Hoevelaken 2015 - 2016 email:
[email protected]
Vorming & Toerusting 2015-2016 Overzicht aanbod Datum Onderwerp 2015 21 september + 22 april tot 7 maart 2016 Oecumenische reis naar Georgië en Armenië 28 september Duurzaam = dat je lang meegaat 6 oktober Drugs in Hoevelaken, wat kunnen ouders betekenen?
Vorming & Toerusting 2015-2016 Woord vooraf Pagina 3 4 5
vanaf 7 oktober Alles is lucht? - zes avonden 6 vanaf 12 oktober Zin-zoeken met Thomas Merton - zes avonden 7 13 oktober De Moderne Devotie, 500 jaar later opnieuw modern 8 20 en 27 oktober Geschiedenis van de Joden - ontstaan van het jodendom 9 vanaf 22 oktober Rouwgespreksgroep - volgende keren in overleg 10 5 november De transformerende kracht van het licht 11
1
17 november 18 november 9 december 17 januari vanaf 19 januari 20 januari
De profeet van Flinterhuis – het verhaal van Jeremia 11 Filmcafé: Dorsvloer vol confetti 12 Kerst en Kunst 13 2016 Wat zingen we? 14 Tegen de zon in kijken – Irvin Yalom - drie avonden 15 Filmcafé: Still Alice 16
25 januari 28 januari 1 februari +
Duurzaam = dat je lang meegaat - energie Dementie, wat overkomt me? 21 mei - Bezinningsdag voor jonge volwassenen
17 18 19
9 februari 11 februari + 3 maart
Wat is geloven? 4-6 maart - Weekend bij de Norbertijnen in Heeswijk Inleiding op de Matthäus Passion
20 21 22
16 maart 7 april
Filmcafé: Erbarme Dich 23 Symboliek en iconografie in de kunst 24
16 april 7 mei
Duurzaam = dat je lang meegaat – duurzaam produceren en consumeren in de praktijk Excursie katholiek Amsterdam
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
25 26
Mosterdgeel, eigeel, zonnebloemgeel, Tour de France-gele-trui-geel, zachtgeel…. De omslag van onze brochure is dit jaar geel: nummer 307 van DMC borduurzijde. Elk jaar kiezen we een andere kleur en binnen één kleur zijn er weer heel veel keuzemogelijkheden. We hopen dat het aanbod dit seizoen ook zo kleurrijk is voor u. Dat u geïnspireerd zal worden. Dat u goede ontmoetingen en gesprekken zult hebben met anderen. We hopen dat het u veel plezier zal geven. Dit seizoen zijn er drie activiteiten in het kader van duurzaamheid. Misschien kunnen we zo bijdragen aan het kleurrijk en veelzijdig houden van onze aarde. En er is veel meer: van boekkring tot film, van kloosterweekend tot een avond over dementie. We gaan weer zingen en luisteren, ons bezinnen en kijken, kortom, er is genoeg kleurrijk aanbod om uit te kiezen!
Ellie Boot Ed van Campen Liesbeth van het Ende Janny Hendriks Anneke van der Herberg Gerda Kammeijer
We nodigen u uit om u in te schrijven voor alles wat u boeiend lijkt. De meeste activiteiten zijn gratis toegankelijk. Wel bieden we u tijdens de activiteit graag de gelegenheid een vrijwillige bijdrage te doen. Aan veel activiteiten kunt u spontaan meedoen, ook wanneer u zich niet hebt opgegeven. Het doorgaan van het aanbod wordt echter bepaald door de belangstelling ervoor. Wilt u daarom, zoveel als mogelijk is, nu al uw keuze bepalen en u inschrijven? Aanmelden U kunt zich opgeven tot en met zondag 20 september. Dat kan via het e-mailadres van Vorming en Toerusting: vormingentoerustinghoevelaken@ gmail.com. Wilt u daarbij, naast uw naam, ook uw adres en telefoonnummer doorgeven? Ook kunt u zich opgeven via het aanmeldingsformulier in de brochure. U kunt dat inleveren bij een van de commissieleden, die u genoemd ziet.
E-mailadres
[email protected]
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
2
Oecumenische reis naar Georgië en Armenië
Duurzaam = dat je lang meegaat
Zijn de reisbestemmingen van onze oecumenische reizen in het algemeen gericht op Italië, met een enkele uitzondering in 2012 toen Praag de bestemming was, in 2016 gaan we een reis maken naar Georgië en Armenië.
Duurzaamheid, wat bedoelen we daar eigenlijk mee en waarom is dat belangrijk? Hoe zijn we daar mee bezig binnen de Eshof en de Paulusgemeenschap? Wat kunnen we daar nog meer aan doen: in de kerk, in ons eigen huishouden, in Hoevelaken?
Het is een twaalfdaagse reis, die plaats zal vinden in de meivakantie van 2016. De exacte data zijn nog niet bekend maar deze liggen tussen 22 april en 7 mei. De reissom bedraagt ongeveer € 1275,00. Hierin zijn begrepen de reis- en verblijfkosten, de entreegelden en de meeste maaltijden.
We mikken op een groepsgrootte van minimaal 20 en maximaal 30 personen inclusief de reiscommissie. In beide landen is Gerard den Hollander onze reisleider. Hij woont het grootste deel van het jaar in Armenië en spreekt Armeens en Russisch. In overleg met Gerard zullen we een programma samenDatum en tijd informatieavond Plaats Data van de reis Leiding 3
V o r m i n g
stellen dat voorziet in een brede kennismaking met Georgië en Armenië maar dat ook voldoende ruimte biedt voor rust en ontspanning en de mogelijkheid zelf naar eigen keuze musea te bezoeken of een mooie wandeling te maken.
