden van Nederland. Foto: Michel Geven/Buiten-Beeld
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Zie vervolg
Dec
Vervolg
Holenbroeders-overig Ringmus Passer montanus Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: compacte zangvogel. Boven zijde met zwart gestreepte, bruine rug. Kop met roodbruine kruin en witte wangen met zwarte wangvlek en dikke snavel. Onderzijde egaal lichtgrijs. Verspreiding: komt in Nederland alge meen voor. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het oosten en Foto: Henk Dikkers/Buiten-Beeld
zuiden van Nederland.
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Spreeuw Sturnus vulgaris Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: middelgrote zangvogel met spitse, gele, soms deels zwarte snavel. Lichaam egaal donkergrijs tot zwart met geelwitte spikkels en metaalglans. Verspreiding: in Nederland algemeen. Tij dens het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in agrarische gebieden. Foto: Eelke Schoppers
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Taigaboomkruiper Certhia familiaris Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Herkenning: kleine zangvogel met smal, langgerekt profiel en kromme snavel. Bovenzijde bruin gestreept met gebogen, beige vleugelstreep. Onderzijde helder wit. Verspreiding: in Nederland vrij zeldzaam. In het broedseizoen plaatselijk in ZuidLimburg, de stuwwal van Nijmegen, OostTwente en Oost-Groningen. Foto: Ran Schols/Buiten-Beeld
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Zie vervolg
Dec
Vervolg
Holenbroeders-overig Zwarte mees Parus ater Nesten niet jaarrond beschermd, wel inventarisatie gewenst.
Jan
Feb
Mrt
Apr
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
Herkenning: kleine mees. Bovenzijde met grijsbruine rug en witte vleugelstrepen. Zwarte kop met witte wangen en witte nekvlek. Onderzijde bruinwit met zwarte keelvlek. Verspreiding: in Nederland algemeen. In het broedseizoen komen de hoogste dichtheden voor in het noorden, midden Foto: Albert de Wilde/Buiten-Beeld
en zuiden van Nederland.
soort niet broedend mogelijk broedgeval broedgeval waarschijnlijk/zeker
Bestendig beheer en onderhoud (vrijstelling, mits gebruik gedragscode) Maaien Schonen Baggeren Begrazen Snoeien/dunnen Zie gedragscode, aanvullend: Nesten niet jaarrond beschermd, in de meeste gevallen wel inventarisatie gewenst. Als (mogelijk) soorten uit het cluster “holenbroeders, overig” voorkomen alleen van november t/m februari. Zie soortspecifieke informatie omtrent actuele versprei ding, habitatgeschiktheid en kwetsbare periode). Uitzondering: Nestplaatsen van huismus zijn jaarrond beschermd. Onderhoud waterkeringen Onderhoud verhardingen Ruimtelijke ontwikkeling en inrichting Voorbereiding van nieuwe werken Verwijderen bovengrond/ graafwerkzaamheden Sloop kunstwerken en gebouwen Zie gedragscode, aanvullend: Nesten niet jaarrond beschermd, in de meeste gevallen wel inventarisatie gewenst. Als (mogelijk) soorten uit het cluster “holenbroeders, overig” voor komen alleen van november t/m februari. Uitzonde ring: nesten van huismus zijn jaarrond beschermd. Bouwactiviteiten Zie gedragscode, aanvullend: Als onder verwijderen bovengrond Afdammen/dempen/vergraven
Zie vervolg
Holenbroeders-overig Voedsel
Rode Lijst,
•
Bonte vliegenvanger
• • •
•
Boomkruiper
• • •
Boomklever
•
Draaihals
• •
•
Gekraagde roodstaart
• • •
•
•
•
Glanskop
• • •
• • •
•
Grauwe vliegenvanger
• • •
•
•
Holenduif
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
• • • • •
•
•
•
•
• • •
•
• •
Huismus
•
• • • •
•
•
Kauw
• • •
•
• • • • • •
•
Koolmees
• • • • •
• • •
•
•
Kuifmees
• •
• •
•
•
Matkop
• •
• •
Pimpelmees
• • • • •
• • •
•
•
•
•
•
•
Ringmus
•
•
• • • •
Spreeuw
•
•
• •
•
• • •
•
•
Taigaboomkruiper
• • • •
• •
Zwarte mees
•
• •
•
Vogelrichtlijngebieden aangewezen
Flora- en faunawet
Bedreigd / Ernstig bedreigd
Gevoelig/Kwetsbaar
Aas
Groene plantendelen
Bessen, fruit
bescherming
Zaden
Ongewervelden
Dorpen, steden en tuinen
Naaldbos
Oud loofbos
Bosranden, open bos en parklandschap
habitattype
Geen Rode Lijst status
Biotoop,
Gemengd bos
Vervolg
•
•
•
•
Leefwijze door het jaar heen De broedperiode valt, afhankelijk van de soort, bin nen de periode van begin maart tot eind oktober. Van begin maart-half mei balts, van midden maartmidden oktober nesten en paren met jongen en van begin juli-eind oktober verzorging van vliegvlugge jongen. Locatie nest Afhankelijk van de soort wordt een nest gebouwd in een holte in een boom of nestkast (bonte vliegen vanger, boomkruiper, gekraagde roodstaart, glanskop, grauwe vliegenvanger, holenduif, huismus, kauw, koolmees, kuifmees, matkop, pimpelmees, ringmus, spreeuw, taigaboomkruiper en zwarte mees) en hol ten en ruimten in bebouwing (grauwe vliegenvanger, huismus, kauw, koolmees, pimpelmees en spreeuw). Zie vervolg
Vervolg
Holenbroeders-overig Aanbevelingen - Let op: Nesten van huismus zijn jaarrond be schermd. - Nesten van de overige holenbroeders zijn niet jaar rond beschermd. Door LNV wordt echter voor het merendeel van de holenbroeders wel inventarisatie van nesten gewenst (zie soortbeschrijvingen). De nesten zijn wel jaarrond beschermd zijn als zwaar wegende feiten of ecologische omstandigheden dat rechtvaardigen. - Vermijd betreding en het uitvoeren van werkzaam heden in broedbiotopen gedurende het broedsei zoen. - Vergroten van het aandeel opgaand bos met een grotere hoeveelheid aan liggend en staand dood hout. - Vergroten van het aanbod aan potentiële nest gelegenheid door het aanbrengen van nestkasten. - Voor de draaihals is soortgericht beheer noodza kelijk, door het landschap te behouden en in te richten aan de hand van de eigenschappen van het leefgebied van draaihals (maatwerk). Bronnen Literatuur: LNV, 2009; Snow & Perrins, 1998; SOVON, 2002. Websites: www.minlnv.nl; www.nederlandsesoorten.nl; www.bto.org
