Hoe kunnen wij rokende patiënten begeleiden ?
Annemie Schoonis, Hoofdverpleegkundige longtransplantatie e650, UZ Leuven Tabakoloog VRGT In samenwerking met de rookstop werkgroep Pneumologie UZ Leuven en de BVPV-SBIP
Programma 30 mei
19.00u-19.45u • •
Rookstopbegeleiding voor gehospitaliseerde patiënten Annemie Schoonis, tabakoloog, hoofdverpleegkundige UZ Leuven Hulp(middelen) voor rokende bedlegerige patiënten Geert Celis, tabakoloog, hoofdverpleegkundige UZ Leuven
19.45u-20.00u
Getuigenis van een patiënt
20.00u-20.15u
Pauze
20.15u-20.45u • •
Ambulante Rookstopbegeleiding Medische intake prof Kris Nackaerts, tabakoloog, pneumoloog UZ Leuven Bevraging en begeleiding Valentine Lemaigre, tabakoloog, psycholoog UZ Leuven
20.45u-21.00u
Discussie
Rookstop congres 2 /12/2005
Bevraging van het rookgedrag door een rookstopanamnese. Vpk brengen rokers in contact met rookstop deskundigen. Deskundigen die een rookstop interventie starten. Raadpleging Motiverend gesprek Groepstherapie ….
www.bvpv-sbip.be
Bevraging
Roken en Pneumologie Smoking status in 548 pts of 12 Belgian Pneumology Departments 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%
46,8%
33,2%
31,2%
Total
21,9% 18,6% 15,5%
Male
13,6%
12,6%
Female
6,4%
non-smokers
smokers
ex-smokers
Schuermans D, Lodewijckx C, Schoonis A, et al. Counselling for smoking cessation needs in hospitalised respiratory patients. Eur Respir J 2006;28 Suppl.50,838a
Roken en Pneumologie RESULTATEN = 372 opnames op E650-651-652 3 april ’06 – 25 juni ‘06
• Aantal patiënten gehospitaliseerd op pneumo-afdelingen die roken: 1 op 7 (14,5%) • Aantal actieve rokers die rookstopinformatie en -advies vragen: 3 op 4 (± 70%) • Aantal patiënten gehospitaliseerd op pneumo-afdelingen die rookstopinformatie en -advies vragen: 1 op 8 (± 13%)
Rookstop Hospitalisatieafdelingen
Rook je? Nee: gestopt
Ja
Nooit gerookt
Rookstopbrochure
Wil je tijdens je ziekenhuisverblijf stoppen met roken? ja
Referentievpk (infoadvies) Rookstop raadpleging
nee Heb je het moeilijk om tijdens je ziekenhuisverblijf niet te roken? JA! Referentievpk: voorstel NRT onder advies arts
Rookstop hulplijn 40373
Email :
[email protected] Maandag
Dinsdag
Woensdag
Donderdag Vrijdag
Sven Johan
Hilde Valentine
Hilde Mieke
Hilde Annemie
Geert Annemie
Oproepen rookstop hulplijn
Databank
juni 2007- september 2008
Oproepen 35
33 28
30 25
23
22 20
20
12
11
18
n=289
18 15
14
15 10
19
17
20
11
8
5 0 jun '07 jul '07 aug '07 sep '07 okt '07 nov '07 dec '07 jan '08 feb '08 maa '08 apr '08 mei '08 juni '08 juli '08 aug '08 sep '08
maanden
Een rookstop verpleegkundige heeft een significante rol . Smoking Cessation Interventions for Hospitalized Smokers A Systematic Review Nancy A. Rigotti, MD; Marcus R. Munafo, PhD; Lindsay F. Stead, MSc Arch Intern Med. 2008;168(18):1950-1960.
Gestopt
100% 90% 80%
N= 156
70%
N= 93
60% 50%
N= 38
40% 30% 20%
48%
10%
31%
28%
Na 6 maand
Na 1 jaar
0% Na 1 maand
Rookvrij ziekenhuis
Wetgeving rookvrije werkomgeving 1 januari 2006
• Actief en passief roken worden erkend als zeer belangrijke risicofactoren bij een groot aantal ziektes en aandoeningen • Ziekenhuizen spelen een belangrijke rol in de gezondheidszorg en bijgevolg ook in de gezondheidspromotie en tabakspreventie • Ziekenhuizen vormen een voorbeeldfunctie • Roken vormt een primaire risicofactor voor vele aandoeningen, rookstop vormt een onderdeel van de behandeling. • Een ziekenhuis moet een gezonde omgeving kunnen aanbieden. Internationaal netwerk rookvrije ziekenhuizen ENRS (European Network Smokefree Hospitals)
Nationaal netwerk rookvrije ziekenhuizen NRZ (Netwerk Rookvrije Ziekenhuizen
Rookvrij ziekenhuis
Rokers sensibiliseren en verwijzen naar een beperkt aantal rookplaatsen
Rookstopstappenplan UZ Leuven www.uzleuven.be of www.bvpv-sbip.be
De 5 A’s
Bij elke UZ opname wordt de rookstatus van de patient na gevraagd en genoteerd in het Assessment : •Niet roker •Rook je ? •Hoeveel rook je per dag? •Ex-roker ? Stop datum invullen
ASK (VRAGEN)
ADVISE (RAADGEVEN) ASSESS (EVALUEREN) ASSIST (BIJSTAAN) ARRANGE (ORGANISEREN))
Wil je informatie/ begeleiding?
