HIV: Couselen en Testen. Het Referentiemanuaal

HIV: Couselen en Testen

Het Referentiemanuaal

HIV: Couselen en Testen Het Referentiemanuaal

JHPIEGO, een afdeling van de Johns Hopkins Universiteit, gaat wereldwijd en lokaal partnerschappen aan om de kwaliteit van gezondheidszorg voor vrouwen en gezinnen over de gehele wereld te verbeteren. JHPIEGO is een wereldleider als het gaat om de ontwikkeling van vernieuwende en doeltreffende methoden ten behoeve van de training van gezondheidswerkers. www.jhpiego.org © JHPIEGO 2004, Vertaling 2005 JHPIEGO Brown’s Wharf 1615 Thames Street, Suite 200 Baltimore, Maryland 21231-3492 USA Uitgevers:

Ann Blouse Erin Wagner

Contribuant:

Julia Brothers Bluestone

Assistentie bij de productie:

Michelle Jordan Youngae Kim

HANDELSMERKEN: Alle merk- en productnamen zijn handelsmerken of gedeponeerde handelsmerken van hun respectievelijke ondernemingen. Norplant® is het gedeponeerde handelsmerk van de Population Council voor onderhuidse levonorgestrel implantaten.

INHOUDSOPGAVE DANKBETUIGINGEN EEN

TWEE

DRIE

VIER

INTRODUCTIE VAN HIV/AIDS EN COUNSELEN EN TESTEN Doelstellingen Achtergrond Hoe HIV overgaat op AIDS Hoe wordt HIV verspreid Voorkomen van HIV-besmetting Counselen en testen op HIV Testen op HIV HIV-testresultaten Voordelen van counselen en testen Gezond Leven

BASIS VAARDIGHEDEN VOOR HIV-COUNSELEN Doelstellingen Achtergrond Definitie van Counselen Vertrouwelijkheid Houdingen, waarden en vooroordelen: hoe beïnvloeden ze de counselors Vaardigheden gebruikt om te praten met te counselen en te testen cliënten Situaties Waarmee u Wordt Geconfronteerd bij het praten met te counselen en testen cliënten Andere Kwesties betreffende Counselen

v

1-1 1-1 1-2 1-4 1-6 1-8 1-11 1-13 1-15 1-15

2-1 2-1 2-2 2-3 2-3 2-5 2-9 2-13

GROEPSEDUCATIE Doelstellingen Achtergrond Het toepassen van groepseducatie Het houden van sessies voor groepseducatie Gids voor groepsvoorlichting

3-1 3-1 3-1 3-2 3-3

OVERZICHT VAN HET PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN OP HIV Doelstellingen Achtergrond Sessies en componenten van het Counseling en Testprotocol Protocol voor Counselen en Testen

4-1 4-1 4-2 4-3

HIV: Counselen et testen

iii

VIJF

ZES

ZEVEN

COUNSELINGSESSIE VOOR DE TEST Doelstellingen Achtergrond Introductie en oriëntatie met betrekking tot CT Beoordeel het risico Onderzoek opties voor risicoverlaging Informatie over het testen op HIV

5-1 5-1 5-2 5-3 5-5 5-8

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-negatief Doelstellingen Achtergrond Geef het HIV-negatief testresultaat Ontwikkel een plan voor risicoverlaging Voorbeeld van het formulier met het beknopt plan voor risicoverlaging Bepaal steun voor het plan voor risicoverlaging Bespreek de bekendmaking en verwijzing van de partner

6-1 6-1 6-2 6-3 6-5 6-6 6-6

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-positief Doelstellingen Achtergrond Geef het HIV-positief testresultaat Identificeren van ondersteuningspunten en doorverwijzen Bespreek de onthulling en verwijzing van de partner Praat over kwesties betreffende risicoverlaging

7-1 7-1 7-2 7-3 7-4 7-5

BIJLAGE A

PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN OP HIV: WANNEER HET RESULTAAT OP DEZELFDE DAGE WORDT GEGEVEN

BIJLAGE B

PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN OP HIV: KLINIEKEN DIE HET RESULTAAT NIET OP DEZELFDE DAG GEVEN: SITES MET UITGESTELDE RESULTATEN

BIJLAGE C

PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN OP HIV VAN ZWANGERE VROUWEN

BIJLAGE D

VOORKOMING VAN BESMETTING EN SNEL TESTEN OP HIV

BIJLAGE E

VERKLARENDE WOORDENLIJST

iv

HIV: Counselen en testen

DANKBETUIGING Dit referentiehandboek werd ontworpen voor een ondeskundig publiek. Het werd aangepast uit JHPIEGO’s, specifiek Caribische Voluntary Counselling and Testing Reference Manual dat wordt gebruikt voor opleiding in Jamaica. JHPIEGO is heel erkentelijk voor de steun die het Johns Hopkins University Center for Communication Programs (JHU/CCP) en de Centers for Disease Control and Prevention, National Center for STD, HIV and TB Prevention, en het Global AIDS Program (CDC/GAP), leverden voor de ontwikkeling van de voor de Caraïben specifieke vrijwillige advies- en test materialen (VCT). JHU/CCP gaven toestemming om materiaal te gebruiken en aan te passen uit hun VCT Training of Trainers Curriculum for Youth-Friendly Services in Freestanding Settings (Stratten 2001). CDC/GAP gaf toestemming om hun VCT-protocol en Voluntary Counseling and Testing Training Course (2003) aan te passen. Daarenboven werd de gids voor groepsopleiding in Hoofdstuk 3 aangepast van een CDC/GAP video, die werd ontwikkeld in Oeganda voor de preventie van transmissies van HIV van moeder naar kind. Douglas Watson van de Universiteit van Maryland heeft het VCT-protocol van CDC/GAP aangepast, zodat het voor zwangere vrouwen gebruikt kan worden. Het protocol werd verder aangepast voor deze handleiding en u kan het vinden in Bijlage B. JHPIEGO is tevens erkentelijk voor de bijdragen van Kate Stratten van JHU/CCP en van Jean Anderson van JHPIEGO voor het materiaal dat specifiek voor de Caraïben is. Daarenboven moeten de volgende individuen worden bedankt voor hun inspanningen en steun in het aanpassen van het CDC VCT-protocol voor de Jamaïcaanse context: Holly J. Alveranga Althea E. Bailey Yvonne Blake-Stewart Boris Bloomfield Joycelyn Brown-Kerr Enid E. Burrell-Russell Lilan Carr Carol F. Cooke Faith Davy-Lyttle Jacqueline D. Dawkins Maurice Duhaney Pearline V. Francis P. Paul Gordon

Orchid Gowe Yvonne M. Hamilton Hazel A. Harris Hopeton C. Hepburn Lois Hue Ralston Isaacs Pearline N. Jamienson Winsome N. Keane-Dawes Juline Lewis Marva Lewis-Nalty Steve St. L. Lindo Samuel A. McLaughlin Valrie E. McLeary

Ricardo A. McNichol D. Hope Ramsey Jeffery Robinson Graceline Satchell Marfeen C. Smith Marlene South Orlando Stephenson Jennifer Stuart Loraine M. Thompson-Kelly Tathlin E. Williams Lorna Wint-Johnson Ena Jb Wheatle-Porter

Deze publicatie werd deels mogelijk gemaakt met de ondersteuning van de Service Delivery Improvement Division, Office of Population and Reproductive Health, Bureau for Global Health, U.S. Agency for International Development, krachtens de toekenning nr. HRN-A-00-98-0004100. De meningen die hierin worden weergegeven, zijn die van JHPIEGO en zijn niet noodzakelijk die van de U.S. Agency for International Development. HIV: Counselen en testen

v

Dankbetuiging

RECENSENTEN COLLEGA'S IN ZUID-AFRIKA Emthonjeni/Villably Elize Coetzee (Emthonjeni/Villably) Event-U-Ally Africa Shurnell Andersson (Event-U-Ally Africa) Hope Worldwide Rene Diane Martin Gumpo Karolien Husselmann Sonny Kamukapa Dolly Maesela Kekana Sophy Kgalanyane Margaret Machele Maggie Matseke Faith Mehana Charlotte Mjele Rebecca Moamogwa Winnie Mokoti

Grace Mokou Kealeboga Molate Keneilwe Molutsi Ben Ntsikanye Nomthandazo Pango Hombisa Hombakazi Sakile Paul M.M. Selepe Mimie Sesoko Sarah Sinah Tshepe Dokter Vukeya Ncumisa Waxa Dudu Zwane

Minsterie van Volksgezondheid van Kenia Nancy Waweru

MEDEWERKERS VAN JHPIEGO Joyce Ablordeppey (Ghana) Abigail Kyei (Ghana) Lunah Ncube (Zuid-Afrika) Emmanuel Otolorin (Verenigde Staten) Joy Reimmer (Ghana)

vi


EEN

INTRODUCTIE VAN HIV/AIDS EN COUNSELEN EN TESTEN DOELSTELLINGEN 1. Beschrijf hoe mensen geïnfecteerd raken met HIV 2. Beschrijf hoe HIV overgaat op AIDS 3. Beschrijf manieren hoe mensen kunnen voorkomen om met HIV besmet te raken 4. Beschrijf gedragingen met betrekking tot veilige seks 5. Beschrijf diensten aangaande counseling and testen 6. Beschrijf de opties voor het testen op HIV en mogelijke HIVtestresultaten 7. Bespreek de voordelen van testen op HIV 8. Geef een omschrijving van gezond leven

ACHTERGROND HIV is het virus dat maakt dat mensen een ziekte ontwikkelen die AIDS wordt genoemd. Een virus is een heel klein organisme (dat alleen met een sterke microscoop kan worden gezien) dat mensen ziek kan maken. Sommige virussen zoals influenza (de griep), blijven enkel voor korte tijd in het lichaam. HIV verschilt daar echter van omdat het niet weggaat.

HIV staat voor: Human Immunodeficiency Virus AIDS staat voor: Acquired Immune Deficiency Syndrome

Wanneer iemand besmet wordt met HIV, valt het virus zijn/haar immuunsysteem aan. Het immuunsysteem in het lichaam bestrijdt de infecties. HIV zal het immuunsysteem van een met HIV-besmette persoon beschadigen totdat dit systeem het lichaam niet meer kan beschermen tegen infecties die gewoonlijk geen problemen opleveren voor de mensen. Wanneer het immuunsysteem van een met HIV-besmette persoon erg zwak wordt en hij/zij begint infecties te ontwikkelen, heeft die persoon AIDS.

HIV:Counselen en testen

1-1

Introductie en Oriëntatie van HIV/AIDS en CT

De eerste gevallen van AIDS werden gerapporteerd in 1976, en nu is HIV/AIDS een snel groeiend, wereldwijd probleem. Ziehier enkele gegevens omtrent HIV/AIDS van de Wereldgezondheidsorganisatie en UNAIDS1:

• • •

Op het einde van 2003 waren er zowat 40 miljoen mensen over de hele wereld die HIV/AIDS hadden. In 2003 waren er elke dag zowat 14.000 nieuwe gevallen van HIV. Zowat 95% van deze gevallen waren in landen met beperkte hulpmiddelen.

HOE HIV OVERGAAT OP AIDS Besmet zijn met HIV (wat ook HIV-geïnfecteerd of HIV-positief heet) is niet hetzelfde als AIDS hebben. Tabel 1-1 toont de stadia die een met HIV geïnfecteerde persoon doormaakt.

1

Voor de recentste info omtrent HIV/AIDS de wereld rond, zie de website van UNAIDS (www.unaids.org).

1-2



Tabel 1-1. Stadia van HIV Na de besmetting met HIV krijgen sommige mensen symptomen zoals koorts, spier- en gewrichtenpijn of gezwollen lymfeklieren gedurende 1 tot 2 weken. Sommigen mensen krijgen helemaal geen symptomen.

BESMETTING

Nadat een persoon besmet is met HIV is er een de tijdsperiode waarrin hij/zij geen positief HIV-testresultaat zal hebben, maar waarin hij/zij andere personen kan besmetten. Dit wordt de windowperiode (kritieke periode) genoemd en ze kan drie maanden duren duren vanaf de tijd van de besmetting. Na de windowperiode zal het immuunsysteem van een met HIV besmette persoon het HIV beginnen te bestrijden door antilichaampjes te maken. Wanneer dit gebeurt, zal een met HIV besmette persoon positief testen voor HIV. Tal van mensen die HIV hebben worden veel jaren helemaal niet ziek. Sommige mensen leven zonder HIV-symptomen gedurende 10 jaar of meer.

ASYMPTOMATISCH

(geen symptomen)

SYMPTOMATISCH

(heeft symptomen)

Er bestaan geneesmiddelen die een HIV-positieve persoon kunnen helpen om langer gezond te blijven. Deze geneesmiddelen worden antiretrovirale therapie genoemd. Ze vertragen de schade die HIV toebrengt aan het immuunsysteem. In deze fase begint een met HIV besmette persoon symptomen te vertonen zoals borstinfecties, koorts en diarree. Vaak kunnen deze worden behandeld. Wanneer het immuunsysteem van een HIV besmette persoon heel zwak wordt, begint hij/zij opportunistische infecties te ontwikkelen. Opportunistische infecties doen zich voor wanneer het immuunsysteem niet goed werkt. De infecties worden “opportunistisch” genoemd, omdat zij misbruik maken van de zwakte van het immuunsysteem. AIDS is een groep opportunistische infecties, waaronder verschillende vormen van kanker en infecties veroorzaakt door virussen, bacteriën en schimmels. Hieronder volgen een aantal voorbeelden van veel voorkomende AIDS-gerelateerde opportunistische infecties:

AIDS

•

PCP (Pneumocystis carinii pneumonia), een longinfectie

•

KS (Kaposi’s sarcoma), een huidkanker

•

CMV (cytomegalovirus), een infectie die gewoonlijk de ogen aantast

•

TB (Mycobacterium tuberculosis), een infectie die gewoonlijk de longen aantast

Er zijn ook andere gezondheidsproblemen gerelateerd aan AIDS, zoals ernstig gewichtsverlies of hersentumoren. Een dokter zal zeggen dat een HIV-positieve persoon AIDS heeft wanneer die persoon één of meer met AIDS-verwante, opportunistische infecties ontwikkelt en wanneer het immuunsysteem van die persoon ernstig is beschadigd. AIDS is verschillend in elke met HIV besmette persoon. Sommige mensen sterven al vroeg na de diagnose van AIDS, terwijl anderen vrij normale levens kunnen leiden gedurende tal van jaren.


1-3


Het is belangrijk te onthouden dat eenmaal een persoon besmet is met HIV, hij/zij altijd HIV zal hebben. Iedereen die besmet is met HIV kan het HIV-virus doorgeven aan iemand anders, zelfs wanneer de met HIV besmette persoon er goed uitziet, zich goed voelt en geen AIDS heeft.

HOE WORDT HIV VERSPREID Er kunnen grote hoeveelheden HIV worden gevonden in de volgende lichaams lichaamsvochten in een met HIV besmette persoon:

HIV kan niet worden verspreid op de volgende manieren:

•

z

Bloed;

•

Zaad (mannelijke seksueel vocht);

Elkaar omhelzen, elkaar aanraken of het schudden van handen

•

Vaginale vochten (in vrouwen); en

z

Worden gestoken door een insect

•

Borstmel.

z

Gebruik van toiletten, latrines of douches

z

Hoesten of niezen

z

Gemeenschappelijk gebruik van borden en eetgerei

z

Zwemmen in openbare zwembaden

z

Gebruik van publieke telefoons

z

Voedsel of drank te delen

Andere lichaamsvochten zoals speeksel (spuug) of tranen bevatten HIV in kleine hoeveelheden, maar er zijn geen gevallen bekend van mensen die HIV kregen via deze vochten. Iemand krijgt HIV wanneer besmette lichaamsvochten in het bloed dringen. De belangrijkste manieren waarop HIV wordt doorgegeven of overgebracht zijn:

• • •

door sex te hebben met een door HIV besmette persoon; door gebruik te maken van naalden of spuiten die werden gebruikt door een met HIV besmette persoon en door een met HIV besmette vrouw die HIV doorgeeft aan haar baby terwijl ze zwanger is, of tijdens de geboorte, of via borstmelk.

Seksuele activiteiten In het grootste deel van de wereld is de meest gebruikelijke manier waarop HIV wordt verspreid, via seksuele activiteit. Iemand kan HIV krijgen door de volgende onbeschermde seksuele activiteiten te hebben met een door HIV besmette persoon:

1-4



•

•

•

Vaginale sex (de penis van een man penetreert de vagina van een vrouw). HIV in besmet zaad kan binnendringen in de bloedstroom van een vrouw via de bekleding van de vagina, of via sneetjes of zweren in de vagina. HIV in besmet vaginaal vocht kan binnendringen in de bloedstroom van een man via de opening bovenaan de penis of via sneetjes en zweren op de penis. Anale sex (de penis van een man penetreert de anus van een man of vrouw. HIV in besmet zaad kan binnendringen in de bloedstroom van een man of een vrouw via de bekleding van de anus. De huid van de anus is heel dun en scheurt heel makkelijk. HIV in besmet lichaamsvocht kan tijdens anale sex binnendringen in de bloedstroom van een man via de opening bovenaan de penis of via sneetjes en zweren op de penis. Orale sex (sex met gebruikmaking van de mond). HIV in besmet zaad en vaginaal vocht kan binnendringen in de bloedstroom van een man of een vrouw via sneetjes en zweren in de mond of het tandvlees.

De mensen lopen meer gevaar, of meer “risico” om HIV te krijgen wanneer ze:

• • • • • • •

Sex hebben zonder te weten of hun partner al dan niet besmet is met HIV; Veel sexpartners hebben; Een partner hebben die veel sexpartners heeft, of kan hebben (bijvoorbeeld een partner die lange perioden weg is voor zijn werk als vrachtwagenchauffeur, reiziger of militair); Een sekspartner hebben die ingespoten drugs gebruikt; Seks verkopen voor dingen die ze nodig hebben, zoals geld, een verblijfplaats, drugs of kleren; Een seksueel overgedragen infectie hebben zoals syfilis, herpes, or chlamydia; en Anale seks hebben.

Geïnfecteerde Naalden of Injectiespuiten Een andere manier waarop mensen besmet kunnen worden met HIV is door het gebruik van een naald of spuit die reeds werd gebruikt door een met HIV besmette persoon. Mensen die naalden delen om drugs in te spuiten, zoals heroïne, lopen een groot risico om HIV te krijgen.


1-5


Iemand kan ook HIV krijgen wanneer er besmette naalden worden gebruikt voor het aanbrengen van tatoeages of body piercing. Overdracht van HIV van moeder op kind: Zonder behandeling zullen zowat 25 tot 35% van met HIV besmette, zwangere vrouwen HIV doorgeven aan hun babies. Dit kan gebeuren op de volgende tijdstippen:

•

Tijdens de zwangerschap;

•

Tijdens de geboorte; en

•

Tijdens de borstvoeding.

De term “HIV-overdracht van moeder op kind” betekent dat de moeder de bron is van de HIV-besmetting van de baby.

VOORKOMEN VAN HIV-BESMETTING Er zijn verschillende manieren waarop men kan vermijden HIV te krijgen. Mensen kunnen HIV-infectie op de volgende manieren voorkomen:

• • •

1-6

Ervoor kiezen om geen seksuele omgang te hebben (onthouding); Slechts met één partner seks hebben (monogamie) waarvan men weet dat die niet met HIV is besmet, geen andere seksuele partners hebben en geen inspuitdrugs gebruiken; “Veiligere seks”-methodes gebruiken. Veiligere seks impliceert verhinderen dat lichaamsvochten van de partner in het lichaam dringen via de vagina, de anus, en eender welke snee of open zweer in de mond of het lichaam. De methodes voor veiligere seks omvatten:


Introductie en Oriëntatie van HIV/AIDS en CT •

Een mannelijk condoom uit latex of een vrouwelijk uit polyurethaan bij vaginale, anale, of orale seks. Condooms verhinderen dat vocht het lichaam binnendringt tijdens de seks. Zowel mannen als vrouwen moeten condooms dragen en ze mogen geen condoom gebruiken waarvan de vervaldag op de verpakking verstreken is Condooms van lamshuid of andere natuurlijke producten zijn niet zo goed voor het verhinderen van HIVbesmetting als condooms uit latex.

•


De vervaldatum op een product die de laatste dag aangeeft waarop het product mag worden gebruikt. Als de vervaldatum van een condoom reeds voorbij is, kan het zo zijn dat het condoom niet meer correct functioneert.

•

Gebruik maken van glijmiddelen op basis van water (zoals K-Y Jelly®). Glijmiddelen op basis van olie (zoals petroleum jelly) kunnen condooms uit latex beschadigen.

•

Seks vermijden wanneer u alcohol drinkt of drugs gebruikt. Een mens kan niet helder genoeg denken om zich goed te beschermen op zulke ogenblikken.

•

Kiezen voor seksuele activiteiten die prettig aanvoelen, maar geen vochten in het lichaam laten dringen. Deze activiteiten omvatten:

−

knuffelen en zoenen;

−

aanraken; en

−

•

Latex en polyurethaan zijn materiaaltypes die geen vocht of virussen zullen doorlaten. Condooms uit latex of polyurethaan kunnen zowel HIV als seksueel overgedragen infecties verhinderen.

aanraken/wrijven van de genitaliën (masturbatie). Een mens kan dit alleen doen of met een partner. Bemerk dat masturbatie van genitaliën tegen genitaliën zonder condoom niet kan worden beschouwd als veiligere seks.

Medische behandeling vragen voor zichzelf en eventuele seksuele partners wanneer ze een seksueel; draagbare infectie hebben. Seksueel overgedragen infecties kunnen iemands kansen om besmet te raken met HIV verhogen. Door schone naalden te gebruiken, scheermessen, of andere scherpe instrumenten die niet door een andere persoon gebruikt werden. Wanneer men genoodzaakt is deze items te delen, moeten ze worden schoongemaakt met bleekmiddel en water voor elk gebruik.

1-7


COUNSELING EN TESTEN OP HIV Omdat HIV zoveel mensen doodt, moet In deze handleiding verwijst elk land middelen vinden om de de term counselor naar elke verspreiding van HIV te helpen persoon die het CT protocol tegengaan. Eén van deze hulpmiddleen gebruikt om te praten met wordt genoemd “counseling en testen” cliënten over HIV/AIDS. Zo kan een counselor een (CT) op HIV. CT is een dienst, waarbij verstrekker van personen kunnen praten met een counselor gezondheidszorgen zijn, een over het wel of niet besmet kunnen raken vrijwilliger, of iemand die werkt voor een kerk. met HIV, het identificeren van manieren waarop zij kunnen proberen te vermijden met HIV besmet te raken, en het testen van hun bloed om te kunnen vaststellen of zij met HIV zijn besmet. Mensen die gebruik maken van de CT-diensten worden “cliënten” genoemd. Vaak wordt CT gevoegd bij de diensten die worden aangeboden voor familieplanning, in voorlichtingen over het prenatale (voor de geboorte), over seksueel overgedragen infecties (STI), of andere voorlichtingen. Soms kunnen er echter speciale voorlichtingen zijn die louter CT-diensten aanbieden (aparte CT-sites). Er zijn drie hoofaspecten bij CT:

Groepseducatie en/of Counselingsessie voor de test

HIVtest

Counselingsessie na de test

De counseling en test-diensten moeten:

•

• •

1-8

Vrijwillig zijn. Vrouwen en mannen moeten zelf beslissen of zij counseling en een test van hun bloed willen om te zien of zij HIV hebben. De cliënten mogen nooit worden verplicht om counseling te krijgen of om getest te worden. Kort zijn. Met wat oefening kunnen de counselors elk van de twee sessies afwerken in 15 tot 20 minuten (sessies met HIV-positieve cliënten kunnen langer duren). Confidentieel zijn. Om de CT-diensten confidentieel te houden, mag de counselor aan niemand anders vertellen wat de cliënt zegt tijdens de CT counseling sessies, of hij mag ook het HIVtestresultaat van de cliënt niet meedelen aan andere mensen. U vindt meer informatie over vertrouwelijkheid op bladzijde 2-2.



•

Geconcentreerd zijn. De CT-diensten geconcentreerd houden, betekent zich concentreren op de individuele noden en gedragingen met betrekking tot HIV-besmetting van elke cliënt.

HIV-risico De hoofdfocus van counseling voor HIV is de cliënt te helpen om zijn/haar risico om HIV te krijgen te reduceren. Het niveau van HIVrisico beschrijft hoe groot de kans is dat een persoon met HIV besmet raakt. Risicovol gedrag beschrijft acties zoals onveilige seks en het injecteren van drugs, die kunnen leiden tot een HIV-infectie. Risicoverlaging beschrijft het proces waarbij personen hun kans om met HIV besmet te raken, verlagen door het erkennen en veranderen van onveilige gedragingen. Counseling bij HIV Counseling is een methode van nuttige communicatie. Enkele onderdelen van counseling zijn:

• • •

luisteren naar cliënten; cliënten helpen te begrijpen welke beslissingen zij soms moeten nemen en dit door informatie en feiten te leveren en cliënten een plan helpen maken om hun beslissingen uit te voeren.

Informatie omtrent counseling en de vaardigheden die worden aangewend door CT-counselors kunt u vinden in hoofdstuk 2. Er is een hulpmiddel dat het Counseling en Test-protocol wordt genoemd, dat de counselors helpt om te praten met de cliënten over hun HIV-situatie. U vind thet algemene protocol in Bijlage A van deze handleiding. Het protocol dat moet worden gebruikt wanneer zwangere vrouwen worden begeleid, vindt u in Bijlage B. De beide protocols kunnen ook worden gevonden in het afzonderlijke Counseling en Test-protocolboekje. Groepseducatie Sommige CT sites beginnen CT-diensten met een sessie van groepsvoorlichting. Tijdens de groepsvoorlichting ontvangt een groep cliënten basisinformatie over HIV/AIDS, preventie en testen alvorens het indivuele counselen gebeurt. U vindt verdere informatie over groepsvoorlichting in Hoofdstuk 3. HIV: Counselen en testen

Groepseducatie

Counseling

1-9


Counselingssessie voor de test Tijdens de counseling sessie voor de test van de CT-diensten bespreken de counselor en de cliënt gedragingen die de cliënt in gevaar brengen voor HIV-besmetting en hoe de cliënt HIV-besmetting kan voorkomen. De counselor en de cliënt bespreken ook het testen van HIV en de voor- en nadelen van het kennen van iemands HIV-status. De kennis van deze informatie stelt de cliënt in de mogelijkheid om een geïnformeerde beslissing te nemen over zich al dan niet laten testen op HIV. Op het einde van de counselingsessie voor de test beslist de cliënt of hij/zij op HIV wil worden getest. Hoofdstuk 5 van deze handleiding zal verdere informatie bieden over de counselingsessie voor de test. Testen op HIV Wanneer de cliënt ervoor kiest om een HIV-test te laten uitvoeren om te weten te komen of hij/zij besmet is met HIV, moet de CT-site die service voorzien na de counselingsessie voor de test. Er zijn verschillende types van HIV-tests die een CT-site kan gebruiken. Wanneer CT een onderdeel is van de diensten die worden aangeboden bij een voorlichting over prenatale zorg, over seksueel overgedragen besmettingen, of een andere voorlichting, zijn er twee manieren waarop het testen wordt aangeboden:

• •

De cliënt beslist om getest te worden op HIV na een gesprek met een counselor. Dit wordt “opt-in” (opteren voor) genoemd Gewoonlijk doet de kliniek routinematig een HIV-test voor al de cliënten , uitgezonderd voor degenen die stellen dat zij de test niet willen. Dit wordt “opt-out” (niet opteren voor) genoemd

Verdere informatie over het HIV-testen vindt u op de bladzijde 1-9 en in Bijlage C. Counselingsessie na de test Wanneer de cliënt beslist om getest te worden, zal er een tweede counselingsessie zijn na de test (de post-test sessie). Op dit moment verneemt de cliënt zijn/haar testresultaten en praat hij/zij met de counselor over wat het resultaat betekent. De meeste mensen die getest worden, vernemen dat zij niet zijn besmet met HIV (HIV-negatief). Het is heel belangrijk voor de 1 - 10



counselor om deze cliënten te helpen om een plan te maken van de manieren waarop zij kunnen vermijden om HIV te krijgen. Specifieke informatie omtrent counseling na de test voor HIV-negatieve cliënten wordt voorzien in Hoofdstuk 6. Cliënten die ontdekken dat ze besmet zijn met HIV (HIV-positief) bespreken met hun counselor opties voor behandeling, ondersteuning en de manieren om HIV aan anderen door te geven. Specifieke informatie omtrent counseling na de test voor HIV-positieve cliënten wordt voorzien in Hoofdstuk 7.

TESTEN OP HIV Er worden speciale bloedtesten gebruikt om te ontdekken of iemand besmet is met HIV. Deze bloedtesten vertellen of iemands immuunsysteem is begonnen met het aanmaken van antilichaampjes om het HIV-virus te bestrijden. Hieronder volgt informatie omtrent de vaakst gebruikte HIV-testmethodes. HIV sneltesten: De HIV-sneltesten zijn bloedtesten waarvan de resultaten al heel vlug beschikbaar zijn. Er zijn verschillende types van HIV-sneltesten, maar ze hebben de volgende gemeenschappelijke kenmerken:

• • • •

Het bloedmonster kan worden verkregen met een vingerprikker (zie Figuur 1-1).

Figuur 1-1. Een vingerprikker of lancet wordt gebruikt om een kleine hoeveelheid bloed te halen uit iemands vinger.

Er is geen laboratoriumuitrusting nodig om de resultaten te kennen van een sneltest. De resultaten zijn klaar in 30 minuten of minder. De resultaten zijn even betrouwbaar als de resultaten van HIV-tests die worden afgelezen door een laboratoriumwerknemer.

Het HIV-resultaat van de cliënt komt van twee sneltesten die de HIVdoorlichtingstest en de HIV-bevestigingstest worden genoemd. Wanneer de resultaten van de twee testen verschillend zijn, wordt er een derde test, de beslissende test genoemd, uitgevoerd. Het testresultaat van de cliënt zal hetzelfde zijn als het resultaat van de beslissende test omdat dan twee van de drie testen hetzelfde resultaat zullen hebben. Tabel 1-2 toont de mogelijke resultaten van de HIVsneltesten.


1 - 11


Tabel 1-2. Resultaten van de HIV-sneltesten HIV-doorlichtingstest

HIV-bevestigingstest

Het HIV-resultaat van de cliënt

Negatief

Negatief

Negatief

Positief

Positief

Positief

Positief

Negatief

Beslissing hoe men zich gedraagt Het HIV-resultaat is hetzelfde als het resultaat van deze beslissende test.

Negatief

Positief

Beslissing hoe men zich gedraagt

Hier volgen enkele voordelen van het sneltesten op HIV:

•

• •

De cliënten kunnen hun resultaat op dezelfde dag krijgen waarop de testprocedure plaats vond. Ze hoeven bijgevolg de testplaats niet te verlaten en terug te keren om hun resultaten. Dit reduceert het aantal mensen die weggaan en niet terugkeren om hun testresultaten. Zij zijn rendabel want veel cliënten krijgen hun resultaten vlug. Cliënten met positieve HIV-testresultaten kunnen het al snel vertellen (onthullen) aan hun partners en onmiddellijk beginnen om anderen te beschermen.

