14/01/2013
Hoe wapent u zich tegen de volatiliteit in de varkenssector Agriflanders, 11 januari 2013
Programma
• 9u30
Onthaal
• 10u15
Evolutie van de varkensprijzen en volatiliteit in de sector Bert Bohnen, adviseur varkenshouderij, Boerenbond
• 10u45
Risicoanalyse naar aanleiding van een volatiele markt Jacky Swennen, productmanager landbouw SBB
• 11u15
Hoe u wapenen tegen de groeiende prijsvolatiliteit? Jan Leyten, landbouweconoom, KBC
• 11u45 Receptie
1
14/01/2013
Evolutie van de varkensprijzen en volatiliteit in de sector 11 januari 2013 Bert Bohnen
Overzicht • • • • •
Volatiliteit varkensprijzen Prijsevolutie Verwachtingen Volatiliteit voederprijzen Inkomenssituatie
4
2
14/01/2013
Volatiliteit varkensprijs Procentuele variatie van de geslachte prijs t.ov. de prijs week 41 van 2012
40.0%
Prijs per week
20.0% 0.0%
Referentieprijs week 41 2012
-20.0% -40.0%
2012
2012
2011
2010
2009
2009
2008
2007
2006
2006
2005
2004
2003
2003
2002
2001
2001
2000
1999
1998
1998
1997
1996
1995
1995
1994
1993
1992
1992
1991
-80.0%
1990
-60.0% 1990
Procentuele variatie
(prijzen tot en met week 02/2013)
Jaar
5
Seizoensschommelingen in prijs
Bron: ALV
6
3
14/01/2013
Prijsvergelijking buurlanden
Bron: ALV
7
Slachtcijfers
BELGIË (19 slh)
48 weken
8 515 027
8 438 891
-0,90% 8
4
14/01/2013
Europese export Trade figures (COMEXT – tonnes product weight) Destinations
2008 tonnes
2009 %
tonnes
2010 %
tonnes
2011 %
tonnes
Jan-Oct 12 %
tonnes
%
Compared to Jan-Oct 11
Russia
769 044 29.9%
762 144 31.9%
808 709 30.1%
847 286 26.6%
639 449 24.6%
- 10%
China
147 951 5.8%
178 671 7.5%
207 128 7.7%
392 683 12.3%
471 111 18.2%
+ 49%
Hong Kong
462 299 18.0%
413 921 17.3%
426 697 15.9%
539 463 16.9%
307 720 11.9%
- 33%
Japan
236 609 9.2%
186 049 7.8%
223 637 8.3%
231 224 7.2%
192 391 7.4%
- 0%
South Korea
115 757 4.5%
95 036 4.0%
100 790 3.8%
193 994 6.1%
118 415 4.6%
- 30%
Ukraine
189 001 7.4%
147 346 6.2%
137 736 5.1%
113 985 3.6%
138 083 5.3%
+ 47%
Belarus
55 276 2.2%
28 427 1.2%
80 331 3.0%
103 867 3.3%
103 508 4.0%
+ 15%
Philippines
40 912 1.6%
26 573 1.1%
89 407 3.3%
96 662 3.0%
60 922 2.3%
- 26%
Croatia
63 426 2.5%
70 715 3.0%
67 784 2.5%
70 692 2.2%
61 782 2.4%
+ 10%
USA
61 471 2.4%
55 522 2.3%
58 592 2.2%
59 423 1.9%
51 324 2.0%
+ 2%
Angola
49 003 1.9%
45 383 1.9%
44 465 1.7%
61 493 1.9%
47 082 1.8%
- 8%
Australia
45 621 1.8%
46 731 2.0%
50 304 1.9%
44 242 1.4%
37 006 1.4%
- 3%
332 719 13.0%
329 727 13.8%
389 545 14.5%
435 543 13.7%
366 304 14.1%
Other
EXTRA EU15-25-27 2 569 087 % change
2 386 245
2 685 126
3 190 556
2 595 097
- 7%
+ 13%
+ 19%
- 2.9%
Exportvergelijking
10
5
14/01/2013
Prijsvergelijking mondiaal Weekly average Pigprices 2008 - 2012 EU, Brazil and the US
in Euro/ 100kg carcase
175,0 155,0 135,0 115,0 95,0 75,0 55,0
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
weeks EU = weighted avg of MS prices grade E <55% lean meat US = weekly USDA prices carcase lean hogs Iowa-Minn. 167-187lb BR = avg of maximum prices in main producing states (suino.com.br) CDN= Ontario Dressed weight FOBas from dec 2010, before Index 100 (agr.gc.ca)
EU US Braz. avg CDN Ontario
11
Vergelijking Duitse – Belgische prijs
12
6
14/01/2013
Differentiatie
13
EU-vooruitzichten
14
7
14/01/2013
Varkensprijzen • Volatiliteit versterkt • Relatief hoge varkensprijzen (toch onvoldoende) • Export bemoeilijkt opnieuw • Licht dalend aanbod • Vooruitzichten hoopgevend
15
Volatiliteit grondstoffen Soybean Meal – CBOT (USD/SHTon)
16
8