Standaard op elke afdeling + minimale interventie = ↓ 2%/jaar (NHS Centre for Reviews and Dissemination- The University of York, 1998)
In het KWS bij elke opname door de verpleegkundige
De 5 A’s
ASK (VRAGEN)
Info folder terbeschikking
ADVISE (RAADGEVEN)
Stoppen met roken is de belangrijkste
ASSESS (EVALUEREN)
die iemand kan ondernemen
ASSIST (BIJSTAAN)
gezondheidsbeschermende maatregel Probeer zo concreet mogelijk te zijn
ARRANGE (ORGANISEREN) Fiore MC et al U.S. DHHS/ June 2000.
De 5 A’s
ASK (VRAGEN)
De rookstopverpleegkundige of tabakoloog
ADVISE (RAADGEVEN)
Zijn/haar bereidheid tot stoppen
ASSESS (EVALUEREN)
Waar in cyclus van gedragsverandering bevindt de roker zich. Wil de roker op korte termijn stoppen?
ASSIST (BIJSTAAN)
(peilen naar de motivatie (VAS 0 -10 )
ARRANGE (ORGANISEREN) Fiore MC et al U.S. DHHS/ June 2000.
De 5 A’s
ASK (VRAGEN) ADVISE (RAADGEVEN) ASSESS (EVALUEREN) ASSIST (BIJSTAAN) ARRANGE (ORGANISEREN)
• Help de patient met een stopplan : stopdag, sociale controle, anticipeer op kritieke situaties, verwijder tabak, vermijd rokers en rooksituaties • Geef praktische raad : i.v.m. abstinentie, alcohol, andere rokers in het gezin • Steun hem/haar • Farmacologie
De 5 A’s
ASK (VRAGEN) ADVISE (RAADGEVEN) ASSESS (EVALUEREN) ASSIST (BIJSTAAN) ARRANGE (ORGANISEREN)
Follow -up Breng de stopper in contact met rookstop deskundigen zie website tabacologen Follow-up contacten • Raadpleging 016/344775 • Verwittig huisarts • Groepsbegeleiding • Zoek een tabakoloog • www.stoppenmethulp.be • of www.tabacologen.be of www.vrgt.be of
Bevestig de ex-roker in zijn succes (empathie)
De 5 R’s
RELEVANCE (BELANG) RISKS (RISICO’S) REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING)
Geef informatie die relevant is voor patient’s ziekte-status of-risico, zijn/haar familiale situatie (vb kleine kinderen in huis), gezondheid, leeftijd, geslacht,...
De 5 R’s
RELEVANCE (BELANG)
• Acute risico’s : kortademigheid, verergering van
RISKS (RISICO’S)
• Lange-termijn-risico’s : cardio-vasculair,
REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING)
asthma, gevolgen voor zwangerschap, impotentie, infertiliteit,… Carcinoom, COPD, langdurige ziekte,…
• Risico’s voor omgeving (t.g.v. passief roken) : bij niet-rokende partners (hoger risico op ca en CHD), bij kinderen (hogere rook-prevalentie; lager geboorte-gewicht; SIDS; asthma; respiratoire aandoeningen; aandoeningen van het middenoor,…)
De 5 R’s
RELEVANCE (BELANG) RISKS (RISICO’S) REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING)
Identificeer de voordelen bij rookstop • betere gezondheid • betere smaakzin • verbeterde reukzin • geld besparen • gevoel van zelfwaarde (fierheid) • woning, wagen, bureel, ruiken beter • voorbeeld voor kinderen • gezondere kinderen • geen hinder meer voor anderen • betere sportprestaties • tragere huidveroudering...
De 5 R’s RELEVANCE (BELANG)
• Ontwenningsverschijnselen
RISKS (RISICO’S)
• Faalangst
REWARDS (VOORDELEN)
• Gebrek aan ondersteuning
ROADBLOCKS (OBSTAKELS)
REPETITION (HERHALING)
• Gewichtstoename • Depressie • ...