Bijlage C voorziet informatie omtrent infectiepreventie en ze schetst het proces stap voor stap voor het uitvoeren van HIV-sneltesten. ELISA-tests: Ook de ELISA tests testen bloed op antilichaampjes voor HIV. Voor een dergelijke test wordt er bloed afgenomen uit een ader, meestal van de onderarm. Het bloed wordt opgevangen in een buisje door middel van een naald. Vervolgens wordt het bloed gestuurd naar een laboratorium om getest te worden door technici die getraind zijn om speciale uitrusting te gebruiken. Het kan verschillende dagen of weken duren voor de resultaten van een ELISA-bloedtest klaar zijn. Wanneer het resultaat van een ELISA-test positief is, moet er een andere bloedtest, zoals de Western Blot-test of ELISA II2, worden uitgevoerd om te bevestigen dat het resultaat juist is en geen verkeerd positief resultaat. Dit kan gewoonlijk gebeuren met hetzelfde bloedstaal, zodat de betrokkene niet opnieuw bloed hoeft te geven. 2

Trainers en counselors moeten zichzelf updaten betreffende de huidige testpraktijken in hun land.

1 - 12



Sommigen beschouwen de wachtperiode tussen de ELISA-test en de resultaten ervan als een voordeel. Dit is omdat de wachtperiode de cliënten wat tijd geeft om zichzelf voor te bereiden op de mogelijke resultaten. De wachtperiode kan evenwel een nadeel zijn omdat de cliënten soms niet terugkeren om hun resultaten.

HIV-TESTRESULTATEN De mogelijke resultaten van een HIV-test zijn negatief, positief, of bevestigd onzeker. Deze drie verschillende resultaten worden hieronder beschreven. Negatief Testresultaat Een negatief HIV-testresultaat betekent één van de volgende twee dingen:

• •

dat de cliënt niet besmet werd met HIV, of dat de cliënt niet werd besmet tijdens de 3 vorige maanden en dat hij nog steeds in de windowperiode is.

Cliënten die negatieve testresultaten kregen, maar die recent betrokken waren in gedrag dat hen risico bood voor HIV-besmetting, moeten opnieuw over 3 maanden worden getest omdat ze in de windowperiode kunnen zijn. Wanneer een cliënt bijvoorbeeld onbeschermde seks had op 15 mei en werd getest op 3juni, kan zij/hij opnieuw willen getest worden na het einde van de windowperiode, wat na 15 augustus zou zijn. Cliënten die negatieve HIV-resultaten kregen, moeten de nodige stappen ondernemen om te trachten onbesmet te blijven door HIV. Positief Testresultaat Een positief testresultaat betekent dat de test HIV-antilichaampjes ontdekte in het bloed van de cliënt. Dit betekent dat de cliënt werd besmet met HIV en dat hij het kan verspreiden naar andere mensen toe. Een HIV-test kan niet vertellen:

•


of de cliënt AIDS heeft (enkel een dokter kan deze diagnose stellen);

•

hoe de cliënt besmet geraakte met HIV; of

•

wanneer de cliënt werd besmet met HIV.

1 - 13


Alle positieve resultaten worden bevestigd met een andere test. Bijgevolg is het onwaarschijnlijk dat het resultaat verkeerd zal zijn. Cliënten die positief testen voor HIV zullen HIV-positief blijven voor de rest van hun leven. Momenteel bestaat er geen behandeling voor HIV. Een kind dat positief test bij de geboorte, zal een latere test nodig hebben om zijn/haar echte HIV-status te bepalen. Dit is omdat het wat tijd vergt voor een kind om zijn/haar antilichaampjes tegen HIV te ontwikkelen. De eigen antilichaampjes van het kind worden gewoonlijk ontwikkeld rond de 18de levensmaand. Cliënten die positief testen, moeten er grote zorg voor dragen niemand anders te besmetten door onbeschermde seks, het gemeenschappelijk gebruiken van naalden (of andere scherpe instrumenten) of borstvoeding. Een positief HIV-testresultaat betekent niet dat de cliënten niet langer seks kunnen hebben. De cliënten moeten echter beslissen hoe zij aan hun partners zullen onthullen dat zij besmet zijn met HIV. De cliënten moeten ook beslissen hoe zij zullen verhinderen zichzelf te herbesmetten en te vermijden partners met HIV te besmetten. Een positief HIV-testresultaat betekent niet dat de cliënten een gevaar zijn voor anderen via alledaags contact, met inbegrip van werk. Onzeker testresultaat Een onzeker HIV-testresultaat betekent dat het niet mogelijk is om de HIV-status van de cliënt te geven op basis van de test. Dit gebeurt niet heel vaak. De counselors moeten de cliënten die een onzeker resultaat krijgen, vertellen dat het valt aan te bevelen dat ze opnieuw zouden worden getest binnen de 3 maanden wanneer zij betrokken waren bij gedrag met HIV-risico. Zij die niet betrokken waren in gedrag dat kon leiden tot HIV-besmetting hoeven niet opnieuw te worden getest, tenzij zij zich wagen aan risicogedrag dat zou kunnen leiden tot HIVbesmetting.

1 - 14



VOORDELEN VAN COUNSELING EN TESTEN Er zijn tal van goede redenen voor de mensen om hun HIV-status te vernemen via de CT-services. CT helpt HIV-negatieve cliënten om zichzelf te beschermen tegen toekomstige HIV-besmetting. HIV-positieve cliënten kunnen leren hoe ze een betere levenskwaliteit kunnen genieten en hoe ze kunnen vermijden andere mensen te besmetten met HIV. CT-counselors kunnen de cliënten ook helpen om plaatsen te vinden voor andere diensten die ze nodig hebben, zoals behandelings- en ondersteuningsdiensten, diensten voor gezinsplanning, prenatale zorg en geboortezorg en behandeling van drugmisbruik. De counselors kunnen ook HIV-positieve, zwangere vrouwen leren op welke manier ze langer gezond kunnen blijven en hoe ze kunnen vermijden dat hun baby met HIV wordt besmet. Daarenboven helpt CT de gemeenschappen om te beginnen praten over HIV/AIDS, testen en preventie. De CT-diensten kunnen helpen om de ontwikkeling van zorgen ondersteuningsdiensten, evenals van vrijwilligersprogramma's van de gemeenschap te bevorderen om mensen te helpen om te leven met HIV/AIDS. GEZOND LEVEN Besmet zijn met HIV betekent niet dat het leven van een cliënt voorbij is. Mensen die HIV/AIDS hebben kunnen antiretrovirale therapie gebruiken en andere speciale behandelingen om hen te helpen gezond te blijven. In het bijzonder zwangere vrouwen die HIV-positief zijn kunnen toegang hebben tot antiretrovirale therapie en counseling omtrent de opties voor babyvoeding via een programma om HIVbesmetting in baby's te vermijden. CT kan helpen om HIV-positieve cliënten hiermee en met andere ondersteuningsdiensten voor mensen met HIV/AIDS in contact te brengen. Er zijn een aantal eenvoudige acties die HIV-positieve mensen kunnen ondernemen om fysisch en emotioneel beter voor zichzelf te zorgen. CT kan mensen met en zonder HIV de manieren leren om beter voor zichzelf te zorgen. Deze omvatten wat volgt:

•


Regelmatig medische check-ups doen die de diagnose en behandeling van seksueel overdraagbare en andere besmettingen omvat

1 - 15


•

Een gezond dieet eten

•

Regelmatige lichaamsbeweging hebben

• • • •

1 - 16

Veiliger seks hebben om te vermijden HIV, evenals seksueel overdraagbare besmettingen te krijgen en te verspreiden Tabak en drugs te vermijden die de mensen als amusement (voor de pret) gebruiken, zoals alcohol, marihuana of hasj en heroïne Stress beheersen door oefening, steungroepen, meditatie, spirituele praktijken of andere middelen Infecties en ziekten vermijden


TWEE

BASISVAARDIGHEDEN VOOR HIV-COUNSELEN DOELSTELLINGEN 1. Beschrijf hoe het stigma van HIV/AIDS en de discriminatie mensen met HIV/AIDS of groepen die iets te maken hebben met HIV/AIDS raakt 2. Beschrijf en toon aan hoe attitudes, waarden en vooroordelen van de counselor een invloed hebben op de counseling 3. Beschrijf en demonstreer basisvaardigheden voor counseling 4. Beschrijf hoofdcomponenten bij het counselen van cliënten die speciale behoeftes hebben 5. Beschrijf hoe gezinsplanning verbonden is met het counselen en testen

ACHTERGROND HIV/AIDS is een ernstig probleem. Toch weten veel mensen niet veel over HIV/AIDS. Een reden daarvoor is dat HIV te maken heeft met met kwesties zoals seks en druggebruik, waarbij de mensen zich vaak ongemakkelijk voelen om erover te praten. Er bestaat ook heel wat verkeerde informatie over HIV/AIDS. In combinatie met vrees, kan dit gebrek aan informatie resulteren in tal van negatieve ideeën en vooroordelen over personen die HIV/AIDS hebben of groepen die te maken hebben met HIV/AIDS, zoals personen die seks verhandelen voor geld of andere behoeften. Deze negatieve gedachten en vooroordelen worden het stigma van HIV/AIDS genoemd Zo geloven bepaalde culturen bijvoorbeeld dat mensen die besmet zijn met HIV vuil of slecht zijn. Dit stigma kan resulteren in slechte of oneerlijke behandeling van mensen met HIV/AIDS of van mensen waarvan wordt gedacht dat ze HIV/AIDS hebben. Dit wordt de HIV/AIDS-discriminatie genoemd. Zo krijgen HIV-positieve personen soms geen medische verzorging, of worden hen jobs geweigerd. Stigma, discriminatie en ongemak omtrent het bespreken van kwesties zoals seks en drugs kunnen er de oorzaak van zijn dat de mensen bang zijn om gebruik te maken van de counseling en test (CT)-diensten. Vaak maken mensen zich zorgen dat ze door de CT-diensten op te zoeken, zullen worden gestigmatiseerd.


2-1

Basisvaardigheden bij HIV-counseling

De CT-counselors hebben speciale vaardigheden nodig die hen kunnen helpen opdat de cliënten zich meer op hun gemak zouden voelen om te praten over HIV en daarmee verwante kwesties. De counselingvaardigheden die in dit hoofdstuk worden beschreven, zullen de CTcounselors helpen om te praten met de cliënten over gedragingen die hen in gevaar brengen om met HIV te worden besmet. Dit helpt de cliënten te leren hoe ze kunnen beginnen zichzelf en anderen te beschermen tegen HIV-infectie.

DEFINITIE VAN COUNSELEN Counseling is een proces van communicatie in Counseling is niet: twee richtingen dat de individuen helpt om z De cliënten zeggen wat zij moeten doen persoonlijke kwesties te onderzoeken, z Cliënten bekritiseren beslissingen te treffen en plannen te maken om z Ideeën en waarden aan in actie te treden. In sommige types van de cliënten opleggen counseling, praten de counselor en de cliënt z Verantwoordelijkheid over eender wat waarover de cliënt wil praten. nemen voor handelingen en In CT-counseling echter is de focus van de beslissingen van de sessies de cliënten te helpen om hun kansen om cliënt met HIV besmet te worden, te verkleinen. CT-counseling omvat als volgt:

2-2

z

Luisteren naar cliënten;

z

De noden, waarden, cultuur, religie en levensstijl van de cliënten respecteren;

z

De cliënten vragen stellen die hen helpen om gedragingen vast te stellen die hen in gevaar brengen voor HIV-besmetting;

z

De vragen van de cliënten beantwoorden en verkeerde informatie corrigeren.

z

Praten met de cliënten over de voor- en nadelen van HIV-testen.

z

De cliënten hun eigen beslissingen omtrent HIV-testen en – preventie laten nemen;

z

De cliënten helpen om hun HIV-test te begrijpen wanneer zij beslissen om te worden getest;

z

De cliënten van wie de testresultaten negatief zijn, helpen om manieren te vinden om hun kansen om met HIV besmet te geraken te verminderen.



z

Cliënten waarvan het testresultaat positief is, helpen om manieren te bekyken om te voorkomen dat zij HIV naar anderen verspreiden en behandelingen en andere diensten voor hen vinden.

z

Alle cliënten helpen om plaatsen te vinden waar ze andere diensten kunnen krijgen die ze nodig hebben, zoals behandelings- en ondersteuningsdiensten en diensten voor gezinsplanning, prenatale zorg en geboortezorg en behandeling van drugmisbruik.

VERTROUWELIJKHEID Vertrouwelijkheid is een belangrijk kenmerk van de CT-diensten. De counselors moeten alle informatie van de cliënt privé houden en de wens van een cliënt respecteren om voorzichtig te beslissen wanneer en aan wie hij zijn/haar HIV-status zal bekend maken. In het algemeen voelen de cliënten zich gemakkelijker om persoonlijke informatie uit te wisselen met counselors en om op HIV te worden getest wanneer ze weten dat deze informatie aan niemand anders zal worden verteld. Andere redenen waarom vertrouwelijkheid zo belangrijk is in CT, zijn de negatieve gevoelens die tal van mensen hebben over HIV/AIDS en de mogelijke schadelijke gevolgen van het feit dat iemands HIV-status bekend is. Soms moeten andere zorgverstrekkers het HIV-testresultaat van de cliënt kennen om te verzekeren dat de cliënt de correcte verzorging krijgt. De counselor moet de cliënt over deze mogelijkheid vertellen tijdens de counseling.

HOUDINGEN, WAARDEN EN VOOROORDELEN: HOE BEÏNVLOEDEN ZE DE COUNSELORS Elke counselor heeft zijn/haar eigen sterke of zwakke punten, overtuigingen, houdingen, vrees, waarden en zorgen. Dit alles kan een invloed hebben op hoe de counselor werkt met de cliënten. De counselors moeten de onderstaande kwesties overdenken om hen te helpen om CT-diensten aan de cliënten te leveren.


2-3


Zelfbewustzijn Zelfbewust zijn betekent uzelf kennen en hoe andere mensen u beïnvloeden en hoe u andere mensen beïnvloedt. CT-counselors die zelfbewust zijn:

• •

•

zijn gevoelig voor hun eigen gevoelens, gedachten, houdingen en overtuigingen en hoe deze de counseling in positieve en negatieve zin kunnen beïnvloeden; begrijpen en appreciëren dat de cliënten hun eigen gevoelens, gedachten, houdingen en overtuigingen hebben en hoe deze hun bekwaamheid om te praten over hun zorgen kunnen beïnvloeden, en observeren hun eigen gedrag en houdingen en vragen zichzelf af: “Hoe doe ik het? Hoe kan ik verbeteren?”

Counselors moeten uitkijken naar lichamelijke en emotionele tekenen van spanning bij zichzelf. Counseling voor HIV kan lastig zijn, en het is normaal dat counselors gespannen raken. Als een counseler bij zichzelf tekenen van spanning bemerkt, zoals hoofdpijn, slaapproblemen, vermoeidheid, ongeïnteresseerdheid, of irritatie en boosheid, doet hij/zij er goed aan een een supervisor of andere counselor te raadplegen voor steun.

Zelfbewuste counselors kunnen focussen op de cliënten en beantwoorden aan hun noden. Ze zijn ook meer geneigd om over hun prestatie te leren en ze te verbeteren. Houdingen en waarden Houdingen en waarden zijn gevoelens, overtuigingen en emoties over een feit, ding, gedraging of persoon. Zo geloven sommige mensen dat het in orde is om verschillende seksuele partners te hebben, terwijl anderen denken dat dit verkeerd is. De houdingen en waarden van een counselor kunnen zijn/haar gedrag tegenover de cliënten beïnvloeden, vooral wanneer de cliënten verschillende houdingen en waarden hebben. Voor de counselors is het belangrijk om bewust te zijn van hun eigen houdingen en waarden zodat zij met de cliënten kunnen praten zonder te oordelen, te kritikeren of tegen hen uit te varen. Hoewel de counselors niet altijd kunnen akkkoord gaan met het gedrag en de keuzes van de cliënten, moeten ze altijd de cliënten met respect behandelen en hen helpen zich op hun gemak te voelen om open en eerlijk te praten. Vooroordelen Een vooroordeel is een negatieve mening of negatief oordeel hebben over een persoon of groep personen vooraleer de feiten te kennen. Vooroordelen worden vaak veroorzaakt door een gebrek aan 2-4



informatie. Hoe meer mensen weet hebben over iets , hoe minder kans er is dat zij er een vooroordeel over zullen hebben. Een vooroordeel kan verschillende vormen aannemen, bijvoorbeeld: z

Vooroordeel tegenover verschillende rassen en politieke groepen

z

Vooroordeel tegenover arme mensen of tegenover rijke mensen

z

Vooroordeel tegenover religieuze groeperingen

z

Vooroordeel tegenover mensen met HIV, homoseksuelen of mensen die seks verkopen voor geld of andere dingen die zij nodig hebben

Vooroordelen kunnen de counselors en cliënten verhinderen open en eerlijke besprekingen te hebben van gevoelige kwesties. Het is belangrijk voor de counselors om zich bewust te zijn van hun eigen vooroordelen omtrent de culturen en groepen van mensen waarmee zij werken. De counselors kunnen helpen om hun vooroordelen te verminderen door informatie te krijgen over deze culturen of groepen van mensen. Dit proces zal de counselor helpen om op een meer respectvolle manier met de cliënten te werken.

VAARDIGHEDEN GEBRUIKT OM TE PRATEN MET TE COUNSELEN EN TE TESTEN CLIËNTEN Er zijn enkele basisvaardigheden qua counseling die al de CTcounselors nodig hebben om op een behulpzame manier met de cliënten te praten. Hier volgen beschrijvingen van de vaardigheden die vaak worden gebruikt wanneer counselors CT-diensten leveren. Empathie Zich invoelen is de daad van de wereld te zien door de ogen van een ander en van te begrijpen hoe die persoon zich voelt vanuit zijn/haar standpunt. De counselors moeten zorgvuldig luisteren naar de cliënten en hen tonen dat zij hen begrijpen zonder te oordelen. Zich invoelen is niet zich schuldig voelen voor de cliënt; zich invoelen is proberen de gevoelens van de cliënt te begrijpen door zich voor te stellen hoe het is hem/haar te zijn. Bijvoorbeeld: Een adolescente zegt tot de counselor: “Mijn vriend blijft me maar vragen seks met hem te hebben en ik voel me verward en boos.”


2-5


Het invoelende antwoord van de counselor: “Je voelt je dus vaak geïrriteerd en onder druk gezet door hem. Dat moet niet makkelijk zijn voor jou.” Actief luisteren Actief luisteren omvat aandacht schenken aan wat een cliënt zegt en doet en luisteren op een manier die respect, interesse en invoeling toont. Actief luisteren is meer dan louter horen wat de cliënten zeggen. Het is aandacht schenken aan de inhoud van de boodschap van de cliënt, evenals aan de gevoelens en zorgen die duidelijk kunnen worden in de bewegingen, de toon van de stem, de gezichtsuitdrukkingen en de houding van de cliënt. Bijvoorbeeld: De cliënte bijt op haar nagels en ziet er heel nerveus uit, maar ze vertelt de counselor dat ze zich goed voelt. Counselor: “Wanneer we denken dat we relaxed zijn, kunnen we ons soms heel gespannen voelen binnenin. Ik zie dat u op uw nagels bijt. Misschien hindert er u iets waarvan u niet goed weet hoe het uit te drukken. Hebt u een idee wat dat kan zijn?” Open vraagstelling Open vragen zijn vragen die een antwoord met meer dan één woord vereisen. Ze beginnen gewoonlijk met woorden zoals “hoe”, “wat” of “waarom”. Open vragen stimuleren de cliënten om hun gevoelens uit te drukken en om informatie over hun toestand te verstrekken. Voorbeelden: z

“Wat doet u tegenwoordig dat het mogelijk kan maken dat u met HIV besmet raakt?”

z

“Wat doet u momenteel om uzelf te beschermen tegen HIV? Lukt dat wat?”

z

“Kan u mij iemand aanstippen die u zou kunnen steunen wanneer u probeert om uw kansen om besmet te raken met HIV te verminderen?”

Onderzoeken Onderzoeken is vragen gebruiken om de cliënten te helpen om zichzelf duidelijker uit te drukken. Onderzoeken is noodzakelijk wanneer de counselor meer informatie nodig heeft omtrent de gevoelens of de situatie van de cliënt. Een onderzoeksvraag stellen is een goede manier 2-6



om een vraag op te volgen die met “ja” of “neen” kan worden beantwoord. Voorbeelden: z

“Kunt u me daar meer over vertellen?”

z

“Hoe denkt u nu daarover?”

Focussen De cliënten zijn vaak overweldigd door hun emotionele of persoonlijke problemen in verband met hun HIV-situatie. Ze willen mogelijk al hun problemen ineens aanpakken. Wanneer de cliënten willen praten over problemen of situaties die later tijdens de sessie zullen worden besproken, zal de counselor wellicht het onderwerp van de bespreking in verband met de huidige opdracht willen houden. Bijvoorbeeld: Bij het begin van de counselingsessie voor de test begint de cliënte te praten over de recentste situatie waarin ze aan HIV kon zijn blootgesteld. Ze vraagt de counselor waar en hoe ze condooms kan krijgen. De counselor wil het verloop van de bespreking niet onderbreken. Dus zegt hij: “Het gebruik van condooms is een uitstekende manier om uw kansen op HIV-besmetting te reduceren. We kunnen het daar straks over hebben. Laten we het nu verder hebben over uw HIV-situatie.” Wanneer de cliënt wil praten over andere emotionele of persoonlijke kwesties zoals problemen thuis, of het druggebruikprobleem van een partner, kan de counselor de cliënt willen helpen om ander plaatsen te vinden voor ondersteuning. Bevestigen Bevestigen is de cliënten gelukwensen of complimeteren omtrent de positieve acties die zij konden ondernemen. Het is belangrijk om succes aan te moedigen. Het complimenteren van de cliënten helpt hen om zich gerespecteerd en gewaardeerd te voelen en het stimuleert hen om te trachten andere veranderingen door te voeren om hun kansen op HIV-besmetting te verminderen. Ze kunnen ook willen informatie delen omtrent andere acties die werden ondernomen.


2-7


Bijvoorbeeld: Cliënt: “Ik ben recent begonnen met condooms te gebruiken telkens wanneer ik seks heb.” Counselor: “Dat is een werkelijk positieve stap bij het beschermen van uzelf tegen HIV en seksueel overdraagbare besmettingen. Goed zo!” Verduidelijken De counselors verduidelijken om zeker te zijn dat ze de beweringen en vragen van de cliënten goed begrijpen. Bijgevolg helpt het verduidelijken de cliënt: z

zijn/haar situatie of gevoelens beter te begrijpen en

z

de onzekerheid of het conflict tussen haar/zijn gedachten en gedragingen vast te stellen.

Bijvoorbeeld: Cliënt: “Mijn partner gaf me gonorroe en ik ben bang om HIV te krijgen. Maar ik ben ook bang dat wanneer ik hem vraag om condooms te gebruiken, hij me zal verlaten.” Counselor: “Help me dit te begrijpen. U bent bang dat u HIV kan krijgen van uw partner, maar u bent ook bang dat hij u zal verlaten wanneer u hem vraagt om condooms te gebruiken.” Een conflict als dit op deze wijze naar voor brengen kan de cliënt helpen om vast te stellen welke van de twee kwesties het belangrijkst is om aan te pakken. Dit is een betere methode dan dat de counselor probeert de cliënt iets te vertellen over wat hij/zij zou moeten doen, maar dat hij/zij niet bereid is te aanvaarden. Verduidelijken helpt de cliënten ook om hun eigen keuzes te maken en om zelf hun conclusies te trekken. Zeggen “help me om dit beter te begrijpen” is een goede manier om deze type van bespreking te beginnen. Het corrigeren van verkeerde informatie Het leveren van correcte informatie aan een cliënt en mogelijke mythen en verkeerde informatie corrigeren is belangrijk. Er zijn tal van onjuiste feiten omtrent HIV, AIDS, en seksueel overgedragen infecties en ze moeten worden gecorrigeerd. Dit moet echter worden gedaan op een fijngevoelige manier zodat de cliënt zich niet dom voelt of in de verdediging gaat. De counselors moeten verkeerde informatie erkennen en die vlug corrigeren. Het is niet nodig om een gedetailleerde uitleg van de feiten te geven. 2-8



Bijvoorbeeld: Counselor: “U vermeldde dat het mogelijk is om HIV te genezen door seks te hebben met een maagd. Veel mensen geloven dat, maar dat is niet waar. Momenteel bestaat er geen behandeling voor HIV of AIDS.” Samenvatten De counselors vatten alles samen om de minder belangrijke informatie te elimineren en om de hoofdpunten van de conversatie aan de cliënt te presenteren. Samenvatten kan de counselors helpen: z

zeker te zijn dat zij en de cliënt elkaar correct begrijpen;

z

over te gaan naar een ander onderwerp, en

z

de counselingsessie te beëindigen.

Samenvatten helpt de cliënten ook om het geheel te zien en om een situatie beter te begrijpen. Bijvoorbeeld: Counselor: “We hebben verschillende manieren besproken waarmee u uw kansen om besmet te worden met HIV kan verlagen. U lijkt er zich goed bij te voelen om te beginnen met condooms te gebruiken tijdens seks en om minder alcohol te drinken wanneer u uitgaat met vrienden. U hebt tal van keuzes, maar we zullen later een specifiek plan uitwerken. Laten we het nu eerst even hebben over het testen van HIV, want uw plan zou kunnen veranderen, afhankelijk van uw testresultaat, wanneer u beslist u te laten testen.”

SITUATIES WAARMEE U WORDT GECONFRONTEERD BIJ HET PRATEN MET TE COUNSELEN EN TESTEN CLIËNTEN Bij het praten met cliënten botsen de counselors soms op situaties waarbij ze zich niet makkelijk voelen. Hier volgen enkele gebruikelijke, moeilijke situaties en voorbeelden van hoe de counselors ze kunnen aanpakken. De cliënt huilt Cliënten kunnen wenen om tal van redenen. De counselors mogen niet veronderstellen dat een cliënt enkel weent wegens het HIVtestresultaat. De test kan slechts een stukje slecht nieuws zijn tussen de andere problemen die de cliënt heeft. Wanneer een cliënt begint te HIV: Counselen en testen

2-9


wenen, moet de counselor een tijdje wachten. Wanneer de cliënt verder blijft wenen, kan de counselor niet in staat zijn om nog verdere werktijd aan hem/haar te besteden. De counselor kan de cliënt moeten doorverwijzen naar een andere counselor. Bijvoorbeeld: De cliënt begint te wenen tijdens de counselingsessie voor de test. De counselor wacht enkele minuten en zegt dan: “Het is OK dat u weent. Dat is natuurlijk wanneer u praat over moeilijke kwesties.” De cliënt blijft maar wenen. Na enkele minuten zegt de counselor: “Ik ben heel blij dat u vandaag met mij begon te praten over HIV. Het is een moeilijk onderwerp om over te praten. Wellicht bent u echter te geschokt om daar vandaag verder over te praten. Wilt u later eens terugkeren en er met mij of een andere counselor over praten?” De counselor en de cliënt kennen elkaar reeds Voor de CT-counseling kan het beter zijn dat de s vermijden cliënten te counselen die zij reeds kennen. Bijvoorbeeld: De cliënt is een oude schoolkameraad van de counselor. Counselor: “Alles wat u zegt tijdens de CT wordt vertrouwelijk gehouden. Maar ik maak me zorgen dat u zich niet gemakkelijk zult voelen om mij persoonlijke informatie over uzelf te vertellen omdat we elkaar reeds kennen. Zou u zich makkelijker voelen om vandaag met een andere counselor te praten?” De cliënt stelt de counselor een persoonlijke vraag De counselors moeten over het algemeen proberen niet over zichzelf te praten. Dit neemt de aandacht weg van de cliënt. Counselors hoeven geen persoonlijke vragen te beantwoorden. De relatie tussen cliënt en counselor is professioneel, niet sociaal. Bijvoorbeeld: De cliënt zegt dat zij bang is om met haar partner te praten over het gebruik van condooms. Ze vraagt de counselor: “Had u ooit dat probleem?”

2 - 10



Counselor: “Ik ken dat soort van situatie. Kunt u me meer vertellen over uw situatie?” Soms kan de persoonlijke vraag van de cliënt gaan over de HIV-status van de counselor, of over het feit of de counselor werd getest op HIV. Het is waarschijnlijk dat de cliënt dit soort van vragen stelt want hij/zij is zenuwachtig of gespannen over iets. Het is belangrijk voor de counselor te trachten te begrijpen waarover de cliënt zich zorgen maakt. De cliënt kan ook moeite hebben om te beslissen om zich te laten testen (zie “De cliënt wil dat de counselor de beslissing neemt” hieronder, voor gepaste antwoorden). Ook hier hoeft de counselor geen persoonlijke vragen te beantwoorden. Bijvoorbeeld: De cliënt vraagt de counselor: “Wat is uw HIV-status?” De counselor vraagt: “Is er een reden waarom u dat vraagt?” Dan gaat hij/zij verder met een korte bespreking met de cliënt van de zorgen van de cliënt. De cliënt wil dat de counselor de beslissing neemt Tijdens de CT kan een cliënt vragen dat de counselor de beslissing neemt over de HIV-test of om manieren te kiezen om HIV-besmetting te vermijden. De counselors mogen geen beslissingen nemen voor de cliënten. Ze moeten met de cliënten de voor- en nadelen van de verschillende keuzes bespreken, zodat de cliënt kan beslissen wat er best is voor zijn/haar situatie. Voorbeelden:


z

“U lijkt het moeilijk te hebben om tot een beslissing te komen. Wellicht bent u er nog niet helemaal klaar voor?”

z

“Zou u er graag nog verder over praten?”

z

“Hebt u meer informatie nodig?”

z

“Hebt u meer tijd nodig om erover na te deneken?”

z

“Zou u erover willen praten met iemand anders, misschien uw ouders, uw partner of een vriend?”

z

“Ik kan uw vragen beantwoorden en u helpen te denken over uw keuzes, maar u kent uw leven het best. De beste beslissingen zullen degene zijn die u zelf neemt.”

2 - 11


De cliënt heft meer hulp nodig dan de counselor tijd heeft om te geven CT is verschillend van andere vormen van counseling omdat het gericht is op het helpen van de cliënten om onveilige gedragingen in verband met HIV-besmetting te bepalen Wegens de beperkte tijd en het grote aantal cliënten kunnen de CT-counselors niet altijd al de emotionele noden van een cliënt aanpakken. Het is heel belangrijk dat de counselors hun eigen stress en uitputting trachten te verhinderen door bereidwillig cliënten naar andere hulpmiddelen te verwijzen. De counselors moeten uitzoeken welke andere counselingen ondersteuningshulpmiddelen er voor de cliënten beschikbaar zijn. Bijvoorbeeld: Een cliënte is bang dat ze werd besmet met HIV van haar partner die ingespoten drugs gebruikt. Ze wil maar blijven praten over hoe haar partners drugprobleem hun relatie beïnvloedt en hoe ze haar partner kan helpen met dit drugprobleem. Counselor: “Het lijkt er op dat u zich heel veel zorgen maakt over uw partners drugprobleem. Dat moet moeilijk zijn voor u.” Misschien zou het u helpen om met iemand te praten die meer ervaring heeft met dit soort van situaties. Een counselor bij kliniek X zal u beter kunnen helpen dan ik. Aan het einde van de sessie vandaag kan ik u helpen om daar een afspraak te maken. Laten we het nu verder hebben over uzelf en uw situatie.” De counselor kent het antwoord niet op de vraag van de cliënt Van de counselors wordt niet verwacht dat zij alles weten. Het is dus in orde wanneer een counselor het antwoord niet kent op een vraag van een cliënt. Wanneer de counselor het antwoord niet kent, moet hij/zij eerlijk zijn met de cliënt en het antwoord op die vraag trachten te vinden en/of de cliënt verwijzen naar een ander hulpmiddel of een andere persoon die de vraag kan beantwoorden. Een vraag verkeerd beantwoorden of liegen omtrent het kennen van het antwoord breekt de band van vertrouwen die noodzakelijk is voor de relatie tussen de counselor en de cliënt. Bijvoorbeeld: De cliënt stelt een vraag over vrouwen in verwachting, die HIV hebben, die de counselor niet kan beantwoorden.