14/01/2013
Volatiliteit grondstoffen Tarwe – Matif (EUR/Ton)
Volatiliteit grondstoffen
9
14/01/2013
Volatiliteit grondstoffen
Prijsevolutie grondstoffen (Euro/ton) 320 300 280 260
€/ton
240 220 200 180 160 140 120
10
14/01/2013
Volatiliteit: voeders > varkensprijs
21
Grondstoffen en voeder • Volatiliteit neemt sterk toe – Klimaat – China – Gebrekkige voorraden – Stijgende consumptie
• Volatiliteit voeders > varkensprijs • Kosten beheersende factor 22
11
14/01/2013
Rentabiliteit
23
Rentabiliteit Marges
Bron: ALV
24
12
14/01/2013
Conclusies • Volatiliteit versterkt • Inkomensschommelingen volgen • Algemene maatregelen moeilijk • Aanpak op bedrijfsniveau bepalend • Korte termijn mogelijke lichte verbetering
25
Risicobeperking in een volatiele markt Jacky Swennen, productmanager SBB
13
14/01/2013
Programma
1. Welke risico factoren 1. Productiefactoren 2. Inkomensverschillen 3. Vermogensopbouw 2. Oorzaken van inkomensverschillen 3. Marktrisico 1. Vrije markt 2. Termijnmarkt 3. Contracten 4. Besluiten
Risico factoren
1. Instabiel ondernemingsklimaat 1. Wetgeving (milieu, VLIF, GLB, …) 2. Marktfluctuaties (varkens- en biggenprijs, voederprijzen,..) 2. Bedreigende factoren 1. Gezondheid (gezinsleden, veestapel,..) 2. Onstabiele relaties (gezin, omgeving,…) 3. De productiefactoren 1. Grond (mest), arbeid, kapitaal en productierechten 4. De ondernemer 1. Zeer grote bedrijfseconomische verschillen 2. ‘Word eerst beter en dan groter’
14
14/01/2013
De productiefactoren
Risico factoren
Vaststellingen Resultaten van 2007 – 2011 van 170 gesloten varkensbedrijven Zeer grote verschillen op basis van indeling saldo per varken Gemiddelden van 2007-2011 slechtste
minder
goed
beste
gemiddeld
118.813
169.877
185.773
224.305
174.572
89.814
134.825
148.329
170.800
135.848
+ Opname leningen
74.171
73.718
63.106
76.643
72.065
- Jaarlast
59.018
63.306
63.503
69.799
63.929
- Duurzame investeringen
84.004
92.814
79.564
97.994
88.719
20.622
52.651
64.835
79.649
54.360
Saldo = Cash-Flow
= Gezinsinkomen
15
14/01/2013
Vermogensopbouw Vermogensopbouw op de varkensbedrijven (2007-2011) –
Totaal vermogen 1.042.082 euro (beste bedrijven) met 59% EV
–
784.698 euro (slechtste bedrijven) met 56% EV Samenstelling is evenwel hetzelfde
Risico factoren
• Analyse en oorzaken van de grote inkomensverschillen? 1. Bedrijfsstructuur ? 1) Oppervlakte vrij gelijklopend 2) Beste bedrijven iets meer marktbare teelten 3) Slechtste bedrijven iets meer GVE 4) Bedrijfsomvang en specialisatiegraad zijn duidelijk hoger bij de betere varkensbedrijven 5) % eigen vermogen ongeveer gelijk 6) Vermogensopbouw: verdeling is gelijk maar omvang is verschillend
2. Aantal VAK en gewerkte uren nagenoeg gelijk 3. Oorzaak zijn meestal de technische resultaten verantwoordelijkheid van de ondernemer
16
14/01/2013
Risico factoren
Grote inkomensverschillen
Saldo stijging op gemiddeld bedrijf bij verbetering resultaten van slechtste naar beste groep + 134 euro per zeug + 27 euro per geleverd varken ! + 17 euro per uur +106.000 euro per jaar
Inkomensverschillen
Saldoverschillen 2007
2008
2009
2010
2011
153.223
157.079
168.211
180.709
213.638
Gemiddelden van 2007-2011 Slechtste 118.813
minder 169.877
goed
beste
185.773
224.305
gemiddeld 174.572
•
Saldo verschillen zijn groter tussen de bedrijven dan tussen de jaren
• •
Er is meer te winnen door beter te worden dan door groter te worden Minder dan het gemiddelde presteren is het grootste risico voor een bedrijf !
