HOE DOORBREKEN WE HET TABOE OP EENZAAMHEID?
Projecten
door
kunstenaars
en
ontwerpers
en
een
sociaal
wetenschappelijk
onderzoek
naar
de
werking
daarvan
Het bespreekbaar maken van eenzaamheid Sociale
en
emotionele
eenzaamheid
kent
vele
vormen
en
komt
bij
meer
dan
een
derde
van
de
bevolking
voor.
Het
taboe
dat
erop
rust
maakt
het
voor
veel
mensen
heel
moeilijk
of
zelfs
onmogelijk
om
erover
te
praten,
zowel
voor
diegenen
die
hulp
kunnen
bieden
als
voor
de
mensen
met
een
hulpvraag.
Sinds
2010
werkt
Stichting
Young
Designers
met
kunstenaars
en
ontwerpers
aan
het
meer
bespreekbaar
maken
van
eenzaamheid.
Door
eenzaam‐ heid
een
gezicht
‘van
iedereen’
te
geven
verwacht
YD/
het
taboe
te
verkleinen.
Eenzaamheid
zal
niet
verdwijnen
en
we
bieden
geen
oplossingen;
maar
de
ervaring
ervan
en
omgang
ermee
kunnen
wel
veranderen,
zowel
voor
de
betrokkene
zelf
als
zijn
omgeving.
Dit
project
kan
een
aanzet
zijn
tot
een
nieuwe
manier
van
beschouwen
en
ervaren
van
eenzaamheid.
Voor
een
individu
maar
ook
ten
behoeve
van
het
collectieve
gesprek
erover.
Projecten door kunstenaars en ontwerpers De
afgelopen
twee
jaar
is
door
kunstenaars
en
ontwerpers
een
aantal
projecten
ontwikkeld
(zie
pag.
2)
die
op
heel
diverse
manieren
eenzaamheid
bespreekbaar
maken
of
aan
de
orde
stellen.
Deze
zijn
kleinschalig
en
met
succes
uitgevoerd
in
de
praktijk.
Binnen
dit
project
voert
YD/
ze
op
grotere
schaal
uit
in
verschillende
omgevingen.
Wetenschappelijk onderzoek Met
de
uitvoering
van
deze
projecten
hebben
de
kunstenaars
als
doel
om
deelnemers
nieuwe
inzichten
te
geven.
Daarnaast
doen
we
onderzoek
naar
de
werking
en
resultaten
van
de
projecten.
Met
dit
onderzoek
kijken
we
hoe
kunst
en
cultuur
ingezet
kan
worden
voor
sociale
vraagstukken,
in
dit
geval
eenzaamheid.
Het
uiteindelijke
doel
is
dat
het
onderzoek
bijdraagt
aan
nieuwe
manieren
om
sociale
vraagstukken
te
benaderen
en
op
te
lossen.
Daarnaast
onderzoeken
we
de
mogelijkheden
tot
een
nieuwe
interdisciplinaire
werkwijze
tussen
wetenschap
en
1 social
design .
Het
Verwey‐Jonker
Instituut
en
Kees
Dorst,
hoogleraar
Social
Design
aan
de
universiteiten
van
Sydney
en
Eindhoven,
zijn
voor
onderzoek
aan
dit
project
verbonden.
Dit
betekent
dat
bij
de
uitvoering
van
elk
van
de
verschillende
hieronder
beschreven
kunstenaarsprojecten
een
onderzoeker
aanwezig
zal
zijn.
Betrokken partijen
. Young Designers
is
in
1992
voortgekomen
uit
de
Amsterdamse
kunstacademie
en
is
sinds
2001
een
onafhankelijke
culturele
stichting.
In
de
laatste
jaren
heeft
de
organisatie
zich
vanuit
een
cultureel
perspectief
en
werkwijze
gericht
op
sociale
vraagstukken.