2 - 12



Counselor: “Ik ken het antwoord op uw vraag niet, maar ik zal dat voor u uitzoeken. Op het einde van de sessie zal ik het aan een van de vroedvrouwen in de kliniek vragen en u dan laten weten wat ze zegt.”

ANDERE KWESTIES BETREFFENDE COUNSELING Bereidheid van de cliënt Omdat counselen voor HIV vaak te maken heeft met gezondheidszorg, is het mogelijk dat de cliënten niet waren voorbereid om over HIV te praten wanneer ze naar de kliniek zijn gekomen Dit is voornamelijk het geval wanneer de cliënten naar een kliniek zijn gekomen om een andere reden, zoals prenatale zorg of gezinsplanning. Zelfs cliënten die komen voor het specifieke doel van een HIV-test, kunnen soms niet weten dat ze ook counseling zouden krijgen. Wanneer de cliënt niet lijkt te willen praten over zijn/haar situatie, moet de counselor hem/haar eraan herinneren dat de CT-diensten vertrouwelijk zijn. De counselor mag de cliënt echter niet onder druk zetten om te praten. De counselor kan willen sugereren aan de cliënt dat hij/zij eender wanneer kan terugkomen om met een andere counselor te praten. Zwangerschap Bij het counselen van zwangere vrouwen moeten de counselors met hen praten over de mogelijkheid van HIV-overdracht van moeder op kind. Niettemin moeten de counselors eraan denken de vrouw te helpen om een plan te ontwikkelen om haar kansen op HIV-besmetting en verspreiding te reduceren De CT-counselors moeten ook het volgende voor ogen houden wanneer ze zwangere vrouwen counselen:


z

Er kunnen diensten beschikbaar zijn in de gemeenschap om zorg te dragen voor HIV-positieve, zwangere vrouwen. Deze kunnen vaak ook voorlichting over voedsel en voeding omvatten, over steungroepen, antiretrovirale therapie, behandeling voor de preventie van HIV-overdracht tussen moeder en kind en behandeling van andere besmettingen.

z

Dit is een goede gelegenheid voor vrouwen om hun partners te stimuleren om zich te laten testen op HIV.

z

Het kan moeilijk zijn voor een HIV-positieve moeder om een voedingsmethode te vinden voor haar baby, die werkt in haar individuele situatie. Daarom moeten de counselors elke HIV-

2 - 13


positieve, zwangere vrouw stimuleren om te praten met een professional uit de gezondheidszorg om haar de beste manier te helpen kiezen om haar baby te voeden. Er is een speciaal CT-protocol dat counselors moeten gebruiken wanneer ze praten met zwangere vrouwen. U kan het vinden in Bijlage B en in het Counseling- en Testprotocolboekje Druggebruik De CT-counselors moeten eraan denken dat het gebruik van drugs zoals heroïne, cocaïne, marihuana en alcolhol een gedrag is dat de kansen van een cliënt op HIV-besmetting kan verhogen. In sommige delen van de wereld is het inspuiten van drugs een belangrijke manier waarop HIV wordt verspreid. Druggebruik is een heel gecompliceerd probleem en iemand met een drugprobleem helpen, vereist heel wat tijd en hulpmiddelen. De CTcounselors zullen gewoonlijk niet de nodige tijd of expertise hebben om een probleem van druggebruik aan te pakken tijdens een CTcounselingsessie. De CT-counselors moeten het volgende voor ogen houden wanneer ze cliënten die drugs gebruiken counselen:

2 - 14

z

Druggebruikers kunnen bang zijn om over hun druggebruik te praten omdat het onwettelijk is in tal van landen. Zoals bij alle cliënten moeten de counselors de vertrouwelijkheid beklemtonen en vermijden de cliënt te beoordelen of te bekritiseren.

z

De counselors mogen niet focussen op het drugprobleem. In plaats daarvan moeten de counselors de cliënt helpen na te denken over het nemen van kleine stapjes om HIV-besmetting te vermijden. Wanneer de cliënt bijvoorbeeld intraveneuze drugs gebruikt, zou een realistische stap voor de cliënt zijn om uitsluitend schone naalden, spuiten en andere uitrusting te gebruiken bij het inspuiten van drugs.

z

Het is belangrijk voor de counselors om zich voor ogen te houden te focussen op onveilig seksueel gedrag wanneer ze praten met cliënten die zeggen dat ze drugs gebruiken. Druggebruik heeft vaak te maken met onveilig seksueel gedrag. Terwijl de mensen drugs gebruiken kunnen ze niet klaar genoeg denken om goede beslisingen te nemen en zichzelf te beschermen tegen HIV. Druggebruik is ook vaak verbonden met het verkopen van seks voor drugs of geld.



Gezinsplanning Tal van cliënten zoeken CT-diensten op omdat ze onveilige seks hebben gehad. Deze cliënten kunnen behoefte hebben aan methoden voor gezinsplanning. CT biedt belangrijke kansen om gezinsplanning te promoten omdat: z

counselors te weten kunnen komen of de cliënten bezorgd zijn om zwanger te raken of om iemand zwanger te maken; en

z

de counselors kunnen er de cliënten aan herinneren dat condooms een effectieve methode van gezinsplanning zijn en dat ze ook beschermen tegen HIV en seksueel overgedragen besmettingen.

Een groepsvoorlichtingssessie is een goed ogenblik om verschillende gezinsplanningmethodes te bespreken. Wanneer de counselor praat met de cliënten tijdens de counselingsessie voor de test, kan hij het volgende doen: z

uitzoeken of de cliënt geïnteresseerd is voor diensten van gezinsplanning

z

de cliënten meer informatie bieden over opties voor gezinsplanning

z

de cliënten vertellen waar ze diensten voor gezinsplanning kunnen krijgen. (In sommige gevallen kunnen de diensten van gezinsplanning worden voorzien in de kliniek waar de CT-diensten worden aangeboden.)

Het is belangrijk voor ogen te houden dat de cliënten verschillende noden en culturele en religieuze overtuigingen hebben die hun beslissingen omtrent gezinsplanning kunnen beïnvloeden. Hier volgen enkele voorbeelden van gezinsplanningsopties voor zowel HIVnegatieve als HIV-positieve cliënten:


z

Gebruik maken van dubbele protectie kan beschermen tegen HIV, seksueel overgedragen besmettingen en zwangerschap.

z

De opties voor dubbele bescherming omvatten het volgende: •

Mannelijke of vrouwelijke condooms

•

Condooms en een andere optie voor gezinsplanning, zoals pillen, intra-uteriene voorzieningen (IUD), Norplant, Depo-Provera, op vruchtbaarheidsbewustzijn gebaseerde methoden, diafragmen of vrijwillige, chirurgische contraceptie

•

Wederzijdse trouw (monogamie) en een andere optie voor gezinsplanning die hierboven werd opgegeven

•

Onthouding of uitstel van seksuele activiteit

2 - 15

Basisvaardigheden bij HIV-counseling •

Het vermijden van seksuele activiteiten die de partners de mogelijkheid bieden lichaamsvochten uit te wisselen

Adolescenten In 2002 waren ongeveer 40% van de nieuwe HIV-gevallen jongvolwassenen tussen 15 en 24 jaar. Hoewel meer en meer adolescenten besmet raken met HIV, denken velen van hen niet dat het mogelijk is dat zij een risico lopen. Daarenboven hebben de adolescenten het moeilijk te focussen op het heden en vinden ze het moeilijk om te denken aan de toekomst. Bijgevolg kunnen ze veel risico's lopen wanneer ze nieuwsgierig beginnen te worden over seksuele relaties, alcohol en drugs. Wanneer de counselors CT-diensten voorzien voor adolescenten, moeten ze het volgende doen:

2 - 16

z

Hun eigen houding tegenover adolescenten en seks nagaan. Het is weinig waarschijnlijk dat adolescenten persoonlijke informatie willen doorgeven wanneer ze voelen dat ze worden beoordeeld of bekritiseerd.

z

Geef aan adolescenten hetzelfde respect als aan andere cliënten. Adolescenten raken makkelijk gefrustreerd wanneer ze voelen dat oudere volwassenen niet ernstig met hen praten.

z

Gebruik rollenspelen om adolescenten te leren hoe ze een onderwerp met een partner moeten bespreken, hoe ze beslissingen moeten treffen en hoe ze neen moeten zeggen. Deze vaardigheden zullen hen helpen om te praten met partners en vrienden over HIV en aanverwante kwesties zoals veiligere seks, alcohol en drugs.

z

Bied hen informatie en materiaal over methoden van gezinsplanning. Vaak hebben adolescenten het moeilijk om condooms en andere methoden van gezinsplanning te verkrijgen.

z

Help adolescenten te zien hoe hun gedragingen hen gevaar voor HIV-besmetting doen lopen. Het is mogelijk dat de adolescenten niet zijn voorgelicht omtrent HIV en aanverwante kwesties (zoals seks). Zo is het mogelijk dat ze niet begrijpen welke gedragingen hen gevaar voor HIV-besmetting opleveren.


DRIE

GROEPSEDUCATIE DOELSTELLINGEN 1. 2. 3. 4.

Beschrijf het belang van groepseducatie Beschrijf technieken voor effectieve groepseducatie Beschrijf diverse benaderingen voor groepseducatie Beschrijf de inhoud van een sessie voor groepseducatie

ACHTERGROND Diensten voor Counseling en Testen op HIV (CT) beginnen soms met groepsvoorlichting. Tijdens deze sessies wordt een groep cliënten basisinformatie verschaft over HIV/AIDS, inclusief voorkoming en testen. Groepsvoorlichting wordt gebruikt ter ondersteuning van de diensten voor counseling en testen op HIV. Het biedt cliënten de mogelijkheid om basisinformatie over HIV/AIDS tot zich te nemen voorafgaand aan de counselingsessie voor de test. Dit geeft de counselors ook de gelegenheid wat meer te praten met cliënten over manieren om hun kans op HIV-besmetting te verlagen. Groepsvoorlichting kan ook de counselingsessie voor de test verkorten. Dit is een voordeel voor de drukke CT-klinieken.

HET TOEPASSEN VAN GROEPSEDUCATIE De klinieken die CT-diensten aanbieden passen groepsvoorlichting op verschillende manieren toe. Hieronder volgen enkele manieren waarop CT-klinieken groepsvoorlichting toepassen:


z

In klinieken die andere medische diensten aanbieden, kan groepseducatie worden gegeven terwijl cliënten wachten om door de dienstverlener geholpen te worden.

z

Wanneer CT wordt aangeboden in kleine klinieken, kan groepsvoorlichting worden gegeven in kleine groepen terwijl de cliënten binnenkomen. Er kan een video worden vertoond of er kan informatie op papier worden gegeven aan cliënten die op verschillende tijdstippen binnenkomen.

3-1

Groepsvorlichting z

In klinieken voor Seksueel Overdraagbare Infecties (SOI) kan groepsvoorlichting worden gegeven om basisinformatie te verschaffen over HIV en cliënten aan het denken te zetten over hun risicogedragingen. Vanwege hoge cijfers in HIV-infectie bij SOIklinieken, worden deze klinieken aanbevolen om individuele counseling toe te passen, waar mogelijk.

z

Bij prenatale klinieken kan groepseducatie worden gegeven om informatie te verstrekken over het voorkomen van overdracht van HIV van moeder op kind.

z

Cliënten moeten altijd in de gelegenheid worden gesteld om vragen te stellen na de groepseducatie, ook al wordt er een video vertoond.

HET HOUDEN VAN SESSIES VOOR GROEPSEDUCATIE Klinieken die CT-diensten aanbieden hebben vrijwilligers, personeel, CT-counselors, of studenten die regelmatig groepsvoorlichting geven. Groepsvoorlichting werkt het best wanneer bij elke sessie in een kliniek de cliënten voorzien worden van gestandaardiseerde informatie over HIV/AIDS. Een effectieve sessie voor groepsvoorlichting vergroot het begrip ten aanzien van HIV-zaken en bevordert de acceptatie van het testen op HIV. Tips voor het houden van een effectieve sessie voor groepsopvoeding

3-2

z

Gebruik de gids aan het eind van dit hoofdstuk om te helpen bij het geven van groepseducatie.

z

Moedig alle cliënten aan om deel te nemen in de sessie voor groepseducatie.

z

Introduceer het onderwerp op een duidelijke wijze en vermeld de doelstellingen.

z

Houd rekening met de lokale culturele behoeften. Gebruik toepasselijke onderwerpen en gebruik woorden die de groep kan begrijpen.

z

Stel vragen om erachter te komen wat de groep al weet, voordat u alle informatie verschaft. Het is niet nodig om informatie te verschaffen die al bekend is bij de groep.

z

Pas een interactieve benadering toe. Stel en beantwoordt vragen en moedig de leden van de groep aan om vragen te stellen.

z

Prijs de leden van de groep als zij deelnemen.


Groepsvoorlichting

z

Gebruik educatiemateriaal voor de cliënt, indien nodig.

z

Geef een condoomdemonstratie, indien van toepassing.

z

Behoud oogcontact met de groep.

z

Spreek luid genoeg, zodat iedereen u kan horen.

z

Vat de belangrijkste punten samen.

GIDS VOOR GROEPSVOORLICHTING Sessies voor groepsvoorlichting kunnen per CT-kliniek verschillen afhankelijk van de behoefte van de cliënten (bijvoorbeeld, de behoeften van cliënten van een SOI-kliniek kunnen verschillen van die van de cliënten van een kliniek voor prenatale zorg). De voorlichter moet informatie verzamelen die toepasselijk is voor die bepaalde cliënten. Belangrijkste boodschappen en doelstellingen voor groepseducatie Hieronder staan de belangrijkste boodschappen die aan de deelnemers moeten worden gepresenteerd tijdens een sessie voor groepseducatie:


z

De personen die een negatief HIV-testresultaat hebben (het merendeel), moeten stappen ondernemen om HIV-negatief te blijven.

z

De personen die een positief HIV-testresultaat hebben, kunnen stappen ondernemen om te vermijden opnieuw besmet te raken, anderen te besmetten en behandeling te ondergaan om langer gezond te blijven.

z

Deelnemers met Seksueel Overdraagbare Infecties (SOI’s) lopen een grotere kans te worden besmet met HIV en deze over te dragen en moeten overwegen een test te laten doen.

z

Zwangere vrouwen en hun partners moeten worden getest op HIV.

z

Zwangere vrouwen die HIV-positief zijn, kunnen hun baby’s beschermen tegen besmetting tijdens de zwangerschap, de bevalling en het geven van borstvoeding. Programma’s om de overdracht van HIV van moeder op kind te voorkomen, omvatten antiretrovirale therapie voor HIV-positieve moeders en hun baby’s, counseling ten aanzien van technieken om de baby te voeden en overige zorg.

3-3

Groepsvorlichting

De persoon die de groepseducatie verzorgt moet proberen de informatie zodanig te presenteren dat aan het eind van de sessie de deelnemers in staat zullen zijn om: z

drie manieren op te noemen waarop een persoon met HIV besmet kan raken;

z

te beschrijven hoe seksueel overdraagbare infecties mogelijkheid van HIV-infectie of overdracht verhogen;

z

een manier te identificeren om HIV-infectie te voorkomen;

z

een manier op te noemen waarop de overdracht van HIV van moeder op kind kan worden voorkomen;

z

beschikbare instellingen in de regio te noemen ten behoeve van HIV-positieve personen; en

z

een weloverwogen beslissing te nemen over het al dan niet getest worden op HIV.

de

Script voor Groepseducatie Hieronder is een script dat één manier beschrijft hoe een sessie voor groepsvoorlichting kan worden gehouden. Een heleboel van deze informatie is opgenomen in Hoofdstuk 1 van dit handboek. Het script kan worden aangepast aan de specifieke situatie in een kliniek of een regio. De cursieve tekst bevat instructies voor de persoon die de groepseducatie verzorgt. Opening

3-4

z

Hallo, ik heet ____, en ik ben een ____ in deze kliniek.

z

U heeft allemaal waarschijnlijk al gehoord van HIV, het virus dat AIDS veroorzaakt. We praten er niet veel over, maar vandaag gaan we er wel over praten, omdat het belangrijk is voor uw gezondheid en ook de gezondheid van uw partners en kinderen.

z

HIV breidt zich snel uit in het Caraïbisch gebied en over de hele wereld. Hoeveel van ons kennen familieleden of vrienden, die HIV hebben of gestorven zijn aan ziektes gerelateerd aan HIV/AIDS?

z

Gedurende deze sessie zult u basisinformatie ontvangen over HIV/AIDS en hoe het testen op HIV in het voordeel kan uitvallen voor u, uw familie en partners.


Groepsvoorlichting

z

U zult ook worden ingelicht over de diensten die beschikbaar zijn, in het bijzonder de diensten voor counseling en testen die hier worden aangeboden. We zullen het ook hebben over gezinsplanning en over een programma dat de kans van overdracht van HIV zwangere vrouwen met HIV op hun baby’s, verlaagt.

z

Testen op HIV wordt aanbevolen voor alle zwangere vrouwen en hun partners en tests worden aangeboden als onderdeel van de reguliere prenatale zorg in ons centrum.

z

Voor diegenen die worden getest en met HIV besmet blijken te zijn, zijn er medicijnen die hen helpen om langer gezond te blijven en de kans om anderen met HIV te besmetten, te verlagen.

z

Hoewel deze medicijnen niet het antwoord zijn op al onze problemen in de aanpak van HIV, geven zij ons hoop op een langer, gezonder leven met HIV. Maar voor we dieper ingaan op de bijzonderheden van de diensten die wij aanbieden, zijn hier een paar feiten over HIV.

Het verschil tussen HIV en AIDS z

HIV is het virus dat AIDS veroorzaakt. Een persoon kan met HIV besmet zijn en het jarenlang niet weten of zich niet ziek voelen. AIDS is een ziekte die wordt veroorzaakt door het HIV virus en u krijgt het wanneer het afweersysteem van uw lichaam heel zwak is geworden door het virus.

z

Er is geen genezing voor HIV en AIDS, maar er zijn medicijnen beschikbaar die andere infecties kunnen helpen voorkomen. Er zijn ook medicijnen die het virus vertragen en HIV-positieve personen helpen om langer gezond te blijven.

Nationale Statistieken


z

Hier is wat informatie over HIV-besmetting in ons land en de regio. (Geef recente nationale cijfers over de verspreiding van HIV en het aantal cliënten met HIV in klinieken voor prenatale zorg en SOI-klinieken).

z

Wat zegt men zoal over HIV? (Bespreek de mythen hieromtrent.)

z

Dat is een algemene overtuiging, maar het is niet waar. Weet iemand waarom dit niet waar is? Ik zal u vertellen waarom dit onjuiste informatie is.

3-5

Groepsvorlichting

Hoe HIV wordt verspreid z

De meest voorkomende manier om HIV te krijgen is door het hebben van onbeschermde seks met een HIV besmette persoon.

z

Een andere manier waarop personen besmet kunnen raken met HIV is door het gebruiken van naalden die een HIV besmette persoon reeds heeft gebruikt bij het injecteren van drugs, body piercing en tatoeage.

z

HIV besmette moeders kunnen HIV overdragen op hun baby’s. Er bestaat een kans dat de baby tijdens de zwangerschap besmet raakt in de baarmoeder, of gedurende de bevalling en ook via borstmelk.

AIDS

•

• •

•

Wanneer het immuunsysteem van een HIV besmette persoon heel zwak wordt, begint hij/zij opportunistische infecties te ontwikkelen. Opportunistische infecties doen zich voor,wanneer het immuunsysteem niet goed werkt. AIDS is een groep van opportunistische infecties, waaronder verschillende vormen van kanker en infecties veroorzaakt door virussen, bacteriën en schimmels. Hieronder volgen een aantal voorbeelden van veel voorkomende AIDS-gerelateerde opportunistische infecties: z

PCP (Pneumocystis carinii pneumonia), een longinfectie

z

KS (Kaposi’s sarcoma), een huidkanker

z

CMV (cytomegalovirus), een infectie die gewoonlijk de ogen aantast

z

TB (Mycobacterium tuberculosis), een infectie die gewoonlijk de longen aantast

Er zijn ook andere gezondheidsproblemen gerelateerd aan AIDS, zoals ernstig gewichtsverlies of hersentumoren.

Seksueel Overdraagbare Infecties en Overdracht van HIV

3-6

z

Als je een seksueel overdraagbare infectie hebt, is de kans dat je met HIV besmet wordt 2 tot 5 keer zo groot Er bestaat meer kans op besmetting van anderen, door personen die met HIV besmet zijn.

z

Personen met seksueel overdraagbare infecties zouden de voordelen van het testen op HIV moeten overwegen.


Groepsvoorlichting

Voorkomen van HIV-besmetting z

Hoe kunnen we HIV-besmetting voorkomen? (Voorbeelden: onthouding, gebruik van condooms, één trouwe partner die HIVnegatief is, gebruik van steriele naalden).

z

Condooms die op de juiste manier en regelmatig worden gebruikt, zijn een uitstekende methode voor gezinsplanning en helpen ook HIV en andere seksueel overdraagbare infecties voorkomen.

HIV-risico’s en risicogedrag z

Welke omstandigheden kunnen een risico vormen voor besmetting met HIV?

z

Gedragingen die de kans van een persoon verhogen om met HIV besmet te raken omvatten: seks hebben met verschillende partners, of met een partner die verschillende sekspartners heeft, het verhandelen van seks voor geld of zaken die iemand nodig heeft, anale seks, het hebben van een SOI, het delen van naalden, onbeschermde seks hebben, niet weten of uw partner HIV-negatief is of HIV-positief, en een relatie aangaan waarbij de macht ongelijk verdeeld is (bijvoorbeeld, een oudere man en een jong meisje).

Het verlagen van de kans op het besmet raken met HIV


z

Heeft u ideeën over manieren waarop personen hun kans op het besmet raken met HIV, kunnen verlagen? (Noem naast de suggesties van de deelnemers ook andere manieren uit het menu voor risicoverlaging [pagina 5-5] en het Samenvattend Formulier voor het Plan voor Risicoverlaging (pagina 6-5), bijvoorbeeld: het afstoten van een partner met een hoog risico, praten met een partner over het doen van een test, praten met een partner of vriend over wat u dwars zit ten aanzien van HIV, het verminderen van alcohol- en drugsgebruik, het introducieren van condoomgebruik, het vermijden van plaatsen waar er vaak hoog risicogedrag plaatsvindt, onthouding van seks of gebruik van condooms totdat u en uw partner zijn getest, etc.)

z

Probeer een paar manieren te bedenken waarop u uw kans op HIVbesmetting kunt verlagen.

z

Het is belangrijk om te kiezen voor kleine, realistische veranderingen. Het kan moeilijk zijn om grote stappen allemaal ineens te nemen, zoals het nooit meer hebben van seks.

z

Wanneer u een paar manieren heeft bedacht waarop u uw kans op HIV-besmetting kan verlagen, vertel deze aan iemand die u vertrouwt, zoals een goede vriend. 3-7

Groepsvorlichting z

Nu zal ik u het juiste gebruik van een condoom laten zien. (Geef hier een condoomdemonstratie, indien dit nuttig is. Gebruik modellen en vraag de deelnemers om de demonstratie na te doen).

Testen op HIV z

Onze kliniek biedt diensten aan voor counseling en testen op HIV. Iedere persoon heeft het recht om te kiezen of hij al dan niet getest wil worden op HIV.

z

Voor u een besluit neemt om op HIV getest te worden, zult u de gelegenheid krijgen om met een counselor te praten over uw specifieke situatie ten aanzien van HIV-besmetting en manieren waarop u uw kans op HIV-besmetting kan verlagen.

z

De test laat uw status zien vanaf 3 maanden voor uw test. Deze 3 maanden worden de windowperiode genoemd. Als u recentelijk risico heeft gelopen of bent blootgesteld, zal dit testresultaat dat niet aantonen. Sommige personen zullen daarom opnieuw getest moeten worden. Bijvoorbeeld, als u onbeschermde seks heeft gehad op 15 mei en op 3 juni bent getest, zult u weer een test moeten doen na 15 augustus.

z

Een positieve HIV-test houdt in dat u bent besmet met het HIVvirus. Het betekent niet dat u de ziekte AIDS heeft en het vertelt ons ook niet wanneer u ziek zult worden.

z

Een negatieve HIV-test betekent dat u niet blootgesteld bent geweest aan het HIV-virus of dat u in de kritieke periode bent.

z

Zo werkt het testen op HIV in onze kliniek. (Vertel over het testproces [sneltesten, ELISA] in uw kliniek.)

HIV-besmetting bij baby’s

3-8

z

Als u een vrouw bent die besmet is met HIV en zwanger is, zijn er drie manieren waarop uw baby besmet kan raken met HIV: in de baarmoeder wanneer u zwanger bent, tijdens de bevalling of bij het geven van borstvoeding.

z

Hoewel de mogelijkheid dat de baby besmet raakt altijd aanwezig is, kan een HIV besmette vrouw bevallen van een HIV-negatieve baby. Laat me uitleggen hoe dit kan gebeuren. In de baarmoeder functioneert de placenta als een filter tussen de moeder en de baby. Dus de moeder en de baby hebben geheel gescheiden bloedsystemen. Dit helpt haar de overdracht van HIV op de baby te voorkomen. Maar soms vloeit er wel bloed tussen de systemen van de moeder en het kind, waardoor sommige baby’s wel besmet raken met HIV in de baarmoeder.


Groepsvoorlichting

z

Er zijn twee andere manieren waarop een HIV besmette moeder HIV kan overdragen op haar baby. De meest waarschijnlijke manier is tijdens de bevalling. Dit komt omdat de baby in direct contact komt met het bloed van de moeder. Een HIV besmette moeder kan ook HIV overdragen op haar baby via het geven van borstvoeding.

z

Het is moeilijk te zeggen of een pasgeboren baby besmet is met HIV. Een baby kan echter getest worden na 4 weken, 6 maanden, 12 maanden en 18 maanden, om te zien of hij/zij besmet is.

z

Tot voor kort kon er maar weinig worden gedaan om de baby te beschermen. Maar nu zijn er medicijnen die de kans van overdracht van HIV van de moeder op het kind, aanzienlijk kunnen verlagen. Deze medicijnen geven gezinnen nieuwe hoop.

z

Hier is wat informatie over het programma om HIV-besmetting bij baby’s te voorkomen in ons land. (Als uw land een Programma voor de Preventie van Overdracht van HIV van Moeder op Kind – M.T.C.T heeft, geef daar wat informatie over. Hieronder zijn er een paar voorbeelden). z

Het Ministerie van Volksgezondheid beveelt aan dat alle zwangere vrouwen counseling krijgen en worden getest op HIV.

z

Voor die moeders die niet met HIV besmet zijn, helpt counselen en testen hen om een plan te maken hoe niet besmet te raken met HIV en hoe hun gezinnen tegen HIV te beschermen.

z

Voor die moeders die met HIV besmet zijn, wordt er speciale zorg aangeboden aan zowel de moeder als de baby gedurende de bevalling.

Medicijn z

Het programma verschaft medicijnen die de kans, dat de baby besmet raakt met HIV, aanzienlijk verlagen. Dit kan het leven van de baby helpen redden. De medicijnen zijn veilig en heel makkelijk in gebruik. Vertel welke medicijnen beschikbaar zijn in uw regio voor moeders die positief getest zijn en hoe zij toegang kunnen verkrijgen tot deze diensten. Hier is wat informatie over Nevirapine en AZT, twee medicijnen die vaak worden gebruikt om de overdracht van HIV van moeder op kind te helpen voorkomen.


3-9

Groepsvorlichting — Nevirapine en AZT zijn twee van deze medicijnen. Beiden

worden gebruikt om te voorkomen dat de moeder HIV overdraagt op haar baby. — Nevirapine is makkelijk in gebruik: er is één dosis voor de

moeder en één voor de baby. — AZT kan worden gebruikt in de laatste 3 maanden van de

zwangerschap en geeft een betere bescherming dan Nevirapine. — Voor

meer informatie gezondheidsinstantie.

kunt

u

terecht

bij

uw

Voeding van zuigelingen z

Er zijn opties voor de voeding van zuigelingen die kunnen helpen voorkomen dat HIV besmette moeders HIV overdragen op hun baby’s.

z

Hier zijn een paar van die opties die kunnen worden toegepast: — Het geheel vermijden van borstvoeding, als er andere

voedingsmethoden zijn — De baby voeden met borstmelk alleen en geen enkel ander

voedsel of vloeistof (uitsluitend borstvoeding) tot 6 maanden. Na 6 maanden kunnen er andere vormen van voeding worden toegepast. Hoewel borstvoeding de kans van HIV-overdracht op de baby vergroot, kunnen de voordelen van borstmelk belangrijk zijn voor de baby. Echter kan het mengen van borstmelk met ander voedsel de baby ziek maken, waardoor de kans van overdracht van HIV waarschijnlijker wordt. z

Zoals altijd, als u een HIV-negatieve moeder bent, is de beste methode uitsluitend borstvoeding.

z

Hier is wat informatie over voedingsprogramma’s in uw regio (Geef informatie over voedingsprogramma’s).

Samenvatting van groepseducatie Als u zich zorgen maakt dat u misschien besmet bent met HIV of gewoon getest wilt worden, zijn er diensten voor counseling en testen op HIV hier beschikbaar. (Vertel de cliënten waar zij naar toe kunnen gaan voor CT).

3 - 10


VIER

OVERZICHT VAN HET PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN OP HIV DOELSTELLINGEN 1. Beschrijf het doel van het protocol voor counseling en testen op HIV 2. Beschrijf de manier waarop het protocol voor counseling en testen is georganiseerd 3. Beschrijf hoe het protocol voor counseling en testen gebruikt moet worden om vragen te kiezen 4. Beschrijf de delen van het protocol voor counseling en testen op HIV

ACHTERGROND Hoofdstuk 2 voorzag informatie omtrent de basisvaardigheden die worden gebruikt door de counselors die (CT)-counseling en testen voor HIV-diensten doen. Alhoewel deze vaardigheden komen van de algemene counseling, heeft CT toch een speciale focus. Deze focus helpt de cliënten hun gedragingen te bepalen die kunnen resulteren in HIV-besmetting, zodat ze hun kansen om besmet te raken met HIV kunnen reduceren. Het kan echter een uitdaging zijn om deze focus te behouden tijdens de counselingsessies omdat HIV een heel complex onderwerp is. Het CTprotocol helpt de counselors met deze uitdaging. Een protocol is een plan of een proces dat de mensen helpt om een taak correct uit te voeren. Het CT-protocol helpt de counselors bovendien om de belangrijkste taken die de counselors moeten vervullen tijdens de counselingsessies aan te vullen en voorbeelden van vragen te voorzien die de counselors de cliënten kunnen stellen om de taken uit te voeren. Dit hoofdstuk legt uit hoe het protocol is georganiseerd en hoe de counselors het moeten gebruiken. Meer gedetailleerde uitleg over elke sessie van het protocol kunt u vinden in de Hoofdstukken 5 tot 7. Het volledige CT-protocol kunt u vinden in Bijlage A. Er is ook een speciaal CT-protocol dat kan worden gebruikt voor vrouwen in verwachting. U kunt het vinden in Bijlage B. De beide protocols kunnen worden gevonden in het aparte Counseling- en Testenprotocolboekje.