In het mei- en juninummer van Rondom de Eshof en het Dialoogje hebben we al een en ander geschreven over beide landen en op hoofdlijnen het programma dat we zullen volgen. U kunt beide publicaties raadplegen op de website van de Eshof www.pgdeeshof.nl (Klik op Rondom en vervolgens op de uitgaven van mei en juni 2015 en scrol naar de betreffende artikelen.) U kunt uw belangstelling kenbaar maken via het opgaveformulier bij de V&Tbrochure. Een informatieavond wordt gehouden op maandag 21 september om 20.00 uur in het Pauluscentrum. In november dient uw belangstelling omgezet te zijn in al of niet definitieve deelname.
maandag 21 september 2015, 20.00-22.00 uur Pauluscentrum tussen 22 april en 7 mei 2016 Frits Harmsen, Adri Maat, Hetty Veldhuizen, Ellie Boot
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Vragen waar we dit seizoen drie avonden aan willen besteden. De eerste avond geeft vooral uitleg over en inzicht in ‘duurzaamheid’. • Wat verstaan we daar onder en waarom vinden we dit belangrijk? • Waar komt het begrip trouwens vandaan? • Wat doen we er binnen de Eshof / Paulusgemeenschap aan? • Wat houdt de actie ‘Groene Kerk’ in? • Wat kunnen kerkleden en andere burgers in hun eigen leven aan duurzaamheid doen? Dat duurzaamheid meer is dan alleen duurzame energie blijkt ook uit de laatste encycliek van de paus. Hij spreekt ons aan op ons consumptiegedrag. Paus Franciscus schrijft onder meer: "Ik doe een dringende oproep tot een nieuwe dialoog over hoe we de Datum en tijd Plaats Leiding
toekomst van onze planeet vormgeven. We hebben een gesprek nodig dat iedereen omvat, omdat de milieuuitdaging die we ondergaan, en haar menselijke wortels, ons allemaal betreft en beïnvloedt. (...) Versperrende houdingen, zelfs bij gelovigen, lopen uiteen van ontkenning van het probleem, nonchalante berusting of blind vertrouwen in technische oplossingen. We hebben een nieuwe en universele solidariteit nodig." "Ons doel is niet informatie te verzamelen of nieuwsgierigheid te bevredigen, maar veeleer er pijnlijk bewust van te worden, de moed te hebben dat wat er met de wereld gebeurt, in ons eigen persoonlijk lijden te veranderen en zo te ontdekken wat ieder van ons eraan kan doen." Meer informatie is te verkrijgen bij Evert Veldhuizen, tel. 2536403, e-mail
[email protected].
maandag 28 september 2015, 20.00-22.00 uur de Eshof de groep Eshof-Duurzaam: Lieske Duim, Henk Boswijk, Herman Julsing en Evert Veldhuizen V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
4
Drugs in Hoevelaken, wat kunnen ouders betekenen? Speed, XTC, wiet en GHB zijn volop verkrijgbaar in Hoevelaken. Jongeren in de kwetsbare leeftijd van 13 tot 18 jaar worden hiermee geconfronteerd. Hoe kunt u als ouders, grootouders of andere betrokkenen, kinderen helpen om de risico’s van alcohol en drugs te beperken? Drugs komen via internet, mobiele telefoons en op het schoolplein op de jongeren af. De keuze is enorm, de prijzen zijn laag. Redenen om te experimenteren zijn er legio: groepsdruk, stress, nieuwsgierigheid, slapeloosheid enzovoort. Hoe blijf je als jongere aan de veilige kant? Het zou mooi zijn als we vooraf zouden weten wie er in de problemen komt en wie niet. Maar dat laat zich moeilijk voorspellen.
Drugsgebruik speelt zich altijd af in het duister. Er zijn veel redenen om er niet over te praten, zeker zolang de gebruiker denkt de problemen met drugs zelf
nog de baas te kunnen. Ook voor ouders lijkt het veiliger de vuile was niet buiten te hangen. Daardoor gaan jongeren en hun ouders meestal pas hulp zoeken als het gebruik al flink uit de hand gelopen is. Is iemand eenmaal afhankelijk van een middel, dan is dit probleem lastig op te lossen, voorkomen is beter dan genezen. Hoe zorgt u als opvoeder dat kinderen niet in de problemen komen? Verbieden helpt niet altijd, de meeste middelen zijn immers al verboden. Maar wat helpt dan wel? Luuk Miedema, preventiewerker van Welstede, gaat op 6 oktober met u in gesprek. Hij bespreekt met ouders wat er te koop is op het gebied van drugs en alcohol, wat deze middelen met jongeren doen en wat ouders en jongeren samen kunnen doen om problemen te voorkomen.
Datum en tijd dinsdag 6 oktober 2015, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding Luuk Miedema 5
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Alles is lucht? over het boek Prediker en moderne kunst geen oog wordt verzadigd van zien, geen oor wordt vervuld van horen… (Pred. 1,8) De zoektocht naar de zin van het leven in het boek Prediker laat zich lezen als eigentijdse literatuur. Hij onderzoekt alles en stelt vast dat ons leven vluchtig is als lucht. Op voorhand is het niet duidelijk wie beter af is: de wijze of de dwaas, de arme of de rijke, de knecht of de koning? Prediker stelt vragen die geen simpel antwoord vinden. Hij laat je dieper doordenken over tijd en eindigheid, wijsheid en zotheid, recht en onrecht, over betrokken zijn en de betrekkelijkheid daarvan. De hoofdstukken vormen bij Prediker geen afgerond geheel, ze roepen beelden en vragen op om te overwegen en doordenken. De begeleider zal sommige begrippen verhelderen en plaatsen in een breder kader. De beeldende kunst die wordt getoond zet eveneens aan tot verstilling en meditatie bij het leven. Daarbij wordt recht gedaan aan de titel: ‘Alles is lucht?’ Kunst, die een mens lucht geeft Data en tijd Plaats Leiding
én luchtig genoeg is om op adem te blijven én vluchtig is in de zin van nooit helemaal te doorgronden. Kortom: een cursus waarin je veel wordt aangereikt en poogt je ziel te verrijken… Ook dat is en geeft uiteindelijk: lucht!