Concreet
betekent
dit
dat
telkens
wisselende
teams
van
ontwerpers
in
samenspraak
met
andere
vakdeskundigen
en
betrokkenen
vraagstukken
benaderden,
zoals
integratie
van
mentaal
gehandicapten
in
een
woonwijk,
betrokkenheid
van
bewoners
bij
openbaar
groen,
identiteit
van
jongeren
in
probleemwijken,
sociale
woonvormen
voor
alleenstaanden,
mantelzorg,
e.a..
Opdrachtgevers
zijn
onder
meer
zorgorganisaties,
woningcorporaties
en
stadsdelen.
YD/
wordt
tot
en
met
2012
meerjarig
gefinancierd
door
het
Ministerie
van
OCW
en
de
Gemeente
Amsterdam.
(www.ydi.nl)
. Het VerweyJonker Instituut
is
een
onafhankelijk
onderzoeksinstituut
voor
advies
en
innovatie
op
sociaal‐
maatschappelijk
terrein.
Het
is
een
landelijk
werkende
stichting
zonder
winstoogmerk.
Opdrachtgevers
zijn
veelal
gemeenten
&
overheden,
en
sociale
en
zorginstellingen,
maatschappelijk
ondernemers
en
(groepen)
burgers.
Directeur
is
Hans
Boutellier,
auteur
van
het
recent
verschenen
boek
‘De
improvisatiemaatschappij’.
(www.verwey‐jonker.nl)
1 .
Kees Dorst
is
hoogleraar
Social
Design
aan
o.a.
de
Universiteit
van
Sydney.
Daar
onderzoekt
hij
de
werkwijze
van
(social)
designers
en
implementeert
hij
die
werkwijze
in
andere
domeinen,
vanuit
de
theorie
dat
design
thinking
beter
dan
de
conventionele
werkwijzen
complexe
maatschappelijke
vraagstukken
kan
oplossen.
(http://datasearch.uts.edu.au/dab/staff/details.cfm?StaffId=2192)
. Stichting DOEN is
medefinancier
van
onderhavig
project.
(www.doen.nl) 1
Social
design
is
de
werkwijze
waarbij
ontwerpers
omgevingen,
produkten,
diensten
of
andere
concepten
ontwikkelen
om
sociale
problemen
op
te
lossen
of
te
verminderen,
zoals
criminaliteit
of
vraagstukken
in
de
zorg.
GEKOZEN CONTEXTEN
Om
de
werking
van
social
design
te
onderzoeken
kiezen
we
verschillende
omgevingen
waarbinnen
we
de
eenzaamheidsprojecten
uitvoeren.
De
keuze
voor
de
contexten
baseren
we
op
het
feit
dat
ze
veel
voorkomen
in
het
hele
land,
zodat
de
uitkomsten
bruikbaar
zijn
voor
veel
mensen
die
er
hun
eigen
situatie
in
kunnen
herkennen.
We
beogen
vier
contexten:
Ouderen in een verzorgingshuis:
Ondanks
de
ogenschijnlijke
sociale
leefomgeving
blijkt
eenzaamheid
voor
veel
ouderen
die
in
een
verzorgingshuis
leven
een
concreet
of
dreigend
probleem
en
van
grote
invloed
op
hun
gevoel
van
welbevinden.
In
de
huidige
systemen
die
het
leven
van
deze
ouderen
ondersteunen
is
vooral
de
‘technische’
zorg
aan
de
orde.
De
aandacht
voor
het
welbevinden
maakt
geen
onderdeel
uit
van
deze
systemen,
terwijl
de
ervaren
kwaliteit
van
leven
aanzienlijk
verbetert
als
er
aandacht
is
voor
het
welbevinden
van
mensen.
Door
eenzaamheidsprojecten
in
verzorgingshuizen
uit
te
voeren
willen
we
ouderen
handvatten
geven
om
hun
welbevinden
te
vergroten.
Jongeren:
Eenzaamheid
onder
jongeren
heeft
vaak
te
maken
met
de
onzekerheden
die
gepaard
gaan
met
volwassen
worden.
Ze
zijn
kwetsbaar
omdat
er
nog
van
alles
moet
worden
ontdekt,
terwijl
ze
tegelijkertijd
nog
niet
in
staat
zijn
om
de
vragen
die
daarbij
horen
helemaal
aan
te
kunnen.