4-1

Overzicht van het CT-Protocol

SESSIES EN COMPONENTEN VAN HET COUNSELINGEN TESTPROTOCOL

COUNSELINGSESSIE VOOR DE TEST INTRODUCTIE EN ORIËNTATIE BETREFFENDE CT

BEOORDEEL HET RISICO

ONDERZOEK OPTIES VOOR RISICOVERLAGING

INFORMATIE OVER HET TESTEN OP HIV

TEST UITVOEREN

4-2

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-NEGATIEF

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-POSITIEF

GEEF HET HIV-NEGATIEVE TESTRESULTAAT

GEEF HET HIV-POSITIEF RESULTAAT

ONTWIKKEL EEN PLAN VOOR RISICOVERLAGING

IDENTIFICEER ONDERSTEUNINGSBRONNEN EN DOORVERWIJZEN

IDENTIFICEER STEUN VOOR RISICOVERLAGINGSPLAN

BESPREEK HET BEKENDMAKEN EN DE VERWIJZING VAN DE PARTNER

BESPREEK HET BEKENDMAKEN EN DE VERWIJZING VAN DE PARTNER

BESPREEK DE OVERBLIJVENDE KWESTIES VAN RISICOVERLAGING



PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN De tabel links toont de drie hoofd-counselingsessies van het CTprotocol: z

Counselingsessie voor de test

z

Counselingsessie na de test HIV-negatief

z

Counselinsessie na de test HIV-positief

Elke sessie wordt verdeeld in vier kleinere delen die componenten worden genoemd. Hier volgt een lijst van elke sessie, de componenten ervan en wat informatie over elke component. Counselingsessie voor de test (Hoofdstuk 5) z

Introductie en oriëntatie met betrekking tot CT De counselor vertelt de cliënten omtrent de structuur en focus van de CTdiensten.

z

Beoordeel het risico: De counselor helpt de cliënten hun gedragingen en acties die tot HIV-besmetting kunnen leiden, te bepalen.

z

Onderzoek de opties voor risicoverlaging: De counselor helpt de cliënten om realistische manieren te bepalen waarop ze kunnen trachten hun kansen om besmet te raken met HIV te reduceren.

z

Informatie over het testen op HIV: De counselor vertelt de cliënten omtrent het HIV-testproces en over de betekenis van de mogelijke HIV-testresultaten. De cliënt neemt een weloverwogen beslissing over het al dan niet getest worden op HIV.

Counselingsessie na de test HIV-negatief (Hoofdstuk 6) Deze sessie is voor cliënten die HIV-negatieve testresultaten hebben.


z

Geef het HIV-negatief resultaat: De counselor helpt cliënten het resultaat begrijpen.

z

Ontwikkel een plan voor risicoverlaging: De counselor werkt samen met de cliënten om een specifiek plan te ontwikkelen om hun kansen op HIV-besmetting te reduceren.

z

Identificeer steun voor het plan voor risicoverlaging: De counselor helpt de cliënten om hulpmiddelen te bepalen om het plan dat zij hebben gekozen te ondersteunen.

4-3


z

Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner. De counselor helpt de cliënten om HIV te bespreken met de huidige en toekomstige partners en om de partners te vertellen omtrent de CTdiensten.

Counselingsessie na de test HIV-positief (Hoofdstuk 7) Deze sessie wordt gebruikt voor cliënten die HIV-positieve testresultaten hebben. z

Geef het HIV-positief resultaat: De counselor helpt cliënten het resultaat begrijpen. De counselor biedt ondersteuning aan de cliënt en bespreekt het leven met HIV.

z

Identificeren van ondersteuningspunten en doorverwijzen: De counselor helpt de cliënten om een persoon te bepalen die hen zou kunnen steunen doorheen het proces van om te gaan met HIV. De couselor geeft de cliënten informatie omtrent de verschillende plaatsen waar ze medische verzorging en emotionele ondersteuning kunnen krijgen.

z

Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner. De counselors en de cliënten bespreken hoe de partners kunnen worden geïnformeerd over HIV-positief zijn. Dit omvat het ontwikkelen van een benadering die de cliënten kunnen gebruiken om hun partners te vertellen over de CT-diensten.

z

Praat over de Overblijvende Kwesties betreffende Risicoverlaging: De counselor werkt samen met de cliënten om een plan te ontwikkelen van de manieren om te vermijden dat andere mensen met HIV worden besmet.

Het CT-Protocol gebruiken Figuur 4.1 op bladzij 4-6 geeft een gedeelte van het protocol weer: de “Risico-inschatting”-component van de counselingsessie voor de test. De vakjes bieden informatie over hoe het protocol te gebruiken. Elke component heeft een gesuggereerde hoeveelheid tijd. Dit is een aanbeveling; er kan meer of minder tijd nodig zijn, afhankelijk van de cliënt. De linkerkolom toont de taken die de counselor moet volbrengen om de doelstellingen van de component te bereiken. De rechterkolom toont de vragen die de counselor kan stellen om elke taak te volbrengen. Voor elke taak die in het protocol is opgenomen, moet de counselor zichzelf vragen: “Gebaseerd op wat de cliënt mij heeft verteld, moet ik deze taak uitvoeren?” Als de counselor vindt dat er genoeg informatie 4-4



is, kan hij/zij naar de volgende taak gaan. Wanneer de counselor nog steeds de taak moet afwerken, moet hij/zij zich de volgende vragen stellen:


z

Ben ik reeds op de hoogte van deze informatie? Als dat zo is, moet ik samenvatten voor de cliënt?

z

Welke vraag/vragen zou(den) best zijn voor de situatie van de cliënt?

z

Hoe moet ik de vraag stellen zodat de cliënt ze duidelijk begrijpt?

4-5


Figuur 4.1 Dit is de Titel van de component tijdsduur die voor de component wordt gesuggereerd. Afhankelijk van Tijd: 6–7 minuten de clIënt kan er Taken meer of minder tijd nodig zijn. .Bespreek de reden waarom de client voor het gespreck is gekomen. In deze kolom staan de taken die moeten worden uitgevoerd Beoordeel het niveau van bezorgdheid van om de doelstellingen de cliënt met betrekking tot het zijn of van de component te besmet met HIV. worden bereiken. Wanneer de taak af is, gaat de counselor naar de volgende taak.

Deze kolom bevat voorbeelden van vragen die kunnen worden gesteld om de taak in de linkerkolom af te werken. Het stellen van deze en andere vragen helpt de cliënten te Beoordeel het risico beginnen denken over hun eigen situatie voor wat HIV-besmetting betreft. Sommige van de vragen Vragen kunnen niet geschikt zijn voor de specifieke situatie van een cliënt. Zou u kunnen beginnen door me te vertellen waaromzijn u niet bedoeld om Deze vragen vandaag naar de kliniek kwam? Zou uals kunnen beginnen een vaste lijst door te worden me te vertellen wat u vandaag hier bracht? afgelezen. Het zijn voorbeelden van vragen de counselor kan Hebt u enige zorgen omtrent HIV waarover we hetdie vandaag stellen om de taak af te werken. zouden kunnen hebben?

Bespreek de keren dat de cliënt zich heeft laten testen op HIV alsook de veranderingen als reactie op de resultaten. Voor elke taak in het protocol, moet de counselor zichzelf Onderzoek het recentste afvragen: “Gebaseerd op risicoblootstellingsgedrag wat de cliënt mij heeft verteld, moet ik deze taak uitvoeren?” Als de counselor vindt dat er genoeg informatie is, kan hij/zij naar de volgende taak gaan. Wanneer de counselor de taak moet afwerken, moet hij/zij zichzelf afvragen: z Ben ik reeds op de hoogte van deze informatie? Als dat zo is, moet ik ze Beoordeel het risiconiveau dat acceptabel is samenvatten voor dede cliënt. voor cliënt? z Welke vraag/vragen zou(den) het best zijn voor de situatie van deze cliënt? z

Hoe moet ik de vraag stellen opdat de cliënt haar duidelijk zou begrijpen?

4-6

Kunt u mij vertellen waarom u denkt dat u gevaar loopt met HIV besmet te worden? Is er iets gebeurd dat u misschien heeft blootgesteld aan HIV-besmetting? Bijvoorbeeld: Wanneer u _____(bijvoorbeeld: onbeschermde seks heeft, Deze vraag kan reeds naalden deelt), heeft u eraan gedacht dat u besmet zou kunnen beantwoord zijn wanneer de raken met HIV? cliënt de counselor vertelde Heeft u ooit al een HIV-test gedaan? waarom hij/zij binnenkwam. Inervaren? dit gevalHeeft hoeft de Als de cliënt “ja” antwoordt: Hoe heeft u dat counselor ze het testresultaat of de counseling invloed gehad op hoe u niet meer te stellen. Wanneer deze vraag tegenover HIV staat? Hoe heeft het testresultaat uw gedrag nog niet werd beantwoord, beïnvloed? zou de counselor een vraag Kunt u me een beetje vertellen over de laatste kunnen stellen in de aard keer dat u in een situatie was die u van: “U vertelde me dat u in gevaar voor HIV-besmetting bracht? vandaag hier kwam omdat u onbeschermde seks had en • Wanneer was dat? omdat u bang bent dat u kan • Kunt u me een beetje vertellen over uwbesmet partner?zijn met HIV. Zijn er nog andere redenen • Hoe heeft u deze partner ontmoet? waarom u vreest dat u in gevaar van HIV-besmetting • Hoe lang kent u deze partner als? bent?” • Hoe hebben jullie besloten om ____ (bijvoorbeeld: seks te hebben, naalden te delen)?

•

Was u op dat tijdstip onder invloed van alcohol of drugs? Bijvoorbeeld: Dehet cliënt is een zwangere vrouw • Was dit een ongewone situatie of was al eerder die de CT-diensten gebruikt als gebeurd? een onderdeel van haar prenatale Waarover bent u bezorgd, als dat het geval is, _____ zorg. Ze vertelde de counselor dat (bijvoorbeeld over: seks hebben; het delen naalden) zij van en haar manmet trouw zijn, maar deze persoon? dat ze een HIV-test wil omdat ze beiden andere seksuele partners Hoe bezorgd bent u dat deze persoon u zou kunnen besmetten hadden voor ze twee jaar geleden met HIV? trouwden. In deze situatie heeft de Zou u zich eveneens zo hebben gedragen, als u zou geweten counselor genoeg informatie over hebben dat deze persoon HIV had? Zou het iets hebben de meest recente risicoblootstelling uitgemaakt? van de vrouw. Zij zei immers dat zij en haar man trouw zijn. De counselor kan overgaan naar de volgende taak.



De vragen in de rechter kolom zijn voorbeelden van de types van vragen die de counselor zou kunnen stellen om de taak te voltooien. Deze en andere vragen stellen helpt de cliënten na te denken omtrent hun situatie betreffende HIV-besmetting. De counselor mag niet elke vragen doorlezen zoals een vaste lijst. Sommige vragen kunnen immers niet geschikt zijn voor de situatie van de cliënt. De counselor kan soms vragen moeten stellen die niet in het protocol zijn opgenomen. Het aantal gestelde vragen zal afhangen van wat de counselor en de cliënt reeds hebben besproken. Wanneer de counselor voldoende informatie heeft om de taak te voltooien, kan het nodig zijn slechts één of twee vragen te stellen of om samen te vatten wat de cliënt reeds zei. Wanneer de counselor niet veel informatie heeft voor de taak, dan zal hij/zij de cliënt meer vragen moeten stellen. De counselors moeten het CT-protocol raadplegen voor de praktijk tijdens de training en gedurende tenminste de eerste 3 maanden dat ze werken met cliënten in reële situaties. Wanneer de counselor het protocol gebruikt terwijl hij/zij werkt met cliënten, dan kan hij/zij de cliënten willen informeren door één van de volgende dingen te zeggen:


z

“De papieren die ik raadpleeg zijn een onderdeel van de sessie.”

z

“Het is mogelijk dat ik deze informatie nakijk om zeker te zijn dat ik alles behandel om onze tijd samen zo goed mogelijk te gebruiken.”

z

“Als het ernaar lijkt dat ik niet luister naar u, of niet naar u kijk op sommige ogenblikken, weet dan ik wel degelijk luister. Dit hulpmiddel helpt me om doelgericht te blijven en om zeker te zijn dat we praten over alles waarover we moeten praten.”

4-7


4-8


VIJF

COUNSELINGSESSIE VOOR DE TEST DOELSTELLINGEN 1. Identificeer de componenten van de counselingsessie voor de test 2. Beschrijf voorname taken die uitgevoerd moeten worden bij de counselingsessie voor de test 3. Toon de mogelijkheid om counseling voor de test te geven volgens het protocol

ACHTERGROND Tijdens de counselingsessie voor de test helpt de CT-counselor de cliënten om te beginnen na te denken over hun gedragingen die zouden kunnen resulteren in HIV-besmetting. Na de counsellingsessie voor de test, moeten de cliënten in staat zijn om bepaalde manieren te bepalen die hun kansen op HIV-besmetting kunnen reduceren. Tegen het einde van de sessie moeten de cliënten voldoende informatie hebben om een geïnformeerde beslissing te treffen over of ze al dan niet moeten worden getest op HIV. De counselingsessie voor de test is verdeeld in de volgende vier componenten: z

Introductie en oriëntatie met betrekking tot CT

z

Beoordeel het risico

z

Onderzoek opties voor risicoverlaging

z

Informatie over het testen op HIV

Deze vier componenten worden in dit hoofdstuk beschreven. Elk deel begint met hoofdtaken voor de counselor tijdens dat component. Deze worden gevolgd door informatie over het component. Terwijl u dit hoofdstuk leest, kijk naar pagina’s 1-1 tot 1-9 van het Boekje van het Protocol voor Counseling en Testen op pagina’s A-1 tot A-10 van Bijlage A. De counselors moeten onthouden dat, wanneer de cliënten deel namen aan een groepsvoorlichtingssessie, de counselingsessie korter mag zijn. Het is niet nodig om de informatie of de onderwerpen die tijdens de groepsvoorlichtingssessie aan bod kwamen, te herhalen.


5-1


INTRODUCTIE EN ORIËNTATIE MET BETREKKING TOT CT Sleuteltaken van de component “Introductie en Oriëntatie met betrekking tot CT” z z z

Beoordeel waarom de cliënt naar de counselingsessie komt Zeg cliënten over de structuur van CT-diensten en de inhoud van de counselingsessie voor de test Leg uit wat vertrouwelijkheid is.

De component “Introductie en Oriëntatie met betrekking tot CT” helpt de counselor om een goede atmosfeer te creëren voor de sessie voor de test. Deze component van het protocol omvat taken en vragen die de counselor helpen om zijn/haar rol te verduidelijken en om de cliënten te informeren over wat ze van de CT-diensten mogen verwachten. Taak 1: Beoordeel waarom de cliënt naar de counselingsessie komt Het is belangrijk precies te bepalen waarom de cliënten in de counselingruimte aanwezig zijn, daar, bijzonder in drukke klinieken, de cliënten daar per vergissing kunnen zijn. Taak 2: Zeg cliënten over de structuur van CT-diensten en de inhoud van de counselingsessie voor de test Het is belangrijk voor de counselors om de cliënten te vertellen over de structuur van CT en en over de focus op de counselingsessie voor de test en dit om de volgende redenen: z

De cliënten kunnen zenuwachtig zijn om te praten over HIV en HIV-testen. Bijgevolg kan het weten wat ze mogen verwachten van de CT-diensten hen helpen te relaxeren.

z

Sommige cliënten kunnen naar de kliniek zijn gekomen voor andere diensten en wellicht verwachtten zij die dag niet van te praten over HIV of HIV-testen.

z

Sommige cliënten kunnen naar de kliniek zijn gekomen voor HIVtesten, maar wisten niet dat ze counselingsessies zouden hebben.

Taak 3: Leg uit wat vertrouwelijkheid is De counselor moet de cliënten tevens vertellen dat de gegeven informatie tijdens de CT-diensten confidentieel zal worden gehouden. Wanneer de cliënten weten dat hun persoonlijke informatie confidentieel zal worden gehouden, kunnnen ze minder zenuwachtig zijn en meer geneigd om open en eerlijk te zijn voor de counselor.

5-2


Counseldingsessie voor de test

BEOORDEEL HET RISICO Sleuteltaken van de component “Beoordeel het Risico” z z

Help cliënten kijken naar hun gedrag dat kan resulteren in HIV-infectie Help cliënten situaties of omstandigheden identificeren die dit gedrag beïnvloeden

Tijdens de component “Introductie en Oriëntatie met betrekking tot CT”, praat de counselor heel veel. Wanneer hij begint met de component “Beoordeel het Risico” echter zal de counselingsessie meer in de aard van een discussie zijn tussen de counselor en de cliënt. De cliënt moet meer praten dan de counselor. De component “Beoordeel het Risico” van het protocol omvat taken en vragen die de cliënten helpen te beginnen te kijken naar hun gedragingen die tot HIV-besmetting zouden kunnen leiden. Taak 1: Help cliënten kijken naar hun gedrag dat kan resulteren in HIV-infectie De counselor begint met enkele algemene vragen te stellen over waarom de cliënt naar de kliniek is gekomen en over de zorgen van de cliënt omtrent HIV. De counselor moet de cliënten ook vragen of ze ooit eerder al op HIV werden getest. Wanneer de cliënten reeds eerder werden getest, kan vragen stellen over hun ervaring met het testen informatie opleveren over hoe de cliënten hun risicosituatie zien. De counselor kan verdere informatie krijgen door aan de cliënten te vragen hoe de testresultaten hun gedrag hebben beïnvloed. Vervolgens vraagt de counselor aan de cliënten naar wat zij recent hebben gedaan dat in een HIV-besmetting zou kunnen hebben geresulteerd. Het is heel belangrijk dat de counselor invoeling toont, zodat de cliënten aanvoelen dat de counselor hen begrijpt en hen niet beoordeelt. Taak 2: Help cliënten situaties of omstandigheden identificeren die dit gedrag beïnvloeden De counselor stelt vragen die de cliënten zullen helpen te verduidelijken hoe, of waarom deze gedragingen voorkomen. Soms denken cliënten dat hun recent gedrag een ongevalletje was of een ongewone situatie. Het kan echter een deel van een patroon of een cyclus van gedragingen zijn geweest, of het resultaat van een bijzondere omstandigheid.


5-3


Bijvoorbeeld: Een mannelijke cliënt reist vaak voor zijn werk. Wanneer hij op reis is, is hij eenzaam en stopt hij 's avonds in een bar om bij andere mensen te zijn. Hij drinkt alcoholische dranken aan de bar. Wanneer hij te veel drinkt, is er meer kans dat hij een sekspartner zoekt en wegens de alcoholische drank denkt hij er vaak niet aan om condooms te gebruiken. Bijgevolg, wanneer een cliënt reist voor zijn werk, heeft hij vaak onveilige seks.

Het is mogelijk dat de cliënten niet steeds hun gedrag als een deel van een patroon zien. Het CT-protocol gebruiken, kan de cliënten helpen te begrijpen dat hun gedragingen vaak, of onder bepaalde omstandigheden plaats vinden. De cliënten hebben het nodig dit patroon of deze cyclus te zien om de veranderingen door te voeren die nodig zijn om te beginnen met het reduceren van hun kansen op HIVbesmetting.

5-4



ONDERZOEK OPTIES VOOR RISICOVERLAGING

Menu voor Risicoverlaging

Neem condooms wanneer u reist voor uw werk

Heb niet langer omgang met een partner met hoog risico

Drink minder alcohol wanneer u met vrienden uitgaat

Ga niet langer naar ontmoetingsplaatsen met hoog risico (bar, club)

Neem deel aan activiteiten met laag risico (doe aan sport)

Vraag uw partner zich te laten testen

Neem deel aan een ondersteuningsgro ep (club waar u na het testen terecht kunt)

Praat met uw partner over trouw zijn

Spreek met een vriend over mijn HIV-kwesties/-zorgen Doe aan onthouding tot u de status van uw partner kent

status onbekend

Manieren kiezen om de kans op HIV besmetting te verminderen is als iets kiezen uit het menu in een restaurant. Cliënten zullen hun eigen voorkeur hebben, en dezelfde keuze zal niet werken voor de levensstijl van alle cliënten. Counselors moeten cliënten helpen met het maken van realistische en redelijke keuzes.


5-5


Sleuteltaken van de component “Onderzoek Opties voor Riscoverlaging” z

Help cliënten kijken naar afgelopen ervaringen bij het verminderen van HIVinfectie

z

De cliënten helpen om manieren voor verlaging van hun kansen op HIVbesmetting te bepalen.

z

Begin met het ontwikkelen van een risicoverlagingsplan (wanneer de ELISAtesten worden gebruikt)

Tijdens deze component zal de counselor vragen stellen om de cliënten te helpen uitkijken naar manieren om hun kansen op HIV-besmetting te verlagen. Het doel is om voor de cliënten kleine, realistische stappen te kiezen om de mogelijkheid tot HIV-besmetting te verlagen Grote stappen, zoals het beslissen om nooit meer seks te hebben zijn vaak moeilijk voor de cliënten en het is minder waarschijnlijk dat ze zullen blijven. Taak 1: Help cliënten kijken naar afgelopen ervaringen bij het verminderen van HIV-infectie Vooreerst helpt de counselor de cliënten om voorbije situaties te bepalen wanneer zij succes hebben gehad, of moeite hebben gehad om zichzelf te beschermen tegen HIV De counselor moet focussen op de successen en manieren uit het verleden van de cliënt, waarop stappen kunnen worden uitgebouwd die zij in het verleden hebben gezet. Dit kan de cliënten helpen het gevoel geven dat zij in staat zijn om veranderingen door te voeren en andere stappen te ondernemen om hun kansen om besmet te raken met HIV te verminderen. Te veel aandacht schenken aan de zwakten en de mislukkingen van de cliënten kan hen ontmoedigen. Taak 2: De cliënten helpen om manieren voor verlaging van hun kansen op HIV-besmetting te bepalen De counselor praat dan met de cliënten over sommige van de manieren waarop zij hun kansen op HIV-besmetting kunnen verlagen. De counselor stelt ook vragen die de cliënten aanmoedigen om hun houdingen en overtuigingen te beschrijven omtrent de manieren om HIV-besmetting te voorkomen. Deze informatie zal zowel de counselor als de cliënt helpen om de sterke punten van de cliënt en zijn moeilijkheden te begrijpen, om te starten en verder te gaan met het wijzigen van zijn gedragingen. Daarenboven zal de counselor in staat zijn te ontdekken of de levensstijl of de religieuze overtuigingen van de cliënt bepaalde keuzes realistischer zullen maken dan andere.

5-6



Deze component vormt een goed moment voor de counselor om het conflict tussen de overtuigingen en de gedragingen van de cliënten aan te pakken. Het kan nodig zijn dat de counselor de cliënt helpt het conflict te zien door te zeggen “Help me dit even te begrijpen…” Bijvoorbeeld: The client knows that her boyfriend shares needles with other people when he uses injection drugs, but she is afraid he will leave her if she asks him to use condoms. At the same time, she says her life would be ruined if she were to find out she is infected with HIV. The counsellor can ask the client questions to help her see this conflict. If the client sees the conflict, she may be able to decide which of the two risks (HIV infection or her boyfriend leaving her) she wants to address.

Soms kunnen de cliënten willen een stap zetten, maar het is mogelijk dat ze de vaardigheden of de kennis niet hebben die nodig zijn om hun gedragingen te veranderen. In dit geval kan de counselor rollenspelen uitvoeren met cliënten, hen informatie bieden, of hen helpen om een strategie te ontwikkelen. Voorbeelden: z The client feels very nervous about discussing HIV and condom use with her partner. The counsellor could do a role play with the client to help her practice this conversation. z

The client is interested in using condoms but has heard that they often break. The counsellor could show the client how to use a condom correctly or provide the client with information about using condoms.

De discussie in deze component is de grondslag waarop het plan tot verlaging van het HIV-risico van de cliënt zal worden ontwikkeld. Taak 3: Begin met het ontwikkelen van een risicoverlagingsplan (voor de plaatsen waar ELISA-testen worden gebruikt) Wanneer het sneltesten wordt gebruikt en de resultaten van de cliënt zijn die dag nog klaar, dan zal het risicoverlagingsplan worden uitgewerkt tijdens de counselingsessie na de test. Wanneer de ELISA HIV-testen worden gebruikt, zullen de resultaten van de cliënt pas klaar zijn over verschillende dagen of weken. In deze situatie moet de counselor de cliënten helpen om hun risicoverlagingsplan tijdens deze component van het protocol uit te werken. Dit is wegens wat volgt: z


De cliënten keren niet altijd terug voor hun HIV-testresultaten. Dus is het beter voor hen om een plan te hebben vooraleer zij de kliniek verlaten.

5-7


z

De cliënten zullen kunnen beginnen met het gebruik van hun plan op die dag zelf, eerder dan te wachten totdat zij hun HIVtestresultaten hebben gekregen.

De counselor kan met de cliënten samenwerken om het plan later te wijzigen afhankelijk van de resultaten van de HIV-test. Zie de bladzijden 6-3 en A-11 voor verdere informatie over het ontwikkelen van het plan tot verlaging van het risico van de cliënt.

INFORMATIE OVER HET TESTEN OP HIV Sleuteltaken van de component “Informatie over het Testen op HIV” z

Geef informatie over testen op HIV en resultaten aan de cliënten

z

Help de cliënten om hun bereidheid om te worden getest in te schatten

z

Ga na of cliënten besloten hebben om op HIV getest te worden

Het doel van deze component is de cliënten in de mogelijkheid te stellen om een geïnformeerde beslissing te nemen over al dan niet getest worden op HIV. Taak 1: Geef informatie over testen op HIV en resultaten aan de cliënten In CT betekent een geïnformeerde beslissing, dat de cliënten moeten beslissen of zij al dan niet getest zullen worden, nadat de counselor de volgende informatie met hen heeft besproken: z

Het type van uitgevoerde HIV-test en wanneer de resultaten zullen klaar zijn

z

De mogelijke HIV-testresultaten en wat zij betekenen

z

De voordelen van het kennen van iemands HIV-status

Er moet informatie worden gegeven over HIV-testen om de cliënten te helpen een beslissing nemen. De counselor mag nooit proberen cliënten te dwingen of te overtuigen om op HIV te worden getest.

5-8



Taak 2: Help de cliënten om hun bereidheid om te worden getest in te schatten De counselor stelt ook sommige vragen om de cliënten te helpen inschatten of zij al dan niet voelen dat zij klaar zijn om een HIV-test te ondergaan. Wanneer de cliënt gehuwd is of een HIV-test wil wegens een gepland huwelijk, moeten de counselor en de cliënt praten over mogelijke discussies die het koppel heeft gehad over testresultaat. Ze moeten ook praten over wat de mogelijke testresultaten zouden kunnen betekenen voor de relatie van het koppel en hun familie. Evenzo, wanneer twee cliënten een test ondergaan als koppel, moet de counselor deze onderwerpen met het koppel bespreken. Tijdens deze component, zal de counselor beginnen te praten met de cliënten die hij op de hoogte wenst te brengen van hun HIVtestresultaten. Het HIV-testresultaat meedelen aan andere mensen wordt bekendmaking genoemd. Taak 3: Ga na of cliënten besloten hebben om op HIV getest te worden Op het einde van deze component vraagt de counselor naar de beslissing van de cliënt omtrent of hij al dan niet op HIV wenst te worden getest. Wanneer de cliënten ervoor kiezen niet te worden getest, moet de counselor hen informeren dat ze op elk moment mogen terugkeren om getest te worden. De counselor kan de cliënten ook helpen om een specifiek risicoverlagingsplan uit te werken voor het einde van de sessie (zie bladzijden 6-2 en A-11). Wanneer de cliënten ervoor kiezen een HIV-test te ondergaan, moet de counselor de eventuele formulieren die de kliniek nodig heeft (zie hieronder) invullen en hen vertellen naar welke kamer ze moeten gaan voor de test.


5-9


Gegevensformulier van de Cliënt Sommige plaatsen die CT-diensten aanbieden, verzamelen basisinformatie omtrent de cliënten die getest worden op HIV. Verschillende plaatsen gebruiken verschillende formulieren om de basisgegevens van de cliënten te verzamelen. Het einde van de component “HIV-Testinformatie” van het protocol (voor de cliënten de test ontvangen) is het beste ogenblik om dit formulier in te vullen. De counselor moet de cliënten vertellen dat hij/zij een ogenblik nodig heeft om de informatie in te vullen op het gegevensformulier van de cliënt:

5 - 10

z

Op dit punt in de sessie weet de counselor heel wat over de cliënt en zal hij het meeste van het formulier kunnen invullen zonder aan de cliënt enige vragen te hoeven te stellen.

z

De counselor moet de cliënt vragen naar mogelijke informatie die hij niet reeds kent uit de besprekingen met de cliënt.


ZES

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-NEGATIEF DOELSTELLINGEN 1. Identificeer de componenten van de HIV-negatieve sessie na de test 2. Beschrijf de hoofdtaken die uitgevoerd moeten worden bij de HIVnegatieve sessie na de test 3. Toon de mogelijkheid om HIV-negatieve counseling na de test te geven voor het protocol

ACHTERGROND Het counselen na de test van cliënten die negatieve HIV-testresultaten ontvangen, is belangrijk. Deze cliënten moeten zichzelf beschermen tegen het besmet raken met HIV in de toekomst. Tijdens de counselingsessie voor HIV-negatieve cliënten na de test zal de counselor de cliënten het HIV-testresultaat meedelen. De counselor moet dan met de cliënten praten over de veranderingen die zij kunnen doorvoeren om ook in de toekomst HIV-negatief te blijven. Tegen het einde van de sessie moeten de cliënten een realistisch risicoverlagingsplan hebben uitgewerkt en moeten zij beter in staat zijn om over HIV-preventie en –testen te praten met hun partners. De HIV-negatieve counselingsessie na de test is verdeeld in de volgende vier componenten: z

Geef het HIV-negatief resultaat

z

Ontwikkel een plan voor risicoverlaging

z

Identificeer steun voor het plan voor risicoverlaging

z

Bespreek het bekendmaken en de verwijzing van de partner

Deze vier componenten worden in dit hoofdstuk beschreven. Elk deel begint met hoofdtaken voor de counselor tijdens dat component. Deze worden gevolgd door informatie over het component. Terwijl u dit hoofdstuk leest, kijk naar pagina’s 1-10 tot 1-13 van het Boekje van het Protocol voor Counseling en Testen op pagina’s A-11 tot A-14 van Bijlage A.


6-1


GEEF HET HIV-NEGATIEF TESTRESULTAAT

z z z

Sleuteltaken van de component “Geef het HIV-Negatief Testresultaat” Presenteer het resultaat op een duidelijke en eenvoudige manier. Verzeker u ervan dat de cliënten de betekenis van het resultaat begrijpen Overweeg het opnieuw testen gebaseerd op recente blootstelling aan het risico

Tijdens deze component zal de counselor de negatieve HIVtestresultaten met de cliënten bespreken en hen helpen een specifiek plan te ontwikkelen om hun kansen om met HIV te worden besmet te verlagen. Taak 1: Presenteer het resultaat op een duidelijke en eenvoudige manier De counselor moet de cliënten de negatieve HIV-testresultaten geven onder gebruikmaking van een duidelijke, eenvoudige taal. Een eenvoudige verklaring, zoals: “Uw testresultaat is negatief. Dit betekent dat u niet bent besmet met HIV,” zal de cliënten de nodige informatie bieden. Taak 2: Verzeker u ervan dat de cliënten de betekenis van het resultaat begrijpen Vervolgens zal de counselor enkele vragen stellen die de cliënten helpen om hun gevoelens en overtuigingen omtrent het negatieve testresultaat te onderzoeken. Deze vragen zijn belangrijk omdat sommige cliënten dit zouden kunnen aanvoelen alsof het negatieve resultaat betekent dat ze kunnen doorgaan met gedragingen die hen gevaar voor HIV-besmetting opleveren. De counselor kan willen beklemtonen dat het negatieve testresultaat niet betekent dat de sekspartner(s) van de cliënt niet besmet is/zijn. Taak 3: Overweeg het opnieuw testen gebaseerd op recente blootstelling aan het risico Er is een kleine mogelijkheid dat de cliënt in de windowperiode zou kunnen zijn. De counselor moet de windowperiode en bijkomende testen bespreken met cliënten die tijdens de vorige 3 maanden risicogedrag aan de dag legden. De counselor moet technische besprekingen van deze informatie vermijden en meer tijd spenderen aan het focussen op risicoverlaging.