Henri Matisse, Capucines à
I
Ieder die zich wil verdiepen in bijbel en moderne kunst, is van harte welkom. Je hoeft geen kennis van bijbel of kunst te hebben; een open geest en belangstelling is genoeg.
Werkwijze In zes bijeenkomsten zoeken we naar de wijsheid van Prediker in relatie tot ons leven. We horen en bespreken de teksten en kijken naar moderne kunst. De kunst is geen illustratie bij de tekst. Ze biedt haar eigen insteek en laat je nieuw en anders kijken naar de tekst en je eigen leven: meditatief en interactief.
woensdag 7 en 21 oktober, 4 en 18 november, 2 en 16 december 2015, 09.30 – 12.00 uur de Eshof Ben Piepers V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
6
Zin-zoeken met Thomas Merton lees- en gespreksgroep In het seizoen 2014-2015 heeft een lees- en gespreksgroep zich gebogen over teksten van Dag Hammarskjöld en Etty Hillesum. Twee mensen die op zoek waren naar de zin van het menselijk bestaan en van hun eigen leven en daarover ook schreven. Twee godzoekers, mystici. Zie over de werkwijze van deze groep het artikeltje in Rondom de Eshof van juni 2015 en het verslag op de website van de Eshof: http://www.pgdeeshof. nl/eshof/index.php/vorming-en-toerusting.
Data en tijd Plaats Leiding 7
Voor het komende seizoen is weer een dergelijke lees- en gespreksgroep gepland, nu over teksten van Thomas Merton (1915-1968). Hij was een Amerikaanse trapistenmonnik, tevens vredeactivist, en vooral ook een spiritueel en veel gelezen schrijver. Dit jaar is het honderd jaar geleden dat hij geboren werd. In verband daarmee verscheen een herdruk zijn boek Zaden van contemplatie en een soort ‘gids’ bij het lezen van Merton getiteld Leven met Thomas Merton, geschreven door Kick Bras. Merton schrijft onder andere over vrijheid, stilte, eenzaamheid, geweld en over de relatie tussen zijn christelijk geloof en oosterse religies (Zen, taoisme). We lezen fragmenten uit Zaden van contemplatie en wellicht ook uit het oudere boek Een leven lang om geboren te worden. Zie over Merton http://thomasmerton.nl/ en http:// www.sporenvangod.nl/thomas-merton.html
maandag 12 oktober, 9 november, 14 december 2015 en 11 januari, 8 februari en 14 maart 2016. 20.00-22.00 uur de Eshof Kees Both
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
De Moderne Devotie, 500 jaar later opnieuw modern De Moderne Devotie is een spirituele beweging geweest in de late Middeleeuwen. De Rooms-Katholieke Kerk, toentertijd nog de enige christelijke kerk in Nederland, was een strak georganiseerd instituut geworden met de daarbij behorende macht en misstanden. Velen herkenden hun eigen geestelijke zoektocht daarin niet en er ontstonden zelfstandige, aan de rand van de kerk levende spirituele bewegingen die door de officiële kerk min of meer gevreesd en geëerd werden. In het IJsselgebied ontstond eind veertiende eeuw de Moderne Devotie, gericht op persoonlijke levensheiliging, gemeenschapsleven en levenswijsheid. Grondlegger was Geert Grote, geboren in 1340 in Deventer. Hij stichtte de bewegingen van de Zusters en Broeders des Gemeenen Levens. Die beweging beïnvloedde mensen als Thomas a Kempis (Kempen 1380 –
Zwolle 1472), die door zijn beroemde boekje Imitatio Christi waarschijnlijk de bekendste vertegenwoordiger is. Zijn boekje is in 2010 voor jongeren hertaald door Mink de Vries.
ds Lydia A. van Ketel In onze tijd spelen herkenbare bewegingen tussen de kerk en mensen die hun eigen spirituele weg zoeken buiten de instituten. Er zullen verbanden gelegd en herkenningspunten gemarkeerd worden en tussendoor zal de sfeer van de Moderne Devotie opgeroepen worden door muziek uit die tijd.
Datum en tijd dinsdag 13 oktober 2015, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding ds Lydia A. van Ketel, predikant te Austerlitz V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
8
Geschiedenis van de Joden ontstaan van het jodendom
Rouwgespreksgroep
Weinig volken hebben zo'n lange en bewogen geschiedenis als het Joodse volk. Die geschiedenis is onlosmakelijk verbonden met de joodse godsdienst, de oudste monotheïstische godsdienst ter wereld.
Chr. Dan begint de joodse godsdienst zich te ontwikkelen. Maar was er toen al sprake van een Joods volk?
Je staat er sinds een tijdje alleen voor. Dat gaat, je doet je best en je redt het wel.
De unieke god van de Israëlieten wint terrein op andere goden, de Joodse godsdienst wordt op den duur een populaire godsdienst in het MiddenOosten. Palestina was vaak het toneel van elkaar bestrijdende grote rijken als Egypte, Babylonië, Assyrië en later het rijk van Alexander de Grote en opvolgers.
En toch: je mist een aanspreekpunt. Of iemand die in hetzelfde schuitje zit en met wie je van gedachten zou kunnen wisselen. Of je ben nog niet zo lang alleen. Je bedenkt dat het goed zou kunnen zijn met lotgenoten te praten over alles wat er door je heen kan gaan. Hoe gaan anderen om met verlies?
Op 20 en 27 oktober gaan we op onderzoek. Op zoek naar het ontstaan van het Joodse volk en de joodse godsdienst. Onze zoektocht laten we eindigen in het jaar 70 n.Chr., het jaar van de verwoesting van de tweede tempel, de tempel van Herodes. Bent u nieuwsgierig naar het ontstaan, dan bent u hartelijk welkom.