17
14/01/2013
Rendabiliteit per geleverd varkens (2007-2011)
+ 8,7
+ 10
+ 7,5
-2
+ 18
+ 15,6
+ 1,7
Rendabiliteit per zeug (2007-2011)
18
14/01/2013
Risicobeperking
Risico’s beperken door: 1. Betere bedrijfseconomische resultaten a) Technisch goed uitbaten • Resultaatverschillen voor vleesvarkens zijn veel meer bepalend dan de verschillen in de zeugenuitbating • Opbrengst per VV (prijs, kg) • Voederkost (Voederconversie, groei bij VV) • Productiegetal en voerverbruik zeugen en biggen b) Verder specialiseren • Groter worden financieel enkel mogelijk voor betere bedrijven • Runderen nemen tijd en grond (mest en voer) in diversificatie is nochtans een vorm van risicobeperking
2. Beperking marktrisico’s
Marktrisico
• Vrije markt – – –
Zeer grote fluctuaties en dus onzekerheden en liquiditeitsrisico’s Cash overschotten brengen weinig op maar cash tekorten zijn duur Noodzakelijk om buffers aan te leggen
• Termijnmarkt –
Prijsafdekking op een toekomstig tijdstip om de effectieve levering(sprijs) te compenseren
• Contracten –
Prijsgarantiecontract • Marktrisico is voor integrator • Technisch risico voor varkenshouder met vergoedingen ifv voederconversie en sterfte
–
Vaste vergoeding • Quasi geen risico’s voor varkenshouder • Kleine bonus/malus i.f.v. voederconversie en sterfte
Extreme vorm van risicobeperking 38 / 101
19
14/01/2013
Risico
Effect van nivellering verkoopprijs VV op voersaldo
39 / 101
Termijnmarkt
Nadelen/beperkingen – Termijnmarkt varkens, biggen en grondstoffen (granen) om voornaamste marktrisico’s te beheersen – Volume nodig = liquiditeit – Voldoende volume bij granen en aardappelen – Onvoldoende volume bij varkens, biggen en melk – Marktkennis en (dagelijkse) opvolging nodig Voordelen – Transparante en onafhankelijke prijsbepaling – Geen problemen met tegenpartij = officiële gecontroleerde instantie – Geen prijsconcessies bij transactie – Bijkomend instrument om risico te beperken/marge te fixeren
40
20
14/01/2013
Risico’s beperken
Besluiten 1. Zorg voor bedrijfseconomische topprestaties op eigen bedrijf – Technische bekwaamheden spelen hoofdrol –
Vleesvarkens vertonen grotere variaties op inkomen dan zeugen
2. Zorg voor een goede (financiële) balans – Een goede rendabiliteit en goede liquiditeit zorgen op termijn voor een goede solvabiliteit 3. Dek uw marktrisico’s in – Leg in goede jaren een buffer aan om in slechte jaren geen liquiditeitsproblemen te krijgen of – Neutraliseer marktfluctuaties met contractvormen of termijnmarkten 41
Prijsvolatiliteit Hoe je wapenen tegen sterk schommelende prijzen?
Agriflanders 11 januari 2013 Jan Leyten, landbouweconoom
21
14/01/2013
Toegenomen prijsvolatiliteit niet voor alle producten even uitgesproken
43
Toegenomen prijsvolatiliteit Prijsvolatiliteit in de periode 2000-2012 op het hoogste niveau sinds de jaren ’60 Uitzonderingen hierop zijn pluimveevlees en rundvlees Sinds 2006 nog meer uitgesproken Zowel in de EU als de rest van de wereld
44
22
14/01/2013
Oorzaken van toegenomen prijsvolatiliteit Fundamentele reden voor hoge prijsvolatiliteit: Vraag en aanbod van land- en tuinbouwproducten is weinig prijselastisch → vraag en aanbod reageren weinig op prijsveranderingen → kleine veranderingen in vraag/aanbod geven grote prijsschommelingen Oorzaken van toegenomen prijsvolatiliteit: Aanbod: grotere variatie in opbrengsten ? Vraag: stijgend Effect van wijzigingen in voorraden Effect van andere markten/producten Minder marktbescherming Speculatie?