6-2



ONTWIKKEL EEN PLAN VOOR RISICOVERLAGING Sleuteltaken van de component “Ontwikkel een Plan voor Risicoverlaging” z Help cliënten beslissen hoe hun gedrag zou moeten zijn om de kans op HIV te verminderen z Werken met cliënten om het plan voor risicoverlaging te ontwikkelen of te verlagen

Tijdens deze component van de sessie na de test, zullen de counselor en de cliënt een specifiek plan opstellen van manieren waarop de cliënten hun kansen op HIV-besmetting kunnen verlagen. Dit plan moet realistische stappen omvatten die de cliënten kunnen opvolgen. Cliënten die een ELISA test ondergingen en verschillende dagen moesten wachten op hun resultaten moeten reeds een risicoverlagingsplan hebben ontwikkeld. De counselor moet het plan samen met deze cliënten bekijken en bespreken welke wijzigingen ze reeds konden doorvoeren. Daarna kan de counselor samenwerken met de cliënten omtrent manieren om het risicoverlagingsplan te veranderen en te verbeteren. Taak 1: Help cliënten beslissen hoe hun gedrag moet zijn om de kans op HIV te verminderen De cliënten kunnen tal van gedragingen hebben die zouden kunnen worden gewijzigd om hun kansen om besmet te raken met HIV te verlagen. De counselor moet vragen stellen die de cliënten helpen om te bepalen welke gedragingen het meest geschikt zijn om het eerst te wijzigen. Taak 2: Werken met cliënten om het plan voor risicoverlaging te ontwikkelen of te verlagen Vervolgens moet de counselor samenwerken met de cliënten om een specifiek risicoverlagingsplan op te stellen onder gebruikmaking van het hieronder beschreven formulier. Dit plan helpt de cliënten te begrijpen welke kleine stappen ze kunnen nemen die later kunnen leiden tot grotere wijzigingen in hun gedrag om hun kansen op HIVbesmetting te verlagen. Formulier voor Risicoverlagingsplan Gebruik maken van een formulier voor een risicoverlagingsplan helpt om het gedragsveranderings plan van de cliënten te documenteren om hun kansen op HIV-besmetting te verlagen. Dit is heel nuttig in omgevingen waar de ELISA-testen worden gebruikt of wanneer een andere counselor waarneemt voor de counseling na de test. Het HIV:Counselen en testen

6-3


gebruik van dit formulier zal de counselor de mogelijkheid bieden om aan de cliënten een kopie te bezorgen van het risicoverlagingsplan. Het formulier biedt tevens een weergave van het plan in het geval dat de cliënten terugkeren voor een followup test. Er staat een voorbeeld van een samenvattend formulier van een risicoverlagingsplan op de volgende bladzijde.

6-4



Voorbeeld van het Formulier met het Beknopt Plan voor Risicoverlaging Nummer van de cliënt: ________________________ Counselor: __________________________________

Datum: ___/___/___ CT plaats: ________________

Type van plan (doorloop en detailleer: wie, wat , wanneer en waar) 1.

De cliënt wil praten over HIV-zorgen/risico met partner/vrienden. A. De cliënt wil praten met zijn partner. B. De cliënt wil praten met een vriend. C. De cliënt wil praten met anderen. Details: ______________________________________________________________________ 2.

De cliënt is van plan om de HIV-testen te bespreken met partner(s) die werden getest alforens seks te hebben. A. De cliënt zal de partner naar de testsite brengen om er getest te worden vooraleer opnieuw seks te hebben. B. De cliënt zal condooms gebruiken totdat de partner op HIV is getest. C. De cliënt zal zich onthouden van seks totdat de partner op HIV is getest. Details: ______________________________________________________________________ 3.

De cliënt is van plan om te veranderen/ afstand te doen van (een) seksuele partner(s) met hoog risico (bijvoorbeeld een persoon die seks verkoopt voor geld of andere noden, of een druggebruiker). A. De cliënt zal breken met een partner met hoog risico. B. De cliënt zal een bepaald type van partner met hoog risico vermijden. C. De cliënt zal minder partners hebben. Details: ______________________________________________________________________ 4.

De cliënt is van plan om te veranderen van type van seksuele partner(s). A. De cliënt zal de partners beter leren kennen vooraleer seks te hebben. B. De cliënt zal trouw blijven aan één partner. C. De cliënt zal zich onthouden van seks. Details: ______________________________________________________________________ 5.

De cliënt is van plan om alcohol- of druggebruik te veranderen. A. De cliënt zal het alcohol- of druggebruik verminderen/uitschakelen vooraleer hij seks heeft. B. De cliënt zal de plaatsen vermijden waar hij/zij alcohol of drugs gebruikt. C. De cliënt zal vermijden om naalden te delen. Details: ______________________________________________________________________ 6.

De cliënt is van plan om vaker condooms te gebruiken. A. De cliënt zal met de partner(s) praten over het gebruik van condooms. B. De cliënt zal condooms gebruiken wanneer hij seks heeft. Details: ______________________________________________________________________ 7.

Ander plan (beschrijf):


6-5


BEPAAL STEUN VOOR HET PLAN VOOR RISICOVERLAGING Sleuteltaken van de component “bepaal Steun voor Plan voor Risicoverlaging” z

Praten met de cliënten over de voordelen van hulp te verrkrijgen van familie of vrienden voor het risicoverlagingsplan

z

Cliënten helpen iemand te identificeren aan wie zij hun plan voor risicoverlaging kunnen meedelen

Tijdens deze component moet de counselor praten met de cliënten over het deelgenoot maken van hun risicoverlagingsplan met iemand die hen steun kan bieden. Taak 1: Praten met de cliënten over de voordelen van het hulp verkrijgen van familie of vrienden voor het risicoverlagingsplan Het kan nuttig zijn voor de cliënten te weten dat iemand hen zal steunen, vooral wanneer zij denken dat het opvolgen van hun plan moeilijk zal zijn. De counselor moet de cliënten stimuleren om hun plan te delen met deze persoon, maar ook om verslag uit te brengen over hun inspanningen en problemen met het plan van tijd tot tijd. Taak 2: Cliënten helpen iemand te identificeren aan wie zij hun plan voor risicoverlaging kunnen meedelen The counselor moet met de cliënten bespreken wie zij graag zouden op de hoogte zouden brengen van hun risicoverlagingsplan. Deze persoon moet iemand zijn waarmee de cliënt zich op zijn gemak voelt om er persoonlijke informatie mee uit te wisselen en die de cliënt kan aanmoedigen om het plan te volgen.

BESPREEK DE BEKENDMAKING EN VERWIJZING VAN DE PARTNER Hoofdtaken van het Component “Bespreek het bekendmaken aan en verwijzing van de partner” z

Help cliënten om hun gevoelens te beoordelen wanneer zij met hun partner(s) praten over HIV en het testen op HIV

z

Cliënten het gesprek met hun partners en het testen helpen voorbereiden

Tijdens deze component van de sessie na de test helpt de counselor de cliënten om na te deneken over het vertellen aan hun partner(s) over het negatieve HIV-testresultaat.

6-6



Taak 1: Help cliënten om hun gevoelens te beoordelen wanneer zij met hun partner(s) zullen praten over HIV en het testen op HIV De counselor moet eerst uitzoeken hoe de cliënten denken over het praten met een partner over HIV-testen. Dit deel van de component kan de cliënten helpen het belang te begrijpen van het bespreken van de HIV-status met partners als een manier om hun kansen op HIVbesmetting te verlagen. Taak 2: Cliënten het gesprek met hun partners het testen helpen voorbereiden Wanneer dit nuttig is kan de counselor de cliënten helpen om een partner te vragen om getest te worden op HIV door gebruik te maken van een rollenspel. Dit helpt de cliënten na te denken over hoe ze HIVbesmetting, preventie en testen met huidige en toekomstige partners kunnen bespreken en hoe ze denken dat hun partners zullen reageren.


6-7


6-8


ZEVEN

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-POSITIEF DOELSTELLINGEN 1. Identificeer de componenten van de HIV-positieve post-test sessie na de test 2. Beschrijf de hoofdtaken die uitgevoerd moeten worden bij de HIVpositieve post-test sessie na de test 3. Toon aan dat er een mogelijkheid is om HIV-positieve post-test counseling te geven volgens het protocol

ACHTERGROND Het Counselen na de test van cliënten die positieve HIV-testresultaten ontvangen, is belangrijk, maar moeilijk. Tal van cliënten hebben het moeilijk om een positief HIV-testresultaat te aanvaarden en het zal nodig zijn om uit te zoeken waar zij ondersteuning kunnen krijgen om ermee om te kunnnen HIV-positief te zijn. Het is mogelijk dat de cliënten zich zo verpletterd zullen voelen dat ze zich niet meer alles zullen herinneren dat tijdens de sessie werd besproken. De counselor moet wanneer mogelijk HIV-positieve cliënten informatie bieden omtrent instanties die zij kunnen benaderen om hen doorheen het proces van te leren leven met HIV te helpen. De HIV-positieve post-test counselingsessie is verdeeld in de volgende vier componenten: z

Geef het HIV-positief resultaat

z

Identificeren van ondersteuningspunten en doorverwijzen

z

Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner

z

Praat over de overige risicoverlagingskwesties

Deze vier componenten worden in dit hoofdstuk beschreven. Elk deel begint met hoofdtaken voor de counselor tijdens dat component. Deze worden gevolgd door informatie over het component. Terwijl u dit hoofdstuk leest, kijk naar pagina’s 1-14 tot 1-18 van het Boekje van het Protocol voor Counseling en Testen op pagina’s A-15 tot A-18 van Bijlage A.


7-1

Counselingsessie na de test HIV-positief

GEEF HET HIV-POSITIEF TESTRESULTAAT

z z z z

Sleuteltaken van de component “Geef het HIV-Positief Testresultaat” Presenteer het resultaat op een duidelijke en eenvoudige manier Overtuig er u van dat de cliënten de betekenis van het resultaat begrijpen Ga na of de cliënt het resultaat begrijpt Bespreek gezond leven

De counselor zal de cliënten tijdens deze component vertellen over hun positief HIV-testresultaat en hij/zij zal zorgen voor invoeling en steun naarmate de cliënten beginnen te begrijpen wat het resultaat betekent. De counselor moet stilte laten tijdens deze component en de cliënt tijd geven om het testresultaat te verwerken. Dit is een moeilijk onderdeel van de counseling. Taak 1: Presenteer het resultaat op een duidelijke en eenvoudige manier De counselor moet het testresultaat meedelen in eenvoudige bewoordingen en vermijden technische woorden te gebruiken. Een eenvoudige verklaring, zoals: “Uw testresultaat is positief. Dit betekent dat u bent besmet met HIV,” zal de cliënten de nodige informatie bieden. Wanneer er HIV-sneltesten worden gebruikt, kan het tonen van de feitelijke testen (het teststrookje en de buisje) en het tegelijkertijd opgeven van de testresultaten hun vertrouwen verhogen dat de resultaten wel degelijk die van hen zijn en het kan hen helpen om de accuraatheid van het resultaat te aanvaarden. Taak 2: Verzeker u ervan dat de cliënten de betekenis van het resultaat begrijpen De counselor moet verschillende vragen stellen die zullen bepalen of de cliënten al dan niet de betekenis van het resultaat begrijpen. Vaak zullen de cliënten denken dat besmet zijn met HIV betekent dat hun leven voorbij is, of ze kunnen het moeilijk hebben om het resultaat te aanvaarden.

7-2



Taak 3: Ga na of de cliënt het resultaat begrijpt Het aanvaarden van het idee dat je besmet bent met HIV zal bij de meeste cliënten een angstaanjagende mengeling van gevoelens opwekken. De cliënten mogen niet worden opgejaagd door deze fase. Het kan nodig zijn dat ze de counselingsessie verlaten en later eens terugkomen. De counselor moet heel alert zijn daar de cliënt dringende verwijzing naar andere ondersteuningsdiensten, zoals een consulent voor geestelijke gezondheid, kan nodig hebben. Taak 4: Bespreek gezond leven De counselor kan tijdens deze component willen beginnen te praten over gezond leven. Het is belangrijk voor de cliënten dat ze zich realiseren dat besmet zijn met HIV niet betekent dat ze al vlug ziek zullen worden, of dat hun leven aan zijn einde is gekomen.

IDENTIFICEREN VAN ONDERSTEUNINGSPUNTEN EN DOORVERWIJZEN Sleuteltaken van de component “Identificeren van Ondersteuningspunten en Doorverwijzen” z

Help cliënten mensen identificeren die hen kunnen ondersteunen

z

Geef informatie over medische, sociale, emotionele en spirituele ondersteuning, afhankelijk van de behoeften van de cliënten

In het reine komen met een positief HIV-testresultaat kan heel moeilijk zijn voor de cliënten. Tijdens deze component stelt de counselor vragen die de cliënten helpen om een persoon, of personen in hun leven te bepalen die steun kunnen bieden. Taak 1: Help cliënten mensen identificeren die hen kunnen ondersteunen Het is belangrijk dat de cliënten een persoon of personen aanduiden die hen kunnen helpen om hen te steunen doorheen het proces van te leven met HIV. Dit moet een persoon zijn waarvan de cliënten waten dat ze hem/haar kunnen vertrouwen.


7-3


Taak 2: Geef informatie over medische, sociale, emotionele en spirituele ondersteuning, afhankelijk van de behoeftes van de cliënten De counselor moet de cliënt ook informatie geven over hulpmiddelen in de streek, die medische behandeling en ondersteuning bieden voor mensen met HIV. Wanneer de cliënten niet klaar zijn om deze kwesties op dit ogenblik te bespreken, kan de counselor informatie geven en telefoonnummers voor deze diensten. De counselor moet zwangere cliënten informatie bieden omtrent eventuele programma's in de streek die steun bieden om het doorgeven van HIV van moeder naar kind te voorkomen. Deze programma's omvatten vaak antiretrovirale therapie en counseling omtrent veilige opties voor het voeden van zuigelingen.

BESPREEK DE ONTHULLING EN VERWIJZING VAN DE PARTNER Hoofdtaken van het component “Bespreek de onthulling en verwijzing van de partner” z

Help cliënten nagaan welke partners geïnformeerd moeten worden over het positief testresultaat

z

Help cliënten bij de voorbereiding van het bekendmaken van hun status aan hun partner(s)

Deze component zal de counselor helpen om cliënten die HIV-positief zijn te denken over hoe ze hun partners zullen vertellen over hun HIVtestresultaat. Het kan nuttig zijn om rollenspelen te gebruiken om de cliënt deze moeilijke taak te laten oefenen. Taak 1: Help cliënten nagaan welke partners geïnformeerd moeten worden over het positief testresultaat Communicatie omtrent de HIV-status van de cliënten kan een belangrijke manier zijn voor de cliënten om te vermijden om anderen met HIV te besmetten. Soms echter zullen de cliënten bang zijn voor de mogelijke gevolgen van het delen van een positief HIV-testresultaat met een partner. Dit is vaak het geval voor vrouwen die kunnen vrezen dat hun partner hen zal verlaten of kwetsen wanneer ze een positief HIV-testresultaat onthullen. Andere cliënten zouden de reactie van familieleden of vrienden kunnen vrezen op het positieve testresultaat. De counsellor kan vragen stellen die de cliënten helpen te beslissen of het al dan niet veilig zal zijn om hun testresultaat te onthullen aan een partner, familielid of vriend.

7-4



Taak 2: Help cliënten bij de voorbereiding van het bekendmaken van hun status aan hun partner(s) Het opvoeren van rollenspelen kan de cliënten helpen om te beginnen na te denken over hoe ze hun partner(s) van hun HIV-positieve status zullen op de hoogte brengen en hoe hun partner(s) zal/zullen reageren op dit nieuws. Sommige CT-diensten laten de cliënten een partner binnenbrengen om hem/haar op de hoogte te brengen van het positieve HIV-testresultaat in de aanwezigheid van een counselor. Dit wordt onthulling met tussenpersoon genoemd. Wanneer de CT-site deze service biedt, moeten de cliënten daarover worden geïnformeerd.

PRAAT OVER KWESTIES BETREFFENDE RISICOVERLAGING. Sleuteltaken van de component “Praat over kwesties betreffende risicoverlaging” z

Help cliënten manieren plannen om de kans op het doorgeven van HIV aan anderen te verminderen

z

Bespreek opties voor familieplanning (wanneer vereist)

Tijdens deze component helpt de counselor de cliënten na te denken over de manieren om te vermijden andere mensen te besmetten met HIV. Taak 1: Help cliënten manieren plannen om de kans op het doorgeven van HIV aan anderen te verminderen De cliënten die HIV-positief zijn, maar niet ziek, kunnen nog anderen met HIV besmetten. Zelfs wanneer cliënten partners hebben die ook met HIV zijn besmet, kunnen ze elkaar herbesmetten met verschillende types van HIV. Het is belangrijk voor de counselor om met de cliënten manieren te bespreken om te vermijden anderen met HIV te besmetten. Taak 2: Bespreek opties voor familieplanning (wanneer vereist) HIV-positieve cliënten kunnen ook geïnteresseerd zijn voor het krijgen van informatie omtrent gezinsplanningsopties om toekomstige zwangerschappen te voorkomen. De counselor moet informatie bieden over gezinsplanning aan deze cliënten.


7-5


7-6


BIJLAGE A

PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN OP HIV: WANNEER HET RESULTAAT OP DEZELFDE DAG WORDT GEGEVEN De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de Counselor. COUNSELINGSESSIE VOOR DE TEST Introductie en oriëntatie met betrekking tot CT Tijd: 1 tot 2 minuten Taken Begroet de cliënt met respect en stel uzelf voor aan de cliënt.

Vragen Hallo, ________ (noem de naam van de cliënt). Hoe gaat het met u? Waarom bent u vandaag hier? Mijn naam is __________ .

Beschrijf uw rol als counselor.

Mijn rol als counselor is om met u uw situatie ten aanzien van HIV-besmetting te bespreken.

Geeft in het kort weer wat de inhoud is van de Counselingssessie voor de test:

We zullen hier eerst 15 tot 20 minuten praten.

z


z


z


We zullen samen kijken naar uw situatie ten aanzien van HIV- besmetting. We zullen ook kijken hoe u reeds heeft geprobeerd om de kans dat u met HIV besmet wordt, te verlagen. Daarna zullen we het hebben over veranderingen die u kunt doorvoeren om de kans op HIV-besmetting verder te verlagen. We zullen samenwerken om een plan te ontwikkelen, zodat u dit kunt doen. Daarnaast zullen we ook praten over het testen op HIV.

Leg in het kort uit wat het geven van weloverwogen toestemming, testen op HIV en counseling na de test is.

U moet weten dat het uw keuze is of u op HIV wilt worden getest of niet. Later zal ik u vertellen over de HIV- test en de voordelen van het weten of u wel of niet bent besmet met HIV, maar u kunt kiezen of u wel of niet wilt worden getest. Als u wel besluit om u vandaag te laten testen, zal er een HIV-test worden gedaan die zal uitwijzen of u bent besmet met HIV, het virus dat de ziekte AIDS veroorzaakt. De resultaten van deze test zijn bijzonder nauwkeurig. Wanneer de resultaten binnen zijn, komt u dan weer hier terug. Wij zullen de resultaten bespreken en weer ongeveer 15 tot 20 minuten praten.

De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de counselor HIV: Counselen en testen

A-1


CT-Protocol

Leg uit wat vertrouwelijkheid is.

U moet ook weten dat wat we hier gaan bespreken vandaag, vertrouwelijk zal worden behandeld. Dit betekent dat de resultaten van uw HIV-test alleen mogen worden besproken met gezondheidswerkers die direct betrokken zijn bij uw behandeling.

Beantwoord directe vragen en bespreek datgene waarover de cliënt zich zorgen maakt.

Voordat wij verder gaan, bent u nog ergens bezorgd over of heeft u vragen waarover u nu meteen wilt praten?

De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de counselor

A-2


CT-Protocol


Beoordeel het risico Tijd: 6 tot 7 minuten Taken

Vragen

Beoordeel het niveau van bezorgdheid van de cliënt met betrekking tot het zijn of worden besmet met HIV.

Kunt u mij vertellen waarom u denkt dat u gevaar loopt met HIV besmet te worden? Is er iets gebeurd dat u misschien heeft blootgesteld aan HIV-besmetting? Heeft u iets gedaan waarvan u denkt dat dat heeft geresulteerd in HIV-besmetting? Wanneer u _____ (bijvoorbeeld: onbeschermde seks heeft, naalden deelt), heeft u eraan gedacht dat u besmet zou kunnen raken met HIV?

Bespreek de keren dat de cliënt zich heeft laten testen op HIV alsook veranderingen als reactie op resultaten.

Heeft u ooit al een HIV-test gedaan? Als de cliënt “ja” antwoordt: Hoe heeft u dat ervaren? Heeft het testresultaat of de Counseling invloed gehad op hoe u tegenover HIV staat? Hoe heeft het testresultaat uw gedrag beïnvloed?

Onderzoek hoe de cliënt recentelijk heeft blootgestaan aan risico’s of risicogedrag heeft getoond.

Beoordeel het risiconiveau dat acceptabel is voor de cliënt.

Kunt u me een beetje vertellen over de laatste keer dat u zich in een situatie bevond waarin u was blootgesteld aan HIV-besmetting? z

Wanneer was dat?

z

Kunt u me een beetje vertellen over uw partner?

z

Hoe heeft u deze partner ontmoet?

z

Hoe lang kent u deze partner al?

z

Hoe hebben jullie besloten om ____ (bijvoorbeeld: seks te hebben, naalden te delen)?

z

Was u op dat tijdstip onder invloed van alcohol of drugs?

z

Was dit een ongewone situatie of was het al eerder gebeurd?

Waarover bent u bezorgd, als dat het geval is, _____ (bijvoorbeeld over: seks hebben, het delen van naalden) met deze persoon? Hoe bezorgd bent u dat deze persoon u zou kunnen besmetten met HIV? Zou u hetzelfde gedrag vertonen als u zou weten dat deze persoon HIV had? Zou het iets hebben uitgemaakt?

De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de counselor. HIV: Counselen en testen

A-3


Beoordeel het risicopatroon van de cliënt (bijvoorbeeld, gebeurt het regelmatig, af en toe, vanwege een ongewoon incident):

CT-Protocol

Laten we kijken naar hoe vaak dit soort situaties zich voordoen: z

Hoeveel partners heeft u gehad in de afgelopen 6 maanden?

Soort partners

z

Waar ontmoet u uw partners?

Frequentie van nieuwe of verschillende partners

z

Hoe goed kent u uw partners?

Gebruik van een condoom

z

Heeft u een vaste partner (vrouw, man, vriendin, vriend, baby’s moeder, baby’s vader, minnaar, levensgezel?)

z

Met wie heeft u seks gehad anders dan met uw vaste partner?

z

Hoe vaak heeft u een nieuwe partner?

z

Hoe vaak gebruikt u een condoom?

z

Met welke partners zou u eerder wel of niet een condoom gebruiken?

z

Hoe beslist u bij welke partner u een condoom gebruikt?

z

Hoe beslist u met wie u uw naalden deelt?

z

Aantal partners

z z z

Wanneer was de laatste keer, voor deze situatie, dat u een soortgelijke ervaring had? Waren de omstandigheden enigszins vergelijkbaar? Hoe vaak gebeurt dit? Identificeer omstandigheden of situaties die bijdragen aan het risicogedrag van de cliënt.

Is er iets waarvan u denkt dat het u misschien ervan weerhoudt uzelf te beschermen tegen HIV-besmetting? Kunt u mij vertellen over wat er in uw leven gaande is wat deze gedragingen kan intensifiëren? Zijn er keren dat u meer geneigd bent risico’s te nemen (zoals het hebben van onbeschermde seks, het delen van naalden)? Hoe beïnvloedt het gebruik van alcohol of drugs uw beslissing om seks te hebben?


A-4


CT-Protocol

Beoordeel de communicatie van de cliënt met partners.


Wat hebben u en uw partner besproken ten aanzien van HIV-besmetting? Toen het onderwerp van HIV-besmetting ter sprake kwam bij uw partner, hoe verliep het gesprek? Hebben jullie besproken of jullie zijn getest op HIV? Kunt u me daarover een beetje vertellen? Hebben u en uw partner uw seksuele geschiedenis met elkaar besproken? Hebben jullie besproken of u en uw partner seks hebben met andere mensen? Kunt u me daar meer over vertellen? Heeft u met uw partner besproken of één van jullie drugs via injecties gebruikt? Kunt u me daarover vertellen? Gebruiken u en uw partner(s) momenteel een condoom elke keer als u seks bedrijft? (indien “nee”). Hoe hebben u en uw huidige partner besloten om geen condoom meer te gebruiken? Wat zeggen uw vrienden over HIV en over het zichzelf beschermen tegen besmetting?

Maak een beoordeling ten aanzien van indicatoren van verhoogd risico, bijvoorbeeld, tuberculose (TB) of seksueel overdraagbare infecties.

Tuberculose (TB) en seksueel overdraagbare infecties, zoals syfilis en chlamydia kunnen de kans op HIVbesmetting verhogen. Is er ooit bij u of uw partner tuberculose vastgesteld? Wanneer was dat? Is er ooit bij u of uw partner een seksueel overdraagbare infectie vastgesteld? Wanneer was dat?

Vat het verhaal van de cliënt samen alsook de risicopunten.

Uit wat u heeft gezegd over uw situatie ten aanzien van HIV-besmetting, heb ik het volgende begrepen (vat de belangrijkste punten samen die door de cliënt zijn genoemd); z

Er schijnen een paar zaken te zijn die uw gedrag beïnvloeden en uw kans op HIV-besmetting vergroten. (Noem specifieke gedragingen, problemen met communicatie, en problemen inzake gebruik van drugs of alcohol.)

z

U heeft uzelf kunnen beschermen wanneer _________ (noem omstandigheden die de kans van de cliënt op HIV-besmetting helpen verlagen).

U schijnt zich comfortabel te voelen met een bepaald risiconiveau. Bijvoorbeeld, u zegt dat u er niet van houdt om een condoom te gebruiken. Tegelijkertijd zegt u ook dat uw leven verpest zou zijn als u HIV zou blijken te hebben. Kunt u me helpen dit te begrijpen? Is dit hoe u deze gedragingen en uw situatie ten aanzien van HIV- besmetting ziet? Is er nog iets waar we over moeten praten?


A-5


CT-Protocol

Onderzoek opties voor risicoverlaging Tijd: 5 tot 6 minuten Taken Bekijk eerdere pogingen voor risicoverlaging.

Vragen Ons gesprek van vandaag is een goede stap in de richting van het verlagen van de kans op HIVbesmetting. Op welke andere manieren heeft u geprobeerd om de kans op HIV-besmetting te verlagen? Hoe heeft u geprobeerd uzelf en uw partners te beschermen tegen HIV? Wat maakt dat u zichzelf wilt beschermen tegen HIV?

Identificeer en bekrachtig succesvolle ervaringen met hebben van veilige seks.

Is er een specifiek moment geweest dat u zich herinnert toen u in staat was om uzelf tegen HIV te beschermen (bijvoorbeeld: onthouding, één trouwe, onbesmette partner hebben, gebruik van een condoom, seks hebben zonder penetratie)? Kunt u me daarover vertellen? Hoe heeft u dat ervaren? (Vergeet vooral niet om succesvolle ervaringen te bevestigen)

Bespreek in het kort het gebruik van een condoom.

Hoe goed werkt een condoom voor u? Kunt u me vertellen over de keren dat u een condoom hebt kunnen gebruiken? Kunt u me vertellen over de keren dat u problemen ondervond bij het gebruik van een condoom? Bij welke partners vindt u het het lastigst om een condoom te gebruiken? Wilt u dat ik het juist gebruik van een condoom demonstreer? (Demonstreer het gebruik van een condoom, indien van toepassing). Als u vandaag niet over condooms wilt praten, kunt u dit foldertje meenemen naar huis om te lezen.

Identificeer welke hindernissen u ondervindt bij risicoverlaging.

Wat vond u het moeilijkst bij het verlagen van de kans op HIV-besmetting?

Onderzoek situaties die hoog risicogedrag kunnen verhogen.

Zijn er keren dat u denkt dat u zich in een situatie kunt bevinden die kan leiden tot HIV-besmetting? Kunt u me daarover vertellen? In welke specifieke situaties of met welk soort partners vindt u het moeilijk om te vragen om veilige seks? Drinkt u alcohol of gebruikt u drugs? Hoe beïnvloedt alcohol of drugs uw gedrag? Is het minder waarschijnlijk dat u zichzelf zou beschermen tegen HIV- besmetting wanneer u alcohol drinkt of drugs gebruikt?


A-6


CT-Protocol


Plaats risicogedrag in de grotere context van het leven van de cliënt.

Zijn er momenten in uw leven geweest (bijvoorbeeld: verdrietig zijn, geen werk hebben, een relatie beëindigen, verliefd zijn) dat u het moeilijker hebt gevonden om uzelf tegen HIV-besmetting te beschermen of veilige seks te hebben?

Identificeer de hele reeks van opties om het risico te verlagen.

Kunt u me vertellen over veranderingen die u gemakkelijk zou kunnen doorvoeren om uw kans op HIV-besmetting te verlagen? Welke veranderingen zouden moeilijker voor u zijn? Waarom?

Laat de cliënt het menu voor risicoverlaging zien. Rollenspel, ontwikkeling van vaardigheden, probleemoplossend.

Stelt u zich voor dat ik uw partner ben. Wat zou u tegen mij zeggen over het willen verlagen van de kans op HIV- besmetting? Laten we de rollen omdraaien. Ik ben u en u bent uw partner. Ik vraag u om te gaan testen en u reageert zoals u denkt dat uw partner zou reageren.

Vat opties voor risicoverlaging samen. Bespreek ze.

Het ziet ernaar uit dat u een aantal manieren heeft geïdentificeerd, waarin u zich comfortabel voelt om de kans op HIV-besmetting te verlagen. (Noem keuzes, zoals onthouding, het hebben van een trouwe, onbesmette partner, gebruik van een condoom, praten met partners over HIV, seks bedrijven zonder penetratie, geen seks bedrijven bij gebruik van alcohol, gebruik van schone naalden en benodigdheden voor drugsgebruik.) Kunt u nog enkele andere bedenken? U heeft een heleboel keuzes om het risico op HIVbesmetting te verlagen. Tijdens ons gesprek heb ik een paar keuzes opgeschreven waarmee u zich comfortabel schijnt te voelen.


A-7


CT-Protocol

Informatie over het testen op HIV Tijd: 4 tot 5 minuten Taken Geef uitleg over de HIV-testprocedure.