De rouwgespreksgroep is bedoeld voor mensen die een partner verloren aan de dood. In een veilige sfeer kan van
Uit ongeveer 1200 v.Chr. stamt de eerste gedocumenteerde verwijzing naar Israël. De oudste teksten uit het Oude Testament stammen uit circa 1000 v.
Liek Mulder is historicus en auteur, voormalig docent geschiedenis aan het Christelijk College Nassau-Veluwe in Harderwijk.
Data en tijd dinsdag 20 en 27 oktober 2015, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding Dhr. Liek Mulder 9
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Datum en tijd Plaats Leiding
alles op tafel komen. Uitwisseling met anderen kan steun geven. De leiding is in handen van Ria Kooistra. Zij schept de voorwaarden voor het gesprek. Het gesprek zelf wordt door de deelnemers ‘gemaakt’: met elkaar bepalen de gespreksgenoten waar het over zal gaan.
donderdag 22 oktober, 10.00-12.00 uur; volgende keren worden in overleg vastgesteld de Eshof Ria Kooistra V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
10
De transformerende kracht van het licht
Filmcafé: Dorsvloer vol confetti
Het licht is een natuurkundig verschijnsel dat veel tot stand kan brengen. Fysiek zien we dat bij de fotosynthese in planten, of bij de lasertechnologie.
De films in het programma van Vorming en Toerusting worden vertoond in samenwerking met Sigma en de Bibliotheek Nijkerk & Hoevelaken.
Weinigen weten dat het licht ook op andere gebieden een essentiële rol speelt. De ingewijden, de stichters van grote religies en de mystici, beschouwen het licht als vertegenwoordiger van, en voornaamste instrument van het goddelijke: sprak God niet op de eerste dag van de schepping:”Er moet licht komen”? De mens, geschapen naar het evenbeeld van God, kan leren met dit licht te werken.
In deze lezing wordt uiteengezet op welke wijze licht het enige werkelijk doeltreffende middel is, waarmee we onszelf en de wereld kunnen transformeren. Klaas Laan heeft ook artikelen over dit onderwerp geschreven. Er zal een tafel aanwezig zijn met boeken over onder andere dit onderwerp. Klaas Laan heeft een praktijk voor Jungiaanse psychotherapie in Zandvoort.
Datum en tijd donderdag 5 november 2015, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding Dhr. Klaas Laan
De profeet van Flinterhuis – het verhaal van Jeremia Bij veel mensen is Jeremia vooral bekend om zijn gemopper. Maar wie het levensverhaal van de profeet hoort, krijgt een ander beeld. Jeremia is een kleurrijke figuur: een rebel, die in opstand komt tegen het heersende gezag. Een onruststoker, een beterweter. Maar ook een opgejaagde en
onzekere man, geplaagd door twijfels en zorgen. Het komt allemaal terug in het verhaal de profeet van Flinterhuis: een hedendaagse vertelling gebaseerd op het boek Jeremia. Een geschiedenis vol donderpreken en smeekbeden, maar ook met moordaanslagen, oorlogsdreiging en publieke onrust. Het verhaal laat zich lezen als een detective, vol spanning en onopgeloste vragen.
Datum en tijd dinsdag 17 november 2015, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding Erik Idema 11
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
De kaartjes kosten €7,50 per stuk of €6,op vertoon van een bibliotheekpas en zijn inclusief koffie/thee vooraf en een hapje De film Dorsvloer vol confetti is gebaseerd op het gelijknamige boek van Franca Treur. Katelijne is twaalf jaar oud en groeit eind jaren tachtig op in een strenggelovig boerengezin in Zeeland. Als enig meisje tussen zes broers wordt ze nauwelijks bij het boerenwerk betrokken. Hierdoor gaan ook de gesprekken aan tafel grotendeels aan haar voorbij. Terwijl haar verlangen om mee te doen onverminderd groot blijft, gaan haar gedachten hun eigen gang. Daarbij laat ze zich meeslepen door verhalen. Familieverhalen, dorpsroddels, Bijbelverhalen, bekeringsgeschiedenissen. Ook sprookjes, al mag
na afloop. Vanaf 19.00 uur staan koffie en thee klaar. Drankjes na afloop van de film dienen afzonderlijk afgerekend te worden. Vooraf aan de films is er een korte inleiding. De films worden zonder pauze vertoond. Na afloop kan er door wie wil nagepraat worden. ze die eigenlijk niet lezen, omdat het leugens zijn die haar maar afhouden van de Waarheid. Ze geeft daarmee blijk van een sterke drang om het dagelijkse bestaan te ontstijgen. Voor
haar zijn lezen en leren dé manier om haar leven op de boerderij achter zich te kunnen laten. Katelijne moet haar eigen weg gaan om te worden wie ze wil zijn.
Kaartjes zijn te bestellen via de website (www.bibliotheeknijkerk.nl - activiteiten - filmcafe Hoevelaken) en zijn op de openingstijden van de bibliotheek in Hoevelaken aan de balie te koop. Ook op de avond van de filmvertoning kunnen, mits de plaatsen nog niet zijn uitverkocht, kaartjes gekocht worden. De films worden vertoond in de grote zaal van De Stoutenborgh, Sportweg 23 in Hoevelaken.
Datum en tijd woensdag 18 november 2015, 19.30 uur Plaats de grote zaal van De Stoutenborgh, Sportweg 23, Hoevelaken V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
12
Kerst en Kunst
Wat zingen we?
Een prachtige presentatie van kerst en kunst aan de hand van schilderijen van beroemde schilders en muziek van Johan Sebastiaan Bach.
Zingen, zei Augustinus, is dubbel bidden.