Veel
vragen
lijken
onbespreekbaar.
Emotionele
eenzaamheid
kan
hieruit
voortvloeien.
Het
project
is
erop
gericht
om
het
taboe
onder
jongeren
te
helpen
doorbreken
om
over
eenzaamheid
te
praten.
Vrijwilligers:
Een
grote
groep
Nederlanders
verricht
vrijwilligerswerk.
De
redenen
om
vrijwilligerswerk
te
verrichten
kunnen
van
velerlei
aard
zijn.
Mensen
willen
zich
nuttig
maken
voor
een
ander,
voelen
een
sociale
druk
om
vrijwilligerswerk
te
verrichten
of
hebben
behoefte
aan
sociale
contacten.
Een
grote
groep
van
deze
vrijwilligers
ondersteunt
mensen
die
behoefte
hebben
aan
sociale
contacten.
Door
de
projecten
bij
hen
uit
te
voeren
bieden
we
hen
nieuwe
inzichten
met
betrekking
tot
hun
eenzaamheid.
Daarnaast
doen
zij
wellicht
inspiratie
op
die
zij
kunnen
inzetten
in
hun
hulp
aan
anderen.
Op de werkvloer:
Werkomgevingen
spiegelen
de
prestatiemaatschappij,
waarin
mee
kunnen
doen
soms
hoog
gegrepen
is.
Het
gevoel
er
alleen
voor
te
staan
en
daarmee
het
gevaar
van
vereenzaming
ligt
ook
hier
op
de
loer.
Het
zou
mooi
zijn
als
de
projecten
ook
het
gesprek
over
eenzaamheid
op
de
werkvloer
kunnen
openen.
In
de
praktijk
kunnen
situaties
zich
aandienen
die
niet
helemaal
samenvallen
met
bovengenoemde
contexten
maar
die
wel
geschikt
zijn
voor
de
genoemde
projecten.
DE PROJECTEN De
opzet
van
de
hierna
volgende
projecten
is
dat
ze
met
een
groep
van
maximaal
15
mensen
in
één
dagdeel
worden
uitgevoerd
op
een
‐
waar
mogelijk
‐
voor
de
deelnemers
vertrouwde
lokatie.
Dat
kan
een
kleine
zaal
of
ruimte
bij
uw
organisatie
zijn.
Indien
mogelijk
en
gewenst
wil
YD/
binnen
vier
weken
na
de
uitvoering
napraten
met
betrokkenen
over
de
ontstane
inzichten,
of
om
het
project
opnieuw
te
organiseren
op
basis
van
de
nieuw
ontstane
inzichten.
Ben jij ook wel eens eenzaam? Madelinde
Hageman,
interactie‐ontwerper
in
samenwerking
met
Leontine
Hoogeweegen,
verteltrainingen
In
toenemende
mate
werd
Madelinde
Hageman
zich
bewust
van
het
gebrek
in
taal
om
genuanceerd
over
eenzaamheid
te
kunnen
praten.
Om
dit
voelbaar
te
maken
verving
ze
in
de
22
beschrijvingen
van
soorten
sneeuw
die
eskimo’s
hebben
het
woord
sneeuw
door
eenzaamheid.
Dan
krijg
je
bijvoorbeeld
‘smeltende
eenzaamheid’
of
‘harde
korstige
eenzaamheid’.
Hiermee
ontstaat
een
bijzondere
lijst
die
direct
duidelijk
maakt
dat
het
gemakkelijker
is
om
over
eenzaamheid
te
praten
als
er
meer
taal
voor
zou
zijn.
Als
project
hebben
Madelinde
en
Leontine
'Situaties
van
Eenzaamheid'
ontwikkeld,
waarin
ze
op
zoek
gaan
naar
handpalm‐verhalen
over
eenzaamheid.
Mensen
worden
in
een
workshop
uitgenodigd
om
een
situatie
in
hun
leven
beeldend
te
beschrijven
waarin
ze
geconfronteerd
worden
of
werden
met
hun
eigen
eenzaamheid.