Vragen Als u op HIV wilt worden getest, kunt u de test vandaag laten doen. Laat me uitleggen hoe de test gedaan wordt. Als u heeft besloten dat u getest wilt worden, gaat u naar een speciale kamer/lab voor de HIV-test. (OF, Ik doe de test hier) U zult een prik in de vinger krijgen voor de test. Het duurt ongeveer 30 minuten om de test te verwerken en het te lezen, dus het resultaat is binnen voordat u vandaag weggaat van hier.

Geef uitleg over het mogelijk HIV- testresultaat.

Wanneer het testresultaat binnen is, komt u hier terug en wij zullen het bespreken. Een negatief HIV-testresultaat betekent dat u niet besmet bent met HIV. Als u vrij recentelijk met HIV bent besmet, zal het testresultaat dat misschien niet uitwijzen. Een positief HIV-testresultaat betekent dat u besmet bent met HIV. Het betekent niet dat u ziek bent of binnenkort ziek zult worden, en het betekent ook niet dat u AIDS heeft.

Bespreek zaken ten aanzien van vertrouwelijkheid, indien die er zijn.

U moet weten dat, indien u besluit om vandaag de test te laten doen, uw gezondheidswerkers in deze kliniek op de hoogte zullen zijn van uw HIV-testresultaat, omdat dat van invloed kan zijn op uw behandeling.

Praat met de cliënt over zijn gevoelens ten aanzien van het testen op HIV.

Wat vindt u ervan om vandaag op HIV te worden getest?

Onderzoek met wie de cliënt het besluit heeft gedeeld om gebruik te maken van BT-diensten (zoals een partner, familielid of vriend).

Heeft u iemand verteld dat u vandaag hier bent om getest te worden?

Onderzoek de bereidheid van de cliënt om getest te worden en het testresultaat te krijgen:

Als u vandaag zou worden getest op HIV, welk testresultaat zou u verwachten?

z

Reactie op een negatief resultaat

z

Reactie op een positief resultaat

Heeft u eraan gedacht hoe u zou omgaan met elk van de mogelijke testresultaten? Hoe zou uw leven veranderen?

Wat denkt u dat uw partner(s), familie of vrienden zouden zeggen als ze wisten dat u overwoog om een HIV-test te doen?

Hoe zou uw gedrag veranderen, als u niet met HIV besmet zou blijken? Hoe zou u omgaan met een positief HIV-testresultaat? Als u met HIV besmet zou blijken te zijn, hoe zou u vermijden om andere mensen met HIV te besmetten?


A-8


CT-Protocol

Onderzoek wie voor de cliënt zal zorgen, indien zij besmet is met HIV.


Met wie in uw leven praat u over persoonlijke zaken, zoals uw bezorgdheid over HIV? Aan wie zou u het vertellen als blijkt dat u bent besmet met HIV? Als blijkt dat u met HIV bent besmet, bij wie zou u dan steun vinden?

Bespreek gezond leven:

Heeft u gehoord van gezond leven?

z

Gezond blijven, langer leven

z

Steun vinden

z

Medische zorg en follow-up

Gezond leven betekent goed op uw gezondheid passen en uw emotioneel welzijn om uw leven te verbeteren en langer gezond te blijven.

Bespreek de voordelen van testen op HIV.

Gezond leven betekent goede voeding, follow-up medische zorg, zoals behandeling ter voorkoming van TB, steun, en een gevoel van optimisme en welzijn. Welke voordelen ziet u aan het weten of u met HIV bent besmet? Er zijn enkele voordelen aan het weten of u met HIV bent besmet. Bijvoorbeeld:

Bepaal wat het besluit van de cliënt is ten aanzien van de test. Indien de cliënt ervoor kiest niet te worden getest: z

Zeg aan de cliënt dat zij een andere keer terug kan komen.

z

Ga naar pagina A-11 om het plan voor risicoverlaging verder te bespreken.

Als de cliënt ervoor kiest getest te worden: z

Vul het formulier met de gegevens van de cliënt in, indien dat bij uw kliniek is vereist.

z

Geef de cliënt duidelijke instructies over waar hij heen moet voor de HIV- test.

z

Geef instructies over waar te wachten of wanneer terug te komen voor het resultaat.

z

Als u niet bent besmet, kunt u stappen ondernemen om te voorkomen dat u met HIV wordt besmet.

z

Als u bent besmet, kunt u worden behandeld om langer gezond te blijven, u kunt uzelf beschermen tegen het opnieuw besmet raken en u kunt vermijden anderen te besmetten.

Met kennis van uw HIV-status, besmet of niet, verhoogt u uw zelfbewustzijn en heeft u de gelegenheid om anderen in de maatschappij aan te moedigen hetzelfde te doen. Heeft u nog vragen over de HIV-test? Heeft u besloten of u zich vandaag op HIV wilt laten testen? Als u er niet zeker van bent dat u getest wilt worden, kunt u besluiten een andere keer terug te komen om getest te worden. Maar vandaag kunnen we verder praten over hoe u zichzelf en anderen kunt beschermen tegen HIV. Het besluit om getest te worden op HIV is een andere goede stap in het aanpakken van uw situatie met HIV. Voor ik u vertel naar welke kamer u moet gaan voor de test, moet ik eerst wat informatie van u noteren op dit formulier. Na de test kunt u wachten ___ (vertel de cliënt waar zij moet wachten). Wanneer uw testresultaat gereed is, komt u hier terug en zullen we het bekijken en bespreken wat het betekent. Dan zullen we nog wat praten over hoe u zichzelf en anderen kunt beschermen tegen HIV. Heeft u vragen?


A-9

Counselingssessie na de test HIV-negatief

CT-Protocol

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-NEGATIEF Geef het HIV-negatief resultaat Tijd: 2 tot 3 minuten Taken

Vragen

Als de cliënt geen counseling heeft gehad voor de test:

Hallo, ________ (noem de naam van de cliënt). Hoe gaat het met u vandaag?

Begroet de cliënt met respect en stel uzelf voor aan de cliënt.

Mijn naam is ________ en ik zal vandaag uw counselor zijn.

Als de cliënt geen counseling heeft gehad voor de test:


Leg uit wat vertrouwelijkheid is. Laat de cliënt weten dat het testresultaat beschikbaar is.

Uw resultaat is nu binnen.

Presenteer het resultaat op een duidelijke en simpele manier.

Laten we naar het testresultaat kijken en dan bespreken hoe dit resultaat het beste te begrijpen.

(Laat de cliënt haar resultaat zien).

Het testresultaat is negatief, hetgeen inhoudt dat u niet met HIV besmet bent.

Onderzoek hoe de cliënt reageert op het testresultaat.

Wat betekent dit resultaat voor u? Hoe voelt het om te horen dat u hoogstwaarschijnlijk niet met HIV besmet bent?

Bekijk de betekenis van het resultaat.

Ik wil verduidelijken dat dit betekent dat vanaf minder dan 3 maanden geleden, dus voor ____, u niet HIV besmet was.

Neem nota van de behoefte het testresultaat te bekijken met betrekking tot de meest recente blootstelling aan risico.

Dit resultaat vertelt ons niets over (specificeer) de meest recente blootstelling.

Als de cliënt een voortdurend risico loopt, maak uw bezorgdheid kenbaar en benadruk de risico’s die de cliënt loopt (indien nodig).

Het schijnt dat, tenzij uw risicogedrag en andere zaken die we eerder hebben geïdentificeerd, worden aangepakt, u met HIV besmet zou kunnen raken. Laten we het hebben over een plan om uw risico te verlagen.

U kunt overwegen om een andere test te doen over ____ en/of uw partner aan te moedigen om ook te komen testen.

(Als de cliënt geen counseling heeft gehad voor de test, maak dan het gedeelte “Risicobeoordeling” en “Onderzoek Opties voor Risicoverlaging” van het protocol ten aanzien van counseling voor de test, af.)


A - 10


CT-Protocol


Ontwikkel een plan voor risicoverlaging Tijd: 4 tot 6 minuten Taken

Vragen

Help de cliënt de belangrijkste gedragingen te identificeren voor risicoverlaging.

Wat denkt u dat de belangrijkste zaken zijn die we moeten aanpakken om het risico te verlagen? Rekening houdend met alles waar we het over gehad hebben, wat denkt u dat u hoogstwaarschijnlijk in een andere situatie zal doen belanden, waarin u met HIV besmet zou kunnen raken?

Onderzoek mogelijke tegenstrijdigheden tussen de overtuigingen en handelingen van de cliënt.

Het schijnt dat u bijzonder bezorgd bent over HIV, maar u houdt er niet van om een condoom te gebruiken. Wat is uw alternatief? Het schijnt belangrijk voor u te zijn om u vrij te voelen seks te bedrijven met diverse partners, maar tegelijkertijd wilt u niet met HIV besmet raken. Help me dit te begrijpen.

Onderzoek gedragingen waar de cliënt het meest gemotiveerd over zal zijn of in staat zal zijn te veranderen.

U heeft een paar opties om het risico te verlagen. Hoe wilt u het liefst de kans op HIV-besmetting verlagen?

Identificeer voor elke optie tot verlaging van het risico een redelijke, maar uitdagende stap in de richting van verandering van het geïdentificeerde gedrag. Herhaal deze stappen voor elke optie voor risicoverlaging.

Welke eerste stap kunt u bedenken die u in de komende week kan nemen om u dichterbij te brengen tot het verlagen van de kans op HIV-besmetting?

Deel de handeling tot verlaging van het risico op in specifieke en concrete stappen.

Nu u heeft geïdentificeerd wat u zou willen doen, kunt u me vertellen hoe u denkt dit te realiseren? Wanneer zou u dit kunnen doen, denkt u?

Identificeer steunpunten of hindernissen in het nemen van de stap tot verlaging van het risico.

Wat kan het moeilijker voor u maken om deze stap te realiseren? Wat kan u helpen om dit gemakkelijker te maken? Als u in staat bent deze stap te realiseren, hoe zal u zich voelen, denkt u?

Probleemoplossende zaken ten aanzien van het plan.

Hoe zult u ermee omgaan als iets (specificeer) u in de weg zou staan om het plan toe te passen?

Doe een rollenspel ten aanzien van het plan.

Laten we oefenen hoe u hiermee kunt omgaan. Stelt u zich voor dat ik uw partner ben. Wat zou u zeggen? OK, laten we de rollen omdraaien.

Ga na met de cliënt of het plan redelijk en acceptabel is.

Nu u comfortabel bent met het plan, is het realistisch voor u?

Erken de uitdagingen van gedragsverandering.

U zult echt iets goeds voor uzelf hebben gedaan door dit plan uit te proberen.

Zet het plan voor risicoverlaging op papier en stuur een kopie naar de counselor.

Laten we uw plan op dit formulier schrijven, zodat u een kopie heeft van de specifieke details van het plan.


A - 11


CT-Protocol

Identificeer steun voor het plan voor risicoverlaging Tijd: 2 tot 3 minuten Taken Benadruk dat het belangrijk is voor de cliënt om haar plan met een vriend of familielid die zij vertrouwt, te bespreken.

Vragen Het is belangrijk om uw risicoverlagingsplan met iemand te bespreken. Wie kunt u vertrouwen en vertellen over uw ervaring met de HIV-test? Wie in uw leven kan u steun bieden, zodat u situaties kunt vermijden waarin u gevaar loopt met HIV besmet te raken?

Identificeer een persoon met wie de cliënt zich comfortabel voelt het plan te bespreken.

Wie weet dat u vandaag hier bent? Zou u met die persoon kunnen praten over het plan? Wie steunt u in uw leven? Met wie praat u gewoonlijk over de uitdagingen waarmee u geconfronteerd wordt? Denkt u dat u ____ (naam) over dit plan zou kunnen vertellen?

Werk een concrete en specifieke aanpak uit voor de cliënt om het plan mee te delen aan een vriend of familielid.

Het is van belang dat u hem/haar over uw plan vertelt en dat hij/zij verslag doet over hoe het gegaan is. Wanneer en hoe zult u hem/haar vertellen?

Laat blijken dat u vertrouwen heeft in de capaciteit van de cliënt om het plan ten uitvoer te brengen.

Dit is een plan dat u bedacht heeft. Het is een goed plan en ik geloof dat het iets is dat u graag wilt doen en in staat bent om te doen. U heeft uzelf echt uitgedaagd.


A - 12


CT-Protocol


Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner. Tijd: 2 tot 3 minuten Taken Ga na hoe de cliënt erover denkt om haar partner(s) te vertellen over het negatief HIV-testresultaat.

Vragen Wat vindt u van praten met uw partner(s) over uw testresultaat? Waarover bent u bezorgd?

Herinner de cliënt eraan dat haar resultaat de HIV-status van haar partner niet aangeeft.

Het is belangrijk dat u weet dat uw testresultaat niet aangeeft of uw partner met HIV besmet is of niet. Uw partner moet getest worden om zijn resultaat te weten.

Bespreek de verwijzing van de partner in verband met het testen op HIV.

Kunt u mij vertellen hoe u erover denkt om uw partner te vragen dat hij zich laat testen. Wat zou u doen indien uw partner een positief resultaat had?

Denk vooraf na over de mogelijke reacties van de partner(s) van de cliënt.

Hoe denkt u dat uw partner zal reageren als u hem/ uw resultaat meedeelt en hem vraagt om getest te worden. Hoe zijn u en hij in het verleden omgegaan met moeilijke gesprekken?

Oefen met en zie uzelf in verschillende rollen bij de aanpak voor het bekendmaken van de HIV-status.

Wat zou u aan uw partner willen zeggen?

Beëindig de sessie; motiveer de cliënt en moedig haar aan.

U heeft een heleboel zaken besproken vandaag. Het ziet ernaar uit dat u echt klaar bent om de uitdaging aan te gaan om uzelf en uw partner(s) tegen HIV te beschermen.

Laten wij ons voorstellen dat ik uw partner ben. Vertel me over uw resultaten en vraag me om getest te worden. Ik zal een antwoord geven. Het is goed om te oefenen vooraf.

Wij hopen dat u een voorbeeld voor de gemeenschap zult zijn bij het voorkomen van HIV-besmetting door middel van het delen van uw ervaringen en anderen ertoe aan te zetten dat zij zich laten testen.


A - 13

CT-Protocol voor zwangere vrouwen

Counselingssessie na de test HIV-positief

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-POSITIEF Geef het HIV-positief resultaat Tijd: 3 tot 5 minuten Taken

Vragen

Laat de cliënt weten dat het testresultaat beschikbaar is.

Uw testresultaat is nu binnen.

Presenteer het resultaat op een duidelijke en eenvoudige manier.

Het testresultaat is positief; dat betekent dat u met HIV besmet bent.


Dit resultaat houdt niet in dat u AIDS heeft en het zegt ons niet wanneer u ziek zult worden door het virus.

Geef de cliënt tijd om de betekenis van het resultaat op te nemen.

Neem uw tijd. Wij hebben voldoende tijd om over het resultaat te praten.

Ga na of de cliënt het resultaat begrijpt.

Hoe begrijpt u dit resultaat? Wat betekent dit resultaat voor u?

Beoordeel hoe de cliënt omgaat met het resultaat.

Het kan moeilijk zijn om ermee om te gaan als u weet dat u met HIV besmet bent. Gaat het? Hoe denkt u over dit testresultaat?

Erken de moeilijkheid van omgaan met een positief resultaat in eerste instantie.

U heeft tijd nodig om hieraan te wennen maar op den duur zult u ermee kunnen omgaan en verder kunnen gaan met uw leven.

Bespreek gezond leven.

Er zijn veel personen die met het virus besmet zijn en die een goed leven leiden. Kent u iemand die met HIV besmet is en een goed leven leidt? Heeft u gehoord van gezond leven? Laten wij daarover praten. Gezond leven betekent zorgen voor uw gezondheid en uw emotioneel welzijn en het zal u helpen om langer gezond te blijven. Gezond leven houdt een goede voeding in, medische follow-up zoals een preventieve tuberculosebehandeling, ondersteuning en een gevoel van optimisme en welzijn. Wat kunt u doen om goed voor uzelf te zorgen?

(Als de cliënt niet klaar is voor deze bespreking, geef hem/haar een foldertje.)


A - 14




Identificeren van ondersteuningspunten en doorverwijzen Tijd: 4 tot 10 minuten Taken Ga na wie de cliënt zou willen vertellen over het positief testresultaat.

Vragen Wie kan u helpen bij het leren omgaan met het feit dat u HIV-positief bent? U zult het toch aan iemand willen vertellen, iemand die u vertrouwt. Aan wie in uw leven zou u het testresultaat willen meedelen? Hoe denkt u dat deze persoon zal reageren? Wat denkt u dat deze persoon zal zeggen?

Bespreek situaties waarbij de cliënt haar vertrouwelijke gegevens zou willen beschermen.

Denkt u eraan dat u de persoon aan wie u uw resultaat kunt meedelen met zorg zult willen uitkiezen. U zult het bijvoorbeeld niet aan uw werkgever willen zeggen. Is er iemand aan wie u uw resultaat niet zou willen meedelen?

Help de cliënt om een persoon te identificeren (familielid of vriend) die hem/haar door het verwerkingsproces van HIV-besmetting kan helpen. Bespreek:

Er zijn een heleboel zaken die u zult willen bespreken naarmate de tijd verstrijkt. Het is soms goed om iemand te hebben die u begeleidt en helpt als u uw opties afweegt en beslissingen neemt. Wie kan u hiermee helpen?

z z z z

Het omgaan ermee en ondersteuning Het plannen voor de toekomst Gezond leven Medische follow-up

Wie in uw leven kan u helpen u aan te passen om met HIV te leven? Aandacht schenken aan uw emotionele en lichamelijke gezondheid zijn belangrijke zaken voor een gezond leven. Wie kan u ondersteunen bij deze veranderingen?

Haal aan dat gezondheidswerkers het testresultaat van de cliënt moeten weten.

Het is belangrijk dat u dit testresultaat met uw dokter bespreekt.

Ga na wat de huidige mogelijkheden voor medische zorg van de cliënt zijn.

Waar gaat u naartoe nu u medische zorg nodig heeft? Wanneer was de laatste keer dat u medisch behandeld werd?


A - 15


Ga de toegang van de cliënt na tot medische en sociale diensten: z

Onderzoek van seksueel overdraagbare infecties

z

Vaststelling van tuberculose en preventieve behandeling

z

Gezinsplanning

z

Voorkoming van overdracht van HIV van moeder op kind

z

Routine medische zorg


Nu u met HIV besmet bent, is het van essentieel belang dat u een specifieke medische follow-up krijgt. Het is belangrijk voor u dat u onderzocht wordt op seksueel overdraagbare infecties. Waar kunt u dit laten doen? Veel mensen zijn blootgesteld geweest aan tuberculose maar hebben nooit symptomen gehad. Tuberculose kan erger zijn bij personen die met HIV besmet zijn. Er is een preventieve tuberculosebehandeling beschikbaar die kan voorkomen dat personen die met HIV besmet zijn, erge symptomen krijgen. Weet u waar u naartoe kunt gaan om te laten vaststellen of u tuberculose heeft en voor behandeling ertegen? Als u tuberculosesymptomen heeft zoals een chronische hoest, moet u meteen door een dokter laten vaststellen of u tuberculose heeft. Als bij u tuberculose is vastgesteld, dan is behandeling ertegen erg belangrijk vooral nu u met HIV besmet bent. Bent u nu misschien zwanger? Wilt u kinderen krijgen? Er zijn diensten waar u terecht kunt voor gezinsplanning om zodoende ongewenste zwangerschappen te voorkomen. Als u besluit zwanger te worden, kunt het HIV-virus overdragen op uw kind. Er zijn behandelingen voorhanden om de overdracht van HIV van de moeder op haar kindje, te verlagen. Het is belangrijk dat u voor de geboorte zorg krijgt, zodat u daarna behandeld kunt worden.

Identificeer de nodige medische verwijzingen.

We hebben over een heleboel gesproken. Laten we nu nadenken over de stappen die u moet ondernemen om de zorg die u nodig heeft, te kunnen krijgen. Tot welke medische zorg heeft u het moeilijkst toegang? Hoe kan ik u helpen hiermee?

Bespreek opties voor sociale diensten zoals steungroepen, clubs waar mensen na het testen terechtkunnen en counseling.

Er is steun beschikbaar. Wilt u met anderen praten over uw situatie?

Geef geschikte verwijzing (medisch of sociaal).

Hier is de naam en het telefoonnummer van een persoon die u kunt bellen voor assistentie met deze zaken. Wanneer denkt u dat u kunt bellen of ernaartoe kunt gaan?

Wat zou het moeilijkste zijn bij het zoeken van hulp.

Wat kan beletten dat u deze ondersteuning/dienstverlening krijgt?


A - 16




Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner Tijd: 3 tot 5 minuten Taken Ga na hoe de cliënt erover denkt haar partner(s) te vertellen dat zij HIV-positief is.

Vragen Heeft u eraan gedacht om uw partner(s) te vertellen over uw testresultaat? Wat vindt u van praten met uw partner(s) over uw testresultaat? Waarover bent u bezorgd?


Het is erg belangrijk dat u weet dat uw testresultaat ons niet vertelt wat het resultaat van uw partner zal zijn. Uw partner is misschien nog niet besmet.

Identificeer partners die risico lopen en geïnformeerd moeten worden over het risico van HIV-besmetting

Wie denkt u die zou moeten afweten van uw resultaat? Zijn er in het bijzonder partners om wie u zich zorgen maakt? Wie denkt u dat u moet vertellen?

Bespreek mogelijke benaderingen van het bekendmaken van de HIV-status aan partners.

Hoe zult u uw partner vertellen over uw testresultaat? Wat zou u willen zeggen? Zou dit moeilijk zijn voor u?

Ga van tevoren na hoe de partner kan reageren.

Hoe denkt u dat uw partner zal reageren als u hem vertelt? Hoe zijn u en hij in het verleden omgegaan met moeilijke gesprekken?


Uw partner moet getest worden zodat hij zijn resultaat kan weten. Zeg me hoe u erover denkt dat u uw partner(s) moet vragen zich te laten testen. Hoe zullen u en uw partner ermee omgaan als hij HIV-negatief is?


Laten wij ons voorstellen dat u uw partner bent. Ik zal u vertellen over het positief testresultaat en u kunt antwoorden op de wijze waarop hij/zij zou het doen. Het is goed om te oefenen vooraf. Laten wij de rollen nu omkeren. Ik zal uw partner zijn.

Ondersteun de cliënt.

Wij hebben vandaag over een heleboel zaken gesproken. Het is moeilijk om te verwerken dat u met HIV besmet bent; naarmate de tijd verstrijkt echter en met steun, zult u zich kunnen aanpassen en goed kunnen leven.


A - 17



Praat over zaken betreffende risicoverlaging Tijd: 1 tot 5 minuten Taken

Vragen

Beoordeel het plan dat de cliënt heeft om het risico van overdracht van het HIV-virus op de huidige partners, te verlagen.

Zegt u mij hoe u denkt uw partner(s) te beschermen tegen HIV-besmetting?

Ga het plan van de cliënt na om het risico van overdracht van het virus op toekomstige partners te verlagen.

Wanneer u een nieuwe partner heeft, hoe gaat u die partner tegen HIV beschermen?

Bespreek het bekendmaken van de HIV-status aan toekomstige partners.

Hoe zal u uw nieuwe partner vertellen over uw HIVbesmetting?

Moedig de cliënt aan om anderen te beschermen tegen HIV.

Het is belangrijk dat u voor uzelf zorgt en anderen tegen besmetting met HIV beschermt. Een persoon, net als u, kan helpen om de epidemie in te dammen, door eerlijk te zijn met uw partners en door de garantie te geven dat u voortaan slechts veilige seks zult hebben.

Hoe zult u intiem zijn zonder het HIV-virus daarbij te verspreiden?

Hoe kunnen wij helpen om u hierop voor te bereiden? Bent u geïnteresseerd in informatie over diensten voor gezinsplanning? Kunnen wij u helpen om een kliniek voor gezinsplanning in de regio te vinden? Vat de counselingssessie samen.

We hebben over een heleboel gesproken. Denk eraan, niet omdat u met HIV besmet bent, wil dat zeggen dat u de ziekte AIDS heeft. Voor uzelf zorgen door alles te doen wat wij besproken hebben, kan u helpen om een gezond leven gedurende vele jaren te leiden. U zei dat ______ (naam) iemand is aan wie u uw resultaat kunt meedelen. U kunt ook het plan dat wij hebben ontwikkeld volgen om te voorkomen dat u uw partner(s) met HIV besmet. Als u verdere hulp nodig heeft, bel ons alstublieft of kom terug.


A - 18


BIJLAGE B

PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN OP HIV: SITES MET UITGESTELDE RESULTATEN De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de counselor. COUNSELINGSESSIE VOOR DE TEST

Introductie en oriëntatie met betrekking tot CT Tijd: 1 tot 2 minuten Taken Begroet de cliënt met respect en stel uzelf voor aan de cliënt.

Vragen Hallo, ________ (noem de naam van de cliënt). Hoe gaat het met u? Waarom bent u vandaag hier? Mijn naam is __________ .


Mijn rol als counselor is om met u uw situatie ten aanzien van HIV-besmetting te bespreken.

Geeft in het kort weer wat de inhoud is van de counselingsessie voor de test:


z


z


z


We zullen samen kijken naar uw situatie ten aanzien van HIV- besmetting. We zullen ook kijken hoe u reeds heeft geprobeerd om de kans dat u met HIV besmet wordt, te verlagen. Daarna zullen we het hebben over veranderingen die u kunt doorvoeren om de kans op HIV-besmetting verder te verlagen. We zullen samenwerken om een plan te ontwikkelen, zodat u dit kunt doen. Daarnaast zullen we ook praten over het testen op HIV.







De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de begeleider. HIV:Counselen en testen

B-1

Counselingssessie voor de test

CT-Protocol

Beoordeel het risico Tijd: 6 tot 7 minuten Taken

Vragen

Beoordeel het niveau van bezorgdheid van de cliënt met betrekking tot het zijn of worden besmet met HIV.

Kunt u mij vertellen waarom u denkt dat u gevaar loopt met HIV besmet te worden? Is er iets gebeurd dat u misschien heeft blootgesteld aan HIV-besmetting? Heeft u iets gedaan waarvan u denkt dat dat heeft geresulteerd in HIV-besmetting? Wanneer u _____ (bijvoorbeeld: onbeschermde seks heeft, naalden deelt), heeft u eraan gedacht dat u besmet zou kunnen raken met HIV?


Heeft u ooit al een HIV-test gedaan? Als de cliënt “ja” antwoordt. Hoe heeft u dat ervaren? Heeft het testresultaat of de counseling invloed gehad op hoe u tegenover HIV staat? Hoe heeft het testresultaat uw gedrag beïnvloed?



Kunt u me een beetje vertellen over de laatste keer dat u zich in een situatie bevond waarin u was blootgesteld aan HIV-besmetting? z

Wanneer was dat?

z


z


z


z


z


z


Waarover bent u bezorgd, als dat het geval is, _____ (bijvoorbeeld over, seks hebben, het delen van naalden) met deze persoon? Hoe bezorgd bent u dat deze persoon u zou kunnen besmetten met HIV? Zou u hetzelfde gedrag vertonen als u zou weten dat deze persoon HIV had? Zou het iets hebben uitgemaakt?

De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de counselor.

B-2


CT-Protocol



Laten we kijken naar hoe vaak dit soort situaties zich voordoen: z


Soort partners

z



z



z

Heeft u een vaste partner (vrouw, man, vriendin, vriend, baby’s moeder, baby’s vader, minnaar, levensgezel?)

z


z


z


z


z


z


z

Aantal partners

z z z




B-3



CT-Protocol

Wat hebben u en uw partner besproken ten aanzien van HIV-besmetting? Toen het onderwerp van HIV-besmetting ter sprake kwam bij uw partner, hoe verliep het gesprek? Hebben jullie besproken of jullie zijn getest op HIV? Kunt u me daarover een beetje vertellen? Hebben u en uw partner uw seksuele geschiedenis met elkaar besproken? Hebben jullie besproken of u en uw partner seks hebben met andere mensen? Kunt u me daar meer over vertellen? Heeft u met uw partner besproken of één van jullie drugs via injecties gebruikt? Kunt u me daarover vertellen? Gebruiken u en uw partner(s) momenteel een condoom elke keer als u seks bedrijft? (indien “nee”) Hoe hebben u en uw huidige partner besloten om geen condoom meer te gebruiken? Wat zeggen uw vrienden over HIV en over het zichzelf beschermen tegen besmetting?




Uit wat u heeft gezegd over uw situatie ten aanzien van HIV-besmetting, heb ik het volgende begrepen (vat de belangrijkste punten samen die door de cliënt zijn genoemd); z


z


U schijnt zich comfortabel te voelen met een bepaald risiconiveau. Bijvoorbeeld, u zegt dat u er niet van houdt om een condoom te gebruiken. Tegelijkertijd zegt u ook dat uw leven verpest zou zijn als u HIV zou blijken te hebben. Kunt u me helpen dit te begrijpen? Is dit hoe u deze gedragingen en uw situatie ten aanzien van HIV- besmetting ziet? Is er nog iets waar we over moeten praten?


B-4


CT-Protocol





Is er een specifiek moment geweest dat u zich herinnert dat u in staat was om uzelf tegen HIV te beschermen (bijvoorbeeld: onthouding, één trouwe, onbesmette partner hebben, gebruik van een condoom, seks hebben zonder penetratie)? Kunt u me daarover vertellen? Hoe heeft u dat ervaren? (Vergeet vooral niet om succesvolle ervaringen te bevestigen.)


Hoe goed werkt een condoom voor u? Kunt u me vertellen over de keren dat u een condoom hebt kunnen gebruiken? Kunt u me vertellen over de keren dat u problemen ondervond bij het gebruik van een condoom? Bij welke partners vindt u het het lastigst om een condoom te gebruiken? Wilt u dat ik het juist gebruik van een condoom demonstreer? (Demonstreer het gebruik van een condoom, indien van toepassing). Als u vandaag niet over condooms wilt praten, kunt u dit foldertje meenemen naar huis om te lezen.

Bepaal welke hindernissen u ondervindt bij risicoverlaging.





Zijn er momenten in uw leven geweest (bijvoorbeeld: verdrietig zijn, geen werk hebben, een relatie beëindigen, verliefd zijn) dat u het moeilijker hebt gevonden om uzelf tegen HIV-besmetting te beschermen of veilige seks te hebben?


B-5


Identificeer de hele reeks van opties om het risico te verlagen. Laat de cliënt het menu voor risicoverlaging zien. Rollenspel, ontwikkeling van vaardigheden, probleemoplossend.

CT-Protocol

Kunt u me vertellen over veranderingen die u gemakkelijk zou kunnen doorvoeren om uw kans op HIV-besmetting te verlagen? Welke veranderingen zouden moeilijker voor u zijn? Waarom? Stelt u zich voor dat ik uw partner ben. Wat zou u tegen mij zeggen over het willen verlagen van de kans op HIV- besmetting? Laten we de rollen omdraaien. Ik ben u en u bent uw partner. Ik vraag u om te gaan testen en u reageert zoals u denkt dat uw partner zou reageren.


Het ziet ernaar uit dat u een aantal manieren heeft geïdentificeerd, waarin u zich comfortabel voelt om de kans op HIV-besmetting te verlagen. (Noem keuzes, zoals onthouding, het hebben van een trouwe, onbesmette partner, gebruik van een condoom, praten met partners over HIV, seks bedrijven zonder penetratie, geen seks bedrijven bij gebruik van alcohol, gebruik van schone naalden en benodigdheden voor drugsgebruik.) Kunt u nog enkele andere bedenken? U heeft een heleboel keuzes om het risico op HIVbesmetting te verlagen. Tijdens ons gesprek heb ik op dit papier een paar keuzes opgeschreven waarmee u zich comfortabel schijnt te voelen.