De geboorte van Christus in beeld en muziek
Zingen kan altijd. Je stem heb je immers voortdurend bij je. Helaas wordt er in onze tijd steeds minder gezongen. Ook op scholen zingen kinderen vaak niet veel meer. Terwijl verschillende studies laten zien dat musiceren goed is voor de ontwikkeling. In de kerk blijven we zingen. Iedere zondag opnieuw. Uit volle borst, of zacht en ingetogen. Liederen van hon-
Achtereenvolgens zien wij in beeld gebracht • De beproeving van Maria • De aankondiging aan Maria, • De geboorte van Christus • De bezoekende Herders en de Wijzen met hun geschenken
derden jaren oud of modernere muziek. Wel bijzonder dat dat altijd maar doorgaat. En dat we het nog steeds doen met plezier. Aansluitend aan de oecumenische viering op zondag 17 januari 2016 leiden onze musici ons weer door een rijk liederenland. We zullen met name liederen zingen die in de daaropvolgende maanden in de kerkdiensten gezongen gaan worden. Maar ook andere, mooie liederen.
Idee en samenstelling Nico van Wageningen die op 17 maart 2015 is overleden. Montage, bewerking en realisatie Ad Ritmeester, presentatie Nia Ritmeester.
Datum en tijd woensdagmiddag 9 december 2015, 14.00-16.00 uur Plaats de Eshof Leiding Ad Ritmeester 13
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Datum en tijd zondag 17 januari 2016, circa 11.30-12.15 uur Plaats de Eshof Leiding Annahes Boezeman, Henk Boswijk, Rudi Coppoolse, Albert Hegge V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
14
Tegen de zon in kijken – Irvin Yalom
Filmcafé: Still Alice
Nadat er tweemaal met een enthousiaste groep een boekbespreking heeft plaatsgevonden over het boek van Victor Frankl De zin van het bestaan, kwam al snel de vraag naar een vervolg. Gekozen is voor een boek van Irvin Yalom, Tegen de zon in kijken.
De films in het programma van Vorming en Toerusting worden vertoond in samenwerking met Sigma en de Bibliotheek Nijkerk & Hoevelaken.
Steeds terugkerende thema’s zijn zingeving en ook toekomstverwachtingen. Het boek gaat over afscheid nemen van bestaande structuren maar ook over het naderbij komen van het einde, de dood. We kennen allemaal die gedachten van ‘betrekkelijkheid’ als we met ziekte en dood worden geconfronteerd. We worData en tijd Plaats Leiding 15
den dan weer met onze neus op de feiten gedrukt. Yalom stelt: de dood vernietigt ons fysieke bestaan, maar het idee van de dood redt ons. Met andere woorden, als het op een gegeven moment tot je doordringt dat je werkelijk op een dag dood zal gaan, kun je hierin een sterke aansporing voor je leven ervaren. Zo’n besef kan spontaan tot je doordringen. Maar ook bijvoorbeeld een ernstige ziekte, een echtscheiding of een ontslag kan tot een ‘bewustzijnservaring’ leiden waarin je beseft: je hebt iets te verliezen en je kunt er maar beter iets van maken. Naast het gegeven dat je een keer zult sterven, onderscheidt Yalom nog drie wezenlijke dingen in het menselijk bestaan: ten eerste dat iedereen vrij is om keuzes te maken; ten tweede dat je alleen op je eigen manier zin aan je leven kan geven; ten derde dat het aan jou is om contact met anderen aan te gaan en in gemeenschap te leven. Het maximum aantal deelnemers is acht. Begeleider van deze leeskring is Martin Beeres, huisarts in Hoevelaken en opleider aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
dinsdag 19 januari, 16 februari en 15 maart 2016, 20.00-22.00 uur de Eshof Martin Beeres
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
De kaartjes kosten €7,50 per stuk of €6,op vertoon van een bibliotheekpas en zijn inclusief koffie/thee vooraf en een hapje De film Still Alice brengt het onderwerp dementie indringend dichtbij. We vergeten allemaal wel eens iets, dus de eerste keer dat hoogleraar linguïstiek Alice Howland dat tijdens een college overkomt, maakt ze er een grap van. Had ze de vorige avond maar geen champagne moeten drinken. Korte tijd later is ze op het New Yorkse universiteitsterrein aan het joggen en weet ze plotseling niet meer waar ze is. Dat lach je niet zo makkelijk weg. Een neuroloog bevestigt dat het om de ziekte van Alzheimer gaat. Ook al is ze nog maar 50 jaar. Still Alice is de verfilming van de gelijknamige bestseller van neurowetenschapper Lisa Genova en registreert de geleidelijke aftakeling van
na afloop. Vanaf 19.00 uur staan koffie en thee klaar. Drankjes na afloop van de film dienen afzonderlijk afgerekend te worden. Vooraf aan de films is er een korte inleiding. De films worden zonder pauze vertoond. Na afloop kan er door wie wil nagepraat worden.
het titelpersonage. Alice, gelukkig getrouwd met drie volwassen kinderen en een mooie wetenschappelijke carrière, zal langzaam verdwijnen. Hoofdrolspeelster Julianne Moore won voor haar rol van Alice een Oscar voor Beste Actrice. Deze film sluit goed aan bij de avond waarop dr. Marieke Idema komt vertellen over dementie.
Kaartjes zijn te bestellen via de website (www.bibliotheeknijkerk.nl - activiteiten - filmcafe Hoevelaken) en zijn op de openingstijden van de bibliotheek in Hoevelaken aan de balie te koop. Ook op de avond van de filmvertoning kunnen, mits de plaatsen nog niet zijn uitverkocht, kaartjes gekocht worden. De films worden vertoond in de grote zaal van De Stoutenborgh, Sportweg 23 in Hoevelaken.
Datum en tijd woensdag 20 januari 2016, 19.30 uur Plaats De Stoutenborgh, Sportweg 23, Hoevelaken V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
16
Duurzaam = dat je lang meegaat - energie
Dementie, wat overkomt me?