Deze
koppelen
ze
aan
één
van
de
22
'sneeuw'woorden
of
aan
een
zelfbedacht
woord
over
zijn
of
haar
eenzaamheid,
bijvoorbeeld
‘schoolplein‐eenzaamheid’.
De
respons
hierop
is
telkens
heel
groot.
Na
het
opschrijven
wordt
het
verhaal
op
verschillende
manieren
teruggekoppeld
aan
het
publiek
door
het
voorlezen
aan
anderen
in
de
workshop,
het
publiceren
op
de
website
www.situatiesvaneenzaamheid.nl
(en
in
de
toekomst
mogelijk
in
een
campagne).
Telkens
blijkt
sprake
van
een
universele
herkenning
die
troostend
kan
werken
voor
de
toehoorder
of
de
lezer
die
de
site
bezoekt.
Waarmee
bevestigd
wordt
dat
eenzaamheid
van
iedereen
is.
Specifieke
doelgroepen:
jongeren
tussen
10
en
25
jaar,
en
mensen
van
50
jaar
en
ouder.
Over de schoonheid van eenzaamheid Maaike
Roozenburg,
ontwerper
Eenzaamheid
maakt
op
momenten
deel
uit
van
ieders
leven,
zij
kan
zwaar
en
donker
zijn,
maar
we
hebben
haar
ook
nodig
om
ons
te
ontwikkelen,
te
groeien,
en
te
verdiepen.
Zo
ervaarde
Maaike
een
kant
van
schoonheid
aan
haar
eenzaamheid,
hetgeen
voor
anderen
heel
herkenbaar
bleek.
De
eenzaamheid
riep
beelden
op
van
momenten
en
ervaringen
en
nodigde
uit
tot
een
gesprek
over
de
persoonlijke
beleving
ervan.
Deze
verschillende
gezichten
van
eenzaamheid
wil
zij
belichten;
haar
zwaarte,
maar
ook
haar
schoonheid
en
waarde
tonen.
‘Over
de
schoonheid
van
eenzaamheid’
is
een
pagina
op
Facebook,
een
netwerk
voor
iedereen
die
weet
hoe
het
voelt
om
eenzaam
te
zijn:
voor
ons
allemaal
dus.
Hoe
kunnen
we
samen
weer
een
‘normale’
rol
in
ons
bestaan
geven
waar
we
over
kunnen
praten,
hulp
bij
kunnen
vragen,
maar
ook
naar
op
zoek
kunnen
gaan
of
zonder
schaamte
kunnen
ondergaan?
De
pagina
wordt
een
platform
en
podium
waarop
bezoekers
ervaringen,
beeld,
film
en
muziek
kunnen
bekijken,
tonen
en
delen.
Zo
wordt
een
genuanceerder
beeld
van
eenzaamheid
gecrowdsourcd.
Het
taboe
op
eenzaamheid
lijkt
sterk
samen
te
hangen
met
ons
beeld
van
succes
en
de
maakbaarheid
daarvan.
Wat
je
hebt
bereikt,
hoe
je
gezien
wordt,
wie
er
deel
uitmaken
van
je
netwerk
en
welke
telefoon
je
hebt
lijkt
steeds
belangrijker
te
worden.
Wat
we
nastrevenswaardig
vinden
zien
we
verbeeld
in
tijdschriften,
tv‐commercials
en
de
advertenties
in
bushokjes.
Eenzaamheid
past
niet
binnen
dit
beeld
van
succes.
Eenzaamheid
wordt
geassocieerd
met
falen.
Met
het
project
‘Over
de
schoonheid
van
eenzaamheid’
wil
Maaike
mensen
uitnodigen
om
een
nieuw,
gelaagder,
gekleurder,
genuanceerder
en
rijker
beeld
van
eenzaamheid
samen
te
stellen.
Tijdens
het
project
wil
ze
dit
doen
door
samen
foto’s,
film,
muziek,
verhalen,
teksten
en
gedichten
en
beelden
te
verzamelen
van
de
verschillende
gezichten
die
jouw
eenzaamheid
kent.