Help de cliënt om een plan voor risicoverlaging te ontwikkelen voordat hij/zij naar de afdeling gaat waar hij/zij op HIV getest zal worden. Help de cliënt de belangrijkste gedragingen te identificeren voor risicoverlaging.



Zoals wij reeds eerder besproken hadden, heeft u mogelijkehden om het risico van besmetting met HIV te voorkomen. Hoe wilt u het liefst de kans op HIVbesmetting verlagen?



Identificeer voor elke optie voor risicoverlaging een redelijke, maar uitdagende stap in de richting van verandering van het geïdentificeerd gedrag. Herhaal deze stappen voor elke optie voor risicoverlaging.





B-6


CT-Protocol







Laten we oefenen hoe u hiermee kunt omgaan. Stelt u zich voor dat ik uw partner ben. Wat zou u zeggen? OK, laten we de rollen omdraaien.



Vraag de cliënt om na te denken over de goede en slechte punten in het plan terwijl zij het uitvoert.

Wanneer u dit plan uitvoert, denk erover na wat u denkt dat goed is en werkt voor u en welke delen moeilijk zijn of waarmee u niet gelukkig bent.






Het ziet ernaar uit dat u een aantal manieren heeft geïdentificeerd, waarin u zich comfortabel voelt om de kans op HIV-besmetting te verlagen. (Noem ze op).

(Voer deze taak uit en ga naar het deel met Informatie over het Testen op HIV).

Laten wij het nu kort hebben over de HIV-test die onze kliniek aanbiedt.


B-7


CT-Protocol


Vragen Als u op HIV wilt worden getest, kunt u de test vandaag laten doen. Laat me uitleggen hoe de test gedaan wordt. Als u heeft besloten dat u getest wilt worden, gaat u naar een speciale kamer/lab voor de HIV-test. (OF, Ik doe de test hier.) Er zal wat bloed van je arm genomen worden waarbij er een naald gebruikt zal worden. Dan wordt het bloed naar het lab gestuurd waar een labmedewerker het resultaat zal lezen. Uw resultaat zal binnen ____ gereed zijn. (Geef de cliënt aan binnen hoeveel tijd het resultaat van de cliënt binnen is.)


Wanneer het testresultaat binnen is, komt u hier terug en wij zullen het bespreken. Een negatief HIV-testresultaat betekent dat u niet besmet bent met HIV. Als u vrij recentelijk met HIV bent besmet, zal het testresultaat dat misschien niet uitwijzen. Een positief HIV-testresultaat betekent dat u besmet bent met HIV. Het betekent niet dat u ziek bent of binnenkort ziek zult worden, en het betekent ook niet dat u AIDS heeft.






Heeft u iemand verteld dat u vandaag hier bent om getest te worden?



z


z


Heeft u eraan gedacht hoe u zou omgaan met elk van de mogelijke testresultaten? Hoe zou uw leven veranderen?

Wat denkt u dat uw partner(s), familie of vrienden zouden zeggen als ze wisten dat u overwoog om een HIV-test te doen?

Hoe zou uw gedrag veranderen, als u niet met HIV besmet zou blijken? Hoe zou u omgaan met een positief HIV-testresultaat? Als u met HIV besmet zou blijken te zijn, hoe zou u vermijden om andere mensen met HIV te besmetten?


B-8


CT-Protocol



Met wie in uw leven praat u over persoonlijke zaken, zoals uw bezorgdheid over HIV? Aan wie zou u het vertellen als blijkt dat u bent besmet met HIV? Als blijkt dat u met HIV bent besmet, bij wie zou u dan steun vinden?



z


z

Steun vinden

z


Gezond leven betekent goed op uw gezondheid passen en uw emotioneel welzijn om uw leven te verbeteren en langer gezond te blijven.


Gezond leven betekent goede voeding, follow-up medische zorg, zoals behandeling ter voorkoming van TB, steun, en een gevoel van optimisme en welzijn. Welke voordelen ziet u aan het weten of u met HIV bent besmet? Er zijn enkele voordelen aan het weten of u met HIV bent besmet. Bijvoorbeeld:



z

Ga naar pagina B-11 voor de verdere bespreking van het plan voor risicoverlaging.



z

Geef de cliënt duidelijke instructies over waar hij heen moet voor de HIV- test.

z


z


z


Met kennis van uw HIV-status, besmet of niet, verhoogt u uw zelfbewustzijn en heeft u de gelegenheid om anderen in de maatschappij aan te moedigen hetzelfde te doen. Heeft u nog vragen over de HIV-test? Heeft u besloten of u zich vandaag op HIV wilt laten testen? Als u er niet zeker van bent dat u getest wilt worden, kunt u besluiten een andere keer terug te komen om getest te worden. Maar vandaag kunnen we verder praten over hoe u zichzelf en anderen kunt beschermen tegen HIV. Het besluit om getest te worden op HIV is een andere goede stap in het aanpakken van uw situatie met HIV. Voor ik u vertel naar welke kamer u moet gaan voor de test, moet ik eerst wat informatie van u noteren op dit formulier. Hier is de datum waarop u terug kunt komen om uw testresultaat op te halen. Hier is ook een kopie van het risicoverlagingsplan dat u vandaag ontwikkeld heeft. U kunt vandaag beginnen met het gebruik van dit plan. Dan kunnen wij het gedetailleerder bespreken wanneer u voor uw resultaat terug komt. Heeft u vragen?


B-9

Begeleidingssessie na de test HIV-negatief

CT-Protocol

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-NEGATIEF Geef het HIV-negatief resultaat Tijd: 2 tot 3 minuten Taken Begroet de cliënt met respect en stel uzelf voor aan de cliënt.

Vragen Hallo, ________ (noem de naam van de cliënt). Hoe gaat het met u vandaag? Mijn naam is ________ en ik zal vandaag uw counselor zijn.



Presenteer het resultaat op een duidelijke en simpele manier.









Dit resultaat vertelt ons niets over (specificeer) de meest recente blootstelling.


Het is belangrijk dat u aan manieren denkt om HIVnegatief te blijven. Laten wij het plan dat u ontwikkeld heeft toen u de laatste keer hier was, opnieuw bekijken.

U kunt overwegen om een andere test te doen over ____ en/of uw partner aan te moedigen om ook te komen testen.

De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de begeleider.

B - 10


CT-Protocol



Vragen


In uw vorig plan had u besloten dat ____ (noem de gedragingen) de gedragingen waren die u als eerste wilde veranderen. Hoe denkt u nu daarover? Hoe voelde u zich toen u startte met de uitvoering van uw plan in de afgelopen dagen/weken? Denkt u dat deze goede manieren zijn voor u om door te gaan met het verlagen van de kans om met HIV besmet te worden?

Identificeer voor elke optie tot verlaging van het risico een redelijke, maar uitdagende stap in de richting van verandering van het geïdentificeerde gedrag. Herhaal deze stappen voor elke optie voor risicoverlaging.

Wat kunt u ondernemen in de komende week om de kans op HIV-besmetting verder te verlagen?


Vragen Bent u in staat geweest om iemand te vertellen over het plan van risicoverlaging? Hoe is dat gesprek verlopen? Wie die u kent, kan u ondersteunen? Met wie kunt u praten over uw negatief HIV-testresultaat?


B - 11


CT-Protocol

Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner Tijd: 2 tot 3 minuten Taken Ga na hoe de cliënt erover denkt om haar partner(s) te vertellen over het negatief HIV-testresultaat.





Kunt u mij vertellen hoe u erover denkt om uw partner te vragen dat hij zich laat testen. Wat zou u doen indien uw partner een positief resultaat had?


Hoe denkt u dat uw partner zal reageren als u hem/ uw resultaat meedeelt en hem vraagt om getest te worden. Hoe zijn u en hij in het verleden omgegaan met moeilijke gesprekken?








B - 12



Begeleidingssessie na de test HIV-positief

COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-POSITIEF Geef het HIV-positief resultaat Tijd: 3 tot 5 minuten Taken Begroet de cliënt met respect en stel uzelf voor aan de cliënt.

Vragen Hallo, ________ (noem de naam van de cliënt). Hoe gaat het met u vandaag? Mijn naam is ________ en ik zal vandaag uw counselor zijn.



Presenteer het resultaat op een duidelijke en eenvoudige manier.



Dit resultaat houdt niet in dat u AIDS heeft en het zegt ons niet wanneer u ziek zult worden door het virus.






Het kan moeilijk zijn om ermee om te gaan als u weet dat u met HIV besmet bent. Gaat het? Hoe denkt u over dit testresultaat?



Bespreek gezond leven.

Er zijn veel personen die met het virus besmet zijn en die een goed leven leiden. Kent u iemand die met HIV besmet is en een goed leven leidt? Heeft u gehoord van gezond leven? Laten wij daarover praten. Gezond leven betekent zorgen voor uw gezondheid en uw emotioneel welzijn en het zal u helpen om langer gezond te blijven. Gezond leven houdt een goede voeding in, medische follow-up zoals een preventieve tuberculosebehandeling, ondersteuning en een gevoel van optimisme en welzijn. Wat kunt u doen om goed voor uzelf te zorgen?

(Als de cliënt niet klaar is voor deze bespreking, geef hem/haar een foldertje.)

De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de begeleider. HIV: Counselen en testen

B - 13







Help de cliënt om een persoon te identificeren (familielid of vriend) die hem/haar door het verwerkingsproces van HIV-besmetting kan helpen. Bespreek:


z z z z


Wie in uw leven kan u helpen u aan te passen om met HIV te leven? Aandacht schenken aan uw emotionele en lichamelijke gezondheid zijn belangrijke zaken voor een gezond leven. Wie kan u ondersteunen bij deze veranderingen?






B - 14



Ga de toegang van de cliënt na tot medische en sociale diensten: z

Onderzoek van seksueel overdraagbare infecties

z

Vaststelling van tuberculose en preventieve behandeling

z

Gezinsplanning

z

Voorkoming van overdracht van HIV van moeder op kind

z

Routine medische zorg


Nu u met HIV besmet bent, is het van essentieel belang dat u een specifieke medische follow-up krijgt. Het is belangrijk voor u dat u onderzocht wordt op seksueel overdraagbare infecties. Waar kunt u dit laten doen? Veel mensen zijn blootgesteld geweest aan tuberculose maar hebben nooit symptomen gehad. Tuberculose kan erger zijn bij personen die met HIV besmet zijn. Er is een preventieve tuberculosebehandeling beschikbaar die kan voorkomen dat personen die met HIV besmet zijn, erge symptomen krijgen. Weet u waar u naartoe kunt gaan om te laten vaststellen of u tuberculose heeft en voor behandeling ertegen? Als u tuberculosesymptomen heeft zoals een chronische hoest, moet u meteen door een dokter laten vaststellen of u tuberculose heeft. Als bij u tuberculose is vastgesteld, dan is behandeling ertegen erg belangrijk vooral nu u met HIV besmet bent. Bent u nu misschien zwanger? Wilt u kinderen krijgen? Er zijn diensten waar u terecht kunt voor gezinsplanning om zodoende ongewenste zwangerschappen te voorkomen. Als u besluit zwanger te worden, kunt het HIV-virus overdragen op uw kind. Er zijn behandelingen voorhanden om de overdracht van HIV van de moeder op haar kindje, te verlagen. Het is belangrijk dat u voor de geboorte zorg krijgt, zodat u daarna behandeld kunt worden.






Hier is de naam en het telefoonnummer van een persoon die u kunt bellen voor assistentie met deze zaken. Wanneer denkt u dat u kunt bellen of ernaartoe kunt gaan?




B - 15



Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner Tijd: 3 tot 5 minuten Taken Ga na hoe de cliënt erover denkt haar partner(s) te vertellen dat zij HIV-positief is.

Vragen Heeft u eraan gedacht om uw partner(s) te vertellen over uw testresultaat? Wat vindt u van praten met uw partner(s) over uw testresultaat? Waarover bent u bezorgd?



Identificeer partners die risico lopen en geïnformeerd moeten worden over het risico van HIV-besmetting.











Wij hebben vandaag over een heleboel zaken gesproken. Het is moeilijk om te verwerken dat u met HIV besmet bent; naarmate de tijd verstrijkt echter en met steun, zult u zich kunnen aanpassen en goed kunnen leven.


B - 16





Vragen


Zegt u mij hoe u denkt uw partner(s) te beschermen tegen HIV-besmetting.






Het is belangrijk dat u voor uzelf zorgt en anderen tegen besmetting met HIV beschermt. Een persoon, net als u, kan helpen om de epidemie in te dammen, door eerlijk te zijn met uw partners en door de garantie te geven dat u voortaan slechts veilige seks zult hebben.

Hoe zult u intiem zijn zonder het HIV-virus daarbij te verspreiden.

Hoe kunnen wij helpen om u hierop voor te bereiden? Bent u geïnteresseerd in informatie over diensten voor gezinsplanning? Kunnen wij u helpen om een kliniek voor gezinsplanning in de regio te vinden? Vat de counselingsessie samen.

We hebben over een heleboel gesproken. Denk eraan, niet omdat u met HIV besmet bent, wil dat zeggen dat u de ziekte AIDS heeft. Voor uzelf zorgen door alles te doen wat wij besproken hebben, kan u helpen om een gezond leven gedurende vele jaren te leiden. U zei dat ______ (naam) iemand is aan wie u uw resultaat kunt meedelen. U kunt ook het plan dat wij hebben ontwikkeld volgen om te voorkomen dat u uw partner(s) met HIV besmet. Als u verdere hulp nodig heeft, bel ons alstublieft of kom terug.


B - 17




B - 18


BIJLAGE C

PROTOCOL VOOR COUNSELEN EN TESTEN OP HIV VOOR ZWANGERE VROUWEN De cursief gedrukte gedeelten van het Protocol zijn instructies of toelichtingen voor de counselor. COUNSELINGSESSIE VOOR DE TEST Introductie en oriëntatie met betrekking tot CT Tijd: 1 tot 2 minuten Taken Begroet de cliënt met respect en stel uzelf voor aan de cliënt.

Vragen Hallo, ________ (noem de naam van de cliënt). Hoe gaat het met u vandaag? (Praat over zaken met betrekking tot de zwangerschap.) Mijn naam is ________ en ik zal vandaag uw counselor zijn.


Mijn taak als uw counselor is om met u te werken om zodoende het risico dat u loopt voor HIV-besmetting met u te bespreken.

Schets de inhoud van de sessie voor de test:


z


z


Zoals ik reeds zei, zullen wij samen uw situatie betreffende HIV-besmetting bekijken.

z


We zullen ook kijken hoe u reeds heeft geprobeerd om de kans dat u met HIV besmet wordt, te verlagen. Daarna zullen we het hebben over veranderingen die u kunt doorvoeren om de kans op HIV-besmetting verder te verlagen. We zullen samenwerken om een plan te ontwikkelen, zodat u dit kunt doen. Wij zullen ook praten over het testen op HIV.




C-1




Ik wil u ook laten weten dat datgene waarover wij vandaag zullen praten tussen ons zal blijven. Dat betekent dat uw persoonlijke informatie volkomen vertrouwelijk zal blijven en met niemand besproken zal worden.




C-2




Beoordeel het risico Tijd: 6 tot 7 minuten Taken Beoordeel het niveau van bezorgdheid van de cliënt met betrekking tot het zijn of worden besmet met HIV.

Vragen Is er iets gebeurd dat u misschien heeft blootgesteld aan HIV-besmetting? Heeft u iets gedaan waarvan u denkt dat dat heeft geresulteerd in HIV-besmetting? Wanneer u _____ (bijvoorbeeld: onbeschermde seks heeft, naalden deelt), heeft u eraan gedacht dat u besmet zou kunnen raken met HIV?


Heeft u ooit al een HIV-test gedaan? Als de cliënt “ja” antwoordt: Hoe heeft u dat ervaren? Heeft het testresultaat of de counseling invloed gehad op hoe u tegenover HIV staat? Hoe heeft het testresultaat uw gedrag beïnvloed? Als de cliënt “nee” antwoordt: Het feit dat u zwanger bent betekent dat u onbeschermde seks heeft gehad en hierdoor is er een kans dat u met HIV besmet bent.



Kunt u mij een beetje vertellen over de laatste keer dat u in een siuatie was waarin u gevaar liep om met HIV besmet te worden. z

Wanneer was dat?

z


z


z


z


z


z


Waarover bent u bezorgd, als dat het geval is, _____ (bijvoorbeeld over, seks hebben, het delen van naalden) met deze persoon? Hoe bezorgd bent u dat deze persoon u zou kunnen besmetten met HIV? Zou u hetzelfde gedrag vertonen als u zou weten dat deze persoon HIV had? Zou het iets hebben uitgemaakt?


C-3




Laten wij kijken hoe vaak dit soort situaties zich voordoen. z


Soort partners

z



z



z

Heeft u een vaste partner (echtgenoot, vriendin, vriend, vader van de baby, minnaar, levensgezel)?

z


z


z


z


z


z


z

Aantal partners

z z z




Wat hebben u en uw partner besproken ten aanzien van HIV-besmetting? Toen het onderwerp van HIV-besmetting ter sprake kwam bij uw partner, hoe verliep het gesprek? Hebben jullie besproken of jullie zijn getest op HIV? Kunt u me daarover een beetje vertellen? Hebben u en uw partner uw seksuele geschiedenis met elkaar besproken? Hebben jullie besproken of u en uw partner seks hebben met andere mensen? Kunt u me daar meer over vertellen? Heeft u met uw partner besproken of één van jullie drugs via injecties gebruikt? Kunt u me daarover vertellen? Op welke manier hebben u en uw huidige partner besloten om geen condoom meer te gebruiken? Wat zeggen uw vrienden over HIV en over het zichzelf beschermen tegen besmetting?


C-4







Uit wat u heeft gezegd over uw situatie ten aanzien van HIV-besmetting, heb ik het volgende begrepen (vat de belangrijkste punten samen die door de cliënt zijn genoemd): z


z


(Bespreek tegenstrijdigheden, als die er zijn.) U schijnt zich comfortabel te voelen met een bepaald risiconiveau. Bijvoorbeeld, u zegt dat u er niet van houdt om een condoom te gebruiken. Tegelijkertijd zegt u ook dat uw leven verpest zou zijn als u HIV zou blijken te hebben. Kunt u me helpen dit te begrijpen? Is dit hoe u deze gedragingen en uw situatie ten aanzien van HIV- besmetting ziet? Is er nog iets waar we over moeten praten?


C-5






Is er een specifiek moment geweest dat u zich herinnert toen u in staat was om uzelf tegen HIV te beschermen (bijvoorbeeld: onthouding, één trouwe, onbesmette partner hebben, gebruik van een condoom, seks hebben zonder penetratie)? Kunt u me daarover vertellen? Hoe heeft u dat ervaren? (Vergeet vooral niet om succesvolle ervaringen te bevestigen.)


Hoe goed werkt een condoom voor u? Kunt u me vertellen over de keren dat u een condoom hebt kunnen gebruiken? Kunt u me vertellen over de keren dat u problemen ondervond bij het gebruik van een condoom? Bij welke partners vindt u het het lastigst om een condoom te gebruiken? Wilt u dat ik het juist gebruik van een condoom demonstreer? (Demonstreer het gebruik van een condoom, indien van toepassing.) Als u vandaag niet over condooms wilt praten, kunt u dit foldertje meenemen naar huis om te lezen.

Identificeer welke hindernissen u ondervindt bij risicoverlaging.





C-6





Zijn er momenten in uw leven geweest (bijvoorbeeld: verdrietig zijn, geen werk hebben, een relatie beëindigen, verliefd zijn) waarbij u het moeilijker hebt gevonden om uzelf tegen HIV- besmetting te beschermen of veilig seks te bedrijven?

Identificeer de hele reeks van opties om het risico te verlagen.

Kunt u me vertellen over vearnderingen die u gemakkelijk zou kunnen doorvoeren om uw kans op HIV-besmetting te verlagen? Welke veranderingen zouden moeilijker voor u zijn? Waarom?

Laat de cliënt het menu voor risicoverlaging zien. Vat opties voor risicoverlaging samen. Bespreek ze.

Het ziet ernaar uit dat u een aantal manieren heeft geïdentificeerd, waarin u zich comfortabel voelt om de kans op HIV-besmetting te verlagen. (Noem keuzes, zoals onthouding, het hebben van een trouwe, onbesmette partner, gebruik van een condoom, praten met partners over HIV, seks bedrijven zonder penetratie, geen seks bedrijven bij gebruik van alcohol, gebruik van schone naalden en benodigdheden voor drugsgebruik.) Kunt u nog enkele andere bedenken? U heeft een heleboel keuzes om het risico op HIVbesmetting te verlagen. Tijdens ons gesprek heb ik een paar keuzes opgeschreven waarmee u zich comfortabel schijnt te voelen.

Klinieken die het resultaat op dezelfde dag geven: Vat opties voor risicoverlaging samen. Bespreek ze.


Maak deze taak af en ga naar het deel over Informatie over Testen op HIV op pagina C-9. Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven: Help de cliënt om een plan voor risicoverlaging te ontwikkelen voordat hij/zij naar de afdeling gaat waar hij/zij op HIV getest zal worden. (Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Help de cliënt de belangrijkste gedragingen te identificeren voor risicoverlaging.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Onderzoek mogelijke tegenstrijdigheden tussen de overtuigingen en handelingen van de cliënt.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Onderzoek gedragingen waar de cliënt het meest gemotiveerd over zal zijn of in staat zal zijn te veranderen.

Zoals wij reeds eerder besproken hadden, heeft u mogelijkehden om het risico van besmetting met HIV te voorkomen. Hoe wilt u het liefst de kans op HIVbesmetting verlagen?


C-7



(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Identificeer voor elke optie tot verlaging van het risico een redelijke, maar uitdagende stap in de richting van verandering van het geïdentificeerde gedrag. Herhaal deze stappen voor elke optie voor risicoverlaging.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Deel de handeling tot verlaging van het risico op in specifieke en concrete stappen.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Identificeer steunpunten of hindernissen in het nemen van de stap tot verlaging van het risico.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Probleemoplossende zaken ten aanzien van het plan.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Ga na met de cliënt of het plan redelijk en acceptabel is.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Vraag de cliënt om na te denken over de goede en slechte punten in het plan terwijl zij het uitvoert.

Wanneer u dit plan uitvoert, denk erover na wat u denkt dat goed is en werkt voor u en welke delen moeilijk zijn of waarmee u niet gelukkig bent.

(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Erken de uitdagingen van gedragsverandering.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Zet het plan voor risicoverlaging op papier en stuur een kopie naar de counselor.


(Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven) Vat opties voor risicoverlaging samen. Bespreek ze.

Het ziet ernaar uit dat u een aantal manieren heeft geïdentificeerd, waarin u zich comfortabel voelt om de kans op HIV-besmetting te verlagen. (Noem ze op).

(Voer deze taak uit en ga naar het deel met Informatie over het Testen op HIV).



C-8





Vragen Als u op HIV wilt worden getest, kunt u de test vandaag laten doen. Laat me uitleggen hoe de test gedaan wordt. Als u heeft besloten dat u getest wilt worden, gaat u naar een speciale kamer/lab voor de HIV-test. (OF, ik doe de test hier.) Voor klinieken waar u het resultaat op dezelfde dag krijgt: U zult een prik in de vinger krijgen voor de test. Het duurt ongeveer 30 minuten om de test te verwerken en het te lezen, dus het resultaat is binnen voordat u vandaag weggaat van hier. Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven: Er zal wat bloed van je arm genomen worden waarbij er een naald gebruikt zal worden. Dan wordt het bloed naar het lab gestuurd waar een labmedewerker het resultaat zal lezen. Uw resultaat zal binnen ____ gereed zijn. (Geef de cliënt aan binnen hoeveel tijd het resultaat van de cliënt binnen is.)


Wanneer het testresultaat binnen is, komt u hier terug en wij zullen het bespreken. Een negatief HIV-testresultaat betekent dat u niet besmet bent met HIV. Als u vrij recentelijk met HIV bent besmet, zal het testresultaat dat misschien niet uitwijzen. Een positief HIV-testresultaat betekent dat u besmet bent met HIV. Het betekent niet dat u ziek bent of binnenkort ziek zult worden, en het betekent ook niet dat u AIDS heeft. Een positief HIV-testresultaat houdt ook niet in dat uw baby met HIV besmet zal worden. Hoewel een baby HIV van zijn/haar moeder kan krijgen, zijn er manieren om dit te voorkomen. Daarom is het van belang dat zwangere vrouwen op HIV getest worden.






Heeft u iemand verteld dat u vandaag hier bent om getest te worden? Wat denkt u dat uw partner(s), familie of vrienden zouden zeggen als ze wisten dat u overwoog om een HIV-test te doen?


C-9





z


z


Heeft u eraan gedacht hoe u zou omgaan met elk van de mogelijke testresultaten? Hoe zou uw leven veranderen? Hoe zou uw gedrag veranderen, als u niet met HIV besmet zou blijken? Wat betekent een positief HIV-testresultaat voor u en uw baby? Hoe zou u omgaan met een positief HIV-testresultaat? Als u met HIV besmet zou blijken te zijn, hoe zou u vermijden om andere mensen met HIV te besmetten?


Met wie in uw leven praat u over persoonlijke zaken, zoals uw bezorgdheid over HIV? Aan wie zou u het vertellen als blijkt dat u bent besmet met HIV? Als u zou horen dat u met HIV besmet bent, wie zou dan zorgen voor u en uw baby?



z


z

Steun vinden

z


Gezond leven betekent goed op uw gezondheid passen en uw emotioneel welzijn om uw leven te verbeteren en langer gezond te blijven. Gezond leven betekent ook maatregelen treffen om uw baby te beschermen. Gezond leven betekent goede voeding, follow-up medische zorg, zoals behandeling ter voorkoming van TB, steun, en een gevoel van optimisme en welzijn.

Het risico van overdacht van HIV van moeder op kind verlagen.

We hebben gesproken over het beschermen van uzelf tegen HIV. Laten we nu praten over het beschermen van uw baby tegen HIV als u besmet bent.

Beoordeel de angsten van de vrouw.

Als uw HIV-test positief is, denkt u dat uw baby HIV zal krijgen?

Ga na wat de vrouw weet over de overdracht van HIV van moeder op kind.

Weet u hoe baby’s HIV kunnen krijgen van een met HIV besmette moeder? Als de vrouw het niet zeker weet, geef haar de volgende informatie: Baby's kunnen HIV van hun moeder krijgen in de baarmoeder, tijdens de bevalling of tijdens het geven van borstvoeding. Een vrouw kan voorkomen dat haar ongeboren baby HIV krijgt door medicijnen te gebruiken tijdens haar zwangerschap. Deze medicijnen worden ook tijdens de bevalling gegeven. Hoewel moedermelk gewoonlijk de beste voeding voor baby's is, kan het gebruik van babyvoeding de baby beschermen tegen het krijgen van HIV als de moeder HIV heeft. Zonder deze behandelingen zouden 1 op de 3 baby's die geboren zijn uit moeders met HIV, HIV krijgen. Als deze behandelingen gebruikt worden, raken minder dan 1 op de 12 van deze baby's besmet.


C - 10





Welke voordelen ziet u aan het weten of u met HIV bent besmet? Er zijn enkele voordelen aan het weten of u met HIV bent besmet. Bijvoorbeeld:



z

Ga naar pagina C-13 voor de verdere bespreking van het plan voor risicoverlaging.



z

Vertel de cliënt waar zij naartoe kan gaan voor de test.

z


z


z


Met kennis van uw HIV-status, besmet of niet, verhoogt u uw zelfbewustzijn en heeft u de gelegenheid om anderen in de maatschappij aan te moedigen hetzelfde te doen. Heeft u nog vragen over de HIV-test? Heeft u besloten of u zich vandaag op HIV wilt laten testen? Als u er niet zeker van bent dat u getest wilt worden, kunt u besluiten een andere keer terug te komen om getest te worden. Maar vandaag kunnen we verder praten over hoe u zichzelf en anderen kunt beschermen tegen HIV. Wij zullen ook doorgaan met het geven van prenatale zorg aan u terwijl u erover nadenkt u te laten testen. Het besluit om getest te worden op HIV is een andere goede stap in het aanpakken van uw situatie met HIV. Voor ik u vertel naar welke kamer u moet gaan voor de test, moet ik eerst wat informatie van u noteren op dit formulier. Klinieken die het resultaat op dezelfde dag geven: Na de test kunt u wachten ___ (vertel de cliënt waar zij moet wachten). Wanneer uw testresultaat gereed is, komt u hier terug en zullen we het bekijken en bespreken wat het betekent. Dan zullen we nog wat praten over hoe u zichzelf en anderen kunt beschermen tegen HIV. Heeft u vragen? Klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven: Hier is de datum waarop u terug kunt komen om uw testresultaat op te halen. Hier is ook een kopie van het risicoverlagingsplan dat u vandaag ontwikkeld heeft. U kunt vandaag beginnen met het gebruik van dit plan. Dan kunnen wij het gedetailleerder bespreken wanneer u voor uw resultaat terug komt. Heeft u vragen?


C - 11



COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-NEGATIEF Geef het HIV-negatief resultaat Tijd: 2 tot 3 minuten Taken Voor klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven en wanneer de cliënt geen counseling voor de test heeft gehad: Begroet de cliënt met respect en stel uzelf voor aan de cliënt. Voor klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven en wanneer de cliënt geen counseling voor de test heeft gehad: Leg uit wat vertrouwelijkheid is. Klinieken die het resultaat op dezelfde dag geven, beginnen zo:

Vragen Hallo, ________ (noem de naam van de cliënt). Hoe gaat het met u vandaag? Mijn naam is ________ en ik zal vandaag uw counselor zijn. U moet ook weten dat wat we hier gaan bespreken vandaag, vertrouwelijk zal worden behandeld. Dit betekent dat de resultaten van uw HIV-test alleen mogen worden besproken met gezondheidswerkers die direct betrokken zijn bij uw behandeling. Uw resultaat is nu binnen.

Laat de cliënt weten dat het testresultaat beschikbaar is. Presenteer het resultaat op een duidelijke en simpele manier.









Dit resultaat vertelt ons niets over (specificeer) de meest recente blootstelling. U kunt overwegen om een andere test te doen over ____ en/of uw partner aan te moedigen om ook te komen testen.


C - 12





Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Het schijnt dat, tenzij uw risicogedrag en andere zaken die we eerder hebben geïdentificeerd, worden aangepakt, u met HIV besmet zou kunnen raken. Als u besmet raakt met HIV terwijl u zwanger bent of borstvoeding geeft aan uw baby, is er een grote kans dat u het HIV op uw baby zal overdragen. Laten we het hebben over een plan om uw risico te verlagen. Wanneer u het resultaat niet op dezelfde dag krijgt: Het is belangrijk dat u aan manieren denkt om HIV-negatief te blijven. Als u besmet raakt met HIV terwijl u zwanger bent of borstvoeding geeft aan uw baby, is er een grote kans dat u het HIV op uw baby zal overdragen. Laten wij het plan dat u ontwikkeld heeft toen u de laatste keer hier was, opnieuw bekijken.


Vragen


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Wat denkt u dat de belangrijkste zaken zijn die we moeten aanpakken om het risico te verlagen? Rekening houdend met alles waar we het over gehad hebben, wat denkt u dat u hoogstwaarschijnlijk in een andere situatie zal doen belanden, waarin u met HIV besmet zou kunnen raken? Wanneer u het resultaat niet op dezelfde dag krijgt: in uw vorig plan, besloot u dat ____ (noem gedragingen op) de gedragingen waren die u het eerst wilde veranderen. Hoe denkt u nu daarover? Hoe voelde u zich toen u startte met de uitvoering van uw plan in de afgelopen dagen/weken? Denkt u dat deze goede manieren zijn voor u om door te gaan met het verlagen van de kans om met HIV besmet te worden?