Duurzaamheid, wat bedoelen we daar eigenlijk mee en waarom is dat belangrijk? Hoe zijn we daar mee bezig binnen de Eshof en de Paulusgemeenschap? Wat kunnen we daar nog meer aan doen: in de kerk, in ons eigen huishouden, in Hoevelaken?
Op dit moment zijn er in Nederland ruim 260.000 mensen met dementie en dit aantal neemt de komende jaren toe.
Op de tweede avond rond dit thema staat energie centraal. Wist u dat de gemeente Nijkerk tot aan 2020 2% energie per jaar wil besparen en het aandeel duurzame energie naar 20% verhoogd wil hebben? Wat kunt u daar aan bijdragen? En wat levert u - en onze nazaten - dat op? De inleiding wordt verzorgd door de heer Danny Steenhorst. Hij is medeinitiatiefnemer van 'De Windvogel'.
Dit is een coöperatieve vereniging die het gebruik van windenergie stimuleert. De vereniging is daarnaast ook producent van duurzame energie. De 3300 leden bezitten samen zes windmolens en twee zonnevelden.
Het aardige is dat deze vereniging is ontstaan tijdens het conciliair proces binnen de kerken, geïnspireerd door de Club van Rome. In zijn presentatie zal Danny Steenhorst ingaan op de vraag "waarom windenergie?" Daarnaast zal hij vertellen wat de Windvogel doet en hoe een coöperatie werkt.
Een tweede vorm van schone energie is het gebruik van zonne-energie. Ook daar zal aandacht voor zijn. Maar hoeveel leveren zonnepanelen eigenlijk op? Welke typen zijn er allemaal? Mag ik onbeperkt terug leveren aan het net? Klopt het dat stroom uit eigen zonnepanelen nu al goedkoper is dan stroom van de energieleverancier? Deze vragen, maar ook uw eigen vragen komen aan bod!
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
Veel mensen zijn bang ooit dement te worden en de grip op het leven te verliezen. In Nederland wordt 1 op de 5 mensen op enig moment dement maar betekent dat ook dat de angst voor dementie gegrond is? Hoe herken je de eerste symptomen bij jezelf of bij je partner, vader, moeder. Wat staat je te wachten als je dement wordt en wat moet je dan doen? Marieke Idema, Specialist Ouderengeneeskunde in verpleeghuis De
Ook onderzoekt ze mensen thuis bij een vermoeden van dementie. Ze zal deze avond uitleg geven over de ziekte dementie en wat dit met jezelf en je omgeving doet maar vooral ook hoe je hiermee om kan gaan.
Zie voor verdere informatie: http://www.windvogel.nl
Datum en tijd maandag 25 januari 2016, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding Danny Steenhorst 17
Haven in Bunschoten werkt dagelijks met mensen met dementie die opgenomen zijn in het verpleeghuis.
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Datum en tijd donderdag 28 januari 2016, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding Marieke Idema V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
18
Bezinningsdag voor jonge volwassenen
Wat is geloven?
Soms is een maandelijkse gesprekskring niet wat je zoekt – maar zou je je wel eens een dag lang samen met anderen willen verdiepen in een thema.
Wat zeggen we eigenlijk als we zeggen dat we geloven? En wat ontkennen we als we zeggen niet of niet meer te geloven?
die wil en kan meewerken. We zoeken een prettige locatie. De catering doen we zelf. De verdeling tussen werk en ontspanning bepalen we met elkaar. Het afgelopen jaar zaten we prachtig bij In De Vrolijke Mortier; wie weet waar we in 2016 terecht komen…?
Twee vragen die makkelijk te beantwoorden lijken. Tot je dat probeert. Want wat is geloven? Een voor waar houden van een aantal uitspraken over God, de wereld en onszelf? Of heeft geloof te maken met mystiek, met het onzegbare? Voel je het sterkst wat je gelooft in de stilte? Of juist als er iets gezegd wordt dat je raakt? Is geloof iets voor voorspoed en
geluk? Of juist iets voor tegenslag en pech? En als je zegt dat je niet gelooft, wat zeg je dan? Heb je het dan over het geloof van je jeugd dat je achter je gelaten hebt? Heb je een andere, veel persoonlijker vorm van geloof gevonden? Of geloof je hartstochtelijk in betekenisloosheid en ben je daarom zo’n fervent aanhanger van Darwin geworden? Vragen, vragen. genoeg om over door te praten.
De avond wordt geleid door ds Jan Greven (1941) die theologie studeerde aan de Vrije Universiteit. Hij was directeur van de IKON, hoofdredacteur van Trouw en uitgever van de landelijke dagbladen van het toenmalig PCM Uitgeefconcern. Na zijn pensionering, in 2001, is hij gaan schrijven en houdt hij lezingen. Daarnaast preekt hij her en der in het land in zondagse erediensten.
Voor wie dat wil is er in 2016 opnieuw een kans. Net als het afgelopen seizoen bereiden we de dag gezamenlijk voor met ieder
(eerste) Voorbereidingsavond Datum en tijd maandag 1 februari 2016, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Datum en tijd Plaats (Bege)leiding 19
Bezinningsdag zaterdag 21 mei 2016, 10.00-18.00 uur nog nader te bepalen Ellie Boot
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Datum en tijd dinsdag 9 februari 2016, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding ds Jan Greven V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
20
Weekend bij de Norbertijnen in Heeswijk
Inleiding op de Matthäus Passion
Reeds enkele keren mochten we met een groep gebruik maken van de gastvrijheid van de broeders in de abdij van Berne in Heeswijk. En ook in 2016 zijn wij met zo’n tien personen van harte welkom.
De Matthäus Passion BWV 244 van Johann Sebastian Bach is een van ’s werelds belangrijkste ‘toonkunstwerken’.