45
Oorzaken toegenomen volatiliteit Aanbod: grotere variatie in opbrengsten? Wijzigingen in opbrengsten hebben grote prijseffecten als gevolg ~ inelasticiteit van vraag en aanbod Oogstopbrengsten kunnen sterk variëren ~ areaal, weersomstandigheden, ziektes… Geen aanwijzingen voor grotere variatie in opbrengsten in de laatste decennia Groei in opbrengsten neemt de laatste decennia wel af (uitgezonderd maïs) Groei in opbrengsten kan gestegen vraag niet bijhouden Opwaartse druk op de prijzen
46
23
14/01/2013
Oorzaken toegenomen volatiliteit Vraag land- en tuinbouwproducten: stijgend
Wereldwijd stijgende vraag ~ groei wereldbevolking ~ veranderingen in consumptie (meer dierlijke eiwitten agv. hoger inkomen) ~ groei biobrandstofproductie Maar de laatste 50 jaar is de groei van de vraag afnemend ~ afname groei van de wereldbevolking Uitgezonderd toegenomen vraag naar: - maïs (~ bio-ethanolproductie) - zuivelproducten - plantaardige oliën
Voor metalen en energie neemt de groei van de vraag verder toe ! 47
Oorzaken toegenomen volatiliteit Resultaat van vraag & aanbod = prijs Gemiddelde wereldprijzen (periode 2004 – 2010): Land- en tuinbouwproducten: + 50% Meststoffen: + 150% Energie: + 220%
48
24
14/01/2013
Oorzaken toegenomen volatiliteit Effect van wijzigingen in voorraden Voorraden als resultante van productie & verbruik → sterk verband tussen voorraadwijzigingen en prijsevolutie landbouwgrondstoffen Laatste jaren hogere prijsgevoeligheid voor wijzigingen in wereldvoorraden voor granen, maïs en suiker , maar lagere prijsgevoeligheid van voorraadwijzigingen voor sojabonen en rijst Historische lage voorraden
→ sterke prijsstijgingen → meer onzekerheid → toegenomen volatiliteit
49
Oorzaken toegenomen volatiliteit Effect van andere markten/producten Duidelijke effecten van buiten de land- en tuinbouw Wisselkoerseffecten (euro/dollar) Stijgend verband met hogere en meer flucturerende olieprijzen ~ energie als belangrijk productiemiddel in land- en tuinbouw ~ biobrandstof als belangrijk product van land- en tuinbouw
50
25
14/01/2013
Oorzaken toegenomen volatiliteit Minder marktbescherming?
Wereldwijde afbouw marktondersteuning en -protectie EU → GLB hervormingen (2014 – 2020): - verdere afbouw quota & interventiemechanismen - verdere ontkoppeling steun - beperkte instrumenten voor risicomanagement Toenemende liberalisering wereldhandel (GATT-akkoorden) Afbouw exportsubsidies en importheffingen
meer liberalisme – minder overheid – meer marktwerking volatielere markten
51
Oorzaken toegenomen volatiliteit Minder marktbescherming?
52 14
januari 2013
26
14/01/2013
Oorzaken toegenomen volatiliteit Speculatie?