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Het schijnt dat u bijzonder bezorgd bent over HIV, maar u houdt er niet van om een condoom te gebruiken. Wat is uw alternatief? Het schijnt belangrijk voor u te zijn om u vrij te voelen seks te bedrijven met diverse partners, maar tegelijkertijd wilt u niet met HIV besmet raken. Help me dit te begrijpen.


C - 13




Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: U heeft een paar opties om het risico te verlagen. Hoe wilt u het liefst de kans op HIV-besmetting verlagen?

Identificeer voor elke optie tot verlaging van het risico een redelijke, maar uitdagende stap in de richting van verandering van het geïdentificeerde gedrag. Herhaal deze stappen voor elke actie van risicoeducatie.

Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Welke eerste stap kunt u bedenken die u in de komende week kan nemen om u dichterbij te brengen tot het verlagen van de kans op HIV-besmetting? Wanneer u het resultaat niet op dezelfde dag krijgt: Wat kunt u ondernemen in de komende week om de kans op HIV-besmetting verder te verlagen?


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Nu u heeft geïdentificeerd wat u zou willen doen, kunt u me vertellen hoe u denkt dit te realiseren? Wanneer zou u dit kunnen doen, denkt u?


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Wat kan het moeilijker voor u maken om deze stap te realiseren? Wat kan u helpen om dit gemakkelijker te maken? Als u in staat bent deze stap te realiseren, hoe zal u zich voelen, denkt u?


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Hoe zult u ermee omgaan als iets (specificeer) u in de weg zou staan om het plan toe te passen?


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Laten we oefenen hoe u hiermee kunt omgaan. Stelt u zich voor dat ik uw partner ben. Wat zou u zeggen? OK, laten we de rollen omdraaien.


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Nu u comfortabel bent met het plan, is het realistisch voor u?

Vraag de cliënt om na te denken over de goede en slechte punten in het plan terwijl zij het uitvoert.

Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Wanneer u dit plan uitvoert, denk erover na wat u denkt dat goed is en werkt voor u en welke delen moeilijk zijn of waarmee u niet gelukkig bent.


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: U zult echt iets goeds voor uzelf hebben gedaan door dit plan uit te proberen.


Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Laten we uw plan op dit formulier schrijven, zodat u een kopie heeft van de specifieke details van het plan.


C - 14





Vragen Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Het is belangrijk om uw risicoverlagingsplan met iemand te bespreken. Wie kunt u vertrouwen en vertellen over uw ervaring met de HIVtest? Wie in uw leven kan u steun bieden, zodat u situaties kunt vermijden waarin u gevaar loopt met HIV besmet te raken? Wanneer u het resultaat niet op dezelfde dag krijgt: Bent u in staat geweest om iemand te vertellen over het plan van risicoverlaging? Hoe is dat gesprek verlopen? Wie die u kent, kan u ondersteunen? Met wie kunt u praten over uw negatief testresulaat?

Identificeer een persoon met wie de cliënt zich comfortabel voelt het plan te bespreken.

Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Wie weet dat u vandaag hier bent? Zou u met die persoon kunnen praten over het plan? Wie steunt u in uw leven? Met wie praat u gewoonlijk over de uitdagingen waarmee u geconfronteerd wordt? Dus u denkt dat u ____ (naam) zou kunnen vertellen over dit plan.

Werk een concrete en specifieke aanpak uit voor de cliënt om het plan mee te delen aan een vriend of familielid.

Wanneer u het resultaat op dezelfde dag krijgt en wanneer de cliënt geen counseling voorafgaand aan de test gehad heeft: Het is van belang dat u hem/haar over uw plan vertelt en dat hij/zij verslag doet over hoe het gegaan is. Wanneer en hoe zult u hem/haar vertellen?

Laat blijken dat u vertrouwen heeft in de capaciteit van de cliënt om het plan ten uitvoer te brengen.

Dit is een plan dat u bedacht heeft. Het is een goed plan en ik geloof dat het iets is dat u graag wilt doen en in staat bent om te doen. U heeft uzelf echt uitgedaagd.


C - 15



Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner Tijd: 2 tot 3 minuten Taken Ga na hoe de cliënt erover denkt om haar partner(s) te vertellen over het negatief HIV-testresultaat.





Kunt u mij vertellen hoe u erover denkt om uw partner te vragen dat hij zich laat testen? Wat zou u doen indien uw partner een positief resultaat had?


Hoe denkt u dat uw partner zal reageren als u hem/ uw resultaat meedeelt en hem vraagt om getest te worden? Hoe zijn u en hij in het verleden omgegaan met moeilijke gesprekken?








C - 16




COUNSELINGSESSIE NA DE TEST: HIV-POSITIEF Geef het HIV-positief resultaat Tijd: 3 tot 5 minuten Taken Voor klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven en wanneer de cliënt geen counseling voor de test heeft gehad: Begroet de cliënt met respect en stel uzelf voor aan de cliënt. Voor klinieken die het resultaat niet op dezelfde dag geven en wanneer de cliënt geen counseling voor de test heeft gehad: Leg uit wat vertrouwelijkheid is. Klinieken die het resultaat op dezelfde dag geven, beginnen zo:

Vragen Hallo, ________ (noem de naam van de cliënt). Hoe gaat het met u vandaag? Mijn naam is ________ en ik zal vandaag uw counselor zijn. U moet ook weten dat wat we hier gaan bespreken vandaag, vertrouwelijk zal worden behandeld. Dit betekent dat de resultaten van uw HIV-test alleen mogen worden besproken met gezondheidswerkers die direct betrokken zijn bij uw behandeling. Uw resultaat is nu binnen.

Laat de cliënt weten dat het testresultaat beschikbaar is. Presenteer het resultaat op een duidelijke en eenvoudige manier.



Dit resultaat houdt niet in dat u AIDS heeft en het zegt ons niet wanneer u ziek zult worden door het virus. Het houdt ook niet in dat uw baby met HIV besmet zal worden. Het is mogelijk dat een baby HIV van zijn/haar moeder krijgt, maar ik zal met u praten over een aantal manieren om dit te voorkomen.






Het kan moeilijk zijn om ermee om te gaan als u weet dat u met HIV besmet bent. Gaat het? Hoe denkt u over dit testresultaat? Wat betekent dit resultaat voor u en uw baby?




C - 17


Bespreek gezond leven. (Als de cliënt niet klaar is voor deze bespreking, geef hem/haar een foldertje.)


Er zijn veel personen die met het virus besmet zijn en die een goed leven leiden. Kent u iemand die met HIV besmet is en een goed leven leidt? Heeft u gehoord van gezond leven? Laten wij daarover praten. Gezond leven betekent zorgen voor uw gezondheid en uw emotioneel welzijn en het zal u helpen om langer gezond te blijven. Gezond leven betekent maatregelen treffen om uw baby te beschermen. Het heeft ook te maken met een goede voeding, medische follow-up zoals preventieve behandeling tegen tuberculose, ondersteuning en een gevoel van optimisme en welzijn. Wat kunt u doen om goed te kunnen zorgen voor uzelf en uw baby?


C - 18








Help de cliënt om een persoon te identificeren (familielid of vriend) die haar door het verwerkingsproces van HIVbesmetting kan helpen. Bespreek:


z z z z


Wie in uw leven zou u kunnen helpen u aan te passen aan het leven met HIV en zou steun kunnen bieden aan u en uw baby? Aandacht schenken aan uw emotionele en lichamelijke gezondheid zijn belangrijke zaken voor een gezond leven. Wie kan u ondersteunen bij deze veranderingen?





Geef informatie over mogelijkheden voor prenatale zorg in de regio ten behoeve van HIV-besmette vrouwen.

Eerder heb ik uitgelegd dat er medicijnen zijn om uw baby tegen HIV-besmetting te beschermen. Vrouwen met HIV kunnen speciale zorg krijgen en medicijnen om te voorkomen dat hun baby besmet raakt. Noem specifieke instanties in de regio (bijvoorbeeld: programma's voor antiretrovirale behandeling, programma's voor de voeding van de baby).


C - 19










Als het moeilijk voor u is om toegang te krijgen tot een van de programma’s waarover wij gesproken hebben, kom hier terug en wij kunnen verder praten over hoe wij u en uw baby kunnen helpen.


C - 20




Bespreek het Bekendmaken en de Verwijzing van de Partner Tijd: 3 tot 5 minuten Taken

Vragen

Het bekendmaken van de HIV-status aan de vader van het kind is een belangrijke kwestie en moet besproken worden. Als de vrouw op dit ogenblik een sekspartner heeft die niet de vader van het kind is, is het nu misschien het geschiktste moment om dit te bespreken. Er is echter nog tijd om hierover te praten tijdens toekomstige bezoeken voor prenatale zorg en nadat de baby geboren is. Een andere zeer belangrijke zaak bij vaststelling van de diagnose van HIV bij een vrouw, is de status van haar kinderen; zij moeten allemaal getest worden ook al lijken zij gezond te zijn. Het kan beter zijn hierover tijdens een ander bezoek te praten. De vrouw kan zich hier echter grote zorgen om maken, zelfs als zij het niet zegt. Als andere kinderen van haar zijn gestorven, kan dat het gevolg zijn geweest van AIDS (of de ziekte vastgesteld werd of niet), of zij kan dit nu vermoeden. Voor het geval de moeder haar andere kinderen ter sprake brengt, wordt er hieronder een geschikte counselingstrategie gegeven. Kijk of de kinderen blootsteld zijn geweest aan HIV en ga de bezorgdheid van de moeder na.

Heeft u andere kinderen? Hoe oud zijn zij? Heeft u kinderen verloren? Hoe oud waren zij? Wat is er gebeurd? Bent u bang dat uw andere kinderen HIV kunnen hebben?

Vermeld aanverwante diensten.

HIV kan zich in verschillende personen op zeer verschillende manieren manifesteren. De meeste kinderen die uit met HIV-besmette moeders zijn geboren, zijn gezond maar sommigen kunnen er goed uitzien en toch HIV hebben. U kunt uw kinderen laten testen bij ____ (geef informatie over andere klinieken die op HIV testen en die geschikt zijn voor kinderen).

Ga na hoe de cliënt erover denkt haar partner(s) te vertellen dat zij HIV-positief is.

Weet uw partner dat u op HIV getest bent? Heeft u eraan gedacht om uw partner(s) te vertellen over uw testresultaat? Als u uw partner vertelde dat u positief getest bent op HIV, zou hij begrijpend reageren? Wat vindt u van praten met uw partner(s) over uw testresultaat? Bent u bezorgd over uw eigen veiligheid en over die van uw baby als u uw partner vertelt. Waarover bent u bezorgd?


C - 21


Help de cliënt om risico’s na te gaan betreffende het bekendmaken van de HIV-status.


Maakt u zich zorgen over de manier waarop uw partner zal reageren als u hem uw testresultaat meedeelt? Kunt u me daar meer over vertellen? Heeft uw partner u ooit lichamelijk pijn gedaan? Denkt u dat hij u lichamelijk pijn kan doen als u hem vertelt dat u op HIV getest bent en dat uw resultaat positief was? Als de vrouw zegt dat haar partner haar lichamelijk pijn kan doen, bespreek de mogelijkheid met haar om haar HIV-status niet bekend te maken alvorens haar veiligheid gegarandeerd is. Het lijkt erop dat u denkt dat uw partner u pijn kan doen wanneer hij verneemt dat u HIV-positief bent. Bent u nog steeds van plan om uw partner te vertellen over uw testresultaat? Is er iemand die met u mee kan gaan wanneer u uw partner vertelt over het positief testresultaat en om uw veiligheid te garanderen?



Identificeer partners die risico lopen en geïnformeerd moeten worden over het risico van HIV-besmetting











We hebben over een heleboel gesproken. Het is moeilijk om te verwerken dat u met HIV besmet bent; naarmate de tijd verstrijkt echter en met steun, zult u zich kunnen aanpassen en goed kunnen leven.


C - 22





Vragen


Zegt u mij hoe u denkt uw partner(s) te beschermen tegen HIV-besmetting.






Het is belangrijk dat u voor uzelf zorgt en anderen beschermt, inclusief uw baby, tegen HIV. Een persoon, net als u, kan helpen om de epidemie in te dammen, door eerlijk te zijn met uw partners en door de garantie te geven dat u voortaan slechts veilige seks zult hebben.

Hoe zult u intiem zijn zonder het HIV-virus daarbij te verspreiden.

Hoe kunnen wij helpen om u hierop voor te bereiden? Bent u geïnteresseerd in informatie over diensten voor gezinsplanning nadat de baby geboren is? Kunnen wij u helpen om een kliniek voor gezinsplanning in de regio te vinden? Vat de counselingsessie samen.

We hebben over een heleboel gesproken. Denk eraan, niet omdat u met HIV besmet bent, wil dat zeggen dat u de ziekte AIDS heeft. Het betekent ook niet dat uw baby met HIV besmet zal worden. Zorgen voor uzelf door alle stappen uit te voeren die wij besproken hebben, kan u helpen om jarenlang een gezond leven te leiden en kan u helpen om uw baby tegen HIV-besmetting te beschermen. U zei dat ______ (naam) iemand is aan wie u uw resultaat kunt meedelen. U kunt ook het plan dat wij hebben ontwikkeld volgen om te voorkomen dat u uw partner(s) met HIV besmet. Als u verdere hulp nodig heeft, bel ons alstublieft of kom terug.


C - 23




C - 24


BIJLAGE D

VOORKOMING VAN BESMETTING EN SNEL TESTEN OP HIV VOORKOMING VAN BESMETTING Voorkoming van besmetting is bedoeld om te verhinderen dat gezondheidswerkers en clienten in contact komen met: z

bloed;

z

alle lichaamsvochten, of zij nu bloed bevatten of niet;

z

gebarsten huid; en

z

slijmvliezen.

Het wassen van de handen Het wassen van de handen moet plaatsvinden: z

voor het testen van de cliënt, ongeacht of de cliënt besmet is of niet;

z

nadat de cliënt getest is, ongeacht of de cliënt besmet is of niet; en

z

onmiddellijk nadat men in contact is gekomen met bloed of andere lichaamsvochten.

Alle klinieken waar er begeleid en getest wordt (CT), moeten voorzien zijn van het volgende:


z

Een blok zeep in kleine stukjes gesneden voor het wassen van de handen

z

Zeepbakjes. Micro-organismen die ziekten veroorzaken kunnen groeien en zich vermenigvuldigen in stilstaand water. Gebruik een zeepbakje met openingen, zodat het water eruit kan lopen.

z

Stromend water, of een emmer met schoon water

z

Een spoelbak of emmer voor spoelwater en een schone emmer om de handen in te spoelen als er geen stromend water beschikbaar is

D-1

Voorkoming van besmetting en snel testen op HIV

z

Handdoeken die maar een keer gebruikt mogen worden. Het gebruik van handdoeken door meerdere personen, kan resulteren in de verspreiding van micro-organismen die ziekten veroorzaken. Gebruik papieren handdoeken of handdoeken van stof die na een keer gebruikt te zijn, gewassen worden. Als er geen handdoeken beschikbaar zijn, kunnen gezondheidswerkers hun handen aan de lucht laten drogen.

Onthoud dat u: z

beide handen grondig wast gedurende 20 seconden en

z

u zich ervan verzekert dat uw hele hand, zowel de voor- als achterkant, nat gemaakt wordt en ingezeept wordt.

Het dragen van handschoenen Handschoenen moeten door de gezondheidswerker gedragen worden wanneer: z

hij bloed verzamelt middels het vingerprikje;

z

de HIV-sneltest verwerkt; en

z

in contact komt met bloed of lichaamsvochten (zoals bij het opruimen van gemorst bloed).

Latex handschoenen bieden geen bescherming tegen het prikken in de vinger met “naalden”. Daarom moet men zeer voorzichtig zijn wanneer men naalden gebruikt. Het opruimen van gebruikte, scherpe instrumenten Het grootste risico van overdracht van een ziekte voor de gezondheidswerker op zijn werkplek is een huidpunctie met besmette naalden, lancet, microfilter of pipetbuis, of andere scherpe instrumenten die gebruikt werden tijdens het nemen van bloed of de testverwerkingsprocedure. D-2



De volgende richtlijnen zijn veiligheidsmaatregelen die ten aanzien van alle patiënten die naar uw CT-kliniek komen, in acht moeten worden genomen. Om huidpunctie te voorkomen, is het van belang dat u: z

de vingerprik doet in een goed verlichte ruimte;

z

een punctie-resistente container op de tafel heeft waar de vingerprik plaatsvindt;

z

plaats alle scherpe instrumenten (“naalden”) onmiddellijk na gebruik in de container; en

z

gebruik nooit een scherp instrument opnieuw.

Gewone scherpe instrumenten die in een BT-kliniek gebruikt worden, zijn: z

naalden;

z

lancets; en

z

microfilterbuisjes.

Soorten van punctie-resistente containers:

Een houder die punctie-resistent is, moet gebruikt worden om alle scherpe instrumenten in uw CT-kliniek op te ruimen. Sommige CTklinieken hebben een standaardcontainer voor scherpe instrumenten. Als er geen punctie-resistente standaardcontainer beschikbaar is, kunt u een maken door andere gewone containers te gebruiken die gemaakt zijn van punctie-resistent materiaal, zoals plastiek waterflessen, plastiek olieflessen, of plastiek chloorflessen. Verbranding van scherpe instrumenten of “naalden” De volgende veiligheidsmaatregelen moeten in acht genomen worden bij het opruimen van naalden en naaldcontainers: HIV: Counselen en testen

D-3


z

Gooi de container weg wanneer het voor tweederde gevuld is.

z

Draag zware industriële handschoenen wanneer je naaldcontainers aanraakt of ze transporteert.

z

Verbrand de naaldcontainer met de naalden erin. Raak de naalden niet aan. U kunt uzelf per ongeluk prikken.

z

Verbrand bij een temperatuur die hoog genoeg is om de naalden te doen smelten (lancets, microfilterbuisjes).

z

Vergewist u zich ervan dat alle naalden gesmolten zijn.

GEBRUIK HET ALGORITME VAN SNEL TESTEN OP HIV OF “TESTPROGRAMMA” Veel landen hebben een testalgoritme of “Testprogramma.” Het HIVtestprogramma in uw land bestaat uit drie verschillende kits voor HIV-sneltests die gebruikt worden om de sneltest uit te voeren. Elke test wordt geëvalueerd als een goede doorlichtingstest, bevestigingstest of beslissende test. In sommige landen zal er tegelijkertijd zowel een doorlichtings- als bevestigingstest uitgevoerd worden, in andere landen zal de bevestigingstest slechts op een later tijdstip en alleen bij een positief testresultaat gedaan worden, in weer andere landen zal men bevestigen met een ELISA-test. Volg in uw CT-kliniek het testprogramma dat is ontwikkeld in uw land. z

Een doorlichtingstest moet eerst gedaan worden of op hetzelfde moment als de bevestigingstest. Een HIV-sneltest is een goede doorlichtingstest wanneer het alle personen kan uitsluiten die geen HIV hebben.

z

Een bevestigingstest moet eerst gedaan worden of op hetzelfde moment als de doorlichtingstest. Een HIV-testkit is een goede bevestigingstest wanneer het kan nagaan welke personen daadwerkelijk HIV-positief zijn.

z

De beslissende test is de laatste test die gedaan wordt. De beslissende test wordt alleen gedaan wanneer de resultaten van de doorlichtings- en bevestigingstest van elkaar verschillen. Dit gebeurt niet vaak, dus zal het grootste deel van de CT-cliënten een doorlichtings- en bevestigingstest doen en deze tests zullen het juiste resultaat geven.

Het belangrijkste om te onthouden bij het testalgoritme of “testprogramma” is dat er drie verschillende HIV-sneltests moeten worden gedaan. U mag dezelfde HIV-sneltest niet drie keer gebruiken.

D-4



Definities van de benodigde instrumenten: z

Lancet: een wegwerpinstrument dat gebruikt wordt voor huidpunctie in verband met de vingerprikprocedure.

z

Microfilterbuisje: een wegwerpinstrument dat gebruikt wordt om bloed van de vinger van de cliënt af te nemen en om het op het teststrookje te plaatsen.

z

Teststrookje voor de HIV-sneltest: waarop het bloed van de cliënt afkomstig van de microfilter geplaatst wordt en de bufferoplossing wordt toegevoegd. Hier wordt het testresultaat bepaald.

z

Bufferoplossing: de testvloeistof die gebruikt wordt om de HIVsneltest te activeren nadat het bloed van de cliënt op het teststrookje is geplaatst.

z

Pakket met droogmiddel: een middel om de inhoud van de testkit droog te houden voordat de kit geopend wordt. Het moet weggegooid worden nadat de kit geopend is.

HET DOEN VAN DE HIV-SNELTEST Voordat u de HIV-sneltest uitvoert, moet u al de benodigde artikelen van tevoren hebben klaargezet. Uw CT-kliniek moet zorgen voor de benodigdheden die op de volgende checklist voorkomen: z

Ontsmettingsalcohol (om de vinger van de cliënt te ontsmetten om zodoende infectie te voorkomen)

z

Een watje (om de vinger van de cliënt te ontsmetten om zodoende infectie te voorkomen)

z

Handschoenen (te gebruiken voor uw bescherming)

z

Klok, horloge, of een ander apparaat dat de tijd aangeeft

z

Pen (om de test van een etiket te voorzien)

z

Zeep en schoon water

z

Punctie-resistente container (voor scherpe instrumenten die zijn gebruikt om bloed af te nemen)

z

Lancet

z

Microfilterbuisje of pipet

z

HIV-sneltest gebruikt als doorlichtingstest

z

HIV-sneltest gebruikt als bevestigingstest

Vergeet niet de vervaldatum van elke test te controleren. HIV: Counselen en testen

D-5


STAPPEN VOOR HET UITVOEREN VAN HET VINGERPRIKJE 1. Was de handen met water en zeep.

5. Kies de vingertop van de drie middelste vingers van de cliënt met het minste eelt.

6. Maak de onderkant van de vinger van de cliënt schoon met alcohol en een watje.

2. Draag latex handschoenen.

3. Verwijder het omhulsel van de test en open het zakje van de test.

7. Zeg tegen de cliënt dat u in zijn/haar vinger gaat prikken en dat het misschien niet aangenaam zal zijn. Hou de vinger van de cliënt lager dan zijn/haar elleboog. Prik met een vlugge beweging in de schone vinger met het lancet (instrument om in de vinger te prikken). Indien u langzaam te werk gaat, zal dit zeer onaangenaam zijn voor de cliënt.

4. Zet in het bijzijn van de cliënt een etiket op de test waarop zijn/haar uniek identificatienummer staat.

8. Zet het lancet in een punctie-resistente container. Gebruik het lancet nooit opnieuw!

D-6



STAPPEN VOOR HET DOEN VAN DE HIV-SNELTEST 1. Neem een schoon microfilterbuisje en plaats het voorzichtig op de vinger van de cliënt. Houd uw duim op het buisje en klop lichtjes erop zodat het buisje zich met bloed vult.

2. Wanneer het buisje vol is, houd uw duim op de bovenkant van het buisje en plaats het buisje op het gaasje. Verwijder uw duim om 50 µl of 1 grote druppel bloed op het gaasgedeelte van het strookje te laten vallen.

4. Voeg een druppel bufferoplossing toe aan het bloed op het strookje om de test te activeren.

5. Deze test duurt 15 minuten.

3. Zet het buisje in een punctie-resistente container, gebruik het buisje niet opnieuw!

Counseling voor en testen op HIV

D-7


D-8


BIJLAGE E

VERKLARENDE WOORDENLIJST afweerstof: datgene wat het immuunsysteem aanmaakt om infecties te bestrijden. AIDS: Verworven Immunodeficiëntie-syndroom. Een groep opportunistische infecties, waaronder verschillende vormen van kanker en infecties veroorzaakt door virussen, bacteriën en schimmels. anale seks: de penis van een man penetreert de anus van een man of vrouw. antiretrovirale speciale medicijnen die de schade welke HIV toebrengt aan het therapie: immuunsysteem, vertragen. asymptomatisch: het niet vertonen van tekenen of symptomen van een infectie of ziekte. begeleiding en testen op HIV= Counseling en testen op HIV:

een dienst, waarbij personen kunnen praten met een counselor over het wel of niet besmet kunnen raken met HIV, het identificeren van manieren waarop zij kunnen proberen te vermijden met HIV besmet te raken, en het testen van hun bloed om te kunnen vaststellen of zij met HIV zijn besmet.

Begeleiding = een proces, waarbij er gebruik wordt gemaakt van individuele Counseling: communicatie om personen te helpen persoonlijke zaken te analyseren, beslissingen te nemen en plannen te maken om actie te ondernemen. bevestigd onbepaald bij dit resultaat is het niet mogelijk om op basis van een HIV-test HIV-testresultaat: vast te stellen of een persoon besmet is met HIV. condoom: a stuk latex, polyurethaan of dierenhuid welke voorkomt dat vloeistoffen uit het lichaam zich gaan mengen tijdens vaginale, anale of orale seks. Mannencondooms worden geplaatst over de penis, terwijl vrouwencondooms in de vagina worden aangebracht. Condooms helpen HIV-infectie, seksueel overdraagbare infecties en zwangerschap voorkomen. discriminatie: slechte of onrechtvaardige behandeling van personen vanwege een bepaald kenmerk, bijvoorbeeld HIV/AIDS. drugs via injectie: drugs (zoals heroïne) die in het lichaam worden geïnjecteerd met een naald en injectiespuit.


E-1

Verklarende woordenlijst

dubbele bescherming: het zichzelf beschermen tegen zowel infecties als zwangerschap tijdens seksuele activiteiten. ELISA-test: een test om te zien of er HIV- afweerstoffen in het bloed van een persoon zijn. Voor een dergelijke test wordt er bloed afgenomen uit een ader, meestal van de onderarm. gezinsplanning: een bijzonder soort medische zorg, die mannen en vrouwen helpt met hun reproductieve gezondheid. Diensten voor gezinsplanning kunnen personen helpen plannen en zwangerschap voorkomen. gezond leven: zorgen voor uw gezondheid en emotieel welzijn teneinde uw leven te verlengen en langer gezond te blijven. glijmiddel: een middel dat wordt gebruikt om de geslachtsdelen vochtig te maken tijdens seksuele activiteiten. groepseducatie: een sessie waarbij basisinformatie wordt verschaft aan een groep klanten ten aanzien van een bepaald onderwerp, zoals HIV/AIDS, voorkomen van HIV en testen op HIV. HIV sneltest: een test om te zien of er HIV- afweerstoffen in het bloed van een persoon zijn. Het resultaat van een HIV-sneltest is binnen 30 minuten beschikbaar. HIV: Humaan Immuno-deficiëntie Virus. Een virus dat het immuunsysteem verzwakt en AIDS veroorzaakt. HIV-besmet: het met HIV besmet zijn. HIV-negatief: het niet met HIV besmet zijn, dat bekend is door een negatief HIVtestresultaat. HIV-positief: het met HIV besmet zijn en een positief HIV-testresultaat hebben. HIV-risicogedrag: handelingen (zoals onveilige seks en het injecteren van drugs) die kunnen leiden tot een HIV-infectie. HIV-risiconiveau: hoe groot de kans is dat een persoon met HIV besmet raakt. HIV-risicoverlaging: het proces waarbij personen hun kans om met HIV besmet te raken, verlagen door het erkennen en veranderen van onveilige gedragingen. immuunsysteem: het systeem van het lichaam dat infecties bestrijdt en het lichaam daartegen beschermt.

E-2



kritieke periode: de tijdsperiode nadat een persoon besmet is met HIV, wanneer hij/zij geen positief HIV-testresultaat zal hebben, maar waarin hij/zij andere personen kan besmetten. Deze periode kan een paar weken tot 3 maanden duren. lancet: een scherp instrument waarmee de vinger van een persoon geprikt wordt voor het verkrijgen van een druppel bloed waarmee een test gedaan kan worden, zoals een HIV-test. latex: een soort materiaal dat vloeistoffen of virussen niet doorlaat. Condooms van latex kunnen besmetting met HIV, seksueel overdraagbare infecties en zwangerschap voorkomen. monogamie: (ook wel genoemd wederzijdse trouw) seks heben met slechts één partner, die ook geen andere sekspartners heeft. negatief HIV- dit resultaat betekent dat een persoon niet met HIV is besmet of dat testresultaat: hij/zij niet in de kritieke periode is. onthouding: ervoor kiezen om geen seksuele omgang te hebben. opportunistische infecties die zich voordoen wanneer het immuunsysteem niet goed infecties: werkt. De infecties worden “opportunistisch” genoemd, omdat zij misbruik maken van de zwakte van het immuunsysteem. orale seks: seksuele activiteit met de mond. overdracht van HIV een begrip dat wordt gehanteerd om aan te geven dat een kind met van moeder op kind: HIV is besmet door de moeder tijdens de zwangerschap, de bevalling of het geven van borstvoeding. Het begrip houdt in dat de baby’s bron van besmetting de moeder is. polyurethaan: een soort materiaal dat vloeistoffen of virussen niet doorlaat. Vrouwencondooms van polyurethaan kunnen HIV-besmetting, seksueel overdraagbare infecties en zwangerschap voorkomen. positief HIV- dit resultaat houdt in dat een persoon HIV- afweerstoffen in zijn/ testresultaat: haar bloed heeft en besmet is met HIV. prenatale zorg: De medische zorg die een vrouw krijgt gedurende haar zwangerschap. sexueel overdraagbare (SOI) een infectie, zoals syfilis, herpes, chlamydia, of HIV, die infectie: verspreid kan worden door middel van seksuele activiteiten.


E-3


stigma: negatieve ideeën en vooroordelen over personen die HIV/AIDS hebben of groepen personen die te maken hebben met HIV/AIDS, zoals personen die seks verhandelen voor geld of andere behoeften. symptomatisch: het vertonen van tekens of symptomen van een infectie of ziekte. vaginale seks: de penis van een man penetreert de vagina van een vrouw. vertrouwelijk: informatie geheim houden. Informatie die de cliënt verschaft tijdens de CT, mag met niemand anders worden besproken. vervaldatum: een datum op een product die de laatste dag aangeeft waarop het product mag worden gebruikt. Als de vervaldatum van een condoom reeds voorbij is, kan het zo zijn dat het condoom niet meer correct functioneert. vingerprik: (ook wel lancet genoemd) een scherp instrument waarmee de vinger van een persoon geprikt wordt voor het verkrijgen van een druppel bloed waarmee een test gedaan kan worden, zoals een HIV-test. virus: een heel klein organisme (dat alleen met een sterke microscoop kan worden gezien) dat mensen ziek maakt. vooroordeel: een negatieve mening of negatief oordeel hebben over een persoon of groep personen zonder de feiten te kennen. vrijwillig: kiezen om iets te doen (of niet te doen) op basis van vrije wil. wederzijdse trouw: (ook wel genoemd monogamie) seks hebben met slechts één partner die ook geen andere sekspartners heeft. weloverwogen een beslissing om iets te doen (of iets niet te doen) op basis van beslissing: informatie over de voor-en nadelen. Western blot: een soort test die wordt gebruikt om te zien of er afweerstoffen aanwezig zijn in het bloed van een persoon. Dit is een hele specifieke test om een positief HIV-testresultaat uit een ELISA-test te bevestigen.

E-4


HIV: Couselen en Testen. Het Referentiemanuaal

Recommend Documents