Wie is Bas Ramselaar? Bas Ramselaar zong onder leiding van zijn vader al op zesjarige leeftijd mee in verschillende koren. Vanaf 1981 studeerde hij solozang aan het Utrechts Conservatorium, gevolgd door privéstudies bij Frans Schouten en Aafje Heynis. Daarbij was hij tussen 1985 en 2001 vast lid van het vermaarde Nederlands Kamerkoor en maakte hij jarenlang deel uit van het solistenensemble van de Nederlandse Bachvereniging. Bas Ramselaar woont in Amersfoort, is dirigent, zanger, musicus en gekend liefhebber en vertolker van de werken van Bach. Als concertzanger zong hij meer dan twintig jaar op de grote binnen- en buitenlandse podia.
Voorbereidingsavond Datum en tijd donderdag 11 februari 2016, 20.00-21.30 uur Plaats de Eshof
In Bachs Matthäus wordt het lijdensevangelie in tekst en muziek als het grote bewijs van Jezus’ liefde naar voren gebracht met een overweldigende rijkdom aan zogenaamde ‘muzikale woordschildering’. Bachs interpretatie van het Passieverhaal wordt met mystieke beeldspraak in de aria’s, koren en koralen versterkt, zodat de nadruk op de persoonlijke gevoelens van iedere gelovige komt te liggen.
Kloosterweekend Data vrijdag 4 tot en met zondag 6 maart 2016 Plaats Abdij van Berne, Abdijstraat 49, 5473 AD Heeswijk (NB) Leiding Jan en Lien Vogel
Datum en tijd donderdag 3 maart 2016, 20.00-22.00 uur Plaats Pauluscentrum Leiding Dhr. Bas Ramselaar
Sinds 1857 groeide de Heeswijkse pastorie ‘het Slotje’ uit tot de abdij zoals die nu is. Hier verblijven momenteel meer dan 20 Norbertijnen. Broeders die naast het streven naar een innerlijke band met de Heer een sterke maatschappelijke betrokkenheid hebben. Met de regel van Augustinus in de hand probeert men hier op eigentijdse wijze gestalte aan te geven. Diverse activiteiten worden ontplooid. Het ontvangen van gasten is daar één van. Ook worden er themaweekenden, leerhuizen, lezingen en concerten gegeven en geeft men boeken en brochures uit voor kerk en samenleving. Met de broeders zullen wij de gebeds-
21
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
diensten meevieren en ook met hen de maaltijden gebruiken in de refter. Deze maaltijden gebruikt men niet in stilte zoals bijvoorbeeld bij de Benedictijnen. Hier heeft men juist de gelegenheid tot communicatie met elkaar. In de recreatiezaal kan met de broeders koffie of thee worden gebruikt en ook in de ‘eigen’ gastenkamer. Er is ook een gesprek met de gastenbroeder Fons Boom mogelijk. Hij of een andere broeder is daarnaast bereid een rondleiding te verzorgen door de abdij. Op het terrein bevindt zich ook een boekhandel. Meer informatie over het klooster en het kloosterleven kunt u vinden op www. abdijvanberne.nl
Praktische informatie: • Het weekend is gepland van 4 t/m 6 maart 2016. We zijn welkom vrijdagmiddag vanaf 15.00 uur en we verlaten zondag de broeders weer na de middagmaaltijd. • Het vervoer wordt onderling geregeld en de kosten worden gedeeld. • Er kunnen tien personen mee. Er zijn naast éénpersoons- ook enkele tweepersoonskamers. • De verblijfskosten zijn € 100,- per persoon.
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Ieder jaar trekt deze in de tijd voor Pasen volle kerken en concertzalen. Dirigent en Bach-zanger Bas Ramselaar zal tijdens de lezing aan de hand van muziekvoorbeelden nader verklaren waarom dit meesterwerk zo tijdloos is en hoe Bach als geen ander vóór of ná hem de kunst verstond om op zijn muzikale kleurenpalet werkelijk alle middelen uit de retorica aan te wenden en zodoende een ongeëvenaard kunstwerk schiep.
V o r m i n g
De afgelopen twintig jaar heeft hij zich toegelegd op het dirigeren en voerde vele werken in alle stijlperioden uit met o.a. het Sint Joris Kamerkoor, Toonkunst Amersfoort, het Basilius College, de Bach Cantorij Baarn & Orkest en het Amersfoort Cantatekoor & Orkest. Naast veel uitvoerende activiteiten is hij werkzaam als zangpedagoog, corepetitor en docent stem- en koorvorming.
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6 5
22
Filmcafé: Erbarme Dich De films in het programma van Vorming en Toerusting worden vertoond in samenwerking met Sigma en de Bibliotheek Nijkerk & Hoevelaken. De kaartjes kosten €7,50 per stuk of €6,op vertoon van een bibliotheekpas en zijn inclusief koffie/thee vooraf en een hapje In Erbarme Dich wordt u meegenomen op een labyrintische reis door het decor van een verlaten kerk met verhalen van mensen over hun bijzondere verhouding met Bachs muziek. De personages doen, omringd door de solisten van The Bach Choir & Orchestra of the Netherlands van dirigent Pieter Jan Leusink, verslag van hun bijzondere verhouding met Bachs muziek. Orkest, solisten en koor begeleiden de verhalen met hun muziek. Met een pijnlijke levensgeschiedenis waarin het muziekstuk een allesoverheersende rol heeft gespeeld is Leusink ook een van de hoofdpersonen. Hij leeft voor de Matthäus Passion, ter-
na afloop. Vanaf 19.00 uur staan koffie en thee klaar. Drankjes na afloop van de film dienen afzonderlijk afgerekend te worden. Vooraf aan de films is er een korte inleiding. De films worden zonder pauze vertoond. Na afloop kan er door wie wil nagepraat worden. wijl hetzelfde muziekstuk heeft gezorgd voor een breuk tussen hem en zijn zeer gereformeerde vader.