De 5 R’s
RELEVANCE (BELANG)
RISKS (RISICO’S) REWARDS (VOORDELEN) ROADBLOCKS (OBSTAKELS) REPETITION (HERHALING)
Het onderwerp regelmatig aansnijden
De 5 D’s
Wanneer de drang naar een sigaret heel hoog is:
Delay: probeer de drang even uit te stellen Deep breathe: relax, sluit ogen en diepe zucht Drink water: leid je af Do something else: wandelen Discuss: je gevoelens delen met anderen
CO-meter
• CO = onvoldoende verbranding van koolstof→bindt aan Hemoglobine, HbCo bij niet-rokers = 1-2%, bij rokers=510% • Is na 24-uur uit lichaam verwijderd • CO-meter : eindexpiratoir < 10 PPM = niet gerookt > 10 PPM = gerookt • Zo lang mogelijk uitademen me buisje in mond
Cotinine test
• • • • • • •
Cotinine = afbraakproduct Nicotine In speeksel, bloed en urine Via urinestaal Blootstelling afgelopen 3 -4 dagen Resultaat niet direct gekend Meest specifiek en sensitief Bij pré – transplantpatiënten en post-transplantpatiënten
Rookstop Verpleegkundig consult - verpleegkundig voorschrift
Consult
Inventaris
UITVOERDER
D o c u m e n t
Voorschrift
prestatie NR
Tijd
Bedrag
aantal terugbetalingen
rookstopbrochure Rookstopadvies
advies en doorverwijzing naar tabacoloog rookstopontwenning 1ste sessie
elke verpleegkundige verpleegkundige met RIZIV nr +
x Nicotinesubstitutie
740434
45 min
30 euro
max 1 x per 2 kalenderjaren
ambulant x Nicotinesubstitutie
max 7 x per 2 kalenderjaren
ambulant rookstopontwenning 2de tot 8ste sessie ambulant
opleiding tabacologie gevolgd met examen
x
740456
30 min
20 euro
x
740471 740445
30 min 45 min
30 euro 30 euro
Nicotinesubstitutie rookstop ontwenning zwangeren 8 sessies rookstopontwenning 1ste sessie
verpleegkundige met RIZIV nr +
max 8 x per 2 kalenderjaren
Nicotinesubstitutie
gehospitaliseerd Nicotinesubstitutie gehospitaliseerd
max 1 x per 2 kalenderjaren
x
rookstopontwenning 2de tot 8ste sessie
opleiding tabacologie gevolgd met examen
max 7 x per 2 kalenderjaren x
740460
30 min
20 euro
x
740482
30 min
30 euro
Nicotinesubstitutie gehospitaliseerd
rookstop ontwenning zwangeren 8 sessies
zie voor het KB
15-sep-09
http://www.vrgt.be/uploads/documentenbank/916d054a9c5fad9aa9bf565ece8bd9b2.pdf
max 8 x per 2 kalenderjaren
Referenties 1.
2.
3. 4.
5.
Belgian Society of Respiratory Nurses (BVPV)Smoking behaviour in patients hospitalises in Belgian Respiratory Wards. Unpublished Survey. www.bvpv-sbip.be/algemene info.htm Date last updated : March 17.2008 Belgische Vereniging voor Pneumologie-Verpleegkundigen (BVPV). Smoking behaviour in patients hospitalised in Belgian Respiratory Wards. Unpublished Survey www.bvpv-sbip.be Fagerström K. The epidemiology of smoking: Health consequences and benefits of cessation. Drugs 2002; 62 (supplement 2): 1-9. Schoonis A, Cuvillier N, Lodewijckx C, Bouckaert B, Verleden GM. Comparison of carbon monoxide (CO) monitoring to urine cotinine (COT) analysis tot detect tobacco use in lung transplant recipients. Eur Respir J 2006;28:Suppl.50,133s Schoonis A, Celis G, Wuyts W, Lemaigre V, Nackaerts K, Effectiveness of group counselling for smoking cessation in hospital staff Eur Respir Rev 2008; 17:108,86-87 ERS Congress 2007 awardee www.ersnet.org
6. Rigotti NA, Munafo MR, Murphy MFG, Stead LF. Interventions for smoking cessation in hospitalised patients (Review). The Cochrane Database of Systematic Reviews 2003, Issue 4. Art. No.: CD001837. DOI: 10.1002/14651858.CD001837. 7. Tonnessens P Fagerström K. Smoking cessation in patients with respiratory diseases: a high priority, integral component of therapy. ERS Task force http://www.erj.ersjournals.com/cgi/content/abstract/29/2/390
Dank u