Dat
gebeurt
ter
plaatse
met
behulp
van
internet
en
mobiele
telefoon,
maar
kan
ook
middels
meegebrachte
boeken
en
tijdschriften
–
in
overleg
af
te
spreken.
Per
locatie
of
context
kan
in
overleg
bekeken
worden
hoe
dit
beeld
tot
stand
komt;
wordt
het
een
wand
met
beeld
en
geluids‐
of
muziek‐ samples,
of
posten
we
het
materiaal
direct
op
facebook?
Deelnemers
kunnen
ook
op
stap
gaan
om
met
een
camera
of
mobiele
telefoon
beelden
vast
te
leggen
die
hun
ervaring
van
eenzaamheid
verbeelden.
Als woorden bloemen worden De
kracht
van
bloemen
tekenen
Peik
Suyling,
kunstenaar/ontwerper
Peik
Suyling
tekent
bloemen
met
anderen.
En
vaak
horen
we
vooraf:
‘Maar
ik
kan
helemaal
niet
tekenen’.
Waarna
veel
deelnemers
verrast
worden
door
het
resultaat
en
de
uitwerking
die
het
tekenen
op
hen
heeft.
Je
drukt
veel
meer
uit
met
zo’n
tekening
dan
je
je
bewust
bent.
Kracht,
kleur,
beweging,
het
zegt
iets
over
hoe
je
in
het
leven
staat.
Maar
ook
de
zwaardere
kanten
komen
vaak
naar
boven,
zoals
eenzaamheid.
Tijdens
het
tekenen
mag
je
over
van
alles
praten
maar
liever
niet
over
de
tekening.
Dat
werkt
goed
want
je
blijft
beter
met
je
aandacht
bij
wat
je
zelf
op
papier
aan
het
doen
bent.
Na
afloop
ontstaan
goede
onderlinge
gesprekken,
ook
over
het
werk.
”Al
met
al
biedt
het
zoveel
meer
dan
alleen
maar
tekenen,
er
zit
een
soort
wederkerigheid
in”,
zei
een
deelnemer
eens.
Alle
tekeningen
vormen
gezamenlijk
een
bonte
bloemenwand
die
een
grote
verscheidenheid
aan
uitdrukkingen
van
gevoelens
laat
zien.
Peik
Suyling
tekent
in
afzondering
al
jaren
bloemen
waarin
voor
hem
levenskracht
en
vergankelijkheid
kunnen
samenvallen.
Sinds
het
begin
van
dit
eenzaamheidsproject
is
hij
bloemen
gaan
tekenen
met
anderen.
In
situaties
zoals
de
verblijfhuizen
van
het
Leger
des
Heils,
met
vrijwilligers
en
hun
cliënten
van
Humanitas,
met
mantelzorgers
maar
ook
met
HBO‐studenten
en
met
kinderen
op
lagere
scholen.
In
iedere
situatie
blijkt
het
te
werken.
Mensen
ervaren
de
ruimte
om
zichzelf
te
uiten
zonder
dit
onder
woorden
te
moeten
brengen.
Die
ervaring
blijkt
vaak
diep
en
lang
door
te
kunnen
werken.
Van
alle
bloemen
wordt
een
foto
gemaakt
die
(binnenkort)
als
een
universum
van
bloemen
allemaal
te
zien
zijn
op
de
website
alswoordenbloemenworden.nl.
Voor
de
workshop
brengt
Peik
tekenmaterialen
mee.
De
tekening
mag
mee
naar
huis
genomen
worden,
de
foto
ervan
wordt
(anoniem
of
alleen
met
voornaam)
geplaatst
op
de
website.
De sandwichman Dennis
Lohuis,
ontwerper
Eenzaamheid
is
een
moeilijk
bespreekbaar
onderwerp.
En
iedereen
heeft
zo
zijn
eigen
vragen
daarbij,
die
je
vaak
niet
durft
te
stellen.
Maar
wat
gebeurt
er
als
je
mensen
op
straat
je
vraag
toch
voorhoudt?