Symboliek en iconografie in de kunst Een avond ECHT kijken naar kunst: Hoe wordt iets verbeeld? Wat zit er achter? Welke symbolen worden er gebruikt? Geheimen worden ontrafeld ! De kunstenaar Cees Otte is al sinds 1975 werkzaam in de kunsten. Eerst ruim tien jaar als docent en later als zelfstandig kunstenaar. Sinds 2002 is Cees vanaf eind april tot september in Vasiliki aan het werk. Kijk voor meer informatie op www.ceesotte.nl
Ook anderen vertellen over hun verhouding met dit stuk onder wie operaregisseur Peter Sellars, koordirigent Simon Halsey, Russische sopraan Olga Zinovieva, schrijfster Anna Enquist, choreograaf en danser Emio Greco en enkele leden van het Amsterdamse daklozenkoor De Straatklinkers.
Deze film sluit goed aan bij de avond waarop dirigent en zangdocent Bas Ramselaar komt vertellen over de Mattheus Passion, op donderdag 3 maart. Kaartjes zijn te bestellen via de website (www.bibliotheeknijkerk.nl - activiteiten - filmcafe Hoevelaken) en zijn op de openingstijden van de bibliotheek in Hoevelaken aan de balie te koop. Ook op de avond van de filmvertoning kunnen, mits de plaatsen nog niet zijn uitverkocht, kaartjes gekocht worden. De films worden vertoond in de grote zaal van De Stoutenborgh, Sportweg 23 in Hoevelaken.
Datum en tijd woensdag 16 maart 2016, 19.30 uur Plaats de grote zaal van De Stoutenborgh, Sportweg 23, Hoevelaken 23
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Datum en tijd donderdag 7 april 2016, 20.00-22.00 uur Plaats de Eshof Leiding Cees Otte V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
24
Duurzaam = dat je lang meegaat –
Excursie katholiek Amsterdam
Duurzaamheid, wat bedoelen we daar eigenlijk mee en waarom is dat belangrijk? Hoe zijn we daar mee bezig binnen de Eshof en de Paulusgemeenschap? Wat kunnen we daar nog meer aan doen: in de kerk, in ons eigen huishouden, in Hoevelaken?
André de Leeuw, een ex-priester, zal ons tijdens een rondwandeling in centrum Amsterdam vertellen over de geschiedenis van het katholieke leven in Amsterdam.
duurzaam produceren en consumeren in de praktijk
De derde activiteit in dit kader is een bezoek aan de biologische boerderij 'De Omrand' en de Juliusput.
Grenzend aan Hoevelaken, op fietsafstand, ligt deze boerderij aan de Zwarte Goorderweg in StoutenburgNoord. De boerderij bestaat sinds 1935 en wordt sindsdien bewoond door de familie Van Oosterom. Cornelis van Oosterom begon er met 200 kippen en 15 koeien. In 1968 werd het bedrijf voortgezet en uitgebreid door zijn zoon Teunis Pieter van Oosterom. Sinds het jaar 2000 is het bedrijf over-
genomen door Kees en Hanneke van Oosterom. In 2010 zijn zij begonnen met de omschakeling van gangbaar naar biologisch boeren. Er zijn nu 50 melkkoeien en 12.000 legkippen. Ook zijn er geiten, ezels en konijnen. In 2012 zijn zij begonnen met een biologische winkel waar ze de producten van hun boerderij verkopen. Zaterdagmiddag 16 april 2016 zullen we een bezoek brengen aan de boerderij en rondgeleid worden. Natuurlijk is er volop gelegenheid vragen te stellen. Aansluitend wandelen we met Van Oosterom, via zijn weiland, naar de Juliusput, een natuurgebied waar je normaal gesproken niet mag komen. De Juliusput is een grote plas die gegraven werd omdat veel zand nodig was voor de aanleg van de A1 en het verkeersknooppunt Hoevelaken. De Juliusput is diep: zo’n 9-16 meter. Nu is het een prachtig natuurgebied. Meer informatie over de boerderij: www.boerderijdeomrand.nl. Over de Juliusput: www.utrechtslandschap.nl/natuurgebieden/juliusput/ontdek-juliusput.
Via de Olofkapel, genoemd naar Olav de eerste Noorse Koning die zich tot het Christendom heeft bekeerd, gaan we naar de schuilkerk ‘Ons' Lieve Heer op Solder’.
We beginnen in het Grand Café Restaurant eerste klas van het Centraal Station met een korte inleiding onder de titel Mirakels Amsterdam: Devotie in de late Middeleeuwen tot de Alteratie in 1578.
Vanaf de reformatie waren er schuilkerken. De houding van de bestuurders van Amsterdam werd veelal bepaald door handelsgeest en minder door de officiële protestante richtlijnen. Sinds midden 19de eeuw is er een openlijker katholiek leven opgebloeid, met als voorbeeld de Nicolaaskerk, die we zullen bezoeken.
Na een lunchpauze vervolgen wij onze weg naar het Begijnhof, waar onze gids uitgebreid stil zal staan bij het Mirakel van Amsterdam, en ook bij het begrip Stille Omgang. We willen weer gezamenlijk per trein naar Amsterdam reizen en zo mogelijk ook weer samen terug naar Hoevelaken. Er kan altijd wel meegereisd worden met korting. De kosten van koffie, lunch en een afsluitend drankje (ca. € 30) zijn voor eigen rekening.
Mocht u met vervoersproblemen zitten, neem dan contact op met Evert Veldhuizen tel. 2536403, e-mail [email protected].
Datum en tijd zaterdag 16 april 2016, 13.45 uur Plaats van verzamelen de Eshof Leiding Evert Veldhuizen 25
V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
Datum en tijd Plaats Contactpersoon
Zaterdag 7 mei 2016, 10.00-17.00 uur Amsterdam Anneke van der Herberg V o r m i n g
& To e r u s t i n g
2 0 1 5 - 2 0 1 6
26