Financiële speculaties op agrarische termijnmarkten: Geen bewijs dat speculatie op langere termijn leidt tot stijging van de landbouwgrondstoffenprijzen en meer volatiliteit Wel bewijs dat grootschalige speculatie door indexfondsen heeft geleid tot zeer kleine volatiliteit op korte termijn Waarde van de financiële speculatie is klein tov totale productiewaarde Speculatie doet de termijnmarkten beter functioneren (Literatuurstudies 2012: LEI Wageningen en Universiteit Leibniz)
53
Oorzaken toegenomen volatiliteit Conclusies Algemene consensus: Prijzen landbouwgrondstoffen blijven hoog Prijsvolatiliteit is toegenomen en blijft hoog Belangrijke effecten van buiten de land- en tuinbouw Speculatie niet verantwoordelijk voor meer volatiliteit Fundamentele veranderingen in de markten (vraag & aanbod) zijn de belangrijkste oorzaak van hogere prijzen en meer volatiliteit
54
27
14/01/2013
Impact van toegenomen prijsvolatiliteit Inkomen is aan grote schommelingen onderhevig Hefbomen die prijsschommelingen van grondstoffen en eindproducten versterkt doorgeven op het resultaat en het inkomen Voorbeeld vleesvarkensproductie: 5% lagere vleesvarkensprijzen + 5% hogere voederkosten → 40% lager bruto saldo Het financieel hefboomeffect: Hoe groter de verhouding vreemd vermogen / eigen vermogen op een bedrijf, hoe sterker het effect van prijsschommelingen op het eigen vermogen en dus hoe groter het financieel risico Hefboomeffecten kunnen in een periode van lage opbrengsten en/of hoge kosten snel leiden tot liquiditeitsproblemen en zo de positie van het bedrijf in gevaar brengen 55
Impact van toegenomen prijsvolatiliteit voederprijs euro/ton
vleesvarkensprijs euro/stuk levend 350
1,5 1,4
300
1,3 1,2
250 1,1 1 200 0,9 0,8
150
0,7 100
0,6
Vleesvarkensvoeder 56
Vleesvarkens
Corr. 2008-2012: 67%
28
14/01/2013
Impact van toegenomen prijsvolatiliteit Beschikbare cashflow gemengd varkensbedrijf 200 zeugen en 2000 vleesvarkensplaatsen incl. mestafzetkosten (11 €/m³) en kredietlasten (100.000 €) € 180.000 € 160.000 € 140.000 € 120.000 € 100.000 € 80.000 € 60.000 € 40.000 € 20.000 €2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
57
Hoe wapenen tegen toegenomen prijsvolatiliteit ? Kostenefficiënt produceren en goede verkoopprijzen realiseren Hoe groter de marge, hoe meer buffer Diversificatie Compensatie van het resultaat in de ene bedrijfstak door een andere Maar: diversificatie heeft een kostprijs Combinatie van bepaalde bedrijfstakken kan de inkomensvolatiliteit versterken
58
29
14/01/2013
Hoe wapenen tegen toegenomen prijsvolatiliteit ? Beheersen van de hefboomeffecten op bedrijfsniveau = risicomanagement Voldoende eigen buffer is belangrijk instrument om bedrijfsrisico in te dekken Cashmanagement = inbouwen van liquiditeitsbuffers Financiering van de exploitatiecyclus = verstrekken bedrijfskapitaal kan liquiditeitsproblemen opvangen Contractteelt Leveren van biggen/vleesvarkens aan contractueel vastgelegde prijs/marge Integratie Prijsafspraken met leveranciers, gezamenlijke aankoop Geeft zekerheid maar zet rem op onafhankelijkheid Verzekeringen 59
Hoe wapenen tegen toegenomen prijsvolatiliteit ? Indekking op agrarische termijnmarkten Beurzen Europa : Eurex (Frankfurt), Matif (Parijs) VS: CBOT (Chicago) = “futuresmarket”: op bepaalde datum in de toekomst, tegen een vooraf gestelde prijs kopen/verkopen Hedging-principe: afdekken prijsrisico doordat daling/stijging op de fysieke markt gecompenseerd wordt op de termijnmarkt. Gestandaardiseerde procedure, uniform product, neutrale tegenpartij Transparant / efficiënt: onafhankelijkheid van fysieke markt Kosten: initial margin = waarborg maintenance margin = bijstorten verschil tussen de lopende positie en de slotkoers indien de termijnmarkt negatief evolueert transactiekosten Belangrijke kanttekening: hedging = risicoverlagend speculatie = extra risico’s Primeur : toegang agrarische termijnmarkten kan voor individuele 14 januari 2013 landbouwbedrijven vanaf eind maart 2013 via KBC-Securities
60
30
14/01/2013
Hoe wapenen tegen toegenomen prijsvolatiliteit ? Flexibele kredietverlening: KBC-Agroflexkrediet Investeringskrediet met renteherziening na 3, 4 of 5 jaar Maximale flexibiliteit op datum van renteherziening ,zonder kosten: - wijziging renteherzieningsperiode - volledig of gedeeltelijk vervroegd terugbetalen 1 joker per renteherzieningsperiode (met maximum van 3 jokers per krediet) Kredietnemer bepaalt zelf wanneer joker wordt ingezet Joker: 1 jaar uitstel van kapitaalsaflossing met behoud van de looptijd, zonder aanrekening mutatieprovisie Enkel dossierkosten
61 14
januari 2013
62 14
januari 2013
31
14/01/2013
Volledig dienstenaanbod, van opstart tot stopzetting • boekhouding • fiscaliteit • sectoraangiftes • milieuadvies • bouwadvies • bedrijfsorganisatie en –overname • successieplanning
32