Een
aantal
ontwerpers
durfde
het
aan
en
ging
de
straat
op,
met
een
groot
sandwichbord
om
met
daarop
hun
vragen:
‘Ben
je
ook
wel
eens
eenzaam?’
‘Kent
u
de
schoonheid
van
eenzaamheid?’
‘Kan
ik
u
vertellen
over
mijn
eenzaamheid?’
De
uitwerking
was
verbluffend.
Van
jong
tot
oud
kwam
met
persoonlijke
verhalen,
van
zichzelf
of
over
anderen.
Van
een
gepeste
medeleerling
en
vluchten
in
computergames
tot
een
langdurende
ervaring
van
sociaal
en
emotioneel
isolement.
Ondanks
het
taboe
blijken
veel
mensen
graag
over
(hun)
eenzaamheid
te
praten,
zelfs
midden
op
straat
en
met
onbekende
mensen.
Maar
wanneer
krijg
je
die
kans,
of
wanneer
voel
je
de
ruimte
daartoe?
Met
dit
project
wordt
het
bespreekbaar
maken
van
eenzaamheid
aan
de
orde
gesteld
en
laten
we
mensen
ervaren
wat
dat
betekent
voor
je
omgang
met
eenzaamheid.
De
workshop
wordt
geïntroduceerd
met
een
documentaire
van
tien
minuten
over
het
project.
Daarna
stellen
mensen
zich
de
vraag
welke
vraag
over
eenzaamheid
ze
niet
zouden
durven
stellen.
Met
deze
vraag
op
een
sandwichbord
of
t‐shirt
benaderen
de
deelnemers
vervolgens
de
omgeving
om
gesprekken
op
gang
te
brengen.
Na
afloop
worden
de
–vaak
enerverende‐
ervaringen
uitgewisseld.
Oog ik eenzaam? Marina
van
Goor,
ontwerper
In
je
eentje
een
kop
koffie
drinken
of
alleen
lunchen
is
heel
gewoon.
Maar
wat
als
je
alleen
gaat
eten
in
een
restaurant?
Of
als
je
voor
één
persoon
eten
haalt
bij
de
supermarkt?
Wat
denkt
men
dan
over
je?
Heb
je
het
gevoel
dat
je
je
voor
anderen
moet
schamen?
(Hoe)
vullen
anderen
jouw
plaatje
in?
Krijg
je
het
etiket
‘eenzaam’?
En
als
je
alleen
bent,
wat
eet
je
dan,
en
waar?
Voor
de
televisie?
Heb
je
troosteten
voor
jezelf
als
je
je
eenzaam
voelt?
En
mogen
andere
mensen
dit
weten?
Om
met
Sartre
te
spreken:
“Als
je
alleen
bent
en
je
niet
eenzaam
voelt,
dan
ben
je
in
goed
gezelschap”.
Maar
hij
zei
ook:
“De
hel,
dat
zijn
de
anderen”.
Ontwerper
Marina
van
Goor
constateert
hoe
belangrijk
het
ideale
plaatje
naar
buiten
toe
is.
In
de
wereld
van
het
zakelijk
succes
viert
het
ideale
plaatje
hoogtij.
En
dat
geldt
ook
voor
veel
jongeren,
ouderen
en
anderen
die
midden
in
de
maatschappij
staan.
Maar
hoe
succesvol
kun
je
zijn
of
lijken,
en
tegelijk
hoe
eenzaam?
Door
‘in
je
eentje
eten’,
eetgedrag
en
rituelen
aan
de
orde
te
stellen
wil
Marina
het
thema
‘Oog
ik
eenzaam’
zichtbaarder
en
bespreekbaar
maken
en
de
schaamte
achter
de
façade
verzachten.
Zij
spreekt
met
de
deelnemers
over
hun
eetgedrag
en
de
daarbij
behorende
rituelen.
Hierbij
worden
beelden,
foto's
en
schetsen
verzameld
met
behulp
van
meegebrachte
tijdschriften,
internet
of
mobiele
telefoons.
Wijzer door eenzaamheid Martijn
Engelbregt,
kunstenaar Iedereen
kent
eenzaamheid,
iedereen
is
in
meerdere
of
mindere
mate
eenzaam.
Op
grond
van
dat
uitgangspunt
ontwikkelt
Martijn
Engelbregt
een
Een’zaam’heidswijzer,
een
soort
stroomdiagram
met
persoonlijke
vragen.
Met
de
Eenzaamheidswijzer
onderzoeken
deelnemers
hun
persoonlijke
‘eenzaamheidsgraad’
waarna
ze
zelf
tools
in
handen
krijgen
om
de
potentie
van
de
eenzaamheid
ten
volle
te
benutten.
In
deze
workshop
wordt
aan
de
hand
van
de
eenzaamheidswijzer
eenzaamheid
op
lichte
en
humoristische
wijze
bespreekbaar
gemaakt
terwijl
de
donkere
lagen,
met
name
de
angst
voor
eenzaamheid,
voorzichtig
in
het
licht
worden
gebracht.
Minimum
aantal
deelnemers:
25‐30
______________________________________________________________________________________________ PRAKTISCHE VOORWAARDEN VOOR ALLE WORKSHOPS (tenzij anders vermeld) Deelname
door
max.
15
personen
(behoudens
‘Wijzer
door
eenzaamheid’)
Beschikbaarheid
van
een
ruimte
met
stoelen
en
bij
voorkeur
een
grote
tafel.
WELKE WORKSHOP VOOR WIE De
variëteit
in
workshops
is
groot.
Vanzelfsprekend
kunt
u
zelf
een
keuze
maken,
maar
we
kunnen
ook
in
overleg
tot
een
keuze
komen.
PLANNING Van
juni
2012
t/m
voorjaar
2013
worden
36
projecten
uitgevoerd.
De
projecten
kunnen
op
alle
dagen
plaatsvinden,
met
een
voorkeur
voor
een
doordeweekse
dag.
KOSTEN Indien
mogelijk
wordt
een
financiële
bijdrage
op
prijs
gesteld.
RESULTATEN EN BEREIK De
intentie
is
dat
waar
mogelijk
en
gewenst
de
projecten
worden
overgenomen
en
uitgevoerd
door
mensen
ter
plaatse,
zodat
een
olievlekwerking
kan
ontstaan.
Dit
vindt
vanzelfsprekend
plaats
in
nauw
overleg
en
onder
begeleiding
van
de
betreffende
ontwerper/kunstenaar.
In
de
Week
tegen
Eenzaamheid
(26
september
t/m
5
oktober
2012
)
zullen
ervaringen
met
de
projecten
en
eerste
resultaten
van
het
onderzoek
gepresenteerd
worden.
PUBLICITEIT Van
de
uitgevoerde
kunstprojecten
zal
een
(beeld)publicatie
worden
gemaakt,
en
worden
informatie
en
beelden
geplaatst
op
een
nader
bekend
te
maken
website.
Naar
aanleiding
van
het
onderzoek
publiceren
de
onderzoekers
de
wetenschappelijke
resultaten
in
onder
meer
wetenschappelijke
tijdschriften.
Tijdens
de
week
van
de
Eenzaamheid
in
september
2012
zullen
we
extra
aandacht
genereren
voor
de
diverse
projecten.
Informatie
die
gepubliceerd
wordt
zal
anoniem
zijn.
Indien
het
gewenst
is
dat
namen
van
betrokken
instanties
of
personen
worden
genoemd,
zal
hierover
vooraf
schriftelijke
toestemming
per
email
worden
gevraagd.
Alle
betrokkenen
en
deelnemers
worden
geïnformeerd
over
publicaties
die
verschijnen
die
hen
betreffen.
CONTACT / NADERE INFORMATIE Young
Designers/,
Peik
Suyling
of
Titia
Daniels,
tel.
020‐4862630,
[email protected]
Verwey‐Jonker
Instituut,
Freek
de
Meere,
tel.
030‐2300799,
fdemeere@verwey‐jonker.nl
